زﻧﯽ و ﻫﺎي ﻫﺮز و ﮔﯿﺎﻫﺎن زراﻋﯽ روي ﺟﻮاﻧﻪ اﺛﺮﻫﺎي آﻟﻠﻮﭘﺎﺗﯽ

(1)

1

يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد

ﺖﻋارز هوﺮﮔ تﺎﺗﺎﺒﻧ حﻼﺻا و

ناﻮﻨﻋ :

ﻒﻠﻋ ﯽﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ يﺎﻫﺮﺛا ﻪﻧاﻮﺟ يور ﯽﻋارز نﺎﻫﺎﯿﮔ و زﺮﻫ يﺎﻫ

و ﯽﻧز

اﺰﻠﮐ ﺪﺷر (Brassica napus L.)

ﺎﻤﻨﻫار دﺎﺘﺳا :

ﻦﻤﭼ ﺖﺳودﺪﻤﺤﻣ ﺎﺿرﺪﯿﻤﺣ ﺮﺘﮐد دﺎﺑآ

روﺎﺸﻣ نادﺎﺘﺳا :

يﺮﻐﺻا ﯽﻠﻋ ﺮﺘﮐد

ﯽﻤﺷﺎﻫ ﻢﻇﺎﮐ ﺮﺘﮐد ﺪﺠﻣ

ﻂﺳﻮﺗ :

حﺎﯿﺳ ﺎﻧﻮﻣ

نﺎﺘﺴﻣز 1387

(2)

2

ﻮﺠﺸﻧاد ﯽﮔداﻮﻧﺎﺧ مﺎﻧ حﺎﯿﺳ :

مﺎﻧ

ﺎﻧﻮﻣ :

ناﻮﻨﻋ نﺎﯾﺎﭘ ﻪﻣﺎﻧ ﻒﻠﻋ ﯽﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ يﺎﻫﺮﺛا: ﻪﻧاﻮﺟ يور ﯽﻋارز نﺎﻫﺎﯿﮔ و زﺮﻫ يﺎﻫ

اﺰﻠﮐ ﺪﺷر و ﯽﻧز

(Brassica napus L.)

ﺎﻤﻨﻫار دﺎﺘﺳا :

ﺮﺘﮐد ﺪﻤﺤﻣ ﺎﺿر ﺪﯿﻤﺣ دﺎﺑآ ﻦﻤﭼ ﺖﺳود

روﺎﺸﻣ نا دﺎﺘﺳا :

ﺮﺘﮐد يﺮﻐﺻا ﯽﻠﻋ ـ

ﺮﺘﮐد ﺪﺠﻣ ﯽﻤﺷﺎﻫ ﻢﻇﺎﮐ

ﯽﻠﯿﺼﺤﺗ ﻊﻄﻘﻣ :

ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ

ﻪﺘﺷر : يزروﺎﺸﮐ ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ

ﺶﯾاﺮﮔ : ﺖﻋارز هﺎﮕﺸﻧاد : ﯽﻠﯿﺑدرا ﻖﻘﺤﻣ

هﺪﮑﺸﻧاد : يزروﺎﺸﮐ ﯽﻠﯿﺼﺤﺘﻟا غرﺎﻓ ﺦﯾرﺎﺗ

: 15 / 11 / 1387 ﻪﺤﻔﺻ داﺪﻌﺗ

: 82

يﺪﯿﻠﮐ تﺎﻤﻠﮐ ﻒﻠﻋ ،اﺰﻠﮐ ،ﯽﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ:

ﺐﯿﺳ ،مﺪﻨﮔ ،زﺮﻫ يﺎﻫ ﻪﻧاﻮﺟ ،ﯽﻨﯿﻣز

ﯽﯾاﺬﻏ ﺮﺻﺎﻨﻋ بﺬﺟ ،ﯽﻧز

هﺪﯿﮑﭼ :

اﺰﻠﮐ رد ﻪﮐ ﺖﺳا ﻢﻬﻣ تﻻﻮﺼﺤﻣ زا ﯽﮑﯾ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻪﺑ يدﺎﯾز ﻪﺟﻮﺗ هزوﺮﻣا ﺎﻣ رﻮﺸﮐ

ﺢﻄﺳ ﺮﯾز ﺖﺸﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ نآ .

ﻒﻠﻋ يﺎﻫ

ﺶﻫﺎﮐ هﺪﻤﻋ ﻞﻣاﻮﻋ زا ﯽﮑﯾ زﺮﻫ ﺪﯿﻟﻮﺗ

لﻮﺼﺤﻣ ﯽﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ اﺰﻠﮐ ﺪﻧور

ﺖﺑﺎﻗر ﻪﺠﯿﺘﻧ ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ لﻮﺼﺤﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﻦﯾا ﻪﮐ

ﺪﺷﺎﺑ ﺎﻬﻧآ يﺎﯾﺎﻘﺑ ﺎﯾ و ﺪﺷر لﺎﺣ رد نﺎﻫﺎﯿﮔ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﯿﺑ تاﺮﺛا ﻪﺠﯿﺘﻧ ﺎﯾ و ﯽﻋارز هﺎﯿﮔ ﺎﺑ ﺎﻬﻧآ .

نآ هﺎﮕﯾﺎﺟ ﺖﺳا مزﻻ ﯽﻓﺮﻃ زا

دﻮﺷ ﺺﺨﺸﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد مﻮﺳﺮﻣ ﯽﻋارز نﺎﻫﺎﯿﮔ ﺮﯾﺎﺳ ﺎﺑ بوﺎﻨﺗ رد .

ﻦﯾا ﻖﯿﻘﺤﺗ ﺰﯿﻧ لﺎﺳ رد 1386 تاﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ

ﻒﻠﻋ ﻪﻧﻮﮔ ود ﯽﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ لدﺮﺧ ﺐﻟﺎﻏ زﺮﻫ

ﺐﯿﺳ و مﺪﻨﮔ ﯽﻋارز هﺎﯿﮔ ود و ﯽﺸﺣوﺮﮕﻨﮐ و ﯽﺸﺣو ﻪﻧاﻮﺟ ﺮﺑ ﯽﻨﯿﻣز

نزو ،ﯽﻧز

ماﺪﻧا ﮏﺸﺧ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا اﺰﻠﮐ رد ﯽﯾاﺬﻏ ﺮﺻﺎﻨﻋ بﺬﺟ و ﯽﯾاﻮﻫ يﺎﻫ

. ،نﺎﻫﺎﯿﮔ زا ﮏﯾ ﺮﻫ ﯽﻫﺪﻠﮔ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد رﻮﻈﻨﻣ ﻦﯾا ياﺮﺑ

ماﺪﻧا ﻊﻤﺟ ﺎﻬﻧآ ﯽﯾاﻮﻫ يﺎﻫ ﺖﻤﺴﻗ ﻪﺳ ﻪﺑ و ﺪﯾدﺮﮔ يروآ

ﺪﯾدﺮﮔ ﻢﯿﺴﻘﺗ .

ماﺪﻧا هرﺎﺼﻋ ﻪﯿﻬﺗ رد ﺎﻬﻧآ زا ﺖﻤﺴﻗ ﮏﯾ ،هزﺎﺗ يﺎﻫ

ﺪﯾدﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﯾﺎﻘﺑ دﻮﺧ ﺮﺛا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ نﺪﺷ ﮏﺸﺧ زا ﺲﭘ مﻮﺳ ﺖﻤﺴﻗ و ﮏﺸﺧ يﺎﯾﺎﻘﺑ هرﺎﺼﻋ ﻪﯿﻬﺗ ياﺮﯾ ﺮﮕﯾد ﺖﻤﺴﻗ .

ﻪﯾﺰﺠﺗ يﺎﻫ داد نﺎﺸﻧ يرﺎﻣآ ﻪﮐ

ماﺪﻧا هرﺎﺼﻋ ﻒﻠﻋ ﻪﻧﻮﮔ ود ﮏﺸﺧ و هزﺎﺗ يﺎﻫ

ﺐﯿﺳ و مﺪﻨﮔ و زﺮﻫ ﺎﻘﻣ رد ﯽﻨﯿﻣز

ﺪﻫﺎﺷ ﺎﺑ ﻪﺴﯾ

) ﺮﻄﻘﻣ بآ (

ﻪﻧاﻮﺟ ﺪﺻرد ﺪﻧداد ﺶﻫﺎﮐ ار اﺰﻠﮐ ﯽﻧز

. ماﺪﻧا هرﺎﺼﻋ ﯽﮔﺪﻧرادزﺎﺑ ﺮﯿﺛﺎﺗ زا ﺶﯿﺑ مﺪﻨﮔ و ﯽﺸﺣو لدﺮﺧ ةزﺎﺗ يﺎﻫ

ﺮﮕﻨﮐ ﺐﯿﺳ و ﯽﺸﺣو دﻮﺑ ﯽﻨﯿﻣز

. ماﺪﻧا هرﺎﺼﻋ ﺮﯿﺛﺎﺗ ،ﺲﮑﻋ ﺮﺑ ﺮﮕﻨﮐ ﮏﺸﺧ يﺎﻫ

ﺐﯿﺳ و ﯽﺸﺣو و ﯽﺸﺣو لدﺮﺧ زا ﺶﯿﺑ ﯽﻨﯿﻣز

دﻮﺑ مﺪﻨﮔ . اﺪﻧا هرﺎﺼﻋ ﺖﻈﻠﻏ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ م

ﻪﻧاﻮﺟ ﺪﺻرد ،ﯽﻋارز نﺎﻫﺎﯿﮔ و زﺮﻫ ﻒﻠﻋ ﻪﻧﻮﮔ ود ﮏﺸﺧ و هزﺎﺗ يﺎﻫ رﺎﯿﺴﺑ اﺰﻠﮐ ﯽﻧز

ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ .

ﻪﯾﺰﺠﺗ هداد يرﺎﻣآ يﺎﻫ ماﺪﻧا ﯽﺑآ ةرﺎﺼﻋ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺎﻫ

لدﺮﺧ ﮏﺸﺧ يﺎﯾﺎﻘﺑ و ﮏﺸﺧ ،هزﺎﺗ يﺎﻫ ﯽﺸﺣو

ﯽﻨﻌﻣ رﺎﯿﺴﺑ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﯽﺸﺣوﺮﮕﻨﮐ و ماﺪﻧا ﮏﺸﺧ نزو يور يراد

ﺖﺷاد اﺰﻠﮐ ﯽﯾاﻮﻫ يﺎﻫ .

ﺛﺎﺗ ﻪﻧﻮﮔ ود يﺎﯾﺎﻘﺑ ﺎﯾ و ﯽﺑآ هرﺎﺼﻋ ﺮﯿ

ماﺪﻧا ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ و ﺮﻔﺴﻓ ،نژوﺮﺘﯿﻧ ﺖﻈﻠﻏ ﺮﺑ ﯽﻋارز نﺎﻫﺎﯿﮔ و زﺮﻫ ﻒﻠﻋ دﻮﺑ توﺎﻔﺘﻣ اﺰﻠﮐ ﯽﯾاﻮﻫ يﺎﻫ

. ﺖﺤﺗ اﺰﻠﮐ نژوﺮﺘﯿﻧ ﺖﻈﻠﻏ

ماﺪﻧا ﯽﺑآ هرﺎﺼﻋ ﺮﯿﺛﺎﺗ لدﺮﺧ هزﺎﺗ يﺎﻫ

ماﺪﻧا ﯽﺑآ هرﺎﺼﻋ ﯽﻟو ،ﺖﻓﺮﮕﻧ راﺮﻗ ﯽﺸﺣو ﺮﮕﻨﮐ و ﯽﺸﺣو ﺐﯿﺳ هزﺎﺗ يﺎﻫ

رد ﯽﻨﯿﻣز

ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ داد ﺶﻫﺎﮐ ار اﺰﻠﮐ نژوﺮﺘﯿﻧ ﺖﻈﻠﻏ مﺪﻨﮔ ﺎﺑ .

ﺮﻔﺴﻓ ﺖﻈﻠﻏ ﯽﻋارز نﺎﻫﺎﯿﮔ و زﺮﻫ ﻒﻠﻋ ﻪﻧﻮﮔ ود يﺎﯾﺎﻘﺑ ﺎﯾ و ﯽﺑآ هرﺎﺼﻋ

داد ﺶﯾاﺰﻓا ار اﺰﻠﮐ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ و .

ماﺪﻧا هرﺎﺼﻋ ﺖﻈﻠﻏ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ لدﺮﺧ ﮏﺸﺧ يﺎﻫ

ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا اﺰﻠﮐ ﺮﻔﺴﻓ ﺖﻈﻠﻏ ﯽﺸﺣو .

(3)

3

1 - 1 - ﻪﻣﺪﻘﻣ

ﺪﻨﺘـﺴﻫ وﺮـﺑور ﯽﯾاﺬـﻏ داﻮـﻣ دﻮـﺒﻤﮐ ﺎـﺑ ﻪﻌـﺳﻮﺗ لﺎـﺣ رد يﺎﻫرﻮﺸﮐ ،ﯽﻧﻮﻨﮐ ﻂﯾاﺮﺷ رد .

اﺬـﻟ

ﯽﻣ ﺎﻫرﻮﺸﮐ ﻦﯾا رد ﮏﯾﮋﺗاﺮﺘﺳا يزروﺎﺸﮐ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺶﯾاﺰﻓا يراﺮـﻗﺮﺑ رد ﯽـﺘﺒﺜﻣ ﺶـﻘﻧ ﺪﻧاﻮﺗ

ﺪﯾﺎﻤﻧ ﺎﻔﯾا ﯽﯾاﺬﻏ ﺖﯿﻨﻣا .

دراد دﻮﺟو هار ود يزروﺎﺸﮐ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ياﺮﺑ :

اﺰـﻓا ﯽـﮑﯾ ﺶﯾ

ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو رد دﺮﮑﻠﻤﻋ ندﺮﺑ ﻻﺎﺑ ﯽﻣود و ﺖﺸﮐ ﺮﯾز ﺢﻄﺳ .

ﻪـﮐ ﯽـﻘﯾﺮﻃ ﻪﺑ ﺖﺸﮐ ﺮﯾز ﺢﻄﺳ ﺶﯾاﺰﻓا

ﺮـﯿﻏ يدراﻮـﻣ رد و راﻮـﺷد يﺮـﻣا ،ﺪـﺷﺎﺑ راﺪﯾﺎﭘ ﯽﻄﯿﺤﻣ ﺖﺴﯾز ظﺎﺤﻟ زا و روآدﻮﺳ يدﺎﺼﺘﻗا ﺮﻈﻧ زا ﻦﯿﻣز ﺮﺜﮐا ًﺎﺒﯾﺮﻘﺗ هزوﺮﻣا و ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ نآ رد ﺖﺸﮐ نﺎﮑﻣا ﻪﮐ ﯽﻋارز يﺎﻫ

اد دﻮـﺟو ﺎـﻫ ،ﺖـﺳا ﻪﺘـﺷ

ﺮﯾز ﯽﻣ ﺖﺸﮐ ﺪﻨﺷﺎﺑ

. و ﻢﻫاﺮـﻓ ار هﺎـﯿﮔ ﺪـﺷر ﻂﯾاﺮـﺷ ﺪﯾﺎﺑ ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو رد دﺮﮑﻠﻤﻋ ندﺮﺑ ﻻﺎﺑ ياﺮﺑ ﺎﻣا

ﻢﯿﯾﺎـﻤﻧ فﺮﻃﺮﺑ ار ﺪﯿﻟﻮﺗ هﺪﻨﻨﮐدوﺪﺤﻣ ﻞﻣاﻮﻋ .

ﻒـﻠﻋ هﺪـﻨﻨﮐدوﺪﺤﻣ ﻞـﻣاﻮﻋ ﻦـﯾا زا ﯽـﮑﯾ زﺮـﻫ يﺎـﻫ

ﯽﻣ ﮏـﺸﺧ نزو رد ًاﺪﯾﺪـﺷ ،ﻊﯾﺮـﺳ ﺪـﺷر و ﯽـﻄﯿﺤﻣ ﻂﯾاﺮـﺷ ﺎـﺑ دﺎـﯾز يرﺎﮔزﺎﺳ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﺷﺎﺑ

ماﺪﻧا ﯾاﻮﻫ يﺎﻫ ﯽـﻣ دﺎـﺠﯾا ﻞﺧاﺪـﺗ ﯽـﻋارز هﺎـﯿﮔ ﯽ

ﯽـﻣ ﻦﯿﺋﺎـﭘ ار لﻮـﺼﺤﻣ دﺮـﮑﻠﻤﻋ و ﺪـﻨﻨﮐ ،ﺪـﻧروآ

ﻪﺑ يرﻮﻃ ﻒـﻠﻋ ﮏـﺸﺧ نزو ﻮﻠﯿﮐ ﺮﻫ ﺪﯿﻟﻮﺗ يازا ﻪﺑ ﻪﮐ ﮏـﺸﺧ هدﺎـﻣ ﻮـﻠﯿﮐ ﮏـﯾ لدﺎـﻌﻣ زﺮـﻫ يﺎـﻫ

ﯽﻫﺎﯿﮔ لﻮﺼﺤﻣ ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ

ﺪﺑﺎﯾ . ﻒﻠﻋ ﻞﺧاﺪﺗ ماﺪﻧا ﮏﺸﺧ نزو رد زﺮﻫ يﺎﻫ

ﯽـﻋارز هﺎـﯿﮔ ﯽﯾاﻮـﻫ يﺎﻫ

ﻞﮑﺷ ﻪﺑ ﯽﻣ قﺎﻔﺗا ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

ﺪﺘﻓا نآ ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ و ﺖﺑﺎﻗر ﺎﻫ

.

ﻒـﻠﻋ مﻮـﺠﻫ ﯽـﻋارز نﺎـﻫﺎﯿﮔ رد لﻮـﺼﺤﻣ ﺶﻫﺎﮐ هﺪﻤﻋ ﻞﯾﻻد زا ﯽﮑﯾ ﺖـﺳا زﺮـﻫ يﺎـﻫ

. رد

ﻒـﻠﻋ ﻦﯿـﺑ ﺖـﺑﺎﻗر ﻒﻠﺘﺨﻣ لﺎﮑﺷا ﻪﺑ لﻮﺼﺤﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﻦﯾا ،هﺪﺷ مﺎﺠﻧا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﺘﺸﯿﺑ و زﺮـﻫ يﺎـﻫ

نآ ﻦﯿـﺑ ﯽﺗﺎـﭘﻮﻠﻟآ ﺮﯿﺛﺄﺗ و هﺪﺷ هداد ﺖﺒﺴﻧ ﯽﻋارز نﺎﻫﺎﯿﮔ ـﻗاو ﻪـﺟﻮﺗ درﻮـﻣ ﺎـﻫ

ﺖـﺳا هﺪـﺸﻧ ﻊ .

ﺎـﻣا

ﻪﺘﻓﺎﯾ لﺎﺳ زا ﺲﭘ ﯽﻤﻠﻋ يﺎﻫ 1950

ﻒـﻠﻋ و ﯽـﻋارز نﺎـﻫﺎﯿﮔ ﻦﯿـﺑ ﯽﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ داﻮﻣ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ يﺎـﻫ

ﯽﻣ ﺰﯿﻧ زﺮﻫ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻋارز نﺎﻫﺎﯿﮔ رد لﻮﺼﺤﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﻞﻣﺎﻋ يﺪﺣ ﺎﺗ ﺪﻧاﻮﺗ

. ﺮـﺳ ﺮـﺑ نﺎﻫﺎﯿﮔ ،ﺖﺑﺎﻗر رد

ﯽـﻣ عاﺰـﻧ ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ و بآ ،رﻮﻧ ،ﺎﻀﻓ ﺮﯿﻈﻧ كﺮﺘﺸﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ رد ،ﺪـﻨﻨﮐ

ﯽﻟﺎـﺣ ﻠﻟآ ﻪـﮐ ناﻮـﻨﻋ ﻪـﺑ ﯽﺗﺎـﭘﻮ

ﻢﯿﺷ ﻞﺧاﺪﺗ 0.

ﺖـﺳا هﺪـﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻞﺧاد و نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻦﯿﺑ ﯽﯾﺎﯾ .

زا ﺖـﺷادﺮﺑ ،ﺖـﺑﺎﻗر ﻊـﻗاو رد

رد ،ﺖﺳا كﺮﺘﺸﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﯽﻟﺎﺣ

ﺖـﺳا ﻂﯿـﺤﻣ ﻪـﺑ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿـﺷ داﻮـﻣ ندوﺰﻓا ﯽﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﻪﮐ )

،ﯽﮑـﺴﻧزدوﺮﮔ

(4)

4

1965 ،ﺮﻟﻮﻣ ؛ 1969 ،ﻒﮐرﺎﻣ ؛ 1972

.(

ـﺳا رﻮﺸﮐ رد ﻢﻬﻣ ﯽﻨﻏور ﯽﻋارز نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻪﻠﻤﺟ زا اﺰﻠﮐ ﻪـﮐ ﺖ

ﺖﯾدوﺪﺤﻣ ﻊﻓر و ﯽﻋارز تﺎﯿﻠﻤﻋ دﻮﺒﻬﺑ ﺖﻬﺟ رد يدﺎﯾز تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ هزوﺮﻣا رﻮـﻈﻨﻣ ﻪـﺑ نآ ﺪـﺷر يﺎـﻫ

ﯽﻣ مﺎﺠﻧا ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺶﯾاﺰﻓا دﻮﺷ

. و ﺎﻣﺮـﺳ ﻪـﺑ يرﺎﮔزﺎـﺳ و مزﻻ يﺪـﺷر ﻂﯾاﺮـﺷ ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎـﺑ هﺎﯿﮔ ﻦﯾا

ﯽﻣ يﺪﯿﻟﻮﺗ ﻦﻏور ﺖﯿﻔﯿﮐ و ﺖﺑﻮﻃر دﻮﺒﻤﮐ ﺪـﯿﻟﻮﺗ رد ﯽﯾﺎـﻔﮐدﻮﺧ ﻪـﺑ ﻞـﯿﻧ ﺖـﻬﺟ رد ار رﻮﺸﮐ ﺪﻧاﻮﺗ

ﻪﻧاد ﻫ ﺪﯾﺎﻤﻧ ﮏﻤﮐ ﯽﻨﻏور يﺎ .

ماﺪـﻧا هرﺎـﺼﻋ ﺮﯿﺛﺄـﺗ ﻪـﻠﻤﺟ زا اﺰـﻠﮐ ﺪﺷر ﻊﻧاﻮﻣ ﯽﺳرﺮﺑ نﺎـﻫﺎﯿﮔ يﺎـﻫ

ﻒﻠﻋ و ﯽﻋارز ماﺪﻧا ﮏﺸﺧ نزو ﺮﺑ زﺮﻫ يﺎﻫ

نآ ﻊﻓر رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ اﺰﻠﮐ ﯽﯾاﻮﻫ يﺎﻫ ﻪـﺑ يدﺎـﯾز ﮏـﻤﮐ ﺎـﻫ

ﯽﻣ ﻢﻬﻣ هﺎﯿﮔ ﻦﯾا ياﺮﺑ ﺪﺷر ﻂﯾاﺮﺷ دﻮﺒﻬﺑ ﺪﯾﺎﻤﻧ

.

1 - 2 - ﯽﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﻒﯾﺮﻌﺗ و ﻪﭽﺨﯾرﺎﺗ

ﻟآ هﺪﯾﺪﭘ ﺖﺧﺎﻨﺷ ﻪﻘﺑﺎﺳ زا ﺶﯿﺑ ﻪﺑ ﯽﺗﺎﭘﻮﻠ

2000 ﯽـﻣﺮﺑ ﻞـﺒﻗ لﺎـﺳ ددﺮـﮔ

) ،ﺶﯿﻟﻮـﻣ 1937

؛

،ﺲﯾار 1984 ،نارﺎﮑﻤﻫ و نآ ؛ 1999

.(

ﻪﺘﻓﺎﯾ ﻦﯿﻟوا ﯽﺑﺎـﺘﮐ رد نﺎـﻫﺎﯿﮔ ﯽﻤﺳ يﺎﻫﺮﺛا ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ يﺎﻫ

رد سﻮﺘﺳاﺮﻓﻮﺌﺗ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﮐ 300

ﺖـﺳا دﻮـﺟﻮﻣ ،هﺪـﺷ ﻪﺘﺷﻮﻧ دﻼﯿﻣ زا ﻞﺒﻗ لﺎﺳ .

هدﺮـﮐ شراﺰـﮔ وا

ﻮﻘﺑ ﺮﮕﯾد فﻼﺧﺮﺑ ﯽﻧاﺮﯾا دﻮﺨﻧ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻒـﻠﻋ يدﻮﺑﺎـﻧ ﺚـﻋﺎﺑ و هﺪﺸﻧ كﺎﺧ يﺰﯿﺨﻠﺻﺎﺣ ﺚﻋﺎﺑ تﻻ

-

ﮏﺴﺧرﺎﺧ هﮋﯾو ﻪﺑ زﺮﻫ يﺎﻫ (Triblus terristerisL.)

ﯽـﻣ دﻮـﺷ . رد يدﻼﯿـﻣ لوا نﺮـﻗ رد ﯽـﻨﯿﻠﭘ

لﺎﺜﻣ دﻮﺧ بﺎﺘﮐ ﺖـﺳا هدروآ ﮏـﯿﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ يﺎـﻫﺮﺛا درﻮـﻣ رد يدﺪـﻌﺘﻣ يﺎﻫ

. ﻪﯾﺎـﺳ ،ﺖـﺷاد رﺎـﻬﻇا وا

ودﺮـﮔ ﺖـﺧرد (Juglans regia L.)

ﻞـﺋﻮﻧ ﺖـﺧرد ﺎـﯾ و (Picea abies L.)

ﻪـﮐ ﯽﻫﺎـﯿﮔ ﺮـﻫ يور

دراد ﯽﻤﺳ ﺖﯿﺻﺎﺧ ،دﻮﺷ هدﺮﺘﺴﮔ .

ﻪـﺑ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿـﺷ داﻮـﻣ نﺪـﺷ دازآ درﻮﻣ رد ار دﻮﺧ تﺎﻋﻼﻃا ﯽﻨﯿﻠﭘ

ﯽﻣ نﺎﯿﺑ ﻪﻧﻮﮕﻨﯾا نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻪﻠﯿﺳو ﺪﻨﮐ

: » نﺎـﯾز نﺎـﻫﺎﯿﮔ زا ﯽﺧﺮﺑ ﺖﯿﻫﺎﻣ ﻦـﮑﻤﻣ ﺪـﻨﭼ ﺮـﻫ ،ﺖـﺳا روآ

نﺎـﯾز ﺮﯿﺛﺎـﺗ ﻦـﯾا و ﺪﺷﺎﺒﻧ هﺪﻨﺸﮐ ﺖﺳا ﺲﻧﺎـﺳا تﺎﺤـﺷﺮﺗ ﻪـﺑ روآ

ﺎـﯾ و ﺎـﻫ هرﺎـﺼﻋ

طﻮـﺑﺮﻣ نآ يﺎـﻫ

ﺖﺳا

«.

ًاﺪـﻌﺑ ﻪـﮐ ﺮـﮕﯾد نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ يدﺪﻌﺘﻣ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻪﮐ ﺖﺳا هداد نﺎﺸﻧ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ نآ ﺎﺑ نﺎﻣﺰﻤﻫ ﺎﯾ ﯽﻣ ﺪﺷر ﺎﻫ

،ﺪﻨﻨﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﮏﯿﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ .

ﯽـﻣ نﺎـﯿﻣ ﻦﯾا زا ،فﻻﻮـﯾ ﻪـﺑ ناﻮـﺗ

،مﻮﮔرﻮـﺳ

،مﺪﻨﮔ ،زﺎﯿﭘ ،ﺮﯿﺳ ،ترذ ،رادوﺎﭼ ،ﻮﺟ لدﺮﺧ ،ﻪﺠﻧﻮﯾ ،ﻪﺑﻮﭼرﺎﻣ

،هﺎﯿﺳ ﻠﺷ يﺎـﭼ ،هﻮـﻬﻗ ،ﺎﯾﻮﺳ ،دﻮﺨﻧ ،ﻢﻐ

(5)

5

ﻒﻠﻋ زا يرﺎﯿﺴﺑ و دﺮﮐ هرﺎﺷا زﺮﻫ يﺎﻫ

) ،ﯽﮑﺴﻧزدوﺮﮔ 1965

،ﺮﻟﻮـﻣ ؛ 1969

،ﻒﮐرﺎـﻣ ؛ 1972

ﺲـﯾار ؛

1984 يوزر ؛ 1992

؛ لاورﺎﻧ 1996 ،ﯽﻠﻫﻮﮐ ؛ 2001

.(

لﺪﻨﮐ يد )

1832 ( نﺎـﻫﺎﯿﮔ تﺎـﺷواﺮﺗ ﻪـﺑ يزروﺎـﺸﮐ رد كﺎﺧ يرﺎﻤﯿﺑ ﻞﮑﺸﻣ ﺖﺷاد ناﻮﻨﻋ

هار ﺖـﺸﮐ بوﺎـﻨﺗ و ﺖـﺳا طﻮﺑﺮﻣ ﯽﻋارز ﺖـﺳا ﻞﮑـﺸﻣ ﻦـﯾا ياﺮـﺑ ﯽـﻠﺣ

. ﻪـﮐ دﺮـﮐ هﺪﻫﺎـﺸﻣ يو

ﯽﻣ ﺐﯿﺳآ ﻮﺟ ﻪﺑ ﯽﺸﺣوﺮﮕﻨﮐ ﯽـﻣ ﻪﻣﺪـﺻ مﺪـﻨﮔ ﻪﺑ رادوﺎﭼ هﺎﯿﮔ و نﺎﺘﮐ ﻪﺑ نﻮﯿﻓﺮﻓ و ﺪﻧﺎﺳر

ﺪـﻧز . رد

ﯽﻨﺘـﺳر ﻪـﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﯽﺗﺎﺷراﺰﮔ ﯽﻃ ﺎـﺑ ﻪـﺴﯾﺎﻘﻣ رد ،هﺎﯿـﺳ يودﺮـﮔ ﺖـﺧرد ﺮـﯾز رد ﺎـﻫ

ﯽﻨﺘﺳر ﻪﯾﺎﺳ نﺎﺘﺧرد ﺐﻠﻏا ﻪﯾﺎﺳ ﺮﯾز يﺎﻫ ﺪﻨﺘـﺴﻫ ﺮـﺘﻤﮐ رﺎﯿﺴﺑ راد

. ﻢـﻫ ﯽـﻋارز تﻻﻮـﺼﺤﻣ ﻦﯿـﻨﭼ

ﻪﺟﻮﮔ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻒﻠﻋ زا يرﺎﯿﺴﺑ و ﻪﺠﻧﻮﯾ و ﯽﮕﻧﺮﻓ

ﮏـﯾدﺰﻧ رﺎﯿـﺴﺑ ﻪﻠﺻﺎﻓ رد ﺎﯾ و ﺮﯾز رد ﻪﻟﺎﺴﮑﯾ زﺮﻫ يﺎﻫ

ﯽﻤﻧ ﺪﺷر هﺎﯿﺳ يودﺮﮔ ﺖﺧرد زا ﺪﻨﻨﮐ

. ﺖـﺳا ﻪﺤـﺷﺮﺘﻣ داﻮـﻣ ﯽﻤـﺳ ﺖﯿـﺻﺎﺧ ﺮﻣا ﻦﯾا ﯽﻠﺻا ﻞﯿﻟد .

ﺎـﻫﺎﯿﮔ نورد و نﺎـﻫﺎﯿﮔ ﻦﯿﺑ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﻞﺧاﺪﺗ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻪﮐ ﯽﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ حﻼﻄﺻا يزﺎـﺳﺎﻫر ﻖـﯾﺮﻃ زا ن

ﯽﻣ ﻒﯾﺮﻌﺗ ﻂﯿﺤﻣ رد ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ نﻮـﻠﻟآ ﯽﻧﺎﻧﻮﯾ هژاو ود زا ،دﻮﺷ

)1

زا ﺎـﯾ و ﻞـﺑﺎﻘﺘﻣ ﯽـﻨﻌﻣ ﻪـﺑ

ﺮﮕﯾﺪﮑﯾ ( سﻮﺗﺎﭘ و ) 2

نﺪﯾد ﺐﯿﺳآ و ندﺮﺑ ﺞﻧر يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ (

ﯽـﻨﻌﻣ ﻪـﺑ ﻞـﮐ رد و ﺖـﺳا هﺪـﺷ ﻖﺘـﺸﻣ

ﺖﺳا ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ نﺎﯾز .

لﺎـﺳ رد رﺎﺑ ﻦﯿﻟوا هژاو ﻦﯾا 1937

ﺮـﺑ رﺎـﮐ ﻪـﺑ ﺶﯿﻟﻮـﻣ ﻪﻠﯿـﺳو ﻪـﺑ ﺪـﺷ هد

. رد

ﯽﺳرﺮﺑ نﺎﯾﺮﺟ ﻪـﻧﻮﮔ ﮏـﯾ ﯽﻟﺎـﻋ نﺎـﻫﺎﯿﮔ يﺎﻫﺮﺛا ﻪﺑ هژاو ﻦﯾا وا يﺎﻫ

) هﺪـﻨﻫد ناﻮـﻨﻋ ﻪـﺑ (3

يور ﺮـﺑ

ﻪﻧاﻮﺟ ﺮﮕﯾد ﻪﻧﻮﮔ ﯽﻟﺎﻋ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻮﻤﻧ و ﺪﺷر ،ﯽﻧز )

هﺪﻧﺮﯿﮔ ﻪﻧﻮﮔ (4

ﯽﻣ قﻼﻃا ﺪﺷ

.

ﯽﮑﺴﻧزدوﺮﮔ )

1992 ( ﺲﯾار و )

1974 ( ﻦﯿـﺑ ﻞـﺑﺎﻘﺘﻣ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿـﺷ يﺎـﻫﺮﺛا ياﺮـﺑ ار ﯽﺗﺎـﭘﻮﻠﻟآ هژاو

هﺪﻧز تادﻮﺟﻮﻣ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿـﺷﻮﻠﻟآ داﻮـﻣ ار ﺪـﻨﯾآﺮﻓ ﻦـﯾا ﺮـﯿﮔرد ﯽﯾﺎﯿﻤﯿـﺷ تﺎـﺒﯿﮐﺮﺗ و ﺪـﻧدﺮﺑ رﺎـﮐ ﻪـﺑ

5

ﺪﻧﺪﯿﻣﺎﻧ . ﺲﯾار ﻒﯾﺮﻌﺗ ﻖﺒﻃ )

1984 ( ﻢﯿﻘﺘـﺴﻣ ﺮـﯿﻏ ﺎـﯾ و ﻢﯿﻘﺘـﺴﻣ ﺮـﻀﻣ ﺎـﯾ ﺪﯿﻔﻣ يﺎﻫﺮﺛا ﯽﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ،

تﺎـﺒﯿﮐﺮﺗ ﺪـﯿﻟﻮﺗ ﻖـﯾﺮﻃ زا ﺮـﮕﯾد ﻢـﺴﯿﻧﺎﮔراوﺮﮑﯿﻣ ﺎـﯾ هﺎـﯿﮔ يور ﺮـﺑ ﻢـﺴﯿﻧﺎﮔراوﺮﮑﯿﻣ ﺎـﯾ هﺎـﯿﮔ ﮏﯾ يزﺎﺳﺎﻫر و ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ نآ

ﯽﻣ ﻂﯿﺤﻣ رد ﺎﻫ ﻪـﺑ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿـﺷ داﻮـﻣ ندﻮـﺑ ﺮـﻀﻣ ﺎﯾ ﺪﯿﻔﻣ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ

نآ ﺖﻈﻠﻏ نآ ضﺮﻌﻣ رد هﺎﯿﮔ ﻪﮐ ﯽﻧﺎﻣز تﺪﻣ و ﻂﯿﺤﻣ رد ﺎﻫ

ﯽﻣ راﺮﻗ ﺎﻫ دراد ﯽﮕﺘـﺴﺑ ،دﺮﯿﮔ

. ﻒـﯾﺮﻌﺗ

1. Allelon 2. Pathos 3. Donor 4. Acceptor 5. Allelochemical

(6)

6

ﮏﯾﺮﺤﺗ يﺎﻫﺮﺛا ﻢﻫ و ﯽﮔﺪﻧرادزﺎﺑ يﺎﻫﺮﺛا ﻢﻫ ﺶﯿﻟﻮﻣ و نﺎـﻫﺎﯿﮔ ﻦﯿـﺑ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿـﺷﻮﻠﻟآ داﻮـﻣ ﯽﮔﺪـﻨﻨﮐ

بوﺮﮑﯿﻣ ﯽﻣ ﻞﻣﺎﺷ ار ﺎﻫ

دﻮﺷ . اﺮﮔ س ) 1999 ( داﻮـﻣ ﯽـﻔﻨﻣ و ﺖﺒﺜﻣ ﻞﺧاﺪﺗ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ار ﯽﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﺰﯿﻧ

ﯽﻣ روﺎﺠﻣ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻦﯿﺑ هﺪﺷﺎﻫر ﺪﻧاد

. ﺖـﺴﯾژﻮﻟﻮﮐا زا ﯽـﺧﺮﺑ ﻪﺘﺒﻟا داﻮـﻣ ﯽـﻔﻨﻣ يﺎـﻫﺮﺛا ﻪـﺑ ﺎـﻬﻨﺗ ﺎـﻫ

ﯽـﻣ قﻼـﻃا ﯽﺗﺎـﭘﻮﻠﻟآ روﺎﺠﻣ نﺎﻫﺎﯿﮔ يور نﺎﻫﺎﯿﮔ هﺪﺷ ﺎﻫر ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﺪـﻨﯾﺎﻤﻧ

) ،نارﺎـﮑﻤﻫ و زﺮـﺒﻣﻻ

1998 .(

ﮑﻤﻫ و زﺮﺒﻣﻻ ،لﺎﺜﻣ ياﺮﺑ نارﺎ

) 1998 ( ﻪـﺑ ﯽﻫﺎـﯿﮔ ﻪـﻧﻮﮔ ﮏﯾ ﺪﺷر ﯽﮔﺪﻧرادزﺎﺑ ار ﯽﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ،

ﯽﻣ ﻒﯾﺮﻌﺗ ﯽﻤﺳ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ندﺮﮐ دازآ ﺮﺛا رد يﺮﮕﯾد هﺎﯿﮔ ﻪﻠﯿﺳو ﺪﻨﻨﮐ

. حﻼﻄـﺻا رد ﺮﻃﺎـﺧ ﻦﯿﻤﻫ ﻪﺑ

ﯽﻣ ﯽﺒﯿﺳآﺮﮔد نآ ﻪﺑ ﺰﯿﻧ ﯽﺳرﺎﻓ ﺪﻨﯾﻮﮔ

. تادﻮـﺟﻮﻣ ﻂـﺳﻮﺗ هﺪـﺷ دازآ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿـﺷ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ،ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ

هﺪﻧز ) مﺰﯿﻧﺎﮔراوﺮﮑﯿﻣ ،نﺎﻫﺎﯿﮔ

،ﺎﻫ سوﺮﯾو چرﺎـﻗ و ﺎﻫ ﺎـﻫ

( ﺖـﺴﯾز و رﺎـﺘﻓر ،ﯽﺘﻣﻼـﺳ ،ﺪـﺷر يور ﻪـﮐ

ﯽﻣ ﯽﻔﻨﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺮﮕﯾد تادﻮﺟﻮﻣ ﺖﯿﻌﻤﺟ ﯽـﻣ ﺐﯿـﺳآ ﺮﮔد ﺎﯾ ﮏﯿﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ داﻮﻣ ار ﺪﻧراﺬﮔ

ﺪـﻨﻣﺎﻧ . ﺮﺘـﺸﯿﺑ

هﺪﻧرادزﺎﺑ ﻦﯾا ﺖـﯿﻟﻮﺑﺎﺘﻣ ﻪـﮐ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ يﺎﻫ

ﯽـﻣ هﺪـﯿﻣﺎﻧ ﺰـﯿﻧ ﻪـﯾﻮﻧﺎﺛ يﺎـﻫ ﯽـﻋﺮﻓ تﻻﻮـﺼﺤﻣ ،ﺪﻧﻮـﺷ

ﺴﻫ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻪﯿﻟوا ﯽﻤﺴﯿﻟﻮﺑﺎﺘﻣ يﺎﻫﺮﯿﺴﻣ ﺐـﻠﻏا و ﺪـﻧراﺪﻧ ﺖـﻟﺎﺧد هﺎـﯿﮔ ﻪـﯾﺎﭘ ﻢـﺴﯿﻟﻮﺑﺎﺘﻣ رد ﻪﮐ ﺪﻨﺘ

نآ ﺶﻘﻧ ﺖﺳا ﻪﺘﺧﺎﻨﺷﺎﻧ نﺎﻫﺎﯿﮔ رد ﺎﻫ

) ،ﯽﮑﺴﻧزدوﺮﮔ 1965

،ﺮﻟﻮـﻣ ؛ 1969

،ﻒﮐرﺎـﻣ ؛ 1972

،زوﺮـﮐ ؛

2000 .(

ﻢﺘﺴﯿﺳﻮﮐا رد ﻒـﻠﻋ ،ﯽـﻋارز هﺎﯿﮔ ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ هﺪﻧﺮﯿﮔ و هﺪﻨﻫد دﻮﺟﻮﻣ يزروﺎﺸﮐ يﺎﻫ

زﺮـﻫ

ﻢﺴﯿﻧﺎﮔراوﺮﮑﯿﻣ ﺎﯾ و ﺪﺷﺎﺑ ﺎﻫ

. ر ﻦﯾا ،ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻞﮑﺷ ﻪﺑ ﻪﻄﺑا

لوﺪﺟ رد هﺪﺷ ﻪﯾارا يﺎﻫ 1

- 1 ﯽـﻣ هﺪـﯾد -

دﻮﺷ ) ﻒﮐرﺎﻣ 1972

.(

ﻪـﺑ و دراد يدﺎـﯾز يدﺮﺑرﺎـﮐ و ﯽـﻤﻠﻋ ﺖـﯿﻤﻫا ﯽﻫﺎﯿﮔ ﻪﻌﻣﺎﺟ رد ﻂﺑاور ﻦﯾا زا ﮏﯾ ﺮﻫ ﯽﺳرﺮﺑ ﯽﻣ ﮏﻤﮐ يزروﺎﺸﮐ ﻊﻣاﻮﺟ ﺮﺘﻬﺑ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﺪﻨﮐ

. ﻦﯿـﺑ ﮏـﯿﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﻂـﺑاور نﺪـﺷ ﺺﺨـﺸﻣ ،لﺎﺜﻣ ياﺮﺑ

ﻖﯿﻗد ياﺮﺟا رد ﯽﻋارز نﺎﻫﺎﯿﮔ بوﺎﻨﺗ ﺮﺗ

ﻫ ﮏـﻤﮐ ﺎـﻣ ﻪـﺑ ﯽﻋارز نﺎﻫﺎﯿﮔ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﮐ ﺎﯾ و ﯽﻋارز يﺎ

ﯽﻣ ﺪﻨﮐ . ﻒـﻠﻋ يور ﯽﺗﺎـﭘﻮﻠﻟآ ﺮـﺛا ﻪـﮐ ﯽﻋارز نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻦﯿﺑ ﯽﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﻂﺑاور نﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ زﺮـﻫ يﺎـﻫ

ﻒﻠﻋ ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ لﺮﺘﻨﮐ رد ،ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد دراد يدﺎﯾز ﺖﯿﻤﻫا زﺮﻫ يﺎﻫ

.

لوﺪﺟ 1 - 1 - ﯽﻫﺎﯿﮔ ﻊﻣاﻮﺟ رد تادﻮﺟﻮﻣ ﻦﯿﺑ ﮏﯿﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﻂﺑاور عاﻮﻧا )

ﻒﮐرﺎﻣ ، 1972 .(

(7)

7

هﺪﻨﻫد هﺎﯿﮔ

هﺪﻧﺮﯿﮔ هﺎﯿﮔ

ﯽﻋارز هﺎﯿﮔ

زﺮﻫ ﻒﻠﻋ

ﯽﻋارز هﺎﯿﮔ

زﺮﻫ ﻒﻠﻋ

ﯽﻟﺎﻋ هﺎﯿﮔ

ﻢﺴﯿﻧﺎﮔراوﺮﮑﯿﻣ

ﯽﻟﺎﻋ هﺎﯿﮔ

لﺎﺳ ﯽﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﻪﭼﺮﮔا رﻮـﺸﮐ رد هﮋـﯾو ﻪـﺑ ﺮﯿﺧا نﺎﯿﻟﺎﺳ ﯽﻃ ﺎﻬﻨﺗ ﺎﻣا ،هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺎﻫ

ﻪﺘﺴﻧاﻮﺗ ﺎﻣ دﻮـﺷ حﺮـﻄﻣ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ياﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﯽﻤﻠﻋ ﻪﻨﯿﻣز ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ

. ﺪـﯾدﺮﺗ ﻞـﯾﻻد زا ﯽـﮑﯾ

ﺖـﺳا ﮏـﯿﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿـﺷ داﻮـﻣ ﺖﺧﺎﻨـﺷ ناﺪـﻘﻓ ﯽﺗﺎـﭘﻮﻠﻟآ ﺖﯿﻤﻫا هرﺎﺑرد .

ﻪـﮐ ﺞﯾرﺪـﺗ ﻪـﺑ ﻪـﺘﺒﻟا

شور ﻪﺘﻓﺮـﺸﯿﭘ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿـﺷ داﻮـﻣ ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ يﺎﻫ ﯽـﻣ ﺮـﺗ

ﻞﯿـﺴﻧﺎﺘﭘ ﺎـﺑ ﯽﮑﯾژﻮـﻟﻮﯿﺑ لﺎـﻌﻓ داﻮـﻣ ،دﻮـﺷ

نآ نورد ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺖﯿﻣﻮﻤﺴﻣ ﺎﻫ

ﯽـﮔﮋﯾو ﻪـﯿﺟﻮﺗ ياﺮـﺑ ﺮـﮕﯾد ﯽﯾﺎﯿﻤﯿـﺷ داﻮـﻣ ﺎـﺑ ﻞﺧاﺪـﺗ رد ﺎﯾ يﺎـﻫ

ﺖﺳا هﺪﺷ اﺪﯿﭘ ﯽﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ .

زوﺮﺑ ﺮﯾز ﻞﯾﻻد زا ﯽﮑﯾ ﻪﺑ ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ ﯽﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ تاﺮﯿﺛﺄﺗ ﺪﻨﮐ

:

1 - هﺪﻨﻫد نﺎﻫﺎﯿﮔ زا هﺪﺷ دازآ ﯽﯾﺎﯿﻤﺷ داﻮﻣ

2 - ﺮـﯿﻏ و هﺪـﻧز ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﻠﯿﺳو ﻪﺑ اﺪﺘﺑا رد ﻪﮐ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ تﻻﻮﺼﺤﻣ نداد ﻞﮑﺷ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﺎﯾ ﻪﯾﺰﺠﺗ هﺪـﻧز

ﯽﻣ دازآ هﺪﻨﻫد هﺎﯿﮔ زا دﻮﺷ

.

3 - مﻮﺳ ﻪﻧﻮﮔ ﻪﻠﯿﺳو ﻪﺑ ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ لﺎﻌﻓ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ داﻮﻣ يزﺎﺳدازآ ءﺎﻘﻟا .

هدﺎﻣ ﮏﯾ ﻪﮑﻨﯾا ياﺮﺑ ﺪﺷﺎﺑ ﺮﯾز ﻂﯾاﺮﺷ ياراد ﺪﯾﺎﺑ دﻮﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﯽﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﻞﻣﺎﻋ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ يا

:

1 - هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ ﺪﯾﺎﺑ ﺮﮕﯾد هﺎﯿﮔ يور ﺮﺑ هﺎﯿﮔ ﮏﯾ زا ﯽﮔﺪﻧرادزﺎﺑ يﻮﮕﻟا ﮏﯾ ﺪﺷﺎﺑ

.

2 - ﺪﻨﮐ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ داﻮﻣ ﺪﯾﺎﺑ هﺪﻨﻫد هﺎﯿﮔ .

3 - ﺪﺷﺎﺑ هﺪﺷ دازآ ﺖﻌﯿﺒﻃ رد ﺪﯾﺎﺑ هﺪﻨﻫد هﺎﯿﮔ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ داﻮﻣ .

4 - ﺖﻈﻠﻏ رد ﺪﯾﺎﺑ ﺖﻌﯿﺒﻃ رد هﺪﺷ ﻊﻤﺟ ﺎﯾ هﺪﺷ ﻞﻘﺘﻨﻣ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ داﻮﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ لﺎﻌﻓ يﺎﻫ

.

(8)

8

5 - ﻪﻨﯿﻣز ﺪﯾﺎﺑ فﺪﻫ هﺎﯿﮔ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ داﻮﻣ بﺬﺟ ﺖﻬﺟ يا

.

6 - ﻫﻮﮕﻟا ﻪـﺑ ﻞﺧاﺪـﺗ زا يﺮـﮕﯾد يﺎﻫرﺎﮐو زﺎﺳ ﮥﻠﯿﺳو ﻪﺑ ًاﺮﺼﺤﻨﻣ ﺪﯾﺎﺒﻧ ﺖﻌﯿﺒﻃ رد هﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ يﺎ

هﺎﯿﮔ و ﻊﺑﺎﻨﻣ ياﺮﺑ ﺖﺑﺎﻗر هﮋﯾو دﻮﺷ ﺮﯿﺴﻔﺗ يراﻮﺧ

.

ﻢـﺴﯿﻧﺎﮔرا وﺮـﮑﯿﻣ و نﺎـﻫﺎﯿﮔ ﻂـﺳﻮﺗ هﺪﺷ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﻠﻟآ داﻮﻣ زا ﯽـﻔﻠﺘﺨﻣ تﺎـﺒﯿﮐﺮﺗ ﺎـﻫ

ﻦﯾرﺪﯿﻫﻮﻧﺎﯿـﺳ و ﺎﻫﺪـﯿﺋﻮﻟﺎﮑﻟآ ،راﺮـﻓ داﻮﻣ ﻪﻠﻤﺟ نﻮـﺘﮐﻻ ،ﺎـﻫ

،ﺎـﻫ يﺎﻫﺪﯿـﺳا ،بﺮـﭼ يﺎﻫﺪﯿـﺳا ،ﯽـﻟآ

ﻦﻧﺎﺗ ،ﺎﻫﺪﯿﺋﻮﻧوﻼﻓ ،ﻪﻨﯿﻣآ يﺎﻫﺪﯿﺳا ﯽـﻣ ﺮـﮕﯾد ﺐـﯿﮐﺮﺗ ﻦﯾﺪﻨﭼ و ﺎﻫ

ﺪـﺷﺎﺑ . هد لﺎـﺣ ﻪـﺑ ﺎـﺗ راﺰـﻫ ﺎـﻫ

ﺪﻨﺘـﺴﻫ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿـﺷﻮﻠﻟآ داﻮـﻣ وﺰـﺟ داﻮـﻣ ﻦﯾا زا ﯽﮐﺪﻧا رﺎﻤﺷ ﻂﻘﻓ ﯽﻟو ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ﺖﯿﻟﻮﺑﺎﺘﻣ .

ﺖﻓﺎﺑ زا يرﺎﯿﺴﺑ رد ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﻠﻟآ داﻮﻣ گﺮﺑ ﺪﻨﻧﺎﻣ نﺎﻫﺎﯿﮔ يﺎﻫ

ﻞﮔ ،ﺎﻫ هدﺮـﮔ و ﻪﻗﺎـﺳ ،موﺰـﯾر ،هﻮـﯿﻣ ،

ﯽﻣ ﺖﻓﺎﯾ ﺪﻧﻮﺷ

. ماﺪـﻧا ﻦـﯾا زا ﮏـﯾ ﺮـﻫ رد ﯽﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﺮﯿﺛﺎﺗ و راﺪﻘﻣ ﺖـﺳا توﺎـﻔﺘﻣ ﺎـﻫ

. ﺶﯾﺎـﻣزآ يﺎـﻫ

گﺮﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا هداد نﺎﺸﻧ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻞﮔ و ﺎﻫ

ﺪﻧراد ار ﯽﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺎﻫ )

،ﺮﻟﻮـﻣ 1969 ،ﺲـﯾار ؛

1986 ،ﯽﮑﺴﻧزدوﺮﮔ ؛ 1992

،نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻧﺎﺳاﺮﺧ يدﻮﻌﺴﻣ ؛ 1384

.(

ﯽﻠﻣاﻮـﻋ ،ماﺪـﻧا عﻮـﻧ ﺮﺑ هوﻼﻋ

تﺪـﺷ ﺮـﺑ ﺰـﯿﻧ ﯽـﻄﯿﺤﻣ ﻂﯾاﺮﺷ و ﺎﯾﺎﻘﺑ راﺪﻘﻣ ، هﺪﻧﺮﯿﮔ و هﺪﻨﻫد هﺎﯿﮔ ﻢﻗر و عﻮﻧ ،هﺎﯿﮔ ﻦﺳ ﻪﻠﻤﺟ زا ﺖﺳا ﺮﺛﻮﻣ ﯽﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﺮﯿﺛﺎﺗ .

موﺮﺘﺴﮔﺮﺑ و ﻦﺴﻟﻮﺗ )

1988 ( ﺎـﻫر تﺎـﺒﯿﮐﺮﺗ ﺖﯿﻤـﺳ ﻪـﮐ ﺪـﻧدﺮﮐ هﺪﻫﺎﺸﻣ

ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو هﺪﺷ )

هﺪﻧﺮﯿﮔ و هﺪﻨﻫد (

ﯽﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﻮﻫﺎﮐ و ﺪﺷﺎﺑ يﺮﺘـﺸﯿﺑ ﺖﯿـﺳﺎﺴﺣ زا مﺪﻨﮔ ﺎﺑ

ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ .

كود ) 1987 ( ﺮﯾﺎـﺳ هاﺮـﻤﻫ ﻪـﺑ نﮋﯿـﺴﮐا دﻮـﺒﻤﮐ و ﯽﮔدﺎﺘﺴﯾا بآ ﻪﮐ دﺮﮐ شراﺰﮔ

ﺶﻨﺗ ﺎﻫ ) ﯽﺋاﺬﻏ داﻮﻣ ،رﻮﻧ ،ﯽﮑﺸﺧ (

ﺪـﻧراد ﯽﯾاﺰﺴﺑ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﮏﯿﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ داﻮﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ .

دازآ ﻪـﻘﯾﺮﻃ

ﺎﺑ ﻂﯿﺤﻣ ﻪﺑ داﻮﻣ ﻦﯾا يزﺎﺳ 4

ﺮـﯿﺨﺒﺗ ﯽﮑﯾژﻮـﻟﻮﮐا ﺪـﻨﯾآﺮﻓ )

ﺖـﯾراﺮﻓ (،

ﺖـﻓﺎﺑ ﻪـﯾﺰﺠﺗ ،ﯽﻫﺎـﯿﮔ يﺎـﻫ

ﯽﻣ ﻂﯿﺤﻣ ﻪﺑ ﻪﺸﯾر تﺎﺷواﺮﺗ و ﯽﯾﻮﺸﺑآ ﺪﺷﺎﺑ

) ،ﻒﮐرﺎﻣ 1972

،يوزر ؛ 1992

.(

ﺲﻨﺟ نﺎﯿﻣ زا ﯽﻣ ﺎﻫر راﺮﻓ داﻮﻣ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ

ﯽﻣ ﺪﻨﻨﮐ ﺎﯾﺰﻤﺗرآ ﻪﺑ ناﻮﺗ

سﻮﺘﭙﯿﻟﺎـﮐا ،2

2

ﺎﯾﻮﻟﺎـﺳ و

3

دﺮﮐ هرﺎﺷا .

هﺎـﯿﮔ بﺬـﺟ ﻢﻨﺒـﺷ ﺎـﯾ و نﺎـﻫﺎﯿﮔ فاﺮـﻃا بآ رﺎﺨﺑ ﮥﻠﯿﺳو ﻪﺑ ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻦﯾا

ﻪﺸﯾر ﮥﻠﯿﺳو ﻪﺑ و ﺪﻨﺳﺮﺑ كﺎﺧ ﻪﺑ ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ ﺎﯾ و ﺪﻧﻮﺷ ﺪﻧﻮﺷ بﺬﺟ نﺎﻫﺎﯿﮔ يﺎﻫ

.

1- Artemisia 2. Eucalyptus 3. Salvia

(9)

9

1 - 3 - اﺰﻠﮐ ﻪﭽﺨﯾرﺎﺗ و ﯽﺳﺎﻨﺸﻫﺎﯿﮔ

اﺰﻠﮐ (Brassica napus L.) ﻮـﺑ ﺐـﺷ هداﻮﻧﺎﺧ زا ﻪﻟﺎﺴﮑﯾ ،ﯽﻔﻠﻋ ﯽﻫﺎﯿﮔ

(cruciferae) ﯽـﻔﻣآ ،

ﺪﯿﺋﻮﻠﭙﯾد )

38 = 2n ( ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ ) ،نارﺎـﮑﻤﻫ و يﺰﯾﺰﻋ 1378

.(

ﺐـﺷ هداﻮﻧﺎـﺧ ًﺎـﺒﯾﺮﻘﺗ ﻮـﺑ

3000 ﻪـﻧﻮﮔ

دراد ﯽﻫﺎﯿﮔ .

ﯽﻣ ﺖﻓﺎﯾ ﯽﻟﺎﻤﺷ هﺮﮑﻤﯿﻧ رد هﺪﻤﻋ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻖﻃﺎـﻨﻣ رد اﺰـﻠﮐ ،هداﻮﻧﺎـﺧ ﻦـﯾا زا ﻪـﮐ ﺪﻧﻮﺷ

ﯽـﻣ ﺪـﺷر ﺎﯿـﺳآ و ﺎﮑﯾﺮﻣآ لﺎﻤﺷ ،ﺎﭘورا لﺎﻤﺷ ﺮﯿﻈﻧ نﺎﻬﺟ ﺮﺳاﺮﺳ لﺪﺘﻌﻣ ﺪـﯾﺎﻤﻧ

. ﻞـﺻﺎﺣ ﻪـﻧﻮﮔ ﻦـﯾا

ﯽــــﻗﻼﺗ B. rapa

و B. oleracea

يﺰﺘﻨــــﺳﻮﺘﻓ ﺮﯿــــﺴﻣ ياراد و هدﻮــــﺑ ﺖــــﻌﯿﺒﻃ رد

C3

ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ ) زﺎﺠﺣ ،ي 1379 .(

ﺖـﺳا ﺺﺨـﺸﻣ ﻪـﻠﺣﺮﻣ ود ياراد ﻪﻧﺎﺘﺴﻣز ياﺰﻠﮐ ﯽﮔﺪﻧز ﻪﺧﺮﭼ .

ﻪـﮐ ﯽـﺸﯾور ﺪـﺷر ﻪـﻠﺣﺮﻣ

ماﺪﻧا ﯽﻣ ﻞﮑﺷ ﺰﯿﯾﺎﭘ رد هﺎﯿﮔ ﯽﺸﯾور يﺎﻫ دﻮـﮐر ﻪـﻠﺣﺮﻣ ﺖـﺷﺬﮔ ﺎـﺑ ﻪﮐ ﯽﺸﯾاز ﺪﺷر ﻪﻠﺣﺮﻣ و ﺪﻧﺮﯿﮔ

ماﺪــﻧا و هﺪــﺷ عوﺮــﺷ رﺎــﻬﺑ رد ﻊﯾﺮــﺳ ﺪــﺷر زﺎــﻏآ و ﻪﻧﺎﺘــﺴﻣز ﯽــﻣ ﺰﯾﺎــﻤﺗ ﯽــﺸﯾاز يﺎــﻫ

ﺪــﻨﺑﺎﯾ

) ،رﻮﭘ ﯽﻠﻗ 1379

.(

ﻠﮐ ﺎـﺗ ﺪـﺷر ﻞـﺣاﺮﻣ مﺎـﻤﺗ رد و هدﻮـﻤﻧ ﺪـﺷر ﯽﺑﻮـﺧ ﻪﺑ ﯽﻤﯿﻠﻗا ﻂﯾاﺮﺷ زا ﯽﻌﯿﺳو ﻒﯿﻃ رد اﺰ

يرﻮﻃ ﻪﺑ ،ﺖﺳا ﻞﻤﺤﺘﻣ ﺎﻣﺮﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺪﺣ ﺖـﺳا ﻻﺎـﺑ رﺎﯿـﺴﺑ تزور ﺖـﻟﺎﺣ رد ﻞـﻤﺤﺗ ﻦـﯾا ،ﻪﮐ

.

هﺎﯿﮔ ﻦﯾا ياﺮﺑ ﻪﯾﺎﭘ تراﺮﺣ ﻪﺟرد ًﻻﻮﻤﻌﻣ 5

ﯽﺘﻧﺎـﺳ ﻪـﺟرد ﻪـﺟرد ﯽـﻟو هﺪـﺷ ﻪـﺘﻓﺮﮔ ﺮـﻈﻧ رد داﺮـﮔ

ﺸﺧ نزو ياﺮﺑ بﻮﻠﻄﻣ تراﺮﺣ ماﺪﻧا ﮏ

ﯽﯾاﻮﻫ يﺎﻫ )

30 - 25 ( ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد ﯽﻣ داﺮﮔ

ﻪـﺟرد ﻪـﮐ ﺪﺷﺎﺑ

تراﺮﺣ ﻦﯿﺋﺎﭘ و ﺮﺗﻻﺎﺑ يﺎﻫ ﺮﺗ

زا ﺮﺑ نآ ﯽﻣ ﯽﻔﻨﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ ،دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻦﯾا ﻪﺘﺒﻟا ،ﺪﻧراﺬﮔ

هرود ياﺮـﺑ هﺎـﯿﮔ يﺎـﻫ

يﺎﻣد ﺖﺳا ردﺎﻗ هﺎﺗﻮﮐ 40

ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد ﯽـﺸﯾور ﻪـﻠﺣﺮﻣ تراﺮﺣ ﻪﺟرد ﻪﭽﻧﺎﻨﭼ و ﺪﻨﮐ ﻞﻤﺤﺗ ار داﺮﮔ

ﻪﻠﺣﺮﻣ زا ﺮﺗﻻﺎﺑ ﺖـﻓﺎﯾ ﺪﻫاﻮﺧ ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﯾﺎﻬﻧ دﺮﮑﻠﻤﻋ ،ﺪﺷﺎﺑ ﻦﺘﺴﺑ ﻪﻧاد و ﯽﻫﺪﻠﮔ

) ﯽـﺿﺎﻗ و ﯽﺘﻌﯾﺮـﺷ

،هداز ﯽﻨﻬﺷ 1379

.(

ﻪـﻧﻮﮔ رﺎـﺸﺘﻧا اﺪﺒﻣ و اﺰﻠﮐ هﺎﮕﺘﺳﺎﺧ ﻪﭼﺮﮔا ًﺎـﻘﯿﻗد نﺎـﻬﺟ رد نآ ﻒـﻠﺘﺨﻣ يﺎـﻫ

ﻦﯿـﭼ و ﺪـﻨﻫ يﺎﻫرﻮﺸﮐ رد اﺰﻠﮐ هﺎﯿﮔ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻪﺘﮑﻧ ﻦﯾا ﺪﯾﻮﻣ دﻮﺟﻮﻣ تﺎﻋﻼﻃا ﯽﻟو ﺖﺴﯿﻧ ﺺﺨﺸﻣ دوﺪﺣ رد 2

ﺎﺗ 3 ﺎﺳ راﺰﻫ ﯽﻣ ﺖﺸﮐ دﻼﯿﻣ زا ﻞﺒﻗ ل

ﺪﯾدﺮﮔ ) ، نازوﺮﻓ و يﺪﯿﻬﺷ 1376

( نآ ﻦـﻏور و

ﯽﻣ غاﺮﭼ ﺖﺧﻮﺳ و ﯽﯾاﺬﻏ ،ﯽﯾوراد ﻒﻠﺘﺨﻣ فرﺎﺼﻣ ﻪﺑ ﺖﺳا هﺪﯿﺳر

. ﺮﯾﺎـﺳ و ﺖـﻔﻧ فﺎـﺸﺘﮐا زا ﺲـﭘ

(10)

10

نآ ﺎﺑ ﺖﺑﺎﻗر ترﺪﻗ ،ﯽﺘﺧﻮﺳ داﻮﻣ نآ ﺎﺑ ار ﺎﻫ

داد ﺖـﺳد زا ،دﻮـﺑ شﺮﺘﺴﮔ لﺎﺣ رد نآ ﺖﺸﮐ ﻪﮐ .

ﯽـﻟو

فﺮﺼﻣ رﺎﺨﺑ ﻦﯿﺷﺎﻣ دورو ﺎﺑ ًادﺪﺠﻣ ﻪـﺑ ﮏﯿـﺳورا ﺪﯿـﺳا يﻻﺎﺑ ﺮﯾدﺎﻘﻣ دﻮﺟو ﻞﯿﻟﺪﺑ نآ ﻦﻏور ﯽﺘﻌﻨﺻ

ﺖـﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا ﺲﯾﺮﮔ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺰﯿﻧ و هﺪﻨﻧاﺰﻐﻟ ناﻮﻨﻋ )

،يزﺎـﺠﺣ 1379

. ( زا ﻦـﻏور ﺪـﯿﻟﻮﺗ ﺎـﭘورا رد

نﺮﻗ ﻪﺑ ﺎﮑﯿﺳاﺮﺑ ﺲﻨﺟ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﺮﯾﺎﺳ و اﺰﻠﮐ 15

ﯽﻣ ﺮﺑ يدﻼﯿﻣ ددﺮﮔ

) ،ﺮـﻓ ﺪـﯾوﺎﺟ و يﺪﻤﺣا 1377

.(

لﺎــﺳ رد 1979

را ﻪــﯿﻠﮐ ياﺮــﺑ يدﻼﯿــﻣ ﺮﻔــﺻ ود مﺎــﻗ

) و ﮏﯿــﺳورا ﺪﯿــﺳا ناﺰــﯿﻣ ﻪــﮐ ﯽﻣﺎــﻗرا

نآ رد تﻻﻮﻨﯾزﻮﮐﻮﻠﮔ ﺖﺳا ﻦﯿﺋﺎﭘ ﺎﻫ

( ﺪﯾدﺮﮔ رﻮﻈﻨﻣ ﻻﻮﻧﺎﮐ ﯽﻣﻮﻤﻋ مﺎﻧ .

وراد و اﺬـﻏ هرادا ﺮﻈﻧ ﻖﺒﻃ ﺮﺑ

(³FDA)

هﺪﺤﺘﻣ تﻻﺎﯾا Rapeseed

و Canola فﺮـﺼﻣ ﯽـﻟوا ﻦـﻏور ﻪـﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ توﺎﻔﺘﻣ ﻪﻧﻮﮔ ود

دراد ﯽﮐارﻮﺧ فﺮﺼﻣ ﯽﻣود ﻦﻏور و ﯽﺘﻌﻨﺻ .

ﻧﺎﮐ ﻪﺘﺒﻟا ﯽـﻨﯿﺘﻧاژرآ عﻮـﻧ ،دراد عﻮـﻧ ود ﻻﻮ

B. napus و

ﯽﻧﺎﺘﺴﻬﻟ عﻮﻧ B. rapa

دﺮـﮑﻠﻤﻋ ﻞﯿـﺴﻧﺎﺘﭘ ياراد و ﺮﺘـﺸﯿﺑ ﻦـﻏور ﺖـﯿﻓﺮﻇ ياراد ،ﺮﺗﺪﻨﻠﺑﺪﻗ ﯽﻟوا ﻪﮐ

ﯽﻣ يﺮﺗﻻﺎﺑ ﺪﺷﺎﺑ

) ،ﯽﮐ ﮏﻣ و ﺪﻨﻠﮔﺮﺑ 1998

.(

ﺶﻫوﮋﭘ ﺖﺳا ﺮﮐذ ﻪﺑ مزﻻ مﺎـﻗرا ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫ

ﻪﺗﻮﺑ ﮏﺗ نﺪﺷ اﺪﯿﭘ ﺎﺑ ﮏﯿﺳورا ﺪﯿﺳا نوﺪﺑ وﺪﺑ يا

ﻮـﻬﯾﻻ ﻢـﻗر ﻦﯿـﺑ رد ﮏﯿـﺳورا ﺪﯿﺳا ن ادﺎـﻧﺎﮐ رد 2

لﺎﺳ رد تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا ﻪﮐ ﺖﺸﮔ زﺎﻏآ 1968

وروا ﻢـﻗر ﯽـﻓﺮﻌﻣ ﺎﺑ يدﻼﯿﻣ ) 3

ﺮﻔـﺻ ﮏـﯾ (

ﻪـﺠﯿﺘﻧ ﻪـﺑ

ﺪﯿﺳر ) ،وﺎﺷﺮﮐ 1998

. ( ﺖـﺸﮐ ﻪﻌـﺳﻮﺗ ﺖﮐﺮـﺷ ﺖـﯿﻟﺎﻌﻓ عوﺮﺷ زا ناﺮﯾا رد اﺰﻠﮐ ﺪﯿﻟﻮﺗ ،دﻮﺟو ﻦﯾا ﺎﺑ

ﻪﻧاد ﯽﻨﻏور يﺎﻫ 1346

ﺪﯾدﺮﮔ زﺎﻏآ .

لﺎـﺳ نآ رد ﯽـﺳرﺮﺑ ﺎـﻫ

ﻪـﮐ وروا ﻢـﻗر يور ﺮـﺑ ﯽـﺠﯾوﺮﺗ يﺎـﻫ

ﯽﻣ بﻮﺴﺤﻣ ﺮﻔﺻ ﮏﯾ هوﺮﮔ زا ﯽﯾاﺰﻠﮐ ﺖـﻓﺮﮔ ترﻮـﺻ هرﺎـﻬﺑ ﺖـﻋارز رد ،ﺪﺷ

. مﺪـﻋ ﻞـﯿﻟد ﻪـﺑ ﯽـﻟو

دوﺪـﺤﻣ نآ شﺮﺘـﺴﮔ ،ﺮـﮕﯾد يﻮـﺳ زا ناﺮﯾا ﻦﻏور دراﺪﻧﺎﺘﺳا ندﻮﺑ ﻻﺎﺑ و ﻮﺳ ﮏﯾ زا ﯽﻋارز ﺖﯿﻘﻓﻮﻣ ﺪﯾدﺮﮔ ) ،نازوﺮﻓ و يﺪﯿﻬﺷ 1376

.(

لﺎﺳ رد رد ﻞﯿﻟد ﻪﺑ هﺎﯿﮔ ﻦﯾا ﺮﯿﺧا يﺎﻫ

ﺖﺒـﺴﻧ ﺮﺗﻻﺎـﺑ ﻦﻏور ﺪﺻ

ﻪﻧاد ﺮﯾﺎﺳ ﻪﺑ نﺎـﮑﻣا ،نآ زا ﺪـﻌﺑ مود ﺖـﺸﮐ نﺎـﮑﻣا ،يرادرﻮـﺒﻧز ﺖﻌﻨـﺻ رد ﺮﺛﻮﻣ ﺶﻘﻧ ،ﯽﻨﻏور يﺎﻫ

ﻪـﻧاد ناﻮـﻨﻋ ﻪـﺑ تﻼـﻏ ﺎـﺑ بوﺎـﻨﺗ رد نآ ﺐـﺳﺎﻨﻣ هﺎـﮕﯾﺎﺟ ﺰﯿﻧ و بآ ﻪﺑ زﺎﯿﻧ ﻞﻗاﺪﺣ ،ﺰﯿﺋﺎﭘ رد ﺖﺸﮐ ﺖﻓﺎﯾ ﻪﻌﺳﻮﺗ نآ هﺪﺷ حﻼﺻا و ﺪﯾﺪﺟ مﺎﻗرا ﺖﺸﮐ و بﺎﺨﺘﻧا ﯽﻨﻏور )

ـﺿﺎﻗ و ﯽﺘﻌﯾﺮـﺷ ﯽ

،هداز ﯽﻨﻬـﺷ

1379 يدﻮﻌﺴﻣ ؛ ،ﯽﻧﺎﺳاﺮﺧ

1384 .(

1- Food and Drug Administration 2. Liho 3. Oro

(11)

11

1 - 4 - لدﺮﺧ ﯽﺳﺎﻨﺸﻫﺎﯿﮔ ﯽﺸﺣو

لدﺮﺧ لدﺮﺧ ﺎﯾ ﯽﺸﺣو ﯽﻤﻠﻋ مﺎﻧ ﺎﺑ ﯽﯾاﺮﺤﺻ

Sinapis arvensis L.

و ﻪﻟﺎـﺴﮑﯾ ﺖـﺳا ﯽﻫﺎﯿﮔ4

ﺐﺷ هداﻮﻧﺎﺧ زا ﻮﺑ

. موزﻮﻣوﺮﮐ داﺪﻌﺗ نآ يﺎـﻫ

18 = 2n ﯽـﻣ ﺪـﺷﺎﺑ . ﻪـﮐ ﺖـﺳا هداد نﺎـﺸﻧ تﺎـﺸﯾﺎﻣزآ

ﺮﺗ ياراد هداﻮﻧﺎﺧ ﻦﯾا نﺎﻫﺎﯿﮔ ﺪـﻧراد يﺪﯾﺪـﺷ ﯽﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﺖﯿﺻﺎﺧ ﻪﮐ ﺖﺳا يﺪﯾزﻮﮐﻮﻠﮔ تﺎﺒﯿﮐ

. دﻮـﺟو

و تﺎﻧﺎﯿﺳﻮﯿﺗوﺰﯾا ﻞﯿﻟآ نﻮﭽﻤﻫ ﮏﯿﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ زا ﯽﺧﺮﺑ ماﺪـﻧا رد تﺎﻧﺎﯿـﺳﻮﯿﺗوﺰﯾا ﻞﯿﻨﻓ 

يﺎـﻫ

ﻪﻧاﻮﺟ زا ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ ردﺎﻗ لدﺮﺧ و اﺰﻠﮐ ﺪﻧروآ ﻞﻤﻋ ﻪﺑ يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﺮﯾﺎﺳ روﺬﺑ ﯽﻧز

. ﺮﻟﻮـﻣ و ﻞـﺑ

) 1973 ( ﻪﻧﻮﮔ ﻪﮐ ﺪﻧاد نﺎﺸﻧ Cramb talaria L.

ﺚـﻋﺎﺑ ﺮـﻣا ﻦـﯾا و ﺖـﺳا ﯽﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﺖﯿﺻﺎﺧ ياراد

ﻦﻤﭼ رد نآ شﺮﺘﺴﮔ ﺖـﺳا هﺪﺷ ﯽﭙﺘﺳا يﺎﻫراز

. لدﺮـﺧ ﯽﯾﻻﺎـﺑ ﮏـﯿﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ناﻮـﺗ ياراد ﺰـﯿﻧ هﺎﯿـﺳ

رد ،ﺖﺳا ﯽﻟﺎﺣ

دراد ﯽـﻤﮐ ﯽﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﺖﯿﺻﺎﺧ هﺰﯿﯾﺎﭘ ياﺰﻠﮐ ،ﻪﮐ .

ﻪﻧﺎﺘـﺴﻣز ،ﻪﻟﺎـﺴﮑﯾ ﯽـﻔﻠﻋ هﺎـﯿﮔ ﻦـﯾا

ﺑ ﻂﻘﻓ و ﺖﺳا ﯽﻣ ﺮﯿﺜﮑﺗ رﺬﺑ ﻪﻠﯿﺳﻮ

ﺪﺑﺎﯾ . لدﺮﺧ كﺎﺧ ﻒﻠﺘﺨﻣ عاﻮﻧا رد ﯽﺸﺣو ﯽﻣ ﺪﺷر ﺎﻫ

ﺪـﻨﮐ . ﺐـﻠﻏا

ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﻒﻠﻋ ﻦﯾا يﺎﻫ

ﯽـﻣ ﺮﻫﺎـﻇ ﺰﯿﺋﺎـﭘ رد مود ﺖﺑﻮﻧ و نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ ﻞﯾاوا و رﺎﻬﺑ رد ﺖﺑﻮﻧ ﮏﯾ زﺮﻫ دﻮـﺷ

.

دوﺪﺣ رد 5

/ 2 ﺎﺗ 3 ﯽﻣ لﻮﻃ هﺎﻣ ﺪـﯾآ دﻮـﺟﻮﺑ ﻞﻣﺎﮐ هﺎﯿﮔ رﺬﺑ ﮏﯾ زا ﺎﺗ ﺪﺸﮐ

. ﻖـﻤﻋ رد نآ رﺬـﺑ ﺮـﮔا

زا ﺶﯿﺑ 5

ﺳ ﯽﺘﻧﺎ ﻪﻧاﻮﺟ ﻪﺑ ردﺎﻗ دﺮﯿﮔ راﺮﻗ ﺮﺘﻣ دﻮـﺑ ﺪﻫاﻮﺨﻧ ﯽﻧز

. 45 ﺎـﺗ 50 نﺪـﺷ ﺰﺒـﺳ زا ﺲـﭘ زور

ﯽﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ار گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ مﺎﮕﻨﻫدوز ﻪﮐ ﺪﻨﮐ

يﺮـﺗﺮﺑ ﯽﻋﻮـﻧ و ﺖـﺳا ﯽﻋارز نﺎﻫﺎﯿﮔ ﺐﻠﻏا زا ﺮﺗ

ﯽـﻣ دﺎـﺠﯾا ﺪـﻗ هﺎـﺗﻮﮐ نﺎـﻫﺎﯿﮔ ﺎﺑ ﺖﺑﺎﻗر رد هﮋﯾﻮﺑ رﻮﻧ بﺬﺟ رد ار ﯽﺘﺑﺎﻗر ﺪـﻨﮐ

) ،نارﺎـﮑﻤﻫ و ﻢﻟﻮـﻫ

1997 .(

ﺸﯾر ﻪ رد و هدﻮـﺑ ﺖـﺳار نآ ﻪﻗﺎـﺳ ﺖﺳا يدﺎﯾز تﺎﺑﺎﻌﺸﻧا ياراد و هدﻮﺑ ﮏﯾرﺎﺑ هﺎﯿﮔ ﻦﯾا يﺎﻫ

دراد يدﺎﯾز تﺎﺑﺎﻌﺸﻧا ﻻﺎﺑ .

گﺮﺑ ﯽﮔﺪـﯾﺮﺑ ﺎـﺑ بوﺎـﻨﺘﻣ ترﻮﺼﺑ ﺎﻫ ﻪـﻧاﺪﻧد ﺎـﯾ و ﻖـﯿﻤﻋ ًﺎﺘﺒـﺴﻧ يﺎـﻫ

راد

ﺪﻨﺘﺴﻫ . گﺮﺑ گﺮﺒﻣد ياراد ﯽﻨﯿﯾﺎﭘ يﺎﻫ گﺮﺑ و ﺪﻨﻠﺑ يﺎﻫ

ﮏـﭼﻮﮐ ﯽﯾﻻﺎـﺑ يﺎـﻫ گﺮـﺒﻣد و هدﻮـﺑ ﺮـﺗ

ﺪﻧراﺪﻧ ﻞﻣﺎﮐ .

ﻞﮔ ﯽﻣ ﻪﺷﻮﺧ و ﯽﯾﺎﻬﺘﻧا ﻦﯾذآ ﺖـﺳا ﻦﯿﺟرﻮـﺧ عﻮﻧ زا نآ هﻮﯿﻣ و ﺪﺷﺎﺑ

. 10 ﺎـﺗ 18 رﺬـﺑ

هﻮﯿﻣ زا ﮏﯾﺮﻫ رد و ﻦﯿﺟرﻮﺧ يﺎﻫ

2000 ﺎﺗ 3500 ﯽـﻣ ﺪـﯿﻟﻮﺗ ﻪـﺗﻮﺑ ﺮـﻫ رد رﺬـﺑ دﻮـﺷ

) و ﮏـﯾوراو

،نارﺎﮑﻤﻫ 2000

.(

ﻒﻠﻋ ﺮﺜﮐا رﺬﺑ ﯽـﺼﺨﺸﻣ باﻮـﺧ هرود و ﯽﻧﻻﻮـﻃ ﯽﺗﺎـﯿﺣ ناﻮـﺗ ياراد زﺮـﻫ يﺎﻫ

ﺎﻣ هﺪﻧز نﺎﮑﻣا ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ نآ نﺪﻧ

ﯽﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ، هﺎﯿﮔ ﺪﺷر ﺐﺳﺎﻨﻣﺎﻧ ﻂﯾاﺮﺷ رد ار ﺎﻫ دزﺎﺳ

. روﺬـﺑ ﻪـﺘﺒﻟا

4- Brassica kaer. (D.C)L.C. wheeler]

(12)

12

ﺖـﻟﺎﺣ ﻪﺑ ﯽﻧﻻﻮﻃ تﺪﻣ ياﺮﺑ ﺰﯿﻧ ﺖﺑﻮﻃر دﻮﺟو ترﻮﺻ رد و ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﯽﺘﺣ ﯽﺸﺣو لدﺮﺧ ﯽﻣ ﯽﻗﺎﺑ دﻮﮐر ﯽﻣ رﺬﺑ ﻪﺘﺳﻮﭘ دﻮﺟو نآ ﻞﯾﻻد زا ﯽﮑﯾ ﻪﮐ ﺪﻨﻧﺎﻣ

ﺪﺷﺎﺑ . هداد نﺎﺸﻧ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﻪـﮐ ﺪـﻧا

ﻨﺟ ،رﺬﺑ ﯽﮔﺪﯿﺳر ﻪﻠﺣﺮﻣ ﯽﮑﯿﻧﺎـﮑﻣ ﯽﮔﺪـﻧرادزﺎﺑ ﻞـﯿﻟد ﻪـﺑ رﺬـﺑ باﻮـﺧ و ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺰﯾﺎﻤﺗ ﻞﻣﺎﮐ رﻮﻄﺑ ﻦﯿ

ﻦﯿـﻨﺟ و رﺬـﺑ ﻪﺘـﺳﻮﭘ رد هﺪـﻧرادزﺎﺑ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﮏﯾ دﻮﺟو ﻞﯿﻟﺪﺑ ﻪﮑﻠﺑ ،ﺖﺴﯿﻧ نﮋﯿﺴﮐا بﺬﺟ رد ﻪﺘﺳﻮﭘ ﺖﺳا . ذﻮـﻔﻧ مﺪـﻋ ﺚـﻋﺎﺑ نﺪـﺷ بﻮـﻃﺮﻣ زا ﺲﭘ رﺬﺑ ﻪﺘﺳﻮﭘ يور ﺮﺑ ژﻼﯿﺳﻮﻣ ﻪﯾﻻ ﻞﯿﮑﺸﺗ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ

ﻪﻧاﻮﺟ زا و هﺪﺷ رﺬﺑ ﻞﺧاد ﻪﺑ نﮋﯿﺴﮐا ﯽﻣ ﺖﻌﻧﺎﻤﻣ ﯽﻧز

ﺪﻨﮐ ) ،زدراودا 1968

.(

ﻪـﻨﻣاد ﻪـﺑ هﺎـﯿﮔ ﻦـﯾا

تراﺮﺣ تﺎﺟرد زا ﯽﻌﯿﺳو 15

- 48 ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد ناﺪـﻨﺒﺨﯾ ﻂـﺳﻮﺗ ﯽﻧﺎﺳآ ﻪﺑ و ﻪﺘﺷاد يرﺎﮔزﺎﺳ داﺮﮔ

ﯽﻤﻧ ﻦﯿﺑ زا دور

. ﯽـﻣ بﻮﺴﺤﻣ ﺪﻨﻠﺑ زور ﯽﻫﺎﯿﮔ زور لﻮﻃ ﻪﺑ ﺶﻨﮐاو ﺮﻈﻧ زا ﯽﺸﺣو لدﺮﺧ ﺮـﻫ ،دﻮـﺷ

رد ﻢﻫ ار دﻮﺧ ﯽﮔﺪﻧز ﻪﺧﺮﭼ ﺖﺳا ردﺎﻗ ﻪﮐ ﺪﻨﭼ ﺪـﯾﺎﻤﻧ ﻞـﻣﺎﮐ هﺎﺗﻮﮐ يﺎﻫزور رد ﻢﻫ و ﺪﻨﻠﺑ يﺎﻫزور

) ،نارﺎﮑﻤﻫ و ﮓﻧاﻮﻫ 2001

.(

لدﺮﺧ قﺮـﺷ و ﻪـﻧﺎﯿﻣروﺎﺧ و ﺎـﭘورا ﯽﻣﻮـﺑ ًﺎﻣﻮﻤﻋ و دراد دﻮﺟو نﺎﻬﺟ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﺮﺘﺸﯿﺑ رد ﯽﺸﺣو

ﯽﻣ ﺎﯿﺳآ ﺪﺷﺎﺑ

. ﻒﻠﻋ ﻦﯾا رد زﺮﻫ

52 رد و رﻮﺸﮐ 30

ﮏـﯾ ناﻮـﻨﻋ ﻪﺑ و ﺖﺳا هﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﯽﻋارز هﺎﯿﮔ

ﻒﻠﻋ ﻨﻐﭼ ،تﻼﻏ رد يﺪﺟ زﺮﻫ رﺪ

ﺪـﻨﻗ (Beta vulgaris L.) ترذ ،

(Zea mays L.) شراﺰـﮔ اﺰـﻠﮐ و

ﺖﺳا هﺪﺷ )

،نارﺎﮑﻤﻫ و ﻢﻟﻮﻫ 1997

.(

ﺐﺷ ةداﻮﻧﺎﺧ رد ﯽﻣ ﺖﻓﺎﯾ لدﺮﺧ ﻦﻏور يﺎﻫﺪﯾزﻮﮐﻮﻠﮔ ﻮﺑ

ﺮـﯿﻈﻧ ﯽﺗﺎﺠﯾﺰﺒـﺳ هﺰـﻣ و ﻮـﺑ ﻪﮐدﻮـﺷ

ﺖـﺳا تﺎـﺒﯿﮐﺮﺗ ﻦـﯾا دﻮـﺟو ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﻪﭽﺑﺮﺗ و ﻢﻠﮐ .

راﺮـﻓ داﻮـﻣ ﻦـﯾا نﺪـﺷ دازآ )

لدﺮـﺧ يﻮﺑﺎـﺑ (

زا

ﻮﻨﯾزﻮﮐﻮﻠﮔ تﻻ

5 ﺎﻫ هﺪﻨﻨﮐ ﺰﯿﻟورﺪﯿﻫ ﻢﯾﺰﻧآ ﻖﯾﺮﻃ زا زاﺪﯾزﻮﮐﻮﻠﮔﻮﯿﺗ مﺎﻧ ﻪﺑ يا

2

ﯽـﻣ ﺰﯿﻟﺎـﺗﺎﮐ ﻪـﮐ دﻮـﺷ

ﯽﻣ اﺪﺟ ار دﺮﮔﻮﮔ ﻢﺗا ﻪﺑ ﻞﺼﺘﻣ ﺰﮐﻮﻠﮔ ،ﻢﯾﺰﻧآ ﻦﯾا ﺪﻨﮐ

. نﻮﮑﯿﻠﮔآ ﻪـﺑ ﻪﺘـﺴﺑ و هﺪﺷ ﯽﯾارآ زﺎﺑ ﻪﻠﺻﺎﺣ 3

تﺎﯿﺳﻮﯿﺗوﺰﯾا ﺮﯿﻈﻧ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ لﺎﻌﻓ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺰﯿﻟورﺪﯿﻫ ﻂﯾاﺮﺷ

6 ﺎﻫ تﺎﻧﺎﯿﺳﻮﯿﺗ و

2 ﺎـﻫ ﻞـﯾﺮﺘﯿﻧ و ﺎـﻫ

ار

ﯽـــﻣ ﺪـــﯿﻟﻮﺗ ﺪـــﻨﻨﮐ

) ،كﺰـــﺴﻟوا 1978

( ماﺪـــﻧا رد ﻪـــﮐ ﺐـــﺷ هداﻮﻧﺎـــﺧ نﺎـــﻫﺎﯿﮔ يﺎـــﻫ

،ﻮـــﺑ

ﻦﻏور ﯽﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ لدﺮﺧ يﺎﻫ ﺲﻨﺟ رد دﺎﯾز راﺪﻘﻣ ﻪﺑ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻦﯾا و دﻮﺷ

دﻮـﺟو لدﺮـﺧ و ﻢـﻠﮐ يﺎﻫ

5- Glucosinolates 2. Thio – glycosidase 3. Aglycon

6- Isothiocyanates 2. Thiocyanates

(13)

13

ﺪﻧراد . كﺰﺴﻟوا )

1978 ( ﻦﻏور ﻪﮐ دﺮﮐ نﺎﺸﻧﺮﻃﺎﺧ ﻪـﻧاﻮﺟ ﻊﻧﺎـﻣ تﺪﺷ ﻪﺑ لدﺮﺧ يﺎﻫ

و نﺎـﻫﺎﯿﮔ ندز

وﺮﮑﯿﻣ ﺪﺷر ﻣ ﻢﺴﯿﻧﺎﮔرا

ﯽ ﺪﻧﻮﺷ .

1 - 5 - ﺮﮕﻨﮐ ﯽﺳﺎﻨﺸﻫﺎﯿﮔ ﯽﺸﺣو

ﺮﮕﻨﮐ ﯽـﻤﻠﻋ مﺎﻧ ﺎﺑ ﯽﺸﺣو crisium arvense L.

و ﺎـﯾﺎﭘ هﺎـﯿﮔ ﻦـﯾا ﺖـﺳا ﯽﻨـﺳﺎﮐ ةداﻮﻧﺎـﺧ زا

ﻦﯿﺑ ﯽﻋﺎﻔﺗرا ﺎﺑ ﻪﻧﺎﺘﺴﻣز 100

- 80 ﯽﺘﻧﺎﺳ ﯽﻣ ﺮﺘﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﻪﺗﻮﺑ موﺰـﯾر و ﻊـﻤﺘﺠﻣ نآ يﺎﻫ و ﻖـﯿﻤﻋ يﺎـﻫ

دراد ﯽﻘﻓا .

ﺸﻨﻣ ،رادرﺎﯿﺷ ،ﻢﯿﺨﺿ ،هدﺎﺘﺴﯾا ،ﺪﻨﻠﺑ هﺎﯿﮔ ﻦﯾا ﮥﻗﺎﺳ ﺖﺳا فﺎﺻ ًاﺮﻫﺎﻇ و ﺐﻌ

. ﺮـﮕﻨﮐ گﺮـﺑ

دراﺪﻧ گﺮﺒﻣد ﯽﺸﺣو .

گﺮﺑ ﮥﯿﺷﺎﺣ ﻪﻧاﺪﻧد ﺎﻫ

هرا راد ﺖﺳا يا .

گﺮـﺑ ﺢﻄـﺳ و رﺎـﺗ زا هﺪﯿـﺷﻮﭘ نآ يﺎـﻫ

كﺮﮐو ﺪﯿﻔﺳ گﺮﺑ ﺖﺸﭘ و كﮋﻣ ﺖﺳا راد

. ﺖـﺳا ﺶﻔﻨـﺑ ﺎﺗ ﯽﺗرﻮﺻ هﺎﯿﮔ ﻦﯾا ﻞﮔ .

ﺖـﻟﺎﺣ ﻪـﺑ ﺮﺘـﺸﯿﺑ

ﻪﭙﮐ رد ﻊﻤﺘﺠﻣ ﯽﻣ هﺪﯾد ﯽﯾﺎﻬﺘﻧا يﺎﻫ

دﻮﺷ . ﺮﮕﻨﮐ ـﺑ ﻪـﺸﯿﻤﻫ ًﺎﺒﯾﺮﻘﺗ ﯽﺸﺣو و ﺖـﺳا ﻪـﯾﺎﭘود ترﻮـﺻ ﻪ

ﻪﯾﺎﭘ ﯽﻣ اﺪﺟ ﻢﻫ زا هدﺎﻣ و ﺮﻧ يﺎﻫ ﺪﻨـﺷﺎﺑ

. ،نﺪـﺷ ﺰﺒـﺳ ﺖـﯿﻠﺑﺎﻗ ياراد روﺬـﺑ ﺪـﯿﻟﻮﺗ ياﺮـﺑ ،ﻦﯾاﺮﺑﺎـﻨﺑ

ﻪﯾﺎﭘ ﯽﺘﺴﯾﺎﺑ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻢﻫ ﮏﯾدﺰﻧ هدﺎﻣ و ﺮﻧ يﺎﻫ

. موﺰﯾر نآ زا ﻪﮐ ﯽﻘﻓا يﺎﻫ ﻪﺗﻮﺑ ﺎﻫ

ﻞـﺻﺎﺣ ﺪـﯾﺪﺟ يﺎـﻫ

ﯽﻣ ﻌﺳﻮﺗ و ﯽﮔﺪﻨﮐاﺮﭘ ﻪﺑ و هﺪﺷ ﻪﻌﻄﻗ ﻪﻌﻄﻗ ،ﻢﺨﺷ تﺎﯿﻠﻤﻋ ﺮﺛا رد ،دﻮﺷ ﻒﻠﻋ ﮥ

ﯽـﻣ ﮏﻤﮐ زﺮﻫ ﺪـﻨﻨﮐ

.

ﺮﮕﻨﮐ ﻒﻠﻋ زا ﯽﺸﺣو ﺖـﺳارﻮﺸﮐ طﺎﻘﻧ ﺮﺜﮐا رد ﻢﻬﻣ و ﻊﯾﺎﺷ زﺮﻫ يﺎﻫ

) ، ﯽﻟﺎـﻤﮐﺮﯿﻣ 1383

.(

ﻦﯿـﺴﺣ

نارﺎﮑﻤﻫ و )

1992 ( ﯽـﻃ عراﺰـﻣ رد ﯽـﺸﺣو ﺮـﮕﻨﮐ و مﺪـﻨﮔ طﻮﻠﺨﻣ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﻓﺎﯾرد 3

ﺎـﺗ 7 زا ﻪـﺘﻔﻫ

ﯽﻣ مﺪﻨﮔ گﺮﺑ ﺢﻄﺳ و داﺪﻌﺗ ،لﻮﻃ ،ﻪﺠﻨﭘ داﺪﻌﺗ ،عﺎﻔﺗرا ﺪﻫﺎﮐ

. ﺎﺑ نارﺎﺑ ﺎﺑ ﯽﯾﻮﺸﺑآ ﺪـﺷر ﺶﻫﺎـﮐ ﺚـﻋ

ﯽﻣ ﻮﺟ و مﺪﻨﮔ ﻪﺸﯾر و ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ دﻮﺷ

. كﺎـﺧ رد هﺎـﯿﮔ ﻦـﯾا يﺎـﯾﺎﻘﺑ ﻪـﮐ ﺪﻨﺘﻓﺎﯾرد ﺎﻬﻧآ 52

زا ﺪـﺻرد

داد ﺶﻫﺎﮐ ﺰﯿﻧ ار هﺎﯿﮔ دﻮﺧ ﺪﺷر .

1 - 6 - مﺪﻨﮔ ﻢﻬﻣ ﻪﻧﺎﯿﻟﺎﺳ ﺪﯿﻟﻮﺗ ناﺰﯿﻣ ﺮﻈﻧ زا مﺪﻨﮔ رد ﯽﯾاﺬﻏ لﻮﺼﺤﻣ ﻦﯾﺮﺗ

نﺎﻬﺟ ﺖﺳا مﺪـﻨﮔ ترﺎـﺠﺗ و ،

ﯽﻤﻬﻣ ءﺰﺟ

ﯽﻠﻣ دﺎﺼﺘﻗا رد يرﺎﺠﺗ نزاﻮﺗ زا ﺖﺳا

. ﻪﺑ ترﺎـﺠﺗ ،ﯽـﻠﮐ رﻮـﻃ مﺪـﻨﮔ

ﯽـﻤﻬﻣ عﻮـﺿﻮﻣ رد

و ﯽﺳﺎﯿﺳ ﻂﺑاور ﺖﻟود ﻦﯿﺑ يدﺎﺼﺘﻗا

ﺎﻫ ﺖﺳا . ﺮﻈﻧ زا و مﺪـﻨﮔ ﻦﯿﻣﺎﺗ ،ﯽﺨﯾرﺎﺗ نﺎﺒﯿﺘـﺸﭘ نﺎـﻧ ﺖـﻤﯿﻗ

ﺖﻟود ﯽﺷﺎﭘوﺮﻓ ﺎﯾ ﺖﯾﻮﻘﺗ ﻞﻣﺎﻋ و ﯽﺳاﺮﮐﻮﻣد ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺎﻫ

. فوﺮـﻌﻣ لﺎـﺜﻣ ﻦﯾﺮـﺗ

ﻪـﺴﻧاﺮﻓ بﻼـﻘﻧا نآ

(14)

14

ﺖﺳا لﺎﺳ رد ﻪﮐ 1789

ﺪﺷ زﺎﻏآ نﺎﻧ ﻪﻧﺎﻬﺑ ﻪﺑ .

زا ﺶﯿـﺑ ،مﺪﻨﮔ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺶﯾاﺰﻓا يﺮـﮕﯾد لﻮـﺼﺤﻣ ﺮـﻫ

ﺖـﺳا هدﻮﺑ ﺮﺛﻮﻣ نﺎﻬﺟ ﺪﺷر لﺎﺣ رد ﺖﯿﻌﻤﺟ ياﺮﺑ اﺬﻏ ﻦﯿﻣﺎﺗ رد .

مﺪـﻨﮔ ﺪـﯿﻟﻮﺗ ﻞـﮐ ،لﺎـﺜﻣ ياﺮـﺑ

لﺎﺳ ﻦﯿﺑ نﺎﻬﺟ يﺎﻫ

1946 ﺎﺗ 1995 ﻪﺑ ﻂﺳﻮﺘﻣ رﻮﻃ 5

/ 9 و ﻪـﺘﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا لﺎﺳ رد ﻦﺗ نﻮﯿﻠﯿﻣ

ـﯾا ﻦ

ﻦﯿﺑ مﺪﻨﮔ ﯽﻧﺎﻬﺟ هﺮﯿﺧذ ﻆﻔﺣ ﻪﺑ 20

ﺎﺗ 35 ﻣ راﺪﻘﻣ ﺪﺻرد ﺖـﺳا هدﻮـﻤﻧ ﮏـﻤﮐ نآ فﺮﺼ

. لﺎـﺳ زا

1974 ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺮﺗﺮﯿﮕﻤﺸﭼ ﺎﯿﺳآ رد مﺪﻨﮔ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ناﺰﯿﻣ .

ﻦﯾﺮﺘـﺸﯿﺑ ﺪـﯿﻟﻮﺗ ﺶﯾاﺰـﻓا راﺪـﻘﻣ

زا مﺪﻨﮔ و ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو رد لﻮﺼﺤﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﻖﯾﺮﻃ

زا ﻪـﻧ ﺶﯾاﺰـﻓا ﻖـﯾﺮﻃ ﺖـﺸﮐﺮﯾز ﺢﻄـﺳ

نآ هدﻮـﺑ

ﺖﺳا . رد ﻪﻧاﻮﺟ ﺎﺑ ﺪﺷر مﺪﻨﮔ ﯽﻣ عوﺮﺷ ﺎﻫرﺬﺑ ﯽﻧز

دﻮﺷ . ﯽـﻣ ﻪﻧاد ـﺗ ﺪـﻧاﻮﺗ

ﺎ 40 دﻮـﺧ نزو ﺪـﺻرد رد

ﻪﻧاﻮﺟ ياﺪﺘﺑا ﯽﻧز

ﺪﯾﺎﻤﻧ بﺬﺟ بآ .

و ﺖﺑﻮﻃر راﺪﻘﻣ ﻞﻗاﺪﺣ ﻪﻧاﻮﺟ ياﺮﺑ تارﺮﺣ ﻪﺟرد

ﯽﻧز مﺪـﻨﮔ رﺬـﺑ

ﻪﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ 35 ﺎﺗ 45 و ﺪﺻرد 4

ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد ﯽـﻣ داﺮﮔ

رد ﻪـﭼ ﺮـﮔا ،ﺪـﺷﺎﺑ و ﺖـﺑﻮﻃر راﺪـﻘﻣ

ﻪـﺟرد

ﺮﺗﻻﺎﺑ تراﺮﺣ )

25 - 20 ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد ﯽـﻣ ﻢﻤﯿـﺘﭘا داﺮﮔ

ﺪـﺷﺎﺑ ( ﻪـﻧاﻮﺟ ﺖﻋﺮـﺳ ﻊﯾﺮـﺳ ﯽـﻧز

ﺖـﺳا ﺮـﺗ .

ﻪﯾﻻ زا ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯿﻨﺟ زا ﯽﺘﻤﺴﻗ ﻦﯿﻟوا ﺰﯾرﻮﺌﻠﮐ

ﻫ ﺎ ي ﯽﻣ ﺮﻫﺎﻇ رﺬﺑ ﻪﺘﺳﻮﭘ ﻪـﺸﯾر ﻪﻌـﺳﻮﺗ ﺎـﺑ ﻪﮐ دﻮﺷ

ﯽﻣ هرﺎﭘ دﻮﺷ

. ﻪﺸﯾر نﺪﺷ ﺮﻫﺎﻇ زا ﺲﭘ ﯽﻫﺎﺗﻮﮐ تﺪﻣ ﻞﻤﻋ ﻦﯾا ﯽﻨﯿﻨﺟ يﺎﻫ

ﯽـﻣ مﺎﺠﻧا 7

دﻮـﺷ . ﻪـﺸﯾر

ﺲﭙﺳ و ﻪﯿﻟوا د

ﻪﺸﯾر ﺖﻔﺟ و ﯽـﻣ ار ﺰﯾرﻮﺌﻠﮐ ﺮﺳﺎﺗﺮﺳ ﯽﺒﻧﺎﺟ يﺎﻫ

ﺪﻨﻓﺎﮑـﺷ ﺮﻫﺎـﻇ ﻪﭽﻗﺎـﺳ ﺲﭙـﺳ و

ﯽﻣ دﻮﺷ . كﺎﺧ ﺢﻄﺳ ﺎﺗ ﻪﭽﻗﺎﺳ ﯽﻣ ﺪﺷر

ﺪﻨﮐ ﺖـﯾﺎﻤﺣ ار ﯽـﻘﯿﻘﺣ گﺮﺑ ﻦﯿﻟوا ﻪﮐ ﯽﻓﻼﻏ ،ﻞﯿﺘﭘﻮﺌﻠﮐ و

ﯽﻣ ﯽﺑ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻪﻟﻮﻟ ﯽﻧﺎﻤﺘﺧﺎﺳ ﺎﺑ ،ﺪﻨﮐ ﯽﻣ ﺮﻫﺎﻇ ﮓﻧر

دﻮﺷ . كﻮـﻧ فﺎﮑـﺷ زا ﯽـﻘﯿﻘﺣ گﺮﺑ ﻦﯿﻟوا ﺲﭙﺳ

ﯽﻣ ﺮﻫﺎﻇ ﻞﯿﺘﭘﻮﺌﻠﮐ گﺮﺑ ﺮﯾﺎﺳ و دﻮﺷ

ﯽـﻣ ﺮﻫﺎـﻇ نآ زا ﺲـﭘ ﺖﻋﺮﺳ ﻪﺑ ﺎﻫ ﺪﻧﻮـﺷ

. ـﭘ نﺎﺘـﺴﻣز زا ﺲ -

ﯽﻧارﺬﮔ ﯽﻣ ﺮﻫﺎﻇ ﯽﻠﺻا ﻪﻗﺎﺳ

دﻮﺷ . ماﺪﻧا ﯽـﻣ مﺪـﻨﮔ يﺎـﯾﺎﻘﺑ و ﺎـﻫ يور ﺮـﺑ ﯽﺗﺎـﭘﻮﻠﻟآ يﺎـﻫﺮﺛا ﺪـﻨﻧاﻮﺗ

ﯽﻣ ﺪﺷر نآ زا ﺪﻌﺑ ﻪﮐ ﯽﻧﺎﻫﺎﯿﮔ ﺎﯾ و روﺎﺠﻣ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ،ﺪﻨﻨﮐ

. ﻞـﯿﻟد ﻪـﺑ مﺪـﻨﮔ ﯽﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﺮﺛا

ﻪﻠﻤﺟ زا ﺖﺳا ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯽﻠﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ دﻮﺟو :

،ﺎﻫﺪﯿـﺳا ﮏﯿﻣﺎﺴﮐورﺪﯿﻫ 1

و 4 يد ﯽـﺴﮐورﺪﯿﻫ 7–

ـ ﯽﺴﮐﻮﺘﻣ– 1

و 2 ـ ﻦﯾزﺎﺴﮐوﺰﻨﺑ 3

و نﻮﻨﯾدﺎـﺴﮐوﺰﻨﺑ و نوا IBOA6

ﻦﯿﻟوزﺎـﺴﮐوﺰﻨﺑ ﯽـﺴﮐﻮﺘﻣ

2 - ﻪﯾﺰﺠﺗ هدروآﺮﻓ ﻪﮐ ناو DIMBOA

ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ ) ،مﻮـﻠﺑ 1996 ،ﺎـﺟﺎﭘﻮﮐ ؛ 1999

،ﯽﻟﻮﻧﺎـﯿﺟ ؛ 1998

؛

1-Seedling roots ﺎﯾ Seminal roots

(15)

15

،لاورﺎﻧ 1994 ،زﺮـﭘ ؛ 1991 .(

ا ﯽـﺒﯿﮐﺮﺗ ماﻮـﺗ ﻞـﻤﻋ زا ﯽـﺷﺎﻧ ﺐـﻠﻏا ﻪـﻋرﺰﻣ رد ﯽﺗﺎـﭘﻮﻠﻟآ ﺖـﯿﻟﺎﻌﻓ ز

ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﻠﻟآ ﯽﻣ ﺎﻫ

ﺪﺷﺎﺑ ) ،لاورﺎﻧ 1994 .(

ﮏـﯿﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ داﻮـﻣ رد ﻪـﮐ ﺖـﺳا ﯽﺗﺎﺒﯿﮐﺮﺗ زا ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻟوﺮﻓ

ﺖﺳا هﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ مﺪﻨﮔ .

ﺖـﺳا هﺪـﺸﻧ ﯽـﺳرﺮﺑ ﺖـﻗد ﻪﺑ مﺪﻨﮔ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﻠﻟآ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺮﯾﺎﺳ ﺮﺛا .

ﻪـﺑ

ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﻢﺴﯿﻧﺎﮑﻣ ﺎﺑ مﺪﻨﮔ رد دﻮﺟﻮﻣ ﯽﻠﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺪﺳر

ﻪﻧاﻮﺟ زا ﻪﺑﺎﺸﻣ يﺎﻫ ﻒـﻠﻋ ﺪﺷر و ﯽﻧز

ﺎـﻫ ي

ﯽﻣ يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ زﺮﻫ زﺎـﯿﻧ يﺮﺘـﺸﯿﺑ ﯽـﺳرﺮﺑ ﻪـﺑ مﺪـﻨﮔ ﯽﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﺮﺛا ﻖﯿﻗد ﻢﺴﯿﻧﺎﮑﻣ ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ ﺎﻣا ،ﺪﻨﮐ

دراد . ﺎـﺑ مﺎـﻗرا ﯽﯾﺎـﺳﺎﻨﺷ ،ﻒـﻠﺘﺨﻣ مﺎـﻗرا رد تﺎـﺒﯿﮐﺮﺗ ﻦـﯾا عﻮـﻧ و ﺖﻈﻠﻏ توﺎﻔﺗ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﯽﻓﺮﻃ زا

ﺖﺳا ﺮﺘﺸﯿﺑ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺪﻨﻣزﺎﯿﻧ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ صاﻮﺧ .

نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻧادﺰﯾ )

1386 ( ﻪـﮐ ﺪـﻧداد نﺎـﺸﻧ

ﺳ ﻪﻧاﻮﺟ ﺪﺻرد و ﺖﻋﺮ ﻪﺸﯾر لﻮﻃ ،ﯽﻧز

ﻪﻗﺎﺳ لﻮﻃ و ﻪﭼ ﺮﯿﺛﺎـﺗ ﺖـﺤﺗ ﯽﻫﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ ﻂﯾاﺮﺷ رد اﺰﻠﮐ ﻪﭼ

ﺪﻨﺘﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ و ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ نﻮﺗﻮﺗ ﻪﻗﺎﺳ و ﻪﺸﯾر هرﺎﺼﻋ .

ﯽﻣ نﺎﺸﻧ مﺪﻨﮔ يور هﺪﺷ مﺎﺠﻧا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿـﺷﻮﻠﻟآ داﻮـﻣ ﻦﺘـﺷاد ﺎـﺑ هﺎـﯿﮔ ﻦـﯾا ﻪﮐ ﺪﻫد

ﻒﻠﻋ زا ﯽﺧﺮﺑ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ دراد ار زﺮﻫ يﺎﻫ

) ﺎﺟﺎﭘﻮﮐ ،نارﺎﮑﻤﻫ و 1999

،نارﺎـﮑﻤﻫ و ﺎـﺳﻮﮔر ؛ 2002

وو ؛

،نارﺎﮑﻤﻫ و 2000

( ﯽـﻋارز بﻮـﻠﻄﻣ تﺎﻔـﺻ يﺎـﻨﺒﻣ ﺮـﺑ ﯽـﻋارز نﺎـﻫﺎﯿﮔ بﺎﺨﺘﻧا ﻪﮐ ﯽﯾﺎﺠﻧآ زا ﺎﻣا ،

ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﮐ ﺮﻈﻧ زا مﺪﻨﮔ ﺮﺛﻮﻣ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ هرﺎﺑرد ﯽﻓﺎﮐ تﺎﻋﻼﻃا و ﻪﺘﻓﺮﮔ ترﻮﺻ ﺖـﺳد رد زﺮـﻫ يﺎـﻫ

ﻪﺟﻮﺗ مﺪﻨﮔ ﯽﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ يﺎﻫﺮﺛا ﻪﺑ ﺮﺘﻤﮐ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ،ﺖﺴﯿﻧ ﺖـﺳا هﺪـﺷ

) ،ﯽﻟﻮـﻓ 1999 ،لاورﺎـﻧ ؛ 1994

.(

ﯽﻧﺎﺨﻠﯾا نارﺎﮑﻤﻫ و هداز )

1386 ( ﯽـﻋارز مﺪـﻨﮔ مﺎـﻗرا زا ﯽـﺧﺮﺑ ﯽﺗﺎـﭘﻮﻠﻟآ ناﻮﺗ يور ﻪﮐ ﯽﺸﻫوﮋﭘ رد

ﯽـﻨﻌﻣ رﻮـﻃ ﻪـﺑ مﺪﻨﮔ ﻒﻠﺘﺨﻣ مﺎﻗرا ﯽﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻪﮐ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ،ﺪﻧداد مﺎﺠﻧا ،دﻮـﺑ توﺎـﻔﺘﻣ يراد

ه يرﻮﻃ ﻪﻧاﻮﺟ مﺪﻨﮔ ﻢﻗر ود ﻪﮐ گﺮـﺑ ﯽﻟﻮـﻃ ﺪـﺷر ،ﯽﻧز

ﻪـﺸﯾر و گﺮـﺑ ﮏـﺸﺧ و ﺮـﺗ نزو ،ﻪـﺸﯾر و

ﻢﭽﭼ و ﯽﺸﺣوﻮﺟ ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ار ﺖﺨﺳ

ﺮـﺛا ﻦﯾﺮـﺘﻤﮐ مﺪـﻨﮔ ﺮﮕﯾد ﻢﻗر ود ﯽﻟو ﺪﻧداد ﺶﻫﺎﮐ يراد

ﻢﭽﭼ ﺮﺑ ار ﯽﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ﯽﺸﺣوﻮﺟ و ﺖﺨﺳ

.

(16)

16

1 - 7 . ﺐﯿﺳ ﯽﻨﯿﻣز

ﺐﯿﺳ دورو ﯽﻣﺮﺑ رﺎﺟﺎﻗ هﺎﺷ ﯽﻠﻌﺤﺘﻓ ﺖﻣﻮﮑﺣ نارود ﻪﺑ ناﺮﯾا ﻪﺑ ﯽﻨﯿﻣز

ﻂﺳﻮﺗ نﺎﻣز نآ رد ﻪﮐ ددﺮﮔ

ﺪﯾدﺮﮔ رﻮﺸﮐ دراو ﻢﮑﻠﻣ نﺎﺟﺮﺳ .

ﯽﻠﮐ رﻮﻃ ﻪﺑ

، ﺐﯿﺳ ﺖﺸﮐ دوﺪﺣ زا ﺎﯿﻧد رد ﯽﻨﯿﻣز

450 رد و ﻞﺒﻗ لﺎﺳ

ناﺮﯾا 200 - 150 ﺖﺳا هﺪﺷ عوﺮﺷ ﻞﺒﻗ لﺎﺳ )

ﻪﺟاﻮﺧ رﻮﭘ ، 1375 .(

ﺐﯿﺳ ﻪﻟﺎﺴﮑﯾ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﯽﻨﯿﻣز ،

ﺲﻨﺟ زا Solanum

ﻪﻧﻮﮔ ، Tuberosum و

هﺮﯿﺗ Solanaceae ﺖﺳا

و

ﻞﻣﺎﺷ 200 ﻪﻧﻮﮔ ﺖﺳا . ﺖﺸﻫ ﻪﻧﻮﮔ ارز نآ ﻪﺗﻮﺑ ياراد و ﯽﻋ عﺎﻔﺗرا ﻪﺑ هدﺎﺘﺴﯾا ﯽﻔﻠﻋ

150 60– ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺎﺑ ﺮﺘﻣ

ﺪﺷر هرود لﻮﻃ 3

ﺎﺗ 6 ﯽﻣ هﺎﻣ ﺪﺷﺎﺑ ) ﻪﺟاﻮﺧ ،رﻮﭘ 1375 .(

لواﺪﺘﻣ ﺐﯿﺳ مﺎﻗرا ﻦﯾﺮﺗ ﺪﯿﺋﻮﻠﭘاﺮﺘﺗ ﯽﻨﯿﻣز

) 48

= x

4

= 2n ( مﺎﻧ ﺎﺑ ﯽﻤﻠﻋ S. tuberosum ﯽﻣ

ﻣ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﯽ

هوﺮﮔﺮﯾز ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ رورﺎﺑ ﺮﮔد ًﻼﻣﺎﮐ يﺎﻫ

Tuberosum و

Andigena دﻮﺷ ﻢﯿﺴﻘﺗ

) ،گازرﺪﻧاو و ﺎﻤﮐﻮﯿﺑ 1990

.(

ﺐﯿﺳ هﺪﻏ ﻪﻗﺎﺳ ﯽﻨﯿﻣز

ﻪﮐ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﯾ ﻞﮑﺷ ﺮﯿﯿﻐﺗ يا

ﻪﻧاﻮﺟ ﻢﺸﭼ مﺎﻧ ﻪﺑ ﻪﺘﻓر وﺮﻓ طﺎﻘﻧ رد نآ ﯽﺒﻧﺎﺟ يﺎﻫ

، ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺰﮐﺮﻤﺘﻣ .

ﻪﻧاﻮﺟ ﻪﺳ ياراد ﻞﻗاﺪﺣ ﻢﺸﭼ ﺮﻫ

هدﻮﺑ ﺑ ﻪﮐ ﻪ ﺲﻠﻓ ﻪﻠﯿﺳو ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﻃﺎﺣا ﯽﯾﺎﻫ

. ﻪﺼﺨﺸﻣ زا ﺐﯿﺳ يﺎﻫ

ﻪﻗﺎﺳ دﻮﺟو ﯽﻨﯿﻣز يﺎﻫ

ﯾز هﺪﻧﺰﺧ ﺮ

-

لﻮﻃ ﻪﺑ ﯽﻨﯿﻣز 45

- 5 ﯽﺘﻧﺎﺳ هﺮﮔ زا ﻪﮐ ﺖﺳا ﺮﺘﻣ ﻪﻗﺎﺳ ﯽﮐﺎﺧﺮﯾز و ﯽﻨﯿﯾﺎﭘ يﺎﻫ

ﯽﻣ ﺄﺸﻨﻣ ﯽﯾاﻮﻫ يﺎﻫ ﺮﯿﮔ

ﻧﺪ .

ﻪﻗﺎﺳ ﻦﯾا گﺮﺑ ﯽﻨﯿﻣزﺮﯾز يﺎﻫ

ﺮﯿﮔ راﺮﻗ رﻮﻧ ضﺮﻌﻣ رد ﺮﮔا ﻪﮐ ﺪﻧراد ﻞﮑﺷ ﯽﺴﻠﻓ و ﮏﭼﻮﮐ يﺎﻫ ﻧ

ﻪﺑ ﻞﯾﺪﺒﺗ ﺪ

ﻪﻗﺎﺳ ﯽﻣ ﯽﯾاﻮﻫ يﺎﻫ ﻪﺑ و هﺪﺷ مرﻮﺘﻣ ﯽﻨﯿﻣزﺮﯾز ﻪﻗﺎﺳ ﺮﻫ يﺎﻬﺘﻧا ،دﻮﺷ

ﯽﻣ ﻞﯾﺪﺒﺗ هﺪﻏ ،ددﺮﮔ

ﻪﻧاﻮﺟ هﺪﻏ يﺎﻫ

ﯽﻣ ﯽﯾاﻮﻫ ﻪﻗﺎﺳ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻪﻧاﻮﺟ ﺮﻫ و هدﻮﻤﻧ ﺪﺷر ﺪﻋﺎﺴﻣ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﺪﻨﮐ

) ﻪﺟاﻮﺧ ،رﻮﭘ 1375 .(

1 - 8 - يزروﺎﺸﮐ ﻊﻣاﻮﺟ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ رد ﯽﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ دﺮﺑرﺎﮐ

ﻪﻫد رد ﯽﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ ﮥﻨﯿﻣز رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ هﮋـﯾو ﻪﺟﻮﺗ زا ﺮﯿﺧا يﺎﻫ

ﻪـﺑ ﻪـﮐ ﺖـﺳا هدﻮـﺑ رادرﻮـﺧﺮﺑ يا

ﺎﺷ فﺪﻫ ﻦﯾﺪﻨﭼ ﺮﻃﺎﺧ ﻞﻣ

: ﺖﺳد ،ﯽـﻋارز نﺎـﻫﺎﯿﮔ دﺮـﮑﻠﻤﻋ ﺶﯾاﺰـﻓا و حﻼﺻا ﺖﻬﺟ ﯽﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ يزرو

ﻪـﻧﻮﮔ عﻮﻨﺗ ﻆﻔﺣ ﻒـﻠﻋ ﺖﯾﺮﯾﺪـﻣ ،يا

،زﺮـﻫ يﺎـﻫ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﻖـﯾﺮﻃ زا ﺖـﺴﯾز ﻂﯿـﺤﻣ زا ﺖـﻇﺎﻔﺣ

لﺎﮑﯿﻤﮐﻮﻠﻟآ ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﮐ ﺖﻬﺟ ﺖﺴﯾز ﻂﯿﺤﻣ ﺎﺑ رﺎﮔزﺎﺳ يﺎﻫ

،زﺮﻫ يﺎﻫ يرﺎﻤﯿﺑ و تﺎﻓآ

ﯽﻫﺎـﯿﮔ يﺎـﻫ

ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ )

ﮓﻨﯿﻠﻬﻧا 1988

يوزر ؛ 1999

؛ ،ﯽﻠﻫﻮﮐ 2001

.(

ﺶﯾﺎﻣزآ نﻮـﻣاﺮﯿﭘ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﯽﻤﻠﻋ يﺎﻫ

لﺎﺳ ﺎﺗ هﺪﯾﺪﭘ ﻦﯾا 1900

ﺖـﺳا هدﻮﺒﻧ نوﺪﻣ .

ﻪـﺘﻓﺎﯾ ﯽﺗﺎـﭘﻮﻠﻟآ هرﺎـﺑرد ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ و ﺶﻫوﮋـﭘ ﺎـﺑ يﺎـﻫ