٢٨٩١
هﺪﻨﻨﮐ ﻊﯾﺮﺴﺗ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﯽﺳرﺮﺑ ( هﺎﯿﺳ ﯽﯾوراد هﺎﯿﮔ ﻪﯿﻨﺑ ﺮﺑ ﯽﻧﻮﻣرﻮﻫ يﺎﻫ
ﻪﻧاد Nigella sativa L.)ﯽﮑﺸﺧﺶﻨﺗ ﺖﺤﺗ
يﺪﯿﻣا ﺖﻤﺸﺣ
1
يوﺮﺴﺧ ﻪﺤﻟﺎﺻ ،*
ﺰﯿﺧﺮﯿﻣا ﯽﺤﺘﻓ ناﻮﯿﮐ ،2
ﯽﺘﻤﺸﺣ شوﺎﯿﺳ ،2 2
1 ﻀﻋ- ﺪﻫﺎﺷ هﺎﮕﺸﻧاد تﺎﺗﺎﺒﻧ حﻼﺻا و ﺖﻋارز هوﺮﮔ و ﯽﯾوراد نﺎﻫﺎﯿﮔ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﺰﮐﺮﻣ ﯽﻤﻠﻋ تﺎﯿﻫ ﻮ .
2 و ﺖﻋارز و ﯽﻧﺎﺒﻏﺎﺑ هوﺮﮔ يﻮﺠﺸﻧاد-
هﺪﮑﺸﻧاد ،تﺎﺗﺎﺒﻧ حﻼﺻا ﺪﻫﺎﺷ هﺎﮕﺸﻧاد ،يزروﺎﺸﮐ
.
* لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ- :
[email protected] Email
(
هﺪﯿﮑﭼ ﻪﺑ ﺶﯾﺎﻣزآ ﻦﯾا ﺮﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ تاﺮﺛا ﯽﺑﺎﯾزرا رﻮﻈﻨﻣ
ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز هﺎﯿﺳ رﺬﺑ ﺶﻨﺗ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﻪﻧاد ﯽﮑﺸﺧ
ﺪﯾدﺮﮔ اﺮﺟا ﻪﺑ ﺶﯾﺎﻣزآ .
ترﻮﺻ
رد ﯽﻓدﺎﺼﺗ ﻼﻣﺎﮐ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد و ﻞﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا راﺮﮑﺗ3
ﺶﻨﺗ ﻞﻣﺎﺷ ﺶﯾﺎﻣزآ يﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ . ﯽﮑﺸﺧ
،ﺮﻔﺻ) 3 /
،0 6 /
،0 9 / 0
و 2 / لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ1 ﻪﺳ و (
ﺶﯿﭘ ﺢﻄﺳ تاﺮﺘﯿﻧ ﺎﺑ هﺪﺷ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ روﺬﺑ ،رﺎﻤﯿﺗ
ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ) 2 / ﻪﺑ ﺪﺻرد0 تﺪﻣ ﺖﻋﺎﺳ72
ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻟﺮﺒﯿﺟ ،(
) تﺪﻣ ﻪﺑ نﻮﯿﻠﯿﻣ رد ﺖﻤﺴﻗ 500 ﺖﻋﺎﺳ48
بآ و ( ﺮﻄﻘﻣ ﻪﺑ) تﺪﻣ ﺖﻋﺎﺳ24
دﻮﺑ ( ﺶﻨﺗ حﻮﻄﺳ . ﯽﮑﺸﺧ
ﻢﯾﺪﺳ ﺪﯾﺮﻠﮐ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ
بآ ﺎﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ياﺮﺑ و ﺪﺷ دﺎﺠﯾا ﻨﯿﻤﯾاﺮﭘورﺪﯿﻫ شور زا ﻢﻫ ﺮﻄﻘﻣ
ﺪﯾدﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا ﮓ هﺎﯿﺳ روﺬﺑ .
رﺎﻤﯿﺗ زا ﺲﭘ لوا ﻪﻠﺣﺮﻣ رد ﻪﻧاد
يﺎﻣد رد ،نﺪﺷ ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد25
ﻪﺑ و ﺪﻧﺪﺷ ﮏﺸﺧ داﺮﮔ ﺶﻨﺗ ضﺮﻌﻣ رد ﻪﺘﻔﻫ ود تﺪﻣ
ﯽﮑﺸﺧ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺮﺛا ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ .
ﯽﻨﻌﻣ ﯽﺑﺎﯾزرا درﻮﻣ تﺎﻔﺻ ﺮﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ رﺎﻤﯿﺗ راد
) 01 / p≤0 ﺖﺳا( ﺛا ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ،ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﺶﯿﭘ ﻦﯿﺑ رد . تاﺮﺘﯿﻧ ار ﺖﺒﺜﻣ ﺮ
ﺐﯾﺮﺿ ﺮﺑ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ
ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز نﺎﻣز تﺪﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺮﺑ ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻟﺮﺒﯿﺟ و ﻪﻧاﻮﺟ
ﯽﻧز ﺶﻨﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ رد ﯽﮑﺸﺧ
ﺪﻨﺘﺷاد ﻪﺑ . ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ رد روﺬﺑ ﻦﯾا ﯽﺗرﺎﺒﻋ
ﺪﺻرد ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ،نﺎﻣز ﻪﻧاﻮﺟ
ﯽﻧز ﺪﻨﺘﺷاد ار ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ داد نﺎﺸﻧ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ .
ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز ﻪﺑ رد ﺐﯿﺗﺮﺗ رﺎﻤﯿﺗ
تاﺮﺘﯿﻧ ﻪﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘورﺪﯿﻫ و ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ﺪﻣآ ﺖﺳد
ﺶﻨﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ رد ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ . ﯽﮑﺸﺧ
تاﺮﺘﯿﻧ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﺶﯿﭘ ، بآ و ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ
ﺮﺛا ﺮﻄﻘﻣ
ﻪﺸﯾر لﻮﻃ ﺮﺑ ﯽﺘﺒﺜﻣ ﻪﺸﯾر داﺪﻌﺗ ،ﻪﭼ
ﺮﺗ نزو ﺮﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘورﺪﯿﻫ رﺎﻤﯿﺗ ﺶﯿﭘ ﺮﺛا ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ و ﺪﻨﺘﺷاد ﻪﻗﺎﺳ ﻪﺑ ﻪﺸﯾر ﺖﺒﺴﻧ و ﯽﺒﻧﺎﺟ يﺎﻫ
ﻪﻗﺎﺳ ﻪﺸﯾر و ﻪﭼ ﻪﭼ
دﻮﺑ رﺎﻤﯿﺗ ﺶﯿﭘ . ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ داﺪﻌﺗ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺒﺳ ﺰﯿﻧ ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻟﺮﺒﯿﺟ ما ﯽﭘ ﯽﭘ500
ﺪﯾدﺮﮔ لﺎﻣﺮﻧﺮﯿﻏ يﺎﻫ ﻪﺑ .
رﻮﻃ ﯽﻠﮐ
ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ لﺎﻤﻋا تاﺮﺘﯿﻧ ﺖﻋﺎﺳ 72
ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ 2 / ﺎﯾ ﺪﺻرد0 تﺪﻣ ﻪﺑ ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻟﺮﺒﯿﺟ نﻮﯿﻠﯿﻣ رد ﺖﻤﺴﻗ500
لﻮﺼﺣ ﺖﻬﺟ ﺖﻋﺎﺳ 48
ﯽﮔﮋﯾو ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ يﺎﻫ
ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز ﯽﻣ ﻪﯿﺻﻮﺗ دﻮﺷ
.
ﮐ يﺎﻫ هژاو يﺪﯿﻠ
ﺶﻨﺗ ،رﺎﻤﯿﺗ ﺶﯿﭘ : ﯽﮑﺸﺧ
ﻪﻧاﻮﺟ ، هﺎﯿﺳ ،ﯽﻧز ﻪﻧاد
(Nigella sativa L.)
ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﯽﮑﺸﺧ ﻪﺒﻨﺟ ﺮﺑ ﺎﻫ ي ﻒﻠﺘﺨﻣ ر ﺪﺷ ا ﺬﮔ ﺮﺛ ا ﻪﺘﺷ و ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺟﻮﻣ و
ﺮﯿﺧﺄﺗ ﻪﺑ ا ﺎﺘﻓ ند ﻮﺟ اﻪﻧ ز ﯽﻧ
، ﺶﻫﺎﮐ ر ﺪﺷ ا ﺪﻧ ما ﺎﻫ ي ﻮﻫ ا ﯽﯾ و ﺶﻫﺎﮐ
ﺎﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ هد ﯽﻣ ﮏﺸﺧ ﺮﮔ
دد ﺮﭘ . ا ﮓﻨﯿﻤﯾ
، ﯽﮑﯾ زا ﮏﯿﻨﮑﺗ ﺎﻫ ي ﺎﺳ هد يا ﺖﺳا ﺪﻗ ﻪﮐ ر ا و ت ﺮﻘﺘﺳ را ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﺎﻫ رد و ﺎﮐ ﻪﺠﯿﺘﻧ ار ﯽﯾ ﺎﯿﮔ رد ه
ﺰﻣ عرا ار ﻮﺒﻬﺑ د ﯽﻣ ﺪﺸﺨﺑ ﺮﭘ . ا ﺶﺨﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾ ﺎﻫ
آ ي ﺐﯿﺳ د ﺪﯾ ه ﺬﺑ ار رو ﯽﻣ ﻢﯿﻣﺮﺗ ﺪﺸﺨﺑ
و ﺎﺤﺷﺮﺗ ت ﺖﯿﻟﻮﺑﺎﺘﻣ ﺎﻫ ار ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ د
ﺪﻫ ا . ﻦﯾ
ﻮﻋ ا ﯽﻣ ﻞﻣ ﻮﺗ ا ﺰﯿﻣ ﺪﻧ و نا ﻮﻨﮑﯾ ا ﻮﺟ ﯽﺘﺧ اﻪﻧ ز ﺬﺑ ﯽﻧ و رو ﻮﻬﻇ ر ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﺎﻫ ار ﻮﺒﻬﺑ د ﺪﺸﺨﺑ ) 4 ( ﺮﺑﺎﻨﺑ . ا ﻦﯾ ا ﺮﺛ تا ﺮﭘ ﺪﯿﻔﻣ ا ﺖﺤﺗ ﮓﻨﯿﻤﯾ
ﺮﺷ ا ﺪﻋﺎﺴﻣﺎﻧ ﻂﯾ آ
ﺎﮑﺷ ر ﺮﺗ ﺖﺳا ﺮﭘ . ا ﮓﻨﯿﻤﯾ رد و ﻮﻬﻇ ﻪﺠﯿﺘﻧ ر
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﺮﺘﻌﯾﺮﺳ ﯽﻣ ﺎﻫ
ﻮﺗ ا ﺎﻫﺎﯿﮔ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺪﻧ ن
ﺮﺘﯾﻮﻗ ي ﺮﮔ دد ) 5 .(
ﻪﻨﻣاد ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﮏﯿﻨﮑﺗ ﻦﯾا ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﻪﻧاﻮﺟ
ﺶﻨﺗ ﯽﻄﯿﺤﻣ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﺎﻫرﺬﺑ ﯽﻧز ﯽﮑﺸﺧ ﻞﯿﺒﻗ زا از
) 3 ﯽﻣ( دﻮﺷ دﺮﺑرﺎﮐ. ﺪﯿﺳا
ﯿﻟﺮﺒﯿﺟ
،ﮏ
،ﻦﯿﺘﻨﯿﮐ تاﺮﺘﯿﻧ ﺮﺑ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ﻪﻧاﻮﺟ روﺬﺑ ﯽﻧز ﺮﯿﭘ
هﺪﺷ هﺎﯿﮔ نﺎﺠﻣدﺎﺑ ﻪﺑ ﯽﻨﻌﻣ ترﻮﺻ يراد
ﺪﺻرد و ﺖﻋﺮﺳ ﻪﻧاﻮﺟ ار ﯽﻧز ﺖﺒﺴﻧ
ﻪﺑ ﺪﻫﺎﺷ ﺶﯾاﺰﻓا داد ) 3 .(
هﺎﯿﺳ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻦﯾا زا ﯽﮑﯾ ﻪﻧاد ﯽﯾوراد
هدﺮﺘﺴﮔ فرﺎﺼﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻊﯾﺎﻨﺻ رد يا
دراد رﻮﺸﮐ ﯽﯾوراد و ﯽﯾاﺬﻏ هﺎﯿﺳ .
زا ﯽﯾوراد ﯽﻫﺎﯿﮔ ﻪﻧاد
ﻪﻟﻻآ هداﻮﻧﺎﺧ
Ranunculaceae) ﮏﯾ ،(
ﯽﻣ ﯽﻔﻠﻋ و ﻪﻟﺎﺳ ﺪﺷﺎﺑ
ﯽﯾﺎﺠﻧآ زا . هﺎﯿﺳ ﻪﮐ
ﻪﻧاد
Nigella sativa L.) ﻪﺑ سﺎﺴﺣ نﺎﻫﺎﯿﮔ زا (
ﯽﮑﺸﺧ هدﻮﺑ ) 1 و ( ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز رد ﯽﺑﻮﻠﻄﻣ راﺮﻘﺘﺳا و ﯽﺘﺧاﻮﻨﮑﯾ زا نآ رﻮﺸﮐ
تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﯽﻓﺮﻃ زا و ﺖﺴﯿﻧ رادرﻮﺧﺮﺑ ﺎﻣ ﯽﮐﺪﻧا
رد ﻪﻨﯿﻣز
٢٨٩٢
ﻪﺑ ﯽﻋارز ﻪﻧاﻮﺟ و ﺖﺤﺗ ﯽﻧز ﺶﻨﺗ
مﺎﺠﻧا ﺶﯿﭘ ﺮﯿﺛﺎﺗ ،يزﺎﺳوراد ﻊﯾﺎﻨﺻ رد هﺎﯿﮔ ﻦﯾا هﺮﺛﻮﻣ هدﺎﻣ ﺖﯿﻤﻫا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ،ﺖﺳا هﺪﺷ
رﺎﻤﯿﺗ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ) ﻪﻧاﻮﺟ ﺮﺑ (
هﺎﯿﺳ ﯽﻧز ﻂﯾاﺮﺷ ﺖﺤﺗ ﻪﻧاد ﯽﮑﺸﺧ
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ .
شور و داﻮﻣ ﺎﻫ
ﺶﯾﺎﻣزآ ﻪﺑ هﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ رد ﻪﻠﺣﺮﻣ ود ﯽﻃ ،ﻞﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ ترﻮﺻ رﺬﺑ
هﺪﮑﺸﻧاد زروﺎﺸﮐ ﯽﻓدﺎﺼﺗ ﻼﻣﺎﮐ ﻪﯾﺎﭘ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد ﺪﻫﺎﺷ هﺎﮕﺸﻧاد ي
رد ﺪﯾدﺮﮔ اﺮﺟا راﺮﮑﺗ 3 ﺪﻧﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ ﯽﻫﺎﮕﺸﻧاد دﺎﻬﺟ ﯽﯾوراد نﺎﻫﺎﯿﮔ هﺪﮑﺸﻫوﮋﭘ ﯽﻫﺎﯿﮔ مﻮﯾرﺎﺑﺮﻫ زا ﺶﯾﺎﻣزآ روﺬﺑ .
يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ .
ﻞﻣﺎﺷ ﯽﺸﯾﺎﻣزآ رﺎﻤﯿﺗ ﺶﯿﭘ3
ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ) ﻪﻧاﻮﺟ (
ﯽﻧز و ﺶﻨﺗ ﺢﻄﺳ5 ﯽﮑﺸﺧ
دﻮﺑ روﺬﺑ اﺪﺘﺑا ،ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ لﺎﻤﻋا زا ﻞﺒﻗ . ﺖﯾﺮﻠﮐﻮﭙﯿﻫ ﺎﺑ
ﻢﯾﺪﺳ تﺪﻣ ﻪﺑ ﺪﺻرد5 بآ ﺎﺑ رﺎﺑ ﺪﻨﭼ ﺲﭙﺳ و ﯽﻧﻮﻔﻋﺪﺿ ﻪﯿﻧﺎﺛ30
ﺪﻧﺪﺷ هداد ﻮﺸﺘﺴﺷ ﺮﻄﻘﻣ نورد لوا ﻪﻠﺣﺮﻣ ﯽﻃ ﺎﻫرﺬﺑ .
ﺶﯿﭘ عﻮﻧ3
رﺎﻤﯿﺗ ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ) تاﺮﺘﯿﻧ ﻞﻣﺎﺷ (
ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ 2 / ﻪﺑ ﺪﺻرد0 تﺪﻣ ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻟﺮﺒﯿﺟ ،ﺖﻋﺎﺳ72
تﺪﻣ ﻪﺑ نﻮﯿﻠﯿﻣ رد ﺖﻤﺴﻗ500 48
ﻤﯾاﺮﭘورﺪﯿﻫ و ﺖﻋﺎﺳ ﮓﻨﯿ
بآ) ﺮﻄﻘﻣ ﻪﺑ ( تﺪﻣ ﻪﻃﻮﻏ ﺖﻋﺎﺳ24
ﻪﻧﻮﻤﻧ تﺪﻣ ﻦﯾا رد ؛ﺪﻧﺪﺷ رو ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺲﭙﺳ ،ﺪﻨﺘﺷاد راﺮﻗ ﺮﮑﯿﺷ يور ﺎﻫ
-
لﻮﻠﺤﻣ زا ﺎﻫ ﺪﻧﺪﯾدﺮﮔ ﮏﺸﺧ قﺎﺗا يﺎﻣد رد و جرﺎﺧ ﺎﻫ
لﺎﻤﻋا ياﺮﺑ ،مود ﻪﻠﺣﺮﻣ رد. ﺶﻨﺗ ﺢﻄﺳ5
ﯽﮑﺸﺧ ،ﺮﻔﺻ) 3 / ،0 6 / ،0 9 / و0
2 / لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ1 زا (
لﻮﮑﯿﻠﮔ ﻦﻠﯿﺗا ﯽﻠﭘ 6000
PEG6000) ﺑ (
،ﺮﻔﺻ راﺪﻘﻣ ﻪﺑ ﺐﯿﺗﺮﺘ 145
/ ،15 367 / ،22 937 / و27 637 / رد مﺮﮔ32
بآ ﯽﺳ ﯽﺳ ﺪﺼﮑﯾ ﺪﯾدﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا
،رﺎﻤﯿﺗ ﺮﻫ رد . دﺎﻌﺑا ﻪﺑ ﺶﯾد يﺮﺘﭘ ﻞﺧاد رد رﺬﺑ25
) 9
× 5 / ﯽﺘﻧﺎﺳ1 ﺮﺘﻣ هرﺎﻤﺷ ﻦﻤﺗاو ﺬﻏﺎﮐ يور (
ﺪﺷ هداد راﺮﻗ1 لﻮﻠﺤﻣ ﺶﯾد يﺮﺘﭘ ﺮﻫ ﻪﺑ .
لﻮﮑﯿﻠﮔ ﻦﻠﯿﺗا ﯽﻠﭘ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑ يﺰﻤﺳا ﻞﯿﺴﻧﺎﺘﭘ حﻮﻄﺳ ﺎﺑ
ﻪﺑ و ﺪﺷ هدوﺰﻓا رﺎﻤﯿﺗ ﺶﻫﺎﮐ رﻮﻈﻨﻣ
يﺮﺘﭘ رود بآ ﺮﯿﺨﺒﺗ ناﺰﯿﻣ ﺪﺷ ﻪﺘﺴﺑ ﻢﻠﯿﻓارﺎﭘ ﺎﺑ ﺎﻫ
ﻪﻧاﻮﺟ يﺎﻫرﺬﺑ شرﺎﻤﺷ . مﺎﺠﻧا ﻦﯿﻌﻣ ﯽﺘﻋﺎﺳ رد ﻪﻧازور ترﻮﺻ ﻪﺑ مود زور زا هدز
ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﺑ . ﻪﻧاﻮﺟ يروﺬﺑ ،شرﺎﻤﺷ مﺎﮕﻨﻫ ﯽﻣ ﯽﻘﻠﺗ هدز
ﻪﺸﯾر لﻮﻃ ﻪﮐ ﺪﻧﺪﺷ نآ ﻪﭼ
ﺎﻫ ﯽﻠﯿﻣ2 دﻮﺑ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺮﺘﻣ اﺪﻌﺗ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ .
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ د يﺎﻫ
لﺎﻣﺮﻧ ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ) ﯽﻣ كﺎﺧ رد ﺖﺸﮐ ترﻮﺻ رد رﻮﻧ و ﺎﻣد ،ﺖﺑﻮﻃر بﻮﻠﻄﻣ ﻂﯾاﺮﺷ ﺖﺤﺗ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ ﺪﻧﻮﺷ ﻞﯾﺪﺒﺗ ﻢﻟﺎﺳ هﺎﯿﮔ ﻪﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ
و (
لﺎﻣﺮﻧ ﺮﯿﻏ ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ)
ﻞﯾﺪﺒﺗ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ،ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﯽﺘﺣ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ ﺪﻧراﺪﻧ ﻢﻟﺎﺳ هﺎﯿﮔ ﻪﺑ نﺪﺷ
نﻮﻣزآ ﯽﻠﻠﻤﻟا ﻦﯿﺑ يﺎﻫرﺎﯿﻌﻣ يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ (
رﺬﺑ ) 3 ﺺﺨﺸﻣ ( ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ لﻮﻃ . ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺐﺴﺣ ﺮﺑ ﺎﻫ
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﺮﺗ نزو و ﺮﺘﻣ ﯽﻠﯿﻣ ﺐﺴﺣ ﺮﺑ ﺎﻫ
ﺪﯾدﺮﮔ ﻦﯿﯿﻌﺗ مﺮﮔ نزو .
ﮏﺸﺧ
ﮏﺸﺧ زا ﺲﭘ ،ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ نآ ندﺮﮐ
ﻪﺑ ﺎﻫ تﺪﻣ يﺎﻣد رد ﺖﻋﺎﺳ24
ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد75 ﺪﺷ ﻦﯿﯿﻌﺗ نوآ نورد رد داﺮﮔ
ﻪﻧازور شرﺎﻤﺷ ﺎﺑ.
ﻪﻧاﻮﺟ يﺎﻫرﺬﺑ نﺎﻣز تﺪﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ،هدز
ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز
MGT1) ﺐﯾﺮﺿ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و ( ﻪﻧاﻮﺟ
ﯽﻧز
GC2)
ﺪﯾدﺮﮔ ﻦﯿﯿﻌﺗ ( ﻪﯾﺰﺠﺗ .
ﺎﺑ يرﺎﻣآ
مﺮﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا راﺰﻓا
نﻮﻣزآ ﺎﺑ ﯽﺑﺎﯾزرا درﻮﻣ تﺎﻔﺻ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ وSAS Duncan
لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد ﺪﯾدﺮﮔ مﺎﺠﻧا ﺪﺻرد5
.
ﺚﺤﺑ و ﺞﯾﺎﺘﻧ
روﺬﺑ هﺎﯿﺳ ﻪﻧاد ﺖﺤﺗ تاﺮﺘﯿﻧ ﺎﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ و ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ
ﮏﯿﻨﮑﺗ ﺖﺤﺗ ﻤﯾاﺮﭘورﺪﯿﻫ
ﻫﺎﯿﮔ داﺪﻌﺗ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﮓﻨﯿ ﭽ
ﻪ لﺎﻣﺮﻧ يﺎﻫ ار
اراد
ﺪﻧدﻮﺑ ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ داﺪﻌﺗ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ. ﻪﺑ لﺎﻣﺮﻧ يﺎﻫ
تاﺮﺘﯿﻧ و ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻟﺮﺒﯿﺟ ﺎﺑ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ رد ﺐﯿﺗﺮﺗ ﺢﻄﺳ ﺎﺑ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ
ﯽﮑﺸﺧ 3 / لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ0 و
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ داﺪﻌﺗ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﺢﻄﺳ رد ﺰﯿﻧ لﺎﻣﺮﻧ يﺎﻫ
2 / لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ1 ﻪﺳ ﺮﻫ
دﻮﺑ رﺎﻤﯿﺗ ﺶﯿﭘ لوﺪﺟ)
1 رد .(
ﻌﺗ درﻮﻣ ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ داﺪ يﺎﻫ
،لﺎﻣﺮﻧﺮﯿﻏ ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ داﺪﻌﺗ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ
ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻟﺮﺒﯿﺟ ﺎﺑ ندﺮﮐ رﺎﻤﯿﺗ ﺶﯿﭘ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ لﺎﻣﺮﻧﺮﯿﻏ يﺎﻫ دﻮﺑ
.
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ داﺪﻌﺗ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ تاﺮﺘﯿﻧ رﺎﻤﯿﺗ ﺶﯿﭘ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ لﺎﻣﺮﻧﺮﯿﻏ يﺎﻫ
ﺶﻨﺗ حﻮﻄﺳ ﺎﺑ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ﯽﮑﺸﺧ
9 / و 0 2 / لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ 1 و
ﺶﻨﺗ ﺢﻄﺳ رد ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘورﺪﯿﻫ 2
/ لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ1 دﻮﺑ
رد . ﺶﯿﭘ ﻪﮐ ﯽﺗرﻮﺻ ﮏﯿﻟﺮﺒﯿﺟ رﺎﻤﯿﺗ
ﺶﻨﺗ حﻮﻄﺳ ﺎﺑ ﺪﯿﺳا ﯽﮑﺸﺧ
9 / و0 2 / 1
لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ داﺪﻌﺗ ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ار لﺎﻣﺮﻧﺮﯿﻏ يﺎﻫ
ﻞﯿﺴﻧﺎﺘﭘ حﻮﻄﺳ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ . ﺶﻨﺗ)
ﯽﮑﺸﺧ داﺪﻌﺗ (
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ يﺎﻫ
ﯽﻨﻌﻣ ﺶﯾاﺰﻓا لﺎﻣﺮﻧﺮﯿﻏ ﺪﻨﺘﻓﺎﯾ يراد
، ﻪﺑ يرﻮﻃ ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ داﺪﻌﺗ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ و ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﻪﮐ لﺎﻣﺮﻧﺮﯿﻏ يﺎﻫ
حﻮﻄﺳ رد ﺐﯿﺗﺮﺘﺑ 3
/ و 0 2 / 1
1 Mean germination time (MGT) 2 Germination Coefficient (GC)
٢٨٩٣
لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ دﻮﺑ
ﻪﺑ . يرﻮﻃ ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ داﺪﻌﺗ ﻪﮐ ﺶﯿﭘ ﺖﺤﺗ ﺶﻨﺗ ﯽﻨﯿﯾﺎﭘ حﻮﻄﺳ رد لﺎﻣﺮﻧﺮﯿﻏ يﺎﻫ
تاﺮﺘﯿﻧ رﺎﻤﯿﺗ ﮏﯿﻟﺮﺒﯿﺟ و ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ
ﺪﯿﺳا
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ داﺪﻌﺗ و دﻮﺑ ﺮﺘﻤﮐ ﻢﯾاﺮﭘورﺪﯿﻫ ﺖﻟﺎﺣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺶﯿﭘ ﺖﺤﺗ ﺰﯿﻧ لﺎﻣﺮﻧ يﺎﻫ
تاﺮﺘﯿﻧ رﺎﻤﯿﺗ ﮏﯿﻟﺮﺒﯿﺟ و ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ
ﺸﯿﺑ ﺐﺗاﺮﻣ ﻪﺑ ﺪﯿﺳا ﺮﺘ
توﺎﻔﺗ ﺶﻨﺗ يﻻﺎﺑ حﻮﻄﺳ رد ﺎﻣا ،ﺖﺳا ﻢﯾاﺮﭘورﺪﯿﻫ رﺎﻤﯿﺗ زا ﯽﻨﻌﻣ
يراد ﻪﺑ ؛دراﺪﻧ دﻮﺟو ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﺶﯿﭘ ﻦﯿﺑ رد ،ﺮﮕﯾد ترﺎﺒﻋ
ﺶﻨﺗ يﻻﺎﺑ حﻮﻄﺳ )
8 / لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ248 ﻪﻧاﻮﺟ داﺪﻌﺗ ﺮﺑ يﺮﯿﺛﺎﺗ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ لﺎﻤﻋا (
دراﺪﻧ لﺎﻣﺮﻧ يﺎﻫ يﻻﺎﺑ حﻮﻄﺳ رد اﺮﯾز .
ﯽﮑﺸﺧ
ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز ﺘﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ َاﺪﯾﺪﺷ ﺎﯾ ﻪ
ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز ﯽﻤﻧ مﺎﺠﻧا دﻮﺷ
ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ لﻮﻃ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ. تاﺮﺘﯿﻧ
ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ﺮﻄﻘﻣ بآ) ﺶﻨﺗ ﺢﻄﺳ رد (
3 / لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ0 آ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و
ن ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ تاﺮﺘﯿﻧ
ﮏﯿﻟﺮﺒﯿﺟ و ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ﺢﻄﺳ رد ﺪﯿﺳا
9 / و0 2 / لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ1 ﯽﻣ
ﺪﺷﺎﺑ لوﺪﺟ) 1 حﻮﻄﺳ .(
ﺶﻨﺗ ﯽﮑﺸﺧ 3 / و 0 2 / لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ1 ﺰﯿﻧ
ﯾﺮﺘﻤﮐ و ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺪﻨﺘﺷاد ار سﺎﻣﻮﯿﺑ ﻦ
ﻪﺑ . يرﻮﻃ ﯽﮑﺸﺧ ﺢﻄﺳ رد سﺎﻣﻮﯿﺑ ﺶﻫﺎﮐ ﻪﮐ 9
/ 0
ﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ 00
/ دﻮﺑ ﺪﺻرد 100 رد .
ﺢﻄﺳ رد ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ و ﯽﮑﺸﺧ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا 6
/ لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ 0 رﺎﻤﯿﺗ ﺶﯿﭘ رد
ﮏﯿﻟﺮﺒﯿﺟ ﺖﺒﺴﻧ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺪﯿﺳا )
996 / 1 ﺢﻄﺳ رد ﺰﯿﻧ ﺖﺒﺴﻧ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و ( 2
/ لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ1 رد
رﺎﻤﯿﺗ ﺶﯿﭘ ﻪﺳ ﺮﻫ ﺑ
دﻮ ﺑﻪ. روﺬﺑ ﻂﺳﻮﺘﻣ رﻮﻃ
هﺎﯿﺳ ﻪﻧاد تاﺮﺘﯿﻧ رﺎﻤﯿﺗ ﺶﯿﭘ رد تﺪﻣ رد ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ
09 / و زور4 ﮏﯿﻟﺮﺒﯿﺟ رد تﺪﻣ رد ﺪﯿﺳا
40 / ﯽﻣ ﻪﻧاﻮﺟ زور5 ﺪﻨﻧز
حﻮﻄﺳ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ .
ﺶﻨﺗ ﯽﮑﺸﺧ ﻪﻧاﻮﺟ نﺎﻣز تﺪﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺰﯿﻧ زا ﯽﻧز
ﺶﯾاﺰﻓا دﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ يﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﻧاﻮﺟ نﺎﻣز تﺪﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ.
ﺢﻄﺳ رد ،ﯽﻧز
ﺸﺧ ﯽﮑ 2 / لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ1 ﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ
33 / داد نﺎﺸﻧ ﺶﯾاﺰﻓا ﺪﺻرد98 رد.
روﺬﺑ هدﺎﻣآ يزﺎﺳ هﺪﺷ ، ﻻﻮﻤﻌﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺖﻋﺮﺳ ﻪﻧاﻮﺟ -
ﯽﺘﺧاﻮﻨﮑﯾ ،ﯽﻧز يﻻﺎﺑ
ﻪﻧاﻮﺟ و ﯽﻧز رد ﯽﺧﺮﺑ ﻮﻣ را د ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﯾﺎﻬﻧ ﻪﻧاﻮﺟ هﺪﯾد ﯽﻧز ﯽﻣ
دﻮﺷ ) 3 ( ﻪﻧاﻮﺟ ﺐﯾﺮﺿ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ . ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﯽﻧز
ﺶﯿﭘ تاﺮﺘﯿﻧ رﺎﻤﯿﺗ دﻮﺑ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ
.
ﻪﻧاﻮﺟ دراﺪﻧﺎﺘﺳا فاﺮﺤﻧا و ﺲﻧﺎﯾراو ﯽﻧز
رﺬﺑ ﻪﯿﻨﺑ ،
ﺶﻨﺗ حﻮﻄﺳ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﯽﮑﺸﺧ
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺰﯿﻧ ﺲﻧﺎﯾراو
ﻪﻧاﻮﺟ نﺎﻣز تﺪﻣ زا ﯽﻧز
ﺶﯾاﺰﻓا دﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ يﺮﺘﺸﯿﺑ
، ﺑﻪ يرﻮﻃ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﻪﮐ
نوﺪﺑ ﺶﻨﺗ و ﺢﻄﺳ 3 / و ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ0 رد
2 / ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ياراد لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ1 ناﺰﯿﻣ
ﺲﻧﺎﯾراو اﻮﺟ نﺎﻣز تﺪﻣ ﻪﻧ
دﻮﺑ ﯽﻧز ﺪﻧ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ.
ﻪﻧاﻮﺟ نﺎﻣز تﺪﻣ ﺲﻧﺎﯾراو ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﯽﮑﺸﺧ ﺢﻄﺳ رد ،ﯽﻧز
2 / ﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ1 33
/ داد نﺎﺸﻧ ﺶﯾاﺰﻓا ﺪﺻرد98 رد ﯽﻟو.
و ﺶﻨﺗ نوﺪﺑ حﻮﻄﺳ 3
/ تاﺮﺘﯿﻧ رﺎﻤﯿﺗ ﺶﯿﭘ رد لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ0 ﺪﻨﺘﺷاد ار ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ
لوﺪﺟ) 2 ( رد . روﺬﺑ هدﺎﻣآ يزﺎﺳ هﺪﺷ ،
ﻻﻮﻤﻌﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺖﻋﺮﺳ ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﺘﺧاﻮﻨﮑﯾ ،ﯽﻧز يﻻﺎﺑ
ﻪﻧاﻮﺟ و ﯽﻧز رد ﯽﺧﺮﺑ ﻮﻣ را د ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﯾﺎﻬﻧ ﻪﻧاﻮﺟ هﺪﯾد ﯽﻧز ﯽﻣ
دﻮﺷ ) 2 ( ﺢﻄﺳ.
ﯽﮑﺸﺧ 3 / لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ0 تاﺮﺘﯿﻧ ﺎﺑ رﺎﻤﯿﺗ ﺶﯿﭘ رد
ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ﺛا ﺮ ﯽﻨﻌﻣ يور ﺮﺑ يراد ﯽﻧزو رﻮﮕﯾو
ﺖﺷاد
، و ﺢﻄﺳ زا 6 / ﻻﺎﺑ ﻪﺑ لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ0
ﯽﻨﻌﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺖﻓﺎﯾ يراد
؛ ﺑﻪ يرﻮﻃ ﻪﮐ ﯽﮑﺸﺧ ﺢﻄﺳ رد 3
/ تاﺮﺘﯿﻧ رﺎﻤﯿﺗ ﺶﯿﭘ رد لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ0 ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ
) 63 / 38 ﻪﺑ ( رد و ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ
ﯽﮑﺸﺧ ﺢﻄﺳ 2
/ ﮏﯿﻟﺮﺒﯿﺟ رﺎﻤﯿﺗ ﺶﯿﭘ رد لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ1 ﺪﯿﺳا
) 853 / 13 ﺪﯿﺳر ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﻪﺑ ( .
ﻪﺠﯿﺘﻧ يﺮﯿﮔ ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺮﺜﮐاﺪﺣ لﻮﺼﺣ ﺖﻬﺟ تاﺮﺘﯿﻧ ﺖﻋﺎﺳ72
ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ 2 / ﺎﯾ ﺪﺻرد0 ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻟﺮﺒﯿﺟ نﻮﯿﻠﯿﻣ رد ﺖﻤﺴﻗ500
تﺪﻣ ﻪﺑ ﯽﻣ ﻪﯿﺻﻮﺗ ﺖﻋﺎﺳ48
دﻮﺷ .
ﻊﺑﺎﻨﻣ ﯽﺧﺮﺑ
Anonymous. ٢٠٠٣a. Hand Book for Seedling Evaluation (٣rd.Ed.). International Seed Testing Association (ISTA), Zurich, Switzerland.
Ashraf M. and Foolad M.R. ٢٠٠٥. Pre sowing seed treatment – Ashotgun approach to improve germination, plant growth, and crop yield under saline and non saline conditions. Advances in Agronomy, ٨٨: ٢٢٣- ٢٦٥. Naghdi Badi H., Omidi H., Shams H., Kian Y., Dehghani Mashkani M. R. and Sahandi M. ٢٠١٠. Allelopathic effects of harmal (Peganum harmala L.) aqueous extract on seed germination and seedling growth of purslan (Portulaca oleracea L.) and black weed (Chenopodium album L.). Journal of Medicinal Plant, ٩(٣٣): ١١٦-١٢٧.
Omidi H., Sorushzadeh A., Salehi A. and Ghezeli F. ٢٠٠٥. Evaluation of priming pretreatments on germination rapeseed. Agricultural Science and Technology, ١٩(٢): ١-١٠.
٢٨٩٤
لوﺪﺟ 1 هﺎﯿﺳ تﺎﻔﺻ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ- ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ و ﯽﮑﺸﺧ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ تاﺮﺛا ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ﻪﻧاد
ﻞﮐ سﺎﻣﻮﯿﺑ
mg) (
نزو ﺖﺒﺴﻧ ﮏﺸﺧ ﻪﻗﺎﺳ ﻪﺑ ﻪﺸﯾر
داﺪﻌﺗ ﻪﻧاﻮﺟ لﺎﻣﺮﻧﺮﯿﻏ
ﺪﺻرد ﺟ ﻪﻧاﻮ لﺎﻣﺮﻧﺮﯿﻏ
داﺪﻌﺗ ﻪﻧاﻮﺟ لﺎﻣﺮﻧ
ﺪﺻرد ﻪﻧاﻮﺟ لﺎﻣﺮﻧ
ناﺰﯿﻣ ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز
ﯽﮑﺸﺧ Mp) (
ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ 77331
/
d41 d0/76333 cd14/667 58/667cd ab10/333 41/333ab ab0/86 0
ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘورﺪﯿﻫ بآ) ﺮﻄﻘﻣ
ﻪﺑ تﺪﻣ 24
ﺖﻋﺎﺳ ( 6667
/
c48 e0/51333 cd16/667 66/667cd ab8/333 33/333ab cd0/65 0/3 1667
/
f24 c0/98667 cd14/333 57/333cd ab10/667 42/667ab d0/57 0/6 4333
/
h17 h0/00000 a25/000 100/000a d0/000 0/000d ef0/20 0/9 0000
/
i0 h0/00000 a25/000 100/000a d0/000 0/000d g0/013 1/2 6000
/
b54 d0/70667 d13/000 52/000d a12/000 48/000a a0/90 0
ﺘﭘ تاﺮﺘﯿﻧ ﻢﯿﺳﺎ
) 05 / ﺪﺻرد 0
ﺎﺑ ﺖﻋﺎﺳ72 ( 2000
/
a66 fg0/16000 cd15/000 60/000cd ab10/000 40/000ab ab0/81 0/3 5100
/
d41 d0/83333 cd14/333 57/333cd ab10/667 42/667ab cd0/67 0/6 2333
/
g22 f0/28333 ab22/000 88/000ab cd3/000 12/000cd e0/32 0/9 0000
/
i0 h0/00000 a25/000 100/000a d0/000 0/000d fg0/093 1/2 3767
/
c50 b1/56667 d12/667 50/667d a12/333 49/333a a0/90 0
ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻟﺮﺒﯿﺟ ) رد ﺖﻤﺴﻗ500 تﺪﻣ ﻪﺑ نﻮﯿﻠﯿﻣ
ﺖﻋﺎﺳ48 ( 2700
/
e32 gh0/09333 cd14/333 57/333cd ab10/667 42/667ab bc0/74 0/3 3933
/
h16 a1/99667 bc19/333 57/333bc bc5/667 22/667cd e0/29 0/6 0000
/
i0 h0/00000 a25/000 100/000a d0/000 0/000d fg0/093 0/9 0000
/
i0 h0/00000 a25/000 100/000a d0/000 0/000d g0/0 1/2
رد ﺮﻫ نﻮﺘﺳ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ يﺎﻫ ياراد ﻞﻗاﺪﺣ ﮏﯾ فﺮﺣ
،ﻪﺑﺎﺸﻣ ﺮﺑ سﺎﺳا نﻮﻣزآ ﺪﻨﭼ ﻪﻨﻣاد يا ﻦﮑﻧاد توﺎﻔﺗ ﯽﻨﻌﻣ يراد
ﺪﻧراﺪﻧ ) 05 / p≤0 (
ﺪﺟ لو 2 هﺎﯿﺳ تﺎﻔﺻ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ- ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ و ﯽﮑﺸﺧ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ تاﺮﺛا ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ﻪﻧاد
ﯽﻟﻮﻃ ﻪﯿﻨﺑ رﺬﺑ
ﯽﻧزو ﻪﯿﻨﺑ رﺬﺑ
فاﺮﺤﻧا نﺎﻣز دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ
ﺲﻧﺎﯾراو ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ
ﺐﯾﺮﺿ ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ
تﺪﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﻧاﻮﺟ نﺎﻣز ﯽﻧز
ﯽﮑﺸﺧ Mp (
ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘ 44
/
180 a 915c 0/33200abcd 0/11067cd 34/590d 2/9233ab 0
ﮓﻨﯿﻤﯾاﺮﭘورﺪﯿﻫ بآ) ﺮﻄﻘﻣ
ﻪﺑ تﺪﻣ 24
ﺖﻋﺎﺳ ( 11
/
175 a 981c 0/32033bcd 0/10267cde 39/440d 2/5400abcd 0/3 22
/
32 e 1243c 0/28667d 0/08267e 38/273d 2/6200abc 0/6 45
/
10 ef 2635bc 0/19600e 0/03867fg 47/900c 2/0967d 0/9 00
/
0 f 3298abc 0/03367g 0/00333hi 70/407a 1/4233e 1/2
٢٨٩٥ 54
/
120 a 706c 0/36467ab 0/14233a 39/423d 2/5367abcd 0
ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ تاﺮﺘﯿﻧ
) 05 / ﺪﺻرد 0
ﺎﺑ ﺖﻋﺎﺳ72 ( 47
/
132 bc 873c 0/30433cd 0/11533bc 36/870d 2/7300abc 0/3 26
/
63 d 1138c 0/21767e 0/08967de 35/823d 2/8067abc 0/6 21
/
20 ef 1964bc 0/22700e 0/05167f 41/917d 2/4333bcd 0/9 00
/
0 f 4651ab 0/14700f 0/02200gh 62/263b 1/6400e 1/2 41
/
145 b 758c 0/36467ab 0/13333ab 37/527d 2/6667abc 0
ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻟﺮﺒﯿﺟ ) رد ﺖﻤﺴﻗ500 تﺪﻣ ﻪﺑ نﻮﯿﻠﯿﻣ
ﺖﻋﺎﺳ48 ( 88
/
125 bc 1108c 0/30433cd 0/09333cde 34/493d 2/9600a 0/3 19
/
6 f 2169bc 0/21767e 0/04800f 41/690cd 2/4167cd 0/6 00
/
0 f 6029a 0/14433f 0/02267gh 62/887b 1/5900e 0/9 00
/
0 f 0c 0/00000g 0/00000i 71/670a 1/4000e 1/2
رد ﺮﻫ نﻮﺘﺳ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ يﺎﻫ ياراد ﻞﻗاﺪﺣ ﮏﯾ فﺮﺣ
،ﻪﺑﺎﺸﻣ ﺮﺑ سﺎﺳا نﻮﻣزآ ﺪﻨﭼ ﻪﻨﻣاد يا ﻦﮑﻧاد توﺎﻔﺗ ﯽﻨﻌﻣ يراد ﻧ ﺪﻧراﺪ
) 05 / p≤0 (
Study of Accelerators Hormone on Seed Vigur of Black Cumin (Nigella sativa L) under drought stress
H.Omidi١٭, S.Khosravi٢ , K. Fathi٢ Amirkhiz S. Heshmati٢ Abstract
This study was conducted to evaluate the effects of the Priming on seed germination of Black Cumin under drought stress. The experiment was a factorial base completely randomized design (CRD) with three replications. The experimental factors were drought stress including: (٠, -٠.٣,-٠.٦, -٠.٩ and -١.٢ Mpa) and three levels of priming, seed primed with Kno٣ (٠.٢ %, for the period of ٧٢ hours), GA (٥٠٠ ppm, during ٤٨ hours) and hydro priming (water distiller, during ٢٤ hours). A drought stress level treated by applies of PEG, and for priming of distiller water use hydropriming technique. At the first stage, Black Cumin seed was treat and dried at ٢٥°C, then subjected to drought stress treatments for two week at room temperature. The results showed that priming technique had a significant effect (p≤٠.٠١) on seedling parameters. Among pretreatment, The Kno٣ had the most positive effect on germination coefficient (GC) and thus GA had the most positive effect on mean germination time (MGT). In order hand, these seeds at the minimum time had the most germination rate. Means comparing showed that the most and least rate of germination was obtained by Kno٣ and Hydro priming respectively. So under different level of drought stress, Pretreatments of Kno٣ and Hydro priming had useful effect on radical length, more lateral roots and higher proportion of root to plumule, and the most root and plumule fresh weight was obtain by hydro priming pretreatments. So pretreatment of ٥٠٠ ppm GA reduced number of abnormal seedlings. Overall, application of seed priming with Kno٣ (٠.٢ %) for the period of ٧٢ hours and GA (٥٠٠ ppm) during ٤٨ hours suggested for obtain uppermost germination characters.
Keywords: Pre treatment, drought stress, Germination, Black Cumin (Nigella sativa L.)
