نیزه یگزتس ىاراکوّ ٍ
ٍ تسيب ُرٍد نًْ
ُراوش ، نّدساٍد ، دٌفسا 1400 یذپ خیرات
:شز 07 / 04 / 1400
:ِحفص ُراوش
میصر سا تیعبت ناشیمزب روحم هداوناخ یساس دنمناوت یوگلا زیثات شیلایدومه تحت نارامیب رد ییاذغ
ويّازبا یدْه
1ی
،
ُزّاط یچَلب یتخديب ،2
یزبکا بَیا ،3
مدقه یًاويلس لَسر
* 4
یشٍّضپ ِلاقه
:ِهدقه ت٥ؼجت ظا
ٓ٤غض ت٤زٚسحٔ ،٣٤اصغ تبؼ٤بٔ
ضز
ٖاضبٕ٥ث لاتجٔ
ٝث ٣٤بؾضب٘
عٔ
ٗٔ
٢ٛ٥ّو
ٝو تحت ع٥ِب٤زٕٛٞ
ضاطل س٘ضاز ٢طٔا
٢ضٚطض ٣ٔ
.سقبث ٗ٤ا فسٞ بث ٝؼِبغٔ
ٗ٥ث طبجتضا ٣ؾضطث ضٛحٔ ٜزاٛ٘بذ ٢ظبؾسٕٙ٘اٛت ٢ٍِٛا
ٚ ٖاضبٕ٥ث ضز ٣٤اصغ ٓ٤غض ظا ت٥ؼجت
ع٥ِب٤زٕٛٞ تحت
ٝتفطٌ تضٛن
.تؾا
:یسرزب شٍر
ٝؼِبغٔ ٗ٤ا ه٤
٣ٙ٥ِبث ٣٤بٔظآضبو ٝو زٛث ٣فزبهت ضازسٞبق
ٚض طث ٢ 60 ضبٕ٥ث ع٥ِب٤زٕٛٞ تحت (
30 طٞ ضز طف٘
ز )ٜٚطٌ
َبؾ ض 1395 سق ْبد٘ا سٟكٔ ضز
ٕٝ٘ٛ٘ .
ٝث ٚ ةبرت٘ا ؼطتؾز ضز ـٚض ٝث بٞ
ٚ َطتٙو ٜٚطٌ ٚز ضز ٣فزبهت تضٛن
َطتٙو ٜٚطٌٚ ضٛحٔ ٜزاٛ٘بذ ٢ظبؾسٕٙ٘اٛت ٢ٍِٛا ٖٛٔظآ ٜٚطٌ ضز .سٙتفطٌ ضاطل ،ٖٛٔظآ تجلاطٔ
سق اطخا ح٤اض ٢بٞ
. ؼِبغٔ ضاعثا ٝ
فؾطپ ٚ ُجل ٝو زٛث ٣٤اصغ ٓ٤غض ظا ت٥ؼجت ٚ ٣تذبٙق ت٥ؼٕخ ٝٔب٘
6 ظؾٛت ٝؼِبغٔ ظا سؼث ٝتفٞ
زاطفا توطق
ٜسٙٙو ك٥محت ضز
.س٤زطٌ ُ٥ٕىت
ٜزاز
ْط٘ ظا ٜزبفتؾا بث بٞ
ضاعفا version 16 آ ٚ SPSS
ظ
ٖٛٔ
٣ٙت٤ٚ ٗٔ ،طئٛىؾا ٢بو ،ُمتؿٔ ٣ت ٢ضبٔآ ٢بٞ
بث ٚ
٣ٙؼٔ حغؾ ٢ضاز
05 /
>0
ٚ ٝ٤عدتp .س٘سق ُ٥ّحت
:جیاتً
ضز عٕٛدٔ
60 ضبٕ٥ث ( 24 زطٔ
ٚ 36
ٖظ ) بث
ٗ٥ٍ٘ب٥ٔ
٣ٙؾ 77 /
±16 93 / 50
َبؾ زضاٚ
ٝؼِبغٔ
س٘سق .
ٗ٥ٍ٘ب٥ٔ
ٜطٕ٘
ت٥ؼجت
ظا
ٓ٤غض ٣٤اصغ
ٚ تبؼ٤بٔ
ُجل ظا
ّٝذاسٔ
ٗ٥ث
ٜٚطٌٚز
ٖٛٔظآ
ٚ
َطتٙو تٚبفت ٢ضبٔآ ٣ٙؼٔ
٢ضاز تقاس٘
ضز
ٝى٥ِبح سؼث ظا
ّٝذاسٔ
ضز
ٜٚطٌ
ٖٛٔظآ ف٤اعفا
ٝتفب٤ زٛث
ٝو ظا ػبحِ
٢ضبٔآ ٣ٙؼٔ
ضاز زٛث ( 001 /
>0 .)p
ِجيتً
:یزيگ ٣ٔ ٢ٚط٥پ ضٛحٔ ٜزاٛ٘بذ ٢ظبؾسٕٙ٘اٛت ٢ٍِٛا ظا ٝو ٣ٞٚطٌ
ٚ ٣٤اصغ ٓ٤غض ظا َطتٙو ٜٚطٌ بث ٝؿ٤بمٔ ضز ،س٘زطو
ف٤اعفا بث ًلابٕتحا ٖاضبٕ٥ث ٜزاٛ٘بذ توضبكٔ تٟخ ضز ٣تبٔاسلا ْبد٘ا اصِ ،س٘زطو ت٥ؼجت طتك٥ث تبؼ٤بٔ
ٓ٤غض ظا ت٥ؼجت ـط٤صپ
ح٤بت٘ زٛجٟث ٚ تبؼ٤بٔ ٚ ٣٤اصغ
ٖبٔضز .زٛث سٞاٛذ ٜاطٕٞ
ُصاٍ
:یديلک یاّ
ظا ت٥ؼجت ،ضٛحٔ ٜزاٛ٘بذ ٢ظبؾسٕٙ٘اٛت ع٥ِب٤زٕٛٞ ،٣٤اصغ ٓ٤غض
IRCTID: IRCT20190530043773N1
:عاجرا
٢سٟٔ ٣ٕ٥ٞاطثا
،
ٜطٞبع ٣چّٛث ٣تذس٥ث
،
،ةٛ٤ا ٢طجوا ٣٘بٕ٥ّؾ
َٛؾض ْسمٔ
. زيثات یَگلا دٌوًاَت یساس
ُداًَاخ رَحه ىاشيهزب تيؼبت سا
نیصر ییاذغ رد ىاراويب تحت شيلایدَوّ
. ٣لٚسن س٥ٟق ٣ىقعپ ّْٛػ ٜبٍك٘از ٣كٞٚػپ ٣ّٕػ ّٝدٔ
زع٤ 1400 ؛ 29 ( 12 :) 4404 - 4393 .
1 - یربتسرپ هورگ .ناریا ،نبهفصا ،نبهفصا یکشسپ مولع هبگشناد ،ییبمبم و یربتسرپ هدکشناد ،
2 - یحارج یلخاد هورگ
، هدکشناد یربتسرپ و
،ییبمبم دبببنگ یکشسپ مولع هبگشناد
، دبببنگ
، .ناریا
3 -
،یربتسرپ یرتکد یوجشناد
،دنجریب ،دنجریب یکشسپ مولع هبگشناد .ناریا
4 - هورگ یربتسرپ
، ییبمبم و یربتسرپ هدکشناد
، هبگشناد مولع یکشسپ لباز
، لباز
، ناریا .
[ Downloaded from jssu.ssu.ac.ir on 2024-01-15 ]
دشی یقٍدص ديْش یًاهرد ـ یتشادْب تاهدخ ٍ یکششپ مَلػ ُاگشًاد ِلجه ٍ تسيب ُرٍد
نًْ
ُراوش ، نّدساٍد ، دٌفسا 1400
4394
زيثات یَگلا دٌوًاَت یساس
ُداًَاخ رَحه ىاشيهزب تيؼبت سا نیصر ییاذغ رد ىاراويب تحت شيلایدَوّ
ُاگشًاد زتخد ىایَجشًاد رد یقاچ عَيش ىازیا یاّ
…
ِهدقه
٢ضبٕ٥ث
ٗٔعٔ
( ٢ٛ٥ّو ه٤ )CKD
سٙ٤آطف ه٤غِٛٛتبپ
ُّػ بث
زسؼتٔ
تؾا
ٝو ١د٥ت٘
ٖآ فٞبو
٘ فلٛت ع٤صپب
ٚ زاسؼت زطوضبو
ٖٚطف٘
بٞ
تؾا
ٚ ضز ٢ضب٥ؿث ظا زضاٛٔ
ٝث طدٙٔ
٢ضبٕ٥ث ٢ٛ٥ّو
١ّحطٔ
( ٣٤بٟت٘ا ٣ٔ )ESRD
زٛق ( 1 ) ١ّحطٔ . ٣٤بٟت٘ا ٢ضبٕ٥ث
٣ت٥ؼضٚ ٠سٙٞز ٖبك٘ ٢ٛ٥ّو ٣ٙ٥ِبث
تؾا
ٝو ١ٔازا ٢اطث تب٥ح
،ضبٕ٥ث ظا ٜزبفتؾا
ٖبٔضز بٞ
٢
ٗ٤عٍ٤بخ
ٝ٥ّو ٢ضٚطض تؾا ،
ٝو ضز
َبح طضبح ٤زٕٛٞ
ع٥ِب غ٤بق
ٗ٤طت
ٖبٔضز
ٗ٤عٍ٤بخ ضز
ٗ٤ا
ٖاضبٕ٥ث
٣ٔ
سقبث ( 2 ) . عٛ٥ق
ٚ ٢ضبٕ٥ث ظٚطث ٢ٛ٥ّو
ضز
ٖبٟخ ضز
َبؾ
2015 زٚسح 242 زضٛٔ
طٞ ضز ه٤
ٖٛ٥ّ٥ٔ
طف٘
زٛث
ٚ ظٚطث ضبٔآ
ٝ٘لابؾ
ٖآ 8 % تؾا زٚسح ٣ٙؼ٤ 29000
،طف٘
ٝو 14000 طف٘
ظا
ٖآ بٞ
بث ع٥ِب٤زٕٛٞ
ٖبٔضز ٣ٔ
س٘ٛق . طث ؼبؾا ضبٔآ
ٛٔ
زٛخ ضز
ٖاط٤ا
ٝث ضٛع ظؾٛتٔ
طٞ
ِٝبؾ 1400 - 1200 طف٘
ٝث ٢ضبٕ٥ث
٣٤بؾضب٘
ٝ٥ّو لاتجٔ
٣ٔ
س٘ٛق ث ط ؼبؾا ـضاعٌ
تضاظٚ
تقاسٟث
زاسؼت
ٖاضبٕ٥ث تحت
ٖبٔضز بث ع٥ِب٤زٕٛٞ
ضز ضٛكو بت حٙپ
َبؾ
ٜسٙ٤آ
ٚز طثاطث سق سٞاٛذ (
3 ).
ٖاضبٕ٥ث ٣٤بؾضب٘
ٗٔعٔ
ٝ٥ّو
ٖبٔعٕٞ
بث
ْبد٘ا ع٥ِب٤ز تحت ه٤ ٤غض
ٜس٥چ٥پ ٓ
٘بٔضز ٣
ٚ
تاط٥٥غت غ٥ؾٚ
ٚ ٣ؾبؾا ضز هجؾ
ٖبك٥ٌس٘ظ ٣ٔ ضاطل
س٘ط٥ٌ
ٚ بث
ت٤زٚسحٔ
٢بٞ
٢زب٤ظ ضز
ٝٙ٥ٔظ
ٓ٤غض
،٣٤ٚضاز ٣٤اصغ
ٚ تبؼ٤بٔ
ٚض
ٝث ٚض ٣ٔ
س٘ٛق . ٣ى٤ ظا ترؾ
ٗ٤طت فِبچ ٣٤بٞ
ٝو
ٖاضبٕ٥ث
تحت ع٥ِب٤زٕٛٞ
ٖآ بث
ٚطثٚض
،سٙتؿٞ
ت٥ؼجت ظا ت٤زٚسحٔ
٢بٞ
ٓ٤غض ٣٤اصغ
ٚ ٤بٔ
٣ٔ تبؼ سقبث ( 4 ) . ٢بٞضبتفض ذ
زٛ
٣تجلاطٔ
ضز
ٖاضبٕ٥ث تحت
ٖبٔضز ع٥ِب٤زٕٛٞ بث
ُٔبق
َطتٙو فطهٔ
،تبؼ٤بٔ
ٓ٤غض ٣٤اصغ
ٚ توضبكٔ ،ٚضاز ضز
طٔا
،تجلاطٔ
طبجتضا
،طثؤٔ
٢سٔآضبوزٛذ
ٚ فم٘ ؼفح ٣ٔ
سقبث ( 5 ) تبؼِبغٔ .
ٖبك٘
٣ٔ
سٞز
ٝو
ُٔاٛػ ٣فّترٔ
ظا
ُ٥جل
،ؽٙخ ،ٗؾ ت٤بفو
،ع٥ِب٤ز
َٛع
ٚز
ٜض
،ع٥ِب٤زٕٛٞ
ٖاع٥ٔ
ضز ٣ٞبٌآ
ٝغثاض بث ٢ضبٕ٥ث
ٚ
ٖبٔضز
،ٖآ
َبٕؼتؾا
،تب٥٘بذز ٣ػبٕتخا ت٤بٕح
ٚ
ٖاع٥ٔ
٣ٞبٌآ ظا
ُٕؼِاضٛتؾز لبذ
٢ع٥ِب٤زٕٛٞ ٖاضبٕ٥ث بث
ْسػ ت٥ؼجت ظا
ٓ٤غض
٣٤اصغ
ٚ تبؼ٤بٔ
ٗ٤ا ضز
ٖاضبٕ٥ث ظجتطٔ
٣ٔ
سقبث ( 6 ) ٣٤ب٘اٛت .
ك٥جغت بث ت٥ؼجت ظا
ٓ٤غض
،٣٤اصغ تبؼ٤بٔ
ٚ ٢اطث ٚضاز ٢ضب٥ؿث
ظا
ٖاضبٕ٥ث
ُىكٔ
ٜزٛث
ٚ فاطح٘ا ظا
ٖآ
ٝث ٢بٞسٔب٥پ ٣وب٘طغذ
طدٙٔ
٣ٔ
زٛق . زٛجٕو ٣ٞبٌآ
ٚ ف٘از ٣فبوب٘
ضز
ٝٙ٥ٔظ ٢بٞ
ٓ٤غض ٣٤اصغ
،تؾبٙٔ
ٖاع٥ٔ
فطهٔ
تبؼ٤بٔ
ضز
ٗ٤ا
ٖاضبٕ٥ث ثػبث ظٚطث
تلاىكٔ
٣ٌ٘ٛبٌ٘ٛ
ٜسق
ٚ
ْبد٘اطؾ طدٙٔ
ٝث وضاٛػ فّترٔ
ٚ
يطٔ
ٚ ط٥ٔ
سٞاٛذ سق ( 7 )
ًبج٤طمت . 60
ٖاضبٕ٥ث % ع٥ِب٤زٕٛٞ تحت
ت٥ؼضٚ
ٝ٤صغت ٣ف٥ؼض حغؾ .س٘ضاز ٢لابث
ٗىٕٔ ٜضٚا تؾا
طدٙٔ
ٝث زبد٤ا ٣ٕئلاػ سٙ٘بٔ
فٞبو
،بٟتقا عٟٛت
، ؽاطفتؾا ب٤ ظا تؾز
ٖزاز ؽح ٣٤بكچ ززطٌ
( 8 ).
ت٤بػض ت٤زٚسحٔ
بٞ
٣ٔ
س٘اٛت
ثػبث زبد٤ا ه٤ زبضت
ٚ فٙت ضز ٣ٌس٘ظ بث ع٥ِب٤زٕٛٞ
زٛق
ٚ
ضبٕ٥ث ٢اطث لبع
ت بؾطف سقبث
ٝو زٛذ طدٙٔ
ٝث زبد٤ا فٙواٚ
٢بٞ
سٞاٛذ ٣تٚبفتٔ
،سق
ٓٞ
ٗ٥ٙچ
ٗ٤ا
ٖاضبٕ٥ث بث ٣تاط٥٥غت ضز
ْٟٛفٔ
ظا زٛذ
،٢ضٚبثزٛذ ٚ
َلاتذا ضز فم٘
ٜزاٛ٘بذ
ٚ ظا تؾز
ٖزاز ـظضا
ْبمٔ ٚ زٛذ ع٥٘
ٚطثٚض ٣ٔ
س٘ٛق ( 9 ) ع٥ِب٤زٕٛٞ . ثػبث
طث
ٓٞ
٣ٌس٘ظ ٖزضٛذ زطف
ٚ ط٥٥غت ض س٘ٚ
٣ٌس٘ظ ضبٕ٥ث
ٚ
ٜزاٛ٘بذ
ٚا
٣ٔ
ززطٌ
ٚ ط٥ثأت بث طث
ٖب٤طخ ٣ٌس٘ظ ٣ٌزاٛ٘بذ
،زطف طث عبٕتخا
ع٥٘
تاط٥ثأت
ٝث ٣فٙٔ
َبج٘ز سٞاٛذ تقاز ( 10 ) ٝو ٣ئبد٘آ ظا .
٣ٔ ةٛؿحٔ عبٕتخا ٣ّنا سحاٚ ٖاٛٙػ ٝث ٜزاٛ٘بذ ٝخٛت بث ٚ زٛق
ٝخٛت زضٛٔ ٓ٤سل ظا ،زضاز زٛذ ٢بضػا ٢ٚض طث ٝو ٢شٛف٘ ٝث فطح
ٝ ٜزاٛ٘بذ س٤بث ٢ضبتؾطپ تجلاطٔ ،اصِ تؾا ٜزٛث ٢ضبتؾطپ
زط٥ٌطث ضز ٓٞ اض ضبٕ٥ث .
ٜزاٛ٘بذ تجلاطٔ
-
ٛحٔ
( ض Family-
centered care )
سحاٚ ت٥ٕٞا ٝو تؾا ٣تجلاطٔ ٝفؿّف ه٤
تجلاطٔ ْبٕت ضز ٣ّنا عوطٕت ٝغم٘ ٖاٛٙػ ٝث اض ٜزاٛ٘بذ ٢بٞ
٣ٔ ت٥ٕؾض ٝث ٣تقاسٟث سؾبٙق
( 11 ).
سٕٙ٘اٛت ذ ٢ظبؾ
ٜزاٛ٘ب
ٜزاٛ٘بذ ٚ ٛخزسٔ ٖزطو ط٥ٌضز ،ضٛحٔ
ٓ٥ٕهت ضز ـا ٢اطث ٢ط٥ٌ
بمتضا ء
ٓ٥ٕهت بث بت تؾا ٣تٔلاؾ حغؾ ٝث ٝ٘اسٕٙتضسل ٢ط٥ٌ
ٖزٛث سٕٙقظضا ٚ س٥فٔ ؼبؿحا بث ٝو سٙٙو هٕو ٖبقزٛذ ٥ٔ
تاط٥٥غت ٚ ٝتقاز َطتٙو زٛذ ٣تٔلاؾ ت٥ؼضٚ طث سٙ٘اٛت بث ت٥تطت ٗ٤سث ٚ سٙٙو زبد٤ا ٖآضز اض ٣تجثٔ
ٝث زٛذ ظا تجلاطٔ
سٙثب٤ ٣ؾطتؾز ٣تٔلاؾ زٛجٟث ٢اطث ٖبكفاسٞا (
12 ).
٢ٍِٛا
طث ٣ٙتجٔ ٢بٍِٞٛا ظا ٣ى٤ ٖاٛٙػ ٝث ضٛحٔ ٜزاٛ٘بذ ٢ظبؾسٕٙ٘اٛت ،تضبٟٔ ،ف٘از ٖبٔعٕٞ ضٛع ٝث ،٢ضٛحٔ ٜزاٛ٘بذ ٣تجلاطٔ ٝفؿّف ٣ٔ اض ٜزاٛ٘بذ ٚ ضبٕ٥ث تازبمتػا ٚ ـظضا فسٞ .سٞز ءبمتضا س٘اٛت
ٍِا ٗ٤ا ٣ّنا ءبمتضا تٟخ ضز ٜزاٛ٘بذ ٓتؿ٥ؾ ٖسق سٕٙ٘اٛت ٛ
٣ٔ تٔلاؾ ،س٤سٟت نضز ُٔبق ٍِٛا ٗ٤ا ٣ّنا ُحاطٔ .سقبث
ُىكٔ
٣ٔ ٣ثب٥قظضا ٚ ٣قظٛٔآ توضبكٔ ،٣٤بكٌ
سقبث ( 13 ).
ٗ٤ا
[ DOI: 10.18502/ssu.v29i12.8975 ] [ Downloaded from jssu.ssu.ac.ir on 2024-01-15 ]
یويّازبا یدْه ىاراکوّ ٍ
ٝو تؾا ٢ضٛئت زس٘اطٌ عٛ٘ ظا ٣ف٥و ك٥محت ه٤ ُنبح ٍِٛا ٣٘بحِا طتوز ٓ٘بذ ظؾٛت (
14 ) ُ٥ىكت ُحاطٔ ٣ع ظا ؽپ ،
،ٓ٥ٞبفٔ
٣٘اٚض سٙ٤آطف ٖزطو مركٔ ،ٓ٥ٞبفٔ ٝؼؾٛت -
٣ػبٕتخا
ٜزاٛ٘بذ ٢ظبؾسٕٙ٘اٛت( ٢عوطٔ ط٥غتٔ ٖسق حتٙٔ ٚ ّٝئؿٔ
اض ٢زطثضبو ٢ٍِٛا ه٤ زبد٤ا ٢اطث ٢ظبؾٍِٛا ُحاطٔ ،)ضٛحٔ
٢ضبٕ٥ث ٢اطث ٖٛٙوبت ٚ تؾا ٜس٘اضصٌ
( ٗٔعٔ ٢بٞ
MI
( Myocardial infarction ))
ٗٔعٔ ٢ضبٕ٥ث ،عطن ،تثب٤ز ،
ا ،ٓؾآ ،ٝ٥ّو
ْ
ٝث ٢سٕٙقظضا ح٤بت٘ ٚ تؾا ٜسق ٖٛٔظآ )ؼا تؾز
ٍِٛا ٗ٤ا ظا ٝو ٣٘اطٍكٞٚػپ تقاز ٝخٛت س٤بث .تؾا ٜسٔآ
ٜزطو ٜزبفتؾا
ٜزض ٢اطث ٍِٛا ٗ٤ا ٢اطخا ،س٘ا ٚ فّترٔ ٣ٙؾ ٢بٞ
٢ضبٕ٥ث ط٤بؾ زٛذ تازبٟٙك٥پ ظا ٣ى٤ ٖاٛٙػ ٝث اض ٗٔعٔ ٢بٞ
ٜزطو حطغٔ ٜسٙ٤آ تبؼِبغٔ ٢اطث .س٘ا
تضٚطض طثبٙث ٢بٞ
ٜسق ٖب٥ث
ٝجٙخ ظا عٛضٛٔ ت٥ٕٞا ٚ طث ٝىٙ٤ا ٝث ٝخٛت بث ٚ فّترٔ ٢بٞ
٣ؾضطث ؼبؾا
ٝؼِبغٔ كمحٔ ٢بٞ
سٕٙ٘اٛت ط٥ثبت ٝٙ٥ٔظ ضز ٢ا ٢ظبؾ
طث ضٛحٔ ٜزاٛ٘بذ تحت ٖاضبٕ٥ث ضز ٣٤اصغ ٓ٤غض ظا ت٥ؼجت ٖاع٥ٔ
ط٥ثبت بت سق ٖآ طث طٍكٞٚػپ اصِ ،تؾا ٜسك٘ ْبد٘ا ع٥ِب٤زٕٛٞ
سٕٙ٘اٛت ٜزاٛ٘بذ ٢ظبؾ طث ضٛحٔ
ضز ٣٤اصغ ٓ٤غض ظا ت٥ؼجت ٖاع٥ٔ
ك٥محت ٗ٤ا تؾا س٥ٔا .س٤بٕ٘ ٣ؾضطث اض ع٥ِب٤زٕٛٞ تحت ٖاضبٕ٥ث
ٝ٤بپ فٞٚػپ ٚ طتٟث تبٔسذ ٝئاضا ٢اطث ٢ا .زظبؾ ٓٞاطف ٢سؼث ٢بٞ
یسرزب شٍر
ٗ٤ا فٞٚػپ ٣٤بٔظآضبو ٣ٙ٥ِبث
ضازسٞبق ٣فزبهت
٢ظبؾ ٜسق
ضٛوٛؾ ه٤ تؾا
ٝو
ٝؼٔبخ
ٖآ اض
ٖاضبٕ٥ث
ٕٛٞ تحت ٥ِب٤ز
ٗٔعٔ ع
ٝؼخاطٔ
ٜسٙٙو
ٖبتؾضبٕ٥ث ع٥ِب٤زٕٛٞ عواطٔ ٝث ٢بٞ
ٚ )ع( بضض ْبٔا
َبؾ ضز سٟكٔ طٟق )حػ( ٓئبل 1395
.س٘زاز ُ٥ىكت ٢بٞضب٥ؼٔ
ٗؾ :ُٔبق ٝؼِبغٔ ٝث زٚضٚ
65 - 18 ٚ ٖس٘اٛذ زاٛؾ ُلاسح ،
ٝث ٝو ٣٤بٟ٘ ّٝحطٔ ٢ٛ٥ّو ٢ضبٕ٥ث ٝث لاتثا ،ٗتقٛ٘
تثبث ضٛع
ٝٔب٘طث تحت
ٖبٔضز
ٕٛٞ بث تلالاتذا ٝث لاتثا ْسػ ،سقبث ع٥ِب٤ز
ٝتفٞ ،٣٤بٙ٥ث ٚ ٣٤اٛٙق ،٣تذبٙق ٝث ضبث طٞ ٚ ضبث ٝؾ بت ٚز ٢ا
تسٔ
3 بت 4 ُلاسح ،ٖزٛث ع٥ِب٤ز تحت تػبؾ 3
طثواسح ٚ ٜبٔ
2 تحت َبؾ
ٖبٔضز ظا طف٘ ه٤ ضٛضح ٖبىٔا ،ع٥ِب٤ز بث ٖزٛث
ث ٜزاٛ٘بذ ٢بضػا
ٝ ؼف ٛضػ ،ضبٕ٥ث ٚ ٜزاٛ٘بذ َبؼف ٛضػ ٖاٛٙػ َب
٣ٕؾض ـظٛٔآ ٖس٤س٘ ٚ سقبج٘ ٣تقاسٟث ُٙؾطپ ظا ٜزاٛ٘بذ ضز توطق ٝث ُ٤بٔ ،٣٤اصغ ٓ٤غض ظا ت٥ؼجت زضٛٔ ضز ضبٕ٥ث ٜزاٛ٘بذ فاطه٘ا :ُٔبق ع٥٘ ٝؼِبغٔ ظا جٚطذ ٢بٞضب٥ؼٔ .سقبث فٞٚػپ ٗ٤ا
ّٝحطٔ طٞ ضز فٞٚػپ ظا ٝٔازا غ٘بٔ ٝو ٢سٔبك٥پ ٌٝ٘ٛطٞ ،٢ا
ضز تج٥غ ٝؿّخ ٚز ُلاسح ،زٛق ّٝذاسٔ
اض ٣قظٛٔآ تبؿّخ
ضز ،سقبث ٝتقاز ٢ضبٕ٥ث ٝث ٝؼِبغٔ ْبد٘ا ٗ٥ح
ٝث طدٙٔ ٝو ٣٤بٞ
لاتجٔ ،زٛق ٖبتؾضبٕ٥ث ضز ٢ٚ ٢طتؿث .ززطٌ
٣٤بؾبٙق ؽپؾ
٣ٔ ت٥ؼجت زٛذ ٣٤اصغ ٓ٤غض ظا ٝو ٣٘اضبٕ٥ث ت٥ؼجت ٚ س٘زطو
٣ٕ٘
ؼبؾاطث س٘زطو ظؾٛتٔ
٢بٞطتٔاضبپ ح٤بت٘
٣ٞبٍك٤بٔظآ
،ٓ٤سؾ
،ٓ٥ؾبتپ طفؿف
ٚ
ٔٛجِآ
ٗ٥ ضز 3
ٝتقصٌ ٜبٔ
ٝث ،سق ْبد٘ا
٢ضٛع
ٝو ٣٘اضبٕ٥ث
ٝو
ٗ٥ٍ٘ب٥ٔ ٢اضاز
ٓ٥ؾبتپ
ٚ طفؿف 5 / 3 - 5 / 5
٣ّ٥ٔ
٣وا
ٖلااٚ
ضز
،طت٥ِ
ٗ٥ث ٗ٥ٔٛجِآ 5
/ 5 - 5 / 3
ْطٌ
ضز ٣ؾز
طت٥ِ
ٚ
ٓ٤سؾ بٔ
ٗ٥ث 145 - 135 ٣وا ٣ّ٥ٔ
ٖلااٚ
ضز طت٥ِ
،س٘زٛث
تحت
ٖاٛٙػ ت٥ؼجت
ٜسٙٙو ظا ت٤زٚسحٔ
ٓ٤غض ٢بٞ
٣٤اصغ ضز طظ٘
طٌ
ٝتف س٘سق
ٚ
ٝ٥مث
ٖاضبٕ٥ث
ٝو ٢اضاز قٛف ظ٤اطق س٘زٛج٘
ضز
ٜٚطٌ
ُثبمٔ
ضاطل .سٙتفطٌ
بث ٗٞٛو َٚسخ ؼبؾا طث ٕٝ٘ٛ٘ ٓدح
بث طثاطث يضعث طثا ٖاع٥ٔ ه٤ ٗتفطٌطظ٘ ضز 8
/ 0 ٢اطث ٕٝ٘ٛ٘ ٓدح
ٜٚطٌ طٞ
26
ٕٝ٘ٛ٘ زاسؼت ـع٤ض َبٕتحا بث ٚ ،س٤زطٌ زضٚآطث طف٘
بٞ
ٜٚطٌ طٞ ضز 30
عٕٛدٔ ضز ٚ طف٘
60 طف٘
ظا ٝو ٢زاطفا ظا(
ٓ٤غض )س٘زٛث ٜزطى٘ ت٥ؼجت زٛذ ٣٤اصغ .سق ٗ٥٥ؼت
٢اطث ٢اطخا
فٞٚػپ كمحٔ
ؽپ ظا ٢بٞظٛدٔ تؿو ٢ضٚطض
ٚ بث
ٝؼخاطٔ
ٝث
فرث ع٥ِب٤ز تؾضبٕ٥ث ب
ٖ بٞ
٢
،ٜسق طوش
ٕٗض
ٝئاضا فاسٞا
ٝؼِبغٔ
ٚ ٣ٍٍ٘ٛچ ٢اطخا فٞٚػپ ظا تٟخ ٖاضبٕ٥ث توطق
ضز
ٝؼِبغٔ
تٛػز
ٝث
ُٕػ زضٚآ ٚ ت٤بضض .س٤زطٌ صذا ٣جتو ٝ٘بٞبٌآ ٝٔب٘
فٞٚػپ ٢بٞسحاٚ
زٚضٚ ٢بٞضب٥ؼٔ ؼبؾاطث ٚ
ـٚض ٝث
ٕٝ٘ٛ٘
٢ط٥ٌ
فسٞ طث ٣ٙتجٔ
ةبرت٘ا ٚ ٢ظبؾ ٣فزبهت بث ؽپؾ
ٚ ٜزبؾ ؼبؾاطث ٣فزبهت زاسػا َٚسخ ٚ ّٝذاسٔ ٜٚطٌ ٚز ضز
( َطتٙو ٜٚطٌ طٞ
30 )طف٘
ٚ ٓ٥ؿمت سٙتفطٌ ضاطل ٣ؾضطث زضٛٔ
.
ٞسحاٚ ٢ظبؾضٛو تٟخ ٚ َطتٙو ٜٚطٌ ٝث م٥هرت ظا فٞٚػپ ٢ب
٣ث ّٝذاسٔ
٢اطث .س٘زٛث علاعا
ُ٥ٕىت ف٥پ
،ٖٛٔظآ كمحٔ
ٝث
تضٛن
ٖس٥ؾطپ هت
هت
َاٛؾ
ٝث بٞ
تضٛن
ٜطٟچ
ٝث
ٜطٟچ ظا
ضبٕ٥ث
ْاسلا
،زٕٛ٘
ٚ ضز ضٛضح
ُ٥ٕىت كمحٔ
ٚ ضز تضٛن
ٗتقاز
َاؤؾ ظؾٛت كمحٔ
دؾبپ
ٜزاز ٣ٔ
.سق ضاعثا غٕخ ٢ضٚآ
ٜزاز بٞ
ضز
ٗ٤ا غٔ
ٝؼِب
ُٔبق ركٔ ْطف ه
تب ه٥فاطٌٛٔز
،ٗؾ( ضبٕ٥ث
،ؽٙخ
َٛع تسٔ
لاتثا ٢ضبٕ٥ث ٝث
ٗٔعٔ
،ٝ٥ّو
َٛع تسٔ
ٚ )ع٥ِب٤ز فؾطپ
فؾطپ .زٛث ٣٤اصغ ٓ٤غض ظا ت٥ؼجت ٝٔب٘
ٝٔب٘
ٖاضبىٕٞ ٚ ضب٥قٛو ٝؼِبغٔ ضز ٣٤اصغ ٓ٤غض ظا ت٥ؼجت (
15 ) ٝث
[ Downloaded from jssu.ssu.ac.ir on 2024-01-15 ]
دشی یقٍدص ديْش یًاهرد ـ یتشادْب تاهدخ ٍ یکششپ مَلػ ُاگشًاد ِلجه ٍ تسيب ُرٍد
نًْ
ُراوش ، نّدساٍد ، دٌفسا 1400
4396
زيثات یَگلا دٌوًاَت یساس
ُداًَاخ رَحه ىاشيهزب تيؼبت سا نیصر ییاذغ رد ىاراويب تحت شيلایدَوّ
ُاگشًاد زتخد ىایَجشًاد رد یقاچ عَيش ىازیا یاّ
تٟخ ع٥٘ طضبح ٝؼِبغٔ ضز ٚ ٜسق ٝ٥ٟت ٝتذبؾ طٍكٞٚػپ تضٛن…
دٙؾ
ٝث ٣٤اصغ ٓ٤غض ظا ت٥ؼجت ف و
ب ُٔبق ٝو .سق ٜزطث ض 12
ٝث َاٛؾ تضٛن ،تبلٚا تّغا ،تضس٘ ٝث ،عٌطٞ( تطى٥ِ ؼب٥مٔ
ظا ٖآ ُو ٜطٕ٘ ٝٙٔاز .زٛث )ٝك٥ٕٞ
36 - 0 ٣ٔ
.سقبث ٣٤ب٤بپ
فؾطپ ٣٘بؿٕٞ ـٚض ظا ٜزبفتؾا بث ٣٤اصغ ٓ٤غض ظا ت٥ؼجت ٝٔب٘
٢ٚض طث خبج٘ٚطو ٢بفِآ ٣٘ٚضز 10
پ ٢بٞسحاٚ ظا طف٘
بث فٞٚػ
ت٤طض 717 / 0 .سق س٥٤بت ضز
استثا ٢بٞضاعثا فٞٚػپ ضز طٞ
ٚز
ٜٚطٌ
ُ٥ٕىت ؽپؾ .س٤زطٌ
ٝٔب٘طث ٣قظٛٔآ ٣ٙتجٔ
طث ٢ٍِٛا
٢ظبؾسٕٙ٘اٛت
ٜزاٛ٘بذ ضٛحٔ
ضز ضبٟچ
ٝؿّخ 90
ٝم٥لز ٢ا ضبجى٤
ضز
،ٝتفٞ
٣ٙتجٔ
طث ضبٟچ
ْبٌ
س٤سٟت نضز
ُىكٔ ،ٜسق
،٣٤بكٌ
توضبكٔ
٣قظٛٔآ
ٚ ٣ثب٥قظضا ضز
ٜٚطٌ
٢بٞ
6 بت 7
ٜطف٘
ضز ٢ا
فرث ع٥ِب٤ز تؾضبٕ٥ث ب
ٖ بٞ
بث )حػ( ٓئبل ٚ )ع( بضض ْبٔا ٢
ٜزبفتؾا
ظا
ُ٤بؾٚ
هٕو
،٣قظٛٔآ ظا
ّٕٝخ
ٝترت
،زطث ت٤اٚ
بث ،تٙ٤ٛپضٚبپ
ضٛضح طثواسح 2 ظا طف٘
٢بضػا
ٜزاٛ٘بذ ب٤ تلاطٔ
٣ّنا
ٜزاٛ٘بذ ٚ
ضبٕ٥ث ضز .سق ُ٥ىكت ٣ع
ّٝذاسٔ
ٜزاٛ٘بذ ضبٕ٥ث
ٗ٤سٙچ فم٘
اض
طث سٙتقاز ٜسٟػ
ٝو
ُٔبق ٣ٞاطٕٞ
ضبٕ٥ث ٢اطث توطق ضز
هٕو ،ٝؼِبغٔ
ٝث ضبٕ٥ث تٟخ ٢ط٥ٌاطف تِبغٔ
ضز طظ٘
ٝتفطٌ
هٕو ،ٜسق
ٝث ضبٕ٥ث ضز ٢اطخا طٞ
ٝچ طتٟث تِبغٔ
ٝئاضا
ٜسق
ٚ
٣فطع ظا تؿو
تبػلاعا ٣فبو
ٚ
ْظلا
ٝو ٣ٔ
س٘اٛت ضبٕ٥ث اض
٣ٞاطٕٞ
ٚ هٕو
،سٙو زٛث تبؿّخ.
ٝث تضٛن ٢ضٛضح
ٚ طٟچ
ٜ
ٝث
ٜطٟچ
ٜاطٕٞ
ثحث بث
ٚ
َزبجت طظ٘
ٚ فؾطپ
ٚ دؾبپ
ٖب٥ٔ
،طٍكٞٚػپ
ٚ ضبٕ٥ث ٢بضػا
ٜزاٛ٘بذ
ْبد٘ا تفطٌ
.
ٝؿّخ
َٚا
ٚ
ْٚز
٣ٞٚطٌ ثحث ٣ٙتجٔ
طث
ْبٌ
س٤سٟت نضز
ٜسق ٢ٍِٛا
٢ظبؾسٕٙ٘اٛت
ٜزاٛ٘بذ ضٛحٔ
زٛث
ٝو ضز
ٝؿّخ
َٚا زضٛٔ ضز
٢ضبٕ٥ث
ٚ طف آ سٙ٤
،ٖآ ف٥پ
،٣ٌٟآ
،ٓئلاػ
ُٔاٛػ ،وضاٛػ طغذ
ٚ
٣ٞبتٛو ضز ٢ٚط٥پ ظا
ٝٔب٘طث
ٖبٔضز
ٚ
ٝؿّخ ضز
ْٚز ضز زضٛٔ
ـٚض
ٝ٤صغت هجؾ ٢بٞ
ضز ٚ ٣تثب٤ز ٓ٤غض ٣تثب٤ز ٖاضبٕ٥ث ضز(
مهرتٔ ظؾٛت ٖٛذضبكف ٝث طٛثطٔ ٓ٤غض ٣٘ٛذضبكف ٖاضبٕ٥ث
ٝٔب٘طث ٝ٤صغت ٢غِٛٚطف٘ مهرتٔ ٣ٙ٥ثظبث ٚ ٣ٍٙٞبٕٞبث ٚ ٢ع٤ض
ضب٥تذا ضز
ٖآ بٞ
)سق زاز ضاطل
، ت٥ِبؼف
ِٓبؾ
ٚ ح٥حن ٣٘بٕؿخ
ٚ
طبجتضا
ٖآ بث
َطتٙو
ٚ ٢ضبٕ٥ث ع٥ِب٤ز
ٚ تبى٘
ٝعٛثطٔ
،
ٝث ـٚض
٣٘اطٙرؾ ـظٛٔآ
ٜزاز تبؿّخ .سق
ْٛؾ
ٚ
ْضبٟچ تبؿّخ
ُىكٔ
،٣٤بكٌ
طث ؼبؾا
ُحاطٔ
ُىكٔ
٣٤بكٌ
زٛث .
ُحاطٔ ٗ٤ا
ُٔبق : م٥ركت سٙ٤آطف( ُىكٔ
،٢ضبٕ٥ث
ُٔاٛػ
ٝث زٛخٚ
ٜس٘ضٚآ
،٢ضبٕ٥ث وضاٛػ ٣قب٘
ظا ٥ث
ٚ )٢ضبٕ
ٚ ٝ٤عدت
ُ٥ّحت
ُىكٔ
بث
ٝخٛت
ٝث
ُّػ
ٚ ٣ٍٍ٘ٛچ
،لاتثا
،فاسٞا ٗ٥٥جت
ٝئاضا
ٜاض
ُح بٞ
ٚ
ةبرت٘ا
ٗ٤طتٟث
ٜاض
ُح
ٚ ثحث ٣ؾضطث ٚ ضز
زضٛٔ
٣ٍٍ٘ٛچ ٢اطخا
ٗ٤طتٟث
ٜاض
ُح ضز
ُ٥٘ تٟخ
ٝث
،فسٞ
بث
ٝخٛت
ٝث
ٖاٛت
ٚ تب٘بىٔا
زٛخٛٔ
ضبٕ٥ث ظؾٛت
ٚ ٢بضػا
ٜزاٛ٘بذ اطخا سق . ٣ثب٥قظضا ف
ط آ سٙ٤
ّٝذاسٔ ٣ع ظؾٛت
كمحٔ
ضز ٣ٔبٕت تبؿّخ تضٛن ٣ٔ
،تفطٌ
ٗ٤سث تضٛن
ٝو ظا ضبٕ٥ث
ٚ ٢بضػا
ٜزاٛ٘بذ زضٛٔ ضز ٢ط٥ٌزب٤
تِبغٔ
ٝئاضا
ٜسق
َاؤؾ ٣ٔ
سق
ٚ ٢زضاٛٔ ضز
ٝو سٙٔظب٥٘
ٝث ح٥ضٛت
ٚ ح٤طكت طتٟث تِبغٔ
ٜضبثٚز زٛث ٢اطث
ٖب٘آ
ٌٛظبث ٣ٔ
سق ضز. تسٔ
٢اطخا طٍكٞٚػپ ،فٞٚػپ ظا
ك٤طع ؼبٕت ٣ٙفّت بث
ٕٝ٘ٛ٘
بٞ
تٟخ
ٝث دؾبپ تلااؤؾ
ٚ تلاىكٔ
٣ِبٕتحا
ٖب٘آ ضز طبجتضا زٛث .
٣ثب٥قظضا ٣٤بٟ٘
ظؾٛت طٍكٞٚػپ ؽپ
ظا ظا ٓ٥٘ ٚ ٜبٔ ه٤ تقصٌ
٢اطخا
ّٝذاسٔ
تضٛن تفطٌ
ٚ ضز
ٗ٤ا
ًازسدٔ ّٝحطٔ
فؾطپ ٝٔب٘
٣٤اصغ ٓ٤غض ظا ت٥ؼجت ظؾٛت
ٖاضبٕ٥ث ضز طٞ
ٚز
ٜٚطٌ
ُ٥ٕىت
س٤زطٌ
ظا ؽپ. ٝؼِبغٔ ٖب٤بپ
ٝث ػبحِ
ُئبؿٔ ت٤بػض ٣للاذا
٣ع
ه٤
ٝؿّخ 2
ٝتػبؾ ٣ٔبٕت
ُئبؿٔ
٣قظٛٔآ
ٖاضبٕ٥ث ٝث
ٜٚطٌ
َطتٙو
ٚ تلاطٔ
٣ّنا
ٜزاٛ٘بذ ضز
ٝؼخاطٔ
ٝث فرث ـظٛٔآ ع٥ِب٤ز
ٜزاز سق
ٚ زاٛٔ
٣قظٛٔآ ضز ضب٥تذا
ٖب٘آ ضاطل تفطٌ
.
ُداد ليلحت ٍ ِیشجت اّ
ظا ٜزبفتؾا بث بٞ ٜزاز ُ٥ّحتٚ ٝ٤عدت
ْط٘
ضاعفا version 16
فاطح٘ا ٚ ٗ٥ٍ٘ب٥ٔ ،٣٘اٚاطف غ٤ظٛت َٚسخ( ٣ف٥نٛت ضبٔآ ٚSPSS
ٖٛٔظآ ٚ ،)ضب٥ؼٔ
٢بو ،ُمتؿٔ تؿت ٣ت ،٣ٙت٤ٚ ٗٔ ٢ضبٔآ ٢بٞ
طئٛىؾا طك٥ف ك٥لز ، حغؾ .تفطٌ ْبد٘ا
ٙؼٔ
٣ ضاز ٢ ضز
ٗ٤ا
ٝؼِبغٔ
( 05 /
>0 .سق ضٛظٙٔ )P
یقلاخا تاظحلاه ٜبٍك٘از قلاذا ٝت٥ٕو ٝ٤س٥٤بت ٜضبٕق ٝث زبثبٌٙ ٣ىقعپ ّْٛػ
IR.GMU.REC.1393.52 س٤زطٌ تفب٤ضز
ٚ فاسٞا ح٥ضٛت ،
ضز فٞٚػپ زضٛٔ ٢بٞسحاٚ تلااٛؾ ٝث دؾبپ ٚ فٞٚػپ ت٥ٞبٔ
،ٝؼِبغٔ ضز توطق تٟخ زاطفا ٖزٛث زاظآ ،طضبح ك٥محت ٝٙ٥ٔظ توطق ٝث ٖزاز ٖبٙ٥ٕعا تبػلاعا ٖس٘بٔ ٝ٘بٔطحٔ ظا ٖبٌسٙٙو
ٝث ٖزاز ٖبٙ٥ٕعا ،فٞٚػپ ْسػ زضٛٔ ضز فٞٚػپ ٢بٞسحاٚ
ٖزٛث ٢ضب٥تذا ،٣فعبػ ،٣٘اٚض ،٣ٕؿخ ت٥ؾآ ٚ طغذ زٛخٚ
چ٥ٞ ٖٚسث فٞٚػپ ظا جٚطذ ضز ط٥٥غت ٚ ٣ِبٕتحا ت٥ؾآ ٌٝ٘ٛ
.تؾا ٜزٛث ،٢ضبتؾطپ ٚ ٣ىقعپ تبٔسذ تفب٤ضز
[ DOI: 10.18502/ssu.v29i12.8975 ] [ Downloaded from jssu.ssu.ac.ir on 2024-01-15 ]
یويّازبا یدْه ىاراکوّ ٍ
تضبچّٛف CONSORT
جیاتً
فٞٚػپ ٢بٞسحاٚ ٣ٙؾ ٗ٥ٍ٘ب٥ٔ
َطتٙو ٜٚطٌ ضز
77 /
±16 93 / 50 ّٝذاسٔ ٜٚطٌ ضز ٚ َبؾ 82
/
±13 8 / 57 زٛث َبؾ
زٛج٘ ضاز ٣ٙؼٔ ٢ضبٔآ ػبحِ ظا ٝو (
089 / 0
; )p ظا ٣ٕ٥٘ ظا ف٥ث .
سحاٚ
ٜٚطٌ ٚز ٗ٥ث طئٛىؾا ٢بو ٖٛٔظآ ٚ س٘زٛث ٓ٘بذ فٞٚػپ ٢بٞ
( زاز ٖبك٘ ؽٙخ طظ٘ ظا ٢ضازبٙؼٔ ٢ضبٔآ تٚبفت 002
/ 0
; .)p
اسٔ ٜٚطٌ ضز زاطفا ت٤طثوا ( ّٝذ
6 / 66 ( َطتٙو ٚ )%
40 ٢اضاز ،)%
ح٤بت٘ ؼبؾاطث ٝو س٘زٛث ٣٤بٕٙٞاض ٚ ٣ئاستثا حغؾ ضز تلا٥هحت ضاز ٣ٙؼٔ ٜٚطٌ ٚز ضز تلا٥هحت حغؾ ٣٘اٚاطف ،طئٛىؾا ٢بو ٖٛٔظآ ( 031 / 0
; )p ث
ٝ ٜٚطٌ ظا طتلابث ٖٛٔظآ ٜٚطٌ تلا٥هحت حغؾ ٝى٤ضٛع
زٛث َطتٙو ٚ
ٓٞ
ٗ٥ٙچ ظا سؼث فٞٚػپ ٢بٞسحاٚ ٖظٚ ٝفبضا ّٝذاسٔ
طث ٝو زٛث ٜزطو اس٥پ فٞبو ضز ُمتؿٔ تؿت ٣ت ٖٛٔظآ ح٤بت٘ ؼبؾا
٣ٙؼٔ ٜٚطٌ ٚز ( س٘زٛث ضاز
001 / 0
; .)p زضٛٔ فٞٚػپ ٢بٞسحاٚ ْبٕت
ٝ٘بذ ُغق ٢اضاز َطتٙو ٚ ّٝذاسٔ ٜٚطٌ ٚز ضز ٝؼِبغٔ
ٚ س٘زٛث ٢ضاز
ضاٛ٘بذ سٔآضز حغؾ طظ٘ ظا ٜٚطٌ ٚز (
47 / 0
; ٕٝ٥ث ت٥ؼضٚ ،)p
( 531 / 0
; ( ت٘ٛىؾ ،)p 671
/ 0
; ( ٣ئبؾضب٘ ُٔبػ ،)p 58
/ 0
; زاسؼت ،)p ع٥ِب٤ز تبؼفز
( 8 / 0
; ع٥ِب٤ز ٖبٔظ تسٔ ،)p (
9 / 0
; ٝ٤صغت ءٛؾ ،)p
( 32 / 0
; ٣ٙؼٔ ٢ضبٔآ فلاتذا ،)p
َٚسخ( سٙتقاس٘ ٢ضاز 1
.) ظا ُجل
ْبد٘ا ّٝذاسٔ ٜٚطٌ ضز ٣٤اصغ ٓ٤غض ظا ت٥ؼجت ٜطٕ٘ ٗ٥ٍ٘ب٥ٔ ّٝذاسٔ
67 /
±3 43 / 11 َطتٙو ٜٚطٌ ٚ 73
/
±4 93 / 11
ٕ٘ ٚ زٛث ظا ت٥ؼجت ٜط
ضز تبؼ٤بٔ ٓ٤غض ّٝذاسٔ ٜٚطٌ
76 /
±3 63 / 11 َطتٙو ٜٚطٌ ٚ
26 /
±4 56 / 11 ٗ٤ا ُمتؿٔ تؿت ٣ت ٖٛٔظآ ح٤بت٘ ؼبؾا طث ٝو زٛث
٣ٙؼٔ ٢ضبٔآ طظ٘ ظا تٚبفت زٛج٘ ٢ضاز
( 05 /
<0 ػبحِ ٗ٤ا ظا ٚ )P
ظا ُجل ٝث تجؿ٘ سؼث ٣٤اصغ ٓ٤غض ظا ت٥ؼجت ٜطٕ٘ .س٘زٛث ٍٕٗٞ
ّٝذاسٔ ٜٚطٌ ضز ّٝذاسٔ
46 /
±2 66 / 1 َطتٙو ٜٚطٌ ٚ 67
/
±4 56 / 11
ّٝذاسٔ ٜٚطٌ ضز تبؼ٤بٔ ٓ٤غض ظا ت٥ؼجت ٚ زٛث 07
/
±2 7 / 1 ٜٚطٌ ضز ٚ
َطتٙو 16 /
±4 2 / 11 ٗ٤ا ،٣ٙت٤ٚ ٗٔ ٖٛٔظآ ح٤بت٘ ؼبؾاطث ٝو ،زٛث
٣ٙؼٔ ٢ضبٔآ طظ٘ ظا تٚبفت زٛث ضاز
( 001 /
>0
َٚسخ( )P 2 .) ح٤بت٘
اسٔ ظا سؼث ٚ ُجل ٝو زاز ٖبك٘ ٖٛؿوبىّ٤ٚ ٢ضبٔآ ٖٛٔظآ ٝث ّٝذ
٣ٙؼٔ ٢ضبٔآ تٚبفت َطتٙو ٜٚطٌ ضز ت٥تطت ظا ت٥ؼجت ٜطٕ٘ ضز ٢ضاز
( سك٘ ٜسٞبكٔ ٣٤اصغ ٓ٤غض 914
; ٣ِٚ )p
ٜطٕ٘ ّٝذاسٔ ٜٚطٌ ضز
٣ٙؼٔ ٢ضبٔآ تٚبفت ٣٤اصغ ٓ٤غض ظا ت٥ؼجت زاز ٖبك٘ ٢ضاز
( 001 / 0
;
َٚسخ( )p 3 .)
تبث
ماو ٍبديريتُجٍیليایسرربدرًمدارفا
شَيژپ ( 08
= )n
)n=3(ٌذشجراخدارفا
2
تلعٍبرفو ییاًىشلکشم
ي 1
تلعٍبرفو
زارتمک 3
تحتٌام
نامرد سیلایدًمَ
ديريرایعمهتشاذو (
7 n= )
(ٍوًمویاضعا
78 n= )
ٌيرگ
ٍلخاذم
(
35 n= ) (لرتىکٌيرگ
35 n= )
اٌَيرگصیصخت
جيرخرایعمساساربلرتىکٌيرگردشسیر
(لرتىکٌيرگ 5 n= )
4
برامیب
ٍ
تًفتلع
1
برامیب
ٍ
تلع فارصوا
ٌيرگردشسیر
جيرخرایعمساساربٍلخاذم
( 5 n= )
3
برامیب
ٍ
يتًفتلع 2
برامیب
ٍ
فارصواتلع یریگیپ
ٍلخاذمٌيرگردسیلاوآدرًمدارفا ( 38 n= ) لرتىکٌيرگردسیلاوآدرًمدارفا
( 38 n= )
سیلاوآ
[ Downloaded from jssu.ssu.ac.ir on 2024-01-15 ]
دشی یقٍدص ديْش یًاهرد ـ یتشادْب تاهدخ ٍ یکششپ مَلػ ُاگشًاد ِلجه ٍ تسيب ُرٍد
نًْ
ُراوش ، نّدساٍد ، دٌفسا 1400
4398
زيثات یَگلا دٌوًاَت یساس
ُداًَاخ رَحه ىاشيهزب تيؼبت سا نیصر ییاذغ رد ىاراويب تحت شيلایدَوّ
ُاگشًاد زتخد ىایَجشًاد رد یقاچ عَيش ىازیا یاّ
… :1 َٚسخ
ٜٚطٌ ٚز ضز ع٥ِب٤زٕٛٞ تحت ٖاضبٕ٥ث ٢زطف تبهركٔ ٣٘اٚاطف غ٤ظٛت
َطتٙو ٚ ّٝذاسٔ
یراهآ ىَهسآ ِجيتً )دصرد(دادؼت
ٍُزگ زيغته
ىَهسآ لزتٌک
p=0/671
26 ( 7 / 86
) )93/3(28 طٟق
* ت٘ٛىؾ 4
( 3 / 13
) )6/7(2 بتؾٚض
p=0/47
6 ( 20
) )33/3(10 سٔآضز ٖٚسث
**
سٔآضز 13
( 3 / 43
) )56/7(17 فبفو سح ظا طتٕو
12 ( 7 / 36
) )10(3 فبفو سح ضز
p=0/531
7 ( 4 / 23
) )13/3(4 ٕٝ٥ث ٖٚسث
**
10 ٕٝ٥ث ( 3 / 33
) )46/7(14 ٣٘بٔضز تبٔسذ
4 ( 3 / 13
) )6/7(2 حّؿٔ ٢بٞٚط٥٘
9 ( 30
) )33/3(10 ٣ػبٕتخا ٗ٥ٔبت
p=0/58
10 ( 3 / 33
) )26/7(8 تثب٤ز
**
ُٔبػ ٣٤بؾضب٘
13 ( 3 / 43
) )56/6(17 ٖٛذ ضبكف
7 ( 4 / 23
) )16/7(5 زضاٛٔط٤بؾ
p=0/08 10/83±1/53 11/1±0/84 )ظٚض( ع٥ِب٤ز تبؼفز زاسؼت***
p=0/22 26/63±3/31 29/23±29/72 )ٜبٔ( ع٥ِب٤ز ٖبٔظ تسٔ***
p=0/32 2/23±6/72 2/43±3/82 ٝ٤صغت ءٛؾ***
* ٢ضاز ٣ٙؼٔ حغؾ ٣ٙت٤ٚ ٗٔ ٖٛٔظآ***طئٛىؾا ٢بو ٖٛٔظآ** طك٥ف ٖٛٔظآ 05
/
>0 P
َٚسخ 2 ٗ٥ٍ٘ب٥ٔ ٝؿ٤بمٔ: طٕ٘ ضب٥ؼٔ فاطح٘ا ٚ
ٝؼِبغٔ زضٛٔ ٣٤اصغ ٓ٤غض ظا ت٥ؼجت ٜ
ٜٚطٌ ٚز ضز
ّٝذاسٔ ٚ َطتٙو
یراهآ ىَهسآ ِجيتً ييگًايه±رايؼهِلخاده ييگًايه±رايؼهلزتٌک زيغته ٍُزگ
p=0/32 11/93±4/73 11/43±3/67 Diet ٓ٤غضظا ت٥ؼجت ٜطٕ٘*
ّٝذاسٔ ُجل p=0/94 11/56±4/26 11/63±3/76 Fluid
P<0/001 1/66±2/46 11/56±4/67 Diet ٓ٤غضظا ت٥ؼجت ٜطٕ٘**
ّٝذاسٔ سؼث P<0/001 1/7±2/07 11/2±4/16 Fluid
٣ٙت٤ٚ ٗٔ ٖٛٔظآ**ُمتؿٔ تؿت ٣ت ٖٛٔظآ*
َٚسخ 3 ٗ٥ٍ٘ب٥ٔ ٝؿ٤بمٔ:
ٝؼِبغٔ زضٛٔ ٣٤اصغ ٓ٤غض ظا ت٥ؼجت ٜطٕ٘ ضب٥ؼٔ فاطح٘ا ٚ
ٜٚطٌ ضز
ّٝذاسٔ ٚ َطتٙو یراهآ ىَهسآ ِجيتً
ىَسکاکلیٍ
دؼب
ِلخاده فازحًا
رايؼه ييگًايه±
ِلخاده لبق فازحًا رايؼو ييگًايه±
ٍُزگ زيغته p=914 11/56±4/67 11/43±3/67 Diet
ٜطٕ٘
ظا ت٥ؼجت
ٓ٤غض
َطتٙو 16
/
±4 2 /
11 11/63±3/76 Fluid
46 /
±2 66 /
1 11/93±4/73 Diet
ٜطٕ٘
ظا ت٥ؼجت
ٓ٤غض
ّٝذاسٔ
P<0/001 1/7±2/07 11/56±4/26 Fluid
ثحب
٤ا
ٕ٘اٛت ٢ٍِٛا ٗ٥ث طبجتضا فسٞ بث ٝؼِبغٔ ٗ
ٙ ٜزاٛ٘بذ ٢ظبؾس
.تفطٌ تضٛن ٖاضبٕ٥ث ٗ٤ا ضز ٣٤اصغ ٓ٤غض ظا ت٥ؼجت ٚ ضٛحٔ
ح٤بت٘
ٝؼِبغٔ
ٖبك٘
زاز
ٝو
ٗ٥ث
ٜٚطٌ
ت٥ؼجت
ٜسٙٙو ظا
ٓ٤غض
ٚ ٣٤اصغ ٣ٞٚطٌ
ٝو ظا
ٓ٤غض ٣٤اصغ زٛذ ت٥ؼجت ٣ٕ٘
س٘زطو ظا طظ٘
ّٝذاسٔ ٢بٞط٥غتٔ
طٌ
ت٥ؼٕخ ٣تذبٙق ط٥ظ٘
خ
،ت٥ؿٙ
،ٗؾ
ت٥ؼضٚ
ٖاع٥ٔ ،ُٞأت
،تلا٥هحت
ُغق
،ضبٕ٥ث سٔآضز
،ٝ٘ب٥ٞبٔ
ت٥ؼضٚ
ٕٝ٥ث تسٔ ٚ
ٖبٔظ ع٥ِب٤ز
ٝو طٞ
ه٤ ٣ٔ
سٙ٘اٛت طث ح٤بت٘
[ DOI: 10.18502/ssu.v29i12.8975 ] [ Downloaded from jssu.ssu.ac.ir on 2024-01-15 ]
یويّازبا یدْه ىاراکوّ ٍ
ٝؼِبغٔ
،س٘ضاصٍث ط٥ثأت طظ٘ظا
٢ضبٔآ تٚبفت ٣ٙؼٔ
٢ضاز زٛخٚ
،زضاس٘
ٝث ٣تضبجػ
ٚز طٞ
ٜٚطٌ
ٍٕٗٞ
س٘زٛث ح٤بت٘.
ٝؼِبغٔ
طضبح
ٖبك٘
زاز
ٝو سٔآضز ب٥ٞبٔ
ٝ٘
ت٤طثوا
ٕٝ٘ٛ٘
ضز بٞ
ٚز فبفو سح ظا طتٕو ٜٚطٌ
ٝو زٛث
ٗ٤ا
ٝتفب٤
ٛؿٕٞ
بث
ٝؼِبغٔ
٢ضبمفِاٚش
ٚ ٣ٔ ٖاضبىٕٞ
سقبث
( 16 ) غض ظا ت٥ؼجت تاطٕ٘ ٝؿ٤بمٔ . ٤
ٚ ٜبٔ ه٤ ٚ ُجل ٣٤اصغ ٓ ٓ٥٘
طثا طٍ٘ب٥ث ٖٛٔظآ ٜٚطٌضز ّٝذاسٔ ظا سؼث فرث
ٖزٛث تلاذاسٔ
٣قظٛٔآ ٣ٙتجٔ
طث سٕٙ٘اٛت
ٜزاٛ٘بذ ٢ظبؾ ضٛحٔ
ظا ت٥ؼجت ٖاع٥ٔ طث
تحت ٖاضبٕ٥ث ضز ٣٤اصغ ٓ٤غض
ٖبٔضز .زٛث ع٥ِب٤زٕٛٞ بث ضز
٢بتؾاض
ح٤بت٘
ٝؼِبغٔ
،طضبح ح٤بت٘
ٝؼِبغٔ
٢زٛؼؿٔ
ٚ
ٖاضبىٕٞ
بث فسٞ
ط٥ثأت ٗ٥٥ؼت ٢ٍِٛا
٢ظبؾسٕٙ٘اٛت
ٜزاٛ٘بذ ضٛحٔ
طث
،ف٘از ـطٍ٘
ٚ
ٖبجلاطٔ زطىّٕػ
ٖب٤لاتجٔ
ٝث
ْا ؼا
ٖبك٘
زاز ـظٛٔآ
ٖبجلاطٔ
طث
٢ٍِٛا ؼبؾا ٢ظبؾسٕٙ٘اٛت
ضٛحٔ ٜزاٛ٘بذ ثػبث
تاط٥٥غت ضز
،ف٘از
ـطٍ٘
ٚ تجلاطٔ زطىّٕػ
ٖبٌسٙٙو
؛سق
ٝث ٢ضٛع
ٝو
ٝچطٞ
ف٘از
تلاطٔ
طتلابث زطىّٕػ زٚض
ٚا ع٥٘
طتٟث
ٚ طتسٔآضبو سٞاٛذ سق ( 17 ) .
ضز
ٝؼِبغٔ
٢ا
ٝو ٣٤بضض
ٚ
ٜضبثضز ٖاضبىٕٞ
ط٥ثأت َسٔ
٢ظبؾسٕٙ٘اٛت
ٜزاٛ٘بذ ضٛحٔ
طث ٥ؼجت ت ظا
ٖبٔضز زاطفا لاتجٔ
ٝث
عٛ٘ تثب٤ز 2
ضبچز تلاىكٔ
٣جّل
ْبد٘ا
،س٘زاز ح٤بت٘
ٖبك٘
زاز
٢ظبؾسٕٙ٘اٛت تلاذاسٔ
ٜزاٛ٘بذ ضٛحٔ
٢اطث ف٤اعفا ت٥ؼجت ظا
ٖبٔضز تجثٔ ٢طثا
ٚ
ٜزاٛ٘بذ ضز ت٤ط٤سٔ
ٚ
َطتٙو ٢ضبٕ٥ث ٢بٞ
ٗٔعٔ
زضاز ٣ت٥ٕٞا بث فم٘
( 18 ) ،
ٗ٤ا ح٤بت٘
ٝؼِبغٔ
طٍ٘ب٥ث
ٖآ
ٜزٛث
ٝو بث توضبكٔ
ٗ٥جلاطٔ
ضز طٔا تجلاطٔ
ظا ضبٕ٥ث
ٚ
ٖزطوسٕٙ٘اٛت
ٖآ بٞ
ٝٙ٥ٔظ ٢اطث تجلاطٔ
طثا فرث طت ٢اطث ضبٕ٥ث
ٓٞاطف سٞاٛذ سق . ٣ٙ٤سثبػ
ٚ
ٖاضبىٕٞ
ضز ه٤
ٝؼِبغٔ
٣٤بٔظآضبو
٣ٙ٥ِبث طٟق ضز
ٝ٥ٔٚضا بث
ٖاٛٙػ ٣ؾضطث ط٥ثأت ٢ٍِٛا ٢ظبؾسٕٙ٘اٛت
ٜزاٛ٘بذ ضٛحٔ
طث مذبق ٢بٞ
٢سٕٙ٘اٛت
ٕ٥ث
ٖاضب بث ٣ػٛٙهٔ ٝچ٤ضز
،٣جّل
ٖبك٘
س٘زاز
ٝو ٢اطخا ٢ٍِٛا
ٜزاٛ٘بذ ٢ظبؾسٕٙ٘اٛت ضٛحٔ
تخٛٔ
زٛجٟث مذبق ٢بٞ
٢سٕٙ٘اٛت
ٖاضبٕ٥ث ضز بث
ٝچ٤ضز
٣ػٛٙهٔ
ٜسق تؾا .
ٝچطٌ
ٖاضبٕ٥ث ٖبجلاطٔ
ٗٔعٔ
ظا ضبث ٣جلاطٔ
س٤سق ح٘ض ٣ٔ
س٘طث ( 19 ).
اصِ
سٕٙ٘اٛت
ٖبجلاطٔ ٖزطو
ٖاضبٕ٥ث
ٖبٔعٕٞ
بث سٕٙ٘اٛت
ٖزطو زٛذ
ٝٙ٥ٔظ ٖاضبٕ٥ث طثا
٣كرث طتٟث ضز
ٖاضبٕ٥ث
ٚ فٞبو تلاىكٔ
بث ظجتطٔ
٢ضبٕ٥ث ضز
ٖاضبٕ٥ث
ٜزٛث
تؾا . KOHAN ٚ
ٖاضبىٕٞ
ضز ه٤
ٝؼِبغٔ
ضبو ٣٤بٔظآ ٣ٙ٥ِبث بث
ٖاٛٙػ ط٥ثأت ـظٛٔآ
ٚ ت٤بٕح
ٜزاٛ٘بذ ضز ضٛحٔ
٢بمتضا ٢سٕٙ٘اٛت ضز
٣ٞزط٥ق
ٖب٘ظ تؿر٘
اظ س٘زاز ٖبك٘
ٝو ـظٛٔآ
ٚ ٤بٕح ت
ٜزاٛ٘بذ ضٛحٔ
ضز تؿر٘ ٖب٘ظ اظ
ثػبث ف٤اعفا ٣ٙؼٔ
٢ضاز ضز
ٗ٥ٍ٘ب٥ٔ
٢سٕٙ٘اٛت ٜطٕ٘
٣ٞزط٥ق
ٖاضزبٔ
ٜٚطٌ
ّٝذاسٔ
ضز
ٚز
ٝتفٞ
ٚ
ٜبٔ ٚز ؽپ ظا
ٖبٕ٤اظ تجؿ٘
ٝث
ٜٚطٌ
َطتٙو
ٜسق تؾا . ضز
ٝد٥ت٘
٢ط٥ٌ
كمحٔ
ٖب٥ث ٣ٔ
سٙو ـظٛٔآ
ٚ ت٤بٕح ضٛحٔ ٜزاٛ٘بذ
ثػبث ءبمتضا
ٝ٤صغت ٢ضبهح٘ا بث
ط٥ق ضزبٔ
تؾا ٜسق (
20 ).
ضز
ٝؼِبغٔ
فتآ ٝو ٢ا ٢ٍِٛا ٣ؾضطث ٝث ٖاضبىٕٞ ٚ ٜس٤ضٛق ٜزاظ
سٙتذازطپ تثب٤ز ٝث لاتجٔ ٖاضبٕ٥ث ضز ضٛحٔ ٜزاٛ٘بذ ٢ظبؾسٕٙ٘اٛت ٚ ضٛحٔ ٜزاٛ٘بذ ٢ظبؾسٕٙ٘اٛت ٢ٍِٛا ٝو زٛث ٖآ ظا ٣وبح ح٤بت٘
هجؾ زٛجٟث ٚ ٢سٔآضبوزٛذ ءبمتضا ٝث طدٙٔ ٜزاٛ٘بذ توضبكٔ
ٖب٘آ ٣ٌس٘ظ ٣ٔ طٔا ٗ٤ا .سق
طٍ٘ب٥ث س٘اٛت آ
توضبكٔ ٝو سقبث ٖ
ُ٥ٟؿت ٚ ٜسٙٙو هٕو فم٘ بتؾاض ٗ٤ا ضز ٜزاٛ٘بذ زضاز طٌ
( 21 ) .
ٝثبكٔ
بث
ٝتفب٤ ٢بٞ
ٗ٤ا
ٝؼِبغٔ
٢ضٛهٙٔ
ٚ
ٖاضبىٕٞ
ٖاضبٕ٥ث ضز
لاتجٔ
ٝث تثب٤ز ( 22 )
ٚ ٢طه٘
ٚ
ٖاضبىٕٞ
ٖاضبٕ٥ث ضز لاتجٔ
ٝث
ٖبعطؾ ( 23 ) ٣٤آضبو ، ٢ظبؾسٕٙ٘اٛت ٢ٍِٛا
ٜزاٛ٘بذ ضٛحٔ
اض ضز
زٛجٟث زطىّٕػ س٥٤أت ٖاضبٕ٥ث
ٜزطو س٘ا
ٝؼِبغٔ ضز . ٚ ٜزاظبثبث ٝو ٢ا
٢ٍِٛاطث ٣ٙتجٔ ٣قظٛٔآ ٖاضبىٕٞ
٢ظبؾسٕٙ٘اٛت
ٜزاٛ٘بذ ضز ضٛحٔ
س٘زاز ْبد٘ا تِبٔ تت ٝث لاتجٔ ٖاضبٕ٥ث ح٤بت٘
ٝؼِبغٔ
ٖبك٘
،زاز
٢اطخا
ٝٔب٘طث ٣قظٛٔآ ؼبؾا طث ٢ٍِٛا ٢ظبؾسٕٙ٘اٛت
ٜزاٛ٘بذ
ٔ ضٛح
فم٘
٣ٕٟٔ
حلانا ضز ٢بٞضبتفض
طغذطپ ضز
ٖاضبٕ٥ث لاتجٔ
ٝث تت
تِبٔ
زضاز
ٗ٤اطثبٙث.
ْٚعِ
ٝخٛت
ٝث ٢بضػا
ٜزاٛ٘بذ بٞ
ضز ٢ط٥ٍك٥پ
ٚ
حلانا ٢بٞضبتفض طغذطپ
٢ضٚطض تؾا
ٚ ٣تؿ٤بث ضز
ٝٔب٘طث ٢بٞ
،٣قظٛٔآ ٢بضػا
ٜزاٛ٘بذ بٞ
ع٥٘
ط٥ٌضز س٘ٛق ( 24 ) . ضز
ٗ٥ٕٞ
بتؾاض
ٖاضبىٕٞ ٚ ٣ر٥ق ضز
ٔ
ٝؼِبغ زٛذ
ٖب٥ث زطو
ٝو توطق ظا ٣ى٤
٢بضػا
ٜزاٛ٘بذ
ٜاطٕٞ
ضبٕ٥ث ضز ؼلاو ٢بٞ
ـظٛٔآ تجؾ تثب٤ز
ف٤اعفا ط٥ثأت ـظٛٔآ ٢بٞ
ٝئاضا
ٜسق ٣ٔ
،زٛق
ٝث ٢ضٛع ٝو
٢سٕٙ٘اٛت
ٜزاٛ٘بذ طدٙٔ
ٝث ضبو آ ٣٤ س٥فٔ
ٚ طثؤٔ
ٖاضبٕ٥ث ضز تجلاطٔ
ٚ ٢ط٥ٍك٥پ ظا
وضاٛػ ؼضزٚظ
ٚ ؼضط٤ز ٢ضبٕ٥ث ٣ٔ
زٛق ( 25 ) .
ا ٢ٍِٛ
٢ظبؾسٕٙ٘اٛت
ٜزاٛ٘بذ
،ضٛحٔ
طث
ْٚاست ٢بٞضبتفض
زٛذ
ٔ ٣تجلاط ضز ضبٕ٥ث ٢ ٢بٞ
ٗٔعٔ
سٙ٘بٔ
ْا
،ؼا ٣ٕؾلابت
ٚ تثب٤ز
عٛ٘
ْٚز س٥وأت زضاز
ٚ ضز ف٤اعفا
،٣ٞبٌآ نضز
ٚ تضبٟٔ
ٖبجلاطٔ
ٖب٤لاتجٔ
ٝث
ٗ٤ا ٢ضبٕ٥ث بٞ
ع٥٘
طثؤٔ
غلاٚ
ٜسق تؾا ( 26 ) ٝؼِبغٔ .
Jonina Sigurgeirsdottir
ٚ
ٕٞ
ٖاضبى
ٖاٛٙػ بث ةضبدت
ٖاضبٕ٥ث
[ Downloaded from jssu.ssu.ac.ir on 2024-01-15 ]