ﮔﻨﺪم ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﻠﺮﻣﮑﻮات ﮐﻠﺮاﯾﺪ، ﺳﺎﻟﯿﺴﯿﻠﯿﮏ اﺳﯿﺪ

(1)

دﻮﺒﻬﺑ ﺪﺷر دﺮﮑﻠﻤﻋ و ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻧﻮﻤﺳﺎﺟ و ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ ،ﺪﯾاﺮﻠﮐ تاﻮﮑﻣﺮﻠﮐ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ مﺪﻨﮔ

ﺶﻨﺗ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﯽﺘﺑﻮﻃر

اﺪﻧ

1ﯽﺒﻫو - ﯽﯿﺤﯾ

2مﺎﻣا - *

يدﺎﻫ ﻪﺘﺳﺮﯿﭘ ﻪﺷﻮﻧا 3

:ﺖﻓﺎﯾرد ﺦﯾرﺎﺗ 25

/ 03 / 1394

:شﺮﯾﺬﭘ ﺦﯾرﺎﺗ 18

/ 11 / 1394

هﺪﯿﮑﭼ

ﺮﻫ ﺪﻨﭼ ﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ دﺮﺑرﺎﮐ ﺪﯿﻔ ﻢﯿﻈﻨﺗ هﺪﻨﻨﮐ رد ﺪﺷر يﺎﻫ ﺮﺷ

ﻂﯾا ﻪﺑ ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ ،ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﯾﺬﭘ ﯽﻠﮐرﻮﻃ

ﻧا ،ﻦﮑﯿﻟ ﭘ مﺎﺠ ﺶﻫوﮋ يدﺮﺑرﺎﮐ يﺎﻫ ـﺑ

فﺪـﻫ ﺎ

ﻢﯿﻈﻨﺗ عاﻮﻧا ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ هﺪﻨﻨﮐ

ﺎﻫ ياﺮﺑ ﻬﺑ نآ فﺮﺼﻣ ندﺮﮐ ﻪﻨﯿ تروﺮﺿ ﺎﻫ

ﻪﺑ .دراد ﻢﯿﻈﻨﺗ ﻪﺳ ﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ تاﻮﮑﻣﺮﻠﮐ ﺪﺷر هﺪﻨﻨﮐ

ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ ،ﺪﯾاﺮﻠﮐ و ﺪﯿﺳا

ﮏﯿﻧﻮﻤﺳﺎﺟ ﮔ دﺮﮑﻠﻤﻋ ياﺰﺟا و دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺮﺑ ﺪﯿﺳا ﺶﻨﺗ توﺎﻔﺘﻣ ﻂﯾاﺮﺷ ﺖﺤﺗ ﻦﺷور ﻢﻗر مﺪﻨ

ﯽﺘﺑﻮﻃر ﻪﻨﻣاد) تﺪـﺷ زا يا (ﯽﮑـﺸﺧ ﺪﯾﺪـﺷ ﺎـﺗ ﻢـﯾﻼﻣ يﺎـﻫ

ﯽﺸﻫوﮋﭘ لﺮﺘﻨﮐ ﻂﯾاﺮﺷ ود رد ﺶﯾﺎﻣزآ .ﺪﺷ مﺎﺠﻧا زاﺮﯿﺷ هﺎﮕﺸﻧاد يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد رد ﻪﻋرﺰﻣ و هﺪﺷ

ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ يﺎﻫ ﻪـﻋرﺰﻣ و يا ﺐـﯿﺗﺮﺗ ﻪـﺑ يا

ﻪـﺑ ترﻮـﺻ

ﻞﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ ﺶﯾﺎﻣزآ و ﯽﻓدﺎﺼﺗ ﻼﻣﺎﮐ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد

زآ ﺶﯾﺎﻣ تﺮﮐ دﺮﺧ رﺎﺑ ﮏﯾ يﺎﻫ كﻮﻠﺑ ﻪﯾﺎﭘ ﺮﺑ هﺪﺷ

ﻪـﮐ داد نﺎـﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ .ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﯽﻓدﺎﺼﺗ ﻞﻣﺎﮐ يﺎﻫ

ﺶﻨﺗ لﺎﻤﻋا ﯽﺘﺑﻮﻃر

گﺮﺑ ﺢﻄﺳ نآ تﺪﺷ ﺶﯾاﺰﻓا و ﻢﭼﺮﭘ

داد ﺶﻫﺎﮐ ار ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ و ﮏﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ دﺮﮑﻠﻤﻋ ،ﻪﻠﺒﻨﺳ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ ،ﻪﻠﺒﻨﺳ لﻮﻃ ،

، دﺮﺑرﺎﮐ ﻦﮑﯿﻟ

ﻢﯿﻈﻨﺗ هﺪﻨﻨﮐ دﻮﺒﻬﺑ ﺐﺒﺳ ﺪﺷر يﺎﻫ ﻪﻤﻫ

اﺰﺟا ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﯾاﺰﻓا ﺖﯾﺎﻬﻧ رد و ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ي ﺪﯾدﺮﮔ

تاﻮﮑﻣﺮﻠﮐ ﺮﯿﺛﺎﺗ ،دﻮﺟو ﻦﯾا ﺎﺑ . ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ زا ﺪﯾاﺮﻠﮐ

ﺪﯿﺳا

ﮏﯿﻧﻮﻤﺳﺎﺟ و ﻪﺑ ،دﻮﺑ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺪﯿﺳا

يرﻮﻃ لﻮﻠﺤﻣ ﻪﮐ ﻢﯿﻈﻨﺗ ﻪﺳ ﻦﯾا ﯽﺷﺎﭘ ﻪـﺑ ﺐـﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ هﺪﻨﻨﮐ

راﺪـﻘﻣ 7/

20 ، 8/

13 و 24 /7 رد ﺪـﺻرد

ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﺶﯾﺎﻣزآ و يا

راﺪﻘﻣ ﻪﺑ 3/

18 ، 2/

12 و 1/

8 ﻪﻋرﺰﻣ ﺶﯾﺎﻣزآ رد ﺪﺻرد .دﻮﺑ هاﺮﻤﻫ يا

ﻪﺑ ﯽﻠﮐرﻮﻃ

، ﺶﻨﺗ ﻪﭼﺮﮔ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﺘﺑﻮﻃر

ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ

هﺪﻨﻨﮐ ﻢﯿﻈﻨﺗ ﻦﮑﯿﻟ ،داد ﺶﻫﺎﮐ ار مﺪﻨﮔ ﺪﻨﻨﮐ ناﺮﺒﺟ ار دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺖﻓا ﻦﯾا زا ﯽﺸﺨﺑ ﺪﻨﺘﺴﻧاﻮﺗ ﺪﺷر يﺎﻫ

. ﻪﺑ هوﻼﻋ

، ﻣﺮﻠﮐ ﯽﺷﺎﭘ لﻮﻠﺤﻣ ـﮑ

تاﻮ ﺖـﯿﻠﺑﺎﻗ ﺪـﯾاﺮﻠﮐ

رﺮﺑ .ﺖﺳاراد ﺖﺑﻮﻃر ﺖﯾدوﺪﺤﻣ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ياﺮﺑ ﯽﺘﻓﺎﯿﻫر ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ار يﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﺳ

هژاو يﺎﻫ يﺪﯿﻠﮐ ﺪﺷر هﺪﻨﻨﮐﺪﻨﮐ ،ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ،دﺮﮑﻠﻤﻋ ياﺰﺟا :

ﻪﻣﺪﻘﻣ 1

نﺎﻫﺎﯿﮔ ﯽﻋارز هرود رد ﺐﻠﻏا ﺎﺑ دﻮﺧ ﯽﮔﺪﻧز زا يا

بآ دﻮﺒﻤﮐ ﻪﺟاﻮﻣ

ﯽﻣ دراد دﻮﺟو نﺎﻬﺟ طﺎﻘﻧ زا يرﺎﯿﺴﺑ رد بآ دﻮﺒﻤﮐ .ﺪﻧﻮﺷ ﺶﯿﭘ و

ﯽﻨﯿﺑ

ﯽﻣ ﻖﻃﺎـﻨﻣ رد ﯽﮑـﺸﺧ ،ﯽﻧﺎـﻬﺟ ﻢﯿـﻠﻗا رد ﻊﯾﺮـﺳ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺎﺑ ﻪﮐ دﻮﺷ

ﻪﻤﯿﻧ نﺎـﻫﺎﯿﮔ ﺦـﺳﺎﭘ .ﺪـﺑﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا لﺪﺘﻌﻣ و ﮏﺸﺧ ﯽـﻋارز

ﻪـﺑ ﺶﻨـﺗ

ﻞﻣﺎﺷ ﯽﮑﺸﺧ رﺎﮐوزﺎﺳ

يﺎﻫ هﺪﯿﭽﯿﭘ ﻪـﮐ ﺖـﺳا يا ،ﯽﻟﻮـﮑﻟﻮﻣ تاﺮـﯿﯿﻐﺗ

ﯽﻣﺮﺑ رد ار ﮏﯾژﻮﻟﻮﻨﻓ و ﮏﯾژﻮﻟﻮﻓرﻮﻣ ،ﮏﯾژﻮﻟﻮﯾﺰﯿﻓ ،ﯽﻤﺴﯿﻟﻮﺑﺎﺘﻣ دﺮـﯿﮔ

) Hopkins and Huner, 2004 .(

ﺶﻨﺗ ﺎـﺑ ﯽﮑـﺸﺧ ﻞـﺣاﺮﻣ ﻊﯾﺮـﺴﺗ

1 - ﺶﻧاد هﺪﮑـﺸﻧاد ،تﺎـﺗﺎﺒﻧ حﻼـﺻا و ﺖـﻋارز ﺶـﺨﺑ ،ﺪـﺷرا ﯽـﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ ﻪﺘﺧﻮﻣآ

ﺸﮐ ناﺮﯾا ،زاﺮﯿﺷ ،زاﺮﯿﺷ هﺎﮕﺸﻧاد يزروﺎ

2 - ،زاﺮﯿﺷ ،زاﺮﯿﺷ هﺎﮕﺸﻧاد يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ،تﺎﺗﺎﺒﻧ حﻼﺻا و ﺖﻋارز ﺶﺨﺑ ،دﺎﺘﺳا

ناﺮﯾا

3 - ﺞﯾوﺮـﺗ و شزﻮـﻣآ ،تﺎـﻘﯿﻘﺤﺗ نﺎﻣزﺎـﺳ ،يرﻮـﺷ تﺎـﻘﯿﻘﺤﺗ ﯽﻠﻣ ﺰﮐﺮﻣ ،رﺎﯾدﺎﺘﺳا

ناﺮﯾا ،دﺰﯾ ،يزروﺎﺸﮐ

*) - :لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ

Email: [email protected] (

DOI: 10.22067/gsc.v15i1.47584 و يﻮﻤﻧ

نزو و داﺪﻌﺗ ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ ﻪﻧاد نﺪﺷﺮﭘ هرود لﻮﻃ ندﺮﮐ هﺎﺗﻮﮐ ﮏـﺗ دﺮـﮑﻠﻤﻋ ﺖــﯾﺎﻬﻧ رد ﻪــﮐ هﺪـﺷ ﻪــﻧاد ﻪــﻧاد

ﯽــﻣ ﺶﻫﺎـﮐ ار ﺪــﻫد

) Gooding et al., 2003 .(

عﻮﻨﺘﻣ مﺎﻗرا دﻮﺟو ،ﯽﺣﻼﺻا يﺎﻫرﺎﮐ ندﻮﺑ ﻪﻨﯾﺰﻫﺮﭘ ﺮـﻫ ياﺮﺑ ﻪﮐ

قﺮﻓ ﯽﯾاﻮﻫ و بآ ﻂﯾاﺮﺷ و ﻪﻘﻄﻨﻣ ﯽﻣ

د ،ﺪﻨﮐ ﺖﻟﺎﺧ نژ دﺪﻌﺘﻣ يﺎﻫ و

ﺮﺛا

ﯽﺸﯾاﺰﻓا ﺎﻬﻧآ ﯽﻣ ﺚﻋﺎﺑ ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ رد ﻪﮐ دﻮﺷ

حﻼﺻا مﺎﻗرا

ياﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﮏﺸﺧ ﻖﻃﺎﻨﻣ

دﻮـﺷ مﺎـﺠﻧا يﺪﻨﮐ ﻪﺑ )

Evans, 1993 (.

ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ

، زا هدﺎﻔﺘﺳا شور يﺎﻫ ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ ﺮﯿﻈﻧ دﺮﺑرﺎﮐ ﻢﯿﻈﻨﺗ هﺪﻨﻨﮐ يﺎـﻫ

،ﺪﺷر فﺪﻫ ﺎﺑ دﻮﺒﻬﺑ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺟﻮﺗ ﯽﻄﯾاﺮﺷ ﻦﯿﻨﭼ رد ﻪﯿ

دﻮـﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﺮﯾﺬﭘ .

رد ﻪﻫد ﯽﻃ زا نﺎﻫﺎﯿﮔ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺘﺷﺬﮔ يﺎﻫ ﻖﯾﺮﻃ

مﺎﻗرا ﺖﺸﮐ

،لﻮﺼﺤﻣﺮﭘ ﻪﺑ تﺎﯿﻠﻤﻋ

ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽﻋارز ﮐ

دﻮ ﻒـﻠﻋ لﺮﺘﻨﮐ و ﺐﺳﺎﻨﻣ ﯽﻫد -

و تﺎﻓآ ،زﺮﻫ يﺎﻫ يرﺎﻤﯿﺑ

ﯽﻣ ﺖﺳﺪﺑ ﺎﻫ ﺪﻣآ

،ﻦﮑﯿﻟ ؛ ﻪﺑ ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﺪـﺳر رد

زا دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﯾاﺰﻓا ﻦﯾا هﺪﻨﯾآ ﻢﯿـﻈﻨﺗ هار

ﺪـﺷر ﻮـﻤﻧ و هﺎـﯿﮔ ﻖـﯾﺮﻃ زا

زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻢﯿﻈﻨﺗ هﺪﻨﻨﮐ ﺪﻫاﻮﺧ ﺪﺷر يﺎﻫ دﻮﺑ

ﻪﻫد ﻞﯾاوا رد . 1900

، ﻦـﯾا

:ﻪﮐ ﻪﻠﻤﺟ » دراﺪﻧ دﻮﺟو يﺪﺷر ،ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺪﺷر داﻮﻣ نوﺪﺑ

« ﺪـﺷ فوﺮـﻌﻣ

) Arteca, 1995 .(

ﻪﺑ هزوﺮﻣا ﺪﺷر داﻮﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﯾﺬﭘ ﯽﻠﮐرﻮﻃ

(2)

ﻢﯿﻈﻨﺗ ﺶﻘﻧ ﮏﯾ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﯽﮔﺪﻧز ﺮﺳاﺮﺳ رد ﯽﻫﺎﯿﮔ هﺪـﻬﻋ ﻪـﺑ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ

ﻢﯿﻈﻨﺗ داﻮﻣ .ﺪﻧراد و ﯽﻋارز نﺎﻫﺎﯿﮔ ﺪﺷر ﻞﯾﺪﻌﺗ ياﺮﺑ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺪﺷر هﺪﻨﻨﮐ

ﻪﺑ هدروﺮﭘ داﻮﻣ ﻢﯿﻬﺴﺗ ﺖﺒﺴﻧ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﯽﻣ رﺎﮐ

) ﺪـﻧور Arteca, 1995 زا .(

ﻢﯿﻈﻨﺗ داﻮﻣ ﻦﯾا ﯽﻣ ﺪﺷر هﺪﻨﻨﮐ

ﮏﯿﻠﯿـﺴﯿﻟﺎﺳ ،ﺪﯾاﺮﻠﮐ تاﻮﮑﻣﺮﻠﮐ ﻪﺑ ناﻮﺗ

.دﺮﮐ هرﺎﺷا ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻧﻮﻤﺳﺎﺟ و ﺪﯿﺳا

ﺛﺎﺗ ﻢﯿﻈﻨﺗ ﺮﯿ ﺪﯾاﺮﻠﮐ تاﻮﮑﻣﺮﻠﮐ ﺪﺷر ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ (ﻞﺳﻮﮑﯾﺎﺳ)

ﺨﻧ ﻦﯿﺘـﺴ

ﻪﻫد رد رﺎﺑ 1960

نﺎﻫﺎﯿﮔ زا ﯽﻌﯿﺳو ﻒﯿﻃ رد ، ﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ

فﺪـﻫ و

ﯽﻋارز نﺎﻫﺎﯿﮔ رد ﺪﯾاﺮﻠﮐ تاﻮﮑﻣﺮﻠﮐ دﺮﺑرﺎﮐ زا ﻪﯿﻟوا ﻪـﺑ ﻞﻤﺤﺗ ﺶﯾاﺰﻓا

دﻮــﺑ ﻪﻗﺎــﺳ ﯽﮔﺪــﯿﺑاﻮﺧ )

Emam and Niknejad, 2011 ﺞﯾﺎــﺘﻧ .(

ﺶﻫوﮋﭘ رد ﯽـﺘﺣ ﺪـﯾاﺮﻠﮐ تاﻮـﮑﻣﺮﻠﮐ دﺮﺑرﺎﮐ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ يﺪﻌﺑ يﺎﻫ

ﺚﻋﺎﺑ ﻢﻫ ﯽﮔﺪﯿﺑاﻮﺧ بﺎﯿﻏ ﯽـﻣ ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﯾاﺰﻓا

) دﻮـﺷ Ma and

Smith, 1992 ﺪﯾاﺮﻠﮐ تاﻮﮑﻣﺮﻠﮐ .(

ﺰﺘﻨﺳﻮﯿﺑ ﺮﯿﺴﻣ ياﺪﺘﺑا رد لﻼﺘﺧا ﺎﺑ

ﺖﻧا ﻢﯾﺰﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ زا ﻊﻧﺎﻣ ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻟﺮﺒﯿﺟ نورﻮﺋﺎﮐ

زﺎﺘﺘﻨﺳ عﺎﻔﺗرا و هﺪﺷ1

ﻪﺗﻮﺑ ﯽـﻣ ﺶﻫﺎﮐ ار ﺎﻫ ﻢﯿـﻈﻨﺗ نآ ﻪـﺑ ﺖـﻠﻋ ﻦﯿـﻤﻫ ﻪـﺑ و ﺪـﻫد

هﺪـﻨﻨﮐ

ﯽﻨﯿﻟﺮﺒﯿﺟﺪـﺿ ﯽـﻣ قﻼـﻃا

دﻮـﺷ ) Rajala and Peltonen-Sainio,

.(2001 ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ ﻪﺑ

ناﻮﻨﻋ

، ﮏﯾ ﻢﯿﻈﻨﺗ هﺪﻨﻨﮐ ي ﺪﺷر زا ﯽﻧورد هوﺮﮔ

تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻪﮐ ﯽﻌﯿﺒﻃ ﯽﻠﻨﻓ ﻪﺑ

لﻮﻠﺳ ﻪﻠﯿﺳو ﯽﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻪﺸﯾر يﺎﻫ

دﻮﺷ ﺎﺒﯾﺮﻘﺗ

و دراد دﻮـﺟو نﺎﻫﺎﯿﮔ ﯽﻣﺎﻤﺗ رد رد

ﺖـﻈﻠﻏ زا يرﺎﯿـﺴﺑ ﺮـﺑ ﻢـﮐ يﺎـﻫ

ﮏﯾژﻮﻟﻮﯾﺰﯿﻓ يﺎﻫﺪﻨﯾاﺮﻓ ﺮﯿﺛﺎـﺗ

ﯽـﻣ دراﺬـﮔ ) Arteca, 1995 دﺮﺑرﺎـﮐ .(

ﺚﻋﺎﺑ ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ ﯽﺟرﺎﺧ ﻞﻤﺤﺗ ﺶﯾاﺰﻓا

ﺶﻨﺗ ﻪﺑ ﯽﺘﺴﯾزﺮﯿﻏ يﺎﻫ

) ﯽﮑــﺸﺧ ﺪــﻨﻧﺎﻣ Pirasteh-Anosheh and Emam, 2012a;

Pirasteh-Anosheh and Emam, 2012b ) يرﻮﺷ و (

Shakirova

et al., 2003; Pakar et al., 2014 (

ﯽﻣ ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ .دﻮﺷ ﺪﯿـﺳا

رد

ﯽﻧﺎﻫﺎﯿﮔ ﻪﮐ ﺖﺤﺗ ﺶﻨﺗ ﯽﻄﯿﺤﻣ يﺎﻫ راﺮﻗ يرﻮﺷ و ﯽﮑﺸﺧ ﺪﻨﻧﺎﻣ

ﺪﻧراد

ﺶﻘﻧ ﯽﺘﻇﺎﻔﺣ ) دراد Sakhabutdinova et al., 2003 تﺎﻧﻮﻤﺳﺎﺟ .(

ﺎﻫ

ﺶﻨﮐاو يﺮﺳ ﮏﯾ ﯽﻃ ﮏﯿﺌﻟﻮﻨﯿﻟﺪﯿﺳا زا ،يﺰﺘﻨﺳﻮﯿﺑ ﺮﻈﻧ زا ﻪﺘﺧﺎـﺳ ﺎـﻫ

ﯽﻣ .ﺪﻧﻮﺷ ﻦﯾا رد تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ يرﺎﯿﺴﺑ

زا ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻫ ﯽﻫﺎﯿﮔ ياﺮﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ﺎـﺑ

يﺰﻤﺳا ﺶﻨﺗ ) ﺪﻧراد دﻮﺟو

Arteca, 1995 شراﺰﮔ .(

ﺷ ﺖـﺳا هﺪ ﻪـﮐ

ﮏﯿﻧﻮﻤﺳﺎﺟ ﺪﯿﺳا

ﺎﺑ ﺮﯿﯿﻐﺗ رد ياﻮﺘﺤﻣ ،ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ نﻮﻟﺎﻣ

ﺪﯿﻫﺪﻟآد و ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ

ﯽﺘﻧآ ا ناﺪﯿﺴﮐ ﺶﻘﻧ ﺎﻫ ﯽﺘﻇﺎﻔﺣ دﻮﺧ ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ ﺮﺑاﺮﺑ رد ار لﺎﻤﻋا

ﯽﻣ

ﺪﻨﮐ ) Yun-xia et al., 2010 .(

لﺎﺳ رد 2014 مﺪﻨﮔ ﺪﯿﻟﻮﺗ يدﻼﯿﻣ )

Triticum aestivum L.

( رد

ﺮﺑ ﻎﻟﺎﺑ نﺎﻬﺟ 01

/ 729 ﻄﺳ رد ﻦﺗ نﻮﯿﻠﯿﻣ ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ﯽﺤ

41 / 220 نﻮﯿﻠﯿﻣ

دﻮﺑ رﺎﺘﮑﻫ ) Fao, 2014 (

لﺎﺳ رد . ﯽﻋارز 94 - 1393 مﺪﻨﮔ ﺪﯿﻟﻮﺗ ناﺰﯿﻣ

ناﺮﯾا رد 5/

11 ﻦﺗ نﻮﯿﻠﯿﻣ ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ﯽﺤﻄﺳ رد

7/

5 رﺎﺘﮑﻫ نﻮﯿﻠﯿﻣ دﻮـﺑ

) Anonymous, 2015 (

مﺪﻨﮔ ﺖﺸﮐ ﺮﯾز ﺢﻄﺳ زا ﯽﻤﯿﻧ هزوﺮﻣا .

،رﻮﺸﮐ

ﺎﺑ ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ ﺖﺳا ﻪﺟاﻮﻣ

. سرﺎﻓ نﺎﺘﺳا ﺰﯿﻧ

ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺎﺑ 2 / 10 زا ﺪـﺻرد

رﻮﺸﮐ مﺪﻨﮔ نﺎﺘـﺳزﻮﺧ نﺎﺘـﺳا زا ﺲﭘ ،

هﺎـﮕﯾﺎﺟ رد مود

نﺎﮔﺪـﻨﻨﮐﺪﯿﻟﻮﺗ

1- Ent-kaurene synthase

مﺪﻨﮔ رﻮﺸﮐ راﺮﻗ دراد ) Anonymous, 2015 ،(

ﻪﮐ لﺎﺳ رد ﺮـﯿﺧا يﺎﻫ

تﻻوﺰﻧ ناﺰﯿﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺎﺑ عراﺰﻣ ،

مﺪﻨﮔ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﯽﮑـﺸﺧ ﺶﻨـﺗ ضﺮﻌﻣ رد

ﺪﻧراد راﺮﻗ ﻢﯿﻈﻨﺗ ﻪﺳ ﺶﻘﻧ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ رد ،رﻮﻈﻨﻣ ﻦﯿﻤﻫ ﻪﺑ . هﺪـﻨﻨﮐ

رﻮﮐﺬﻣ ﺪﺷر رد

ﻓا ﻂﯾاﺮـﺷ رد مﺪـﻨﮔ ﺪـﯿﻟﻮﺗ ﺶﯾاﺰ ﺶﻨـﺗ

ود رد ﯽﮑـﺸﺧ

ﻪﻋرﺰﻣ و هﺪﺷ لﺮﺘﻨﮐ ﻂﯿﺤﻣ يا

درﻮﻣ ﯽﺳرﺮﺑ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ .

شور و داﻮﻣ ﺎﻫ

ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﺶﯾﺎﻣزآ

يا

ﺶﯾﺎﻣزآ ﻦﯾا ﻪﺑ

ﻞﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ ترﻮﺻ ﺎـﺑ ﯽﻓدﺎﺼﺗ ﻼﻣﺎﮐ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد

رﺎﻬﭼ ،راﺮﮑﺗ ﯽﻃ لﺎﺳ 1391 رد هﺎﮕـﺸﻧاد يزروﺎـﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ

ﯿﺗ .ﺪﺷ اﺮﺟا زاﺮﯿﺷ ﺎﻫرﺎﻤ

ﻞﻣﺎـﺷ رد يرﺎـﯿﺑآ ﻢـﯾژر رﺎـﻬﭼ

ﺢﻄـﺳ 100 %

،(ﺪﻫﺎﺷ) 80 ،(ﻢﯾﻼﻣ ﺶﻨﺗ) % 60

و (ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺶﻨﺗ) % 40

(ﺪﯾﺪﺷ ﺶﻨﺗ) %

ﻢﯿﻈﻨﺗ عﻮﻧ دﺮﺑرﺎﮐ و ﻪﻋرﺰﻣ ﺖﯿﻓﺮﻇ مﺪـﻋ ﺢﻄـﺳ رﺎـﻬﭼ رد ﺪـﺷر هﺪﻨﻨﮐ

ﻢﯿﻈﻨﺗ هدﺎﻣ دﺮﺑرﺎﮐ ) ﺪﯾاﺮﻠﮐ تاﻮﮑﻣﺮﻠﮐ ،(ﺪﻫﺎﺷ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ) ﺪﺷر هﺪﻨﻨﮐ

19

) ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ ،(رﻻﻮﻣ ﯽﻠﯿﻣ 1

ﯽﻠﯿﻣ ) ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻧﻮﻤﺳﺎﺟ و (رﻻﻮﻣ 1/

0

ﯽﻠﯿﻣ (رﻻﻮﻣ دﻮﺑ . ﻪﺑ ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﺐﺷ و زور ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ يﺎﻣد ﺐﯿﺗﺮﺗ

28 و 14

ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد ﻦﯿﺑ ﯽﺒﺴﻧ ﺖﺑﻮﻃر و داﺮﮔ

55 ﺎﺗ 60 ﻪﺗﻮﺑ .دﻮﺑ ﺪﺻرد

يﺎـﻫ

مﺪﻨﮔ ضﺮﻌﻣ رد ﻪﻧازور 12

ﭗﻣﻻ زا ﯽﺒﯿﮐﺮﺗ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﯽﯾﺎﻨﺷور ﺖﻋﺎﺳ

تﺪﺷ ﺎﺑ ﯽﺑﺎﺘﻬﻣ و ﺖﻨﺳرﻮﻠﻓ 420

ﻣﺮﺑ ﻦﯿﺘﺸﻨﯾاوﺮﮑﯿﻣ ﻪـﯿﻧﺎﺛ رد ﻊـﺑﺮﻣﺮﺘ

.ﺪﻧدﻮﺑ ناﺪﻠﮔ يﺎﻫ ﺞﻨﭘ ﺖﺒﺴﻧ ﺎﺑ يﺮﺘﯿﻟ 2:1:1

كﺎﺧ زا ﻪﻋرﺰﻣ و گﺮﺑ دﻮﮐ ،

ناﺪﻠﮔ ﺮﻫ رد .ﺪﺷ ﺮﭘ يدﺎﺑ ﻪﺳﺎﻣ 10

ﻪﺘـﺷﺎﮐ ﻦﺷور ﻢﻗر مﺪﻨﮔ رﺬﺑ دﺪﻋ

ﻪﺑ ندﺮﮐ ﮏﻨﺗ زا ﺲﭘ و ﺪﺷ 6

ﻢﯿﻈﻨﺗ .ﺪﯿﺳر ناﺪﻠﮔ ﺮﻫ رد ﻪﺗﻮﺑ هﺪـﻨﻨﮐ

-

و ﺪﺷر يﺎﻫ ﺶﻨﺗ

ﯽﺘﺑﻮﻃر ﺑ ﻪ نﺎﻣﺰﻤﻫ ترﻮﺻ ﯽـﺸﯾاز ﻪﻠﺣﺮﻣ عوﺮﺷ رد

(ﻪﻧﺎﮔود ﯽﮕﺘﺴﺟﺮﺑ) ﻪﺗﻮﺑ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﯾا رد .ﺪﺷ لﺎﻤﻋا

لﻮﻠﺤﻣ ﺎﺑ مﺪﻨﮔ يﺎﻫ

ﻢﯿـﻈﻨﺗ هﺪــﻨﻨﮐ و ﺪﯿــﺳا ﮏﯿﻠﯿــﺴﯿﻟﺎﺳ و ﺪــﯾاﺮﻠﮐ تاﻮـﮑﻣﺮﻠﮐ ﺪــﺷر يﺎــﻫ

ﻪﺑ ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻧﻮﻤﺳﺎﺟ هرﺎﺴﺧﺎﺷ دﺮﺑرﺎﮐ ترﻮﺻ

رﺎـﻤﯿﺗ ﺢﺒـﺻ ﻞـﯾاوا رد يا

لﻮﻠﺤﻣ .ﺪﻧﺪﺷ ﺪﯾاﺮﻠﮐ تاﻮﮑﻣﺮﻠﮐ

ﮏﯿﻠﯿـﺴﯿﻟﺎﺳ لﻮـﻠﺤﻣ ،ﯽﻟﻮﻤﻌﻣ بآ ﺎﺑ

ﺎﺗا و مﺮﮔ بآ ﺎﺑ ﺪﯿﺳا .ﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ لﻮﻧﺎﺗا ﺎﺑ ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻧﻮﻤﺳﺎﺟ لﻮﻠﺤﻣ و لﻮﻧ

لﻮﻠﺤﻣ نﺎﻣز رد ناﺪﻠﮔ ﺢﻄﺳ ﯽﺷﺎﭘ

ﯽﻠﭘ ﮏﯿﺘﺳﻼﭘ ﺎﺑ ﺎﻫ هﺪﻧﺎـﺷﻮﭘ ﻦﻠﯿـﺗا

لﻮﻠﺤﻣ ﻞﻤﻋ .دﻮﺷ يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ ﯽﮐﺎﺧ بﺬﺟ زا ﺎﺗ ﺪﺷ ﺎﺑ ﯽﺷﺎﭘ

لﻮﻠﺤﻣ شﺎﭘ

ﺖﺑﺎﺛ رﺎﺸﻓ ﺎﺑ و ﯽﺘﺳد ﻪﺑ

و ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺖﺧاﻮﻨﮑﯾ ترﻮﺻ ﻪـﻣادا ﺎـﺠﻧآ ﺎـﺗ

ﺖﻓﺎﯾ گﺮﺑ يور ﺮﺑ لﻮﻠﺤﻣ تاﺮﻄﻗ ﻪﮐ .ﺪـﺷﺎﺑ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻞﺑﺎﻗ مﺪﻨﮔ يﺎﻫ

ناﺪـﻠﮔ كﺎﺧ ياﺮﺑ ﻪﻋرﺰﻣ ﺖﯿﻓﺮﻇ ﺪﺣ رد ﺖﺑﻮﻃر راﺪﻘﻣ ﮏـﻤﮐ ﺎـﺑ ﺎـﻫ

،يرﺎﺸﻓ ﻪﺤﻔﺻ هﺎﮕﺘﺳد 25

ﺪﺻرد .ﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﯽﻧزو زا ﺲﭘ ﺖﺷادﺮﺑ

ﻪﺑ و ﻞﻣﺎﮐ ﯽﮔﺪﯿﺳر ﻒﮐ ترﻮﺻ

.ﺖـﻓﺮﮔ ترﻮـﺻ ناﺪـﻠﮔ ﺮـﻫ ياﺮـﺑ ﺮﺑ

هزاﺪﻧا تﺎﻔﺻ ﻞﻣﺎﺷ ﺶﯾﺎﻣزآ ﻦﯾا رد هﺪﺷ يﺮﯿﮔ

ﻞـﯾاوا رد) گﺮـﺑ ﺢﻄﺳ

يﺮﯿﻤﺧ (ﻪﻧاد نﺪﺷ رد ﻪـﻧاد داﺪـﻌﺗ ،ﻢﭼﺮـﭘ گﺮـﺑ ﺢﻄـﺳ ،ﻪﻠﺒﻨﺳ لﻮﻃ

دﺮﮑﻠﻤﻋ ،ﻪﻠﺒﻨﺳ ﻪﺗﻮﺑ ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ

(ﮏﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ) ﺎﻫ .دﻮﺑ ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ و

ﻪﻋرﺰﻣ ﺶﯾﺎﻣزآ يا

(3)

ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺮﺘﻬﺑ ﯽﺳرﺮﺑ ﺖﻬﺟ

، ﻪﺑ ﺶﯾﺎﻣزآ ﻦﯾا ترﻮﺻ

ﻪﻋرﺰﻣ ﺰﯿﻧ يا ﯽـﻃ ﯽـﻋارز لﺎـﺳ 1392

- 1391 ﯽﺗﺎـﻘﯿﻘﺤﺗ ﻪـﻋرﺰﻣ رد

ـﺸﻧاد يزروﺎـﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد رد هﺎـﮕﺟﺎﺑ ﻪـﻘﻄﻨﻣ رد ﻊـﻗاو زاﺮﯿـﺷ هﺎﮕ

12

ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ضﺮﻋ ﺎﺑ زاﺮﯿﺷ ﯽﺑﺮﻏ لﺎﻤﺷ يﺮﺘﻣﻮﻠﯿﮐ 46'

52° لﻮﻃ ،ﯽﻗﺮﺷ

ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ 7 ' 29° عﺎﻔﺗرا و ﯽﻟﺎﻤﺷ 1810

.ﺪـﺷ اﺮـﺟا ﺎﯾرد ﺢﻄﺳ زا ﺮﺘﻣ

ﯽﮔﮋﯾو لوﺪـﺟ رد ﯽـﺸﯾﺎﻣزآ ﻪـﻋرﺰﻣ كﺎﺧ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ و ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ يﺎﻫ 1

ﻞﻣﺎﺷ ﯽﺸﯾﺎﻣزآ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ .ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺋارا ﺑﻮـﻃر ﺶﻨﺗ

ﯽﺘ ترﻮـﺻ ﻪـﺑ

يرﺎﯿﺑآ بآ ﻢﺠﺣ زا توﺎﻔﺘﻣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﺪﺣ رد يرﺎﯿﺑآ ﺢﻄﺳ ﻪﺳ رد

100 %

،(ﺪﻫﺎﺷ) 66 ﺪﺻرد ﺶﻨﺗ) ﯽﺘﺑﻮﻃر و (ﻂﺳﻮﺘﻣ 33 ﺪﺻرد ﺶﻨﺗ) ﯽﺘﺑﻮﻃر

تﺮﮐ رد ﻪﻋرﺰﻣ ﺖﯿﻓﺮﻇ (ﺪﯾﺪﺷ ﻢﯿـﻈﻨﺗ عﻮﻧ دﺮﺑرﺎﮐ و ﯽﻠﺻا يﺎﻫ

هﺪـﻨﻨﮐ

ﻢﯿـﻈﻨﺗ هدﺎـﻣ دﺮﺑرﺎـﮐ مﺪﻋ ﺢﻄﺳ رﺎﻬﭼ رد ﺪﺷر ،(ﺪﻫﺎـﺷ) ﺪـﺷر هﺪـﻨﻨﮐ

ﯾاﺮﻠﮐ تاﻮﮑﻣﺮﻠﮐ ) ﺪ

19 ﯽﻠﯿﻣ ) ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ ، (رﻻﻮﻣ 1

ﯽﻠﯿﻣ و (رﻻﻮﻣ

) ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻧﻮﻤﺳﺎﺟ 1/

0 ﯽﻠﯿﻣ تﺮﮐ رد (رﻻﻮﻣ دﻮﺑ ﯽﻋﺮﻓ يﺎﻫ

ﻪﺑ ﻪﮐ ترﻮﺻ

تﺮﮐ كﻮﻠﺑ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد هﺪﺷ دﺮﺧ يﺎﻫ ﻪـﺳ ﺎـﺑ ﯽﻓدﺎـﺼﺗ ﻞﻣﺎﮐ يﺎﻫ

.ﺪﺷ اﺮﺟا راﺮﮑﺗ كﺎـﺧ تﺎـﯿﻠﻤﻋ

ﻢﺨـﺷ ﻞﻣﺎـﺷ يزرو ﺎـﺑ ﯽـﻋارز كﺎـﺧ

نادﺮﮔﺮﺑ ﻦﻫآوﺎﮔ راد

ﻮﻤﻋ ﮏﺴﯾد رﺎﺑود و هدﺎﻣآ زا ﺲﭘ .دﻮﺑ ﻢﻫﺮﺑ د

يزﺎﺳ

تﺮﮐ ﺎﻫ

، رد ﺎﻫرﺬﺑ رﺎﻬﭼ ﻂﺧ يﺮﺘﻣ ﻪﺳ .ﺪﺷ ﺖﺸﮐ تﺮﮐ ﺮﻫ رد ﻪﻠـﺻﺎﻓ

ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻪﺑ ﻒﯾدر يور و ﻒﯾدر ﻦﯿﺑ 20

و 2 ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺮﻈﻧ رد ﺮﺘﻣ

.ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ تﺮﮐ ﻦﯿﺑ ﻪﻠﺻﺎﻓ

ﯽﻋﺮﻓ يﺎﻫ 5/

0 زا ﮏﯾ ﺮﻫ ﻦﯿﺑ ﻪﻠﺻﺎﻓ و ﺮﺘﻣ

ﺎﻫراﺮﮑﺗ 5/

1 تﺮـﮐ ﻦﯿﺑ .ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺮﺘﻣ يﺎـﻫ

حﻮﻄـﺳ) ﯽﻠـﺻا

زا نﺎﻨﯿﻤﻃا ياﺮﺑ ﺰﯿﻧ (ﺶﻨﺗ

،ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻞﺧاﺪﺗ مﺪﻋ ﻪﻠﺻﺎﻓ

5/

1 رد يﺮـﺘﻣ

ﺖــﺷﺎﮐ زا ﻞــﺒﻗ .ﺪــﺷ ﻪــﺘﻓﺮﮔ ﺮــﻈﻧ 110

دﻮــﮐ رﺎــﺘﮑﻫ رد مﺮﮔﻮــﻠﯿﮐ

و ﻞﭙﯾﺮﺗ تﺎﻔﺴﻓﺮﭘﻮﺳ 50

هروا دﻮﮐ رﺎﺘﮑﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ )

دﻮـﮐ مﻮﺳ ﮏﯾ

نژوﺮﺘﯿﻧ فﺮﺼﻣ (زﺎﯿﻧ درﻮﻣ ناﺰﯿﻣ ﻪﺑ هروا دﻮﮐ ﯽﻘﺑﺎﻣ .ﺪﺷ

150 مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ

رد رﺎﺘﮑﻫ رد ود ﻠﺣﺮﻣ ﻪ ﻪﻗﺎﺳ نﺪﺷ ﻞﯾﻮﻃ ﺎﻫ

ﯽﻫﺪﻠﮔ و ﻪﺑ هدﺮﺑ رﺎﮐ .ﺪـﺷ

ﻢﮐاﺮﺗ ﺎﺑ ﺖﺷﺎﮐ 250

رد ﯽﻔﯾدر ترﻮﺻ ﻪﺑ و ﺖﺳد ﺎﺑ ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ

ﺦﯾرﺎﺗ 20 هﺎﻣ نﺎﺑآ 1391 ﺖـﺷﺎﮐ زا ﺲـﭘ ﻪﻠـﺻﺎﻓﻼﺑ .ﺖـﻓﺮﮔ ترﻮﺻ

يرﺎﯿﺑآ ﻢﺘﺴﯿﺳ .ﺪﺷ مﺎﺠﻧا يرﺎﯿﺑآ ﻪﺑ ﻪﻋرﺰﻣ

ترﻮﺻ هﺮﻄﻗ (ﭗﯿﺗ) يا دﻮﺑ .

لوﺪﺟ

1 - ﺧ نﻮﻣزآ ﺞﯾﺎﺘﻧ (سرﺎﻓ ،هﺎﮕﺟﺎﺑ) ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﻪﻋرﺰﻣ رد كﺎ

Table 1- The results of soil analysis in the experimental field (Badjgah, Fars) EC pH

OC N

P K

Texture

^{(mg kg}^-1⁾ ^{(mg kg}^-1⁾ (%) (%) _{(dS m}^-1₎

0.97 7.65

1.06 0.14

12.5 391

Clay loam

ﻢﯿﻈﻨﺗ هﺪﻨﻨﮐ ﮐ تاﻮـﮑﻣﺮﻠﮐ ﺪـﺷر يﺎﻫ و ﺪﯿـﺳا ﮏﯿﻠﯿـﺴﯿﻟﺎﺳ ،ﺪـﯾاﺮﻠ

رد ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻧﻮﻤﺳﺎﺟ ﺪﻨﻔﺳا ﺮﺧاوا رد

ﻪﻠﺣﺮﻣ ) ﻪﻧﺎﮔود ﯽﮕﺘﺴﺟﺮﺑ Rajala

and Peltonen-Sainio, 2001 (

شﺎﭙﻤﺳ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ رﺎﺸﻓ ﺎﺑ ﯽﺘﺳد

ﺖﺑﺎﺛ يور ﺮﺑ ﺖﺧاﻮﻨﮑﯾ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺢﺒﺻ ﺖﻋﺎﺳ ﻦﯿﻟوا رد ﻪﺗﻮﺑ

ﺎـﻫ هﺪﯿـﺷﺎﭘ

ﻪﺑ ﺪﺷ گﺮﺑ يور ﺮﺑ لﻮﻠﺤﻣ تاﺮﻄﻗ ﻪﮐ ﯽﺗرﻮﺻ يﺎﻫ

ﻞﺑﺎﻗ مﺪﻨﮔ هﺪﻫﺎﺸﻣ

ﺶﻨﺗ .دﻮﺑ ﯽﺘﺑﻮﻃر بآ ناﺰﯿﻣ ﻦﯿﯿﻌﺗ ياﺮﺑ .ﺪﺷ لﺎﻤﻋا ﯽﻫﺪﻠﮔ ﻪﻠﺣﺮﻣ زا

.ﺪـﺷ هدﺎﻔﺘﺳا كﺎﺧ ﯽﻧزو ﺖﺑﻮﻃر ﺪﺻرد زا يرﺎﯿﺑآ رﺎﺑ ﺮﻫ رد زﺎﯿﻧ درﻮﻣ رﺎﮐ ﻦﯾا مﺎﺠﻧا ياﺮﺑ 24

ﻖﻤﻋ ،كﺎﺧ ﺢﻄﺳ زا يرﺎﯿﺑآ ﺮﻫ زا ﻞﺒﻗ ﺖﻋﺎﺳ 15

- 0 و 30 - 15 ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﮔآ ﺎﺑ يﺮﺘﻣ يرادﺮﺑ

ﺪـﺷ ﻪـﻧﻮﻤﻧ و ﺎـﻫ رد

نوآ يﺎﻣد رد

°C 105 تﺪﻣ ﻪﺑ 24 ناﺰﯿﻣ ﺲﭙﺳ و هﺪﺷ ﮏﺸﺧ ﺖﻋﺎﺳ

نآ ﯽﻧزو ﺖﺑﻮﻃر نﺪﯿﺳر ﺎﺗ يرﺎﯿﺑآ ياﺮﺑ زﺎﯿﻧ درﻮﻣ بآ .ﺪﯾدﺮﮔ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﺎﻫ

لﺮـﺘﻨﮐ .ﺪـﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﻪﻋرﺰﻣ ﺖﯿﻓﺮﻇ زا ﺮﻈﻧدرﻮﻣ ﺪﺣ ﻪﺑ كﺎﺧ ﺖﺑﻮﻃر و ﯽﮔﺪـﻧرﺎﺑ ناﺰـﯿﻣ .ﺖـﻓﺮﮔ ترﻮﺻ رﻮﺘﻨﮐ ﮏﻤﮐ ﻪﺑ بآ يدورو ﻢﺠﺣ ﻪﻋرﺰﻣ ﺶﯾﺎﻣزآ رد يرﺎﯿﺑآ لوﺪﺟ رد يا

2 .ﺖﺳا هﺪﻣآ

لوﺪﺟ

2 - ﯽﻠﯿﻣ) يرﺎﯿﺑآ و ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ناﺰﯿﻣ ﻪﻋرﺰﻣ ﺶﯾﺎﻣزآ رد (ﺮﺘﻣ

يا

Table 2- Amount of rainfall and irrigation (mm) in experimental field Stress levelﺶﻨﺗ ﺢﻄﺳ ^Rainfallﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ^Irrigationيرﺎﯿﺑآ ^Sumعﻮﻤﺠﻣ

Control ﺪﻫﺎﺷ ⁴⁴⁰ ²⁰⁴ ⁶⁴⁵

Moderate ﻂﺳﻮﺘﻣ ⁴⁴⁰ ¹³⁶ ⁵⁷⁶

Severe ﺪﯾﺪﺷ 440 68 508

هزاﺪﻧا مﺎﮕﻨﻫ رد گﺮﺑ ﺢﻄﺳ يﺮﯿﮔ يﺮﯿﻤﺧ ﻞﯾاوا

ﻪﻧاد نﺪﺷ زا ﮏـﯾ

مﺪﻨﮔ ﻪﺗﻮﺑ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ لﺪﻣ) ﺞﻨﺳ ﺖﺣﺎﺴﻣ هﺎﮕﺘﺳد

Delta T MK2,

England ( .ﺪﻣآ ﻞﻤﻋ ﻪﺑ ﺦﯾرﺎـﺗ رد ﻪﻋرﺰﻣ ﺖﺷادﺮﺑ

12 هﺎـﻣﺮﯿﺗ 1392

ﻪﺑ ﻒﮐ ترﻮﺻ ﻪﺗﻮﺑ ندﺮﮐ ﺮﺑ

ﺖﺳد ﺎﺑ كﺎﺧ ﺢﻄﺳ زا ﺎﻫ .ﺖـﻓﺮﮔ ترﻮﺻ

ﻪـﺑ تﺮﮐ ﺮﻫ ﻂﺳو زا ﻪﺗﻮﺑ ﺖﺴﯿﺑ ﺮـﺛا ﺖـﯾﺎﻋر ﺎـﺑ و ﯽﻓدﺎـﺼﺗ ترﻮـﺻ

ﻪﯿﺷﺎﺣ ﻪـﻧاد داﺪﻌﺗ و ﻪﻠﺒﻨﺳ لﻮﻃ ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﻪﺑ لﺎﻘﺘﻧا زا ﺲﭘ و بﺎﺨﺘﻧا يا نآ ياﺮﺑ ﻪﻠﺒﻨﺳ رد

ﻪﺑ ﻪﺗﻮﺑ ﺖﺴﯿﺑ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ و ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺎﻫ نآ هداد ناﻮﻨﻋ

هزاﺪﻧا ياﺮﺑ ﺖﺷادﺮﺑ .ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﯽﺸﯾﺎﻣزآ ﺪﺣاو دﺮـﮑﻠﻤﻋ يﺮـﯿﮔ

ﺑﻪ ﻪﯿـﺷﺎﺣ ﺮـﺛا ﺖﯾﺎﻋر ﺎﺑ تﺮﮐ ﺮﻫ ﻂﺳو رد ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ ﮏﯾ ترﻮﺻ ﺎـﺑ يا

ﻪﻧﻮﻤﻧ .ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ تارداﻮﮐ زا هدﺎﻔﺘﺳا تﺪـﻣ ﻪـﺑ هﺪﺷ ﺖﺷادﺮﺑ يﺎﻫ

48 يﺎﻣد ﺎﺑ نوآ رد ﺖﻋﺎﺳ 4

70± ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد .ﺪﻧﺪـﺷ يراﺪﻬﮕﻧ داﺮﮔ

ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻞﮐ نزو ﻪﺑ ﺎﻫ

ﻪﻧاد نزو و ﮏﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ دﺮﮑﻠﻤﻋ ناﻮﻨﻋ هﺪﺷ اﺪﺟ يﺎﻫ

(4)

ﻪﺑ ﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ناﻮﻨﻋ ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﺶﯾﺎﻣزآ ود ﺮﻫ رد .ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧرد ﻪ

و يا

ﻪﻋرﺰﻣ يا هداد ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ مﺮـﻧ ﻂـﺳﻮﺗ ﺎـﻫ

راﺰـﻓا ﻪـﺴﯾﺎﻘﻣ وSAS

هداد ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ نﻮﻣزآ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ

ﺪﺻرد ﮏﯾ لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ ردLSD

دراﺪﻧﺎﺘﺳا يﺎﻄﺧ دروآﺮﺑ ﺎﯾ .ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ

ﺚﺤﺑ و ﺞﯾﺎﺘﻧ

ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﺶﯾﺎﻣزآ رد ﺮﯿﺛﺎـﺗ ﺖـﺤﺗ ﻪﻠﺒﻨـﺳ لﻮﻃ يا

ﯽـﻨﻌﻣ ﺶﻨـﺗ راد

ﯽﺘﺑﻮﻃر ﻢﯿﻈﻨﺗ و هﺪﻨﻨﮐ راﺮﻗ ﺪﺷر لوﺪﺟ) ﺖﻓﺮﮔ 3

ﻪﻋرﺰﻣ ﺶﯾﺎﻣزآ رد .(

-

ﻢﯿﻈﻨﺗ ﺮﺛا يا هﺪﻨﻨﮐ

ﺪﺷر يﺎﻫ ﻪﻠﺒﻨﺳ لﻮﻃ ﺮﺑ ﯽﻨﻌﻣ

راد دﻮﺑ لوﺪﺟ) 4 .(

رد

راﺪـﻘﻣ ﻪـﺑ ﻪﻠﺒﻨﺳ لﻮﻃ ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﻂﯾاﺮﺷ 2

/ 22 ﺶﻨـﺗ ﻂﯾاﺮـﺷ رد ﺪـﺻرد

ﯽﺘﺑﻮﻃر ﺶﻫﺎﮐ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺪﯾﺪﺷ ﺖﻓﺎﯾ

لوﺪﺟ) 5 ﺶﻨﺗ .(

ﯽﺘﺑﻮﻃر

ﯽﻣ ﻮﺗ ندﺮﮐ هﺎﺗﻮﮐ ﻖﯾﺮﻃ زا ﺪﻧا هرود

ﺖﻋﺮـﺳ ﺶﯾاﺰـﻓا ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و ﻮﻤﻧ

ﻮﻤﻧ ﻪﻠﺒﻨﺳ ) ددﺮﮔ ﻪﻠﺒﻨﺳ لﻮﻃ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺟﻮﻣ Emam and Niknejad,

ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻖﯾﺮﻃ زا ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﯽﮑﺸﺧ .(2011 ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ

ﻢﺘـﺴﯾﺮﻣ ﺮـﺑ ﯽـﻔﻨﻣ

ﯽﯾﺎﻬﺘﻧا ، ﻞﯿﮑﺸﺗ ﻪﮐ ﯽﻣ ،ﺖﺳا ﻪﻠﺒﻨﺳ هﺪﻨﻫد ﺐﺒـﺳ ﺪﻧاﻮﺗ

لﻮـﻃ ﺶﻫﺎـﮐ

ﻪﻠﺒﻨـﺳ دﻮـﺷ ) Gooding et al., 2003 رد .(

ﺶﻨـﺗ ﻪـﻋرﺰﻣ ﻂﯾاﺮـﺷ

ﯽﺘﺑﻮﻃر ﺶﻨﺗ يراﺬﮔﺮﯿﺛﺎﺗ مﺪﻋ .ﺖﺷاﺪﻧ ﻪﻠﺒﻨﺳ لﻮﻃ ﺮﺑ يﺮﺛا ﯽﺘﺑﻮﻃر

ﺮﺑ

ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﻪﻠﺒﻨﺳ لﻮﻃ نآ

ﺶﯿﭘ ﻞﺣاﺮﻣ رد ﻪﻠﺒﻨﺳ ياﺰﺟا شزﺎﻏآ ﻪﮐ ﺖﺳا

زا ﯽﻫﺪﻠﮔ ﯽﻣ ﻦﯿﯿﻌﺗ ) دﻮﺷ Yun-xia et al., 2010 .(

ﺖﺳا ﯽﻟﺎﺣرد ﻦﯾا

ﯽﺘﺑﻮﻃر ﺶﻨﺗ ﻪﮐ .دﻮﺑ هﺪﺷ لﺎﻤﻋا ﺪﻌﺑ ﻪﺑ ﯽﻫﺪﻠﮔ زا ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ رد

ﻢﯿﻈﻨﺗ هﺪﻨﻨﮐ ﺶﻨﺗ مﺪﻋ و ﺶﻨﺗ ﻂﯾاﺮﺷ رد ار ﻪﻠﺒﻨﺳ لﻮﻃ ﺪﺷر يﺎﻫ

و ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ ﺮﯿﺛﺎﺗ .ﺪﻧداد ﺶﯾاﺰﻓا ﺶﯾﺎﻣزآ ود ﺮﻫ رد تاﻮـﮑﻣﺮﻠﮐ

ﺪﯾاﺮﻠﮐ ﯽﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ نوﺪﺑ راد

، لوﺪـﺟ) دﻮـﺑ ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻧﻮﻤﺳﺎﺟ زا ﺮﺘﺸﯿﺑ

يﺎﻫ 5 و 6 و ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ .(

ﺪـﯾاﺮﻠﮐ تاﻮﮑﻣﺮﻠﮐ ﻪـﺑ

لﻮـﻃ ﺐـﯿﺗﺮﺗ

ﻪﺑ ار ﻪﻠﺒﻨﺳ ناﺰﯿﻣ

7/

6 و 5 /4 ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺮـﺘﻣ ﺶﯾاﺰـﻓا ﻪـﻧﺎﺨﻠﮔ ﻂﯾاﺮـﺷ رد

هﺪﻨﻨﮐ ﻢﯿﻈﻨﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺰﯿﻧ ﻪﻋرﺰﻣ ﻂﯾاﺮﺷ رد .ﺪﻧداد ﺐﺒـﺳ ﺪـﺷر يﺎـﻫ

ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﮕﯾد ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ .ﺪﺷ ﻪﻠﺒﻨﺳ لﻮﻃ ﺶﯾاﺰﻓا ناﺮﮔ

) Amin et al., 2008; Shekoofa and Emam, 2008;

Pirasteh-Anosheh and Emam, 2012a (

.ﺖـﺳا ﻮـﺴﻤﻫ د

ﮏـﯾ ر

ﺮﮕﯾد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ فﺮـﺼﻣ ﺎـﺑ ار مﺪﻨﮔ ﻪﻠﺒﻨﺳ لﻮﻃ ﺶﯾاﺰﻓا ﺰﯿﻧ

تاﻮـﮑﻣﺮﻠﮐ

ﺪـﯾاﺮﻠﮐ ﻪـﻋرﺰﻣ ﺶﻫوﮋـﭘ ود رد ﺪﯿــﺳا ﮏﯿﻠﯿـﺴﯿﻟﺎﺳ و ﻪــﻧﺎﺨﻠﮔ و يا

يا

شراﺰﮔ ﺖﺳا هﺪﺷ ) Pirasteh-Anosheh and Emam, 2012b ( .

ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﺶﯾﺎﻣزآ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ يا

ﯽﻨﻌﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ﻢﭼﺮﭘ راد

ﺑﻮﻃر ﯽﺘ ﻢﯿﻈﻨﺗ و ﺖـﻓﺮﮔ راﺮـﻗ ﺪـﺷر هﺪـﻨﻨﮐ

لوﺪﺟ) 3(

ﺶﻨﺗ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ﻢﭼﺮﭘ گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﻪﻋرﺰﻣ رد . ﯽﺘﺑﻮﻃر

راﺮﻗ

ﻢﯿﻈﻨﺗ ﺮﺛا ﺎﻣا ﺖﻓﺮﮕﻧ هﺪﻨﻨﮐ

ﯽﻨﻌﻣ ﺪﺷر يﺎﻫ راد

ﻮﺑ لوﺪﺟ) د 4 ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ .(

ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﺶﯾﺎﻣزآ رد ﻢﭼﺮﭘ گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺶﻨـﺗ نوﺪـﺑ رﺎﻤﯿﺗ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يا

ﻞﻣاﻮﻋ .ﺪﺷ ﻢﭼﺮﭘ گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺒﺳ ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ .دﻮﺑ ﯽﻄﯿﺤﻣ

گﺮﺑ يﺮﯿﭘ ناﺪﻨﺒﺨﯾ و ﯽﮑﺸﺧ ﻞﯿﺒﻗ زا و هدﺮـﮐ ﻊﯾﺮـﺴﺗ ار مﺪـﻨﮔ يﺎﻫ

ﯽﻣ گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺒﺳ ) ﺪﻧﻮﺷ

Emam and Niknejad, 2011 .(

نآ ﺪـﺷر ﺖﻋﺮـﺳ و گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ ار

ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ ) ﺪﻫد Hopkins and Huner, 2004; Yun-xia et al.,

ﺮﻃ زا ﯽﻫﺪـﻠﮔ زا ﺶﯿــﭘ ﯽﮑـﺸﺧ ﺶﻨـﺗ .(2010 ﺖﻋﺮــﺳ ﺶﻫﺎـﮐ ﻖــﯾ

گﺮﺑ شﺮﺘﺴﮔ ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ ار گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ،گﺮﺑ ﻞﮑﺷ رد ﺮﯿﯿﻐﺗ و ﺎﻫ

ﺪﻫد

ﯽﻣ ﺮﺠﻨﻣ ﺮﺘﻤﮐ رﻮﻧ ﺖﻓﺎﯾرد ﻪﺑ ﻪﮐ ﯽﻟﺎﺣ رد دﻮﺷ

زا ﺪﻌﺑ ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ ﻪﮐ

ﯽﻣ گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺒﺳ گﺮﺑ يﺮﯿﭘ ﻊﯾﺮﺴﺗ ﻖﯾﺮﻃ زا ﯽﻫﺪﻠﮔ ددﺮﮔ

) Bishop and Bugbee, 1998 ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﺶﯾﺎﻣزآ رد .(

ﻪـﮐ ﺎـﺠﻧآ زا يا

ﺪﻠﮔ زا ﻞﺒﻗ ﺶﻨﺗ ﺪﺷ لﺎﻤﻋا ﯽﻫ

، ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ ﻢﭼﺮﭘ گﺮﺑ ﺢﻄﺳ

؛ رد ﺎﻣا

ﻪﻋرﺰﻣ ﺶﯾﺎﻣزآ ﺮﺑ يﺮﺛا ،ﺪﺷ لﺎﻤﻋا ﯽﻫﺪﻠﮔ زا ﺲﭘ ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨﺗ ﻪﮐ يا

ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﺘﺸﯿﺑ .ﺖﺷاﺪﻧ ﻢﭼﺮﭘ گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﻪﻨﯿﺸﯿﺑ ﻪﮐ ﺪﻧروﺎﺑ ﻦﯾاﺮﺑ ناﺮﮔ

ﯽﻣ ﻞﺻﺎﺣ ﯽﻫﺪﻠﮔ نﺎﻣز رد گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ) دﻮﺷ

Emam et al., 1996;

Pirasteh-Anoshehand Emam, 2012b اﺮﺑﺎﻨﺑ .(

يراﺬﮔﺮﺛا مﺪﻋ ﻦﯾ

ﺶﻨﺗ ﯽﺘﺑﻮﻃر .ﺖﺳا ﻪﯿﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﻢﭼﺮﭘ گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺮﺑ

ﻢﯿﻈﻨﺗ هﺪﻨﻨﮐ رد .ﺪﻧﺪـﺷ ﻢﭼﺮـﭘ گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺒﺳ ﺪﺷر يﺎﻫ

ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﺶﯾﺎﻣزآ يا

ﮏﯿﻧﻮﻤـﺳﺎﺟ و ﺪﯾاﺮﻠﮐ تاﻮﮑﻣﺮﻠﮐ ،ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ

ناﺰـﯿﻣ ﻪﺑ ﻢﭼﺮﭘ گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺒﺳ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺪﯿﺳا 11

، 12 و 5

ﻪﻋرﺰﻣ ﻂﯾاﺮﺷ رد .ﺪﻧﺪﺷ ﺪﺻرد ﻪﺑ ﺶﯾاﺰﻓا ﻦﯾا ،

ناﺰـﯿﻣ ﻪﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ 2/

11 ،

7/

10 و 7/

3 لوﺪﺟ) دﻮﺑ ﺪﺻرد 5

و 6 ناﺰـﯿﻣ ﺮـﺑ ﻢﭼﺮـﭘ گﺮﺑ ﺢﻄﺳ .(

ﺮـﺛا ،ﯽﮔﺪﯿﺳر ﺎﺗ ﯽﻫﺪﻠﮔ نﺎﻣز زا هﻮﻘﻟﺎﺑ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻪﺑ نﺪﯿﺳر و ﻪﻧاد نزو ﯽﻣ ) دراﺬﮔ Emam et al., 1996 ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ﯽﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ گﺮﺑ ﺢﻄﺳ .(

ﻓ داﻮـﻣ ﺪـﯿﻟﻮﺗ و ﺰﺘﻨـﺳﻮﺘﻓ مﺎـﺠﻧا ياﺮﺑ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺖـﺳا ﺮﺘـﺸﯿﺑ يﺰﺘﻨـﺳﻮﺘ

) Flower and Ludlow, 1986 ﻢﭼﺮـﭘ گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد .(

هﺪﻨﻨﮐ ﻢﯿﻈﻨﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ هﺪـﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ .ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا ،ﺪﺷر يﺎﻫ

رد ﻢﯿﻈﻨﺗ ﯽﺸﺨﺑ ﺮﺛا ناﺰﯿﻣ درﻮﻣ هﺪﻨﻨﮐ

ﺮﺑ ﺪﺷر يﺎﻫ ﻢﭼﺮـﭘ گﺮﺑ ﺢﻄﺳ

ـﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﻪ هﺪـﻣآ ﺖـﺳد ﻂـﺳﻮﺗ

ﺶﻫوﮋـﭘ ﺮﯾﺎـﺳ ﻮـﺴﻤﻫ ناﺮـﮔ

ﺖـﺳا

) Metwally et al., 2003; Pakar et al., 2014; Pirasteh- Anosheh and Emam, 2012b; Shekoofa, and Emam,

.(2008 ﺶﻨﺗ ﺮﺛا ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﺘﺑﻮـﻃر

ﻢﯿـﻈﻨﺗ و -

ﯽﻨﻌﻣ ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ رد ﻪﻠﺒﻨﺳ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ ﺮﺑ ﺪﺷر هﺪﻨﻨﮐ لوﺪـﺟ) دﻮﺑ راد

3 .(

ﺶﻨﺗ ﺮﺛا ﻪﻋرﺰﻣ رد ﯽﺘﺑﻮﻃر

ﺮﯿﻏ ﯽﻨﻌﻣ دﻮﺑ راد

، ﻢﯿﻈﻨﺗ ﺎﻣا هﺪﻨﻨﮐ ﺪﺷر يﺎﻫ

ﺮﯿﺛﺎﺗ ﯽﻨﻌﻣ راد ﺪﻨﺘﺷاد لوﺪﺟ) 4 ﺶﻨﺗ .(

ﯽﺘﺑﻮﻃر ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺒﺳ ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ رد

ﺶﻨﺗ هﺪﻨﻫﺎﮐ ﺮﯿﺛﺎﺗ .ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﻠﺒﻨﺳ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ ﯽﺘﺑﻮﻃر

رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ ﺮﺑ

ﯽﻣ ار ﻪﻠﺒﻨﺳ ماﺪﻧا ﺖﺒﺴﻧ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺠﯿﺘﻧ ناﻮﺗ

نﺪﺷ ﺮﭘ زا ﻞﺒﻗ ﻢﯿﻘﻋ يﺎﻫ

ﯽﻣ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ .ﺖﺴﻧاد ﻪﻧاد ﺮﻣ زا ﯽﺷﺎﻧ ﺪﻧاﻮﺗ

ﻪﭽﻠﮔ ﺮﯿﻣ و گ لﻼﺘﺧا و ﺎﻫ

) ﺪـﺷﺎﺑ ﯽﮑـﺸﺧ ﺮﺛا رد ﻪﻧاد نﺪﺷ ﺮﭘ و ﯽﻧﺎﺸﻓا هدﺮﮔ رد Flower and

Ludlow, 1986 .(

(5)

ﻪﻋرﺰﻣ ﻂﯾاﺮﺷ رد ا

ي ﺶﻨﺗ نﻮﭼ ﯽﺘﺑﻮﻃر

،ﺪﺷ لﺎﻤﻋا ﯽﻫﺪﻠﮔ زا ﺪﻌﺑ

.ﺖﺷاﺪﻧ ﻪﻠﺒﻨﺳ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ ﺮﺑ يﺮﺛا اﺮﯾز

ﻞـﺒﻗ ﻪﻠﺒﻨﺳ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ زا

ا لﺎﻤﻋ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﺶﻨﺗ هﺪﺷ

دﻮﺑ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﯾا . ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﺮﮕﯾد ﻂﺳﻮﺗ

ﺰﯿﻧ ) ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ

Shah and Paulsen, 2003; Li et al., 2012 .(

ﻢﯿﻈﻨﺗ هﺪﻨﻨﮐ .ﺪﻧﺪـﺷ ﻪﻠﺒﻨـﺳ رد ﻪـﻧاد داﺪﻌﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺒﺳ ﺪﺷر يﺎﻫ

ﺎﺑ ﻪﻠﺒﻨﺳ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ دﺮﺑرﺎﮐ

ﺑ ﺪﯾاﺮﻠﮐ تاﻮﮑﻣﺮﻠﮐ ﻪ

.ﺪﻣآ ﺖﺳد

(6)

ﻪـﻧاد داﺪـﻌﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ) مﺪـﻨﮔ رد ﻪﻠﺒﻨـﺳ رد

Shekoofa and Emam,

2008; Pirasteh-Anosheh and Emam, 2012a ﻮـــﺟ و (

) Hordeum vulgare L.

( ) Emam and Karimi, 1996; Pakar

et al., 2014 ﺶﻫﺎـﮐ ،ﻪـﻧاد داﺪـﻌﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﻞﯿﻟد .ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ (

ماﺪﻧا ﺖﺒﺴﻧ ) ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ ﻪﻧاد نﺪﺷ ﺮﭘ زا ﻞﺒﻗ ﻢﯿﻘﻋ يﺎﻫ Rajala

and Peltonen-Sainio, 2001; Rajala, 2003 ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ ﺶﯾاﺰﻓا .(

هرﺎﺴﺧﺎﺷ دﺮﺑرﺎﮐ ﺮﺛا رد ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﮕﯾد ﻂﺳﻮﺗ ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ يا

ناﺮﮔ

) ﺖـﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ Amin et al., 2008; Pirasteh-Anosheh et

al., 2012b ﻢﯿﻬﺴﺗ ﺖﺒﺴﻧ ﺶﯾاﺰﻓا ،ﻪﻠﺒﻨﺳ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﺖﻠﻋ .(

ﺰﮔ ﻪﻧاد ﻪﺑ هدروﺮﭘ داﻮﻣ ) ﺖﺳا هﺪﺷ شرا

Amin et al., 2008 .(

نﺎﺸﻧ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ داد

ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ﮏﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻪﮐ

ﯽﻨﻌﻣ ﺶﻨﺗ راد ،ﯽﺘﺑﻮﻃر ﻢﯿﻈﻨﺗ ﺪﺷر هﺪﻨﻨﮐ نآ ﺶﻨﮑﻤﻫﺮﺑ و

ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ رد

ﻪﻋرﺰﻣ و لوﺪﺟ) 3 و 4 ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ( .

نزو ﻞﻣﺎـﺷ ﮏـﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ دﺮـﮑﻠﻤﻋ

ﺶﺨﺑ ﯽﻣﺎﻤﺗ ﮏﺸﺧ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ﻪﮐ ﺖﺳا هﺎﯿﮔ ﯽﯾاﻮﻫ يﺎﻫ

و بآ ﻂﯾاﺮﺷ

ﯽﻣ راﺮﻗ هﺎﯿﮔ و كﺎﺧ ،ﯽﯾاﻮﻫ ) دﺮﯿﮔ

Emam and Niknejad, 2011 .(

هﺎﯿﮔ ﺮﺑ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣﺮﯿﻏ و ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻪﮐ ﯽﺗوﺎﻔﺘﻣ تاﺮﺛا ﺎﺑ ﯽﮑﺸﺧ ﻪﻧزور نﺪﺷ ﻪﺘﺴﺑ ﺪﻨﻧﺎﻣ دراد ) ﺲﻧﺎـﺳژرﻮﺗ ﺶﻫﺎـﮐ ،ﺎﻫ

Hopkins and

Huner, 2004 ﺶﻫﺎﮐ ،(

ﺢﻄﺳ هﺪﻨﻨﮐﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ و

ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺶﻫﺎﮐ ناﺰﯿﻣ

ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ ﺮﺑ ﺛا ﺮ ﺶﻨﺗ ﺚﻋﺎﺑ ،ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻫﺎﮐ

ﻊﻤﺠﺗ ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ ﯽﻣ

دﻮﺷ

) Simanne et al., 1993 ﺶﻫﺎﮐ .(

هدﺎﻣ ﻊﻤﺠﺗ ﮏﺸﺧ

ﺚﻋﺎﺑ ﺶﻫﺎﮐ

دﺮﮑﻠﻤﻋ ﮏﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ رد نﺎﯾﺎﭘ ﺪﺷر هرود هﺎﯿﮔ ﯽﻣ دﻮﺷ ﻪـﺑ يرﻮـﻃ ﻪـﮐ رد

ﺶﯾﺎﻣزآ ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ يا ﻞﮑﺷ) 1 و 2 ( ﻪﻋرﺰﻣ و ﺮـﺿﺎﺣ يا ﺶﻨـﺗ

ﯽﺘﺑﻮـﻃر

ﺪﺷ ﮏﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ دﺮﮑﻠﻤﻋ ناﺰﯿﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺒﺳ ﺘﺑﻮﻃر ﺶﻨﺗ .

ﺶﻫوﮋﭘ رد ﯽ

،ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻨﺗ تﺪﺷ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑ

، ﺢﻄـﺳ) هرﺎـﺴﺧﺎﺷ هزاﺪـﻧا ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺟﻮﻣ

ﺪﯾدﺮﮔ (ﻪﻠﺒﻨﺳ لﻮﻃ و گﺮﺑ ﻪﮑﻨﯾا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ و ،

ﻞﮐ ﮏﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ دﺮﮑﻠﻤﻋ

هﺪﺷ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ ﻞﻣﺎﺷ هﺎﯿﮔ ﻂﺳﻮﺗ

گﺮﺑ ،ﻪﻗﺎﺳ و

ﻪـﻧاد ﺮـﺑ رد ار

دﺮﯿﮔ ﯽﻣ ) Emam et al., 1996; Emam and Niknejad, 2011 ،(

ار زا ﯽﺘﺑﻮﻃر ﺶﻨﺗ ﺶﻫﺎـﮐ ﺐـﺟﻮﻣ ﻪـﻧاد و گﺮﺑ ،ﻪﻗﺎﺳ ﺪﺷر ﺮﺑ ﺮﯿﺛﺎﺗ ه

ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﺶﯾﺎﻣزآ رد ﮏﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻪﻋرﺰﻣ و يا

يا .ﺪﺷ

ﻢﯿﻈﻨﺗ هﺪﻨﻨﮐ و ﺪـﯾاﺮﻠﮐ تاﻮـﮑﻣﺮﻠﮐ ،ﺪﯿـﺳا ﮏﯿﻠﯿـﺴﻟﺎﺳ ﺪـﺷر يﺎـﻫ

ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ رد ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻧﻮﻤﺳﺎﺟ ﻪﺑ

ﺐـﯿﺗﺮﺗ ﺶﯾاﺰـﻓا ﺐﺒـﺳ 0/

21 ، 8/

12 و

5/

18 ﺪﺻرد ي ) ﺪﻧﺪﺷ ﮏﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻞﮑﺷ

1 ـﺑ راﺪـﻘﻣ ﻦـﯾا .(

ياﺮ

ﻪﻋرﺰﻣ ﺶﯾﺎﻣزآ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ يا

4 / 16 ، 0/

7 و 6/

15 ) دﻮﺑ ﺪﺻرد ﻞﮑﺷ

2 .(

مﻼﻋا ﺖﺳا هﺪﺷ دﺮﺑرﺎﮐ ﻪﮐ ﺪﯾاﺮﻠﮐ تاﻮﮑﻣﺮﻠﮐ ﺶﯾاﺰـﻓا ﺐﺒﺳ ﺖﯾﺎﻬﻧ رد

ﺪـﯾدﺮﮔ ﻮـﺟ رد ﮏﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻊﻤﺠﺗ )

Shekoofa and Emam,

(.2008 ﺶﻫوﮋﭘ ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ ناﺮﮔ ﻪﮐ

ﻪﻠﺣﺮﻣ زا ﯽﻫﺪﻠﮔ ﺎـﺗ ﺪﯿـﺳر ن ﻪـﻧاد

ﺖﯿﻓﺮﻇ يﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ ﻪﺑ

ﮋﯾو ﯽﮔ گﺮﺑ يﺎﻫ ﻢﭼﺮﭘ

ﻞﻣﺎﺷ ﺖﻋﺮﺳ

،ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ

ﯽﯾارﺎﮐ

،ﻮﮑﺴﯿﺑار ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ ﺖﻈﻠﻏ و

ﺖﺣﺎﺴﻣ گﺮﺑ ﻢﭼﺮـﭘ ﯽﮕﺘـﺴﺑ دراد

) Bishop and Bugbee, 1998 ﻪــﻋرﺰﻣ ﺶﯾﺎــﻣزآ رد .(

ًﻻﺎــﻤﺘﺣا يا

هﺪﻨﻨﮐ ﻢﯿﻈﻨﺗ ﺖـﯾﺎﻬﻧ رد و يﺰﺘﻨـﺳﻮﺘﻓ ﺖﯿﻓﺮﻇ ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺒﺳ ﺪﺷر يﺎﻫ

ﮏـﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ دﺮـﮑﻠﻤﻋ ﺶﯾاﺰﻓا .ﺪﻧﺪﺷ ﮏﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﯾاﺰﻓا ﻂـﺳﻮﺗ

ﻢﯿﻈﻨﺗ هﺪـﻨﻨﮐ رد ﺪﯿـﺳا ﮏﯿﻧﻮﻤـﺳﺎﺟ و ﺪﯿـﺳا ﮏﯿﻠﯿـﺴﯿﻟﺎﺳ ﺪـﺷر يﺎـﻫ

ﺶﻫوﮋﭘ ﺖـﺳا هﺪـﺷ شراﺰـﮔ ﺮـﮕﯾد يﺎـﻫ )

Anjum et al., 2011;

Metwally et al., 2003; Sakhabutdinova et al., 2003;

Yun-xia et al., 2010 .(

لوﺪﺟ 5 - رﺎﻤﯿﺗ ﯽﻠﺻا تاﺮﺛا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺶﻨﺗ

ﯽﺘﺑﻮﻃر ﻢﯿﻈﻨﺗ و ﻔﺻ ﺮﺑ هﺪﻨﻨﮐ هزاﺪﻧا تﺎ

ﺶﯾﺎﻣزآ رد مﺪﻨﮔ هﺪﺷ يﺮﯿﮔ

ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ يا

Table 5- Mean comparison of main effect of water stress and plant growth regulator on wheat traits in greenhouse experiment

ﻢﭼﺮﭘ گﺮﺑ ﺢﻄﺳ

(cm²) Flag leaf area

ﻪﻠﺒﻨﺳ لﻮﻃ (cm) Spike length

ﻪﻠﺒﻨﺳ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ Grains/spike

ﺗ ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨ

Drought Stress

100% FC 8.23 8.81 31.16

80% FC 7.86 8.48 29.20

60% FC 5.03 8.10 17.75

40% FC 3.66 6.90 7.82

LSD 0.05 0.82 0.67 5.34

ﺪﺷر هﺪﻨﻨﮐ ﻢﯿﻈﻨﺗ PGR

No PGR ﺪﻫﺎﺷ ^5.78 ^7.86 ^19.81

Salicylic acid 6.42 8.39 23.37

Chlormequat Chloride 6.46 8.21 24.15

Jasmonic acid 6.12 7.84 19.60

LSD 0.05 0.34 0.44 0.67

(7)

لوﺪﺟ 6 - رﺎﻤﯿﺗ ﯽﻠﺻا تاﺮﺛا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﯽﺘﺑﻮﻃر ﺶﻨﺗ

ﻢﯿﻈﻨﺗ و هزاﺪﻧا تﺎﻔﺻ ﺮﺑ هﺪﻨﻨﮐ ﻪﻋرﺰﻣ ﺶﯾﺎﻣزآ رد مﺪﻨﮔ هﺪﺷ يﺮﯿﮔ

يا

Table 6- Mean comparison of main effect of water stress and plant growth regulator on wheat traits in field experiment

ﻢﭼﺮﭘ گﺮﺑ ﺢﻄﺳ

(cm²) Flag leaf area

ﻪﻠﺒﻨﺳ لﻮﻃ (cm) Spike length

رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ ﻪﻠﺒﻨﺳ Grains/spike

ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ (kg m^-

2) Grain yield

ﺗ ﯽﮑﺸﺧ ﺶﻨ

Drought Stress

100% FC 8.55 9.02 34.33 0.67

2/3 FC 8.42 8.99 34.00 0.55

1/3 FC 8.38 8.97 33.58 0.39

LSD 0.05 ns ns ns 0.09

ﺪﺷر هﺪﻨﻨﮐ ﻢﯿﻈﻨﺗ PGR

No PGR ﺪﻫﺎﺷ ^8.00 ^8.40 ^31.22 ^0.49

Salicylic acid 8.90 9.56 35.00 0.55

Chlormequat Chloride 8.62 9.29 37.55 0.58

Jasmonic acid 8.30 8.70 32.44 0.53

LSD 0.05 0.41 0.50 2.55 0.02

ﮏﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ دﺮﮑﻠﻤﻋ(g pot-1) Biological yield

Con. SA CCC JA Con. SA CCC

JA Con. SA CCC

JA

ﺪﯾﺪﺷ ﺶﻨﺗ Severe stress ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺶﻨﺗ

Moderate stress ﻢﯾﻼﻣ ﺶﻨﺗ

Light stress بﻮﻠﻄﻣ

Normal

ﻮﻄﺳ ﯽﺘﺑﻮﻃر ﺶﻨﺗ ح Water stress levels

ﻞﮑﺷ 1 - ﻢﯿﻈﻨﺗ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺪﻨﻨﮐ

ه ) ﺪﺷر يﺎﻫ ،ﺪﻫﺎﺷCon

،ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳSA و ﺪﯾاﺮﻠﮐ تاﻮﮑﻣﺮﻠﮐCCC

ﮏﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺮﺑ (ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻧﻮﻤﺳﺎﺟJA

) (±SE ﺶﻨﺗ توﺎﻔﺘﻣ حﻮﻄﺳ رد مﺪﻨﮔ ﯽﺘﺑﻮﻃر

ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﺶﯾﺎﻣزآ رد .يا

Figure 1- The effect of plant growth regulators (Con: control, SA: salicylic acid, CCC: chlormequat chloride and JA:

jasmonic acid) on wheat biological yield (±SE) in different water stress in greenhouse

ﮏﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ دﺮﮑﻠﻤﻋ(kg m-2 ) Biological yield

Con SA CCC JA Con SA CCC JA

Con SA CCC JA

Moderate stress بﻮﻠﻄﻣ

Normal

ﯽﺘﺑﻮﻃر ﺶﻨﺗ حﻮﻄﺳ Water stress levels

ﻞﮑﺷ 2 - ﻢﯿﻈﻨﺗ ﺮﯿﺛﺎﺗ هﺪﻨﻨﮐ

) ﺪﺷر يﺎﻫ ،ﺪﻫﺎﺷCon

ﺮﺑ (ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻧﻮﻤﺳﺎﺟJA ﮏﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ دﺮﮑﻠﻤﻋ

) (±SE ﺶﻨﺗ توﺎﻔﺘﻣ حﻮﻄﺳ رد مﺪﻨﮔ ﯽﺘﺑﻮﻃر

ﺶﯾﺎﻣزآ رد ﻪﻋرﺰﻣ

يا .

(8)

jasmonic acid) on wheat biological yield (±SE) in different water stress in field

ﺗ ﺖﺤﺗ ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺄ

ﺶﻨﺗ ﺮﯿﺛ

،ﯽﺘﺑﻮﻃر ﻢﯿﻈﻨﺗ ﺪﺷر هﺪﻨﻨﮐ نآ ﺶﻨﮑﻤﻫﺮﺑ و

لوﺪﺟ) ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ رد ﺎﻫ 3

و (

ﻢﯿﻈﻨﺗ و ﯽﮑﺸﺧ ﻪﻋرﺰﻣ رد هﺪﻨﻨﮐ

لوﺪﺟ) ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ 4

ﺶﻨﺗ .(

ﯽﺘﺑﻮﻃر

ﻪـﻧﺎﺨﻠﮔ ﻂﯾاﺮـﺷ رد ﻪـﻧاد دﺮـﮑﻠﻤﻋ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺒﺳ ﻞﮑـﺷ)

3 ( ﻪـﻋرﺰﻣ و

لوﺪﺟ) 6 ( ﺶﻨﺗ .ﺪﺷ ﯽﺘﺑﻮﻃر ﯽﻣ هﺎﯿﮔ ﺪﺷر زا ﻪﻠﺣﺮﻣ ﺮﻫ رد و ﺪﺷر ﺪﻧاﻮﺗ

دﺮﮑﻠﻤﻋ مﺪﻨﮔ ار ﯽﻧﻮﮔﺎﻧﻮﮔ يﺎﻫ هار زا ﻦﯾا ناﺰﯿﻣ .ﺪﻫد راﺮﻗ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ

ﺶﻨﺗ لﺎﻤﻋا تﺪﺷ و تﺪﻣ ﻪﺑ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖـﺳا ﻪﺘﺴﺑاو

) Gooding et al.,

زا مﺪﻨﮔ ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ .(2003 بﺮﻀﻠﺻﺎﺣ

ﻪﺳ :ﻞﻣﺎـﺷ يدﺮـﮑﻠﻤﻋ ءﺰﺟ

ﺳ ﺪﺣاو رد ﻪﻠﺒﻨﺳ داﺪﻌﺗ ﻞـﺻﺎﺣ ﻪـﻧاد نزو و ﻪﻠﺒﻨـﺳ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ ،ﺢﻄ

ﯽـﻣ ) دﻮـﺷ Emam et al., 1996 ﻪـﻧﺎﺨﻠﮔ ﺶﯾﺎـﻣزآ رد .(

ﺶﻫﺎـﮐ يا

ﺶﻨﺗ ﺮﺛا رد ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﯽﺘﺑﻮﻃر

ياﺰﺟا ﺮﺑ ﯽﮑﺸﺧ ﯽﻔﻨﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ

ﺞﯾﺎـﺘﻧ ﻦـﯾا .دﻮﺑ ﻪﻠﺒﻨﺳ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ هﮋﯾو ﻪﺑ ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ يﺎﺘـﺳار رد

ﻪﺘﻓﺎﯾ يﺎﻫ ﺮﮕﯾد ﺖـﺳا ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ )

Bishop and Bugbee, 1998;

Ozturk and Aydin, 2004; Pirasteh-Anosheh and Emam, 2012b رد ﺶﻫﺎـﮐ ﻖـﯾﺮﻃ زا ار ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ،ﯽﻫﺪﻠﮔ زا ﺪﻌﺑ ﯽﮑﺸﺧ .(

ﯽـﻣ ﺶﻫﺎـﮐ ﻪﻧاد نﺪﺷ ﺮﭘ هرود لﻮﻃ و ﺖﻋﺮﺳ ) ﺪـﻫد

Ozturk and

Aydin, 2004 ﻪﻋرﺰﻣ ﺶﯾﺎﻣزآ رد .(

نآ زا يا ﺶﻨﺗ ﻪﮐ ﺎﺟ ﯽﺘﺑﻮﻃر

ﺪـﻌﺑ

ﯽﻫﺪﻠﮔ ﻪﻠﺣﺮﻣ زا ﻦﯿﯿﻌﺗ ﯽﻫﺪﻠﮔ زا ﻞﺒﻗ ﻪﻠﺒﻨﺳ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ و ﺪﺷ لﺎﻤﻋا

دﻮﺑ هﺪﺷ ) Simanne et al., 1998 ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﻫﺎﮐ ،(

هار زا ﺮﯿﺛﺎﺗ

ﯽﻔﻨﻣ ﺮﺑ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﻧاد نزو هدﻮﺑ ﺶﻫوﮋﭘ .ﺖﺳا ﺰـﯿﻧ ﺮـﮕﯾد ناﺮﮔ

ﺮﯿﺛﺎـﺗ

ﯽﻔﻨﻣ ﺶﻨﺗ ﯽﺘﺑﻮﻃر ﯽﻫﺪﻠﮔ ﻪﻠﺣﺮﻣ زا ﺪﻌﺑ رد رد ار

راﺰـﻫ نزو ﺶﻫﺎـﮐ

ﻪﻧاد ﺪـﻧا هدﺮـﮐ شراﺰـﮔ )

Emam et al., 1996; Gooding et al.,

ﺶﻫﺎﮐ .(2003 دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻪﻧاد ﺮﺑ ﺮﺛا ﺶﻨﺗ ﯽﺘﺑﻮﻃر ﺲﭘ هدﺮﮔ زا ﯽﻧﺎﺸﻓا رد

يرﺎﯿﺴﺑ يﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﮕﯾد

ﺰﯿﻧ شراﺰﮔ ) ﺖـﺳا هﺪﺷ Gooding et

al., 2003; Ozturk and Aydin, 2004; Shah and Paulsen1, .(2003 هﺪﻨﻨﮐ ﻢﯿﻈﻨﺗ اﺮﺷ ﺖﺤﺗ ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ دﻮﺒﻬﺑ ﺐﺒﺳ ﺪﺷر يﺎﻫ

مﺪﻋ ﻂﯾ

ﻪـــﻧﺎﺨﻠﮔ ﻂﯾاﺮــﺷ رد .ﺪﻧﺪــﺷ ﯽﮑــﺸﺧ ﺶﻨــﺗ و ﺶﻨــﺗ دﻮــﺟو يا

ﻢﯿــﻈﻨﺗ هﺪــﻨﻨﮐ و ﺪــﯾاﺮﻠﮐ تاﻮــﮑﻣﺮﻠﮐ ،ﺪﯿــﺳا ﮏﯿﻠﯿــﺴﯿﻟﺎﺳ ﺪــﺷر يﺎــﻫ

ناﺰـﯿﻣ ﻪـﺑ ﻪـﻧاد دﺮـﮑﻠﻤﻋ ﺶﯾاﺰـﻓا ﺐﺒـﺳ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻧﻮﻤﺳﺎﺟ 76 / 13 ، 7/

20 ، 24 /7 ) ﺪﻧﺪﺷ ﺪﺻرد ﻞﮑـﺷ

3 ﻪـﻋرﺰﻣ ﺶﯾﺎـﻣزآ رد .(

يا

ـﯿﻣ ﻪـﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﯾاﺰﻓا ناﺰﯿﻣ ناﺰ

24 / 12 ، 3/

18 ، 1/

8

لوﺪﺟ) دﻮﺑ ﺪﺻرد 6

زا هدﺎﻔﺘﺳا .(

ﺪـﯾاﺮﻠﮐ تاﻮﮑﻣﺮﻠﮐ نوﺪـﺑ ﻂﯾاﺮـﺷ رد

ﻪﺑ ،فﻻﻮﯾ ﻒﻠﺘﺨﻣ مﺎﻗرا رد ﺶﻨﺗ دﺮﺑرﺎﮐ ترﻮﺻ

هرﺎﺴﺧﺎﺷ يا دﺮـﮑﻠﻤﻋ ،

ﺎﺗ ار ﻪﻧاد 13 ) ﺖـﺳا هداد ﺶﯾاﺰـﻓا ﻢـﻗر عﻮـﻧ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑ ﺪﺻرد Rajala,

زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﺛا رد ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﯾاﺰﻓا .(2003 ﺮﻠﮐ تاﻮﮑﻣﺮﻠﮐ

ﺪﯾا ﻂﺳﻮﺗ

ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﯾﺎﺳ ناﺰـﯿﻣ ﻪﺑ ناﺮﮔ

12

% ) Emam and Karimi, 1996 (

و

20 % ) مﺪﻨﮔ رد Pirasteh-Anosheh and Emam, 2012b و (

15 %

) Emam, 2011 ،(

20

% ) Ma and Smith, 1992 (

و 24 % ) Pakar

et al., 2014 (

ﻮﺟ رد .ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﮏﯾ رد

) Pirasteh-

Anosheh and Emam, 2012b ﺰﻓا (

رد ار مﺪـﻨﮔ ﻪـﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﯾا

ﺶﻨـﺗ ﻂﯾاﺮـﺷ ﺖﺤﺗ ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ و ﺪﯾاﺮﻠﮐ تاﻮﮑﻣﺮﻠﮐ فﺮﺼﻣ ﺮﺛا زا هدﺎﻔﺘــﺳا ﺮــﺛا رد ﻪــﻧاد دﺮــﮑﻠﻤﻋ ﺶﯾاﺰــﻓا .ﺪــﻧدﺮﮐ شراﺰــﮔ ﯽﮑــﺸﺧ ﺶﻫوﮋﭘ رد ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻧﻮﻤﺳﺎﺟ و ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ شراﺰﮔ يرﺎﯿﺴﺑ يﺎﻫ

) ﺖﺳا هﺪﺷ Shakirova et al., 2003; Amin et al., 2008; Yun-

xia et al., 2010; Anjum et al., 2011 .(

ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ(g pot-1 ) Grain yield

Con. SA CCC JA Con. SA CCC JA

Moderate stress ﻢﯾﻼﻣ ﺶﻨﺗ

Light stress بﻮﻠﻄﻣ

Normal

ﯽﺘﺑﻮﻃر ﺶﻨﺗ حﻮﻄﺳ Water stress levels

ﻞﮑﺷ 3 - ﻢﯿﻈﻨﺗ ﺮﯿﺛﺎﺗ هﺪﻨﻨﮐ

) ﺪﺷر يﺎﻫ ،ﺪﻫﺎﺷCon

دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺮﺑ (ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻧﻮﻤﺳﺎﺟJA ﻪﻧاد

) (±SE

ﺶﻨﺗ توﺎﻔﺘﻣ حﻮﻄﺳ رد مﺪﻨﮔ ﯽﺘﺑﻮﻃر

ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﺶﯾﺎﻣزآ رد .يا

jasmonic acid) on wheat grain yield (±SE) in different water stress in greenhouse

(9)

ﻪﺠﯿﺘﻧ يﺮﯿﮔ

ﺶﻨﺗ ﯽﺘﺑﻮﻃر ﯽﻨﻌﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺒﺳ ،گﺮـﺑ ﺢﻄـﺳ ،ﻪﻠﺒﻨـﺳ لﻮﻃ راد

ـﻧاد و ﮏـﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ دﺮﮑﻠﻤﻋ ،ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ ﻢﯿـﻈﻨﺗ زا هدﺎﻔﺘـﺳا .ﺪـﺷ مﺪـﻨﮔ ﻪ

هﺪﻨﻨﮐ ﺪﯿـﺳا ﮏﯿﻧﻮﻤﺳﺎﺟ ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ ،ﺪﯾاﺮﻠﮐ تاﻮﮑﻣﺮﻠﮐ ﺪﺷر يﺎﻫ

ﺶﻨﺗ ﯽﻔﻨﻣ تاﺮﺛا ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺒﺳ ﯽﺘﺑﻮﻃر

دﺮـﮑﻠﻤﻋ ﺶﯾاﺰـﻓا ﺎﺑ و ﺪﯾدﺮﮔ

ﺶﻨﺗ ﻂﯾاﺮﺷ ﺖﺤﺗ مﺪﻨﮔ ﻪﻧاد ﯽﺘﺑﻮﻃر

ﻢﯿﻈﻨﺗ نﺎﯿﻣ زا .دﻮﺑ هاﺮﻤﻫ هﺪﻨﻨﮐ

- ﺪـﺷر هﺪﻨﻨﮐ ﻢﯿﻈﻨﺗ ﻦﯾا دﺮﺑرﺎﮐ زا مﺪﻨﮔ ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ و ﺖﺷاد

) 20 (دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﯾاﺰﻓا ﺪﺻرد ﺑﻪ

ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻠﯿﺴﯿﻟﺎﺳ نآ زا ﺲﭘ .ﺪﻣآ ﺖﺳد

) 13 (دﺮـﮑﻠﻤﻋ ﺶﯾاﺰﻓا ﺪﺻرد ﺪﯿـﺳا ﮏﯿﻧﻮﻤـﺳﺎﺟ و

)8 ﺶﯾاﺰـﻓا ﺪـﺻرد

(دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻪﺑ ﻋ ﻢﯿﻈﻨﺗ ناﻮﻨ هﺪﻨﻨﮐ

ﺶﻨـﺗ تاﺮـﺛا ﺶﻫﺎﮐ رد ﺮﺛﻮﻣ ﺪﺷر يﺎﻫ

مﺪﻨﮔ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﯾاﺰﻓا و ﯽﮑﺸﺧ هﺪﻫﺎﺸﻣ

.ﺪﻧﺪﺷ

References

1. Amin, A. A., Li, S., Rashad, M., Fatma, A., and Gharib, E. 2008. Changes in morphological, physiological and reproductive characters of wheat plants as affected by foliar application with salicylic acid and ascorbic acid.

Australian Journal of Basic and Applied Sciences 2: 252-261.

2. Anjum, S. A., Wang, L., Farooq, M., Khan, I., and Xue, L. 2011. Methyl jasmonate-induced alteration in lipid peroxidation, antioxidative defence system and yield in soybean under drought. Journal of Agronomy and Crop Science 197: 296-301.

3. Anonymous. 2015. Agricultural statistics, Vol 1: Crop Production, 2013-14 growing seasons. Publication of Ministry of Agriculture-Jahad. Tehran (in Persian)

4. Arteca, R. N. 1995. Plant Growth Substances, Principles and Applications. Springer. New York.

5. Bishop, D. L., and Bugbee, B. G. 1998. Photosynthetic capacity and dry mass partitioning in dwarf and semi dwarf wheat (Triticum aestivum). Plant Physiology 153: 558-565.

6. Emam, Y. 2011. Cereal Production. Shiraz University Press, Shiraz. (in Persian).

7. Emam, Y., and Karimi, H. R. 1996. Influence of chlormequat chloride on five winter barley cultivars. Iran Agriculture Research 15: 89-104.

8. Emam, Y., Tafazoli, A., and Karimi, H. R. 1996. Evaluation the effect of chlormequat chloride on growth and development of wheat cv. Ghods. Iranian Journal of Agricultural Sciences 27: 23-30. (in Persian with English abstract)

9. Emam, Y., and Niknejad, M. 2011. An Introduction to the Physiology of Crop Yield, Shiraz University Press, Shiraz. (In Persian)

10. Evans, L.T. 1993. Crop Evolution, Adaptation and Yield. Cambridge University Press. Cambridge.

11. FAO. 2014. Food and Agriculture Organization statistical data. Available at http://faostat3.fao.org/download/Q/QC/E (visited April 4, 2017).

12. Flower, D., and Ludlow, M.M. 1986. Contribution of osmotic adjustment to the dehydration tolerance of water- stressed pigeon pea (Cajanus cajan L. mill sp.) leaves. Plant, Cell and Environment 9: 3-44.

13. Gooding, M., Ellis, R., Shewry, P., and Schofield, J. 2003. Effects of restricted water availability and increased temperature on the grain filling, drying and quality of winter wheat. Journal of Cereal Sciences 37: 295-309.

14. Hopkins, W.G. and Huner, N.P. 2004. Introduction to Plant Physiology (3^rd Ed.). John Wiely & Sons. New York.

15. Li, P., Chen, J., and Wu, P. 2012. Evaluation of grain yield and three physiological traits in 30 spring wheat genotypes across three irrigation regimes. Crop Science 52. 110-121.

16. Ma, B.L., and Smith, D.L. 1992. Growth regulator effects on aboveground dry matter partitioning during grain fill of spring barley. Crop Science 32: 741-746.

17. Metwally, A., Finkmeier, A., George, M., and Dietz, K. 2003. Salicylic acid alleviates the cadmium toxicity in barley seedling. Plant Physiology 1321: 272-281.

18. Ozturk, A., and Aydin, F. 2004. Effect of water stress at various stages on some quality characteristics of winter wheat. Journal of Agronomy and Crop Science 190: 93-99.

19. Pakar, N., Pirasteh-Anosheh, H., and Emam, Y. 2014. The effect of different concentrations of salicylic acid on barley under saline conditions. Journal of Crop Production and Processing 14: 191-201. (in Persian with English abstract).

20. Pirasteh-Anosheh, H., and Emam, Y. 2012a. Manipulation of morpho-physiological traits in bread and durum wheat by using growth regulators at different irrigation regimes. Journal of Crop Production and Processing 5: 29- 45. (in Persian with English abstract).

21. Pirasteh-Anosheh, H., and Emam, Y. 2012b. Yield and yield component responses of bread and durum wheat to PGRs under drought stress conditions in field and greenhouse. Environmental Stress in Crop Sciences 5: 1-17. (in Persian with English abstract).