زاﯾﯽ و ﺑﺎززاﯾﯽ در ﮔﯿﺎه ﮐﺘﺎن ﺑﺮ روي ﮐﺎﻟﻮس ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﺎﺛﯿﺮ

(1)

١

يﺎﻫ نﻮﻣرﻮﻫ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ

2,4-D

و

سﻮﻟﺎﮐ يور ﺮﺑ

BAP

نﺎﺘﮐ هﺎﯿﮔ رد ﯽﯾاززﺎﺑ و ﯽﯾاز

ﯽﻧاﺮﻣﺎﮐ ﯽﻀﺗﺮﻣ

1*

يدﺎﺒﻋ ﺮﻐﺻا ، و1

يدﻮﺟ يﺪﻬﻣ

1

1 - ﯽﻠﯿﺑدرا ﻖﻘﺤﻣ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﻤﻠﻋ تﺎﯿﻫ يﺎﻀﻋا -

نﺎﻐﻣ ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد

لﻮﺌﺴﻣ٭ هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ : ﯽﻧاﺮﻣﺎﮐ ﯽﻀﺗﺮﻣ

[email protected]

هﺪﯿﮑﭼ

كرﺰﺑ ) Linum usitatissimum (

ﺖﺳا ﯽﻫﺎﯿﮔ بﺮﭼ ﺪﯿﺳا يﻻﺎﺑ ﺪﺻرد ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ نآ ﻦﻏور ﻪﮐ ﻪﻟﺎﺴﮑﯾ

ﺖﯿﻤﻫا ياراد هﺪﺸﻧ عﺎﺒﺷا يﺎﻫ

ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﮏﯿﻨﮑﺗ يﺎﻫ ﺖﺸﮐ ﺖﻓﺎﺑ ياﺮﺑ ﺪﺷر يرﺎﯿﺴﺑ زا نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ يرﺎﺠﺗ يﺎﻫدﺮﺑرﺎﮐ و

ﯽﺗﺎﻘﯿﻘﺤﺗ هدﺎﻔﺘﺳا

ﯽﻣ دﻮﺷ . ﻦﯾا رد

ﺐﯿﮐﺮﺗ ﺮﺛا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯿﺴﮐا ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

2,4-D ﻦﻨﯿﮐﻮﺘﯿﺳ و يور ﺮﺑBAP

سﻮﻟﺎﮐ ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر زا ﯽﯾاززﺎﺑ و ﯽﯾاز رد ﻞﯿﺘﮐﻮﭙﯿﻫ و نوﺪﻠﯿﺗﻮﮐ يﺎﻫ

ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﻪﺘﯾراو ود .

هداد ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ سﻮﻟﺎﮐ زا ﻞﺻﺎﺣ يﺎﻫ

،ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر ،ﻪﺘﯾراو ﻞﻣﺎﺷ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﻊﺑﺎﻨﻣ مﺎﻤﺗ ﺮﺛا داد نﺎﺸﻧ ﯽﻫد

ﻧآ ﻪﺒﻧﺎﺟ ﻪﺳ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ءﺎﻨﺜﺘﺳا ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ ﻪﺒﻧﺎﺟود ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ تاﺮﺛا و ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد ﺎﻬ

1 % ﯽﻨﻌﻣ ﺖﺳا راد . سﻮﻟﺎﮐ ناﺰﯿﻣ زا ﯽﯾاز

ﻂﯿﺤﻣ رد ﻞﯿﺘﮐﻮﭙﯿﻫ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ نوﺪﻠﯿﺗﻮﮐ دﻮﺑ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

. سﻮﻟﺎﮐ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ رد ﯽﻫد

)M3 1 mg/l BAP +

0.01mg/l 2,4-D (

ﺪﯾدﺮﮔ هﺪﻫﺎﺸﻣ .

هداد زا ﻞﺻﺎﺣ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺎﻫ

ﯽﯾاززﺎﺑ زا ﻞﺻﺎﺣ ي ﺗ ﺮﺛا ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ

،ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر عﻮﻧ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﯽﻣﺎﻤ

ﯽﻨﻌﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر رد ﻪﺘﯾراو ﻞﺑﺎﻘﺘﻣﺮﺛا و ﻪﺘﯾراو يﺎﻨﺜﺘﺳا ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ تاﺮﺛا و ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ ﯽﻣ راد

ﺪﺷﺎﺑ . ﻪﺘﯾراو ﯽﯾاززﺎﺑ ناﺰﯿﻣ ﻂﯿﺤﻣ رد ﺎﻫ

M4

) 1 mg/l BAP + 0.1mg/l 2,4-D (

ﻂﯿﺤﻣ ﺮﯾﺎﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ دﻮﺑ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺎﻫ

.

هژاو ﺪﯿﻠﮐ :

سﻮﻟﺎﮐ ،ﺖﻓﺎﺑ ﺖﺸﮐ ،نﺎﺘﮐ ﯽﯾاززﺎﺑ ،ﯽﯾاز

ﮫﻣدﻘﻣ نﺎﺘﮐ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺖﺳا ﻪﻟﺎﺴﮑﯾ ﺎﺑ ﻪﺸﯾر يﺎﻫ يدﻮﻤﻋ ًًﺎﺘﺒﺴﻧ و

ﺐﻌﺸﻨﻣ هاﺮﻤﻫ ﺎﺑ ﻪﺸﯾر يﺎﻫ

،يرﺎﻨﮐ لﻮﻃ ﻪﺸﯾر ﯽﻠﺻا نآ ﯽﻫﺎﮔ تﺎﻗوا ﻪﺑ 100

ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺮﺘﻣ و ﻪﺸﯾر يﺎﻫ يرﺎﻨﮐ ﻪﺑ 15 ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺮﺘﻣ ﯽﻣ ﺪﺳر . و رد ﻖﻃﺎﻨﻣ

،ﮏﺸﺧ ﻪﺸﯾر نآ ﻪﺑ ﻖﻤﻋ دﺎﯾز كﺎﺧ وﺮﻓ ﯽﻣ دور . عﺎﻔﺗرا ﻪﻗﺎﺳ رد ﺘﮐ نﺎ -

يﺎﻫ ﯽﻔﯿﻟ ﻪﺑ دوﺪﺣ 65 ﺎﺗ 100 و ﺮﺜﮐاﺪﺣ 150 ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺮﺘﻣ و رد نﺎﺘﮐ يﺎﻫ ﯽﻨﻏور ﻦﯿﺑ 30 ﺎﺗ 50 ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺮﺘﻣ ﺖﺳا . رد نﺎﺘﮐ يﺎﻫ ﯽﻨﻏور ﻪﻗﺎﺳ

ﺐﻌﺸﻨﻣ

،هﺪﺷ رد ﻪﮑﯿﺗرﻮﺻ نﺎﺘﮐرد ﯽﻔﯿﻟ بﺎﻌﺸﻧا دراﺪﻧ . نﺎﺘﮐ رﻮﻄﺑ ﯽﻠﮐ ياراد ﮏﯾ ﻪﻗﺎﺳ ﯽﻠﺻا

،ﺖﺳا ﻪﮐ ﻞﮔ ﺎﻫ و هﻮﯿﻣ و رد ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻪﻧاد رد

يﺎﻬﺘﻧا ﻪﻗﺎﺳ دﻮﺟﻮﺑ ﯽﻣ ﺪﯾآ . هدروآﺮﻓ يﺎﻫ ﻪﻠﺻﺎﺣ زا نﺎﺘﮐ زا ﺬﺑ يﺎﻫر دﻮﺟﻮﻣ رد ﻞﺧاد نآ ﻪﯿﻬﺗ ﯽﻣ دﻮﺷ . يﺎﻫرﺬﺑ ﻦﯾا هﺎﯿﮔ يوﺎﺣ ﻦﻏور يﺎﻫ

ﯽﺑﺮﭼ ﻪﺑ مﺎﻧ ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻨﻟﻮﻨﯿﻟﺎﻔﻟآ )

(ALA و ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻟﻮﻨﯿﻟ ﺖﺳا . ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻨﻟﻮﻨﯿﻟﺎﻔﻟآ )

(ALA رد ﻊﻗاو نﺎﻤﻫ ﻦﻏور ﺎﮕﻣا - 3 دﻮﺟﻮﻣ رد نﺎﺘﮐ

ﺖﺳا . نﺎﺘﮐ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ يوﺎﺣ ﯾﺎﺳ ﺮ داﻮﻣ ﯽﻤﻬﻣ ﺮﯿﻈﻧ ” لﺎﻨﮕﯿﻟ ﺎﻫ

“ ﺖﺳا ﻪﮐ ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ زا نﺪﺑ نﺎﺴﻧا رد لﺎﺒﻗ ﯽﺧﺮﺑ زا عاﻮﻧا نﺎﻃﺮﺳ ﺖﺒﻗاﺮﻣ ﺪﻨﮐ

) (.1 ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ نﺎﻣز ﺶﻫﺎﮐ رد ،لﻮﻠﺳ ﺢﻄﺳ رد ﮏﯿﺘﻧژ زا ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﻢﻗر ﻪﯿﻬﺗ ياﺮﺑ يداﮋﻧ ﻪﺑ يﺎﻫ

ﺖﻓآ ﻪﺑ موﺎﻘﻣ ،لﻮﺼﺤﻣ ﺮﭘ يﺎﻫ و ﺎﻫ

يرﺎﻤﯿﺑ ﺶﻨﺗ ﻪﺑ موﺎﻘﻣ ،ﺎﻫ ﺎﻫ

ﺖﺳا ﺮﺛﻮﻣ ﺎﻬﻧآ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و ﯽﻄﯿﺤﻣ ي .

ﮏﯿﻨﮑﺗ ،شﻼﺗ ﻦﯾا يﺎﻫدروﺎﺘﺳد ﻦﯾﺮﺗﺪﻨﻤﺷزرا زا ﯽﮑﯾ

ﺖﺳا ﯽﻫﺎﯿﮔ لﻮﻠﺳ و ﺖﻓﺎﺑ ﺖﺸﮐ .

صﺎﺧ ﯽﻟﻮﻠﺳ ﺎﯾ ﺖﻓﺎﺑ ﺖﺸﮐ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﮐ ،نﺎﻫﺎﯿﮔ دﺎﯾدزا ياﺮﺑ ﺖﺳا ﯽﺷور ﯽﻫﺎﯿﮔ لﻮﻠﺳ و ﺖﻓﺎﺑ ﺖﺸﮐ

،ﻞﯿﺗﻮﮐﻮﭙﯿﻫ ،ﻦﯿﻨﺟ ،گﺮﺑ نﻮﭽﻤﻫ ،نوﺪﻠﯿﺗﻮﮐ

وﺮﮑﯿﻣ ،كﺎﺴﺑ ﯽﻣ ﺖﺳﻼﭘﻮﺗوﺮﭘ و رﻮﭙﺳ

دﺮﮐ ﺪﯿﻟﻮﺗ هﺎﯿﮔ يدﺎﯾز داﺪﻌﺗ ناﻮﺗ .

ﺖﺸﮐ ﺮﮕﯾد فﺮﻃ زا

دﺮﮐ ﻞﻣﺎﮐ هﺎﯿﮔ ﻪﺑ ﻞﯾﺪﺒﺗ ﺎﯾ ﻆﻔﺣ ار هﺪﺷ يزرﻮﺘﺳد لﻮﻠﺳ ناﻮﺘﺑ ﺪﯾﺎﺑ اﺮﯾز ،ﺖﺳا ﯽﮑﯿﺘﻧژ يزرﻮﺘﺳد شور زﺎﯿﻧ ﺶﯿﭘ ،ﯽﻫﺎﯿﮔ لﻮﻠﺳ و ﺖﻓﺎﺑ .

ﺖﻓﺮﺸﯿﭘ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ و ﺖﻓﺎﺑ ﺖﺸﮐ ﻪﻌﺳﻮﺗ و كرد موﺰﻟ ،ﯽﮑﯿﺘﻧژ يﺎﻫ

ﯽﻣ سﺎﺴﺣا ﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﻫﺎﯿﮔ لﻮﻠﺳ دﻮﺷ

. و ﺖﻓﺎﺑ ﺖﺸﮐ يروﺎﻨﻓ

ﺶﻘﻧ ،هﺪﺷ يراﺬﮔ ﻪﯾﺎﭘ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺖﯿﻤﮐ و ﺖﯿﻔﯿﮐ دﻮﺒﻬﺑ ياﺮﺑ ﯽﮑﯿﺘﻧژ يرﺎﮑﺘﺳد و نژ ﺮﯿﯿﻐﺗ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻪﮐ ،ﺰﺒﺳ بﻼﻘﻧا ﻦﯿﻣود رد لﻮﻠﺳ دراد يﺪﯿﻠﮐ .

ﻨﺗ و ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر ،ﻪﺘﯾراو ﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا ﯽﻠﮐ فﺪﻫ ﻈ

هﺪﻨﻨﮐ ﻢﯿ سﻮﻟﺎﮐ يور ﺪﺷر يﺎﻫ از

ﯽﻣ نﺎﺘﮐ هﺎﯿﮔ ﯽﯾاززﺎﺑ و ﯽﯾ ﺪﺷﺎﺑ

.

(2)

٢

شور و داﻮﻣ ﺎﻫ

ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد زا

ﻪﺘﯾراو ود هﻮﻬﻗ و هﺎﯿﺳ

يا نﺎﺘﮐ ) ﯽﻣﻮﺑ ﻞﯿﺑدرا نﺎﺘﺳا (

ﺪﯾدﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا .

ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر زا نوﺪﻠﯿﺗﻮﮐ و ﻞﯿﺘﮐﻮﭙﯿﻫ يﺎﻫ

ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﺪﻧﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﻞﯾﺮﺘﺳا يﺎﻫ .

ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﻪﯿﻬﺗ ياﺮﺑ ﺪﯾﺮﻠﮐﻮﭙﯿﻫ ﺎﺑ اﺪﺘﺑا روﺬﺑ ﻞﯾﺮﺘﺳا يﺎﻫ

1 ﻣ ﻪﺑ ﺪﺻرد تﺪ

15 ﺪﻧﺪﺷ هداد ﻮﺸﺘﺴﺷ ﻪﻘﯿﻗد .

ﺪﻧﺪﺷ هداد ﻮﺸﺘﺴﺷ ﻞﯾﺮﺘﺳا ﺮﻄﻘﻣ بآ ﺎﺑ رﺎﺑ ﻪﺳ ﺪﻌﺑ .

ﻞﮑﻟا ﺎﺑ ﺲﭙﺳ 70

تﺪﻣ ﻪﺑ ﺪﺻرد 30

بآ ﺎﺑ رﺎﺑ ﻪﺳ ﻪﻠﺻﺎﻓﻼﺑ و هﺪﺷ ﯽﻧﻮﻔﻋﺪﺿ ﻪﯿﻧﺎﺛ

ﺪﻧﺪﺷ هداد ﻮﺸﺘﺴﺷ ﻞﯾﺮﺘﺳا ﺮﻄﻘﻣ .

يﺮﺘﭘ رد هﺪﺷ ﻞﯾﺮﺘﺳا روﺬﺑ ﺶﯾد

ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ يوﺎﺣ يﺎﻫ رد و ﺪﻧﺪﺷ هداد ﺖﺸﮐ زورﺎﮐﺎﺳ نوﺪﺑMS

ﻂﯾاﺮﺷ 16 ﯽﯾﺎﻨﺷور ﺖﻋﺎﺳ /

8 يﺎﻣد رد ﯽﮑﯾرﺎﺗ ﺖﻋﺎﺳ 24

داﺮﮔ ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد يراﺪﻬﮕﻧ

ﺪﻧﺪﺷ . زا ﺪﻌﺑ 6 ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر زور و ﻞﯿﺘﮐﻮﭙﯿﻫ يﺎﻫ

ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ زا نوﺪﻠﯿﺗﻮﮐ ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ رد و هﺪﺷ اﺪﺟ ﺎﻫ

ﺐﯿﮐﺮﺗ يوﺎﺣ MS ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

و BAP 2-4-D ) لوﺪﺟ 1 ( ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ .

ﺮﻫ ياﺮﺑ

ﯽﻧﻮﻣرﻮﻫ ﺐﯿﮐﺮﺗ 2

يﺮﺘﭘ ﻨﻋ ﻪﺑ ﺶﯾد يﺮﺘﭘ ﺮﻫ رد و ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد راﺮﮑﺗ ناﻮ

داﺪﻌﺗ ﺶﯾد 10

ﺪﻧﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر .

ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر هد ﺮﻫ ﺎﻫ

ﺪﻧﺪﺷ هداد لﺎﻘﺘﻧا هزﺎﺗ ﻂﯿﺤﻣ ﻪﺑ زور .

هداد ترﻮﺼﺑ ﻞﺻﺎﺣ يﺎﻫ ﻞﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ

ﺐﻟﺎﻗ رد راﺰﻓا مﺮﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﯽﻓدﺎﺼﺗ ًﻼﻣﺎﮐ حﺮﻃ ﻪﯾﺰﺠﺗSAS

ﺪﻧﺪﺷ . ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ياﺮﺑ ﻮﻣزآ زا ﺎﻫ

ﻪﻨﻣاد ﺪﻨﭼ ن لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد ﻦﮑﻧاد يا

1 % ﺪﯾدﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا .

رادﻮﻤﻧ ﻢﺳر ياﺮﺑ زا ﺎﻫ

Excel هدﺎﻔﺘﺳا

ﺪﺷ . لوﺪﺟ

١ - ﻂﯿﺤﻣ هﺪﻨھد ﻞﯿﮑﺸﺗ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ و مﺎﻧ ﯽﯾاززﺎﺑ یاﺮﺑ ﺖﺸﮐ یﺎھ

ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ

M1 MS + 2% sucrose + 0.5 mg/l BAP + 0.01mg/l 2-4-D M2 MS + 2% sucrose + 0.5 mg/l BAP + 0. 1mg/l 2-4-D M3 MS + 2% sucrose + 1 mg/l BAP + 0.01mg/l 2-4-D M4 MS + 2% sucrose + 1 mg/l BAP + 0. 1mg/l 2-4-D

ﺚﺤﺑ و ﺞﯾﺎﺘﻧ

هﺪﻨﻨﮐ ﻢﯿﻈﻨﺗ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ ﺪﺷر يﺎﻫ

وBAP 2-4-D سﻮﻟﺎﮐ يور ﺮﺑ ﺠﻧا اﺰﺠﻣ ﺶﯾﺎﻣزآ ود نﺎﺘﮐ رد ﯽﯾاززﺎﺑ و ﯽﯾاز

ﺖﻓﺎﯾ مﺎ .

ﺮﺛا لوا ﺶﯾﺎﻣزآ سﻮﻟﺎﮐ يور ﯽﻧﻮﻣرﻮﻫ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ

ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر لﺎﻘﺘﻧا زا ﺪﻌﺑ ﻪﺘﻔﻫ ود ﻪﮐ دﻮﺑ ﯽﯾاز سﻮﻟﺎﮐ ناﺰﯿﻣ ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ ﻪﺑ ﺎﻫ

درﻮﻣ ﯽﻫد

ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ )

ﻞﮑﺷ 1a .(

(

^b

) هﺎﻣ ﮏﯾ زا ﺪﻌﺑ ( هرﺎﺴﺧﺎﺷ دﺎﺠﯾا ) ﯽﯾاززﺎﺑ و (

^a

) ﻪﺘﻔﻫ ود زا ﺪﻌﺑ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر رد سﻮﻟﺎﮐ ﺪﯿﻟﻮﺗ - 1 ﻞﮑﺷ

ﺮﺑ سﻮﻟﺎﮐ يور ﺮﺑ ﺎﻬﻧآ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣﺮﺛا و ﻪﺘﯾراو و ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر عﻮﻧ ،ﯽﻧﻮﻣرﻮﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ يا هداد ﯽﯾاز

ﻪﯾﺰﺠﺗ درﻮﻣ ﻞﺻﺎﺣ يﺎﻫ

ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺲﻧﺎﯾراو .

ﺮﺛا مﺎﻤﺗ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻞﻣﺎﺷ

ﻪﺘﯾراو

،ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر ، ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ

ﺎﻬﻧآ ﻪﺒﻧﺎﺟود ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ تاﺮﺛا و دﻮﺑ راد ﯽﻨﻌﻣ

ﺮﺛا ﻪﮐ ﯽﻟﺎﺣ رد

ﺳ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺎﻬﻧآ ﻪﺒﻧﺎﺟ ﻪ لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد

1

% ﯽﻨﻌﻣﺮﯿﻏ دﻮﺑ راد ) لوﺪﺟ 2 .(

ﻞﮑﺷ 2a سﻮﻟﺎﮐ ناﺰﯿﻣ رد ار ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ رد ﻪﺘﯾراو ﻞﺑﺎﻘﺘﻣﺮﺛا ﯽﻫد

ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﺪﻫد . سﻮﻟﺎﮐ ناﺰﯿﻣ هﻮﻬﻗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ هﺎﯿﺳ ﻪﺘﯾراو رد ﯽﯾاز

دﻮﺑ ﻻﺎﺑ ﯽﻧﻮﻣرﻮﻫ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﯽﻣﺎﻤﺗ رد يا سﻮﻟﺎﮐ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ و

ﯽﻫد

هﺎﯿﺳ ﻪﺘﯾراو ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ رد

دﻮﺑM3 . هﻮﻬﻗ ﻪﺘﯾراو سﻮﻟﺎﮐ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺰﯿﻧ يا

ﺖﺷاد ﻂﯿﺤﻣ ﻦﯾا رد ار ﯽﻫد .

ﻞﮑﺷ 2b ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﺰﯿﻧ

ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ار ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ رد ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر ﺪﻫد

. سﻮﻟﺎﮐ ناﺰﯿﻣ ﻂﯿﺤﻣ رد ﻞﯿﺘﮐﻮﭙﯿﻫ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ نوﺪﻠﯿﺗﻮﮐ زا ﯽﯾاز

دﻮﺑ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ .

ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ

(3)

٣

سﻮﻟﺎﮐ ناﺰﯿﻣ رد ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر ود ﺮﻫ رد ﯽﻫد

ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ ﺪﯾدﺮﮔ هﺪﻫﺎﺸﻣM3

. هﺪﻨﻨﮐ ﻢﯿﻈﻨﺗ ﺖﻈﻠﻏ ﺶﯾاﺰﻓا ﻦﯿﺑ ﯽﻃﺎﺒﺗرا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻖﺒﻃ -

سﻮﻟﺎﮐ و ﺪﺷر يﺎﻫ ﯽﻫد

ﺪﯾدﺮﮕﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ .

ﯽﻠﺒﻗ تﺎﺸﯾﺎﻣزآ ﺞﯾﺎﺘﻧ )

2 ( ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﻦﯿﺑ ﯽﻃﺎﺒﺗرا

هﺪﻨﻨﮐ ﻢﯿﻈﻨﺗ ﺖﻈﻠﻏ ﺪﺷر يﺎﻫ

وNAA BAP

سﻮﻟﺎﮐ ناﺰﯿﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ و دراد دﻮﺟو ﯽﻫد

هﺪﻨﻨﮐ ﻢﯿﻈﻨﺗ ﺖﻈﻠﻏ ﻪﺘﯾراو رد سﻮﻟﺎﮐ ناﺰﯿﻣ ﺪﺷر يﺎﻫ

ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر و ﺎﻫ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ يﺎﻫ

ﺖﻓﺎﯾ . ) 7 ( ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر ﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ ﺎﺑ هﺪﻨﻨﮐ ﻢﯿﻈﻨﺗ و ﻪﺸﯾر و نوﺪﻠﯿﺗﻮﮐ ،ﻞﯿﺘﮐﻮﭙﯿﻫ يﺎﻫ

ﺮﻈﻧ زا ﻪﮐ ﺪﻧﺪﯿﺳر ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯾا ﻪﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺪﺷر يﺎﻫ

سﻮﻟﺎﮐ ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر ﻦﯿﺑ ﯽﻓﻼﺘﺧا ﯽﯾاز ﺎﻫ

دراﺪﻧ دﻮﺟو .

لوﺪﺟ

2 - هداد ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ سﻮﻟﺎﮐ زا ﻞﺻﺎﺣ يﺎﻫ

نﺎﺘﮐ رد ﯽﯾاززﺎﺑ و ﯽﯾاز

تﺎﻌﺑﺮﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ يدازآ ﻪﺟرد

ﺮﯿﯿﻐﺗ ﻊﺑﺎﻨﻣ

^(mg)سﻮﻟﺎﮐ هرﺎﺴﺧﺎﺷ

00 /8

**

1/

1792671

1 ﻪﺘﯾراو

12**

/ 1770

**

12 / 408156 1

ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر

3 306399/46^** 280/25**

ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ

12 / 15

**

12 / 9316 1

ﻪﺘﯾراو

ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺰﯾر

35**

/ 59

**

79 / 113642 3

ﻪﺘﯾراو

ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ

71**

/ 358

**

79 / 91927 3

ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺰﯾر

04**

/ 39 46

/ 59964 3

ﻪﺘﯾراو

ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺰﯾر

25 /3 87

/ 11821 16

ﺶﯾﺎﻣزآ يﺎﻄﺧ

ﯽﻨﻌﻣ**

لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد راد 1

%

ﻞﮑﺷ 1b هﺎﻣ ﮏﯾ زا ﺪﻌﺑ نﺎﺘﮐ ﯽﯾاززﺎﺑ ﻧا زا ﺲﭘ

ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر لﺎﻘﺘ ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ ﻪﺑ ﺎﻫ

ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ار ﺪﻫد

. هداد زا ﻞﺻﺎﺣ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺎﻫ

يﺎﻨﺜﺘﺳا ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ تاﺮﺛا و ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ ،ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر عﻮﻧ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﯽﻣﺎﻤﺗ ﺮﺛا ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ و ﻪﺘﯾراو

ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر رد ﻪﺘﯾراو ﻞﺑﺎﻘﺘﻣﺮﺛا

ﯽﻨﻌﻣ ﯽﻣ راد ﺪﺷﺎﺑ ) لوﺪﺟ 2 .(

ﻪﺘﯾراو ﯽﯾاززﺎﺑ ناﺰﯿﻣ رد ﺎﻫ

ﻂﯿﺤﻣ )M4 1 mg/l BAP + 0. 1mg/l 2,4-D (

ﻂﯿﺤﻣ ﺮﯾﺎﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻂﯿﺤﻣ ﻦﯾا رد و هدﻮﺑ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺎﻫ

هﻮﻬﻗ ﻪﺘﯾراو ﺰﯿﻧ هﻮﻬﻗ ﻪﺘﯾراو ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﯾاززﺎﺑ ناﺰﯿﻣ يا

ﺖﺳا هداد يا )

ﻞﮑﺷ 3a ( ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﯽﯾاززﺎﺑ ناﺰﯿﻣ ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ ﻪﺑ

ﺎﺑM3

ﺐﯿﮐﺮﺗ 1 mg/l BAP + 0.01mg/l 2,4-D دراد صﺎﺼﺘﺧا

. اززﺎﺑ رد ﯽﯾ نﻮﻣرﻮﻫ ناﺰﯿﻣ ﺮﺜﮐاﺪﺣ يﺎﻫ

2,4-D و رد هدﺎﻔﺗا درﻮﻣ BAP

ﺶﯾﺎﻣزآ دراد ار راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ .

هﺪﻨﻨﮐ ﻢﯿﻈﻨﺗ يﻻﺎﺑ ﺖﻈﻠﻏ رد ﯽﯾاززﺎﺑ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺰﯿﻧ ﯽﻠﺒﻗ تﺎﺸﯾﺎﻣزآ رد ﺪﺷر يﺎﻫ

وNAA ﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑBAP

) 2 .(

ززﺎﺑ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ رد ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر ﻞﺑﺎﻘﺘﻣﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ ﻂﯿﺤﻣ ءﺎﻨﺜﺘﺳا ﻪﺑ ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ ﯽﻣﺎﻤﺗ رد ﻞﯿﺗﻮﮐﻮﭙﯿﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر رد ﯽﯾا

ﺖﺸﮐ ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ رد ﻞﯿﺗﻮﮐﻮﭙﯿﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر رد ﯽﯾاززﺎﺑ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ و دﻮﺑ نوﺪﻠﯿﺗﻮﮐ ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر زا ﺮﺘﺸﯿﺑM3

ﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑM4 .

ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ

ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ رد ﯽﯾاززﺎﺑ ناﺰﯿﻣ دﻮﺑM3

. ) 6 ( عﻮﻧ ﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ ﺎﺑ ﻂﯿﺤﻣ رد ﻪﺘﯾراو و ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر

ﺰﯾر عﻮﻧ ﻪﮐ ﺪﻧدﻮﻤﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺖﺸﮐ يﺎﻫ

ﻪﺘﯾراو ﯽﻣﺎﻤﺗ رد ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻂﯿﺤﻣ و ﺎﻫ

ﯽﻨﻌﻣ ﺖﺸﮐ يﺎﻫ ﺖﺳا هداد خر ﻞﯿﺗﻮﮐﻮﭙﯿﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺰﯾر رد ﯽﯾاززﺎﺑ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ و هدﻮﺑ راد

. ) 3 ( ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ ﺪﯿﮐﺎﺗ

ﺮﯿﻈﻧ ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﺑ نﺎﻫﺎﯿﮔ رد ﯽﯾاززﺎﺑ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﯽﮕﺘﺴﺑ ﺖﺸﮐ ﻂﯾاﺮﺷ و ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر هﺪﻨﻫد نﺎﻫﺎﯿﮔ ﭗﯿﺗﻮﻧژ ،ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ ﺐﯿﮐﺮﺗ ،ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر

دراد . ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﺖﻓﺎﺑ ﺖﺸﮐ ﻪﺑ ﯽﻋارز نﺎﻫﺎﯿﮔ ﺦﺳﺎﭘ رد راﺬﮔ ﺮﯿﺛﺎﺗ يﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ زا ﯽﮑﯾ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺰﯾر عﻮﻧ ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺖﺑﺎﺛ.

ﯽﻟﻮﻠﺳ جرﺎﺧ ﺪﺷر يﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ و ﮏﯿﺘﻧژ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ نﺎﻫﺎﯿﮔ رد ﺰﻧژﻮﻓرﻮﻣ ﻪﮐ ﯽﻣ

ﺪﺷﺎﺑ ) 5 ؛ 4 .(

ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﺰﯿﻧ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺘﯾراو عﻮﻧ ﺪﻫد

هﺪﻨﻨﮐ ﻢﯿﻈﻨﺗ راﺪﻘﻣ و عﻮﻧ و ﯽﻨﻌﻣ يﺮﯿﺛﺎﺗ ﺪﺷر يﺎﻫ

ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد كرﺰﺑ هﺎﯿﮔ ﯽﯾاززﺎﺑ يور ﺮﺑ راد .

) 7 ( هﺪﻫﺎﺸﻣ كرﺰﺑ سرﺎﺘﻧآ ﻪﺘﯾراو ﯽﺳرﺮﺑ ﺎﺑ

دﺮﮐ دراد دﻮﺟو ﯽﯾاززﺎﺑ ﺮﻈﻧ زا ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧﺰﯾر ﻦﯿﺑ رد يراد ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﻪﮐ ﺪﻧ .

ﻞﯿﺗﻮﮐﻮﭙﯿﻫ ﻪﺑ

ناﻮﻨﻋ رﯾ ﻪﻧﻮﻤﻧﺰ اﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ي

كرﺰﺑ

اﺮﺷ رد ﯾ ﻂ in vitro رﺎﺸﺘﻧا

ﯾ ﺖﻓﺎ ﻪﮐ ) 8 ( و ) 6 ( ﺪﻧدﺮﮐ ﺪﯿﯾﺎﺗ ﺘﻧ رد و

ﯿ ﻪﺠ ﺎﻣزآ رد ﯾ ﺶ ﺎﻫ ي ﺑﯿ ﺮﺘﺸ ي ﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ هدﺎ .

) 3 ( ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎﺑ

ﺛﺎﺗ ﯿﺮ ر عﻮﻧ ﯾ ﻪﻧﻮﻤﻧﺰ راو ، ﯾ ﻪﺘ ﻈﻨﺗ و ﯿ ﻢ ﺎﻫ هﺪﻨﻨﮐ ي ﮔ ﺪﺷر ﯿ ﻫﺎ ﯽ اززﺎﺑ ﺮﺑ ﯽﯾ ﮔﯿ هﺎ ﺪﻧدﺮﮐ شراﺰﮔ نﺎﺘﮐ اززﺎﺑ ﺮﻈﻧ زا ﻪﮐ

ﯽﯾ ﻓﻼﺘﺧا ﯽ ﺑ رد ﯿ ﻦ راو ﯾ ﻪﺘ

دراد دﻮﺟو .

(4)

۴

طﯾﺣﻣ رد ﮫﻧوﻣﻧزﯾر لﺑﺎﻘﺗﻣ رﺛا (b)و تﺷﮐ طﯾﺣﻣ رد ﮫﺗﯾراو لﺑﺎﻘﺗﻣ رﺛا (a) .نﺎﺗﮐ رد ﯽﯾازسوﻟﺎﮐ رادوﻣﻧ -٢لﮑﺷ تﺷﮐ

ﯽﻧﻌﻣ فﻼﺗﺧا مدﻋ هدﻧھد نﺎﺷﻧ ﮫﺑﺎﺷﻣ فورﺣ. ﺢطﺳ رد راد

١ ﯽﻣ % دﺷﺎﺑ .

طﯾﺣﻣ رد ﮫﻧوﻣﻧزﯾر لﺑﺎﻘﺗﻣ رﺛا (b)و تﺷﮐ طﯾﺣﻣ رد ﮫﺗﯾراو لﺑﺎﻘﺗﻣ رﺛا (a) .نﺎﺗﮐ رد هرﺎﺳﺧﺎﺷ دﯾﻟوﺗ رادوﻣﻧ -٣ لﮑﺷ تﺷﮐ

ﯽﻧﻌﻣ فﻼﺗﺧا مدﻋ هدﻧھد نﺎﺷﻧ ﮫﺑﺎﺷﻣ فورﺣ . ﺢطﺳ رد راد

١ ﯽﻣ % دﺷﺎﺑ .

ﻊﺑﺎﻨﻣ

1 - م ،هدازﻼﻣ . 1391 . ﮔ ﻊﻣﺎﺟ ﻊﺟﺮﻣ نﺎﻫﺎﯿ

ﻋارز ﯽ ) مود ﺪﻠﺟ .(

وﺮﺗ و شزﻮﻣآ تارﺎﺸﺘﻧا ﺞﯾ

زروﺎﺸﮐ ي

2 - م ،ﯽﻧاﺮﻣﺎﮐ .

ا ،يدﺎﺒﻋ ، . ز ،ﯽﺟﺮﻓ و .

1392 .

نوﻣروھ رﯾﺛﺎﺗ ﯽﺳررﺑ

NAA

یﺎھ

BAP

و سوﻟﺎﮐ یور رﺑ ﮫﻧوﻣﻧزﯾر و و ﯽﯾاز

نﺎﺗﮐ هﺎﯾﮔ ﯽﯾاززﺎﺑ .

وا شﯾﺎﻣھ نﯾﻟ رد نﯾوﻧ ثﺣﺎﺑﻣ ﻲﻛﯾﻧورﺗﻛﻟا

ﻲﻧﺎﺑﻏﺎﺑ موﻠﻋ

، مرﮭﺟ هﺎﮕﺷﻧاد

3-Behar N, Kumar P, Chandel G, 2011. Effect of explant type, genotype and plant growth regulators on morphogenetic potential of flax (Linum usitatissimum L.). J. of Cell & Plant Sci. 2(1): 13-18 4-Bhaskaran S, Smith R H, 1990. Regenera on in cereal ssue culture: A review. Crop Science 30:

1329–1336.

5-Bjowani SS, Razdan M K, 1990. Plant ssue culture: theory and prac ce. Developments in Crop Science 25–32.

6-Blinstrubiene, A, Sliesaravicius A, Burbulis N, 2004. Factors aﬀec ng morphogenesis in ssue culture of linseed flax (Linum usitatissimum L.). Acta Universita s Latviensis 676: 149-152.

(5)

۵

7-Cunha AC, Ferreira MF, 1996. Somatic embryogenesis, organogenesis and callus growth kinetics of Flax (Linum usitatissimum L.). Plant Cell, Tissue and Organ culture 47: 1-8

8-McHugen A, Swartz M, 1984. A tissue culture derived salt tolerant line of flax (Linum usitatissimum L.). Journal of Plant Physiology 177: 109-117

9-Yildiz M, Özcan S, Er C, 2002. The effect of different explant sources on adventitious shoot regeneration in Flax (Linum usitatissimum L.). Turkish Journal of Biology 26: 37-40