ﺷﺎﻫﺪاﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﻮاﻧﻪ زﻧﯽ و ﺑﻨﯿﻪ ﺑﺬر ﮔﯿﺎه داروﯾﯽ ﺷﺎﺧﺺ ﺗﺎﺛ

(1)

١

ﯽﺳرﺮﺑ ﺮﺑ ﻢﯾﺪﺳﺪﯾﺮﻠﮐ ﯽﺷﺎﻧ يرﻮﺷ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺺﺧﺎﺷ

ﯽﯾوراد هﺎﯿﮔ رﺬﺑ ﻪﯿﻨﺑ و ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ يﺎﻫ ﻪﻧاﺪﻫﺎﺷ

(Cannabis sativa L.)

رﻮﭘ ﯽﻠﻋ ﻢﮑﺣ ﺪﯿﻌﺳ

1

قرد ﻪﻠﯿﺑ هداﺰﯿﻠﻋﺪﻨﺑ ﺮﺒﮐا ،ﻮﻟﺮﯿﺟا لﺪﻧاﻮﺟ دﺎﺠﺳ ،يﺪﻨﺑرد ﻞﻣﺎﺣ ﻢﯾﺮﻣ ،*

1 - ﻋ ﻀ ﻮ ﻫ ﯿﺌ ﺖ ﻋﻠ ﻤ ﯽ هﺎﮕﺸﻧاد مﺎﯿﭘ رﻮﻧ ﺰﮐﺮﻣ ﻦﯿﮕﺸﻣ ﺮﻬﺷ

ﻧﻮ ﯾ ﺴ ﻨ ﺪ ه ﻣ ﺴ ﺌﻮ

*ل : [email protected]

هﺪﯿﮑﭼ

ﯽﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﺮﺑ يرﻮﺷ ﺮﯿﺛﺎﺗ

ﺺﺧﺎﺷ ﻪﻧاﻮﺟ يﺎﻫ رﺬﺑ ﻪﯿﻨﺑ و ﯽﻧز

ﻪﻧاﺪﻫﺎﺷ هﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ رد ﯽﻓدﺎﺼﺗ ﻼﻣﺎﮐ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد ﯽﺸﯾﺎﻣزآ

ﺎﺑ ﺮﻬﺷ ﻦﯿﮑﺸﻣ ﺰﮐﺮﻣ رﻮﻧ مﺎﯿﭘ هﺎﮕﺸﻧاد يزروﺎﺸﮐ 4

ﺪﺷ مﺎﺠﻧا راﺮﮑﺗ .

6 يرﻮﺷ ﺢﻄﺳ ،ﺮﻔﺻ

4 - ، 8 - ، 12 - ، 16 - و 20 - ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد

ﺮﺘﻣ ﺪﯾدﺮﮔ لﺎﻤﻋا ﺎﻫرﺬﺑ يور .

ﺎﺘﻧ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾ و ﺖﻋﺮﺳ ،ﻪﭼ ﻪﻗﺎﺳ و ﻪﭼ ﻪﺸﯾر لﻮﻃ ،ﻪﭼ ﻪﻗﺎﺳ و ﻪﭼ ﻪﺸﯾر ﮏﺸﺧ و ﺮﺗ نزو ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ

دﺮﮔ ﻞﺻﺎﺣ ﯽﺸﯾﺎﻣزآ رﺎﻤﯿﺗ ﺪﻫﺎﺷ ﺢﻄﺳ رد رﺬﺑ ﻪﯿﻨﺑ ﺺﺧﺎﺷ و ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﺪﺻرد ﯾ

ﺪ . زا ﺮﺗ ﺶﯿﺑ يرﻮﺷ ﺶﯾاﺰﻓا 2

ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد

ﺻ رد ﺪﺻ ار ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﺪﺻرد و ﺖﻋﺮﺳ ﺰﺟ ﻪﺑ ﯽﺑﺎﯾزرا درﻮﻣ ﯽﺗﺎﻔﺻ ﻪﯿﻠﮐ ﺪﯿﻧﺎﺳر ﺮﻔﺻ ﻪﺑ و داد ﺶﻫﺎﮐ ﺪ

. ﺮﺳ ﺰﯿﻧ ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﺪﺻرد و ﺖﻋ

يرﻮﺷ رد 2 ﺳد ﯽ ﺪﯿﺳر ﺮﻔﺻ ﻪﺑ نآ زا ﺮﺗﻻﺎﺑ يﺎﻫ يرﻮﺷ رد و ﺮﻔﺻ ﻪﺑ ﮏﯾدﺰﻧ ﺲﻨﻤﯾز .

يﺪﯿﻠﮐ يﺎﻫ هژاو ﻪﺸﯾر لﻮﻃ ،ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﺖﻋﺮﺳ ،ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﺪﺻرد:

ﻪﻗﺎﺳ لﻮﻃ ،ﻪﭼ- ﻪﭼ-

ﻪﻣﺪﻘﻣ

دوﺪﺣ رﺎﻬﭼ ﻢﺠﻨﭘ ﺖﺣﺎﺴﻣ ﻨﯿﻣز يﺎﻬ نﺎﻬﺟ رد ﻖﻃﺎﻨﻣ هدوﺪﺤﻣ ﮏﺸﺧ

و ﻪﻤﯿﻧ ﮏﺸﺧ راﺮﻗ

،دراد ﻦﯾارد يرﻮﺷ ﻖﻃﺎﻨﻣ كﺎﺧ

بآو

يرﺎﯿﺑآ دوﺪﺤﻣ هﺪﻨﻨﮐ ﺖﺴﯿﻫﺎﯿﮔ تاﺪﯿﻟﻮﺗ ﻦﯾاو

ﺖﯾدوﺪﺤﻣ ﺚﻋﺎﺑ

هﺪﺷ ﺖﺳا ﻪﮐ ﺺﻟﺎﺧ ﺪﯿﻟﻮﺗ نﺎﻫﺎﯿﮔ

ﺶﻫﺎﮐ ﺪﺑﺎﯾ ) هاﻮﺧداد 1389 ( .

ﻦﯿﻤﺨﺗ هدز ﯽﻣ دﻮﺷ يﺎﻬﮐﺎﺧ ﻪﮐ رﻮﺷ

دوﺪﺣ ﺎﺗ 5 ﯽﺿاراﺪﺻرد 10 ﻞﺑﺎﻗ

ﺖﺸﮐ نﺎﻬﺟ ار هﺪﻧﺎﺷﻮﭘ ﺪﻧا . دوﺪﺣ ناﺮﯾا رد 5/

25 رﺎﺘﮑﻫ نﻮﯿﻠﯿﻣ

ﻂﺳﻮﺘﻣ يرﻮﺷ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ﯽﺿارا زا )

4 - 16 ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد (

و 8 ﺪﯾﺪﺷ يرﻮﺷ ضﺮﻌﻣ رد رﺎﺘﮑﻫ نﻮﯿﻠﯿﻣ )

16 ﺎﺗ 32 ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد

ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ( ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ )

.(3 ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ نﺎﮔﺪﻨﻨﮐﺪﯿﻟﻮﺗ و ﻊﻣاﻮﺟ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ﮏﯿﻧﺎﮔرا يزروﺎﺸﮐ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ .

رد ﮏﯿﻧﺎﮔرا يزروﺎﺸﮐ

زا ﺶﯿﺑ 120 ﮐ ﺎﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺎﯿﻟاﺮﺘﺳا و ﺎﭘورا هرﺎﻗ ار ﻢﻬﺳ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﻪﻌﺳﻮﺗ نﺎﻬﺟ رﻮﺸ 39

و 23 اراد ار ﺖﺸﮐ ﺮﯾز ﺢﻄﺳ ﺪﺻرد

ﺪﻨﺘﺴﻫ ) ،ﯽﻔﺳﻮﯾ و ﺮﻠﯾو 2007

.(

ﻪﻧاﺪﻫﺎﺷ (Cannabis sativa L.) ﮐ ﺖﺳا ﯽﻧﺎﻫﺎﯿﮔ زا ﯽﮑﯾ

ﻪ ﺮﺑاﺮﺑ رد ﺖﻣوﺎﻘﻣ و ندﻮﺑ ﯽﻣﻮﺑ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ

ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﮏﯿﻧﺎﮔرا تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ رد ﯽﻤﻬﺳ ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣ و ﺖﺴﯿﻧ نآ ﺖﺸﮐ رد ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ داﻮﻣ و مﻮﻤﺳ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﺑ يزﺎﯿﻧ ،ﺎﻫ يرﺎﻤﯿﺑ ) ،نارﺎﮑﻤﻫ و يدﻮﻤﺤﻣ 1391

( . ﻪﻧاد ﻦﯾا زا هﺎﯿﮔ زﺎﺑﺮﯾد رد ﺎﯿﻧد ﻪﺑ هﮋﯾو رد ناﺮﯾا رد ﻪﯾﺬﻐﺗ نﺎﮔﺪﻧﺮﭘ ﯽﺘﻨﯾز ﻨﻧﺎﻣ يرﺎﻨﻗ ﺪ ﺺﺧﻻﺎﺑ رد نﺎﻣز

ياﺮﺑ،يﺮﯿﮕﺘﻔﺟ ﻻﺎﺑ

ندﺮﺑ ﻞﯿﻣ درﻮﻣ ﯽﺴﻨﺟ هدﺎﻔﺘﺳا

راﺮﻗ ﯽﻣ دﺮﯿﮔ . ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ ﻪﻘﺑﺎﺳ فﺮﺼﻣ ﯽﺘﻨﺳ ﻪﺑ نآ ﺮﻈﻧ ﯽﻣ ﺪﺳر ﯽﻣ ناﻮﺗ زا ﻪﻧاد

ﻦﯾا هﺎﯿﮔ رد ﻪﯾﺬﻐﺗ ﯽﺘﻌﻨﺻ ﺰﯿﻧ رﻮﯿﻃ ﻪﺑ

ﯽﺑﻮﺧ هدﺎﻔﺘﺳا دﺮﮐ . ﻪﻧاﺪﻫﺎﺷ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺖﺳا ﻪﮐ رد يﺮﯿﺳدﺮﺳ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻪﮐ

ﺖﺸﮐ ﻪﻧاد يﺎﻫ ﯽﻨﯿﺌﺗوﺮﭘ

ﺎﺑ ﺖﯾدوﺪﺤﻣ ﺖﺳا ﻪﺟاﻮﻣ

ﻪﺑ ﯽﺘﺣار و ﺎﺑ هدزﺎﺑ ﻻﺎﺑ ﺖﺸﮐ ﯽﻣ دﻮﺷ . ﻪﻧاﺪﻫﺎﺷ ياراد ﯽﻧﺎﻣرد صاﻮﺧ رﺎﯿﺴﺑ

يدﺎﯾز هدﻮﺑ و رد ﯽﻃ ﻗ نوﺮ

ﻪﺘﺷﺬﮔ رد ﺐﻃ زا ﯽﺘﻨﺳ نآ

ياﺮﺑ نﺎﻣرد ﯽﺧﺮﺑ ﺎﻬﯾرﺎﻤﯿﺑ زا ﻞﯿﺒﻗ بﺎﻬﺘﻟا و

،سﺎﻣآ

،عﻮﻬﺗ دردﺮﺳ و لﺎﻬﺳا هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﻣ ﺪﻧدﺮﮐ ) ﮏﻣ

فﺪﻨﻠﺗرﺎﭘ 2004

،كﻼﮐ و ﯽﻫازﻮﯾز و 1995

(.

ﺎﻫ شور و داﻮﻣ

ﯽﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﺮﺑ يرﻮﺷ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ ﺮﯿﺛﺎﺗ

هﺎﯿﮔ ﻪﻧاﺪﻫﺎﺷ ﯽﯾوراد (Cannabis sativa L.)

هﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ رد ﯽﺸﯾﺎﻣزآ

لﺎﺳ رد ﺮﻬﺷ ﻦﯿﮕﺸﻣ ﺰﮐﺮﻣ رﻮﻧ مﺎﯿﭘ هﺎﮕﺸﻧاد يزروﺎﺸﮐ 1393

ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﯽﻓدﺎﺼﺗ ﻼﻣﺎﮐ ﯽﺸﯾﺎﻣزآ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد .

ﯽﺸﯾﺎﻣزآ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ

ﻞﻣﺎﺷ 6 يرﻮﺷ ﺢﻄﺳ )

،ﺮﻔﺻ 4 ، 8 ، 12 ، 16 و 20 ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد (

ﺪﺷ مﺎﺠﻧا . مﺎﻌﻃ ﮏﻤﻧ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ندﺮﮐ ﻞﺣ ﻖﯾﺮﻃ زا يرﻮﺷ حﻮﻄﺳ

(NaCl) ) ﺖﺧﺎﺳ صﻮﻠﺧ ﺎﺑ كﺮﻣ ﺖﮐﺮﺷ 95

ﺪﺻرد ( ﺪﯾدﺮﮔ دﺎﺠﯾا ﺮﻄﻘﻣ بآ رد .

ﻞﯾﺮﺘﺳا ﺶﯾد يﺮﺘﭘ دﺪﻋ ﮏﯾ ﻞﻣﺎﺷ ﯽﺸﯾﺎﻣزآ ﺪﺣاو ﺮﻫ

(2)

٢

يوﺎﺣ 100 دﻮﺑ رﺬﺑ دﺪﻋ .

ﻞﮑﻟا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫرﺬﺑ ﯽﻧﻮﻔﻋﺪﺿ ﻞﻤﻋ 70

ﺪﺻرد ) 10 ﻪﯿﻧﺎﺛ ( ﻢﯾﺪﺳ ﺖﯾﺮﻠﮐﻮﭙﯿﻫ ، 10

ﺪﺻرد ) 60 ﻪﯿﻧﺎﺛ ( چرﺎﻗ و

ﻞﯿﻣﻮﻨﺑ ﺶﮐ 2

راﺰﻫ رد ) 60 ﻪﯿﻧﺎﺛ ( ﺪﺷ مﺎﺠﻧا . ﺮﻄﻘﻣ بآ ﺎﺑ ﻪﺒﺗﺮﻣ ود ﻞﻗاﺪﺣ روﺬﺑ ندﺮﮐ ﯽﻧﻮﻔﻋﺪﺿ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﺮﻫ زا ﺪﻌﺑ ﺖﺳا ﺮﮐذ ﻪﺑ مزﻻ

ﺪﺷ هداد ﻮﺸﺘﺷ .

ﯽﺒﺴﻧ ﺖﺑﻮﻃر ﺎﺑ رﻮﺗﺎﻨﯿﻣرژ رد ﺎﻫ ﺶﯾد يﺮﺘﭘ ،رﺬﺑ ﺖﺷﺎﮐ نﺎﻣز رد ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ لﺎﻤﻋا زا ﺲﭘ 80

زور يﺎﻣد و ﺪﺻرد 25

داﺮﮔ ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد )

16 ﺖﻋﺎﺳ ( ﺐﺷ و 15 داﺮﮔ ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد )

8 ﺖﻋﺎﺳ ( داد راﺮﻗ ﺪﺷ ه . رد زور ﮏﯾ ترﻮﺻ ﻪﺑ هدز ﻪﻧاﻮﺟ يﺎﻫرﺬﺑ شرﺎﻤﺷ

ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا نﺎﯿﻣ .

ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ كﻼﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ رﺬﺑ زا ﻪﻧاﻮﺟ ﺮﺘﻣ ﯽﻠﯿﻣ ﮏﯾ ﻞﻗاﺪﺣ جوﺮﺧ )

1 .(

ياﺮﺑ ﺶﯾﺎﻣزآ تﺪﻣ لﻮﻃ رد

ﺪﺷ ﻪﻓﺎﺿا ﺮﻄﻘﻣ بآ ﯽﻓﺎﮐ راﺪﻘﻣ مزﻻ ﻊﻗاﻮﻣ رد ﺎﻫ ﺶﯾد يﺮﺘﭘ رد ﮏﻤﻧ ﺖﻈﻠﻏ ﺶﯾاﺰﻓا و بآ تﺎﻓﻼﺗ ناﺮﺒﺟ .

ﺪﻣ ﺶﯾﺎﻣزآ نﺎﻣز ت 10

زور

دﻮﺑ . ﻪﭼ ﻪﻗﺎﺳ و ﻪﭼ ﻪﺸﯾر لﻮﻃ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺮﺧآ زور رد ﺶﯾد يﺮﺘﭘ ﺮﻫ رد هدز ﻪﻧاﻮﺟ روﺬﺑ

ﺪﺷ ﻦﯿﯿﻌﺗ .

ﺮﺗ نزو ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا ياﺮﺑ

ﻪﭽﻗﺎﺳ و ﻪﭼ ﻪﺸﯾر

، ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ زا ﺲﭘ ﺎﻫ ماﺪﻧا زا ﮏﯾ ﺮﻫ

ﯽﻓﺎﺻ ﺬﻏﺎﮐ يور

، ﻦﯾزﻮﺗ مﺎﺠﻧا ﺪﺷ . نزو يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا ياﺮﺑ ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﺲﭙﺳ

تﺪﻣ ﻪﺑ ﻪﭼ ﻪﻗﺎﺳ و ﻪﭼ ﻪﺸﯾر ﮏﺸﺧ 24

يﺎﻣد رد ﺖﻋﺎﺳ 65

ﺪﺷ هداد راﺮﻗ نوآ داﺮﮔ ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد .

ﺮﻫ رد هدز ﻪﻧاﻮﺟ روﺬﺑ ﻞﮐ داﺪﻌﺗ

زور ﺎﺗ ﺶﯾد يﺮﺘﭘ ﻢﻫد

ﺪﯾدﺮﮔ ﺖﺒﺛ ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﺪﺻرد ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ .

ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﺖﻋﺮﺳ (GR¹)

ﻪﻄﺑار ﻖﯾﺮﻃ زا زور رد رﺬﺑ ﺐﺴﺣ ﺮﺑ 1

ﻦﯿﯿﻌﺗ

ﺪﺷ . ،ﻪﻄﺑار ﻦﯾا رد زور ﺎﺗ هدز ﻪﻧاﻮﺟ روﺬﺑ داﺪﻌﺗ Xn

و ماn شرﺎﻤﺷ نﺎﻣز ﺎﺗ ﺖﺷﺎﮐ نﺎﻣز زا زور داﺪﻌﺗYn

ﺖﺳا ماn . رﺬﺑ ﻪﯿﻨﺑ ﺺﺧﺎﺷ

(SVI²) ﻪﻄﺑار زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺰﯿﻧ 2

ﻦﯿﯿﻌﺗ ﺪﯾدﺮﮔ . ﻪﻄﺑار ﻦﯾا رد و ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﺪﺻرد GP

ﺮﺘﻤﯿﻠﯿﻣ ﺐﺴﺣ ﺮﺑ ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ لﻮﻃ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣSL

ﺖﺳا ) 1 .(

ياﺮﺑ يﺎﻫراﺰﻓا مﺮﻧ زا ﺎﻫ رادﻮﻤﻧ ﻢﺳر و ﺎﻫ هداد ﻪﯾﺰﺠﺗ وSAS

Excel ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .

ﺚﺤﺑ و ﺞﯾﺎﺘﻧ

ﻪﭼ ﻪﻗﺎﺳ و ﻪﭼ ﻪﺸﯾر لﻮﻃ

ﻪﯾﺰﺠﺗ لوﺪﺟ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد ﻪﻧاﺪﻫﺎﺷ ﻪﭼ ﻪﻗﺎﺳ و ﻪﭼ ﻪﺸﯾر لﻮﻃ ﺮﺑ يرﻮﺷ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ ﺮﺛا داد نﺎﺸﻧ ﺲﻧﺎﯾراو

ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ راد ﯽﻨﻌﻣ ﺪﺻرد ﮏﯾ )

لوﺪﺟ 1 .(

ﻪﭼ ﻪﺸﯾر لﻮﻃ ﻦﯾﺮﺗ ﺶﯿﺑ دﻮﻤﻧ ﺺﺨﺸﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ )

56 / 33 ﺮﺘﻤﯿﻠﯿﻣ ( و لﻮﻃ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ

ﻪﭼ ﻪﻗﺎﺳ )

68 / 36 ﺮﺘﻤﯿﻠﯿﻣ ( ﺪﯾدﺮﮔ ﻞﺻﺎﺣ ﺪﻫﺎﺷ ﺢﻄﺳ رد .

رﻮﺷ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﺑ ي

4 ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد ﻪﭼ ﻪﻗﺎﺳ لﻮﻃ و ﻪﭼ ﻪﺸﯾر لﻮﻃ

ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ تﺪﺷ ﻪﺑ .

دﻮﺑ دﻮﻬﺸﻣ ﺮﺘﺸﯿﺑ يرﻮﺷ ﺶﯾاﺰﻓا ﺮﺛا رد ﻪﭼ ﻪﻗﺎﺳ لﻮﻃ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﻪﭼ ﻪﺸﯾر لﻮﻃ ﺶﻫﺎﮐ ناﺰﯿﻣ .

ﯽﺗرﺎﺒﻋ ﻪﺑ

ﻪﺑ يرﻮﺷ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﭼ ﻪﺸﯾر لﻮﻃ 4

زا ﺶﯿﺑ ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد 50

ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ ﺪﻫﺎﺷ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﺪﺻرد )

ﺟ لوﺪ 2 .(

ﻦﯾﺮﺗ ﻦﯿﯾﺎﭘ

كﺮﺘﺸﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻪﭼ ﻪﻗﺎﺳ و ﻪﭼ ﻪﺸﯾر لﻮﻃ زا ﺮﺗﻻﺎﺑ يﺎﻫ يرﻮﺷ رد

4 ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد ﺪﯾدﺮﮔ ﻞﺻﺎﺣ ﺮﻔﺻ راﺪﻘﻣ ﺎﺑ

. رد ﯽﺗرﺎﺒﻋ ﻪﺑ

زا ﺮﺗﻻﺎﺑ يﺎﻫ يرﻮﺷ 4

ﺪﻧدﺮﮑﻧ ﺪﯿﻟﻮﺗ يا ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ و هدﺰﻧ ﻪﻧاﻮﺟ روﺬﺑ زا ماﺪﮐ ﭻﯿﻫ ﺮﺘﻣ رﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد )

لوﺪﺟ 2 (.

دﺪﻌﺘﻣ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ

ﺮﺑ ﺪﺑﺎﯾ ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ ،ﻪﺸﯾر و ﻪﻗﺎﺳ لﻮﻃ ،يرﻮﺷ ﺢﻄﺳ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا هداد نﺎﺸﻧ ﻒﻠﺘﺨﻣ نﺎﻫﺎﯿﮔ يور )

،نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻧﺎﻄﻠﺳ 2001

.(

هاﻮﺧداد ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻧاﺪﻫﺎﺷ هﺎﯿﮔ رد يرﻮﺷ ﺶﯾاﺰﻓا ﺮﺛا رد ﻪﭼ ﻪﻗﺎﺳ و ﻪﭼ ﻪﺸﯾر لﻮﻃ ﺶﻫﺎﮐ )

1389 ( ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ ﺰﯿﻧ .

ﺮﺗ نزو ﮏﺸﺧ و ﻪﻗﺎﺳ و ﻪﭼ ﻪﺸﯾر

ﻪﭼ

ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺢﻄﺳ رد ﻪﻧاﺪﻫﺎﺷ ﻪﭼ ﻪﻗﺎﺳ و ﻪﭼ ﻪﺸﯾر ﮏﺸﺧ و ﺮﺗ نزو ﺮﺑ يرﻮﺷ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ ﺮﺛا داد نﺎﺸﻧ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ لوﺪﺟ زا

ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ راد ﯽﻨﻌﻣ ﺪﺻرد ﮏﯾ لﺎﻤﺘﺣا )

لوﺪﺟ 1 .(

ﻪﭼ ﻪﺸﯾر ﺮﺗ نزو ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ )

82 /0 مﺮﮔ ( توﺎﻔﺗ ﻪﮐ ﺪﯾدﺮﮔ ﻞﺻﺎﺣ ﺪﻫﺎﺷ ﺢﻄﺳ رد

يرﻮﺷ ﺎﺑ يراد ﯽﻨﻌﻣ يرﺎﻣآ 4

ﺷاﺪﻧ ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد ﺖ

) لوﺪﺟ 2 .(

ﻪﭼ ﻪﻗﺎﺳ ﺮﺗ نزو ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ )

5/

1 مﺮﮔ ( ﺪﻫﺎﺷ ﺢﻄﺳ رد ﺖﺳد ﻪﺑ

ﺪﻣآ . رد ﻪﭼ ﻪﻗﺎﺳ و ﻪﭼ ﻪﺸﯾر ﺮﺗ نزو ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ زا ﺮﺗﻻﺎﺑ يﺎﻫ يرﻮﺷ

4 ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد ﺪﯾدﺮﮔ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺮﻔﺻ راﺪﻘﻣ ﺎﺑ

. ﺮﮕﯾد ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ

1 - Germination rate

2 - Seed vigor index

(3)

٣

زا ﺮﺘﺸﯿﺑ يﺎﻫ يرﻮﺷ رد 4

دﻮﺑ هدﺰﻧ ﻪﻧاﻮﺟ رﺬﺑ ﭻﯿﻫ ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد .

ﻪﭼ ﻪﺸﯾر ﮏﺸﺧ نزو ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ )

73 / 0 مﺮﮔ ( ﺪﻫﺎﺷ ﺢﻄﺳ رد

يرﻮﺷ ﺢﻄﺳ ﺎﺑ يراد ﯽﻨﻌﻣ يرﺎﻣآ توﺎﻔﺗ ﻪﮐ ﺪﺷ ﻞﺻﺎﺣ 4

ﺖﺷاﺪﻧ ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد .

ﺪﻫﺎﺷ ﺢﻄﺳ رد ﺰﯿﻧ ﻪﭼ ﻪﻗﺎﺳ ﮏﺸﺧ نزو

راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ )

82 /0 مﺮﮔ ( يرﻮﺷ ﺢﻄﺳ ﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺷاد ار 4

ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ هوﺮﮔ ﮏﯾ رد ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد .

اﻮﺟ مﺪﻋ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ روﺬﺑ ﯽﻧز ﻪﻧ

زا ﺮﺗﻻﺎﺑ يﺎﻫ يرﻮﺷ رد 4

دﻮﺒﻧ يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا ﻞﺑﺎﻗ حﻮﻄﺳ ﻦﯾا رد ﻪﭼ ﻪﻗﺎﺳ و ﻪﭼ ﻪﺸﯾر ﮏﺸﺧ نزو ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد .

نزو ﺶﻫﺎﮐ

يرﻮﺷ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﭼ ﻪﻗﺎﺳ و ﻪﭼ ﻪﺸﯾر ﮏﺸﺧ )

(2 ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ ﺰﯿﻧ .

ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﺖﻋﺮﺳ

ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ ﺮﺛا داد نﺎﺸﻧ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ لوﺪﺟ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺪﺻرد ﮏﯾ لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد ﻪﻧاﺪﻫﺎﺷ ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﺖﻋﺮﺳ ﺮﺑ يرﻮﺷ

ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ راد ﯽﻨﻌﻣ )

لوﺪﺟ 1 .(

ﺎﺑ ﺪﻫﺎﺷ ﺢﻄﺳ داد نﺎﺸﻧ ﺎﻫ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ 87

/ 35 ) زور رد داﺪﻌﺗ (

ﯽﻣ اراد ار ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﺖﻋﺮﺳ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ

ﺪﺷﺎﺑ . يرﻮﺷ حﻮﻄﺳ ﻪﮐ دﻮﺑ ﯽﻟﺎﺣ رد ﻦﯾا 4

و 8 ندﻮﺑ اراد ﺎﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد 82

/ 17 و 40 /1 رد راﺮﻗ راﺮﻗ ﺮﺗ ﻦﯿﯾﺎﭘ ﻪﺒﺗر

ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ . يﺎﻫ يرﻮﺷ رد كﺮﺘﺸﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺰﯿﻧ ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﺖﻋﺮﺳ ﻦﯾﺮﺗ ﻦﯿﯾﺎﭘ 12

، 16 و 20 ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد ﺪﯾدﺮﮔ ﻞﺻﺎﺣ

. سﺎﺳا ﺮﺑ

ﺑ ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﺪﺻرد و ﺖﻋﺮﺳ ،ﻻﺎﺑ يرﻮﺷ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﻪﮐ ﺪﯾدﺮﮔ ﺺﺨﺸﻣ ﯽﺸﻫوﮋﭘ بآ بﺬﺟ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد روﺬﺑ ﻞﺧاد ﻪﺑ بآ ﺖﮐﺮﺣ ﺶﻫﺎﮐ ﺎ

ﺪﺑﺎﯾ ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ )

،نارﺎﮑﻤﻫ و زﺮﮔور 1995

.(

هاﻮﺧداد ) 1389 ( حﻮﻄﺳ ﺶﯾاﺰﻓا لﺎﺒﻧد ﻪﺑ ﻪﻧاﺪﻫﺎﺷ ﯽﯾوراد هﺎﯿﮔ ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﺖﻋﺮﺳ ﺶﻫﺎﮐ ﺰﯿﻧ

ﺖﺳا هدﻮﻤﻧ شراﺰﮔ ار يرﻮﺷ .

يرﻮﺷ رد ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﺖﻋﺮﺳ ﺪﯾﺪﺷ ﺶﻫﺎﮐ 15

ﮓﻧﺮﻠﮔ هﺎﯿﮔ رد ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد )

( 2 هﺪﺷ شراﺰﮔ

ﺖﺳا . ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﺪﺻرد

ﯽﻣ راد ﯽﻨﻌﻣ ﺪﺻرد ﮏﯾ لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﺪﺻرد ﺮﺑ يرﻮﺷ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ ﺮﺛا داد نﺎﺸﻧ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ لوﺪﺟ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺪﺷﺎﺑ ) لوﺪﺟ 1 .(

ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﺪﺻرد ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ )

5/

75 ﺪﺻرد ( ﺪﯾدﺮﮔ ﻞﺻﺎﺣ ﺪﻫﺎﺷ ﺢﻄﺳ رد .

ﻪﺑ ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﺪﺻرد يرﻮﺷ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ تﺪﺷ

ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ .

يرﻮﺷ رد ﻪﮐ يرﻮﻃ ﻪﺑ 4

ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﺪﺻرد ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد 25

/ 40 يرﻮﺷ رد و 4

ﻪﺑ ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد 3

ﺪﺻرد

ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ .

يرﻮﺷ حﻮﻄﺳ رد كﺮﺘﺸﻣرﻮﻃ ﻪﺑ ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﺖﻋﺮﺳ ﻦﯾﺮﺗ ﻦﯿﯾﺎﭘ 12

، 16 و 20 ﺪﯾدﺮﮔ ﻞﺻﺎﺣ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد )

لوﺪﺟ

2 (.

ﻮﻄﺳ ﺶﯾاﺰﻓا لﺎﺒﻧد ﻪﺑ ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﺪﺻرد ﺶﻫﺎﮐ هاﻮﺧداد ﻂﺳﻮﺗ يرﻮﺷ ح

) 1389 ( ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ ﺰﯿﻧ .

يزﺮﻃ ) 1374 ( ﯽﺸﯾﺎﻣزآرد

يور هﺮﯾز ﺰﺒﺳ ﺰﯿﻧ ﺶﻫﺎﮐ صرد ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ار

ﺎﺑ ﺶﯾاﺰﻓا حﻮﻄﺳ يرﻮﺷ ﺖﺳا هدﺮﮐ شراﺰﮔ ﺮﺑو و ﻞﮔ.

) 1998 ( ﺎﺑ يرﻮﺷ حﻮﻄﺳ ﯽﺳرﺮﺑ

،ﺮﻔﺻ 200 ، 400 و 800 ﯽﻠﯿﻣ ﻪﻧاﻮﺟ يور ﺮﺑ ﻢﯾﺪﺳ ﺪﯾﺮﻠﮐ ﺮﺘﯿﻟ رد لﻮﻣ ﯽﻧز

Allenrolfea occidentalis ﺶﻨﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ

ﻪﻧاﻮﺟ ناﺰﯿﻣ زا يرﻮﺷ دﺰﻧ ﻪﻧاﻮﺟ يرﺬﺑ ﭻﯿﻫ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ يرﻮﺷ ﺢﻄﺳ ﻦﯾﺮﺧآ رد و ﺪﺷ ﻪﺘﺳﺎﮐ روﺬﺑ ﯽﻧز

.

رﺬﺑ ﻪﯿﻨﺑ ﺺﺧﺎﺷ

ﯽﻣ راد ﯽﻨﻌﻣ ﺪﺻرد ﮏﯾ لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد رﺬﺑ ﻪﯿﻨﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﺮﺑ يرﻮﺷ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ ﺮﺛا داد نﺎﺸﻧ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ لوﺪﺟ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺪﺷﺎﺑ ) لوﺪﺟ 1 .(

رﺬﺑ ﻪﯿﻨﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ )

61 / 52 ( ﺪﯾدﺮﮔ ﻞﺻﺎﺣ ﺪﻫﺎﺷ ﺢﻄﺳ رد .

ﺶﻫﺎﮐ تﺪﺷ ﻪﺑ رﺬﺑ ﻪﯿﻨﺑ ﺺﺧﺎﺷ يرﻮﺷ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ

يرﻮﺷ ﺢﻄﺳ رد ﻪﮐ يرﻮﻃ ﻪﺑ ﺖﻓﺎﯾ 4

ﻪﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﻦﯾا ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد 15

/ 14 ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ .

رد رﺬﺑ ﻪﯿﻨﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﺮﮕﯾد ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ

يرﻮﺷ 4 زا ﺶﯿﺑ ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد 70

د ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ ﺪﻫﺎﺷ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﺪﺻر .

زا ﺮﺗﻻﺎﺑ يﺎﻫ يرﻮﺷ رد 4

رﻮﻃ ﻪﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﺳد

ﺪﯾدﺮﮔ ﻞﺻﺎﺣ رﺬﺑ ﻪﯿﻨﺑ ﺺﺧﺎﺷ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺗ ﻦﯿﯾﺎﭘ كﺮﺘﺸﻣ )

لوﺪﺟ 2 .(

لﻮﻃ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ بﺮﺿ ﻞﺻﺎﺣ زا رﺬﺑ ﻪﻨﯿﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﺠﻧآ زا

ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ رﺬﺑ ﻪﯿﻨﺑ اﺬﻟ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ يرﻮﺷ ﺮﺛا رد ﺎﻫ ﺮﯿﻐﺘﻣ ﻦﯾا ﻪﮐ ﻦﯾا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ و ددﺮﮔ ﯽﻣ ﻞﺻﺎﺣ ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﺖﻋﺮﺳ و ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﺪﺑﺎﯾ . ﯽﻣﻼﺳﻻا ﻪﻘﺛ )

1389 ( دﺮﮐ شراﺰﮔ ﯽﯾوراد هﺎﯿﮔ ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺳ ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﺮﺑ يرﻮﺷ ﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ رد ﺺﺧﺎﺷ هزﺮﻣ رد يرﻮﺷ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻧ

ﺪﺑﺎﯾ ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ يراد ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ رﺬﺑ ﻪﯿﻨﺑ .

(4)

٤

ﻊﺑﺎﻨﻣ

1 - ع ،هاﻮﺧداد .

1389 . ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﺛا ﺶﻨﺗ يرﻮﺷ و عﻮﻧ ﮏﻤﻧ ﺮﺑ ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز و ﺪﺷر ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ رﺎﻬﭼ

هﺎﯿﮔ ﯽﯾوراد

ﻪﻧاﺪﻫﺎﺷ،ﺪﺠﻨﮐ،ﻪﻠﯿﻠﺒﻨﺷ

نﺎﯿﻧزو . ﻞﺼﻓ ﯽﻤﻠﻋﮥﻣﺎﻧ ﯽﺸﻫوﮋﭘ–

تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ نﺎﻫﺎﯿﮔ

ﯽﯾوراد و ناﺮﯾاﺮﻄﻌﻣ .

26 ) 3 :(

358 - 369 .

2 - ﻢﻋ،يزﺮﻃ .

1374 . ﯽﺳرﺮﺑ ﺮﺛا يرﻮﺷ ب تﺎﺒﯿﮐﺮﺗر هﺪﻧزﺎﺳ

ﺲﻧﺎﺳا هﺮﯾز ﺐﺳ رد ﺖﺸﮐ ﺖﻓﺎﺑ و هﺎﯿﮔ ﻞﻣﺎﮐ نﺎﯾﺎﭘ . ﻪﻣﺎﻧ ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ

ﺪﺷرا ﯽﻫﺎﯿﮔ مﻮﻠﻋ )

ﺶﯾاﺮﮔ يژﻮﻟﻮﯾﺰﯿﻓ .(

هﺎﮕﺸﻧاد ناﺮﻬﺗ .

3 - ا هﻮﮑﺸﻣ و م ﺖﺨﺒﺷﻮﺧ ،م ﯽﻗﺪﺻ ،ل يﺮﺻﺎﻧ ،ر هداز ﺶﯾورد ،ع دازﺮﯿﭘ .

1390 . ﺖﺤﺗ ﮓﻧﺮﻠﮔ ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﺪﺷر و ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ

ﺪﺷر ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫﺎﻣد رد ﻢﯾﺪﺳ ﺪﯾﺮﻠﮐ زا ﯽﺷﺎﻧ يرﻮﺷ .

،ﯽﻋارز نﺎﻫﺎﯿﮔ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻪﻠﺠﻣ 4

) 1 :(

217 - 227 .

4- Moameni, A. Siadat, H. and Malakoti, M.J. 1999. The extent distribution and management of salt- affected soils of iran, FAO Global Network on integrated Soil Management for Sustainable Use of Soalt_affected Soils, Ismir, Turkey, 15 pp.

5- Soltanis A., S. Aleshi, E. Zenaliand and N. Latifi. 2001. Germination seed reserve. Utilization and growth of chicpea as affected by salinity and seed size. Seed Sci. and Technology. 30: 51-60.

6- Gul, B. and D.Weber. 1998. Effect of dormancy relieving compound on the seed germination of non – dormant Allerolfea occidentalis under salinity stress. Annuals of Botany, 82: 555-560.

7- Rogres, M.E, C.L, Noble, G.M Halloran, M.E Nicolas. 1995. The effect of NaCl on the germination and early seedling growth of white clover (Trifolium repens L.) populations selected for high and low salinity tolerance. Seed Sci. Tech.23: 277-287.