ﻫﺎي رﺷﺪ در اﻟﻘﺎي ﮐﺎﻟﻮس ﮐﻨﻨﺪه ﻫﺎي ﮐﻮﺗﯿﻠﺪون، ﻫﯿﭙﻮﮐﻮﺗﯿﻞ

(1)

١

ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻢﯿﻈﻨﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ و گﺮﺑ ،ﻞﯿﺗﻮﮐﻮﭙﯿﻫ ،نوﺪﻠﯿﺗﻮﮐ يﺎﻫ

هﺪﻨﻨﮐ سﻮﻟﺎﮐ يﺎﻘﻟا رد ﺪﺷر يﺎﻫ

ﻪﻠﯿﻠﺒﻨﺷ ﯽﻧﺎﺘﺳدرا ﻢﻗر )

Trigonella foenum–graecum (

ﻦﺴﺣ يدوﺮﻔﯿﺟ ﯽﻨﺴﺣ

1

،*

يﺪﻬﻣ ﺐﺤﻣ ﯽﻨﯾﺪﻟا ،2

زوﺮﻬﺑ ﻞﯿﻋﺎﻤﺳا

3رﻮﭘ ، ﻞﯿﻋﺎﻤﺳا

3ﯽﻨﻤﭼ ﻮﻠﯿﻟو قدﺎﺻ ،

1

1 - ﺎﺒﻏﺎﺑ مﻮﻠﻋ ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ يﻮﺠﺸﻧاد ﯽﻠﯿﺑدرا ﻖﻘﺤﻣ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﯽﻧ

لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ :*

[email protected]

2 - ﯽﻠﯿﺑدرا ﻖﻘﺤﻣ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﯽﻧﺎﺒﻏﺎﺑ مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ رﺎﯾدﺎﺘﺳا

3 - ﯽﻠﯿﺑدرا ﻖﻘﺤﻣ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﯽﻧﺎﺒﻏﺎﺑ مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ نارﺎﯿﺸﻧاد

هﺪﯿﮑﭼ ﺗ ﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻧﺎﻫﺎﯿﮔ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻪﻠﯿﻠﺒﻨﺷ ﺖﯿﻟﻮﺑﺎﺘﻣ عاﻮﻧا ﺪﯿﻟﻮ

ﯽﻣ ﺖﯿﻤﻫا ﺎﺑ ﯽﯾوراد ظﺎﺤﻟ زا ﻪﯾﻮﻧﺎﺛ يﺎﻫ ﺪﺷﺎﺑ

. نورد ﺖﺸﮐ

ﻪﺸﯿﺷ ماﺪﻧا ﺎﯾ ﺖﻓﺎﺑ زا يﺪﻌﺘﺴﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻪﻠﯿﻠﺒﻨﺷ يا ﺖﯿﻟﻮﺑﺎﺘﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ياﺮﺑ ار سﻮﻟﺎﮐ ﻪﻠﻤﺟ زا ﺎﻫ

ﯽﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ﻪﯾﻮﻧﺎﺛ يﺎﻫ ﺪﻨﮐ

. ﻪﮐ ﺎﺠﻧآ زا

ﺖﯿﻟﻮﺑﺎﺘﻣ جاﺮﺨﺘﺳا ﺖﻬﺟ سﻮﻟﺎﮐ هﻮﺒﻧا ﺪﯿﻟﻮﺗ ياﺮﺑ ﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﯾﻮﻧﺎﺛ يﺎﻫ

ﻪﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ور ﻦﯾا زا ،ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ ترﻮﺻ ﯽﮐﺪﻧا ت

سﻮﻟﺎﮐ ياﺮﺑ ﻦﯿﻨﮐﻮﺘﯾﺎﺳ و ﻦﯿﺴﮐا ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺪﺷر يﺎﻫ هﺪﻨﻨﮐ ﻢﯿﻈﻨﺗ ﺖﻈﻠﻏ ﻦﯾﺮﺘﺒﺳﺎﻨﻣ ﻦﯿﯿﻌﺗ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر زا ﯽﯾاز

يﺎﻫ

ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ رد ﻪﻠﯿﻠﺒﻨﺷ هﺎﯿﮔ گﺮﺑ و ﻞﯿﺗﻮﮐﻮﭙﯿﻫ ،نوﺪﻠﯿﺗﻮﮐ ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧاMS

. ﻼﻣﺎﮐ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻞﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ ترﻮﺼﺑ ﺶﯾﺎﻣزآ

ﺎﺑ ﯽﻓدﺎﺼﺗ 4

ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا راﺮﮑﺗ .

ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر سﻮﻟﺎﮐ ﺖﻬﺟ ﺎﻫ ﺖﻈﻠﻏ رد ﯽﯾاز

يﺎﻫ 0 ، 1 /0 ، 5/

0 ، 1 ﯽﻠﯿﻣ ﮏﯿﺘﺳا ﻦﯿﻟﺎﺘﻔﻧ ﺮﺘﯿﻟ ﺮﺑ مﺮﮔ

ﺖﻈﻠﻏ و ﺪﯿﺳا يﺎﻫ

0 ، 5/

1 ، 5 /2 ﯽﻠﯿﻣ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﺰﯿﻧ ﻦﯿﻧدآ ﻞﯾﺰﻨﺑ ﺮﺘﯿﻟ ﺮﺑ مﺮﮔ .

ﺰﯿﻧ ﯽﯾاز سﻮﻟﺎﮐ ﺪﺻرد ﺖﻔﺻ

ﺪﺷ ﯽﺳرﺮﺑ .

ﺗ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ هداد ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠ

ﺖﻈﻠﻏ ﯽﻠﺻا تاﺮﺛا و ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺎﻫ ﯽﻧﻮﻣرﻮﻫ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

و NAA سﻮﻟﺎﮐ ﺪﺻرد ﺮﺑ BA

ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر ﯽﯾاز لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد گﺮﺑ و نوﺪﻠﯿﺗﻮﮐ يﺎﻫ

1 ﯽﻨﻌﻣ ﺪﺻرد ياﺮﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و راد

ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر ﺖﻈﻠﻏ ﯽﻠﺻا تاﺮﺛا ﻞﯿﺗﻮﮐﻮﭙﯿﻫ ي ﯽﻧﻮﻣرﻮﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

وNAA ﺢﻄﺳ ردBA

لﺎﻤﺘﺣا 1 ﯽﻨﻌﻣ ﺪﺻرد ﯽﻣ راد

ﺪﺷﺎﺑ .

يﺪﯿﻠﮐ تﺎﻤﻠﮐ :

Trigonella foenum–graecum

، ﻪﺸﯿﺷ نورد ،ﻦﯿﺴﮐا سﻮﻟﺎﮐ ،ﻦﯿﻨﮐﻮﺘﯾﺎﺳ ،ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر ،يا

ﯽﯾاز .

ﻪﻣﺪﻘﻣ ﯽﯾوراد هﺎﯿﮔ ﺒﻨﺷ

ﻪﻠﯿﻠ ﯽﻤﻠﻋ مﺎﻧ ﺎﺑ Trigonella foenum–graecum

رد و گﺮﺒﻠﮔ اﺪﺟ و ﻪﭙﻟود ،ﻪﻧاﺪﻧﺎﻬﻧ ،راﺪﻠﮔ نﺎﻫﺎﯿﮔ زا

هﺮﻣز ي Calciflores ﺖﺳا

. ﻪﺘﺳار زا هﺎﯿﮔ ﻦﯾا Rosal

هﺮﯿﺗ و Leguminosae ﻪﻔﯾﺎﻃ و

Papilionoidae ﺖﺳا

) 1 .(

Trigonella ﻪﺑ ﮏﯾدﺰﻧ ﺎﺑ ﯽﮔرﺰﺑ ﺲﻨﺟ

135 ﯽﻣ ﻪﻧﻮﮔ ﺪﺷﺎﺑ ) 2 و 4 .(

يرﺎﯿﺴﺑ ﻪﻧﻮﮔ زا ﻪﻧﻮﮔ ﻪﻠﻤﺟ زا ﺲﻨﺟ ﻦﯾا يﺎﻫ T. foenum-

graecum ﺖﯿﻟﻮﺑﺎﺘﻣ عاﻮﻧا ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺎﺑ

ﯽﻣ ﺖﯿﻤﻫا ﺎﺑ ﯽﯾوراد ظﺎﺤﻟ زا يﻮﻧﺎﺛ يﺎﻫ ﺪﻨﺷﺎﺑ

) 5 .(

ﺖﯿﻟﻮﺑﺎﺘﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ رد ردﺎﻧ و ﻪﯾﻮﻧﺎﺛ يﺎﻫ

ﻪﻨﯿﻣز زا ﯽﮑﯾ ﺖﻓﺎﺑ ﺖﺸﮐ ﻖﯾﺮﻃ زا نﺎﻫﺎﯿﮔ لﺎﺳ رد ﻪﮐ ﺖﺳا يﺎﻫ

ﺎﺑ يدﺎﺼﺘﻗا شزرا ندﻮﺑ اراد ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﺮﯿﺧا يﺎﻫ ﻦﯾا يﻻ

ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ هدﺮﺘﺴﮔ ترﻮﺻ ﻪﺑ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ يروآﺮﻓ يﻻﺎﺑ ﻪﻨﯾﺰﻫ ﺎﯾ و تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ .

ﺎﺑ ﯽﮐﺪﻧا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﺠﻧآ زا

ﺖﯿﻟﻮﺑﺎﺘﻣ جاﺮﺨﺘﺳا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ سﻮﻟﺎﮐ هﻮﺒﻧا ﺪﯿﻟﻮﺗ فﺪﻫ ﻪﻨﯿﻬﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد رﻮﻈﻨﻣ ﻦﯾﺪﺑ ،ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ ترﻮﺻ ﻪﯾﻮﻧﺎﺛ يﺎﻫ

ﻦﯾﺮﺗ

سﻮﻟﺎﮐ ﺪﯿﻟﻮﺗ ياﺮﺑ ﻂﯾاﺮﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ

و ﻖﯿﻘﺤﺗ درﻮﻣ ﻪﻠﯿﻠﺒﻨﺷ ﯽﻧﺎﺘﺳدرا ﻢﻗر گﺮﺑ و ﻞﯿﺗﻮﮐﻮﭙﯿﻫ ،نوﺪﻠﯿﺗﻮﮐ يﺎﻫ

ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ .

(2)

٢

شور و داﻮﻣ

ﺎﻫ ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﯿﻬﺗ نﺎﻬﻔﺻا رﺬﺑ نﺎﮐﺎﭘ ﺖﮐﺮﺷ زا ﻪﻠﯿﻠﺒﻨﺷ هﺎﯿﮔ ﯽﻧﺎﺘﺳدرا ﻢﻗر رﺬﺑ .

تﺪﻣ ﻪﺑ اﺪﺘﺑا روﺬﺑ ،ﯽﻧﻮﻔﻋﺪﺿ ﺖﻬﺟ 30

ﻪﻘﯿﻗد

ﺪﻧﺪﺷ هداد ﻮﺸﺘﺴﺷ يرﺎﺟ بآ ﺮﯾز .

ﻢﯾﺪﺳ ﺖﯾﺮﻠﮐﻮﭙﯿﻫ ﺎﺑ رﺎﻨﯿﻣﻻ دﻮﻫ ﺮﯾز ﺲﭙﺳ 2

تﺪﻣ ﻪﺑ ﺪﺻرد 5

ﺪﻧﺪﯾدﺮﮔ ﯽﻧﻮﻔﻋﺪﺿ ﻪﻘﯿﻗد .

ﺖﯾﺎﻬﻧ رد 3

تﺪﻣ ﻪﺑ ﻞﯾﺮﺘﺳا ﺮﻄﻘﻣ بآ ﺎﺑ رﺎﺑ 3

، 5 و 15 ﺪﻧﺪﺷ هداد ﻮﺸﺘﺴﺷ ﻪﻘﯿﻗد .

ﻂﯿﺤﻣ رد هﺪﺷ ﯽﻧﻮﻔﻋﺪﺿ روﺬﺑ ﺖﺸﮐ

MS

ﺪﻧﺪﯾدﺮﮔ ﺖﺸﮐ .

يﺮﺘﭘ ﺮﻫ ﻞﺧاد 15

ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ رﺬﺑ دﺪﻋ .

ﺲﭙﺳ يﺮﺘﭘ ﯽﻧز ﻪﻧاﻮﺟ ﺖﻬﺟ ﺎﻫ يﺎﻣد ﺎﺑ ﺪﺷر ﮏﻗﺎﺗا ﻪﺑ روﺬﺑ

2 25±

ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد يرﻮﻧ بوﺎﻨﺗ و داﺮﮔ

16 و ﯽﯾﺎﻨﺷور ﺖﻋﺎﺳ 8

ﺪﻧﺪﺷ يراﺪﻬﮕﻧ ﯽﮑﯾرﺎﺗ ﺖﻋﺎﺳ .

ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر ﻞﯿﺗﻮﮐﻮﭙﯿﻫ و نوﺪﻠﯿﺗﻮﮐ يﺎﻫ 7

ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﺪﺷر زا ﺪﻌﺑ زور زا ﺪﻌﺑ گﺮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر و ﺎﻫ

28 ﺪﻧﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ زور .

ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر ﺲﭙﺳ سﻮﻟﺎﮐ ﺖﻬﺟ ﺎﻫ

ﻂﯿﺤﻣ رد ﯽﯾاز ﺖﺸﮐ

MS

ﺖﻈﻠﻏ يوﺎﺣ يﺎﻫ

0 ، 1/

0 ، 5/

0 ، 1 ﯽﻠﯿﻣ ﺖﻈﻠﻏ و ﺪﯿﺳا ﮏﯿﺘﺳا ﻦﯿﻟﺎﺘﻔﻧ ﺮﺘﯿﻟ ﺮﺑ مﺮﮔ يﺎﻫ

0 ، 5/

1 ، 5/

2 ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﯿﻟ ﺮﺑ مﺮﮔ

ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﺰﯿﻧ ﻦﯿﻧدآ ﻞﯾﺰﻨﺑ .

يﺮﺘﭘ ﺮﻫ رد 8

ﺪﺷ هداد راﺮﻗ ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر دﺪﻋ .

ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر سﻮﻟﺎﮐ يﺎﻫ زا ﺪﻌﺑ هﺪﺷ ﯽﯾاز

4

ﺪﻧﺪﺷ شرﺎﻤﺷ ﻪﺘﻔﻫ .

ﺑ ﺶﯾﺎﻣزآ ﻦﯾا ﺎﺑ ﯽﻓدﺎﺼﺗ ﻼﻣﺎﮐ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻞﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ ترﻮﺻ ﻪ

4 ﺪﯾدﺮﮔ اﺮﺟا راﺮﮑﺗ .

سﻮﻟﺎﮐ ﺪﺻرد ﯽﯾاز

ﺪﺷ يرادﺮﺑ ﺖﺷاددﺎﯾ ﺰﯿﻧ .

هداد راﺰﻓا مﺮﻧ ﻂﺳﻮﺗ ﺎﻫ SPSS16

ﺮﺑ ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ و ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰﺠﺗ درﻮﻣ

ﻪﻨﻣاد ﺪﻨﭼ نﻮﻣزآ سﺎﺳا لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد ﻦﮑﻧاد يا

1 % ﺪﺷ مﺎﺠﻧا .

ﺚﺤﺑ و ﺞﯾﺎﺘﻧ

ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد سﻮﻟﺎﮐ ياﺮﺑ ﻪﻠﯿﻠﺒﻨﺷ ﯽﻧﺎﺘﺳدرا ﻢﻗر گﺮﺑ و ﻞﯿﺗﻮﮐﻮﭙﯿﻫ ،نوﺪﻠﯿﺗﻮﮐ يﺎﻫ

ﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑ ﯽﯾاز ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

نﻮﻣرﻮﻫ يﺎﻫ وNAA ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣBA

. ﺖﻈﻠﻏ ﯽﻠﺻا تاﺮﺛا و ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

ﯽﻧﻮﻣرﻮﻫ وNAA

سﻮﻟﺎﮐ ﺪﺻرد ﺮﺑ BA ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر ﯽﯾاز

لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد گﺮﺑ و نوﺪﻠﯿﺗﻮﮐ يﺎﻫ 1

ﯽﻨﻌﻣ ﺪﺻرد ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و راد

ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر ياﺮﺑ ﺖﻈﻠﻏ ﯽﻠﺻا تاﺮﺛا ﻞﯿﺗﻮﮐﻮﭙﯿﻫ ي

ﯽﻧﻮﻣرﻮﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ و NAA

لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ ردBA 1

ﯽﻨﻌﻣ ﺪﺻرد ﯽﻣ راد

-

ﺪﺷﺎﺑ . سﻮﻟﺎﮐ ﺪﺻرد ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻖﺒﻃ ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ رد نوﺪﻠﯿﺗﻮﮐ ﯽﯾاز

يﺎﻫ يوﺎﺣ 1 /0 ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﯿﻟ ﺮﺑ مﺮﮔ

، NAA 5 /2 ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﯿﻟ ﺮﺑ مﺮﮔ وBA

5/

0 ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﯿﻟ ﺮﺑ مﺮﮔ ،NAA

5 /1 ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﯿﻟ ﺮﺑ مﺮﮔ وBA

5/

0 ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﯿﻟ ﺮﺑ مﺮﮔ وBA

5 /2 ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﯿﻟ ﺮﺑ مﺮﮔ وBA

5/

1 ﯽﻠﯿﻣ مﺮﮔ

ﺮﺘﯿﻟ ﺮﺑ دﻮﺑ هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﺰﯿﻧBA

. سﻮﻟﺎﮐ ﺪﺻرد ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ رد گﺮﺑ ﯽﯾاز

ﻞﻣﺎﺷ يﺎﻫ 1/

،NAA 5/

5 /0 ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﯿﻟ ﺮﺑ مﺮﮔ ،NAA

5/

0 ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﯿﻟ ﺮﺑ مﺮﮔ و BA

5 /0 ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﯿﻟ ﺮﺑ مﺮﮔ ،NAA

5/

0 ﯽﻠﯿﻣ -

ﺮﺘﯿﻟ ﺮﺑ مﺮﮔ وBA

5/

دﻮﺑ هﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺰﯿﻧBA .

نﻮﻣرﻮﻫ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﮐ ﺪﺻرد ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ،NAA

سﻮﻟﺎ ﺖﻈﻠﻏ رد ﻞﯿﺗﻮﮐﻮﭙﯿﻫ ﯽﯾاز

1 ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﯿﻟ ﺮﺑ مﺮﮔ نﻮﻣرﻮﻫ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ وNAA

سﻮﻟﺎﮐ ﺪﺻرد ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ،BA ﺖﻈﻠﻏ رد ﻞﯿﺗﻮﮐﻮﭙﯿﻫ ﯽﯾاز

5/

0 و 5 /1 ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﯿﻟ ﺮﺑ مﺮﮔ ﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑBA

.

(3)

٣

لوﺪﺟ 1 - ﯽﻧﻮﻣرﻮﻫ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ وNAA

سﻮﻟﺎﮐ ﺪﺻرد ﺮﺑBA ﯾاز

ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر ﯽ ﺎﻫ

.

لوﺪﺟ 2 - نﻮﻣرﻮﻫ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ سﻮﻟﺎﮐ ﺪﺻرد ﺮﺑNAA

ﻞﯿﺗﻮﮐﻮﭙﯿﻫ ﯽﯾاز .

لوﺪﺟ 3 - ﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ نﻮﻣرﻮﻫ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿ سﻮﻟﺎﮐ ﺪﺻرد ﺮﺑBA

ﻞﯿﺗﻮﮐﻮﭙﯿﻫ ﯽﯾاز

NAA+BA (mgl^-1)

سﻮﻟﺎﮐ ﺪﺻرد نوﺪﻠﯿﺗﻮﮐ ﯽﯾاز

سﻮﻟﺎﮐ ﺪﺻرد

گﺮﺑ ﯽﯾاز

0^NAA⁺0^BA 5/

12 ^c 0^c

0^NAA⁺05/^BA 37

/

9 ^c

0^c

0^NAA⁺15/^BA 37

/

9 ^c

5/

12 ^b

0NAA + 2/5^BA 37

/

9 ^c

0^c

1/

0 ^NAA⁺0^BA 0^c

12 /

3 ^bc

1/

0 ^NAA⁺0/5^BA 37

/

84 ^ab

75 /

93 ^a

1/

0 ^NAA⁺1/5^BA 25

/

81 ^ab

100^a

1/

0 ^NAA⁺2/5^BA 100

^a

75 /

93 ^a

5/

0 ^NAA⁺0^BA 75

/

68 ^b

37 /

9 ^bc

5/

0 ^NAA⁺0/5^BA 75

/

93 ^a

100^a

5/

0 ^NAA⁺1/5^BA 100^a

100^a

5/

0 ^NAA⁺2/5^BA 87

/

96 ^a

100^a

1^NAA⁺0^BA 37

/

84 ^ab

62 /

90 ^a

1^NAA⁺05/^BA 100^a

100^a

1^NAA⁺15/^BA 100^a

100^a

1^NAA⁺25/^BA 100^a

100^a

NAA (mg l^-1)

سﻮﻟﺎﮐ ﺪﺻرد ﻞﯿﺗﻮﮐﻮﭙﯿﻫ ﯽﯾاز

0 43

/

48 ^b

1/

0 4/

91 ^a

5/

0 65

/ 97 ^a

1 04

/

99 ^a

BA (mg l^-1)

سﻮﻟﺎﮐ ﺪﺻرد ﻞﯿﺗﻮﮐﻮﭙﯿﻫ ﯽﯾاز

0 5/

72 ^b

5/

0 5/

87 ^a

5/

1 5/

87 ^a

(4)

۴

ﻪﺠﯿﺘﻧ ﯽﻠﮐ يﺮﯿﮔ

ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر ﺦﺳﺎﭘ گﺮﺑ و ﻞﯿﺗﻮﮐﻮﭙﯿﻫ ،نوﺪﻠﯿﺗﻮﮐ يﺎﻫ ﻂﯿﺤﻣ ﻂﯾاﺮﺷ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﺖﺸﮐ ﺪﻨﻫد

.

ﻊﺑﺎﻨﻣ 1- Aasim, M., Hussain, N., Umer, E.M., Zubair, M., Hussain, S.B., Saeed, S.H., Rafique, T.S. and

Sancak, C. 2010. In-vitro shoot regeneration of fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.) using different cytokinins. African Journal of Biotechnology, 42: 7174-7179

2- Billaud, C., Adrian, J. 2001. Fenugreek composition, nutritional value and Physiological properties.

Sciences des Aliments, 21: 3-26

3- Chhibba, I.M., Nayyar, V.K., Kanwar, J.S. 2007. Influence of mode and source of applied iron on fenugreek (Trigonella corniculata L.) in a typic ustochrept in punjab, India. African Journal of Biotechnology, 9: 254-256.

4- Khawar, K.M., Gulbitti- Onarici, S., Coecue, S., Erisen, S., Sancak, C. and Ozcan, S. 2004. In vitro crown galls induced by Agrobacterium tumefaciens strain A281 (pTiBo542) in Trigonella foenum-graecum. Biologia Plantarum, 48(3):441-444.

5- Provorov, N.A., Soskov, Y.D., Lutova, L.A., Sokolova, O.A. and Bairamov, S.S. 1996.

Investigation of the fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.) genotypes for fresh weight, seed productivity, symbiotic activity, callus formation and accumulation of steroids. Euphytica, 88(2): 129-138.

5/

2 93

/

85 ^a