ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﻴﺎﻫﺪاﻧﻪ و ﻫﺮز ي ﻫﺎ دوره ﺑﺤﺮاﻧﻲ ﻛﻨﺘﺮل ﻋﻠﻒ ﻣﻄﺎﻟ

(1)

ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﻛ ﻲﻧاﺮﺤﺑ هرود

ﺎﻫ ي زﺮﻫ و ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ

(Nigella sativa L.)

ﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ﻴ

ﺮ هرود ﻞﺧاﺪﺗ و لﺮﺘﻨﻛ يﺎﻫ

مﺪﻘﻣ ﻲﻧاﻮﺿر ﺰﻳوﺮﭘ

1

-*

يﺪﻴﺳ ﺪﻤﺤﻣ ﺪﻴﺳ 2

ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :

07 / 03 / 1392

شﺮﻳﺬﭘ ﺦﻳرﺎﺗ :

24 / 12 / 1393

هﺪﻴﻜﭼ

ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﻛ ﻲﻧاﺮﺤﺑ هرود ﻦﻴﻴﻌﺗ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﺎﻫ

ي زﺮﻫ

، دﺮﻜﻠﻤﻋ دﺮﻜﻠﻤﻋ ياﺰﺟا و ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴـﺳ

(Nigella sativa L.)

ﺛﺄـﺗ ﺖـﺤﺗ ﻴ ﺮ هرود و لﺮـﺘﻨﻛ يﺎـﻫ

ﻒﻠﻋ ﻞﺧاﺪﺗ ﺎﻫ

ي لﺎﺳ رد ﻲﺸﻳﺎﻣزآ ،زﺮﻫ 1391

ﺎﺑ رﺎﻤﻴﺗ هدزاود راﺮﻜﺗ ﻪﺳ و

ﺑ ﻪ

كﻮـﻠﺑ حﺮـﻃ ترﻮـﺻ هﺪﻜـﺸﻧاد ﻲﺗﺎـﻘﻴﻘﺤﺗ ﻪـﻋرﺰﻣ رد ﻲﻓدﺎـﺼﺗ ﻞـﻣﺎﻛ يﺎـﻫ

ﺪﻬﺸﻣ ﻲﺳودﺮﻓ هﺎﮕﺸﻧاد يزروﺎﺸﻛ ﺪﺷ اﺮﺟا

. ﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ يﺮﺳ ود رد ﻞﻣﺎﺷ

هرود يﺎﻫ لﺮﺘﻨﻛ ﻒﻠﻋ ﺎـﻫ ي زﺮـﻫ ) ،ﺮﻔـﺻ 14 ، 28 ، 42 ، 56 و 70 ﺰﺒـﺳ زا ﺲـﭘ زور

ﻒﻠﻋ ،ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ نﺪﺷ ﻪﺑ ﺪﺷر هزﺎﺟا ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ ﺖﺷادﺮﺑ نﺎﻣز ﺎﺗ ﺲﭙﺳ و ﺪﻧﺪﺷ لﺮﺘﻨﻛ زﺮﻫ يﺎﻫ

نآ ﺎـﻫ ﺪـﺷ هداد ( و ﻞﺧاﺪـﺗ ﻒـﻠﻋ ﺎـﻫ ي زﺮـﻫ ) نﺪـﺷ ﺰﺒـﺳ زا

ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ هرود ﺎﺗ ﻒﻠﻋ ﻪﺑ هﺪﺷ ﺮﻛذ يﺎﻫ ﺪﺷ هداد ﺪﺷر هزﺎﺟا زﺮﻫ يﺎﻫ

ﺖﺷادﺮﺑ نﺎﻣز ﺎﺗ ﺲﭙﺳ و

، لﺮﺘﻨﻛ ﻞﻣﺎﻛ ﻒﻠﻋ ﺎﻫ ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ زﺮﻫ ي (

ﺪﻧﺪـﺷ ﻲـﺣاﺮﻃ .

ﺮــﺑ فورﻮــﺳ ،ﺶﻳﺎــﻣزآ ﺞﻳﺎــﺘﻧ سﺎــﺳا (Echinochloa cruss-galli L.)

ﻪﻤﻠــﺳ ، (Chenopodium album L.) سوﺮــﺧ جﺎــﺗ و

ﻲــﺸﺣو

(Amaranthus retroflexus L.) ﻒﻠﻋ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ،ﻚﺸﺧ نزو و گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ندﻮﺑ اراد ﺎﺑ

ﺎﻫ ي ﻲﻠـﺻا زﺮﻫ ﺐـﻟﺎﻏ و

ﺪﻧﺪـﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨـﺷ ﻪـﻋرﺰﻣ .

هرود ﺶﻳاﺰﻓا ﻒﻠﻋ ﻞﺧاﺪﺗ و لﺮﺘﻨﻛ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ يﺮﺳ ود ﺮﻫ رد ﺖﺑﺎﻗر يﺎﻫ

ﻲﻨﻌﻣ ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ زﺮﻫ يﺎﻫ راد

،گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺺﺧﺎﺷ

ﻪـﺗﻮﺑ رد لﻮـﻜﻴﻟﻮﻓ داﺪﻌﺗ ،

ﻦﻏور دﺮﻜﻠﻤﻋ و ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ

ﺪﺷ . ﻲﻧاﺮﺤﺑ هرود عوﺮﺷ رد

ﺞﻨﭘ حﻮﻄﺳ و

10 ﺖﻓا ﺪﺻرد لﻮﺒﻗ ﻞﺑﺎﻗ

ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺐـﻴﺗﺮﺗ ﻪـﺑ

11 و 14 زور ﺲـﭘ زا

ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ نﺪﺷ ﺰﺒﺳ )

87 و 130 زور ﻪﺟرد - ﺪﺷر ( ﺪﺷ دروآﺮﺑ . نﺎﻳﺎﭘ ﻦﻳا رد هرود هﺪﺷ ﺮﻛذ حﻮﻄﺳ ﺐـﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺰﻴﻧ

64 و 57 نﺪـﺷ ﺰﺒـﺳ زا ﺲـﭘ زور )

922 و

783 زور ﻪﺟرد - ﺪﺷر ( ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ .

هژاو يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ :

ﻦﻏور دﺮﻜﻠﻤﻋ ،ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ،دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺖﻓا ﻣ ،

ﻚﻴﺘﺴﺠﻟ ﻪﻟدﺎﻌﻣ ،ﺰﺗﺮﭙﻣﺎﮔ ﻪﻟدﺎﻌ

ﻪﻣﺪﻘﻣ 1

ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﻛ ،ﻲﻋارز نﺎﻫﺎﻴﮔ رﺎﻛ و ﺖﺸﻛ نارود ﻦﻴﻟوا زا ﺎﻫ

ي زﺮـﻫ

ﻪﺒﻨﺟ زا ﻲﻜﻳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺖـﺳا هدﻮﺑ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ﻲﻋارز تﺎﻴﻠﻤﻋ ﻢﻬﻣ يﺎﻫ

) 5 .(

ﺑ ﻪ رﻮﻃ ي ﻒﻠﻋ ﺖﺑﺎﻗر ﻪﻛ ﺎﻫ

ي زا ﻲـﻜﻳ هراﻮـﻤﻫ ﻲﻋارز هﺎﻴﮔ ﺎﺑ زﺮﻫ

ﻢﻬﻣ ﻴﺳر يﺎﺘﺳار رد ﻲﺳﺎﺳا تﻼﻜﺸﻣ ﻦﻳﺮﺗ رد دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﺮﺜﻛاﺪـﺣ ﻪﺑ نﺪ

ﻆﻔﺣ رﺎﻨﻛ دﺮﻜﻠﻤﻋ

نﺎﻫﺎﻴﮔ ﻲﻔﻴﻛ ﻲﻋارز

ﻲﻣ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد دﻮﺷ

) 14 .(

ﺎﺑ

ﻒﻠﻋ نﺪﺷ ﺰﺒﺳ نﺎﻣز ﻪﻛ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﻫ

ي ﺖـﺑﺎﻗر هرود لﻮـﻃ و زﺮـﻫ

نآ رد زﺮـﻫ ﻒـﻠﻋ ﻪـﻧﻮﮔ يﺮﺗﺮﺑ ﻦﻴﻌﺗ رد ﻲﻠﺻا ﻞﻣﺎﻋ ،ﻲﻋارز هﺎﻴﮔ ﺎﺑ ﺎﻫ

ﺑ ﻪ ﻋارز هﺎﻴﮔ ﺎﺑ كﺮﺘﺸﻣ ﻊﺒﻨﻣ ندروآ ﺖﺳد ﻲ

ـﻜﻠﻤﻋ ﺮـﺑ و هدﻮﺑ ﻲﻳﺎـﻬﻧ دﺮ

ﺛﺄﺗ نآ ﻴ ﺮ ﺑ ﻪ دراد ﻲﻳاﺰﺳ )

17 (

ﻒـﻠﻋ لﺮـﺘﻨﻛ ﺐـﺳﺎﻨﻣ نﺎﻣز ﻦﻴﻴﻌﺗ ، ﺎـﻫ

ي

ﻢﻬﻣ زا ﻲﻜﻳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ زﺮﻫ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ رد فاﺪﻫا ﻦﻳﺮﺗ

ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫ

1 ، 2 - دﺎﺘﺳا و يﻮﺠﺸﻧاد يﺮﺘﻛد تﺎﺗﺎﺒﻧ حﻼﺻا و ﺖﻋارز هوﺮﮔ

، هﺪﻜﺸﻧاد

،يزروﺎﺸﻛ

هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﺳودﺮﻓ ﺪﻬﺸﻣ

*) - لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ :

Email: [email protected] (

ﻒﻠﻋ ﺎﻫ ي ﻲﻣ ﻲﻘﻠﺗ زﺮﻫ دﻮﺷ

) 8 .(

ﻒﻠﻋ ﺖﺑﺎﻗر ﻲﻧاﺮﺤﺑ هرود مﻮﻬﻔﻣ ﺎﻫ

ي دوﺪﺣ رد زﺮﻫ 40

ﺶﻴـﭘ لﺎﺳ

ﺪﺷ حﺮﻄﻣ . اﻮﺘﺳا ضﺮﻓ ﻦﻳا ﺮﺑ هرود ﻦﻳا سﺎﺳا ﻒﻠﻋ ﻪﻛ دﻮﺑ ر

ﺎﻫ ي زﺮـﻫ

ﮔ دﺮـﻜﻠﻤﻋ و ﺪﺷر ﺮﺑ هزاﺪﻧا ﻚﻳ ﻪﺑ ﻲﻋارز هﺎﻴﮔ ﺪﺷر هرود ﺮﺳاﺮﺳ رد ـﻴ

هﺎ

ﺛﺄﺗ ﻴ ﺮ ﻒﻠﻋ ﺖﺑﺎﻗر ،ﺪﺷر ﻞﺣاﺮﻣ ﻲﻀﻌﺑ رد ﻪﻜﻠﺑ ؛ﻪﺘﺷاﺪﻧ ﻲﻔﻨﻣ ﺎـﻫ

ي زﺮـﻫ

ﻲﻣ ﻞﻴﻤﺤﺗ ﻲﻋارز هﺎﻴﮔ ﺮﺑ يﺮﺗﺪﻳﺪﺷ تاﺮﺛا ﺪﻨﻛ

. ﻪﻴـﺿﺮﻓ ﻦـﻳا سﺎﺳا ﺮﺑ

ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﻛ ﻲﻧاﺮﺤﺑ هرود ،هرود ﻦﻳا ﺎﻫ

ي زﺮﻫ ﺪـﺷ هﺪﻴﻣﺎﻧ )

16 .(

ﻪـﺑ ﺎـﻨﺑ

هﺪﺷ ﻪﺋارا ﻒﻳرﺎﻌﺗ

»

ﻒـﻠﻋ لﺮـﺘﻨﻛ ﻲـﻧاﺮﺤﺑ هرود ﺎـﻫ

ي ﻪـﺑ هرﺎـﺷا زﺮـﻫ

هرود ﻞـﻴﻟد ﻪـﺑ نآ ﻲـﻃ رد ﻪﻛ دراد ﻲﻋارز هﺎﻴﮔ ﺪﺷر ﻞﺼﻓ لﻮﻃ رد يا

ﻒﻠﻋ ﺖﺑﺎﻗر زا ﻲﺷﺎﻧ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶﻫﺎﻛ ﺎﻫ

ي ﻒﻠﻋ ﻦﻳا ،زﺮﻫ ﺎﻫ

ي ﺪـﻳﺎﺑ زﺮﻫ

ﺪﻧﻮﺷ لﺮﺘﻨﻛ «

) 13 و 25 .(

ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﻛ ﻲﻧاﺮﺤﺑ هرود ﺎـﻫ

ي ﺖـﺤﺗ زﺮـﻫ

ﺛﺄﺗ ﻴ ﺰﺟ ود ﺮ هرود ﻞﻣﺎﺷ ﻲﺘﺑﺎﻗر ء ﻒﻠﻋ ﻞﺧاﺪﺗ يﺎﻫ

ﺎﻫ ي رﻮـﻈﻨﻣ ﻪـﺑ زﺮﻫ

هرود و هرود عوﺮﺷ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﻛ يﺎﻫ

ﺎﻫ ي نﺎﻳﺎﭘ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﺖﻬﺟ زﺮﻫ

هرود ﻦﻳا ) 10 ( ﺐﺴﺣ ﺮﺑ ﺎـﻳ و نﺪـﺷ ﺰﺒﺳ ،ﺖﺷﺎﻛ زا ﺲﭘ يﺎﻫزور داﺪﻌﺗ

دروآﺮـﺑ ﻲـﻋارز هﺎـﻴﮔ يﺪـﺷر ﻪـﻠﺣﺮﻣ ﺎـﻳ و ﺪـﺷر زور ﻪﺟرد ،يرﺎﻛ ﺎﺸﻧ

ﺪﻠﺟ 29

، هرﺎﻤﺷ 2 ، نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ 1394

، ص . 186 - 175

(2)

ﻲﻣ دﻮﺷ ) 20 و 22 (.

ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﺣ ﺮﺑ ﻦﻳا ،ﺮﻈﻧ درﻮﻣ ﻂﻳاﺮﺷ ﺎﻳ و ﻪﻧﻮﮔ ﺐﺴ

هرود ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ هﺎـﻴﮔ دﺮـﻜﻠﻤﻋ لﻮﺒﻗ ﻞﺑﺎﻗ ﺖﻓا

ﻲﻋارز ) 5 / 2 ﺎﺗ 20 ﺪﺻرد ( ددﺮﮔ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ )

18 .(

و ﻲﻨﻴﺴﺣ طﺎﺒﺗرا ﻦﻳا رد

نارﺎﻜﻤﻫ ) 1 ( سﺎﺳا ﺮﺑ ﺞﻨﭘ هرود ﻦﻳﺮﺘﻬﺑ ،يدﺎﺼﺘﻗا دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺖﻓا ﺪﺻرد

ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﻛ ﺎﻫ

ي ﺰﺒـﺳ هﺮﻳز زﺮﻫ )

Cuminum cyminum (

ار 24 ﺎـﺗ

34 ﺪﻧدﻮﻤﻧ ﻦﻴﻴﻌﺗ نﺪﺷ ﺰﺒﺳ زا ﺲﭘ زور .

نارﺎـﻜﻤﻫ و ﻦﻴﺑﻮﻴﻣ )

19 ( ﺰـﻴﻧ

ﻲﻨﻌﻣ ﺶﻫﺎﻛ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻦﻤﺿ ،ﻪـﻧاد راﺰـﻫ نزو ،ﺮـﺘﭼ رد ﻪـﻧاد داﺪـﻌﺗ راد

ﻪــﻧﺎﻳزار ﻚــﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ دﺮــﻜﻠﻤﻋ ﺰــﻴﻧ و ﻪــﻧاد دﺮــﻜﻠﻤﻋ )

Foeniculum

vulgare Mill (

رد هرود ﺶﻳاﺰﻓا ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻒـﻠﻋ ﺖﺑﺎﻗر يﺎﻫ

ﺎـﻫ ي ،زﺮـﻫ

ﻨﺘﺷاد رﺎﻬﻇا لﺮـﺘﻨﻛ ،لﻮـﺒﻗ ﻞـﺑﺎﻗ دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﺮﺜﻛاﺪـﺣ ﺐﺴﻛ ﺖﻬﺟ ﻪﻛ ﺪ

ﻒﻠﻋ ﺎﻫ ي ﻲﻣ هﺎﻴﮔ ﻦﻳا رد زﺮﻫ ﺎـﺗ ﺖـﺴﻳﺎﺑ

50 نﺪـﺷ ﺰﺒـﺳ زا ﺲـﭘ زور

دﺮﻴﮔ ترﻮﺻ .

ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴــــﺳ (Nigella sativa L.)

ﻪــــﻟﻻآ هداﻮﻧﺎــــﺧ زا

(Ranunculaceae) ﻪـﻛ هدﻮـﺑ هﺎﺗﻮﻛ ﺪﺷر هرود ﺎﺑ ﻪﻟﺎﺳ ﻚﻳ ﻲﻫﺎﻴﮔ ،

دراد ﺶـﻳور ناﺮـﻳا ﻚﺸﺧ ﻪﻤﻴﻧ و ﻚﺸﺧ ﻖﻃﺎﻨﻣ رد )

7 و 12 .(

عﺎـﻔﺗرا

و ﻪﺑ ﻦﻴﻳﺎﭘ ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ و زﺎﺑ ًﺎﺘﺒﺴﻧ ﻲﭘﻮﻧﺎﻛ ،ﻢﻛ ﻳ

هﮋ ﻲﻳاﺪـﺘﺑا ﻞـﺣاﺮﻣ رد

ﻢﻬﻣ زا ،ﺪﺷر ﺎﺑ ﻞﺧاﺪﺗ رد ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ ﻲﺘﺑﺎﻗر ناﻮﺗ ﺶﻫﺎﻛ رد ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﻳﺮﺗ

ﻒﻠﻋ ﺎﻫ ي ﻲﻣ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد زﺮﻫ دﻮﺷ

. ﺑ ﻪ ﺮﺛﻮﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﻴﺑ رد ﻪﻛ يرﻮﻃ

ﻒﻠﻋ ﺖﺑﺎﻗر ،ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ ﺪﺷر ﺮﺑ ﺎﻫ

ي

يﺮﺘـﺸﻴﺑ ﺖـﻴﻤﻫا زا زﺮﻫ رادرﻮـﺧﺮﺑ

ﻣ ﻲ ﺪﺷﺎﺑ ) 20 .(

ﻒـﻠﻋ ﺖـﺑﺎﻗر ﻪﻛ ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ طﺎﺒﺗرا ﻦﻳا رد ﺎـﻫ

ي

ﻲﻣ زﺮﻫ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻢﺸﭼ ﺶﻫﺎﻛ

ﺮﻴﮔ ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ ﻦﻏور و ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ

ﺎﺗ 80 دﻮﺷ ﺪﺻرد )

15 .(

تاﺮـﺛا ﻲـﺳرﺮﺑ فﺪﻫ ﺎﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا هﺪﺷ ﺮﻛذ تﺎﺤﻴﺿﻮﺗ سﺎﺳا ﺮﺑ هرود ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﻛ و ﻞﺧاﺪﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﺎﻫ

ي

،دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﺮـﺑ زﺮﻫ ياﺰـﺟا

ﻒـﻠﻋ لﺮـﺘﻨﻛ ﻲﻧاﺮﺤﺑ هرود نﺎﻳﺎﭘ و عوﺮﺷ ﺰﻴﻧ و دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺎـﻫ

ي رد زﺮـﻫ

ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ مﺎﺠﻧا ﺖﻓﺮﮔ . ﻒﻠﻋ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻲﻳﺎﻳﻮﭘ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﺎﻫ

ي ﻪـﻋرﺰﻣ زﺮـﻫ

ﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ ﻴ

ﺮ هرود ﺪﺷ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ هﺪﺷ ﺮﻛذ يﺎﻫ .

شور و داﻮﻣ ﺎﻫ

لﺎﺳ رد ﺶﻳﺎﻣزآ ﻦﻳا 1391

ﺎﺑ رﺎﻤﻴﺗ هدزاود راﺮﻜﺗ ﻪﺳ و

ﺑ ﻪ ترﻮـﺻ

كﻮﻠﺑ حﺮﻃ ﺎﻫ

يزروﺎﺸﻛ هﺪﻜﺸﻧاد ﻲﺗﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﻪﻋرﺰﻣ رد ﻲﻓدﺎﺼﺗ ﻞﻣﺎﻛ ي

رد ﻊﻗاو ﺪﻬﺸﻣ ﻲﺳودﺮﻓ هﺎﮕﺸﻧاد 10

ﺪﻬـﺸﻣ قﺮـﺷ يﺮﺘﻣﻮـﻠﻴﻛ )

لﻮـﻃ

ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ 28َ

ْ

59 ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ ضﺮﻋ و ﻲﻗﺮﺷ 15َ

ْ

36

عﺎـﻔﺗرا و ﻲﻟﺎﻤـﺷ

985 ﺮﺘﻣ ﺎﻳرد ﺢﻄﺳ زا (

ﺪﻣآ رد اﺮﺟا ﻪﺑ .

ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦــﻳا رد ﺎــﻫرﺎﻤﻴﺗ

يﺮــﺳ ود رد ﻞﻣﺎــﺷ

هرود يﺎــﻫ لﺮــﺘﻨﻛ

ﻠﻋ ﻒ ﺎﻫ ي زﺮﻫ ) ،ﺮﻔـﺻ 14 ، 28 ، 42 ، 56 و 70 نﺪـﺷ ﺰﺒـﺳ زا ﺲـﭘ زور

ﻒﻠﻋ ،ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ ﺖـﺷادﺮﺑ نﺎـﻣز ﺎـﺗ ﺲﭙـﺳ و ﺪﻧﺪـﺷ لﺮـﺘﻨﻛ زﺮـﻫ يﺎﻫ

ﻒﻠﻋ ﻪﺑ ﺪﺷر هزﺎﺟا ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ ﺪـﺷ هداد زﺮﻫ يﺎﻫ

( و ﻞﺧاﺪـﺗ ﻒـﻠﻋ ﺎـﻫ ي

زﺮﻫ ) نﺪﺷ ﺰﺒﺳ زا ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ

هرود ﺎﺗ ﻒـﻠﻋ ﻪﺑ هﺪﺷ ﺮﻛذ يﺎﻫ زﺮـﻫ يﺎـﻫ

ﻣز ﺎﺗ ﺲﭙﺳ و ﺪﺷ هداد ﺪﺷر هزﺎﺟا ﺖﺷادﺮﺑ نﺎ

، لﺮﺘﻨﻛ ﻞﻣﺎﻛ ﻒـﻠﻋ ﺎـﻫ ي ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ زﺮﻫ

( ﺪﻧﺪﺷ ﻲﺣاﺮﻃ .

ﺶـﻳآ ترﻮـﺻ ﻪـﺑ ﺶﻳﺎﻣزآ ياﺮﺟا زا ﻞﺒﻗ لﺎﺳ رد ﺮﻈﻧ درﻮﻣ ﻦﻴﻣز دﻮﺑ . ﻞﻣﺎﺷ ﻦﻴﻣز يزﺎﺳ هدﺎﻣآ ﻞﺣاﺮﻣ مﺎﺠﻧا

ﻪﻴﻟوا ﻢﺨﺷ ﻦﻫآوﺎـﮔ ﻂﺳﻮﺗ

نادﺮﮔﺮﺑ ﺶﺨﭘ و 25 ﻲﻣاد دﻮﻛ ﻦﺗ

ًﻼﻣﺎﻛ هﺪﻴﺳﻮﭘ هﺎـﻣ رذآ رد 1390

و

ﺢﻴﻄﺴﺗ ،ﻢﻫ ﺮﺑ دﻮﻤﻋ ﻚﺴﻳد ود ﻪﺘﺸﭘ و يﻮﺟ دﺎﺠﻳا و

ﺖـﺷﺎﻛ زا ﺶﻴﭘ

دﻮﺑ . تﺮﻛ ﻪﻠﺻﺎﻓ ﺎﻫ

) دﺎـﻌﺑا ﺎﺑ 4

× 2 ﺮـﺘﻣ ( ﻪﺘـﺸﭘ و ﺮﮕﻳﺪـﻜﻳ زا ﺎـﻫ 5

/ 0 و

كﻮﻠﺑ ﻪﻠﺻﺎﻓ ﺪﺷ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﺮﺘﻣ ﻚﻳ ﺎﻫ

. ﺖﺷﺎﻛ تﺎﻴﻠﻤﻋ )

مﺮﻴﻤـﺳ رﺬـﺑ هدﻮﺗ (

ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا ﻪﺘﺸﭘ ﺮﻫ ﻦﻴﻓﺮﻃ رد هﺎﻣ ﻦﻳدروﺮﻓ مرﺎﻬﭼ رد .

يرﺎـﻴﺑآ ﻦﻴﻟوا

يرﺎﻴﺑآ ﺮﻳﺎﺳ و ﺖﺷﺎﻛ زا ﺪﻌﺑ ﻪﻠﺻﺎﻓﻼﺑ ﺎﻫ

ﻚـﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ ﻲﮔﺪﻴﺳر نﺎﻣز ﺎﺗ

ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻪﺘﻔﻫ ﺮﻫ .

ﭻﻴﻫ زا ﺰﻴﻧ ﺶﻳﺎﻣزآ ﻦﻳا مﺎﺠﻧا ﻞﺣاﺮﻣ لﻮﻃ رد ﻪﻧﻮﮔ

ﻒﻠﻋ ،ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ دﻮﻛ ﺖﻓآ و ﺶﻛ

ﺪﺸﻧ هدﺎﻔﺘﺳا ﺶﻛ .

دﺎﻌﺑا زا ﻲﻤﻴﻧ ﺮﻫ

ﺪﺷر هرود ﻲﻃ رد ﻲﺒﻳﺮﺨﺗ يرادﺮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ تﺮﻛ

ﻪــﻤﻴﻧ و مود هزاﺪــﻧا ﻪــﺑ يﺮــﻴﮔ ﺪــﺷ هداد صﺎــﺼﺘﺧا ﻞــﺼﻓ ﺮــﺧآ يﺎــﻫ .

ﻪﻧﻮﻤﻧ رادﺮﺑ ي ﺖﺣﺎﺴﻣ زا ﻲﺒﻳﺮﺨﺗ يﺎﻫ 5

/ 0 ﺮـﺘﻣ × 25 / 0 رﻮـﻃ ﻪـﺑ ﺮـﺘﻣ

ﻌﺗ ﺖﻬﺟ ﻪﻴﺷﺎﺣ ﺮﺛا ﺖﻳﺎﻋر ﺎﺑ و ﻲﻓدﺎﺼﺗ ﻴ

ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴـﺳ گﺮـﺑ ﺢﻄﺳ ﻦﻴ )

رد

ﻞـﮔ نﺎﻣز ـﻫد

ﻲ ( مﺎـﺠﻧا ﺖـﻓﺮﮔ . ﻚـﺸﺧ نزو و گﺮـﺑ ﺢﻄـﺳ ،داﺪـﻌﺗ

ﻒﻠﻋ ﺎﻫ ي هرود رد ﻪﻧﻮﮔ ﺮﻫ ﻚﻴﻜﻔﺗ ﻪﺑ زﺮﻫ لﺮـﺘﻨﻛ يﺎﻫ

) ﻞـﺼﻓ نﺎـﻳﺎﭘ

ﺪﺷر ( ﻒﻠﻋ ﻞﺧاﺪﺗ و ﺎﻫ

ي زﺮﻫ ) يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ﺐﺴﺣ ﺮﺑ نﺎـﻳﺎﭘ رد هﺪـﺷ ﺮﻛذ

ﻪﻋرﺰﻣ رد نﺎﻫﺎﻴﮔ ﻦﻳا رﻮﻀﺣ هرود (

ﺖﺣﺎﺴﻣ زا و ﻲﺒﻳﺮﺨﺗ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺰﻴﻧ

5 / 0 ﺮﺘﻣ × 5 / 0 مﺎﺠﻧا ﻪﻴﺷﺎﺣ ﺮﺛا ﺖﻳﺎﻋر ﺎﺑ و ﻲﻓدﺎﺼﺗ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺮﺘﻣ ﺖﻓﺮﮔ

.

لﻮﻜﻴﻟﻮﻓ نﺪﺷ درز ﺎﺑ ﺎﻫ

، ﺖـﺷادﺮﺑ تﺎـﻴﻠﻤﻋ )

93 ﺰﺒـﺳ زا ﺲـﭘ زور

نﺪﺷ ( هﺎﻣ ﺮﻴﺗ مﻮﺳ و ﺖﺴﻴﺑ رد 1391

ﺪﺷ مﺎﺠﻧا . ﺗ ﺖﺷادﺮﺑ زا ﻞﺒﻗ داﺪـﻌ

ﺖﺸﻫ ﺑ ﻪﺗﻮﺑ ﻪ سﺎﺳا ﺮﺑ و ﺖﺷادﺮﺑ ﻪﻴﺷﺎﺣ ﺮﺛا ﺖﻳﺎﻋر ﺎﺑ و ﻲﻓدﺎﺼﺗ رﻮﻃ

لﻮﻜﻴﻟﻮﻓ داﺪﻌﺗ ،عﺎﻔﺗرا ﻞﻣﺎﺷ دﺮﻜﻠﻤﻋ ياﺰﺟا نآ و

،ﻪـﺗﻮﺑ رد ﻪـﻧاد داﺪﻌﺗ

ﺪﺷ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻪﻧاد راﺰﻫ نزو و ﻪﺗﻮﺑ رد ﻪﻧاد نزو .

دﺮـﻜﻠﻤﻋ ،ﻪـﻧاد دﺮـﻜﻠﻤﻋ

ﻦﻏور دﺮﻜﻠﻤﻋ و ﻚﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ )

رﺎـﺘﻜﻫ رد مﺮﮔﻮـﻠﻴﻛ ﺐﺴﺣ ﺮﺑ (

ﺺﺧﺎـﺷ و

ﺖﺷادﺮﺑ رد 50 ﻪﻴـﺷﺎﺣ ﺮـﺛا ﺖـﻳﺎﻋر ﺎـﺑ و تﺮـﻛ ﺮـﻫ ﺖﺣﺎـﺴﻣ ﺪـﺻرد

ﻧا هزاﺪ ﺪﺷ يﺮﻴﮔ . ـﻴﻌﺗ ﻪﻠﺴﻛﻮﺳ هﺎﮕﺘﺳد زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺰﻴﻧ ﻦﻏور ﺪﺻرد ﻴ

ﻦ

ﺪﺷ . ﻒـﻠﻋ ﻞﺧاﺪﺗ هرود ﺮﺜﻛاﺪﺣ ﺎـﻫ

ي

1زﺮـﻫ )

ﻲـﻧاﺮﺤﺑ هرود عوﺮـﺷ (

رد

حﻮﻄﺳ ﺞﻨﭘ و 10 ﻪـﻟدﺎﻌﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺖﻓا ﺪﺻرد 1

) ﻪـﻟدﺎﻌﻣ

ﻚﻴﺘﺴﺠﻟ (2

لﺮﺘﻨﻛ هرود ﻞﻗاﺪﺣ و ﻒﻠﻋ

ﺎﻫ ي

3زﺮﻫ ) ﻲﻧاﺮﺤﺑ هرود نﺎﻳﺎﭘ (

هﺪﺷ ﺮﻛذ حﻮﻄﺳ رد ﻪﻟدﺎﻌﻣ ﻖﺒﻃ ﺮﺑ

2 ) ﺰﺗﺮﭙﻣﺎﮔ ﻪﻟدﺎﻌﻣ (4

ﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ )

4

و 14 :(

) 1 (

Y= ((C+D)/(1+exp (-A+B GDD)))

:Y

ﻒـﻠﻋ لﺮـﺘﻨﻛ زا يﺪـﺻرد سﺎﺳا ﺮﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺎـﻫ

ي ،زﺮـﻫ :C

ﻂـﺧ

1- Maximum duration of weed-infestation 2- logistic equation

3- Minimum duration of weed-free 4- Gompertz equation

(3)

،ﻲﻨﻴﻳﺎﭘ ﺐﻧﺎﺠﻣ :D

و ﻲﻳﻻﺎـﺑ ﺐﻧﺎﺠﻣ ﻂﺧ ﻦﻴﺑ توﺎﻔﺗ ،ﻲﻨﻴﻳﺎـﭘ

وA

:B

،ﻲﻨﺤﻨﻣ ﻞﻜﺷ هﺪﻨﻨﻛ ﻦﻴﻴﻌﺗ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ )GDD

ﻲـﻌﻤﺠﺗ تراﺮﺣ ﻪﺟرد

زور ﻪﺟرد داﺪﻌﺗ ﺎﻳ -

ﺪﺷر :(

ﻒﻠﻋ ﻞﺧاﺪﺗ هرود ﺎـﻫ

ي

نﺪـﺷ ﺰﺒـﺳ زا زﺮـﻫ .

ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ ﻪﻳﺎﭘ يﺎﻣد :

5 ﻲﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد داﺮﮔ

) 11 (.

) 2 (

Y= Aexp (-B exp (-K GDD))

:Y

رد سﺎﺳا ﺮﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ

ﻒـﻠﻋ لﺮـﺘﻨﻛ زا يﺪـﺻ ﺎـﻫ

ي ،زﺮـﻫ :A

ﻂـﺧ

،ﻲﻨﻴﻳﺎﭘ ﺐﻧﺎﺠﻣ وB

:K

،ﻲﻨﺤﻨﻣ ﻞﻜﺷ هﺪﻨﻨﻛ ﻦﻴﻴﻌﺗ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ

GDD

) ﻲﻌﻤﺠﺗ تراﺮﺣ ﻪﺟرد :(

ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﻛ هرود لﻮﻃ ﺎﻫ

ي نﺪﺷ ﺰﺒﺳ زا زﺮﻫ .

هداد ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ راﺰـﻓا مﺮـﻧ ﺎـﺑ ﺶﻳﺎـﻣزآ يﺎـﻫ

ﻢـﺳر وSAS

راﺰﻓا مﺮﻧ ﺎﺑ ﺰﻴﻧ ﺎﻫرادﻮﻤﻧ Excel

ﺪﺷ مﺎﺠﻧا . ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﺎـﻫ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ

ﻪﻨﻣاد ﺪﻨﭼ نﻮﻣزآ لﺎـﻤﺘﺣا ﺢﻄـﺳ رد و ﻦـﻜﻧاد يا

يرﺎـﻣآ ﺪـﺻرد ﺞﻨـﭘ

ﺪﻧﺪﺷ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ .

تﻻدﺎﻌﻣ 1 و 2 راﺰﻓا مﺮﻧ ﺎﺑ ﺰﻴﻧ Slide Write

شزاﺮـﺑ

ﺪﺷ هداد ﺪﻧ .

ﺚﺤﺑ و ﺞﻳﺎﺘﻧ

ﺺﺧﺎﺷ ﺎﻫ ي ﻒﻠﻋ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﺎﻫ

ي زﺮﻫ

ﻢﻛاﺮﺗ و ﻪﻧﻮﮔ

ﻢﻛاﺮﺗ و ﻪﻧﻮﮔ عﻮﻧ ﻒﻠﻋ

ﺎﻫ ي ﻓ لﻮﻃ رد هﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ زﺮﻫ ﺪﺷر ﻞﺼ

ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ لوﺪﺟ رد ، 1

و 2 ﺖﺳا هﺪﺷ هدروآ .

رﻮﻃ ﻪﺑ رﻮـﻀﺣ ﻲﻟاﻮـﺗ ﻲﻠﻛ

ﻒﻠﻋ ﺎﻫ هرود رد زﺮﻫ ي ﻦـﻳا ﻪـﻌﻣﺎﺟ ﻲﻳﺎـﻳﻮﭘ هﺪـﻨﻫد نﺎـﺸﻧ ﻞﺧاﺪﺗ يﺎﻫ

ﻲﻣ ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ ﺪﺷر هرود لﻮﻃ رد نﺎﻫﺎﻴﮔ ﺪﺷﺎﺑ

. نﺎﻤﻫ هﺪﻫﺎـﺸﻣ ﻪـﻛ رﻮﻃ

ﻲﻣ هرود ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ،دﻮﺷ يﺎﻫ

ﻒﻠﻋ داﺪﻌﺗ ،ﻞﺧاﺪﺗ ﺎـﻫ

ي ﻪـﻋرﺰﻣ رد زﺮـﻫ

ـﺗ ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴـﺳ ﺪـﺷر ﻞـﺼﻓ ﻂـﺳاوا ﺎ

) 42

ﺖـﺷﺎﻛ زا ﺲـﭘ زور (

ﺶﻳاﺰﻓا دﻮﺧ راﺪﻘﻣ ﺮﺜﻛاﺪﺣ ﻪﺑ نﺪﻴﺳر زا ﺲﭘ و )

312 ﻊـﺑﺮﻣﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ (

ﺶﻫﺎﻛ ﺖﻓﺎﻳ . ﺑ ﻪ رﻮﻃ ي

ﻢـﻛ ﻪـﺑ ﺪﺷر ﻞﺼﻓ يﺎﻬﺘﻧا رد ﻪﻛ راﺪـﻘﻣ ﻦﻳﺮـﺗ

دﻮﺧ ) 117 ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ (

ﺪﻴﺳر ) ﻞﻜﺷ 1 ( .

نارﺎﻜﻤﻫ و ﻚﻟ )

2 ( ﺪـﻧور ﺲﭙﺳ و ﻲﺸﻳاﺰﻓا ﺪﻧور اﺪﺘﺑا ﺰﻴﻧ ﻲـﺸﻫﺎﻛ

ﻒﻠﻋ داﺪﻌﺗ رد ﺎﻫ

ي ﻲﺘﻴﭼ ﺎﻴﺑﻮﻟ ﻪﻋرﺰﻣ زﺮﻫ )

Phaseolus vulgaris

(L.

ﻪﺠﻴﺘﻧرد ار

ﻒـﻠﻋ ﻞﺧاﺪـﺗ هرود لﻮﻃ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎـﻫ

ي هﺪﻫﺎـﺸﻣ زﺮـﻫ

ﺪﻧدﺮﻛ . ﻒﻠﻋ رﻮﻀﺣ ﺪﻧور عﻮﻧ ﻦﻳا ﻞﻴﻟد ﺎﻫ

ي رد ﺎـﻳﻮﭘ رﺬـﺑ ﻚﻧﺎﺑ ﻪﺑ زﺮﻫ

ﺖﺒـﺴﻧ ﻞـﺼﻓ ياﺪـﺘﺑا رد نﺎﻫﺎﻴﮔ ﻦﻳا نﺪﺷ ﺰﺒﺳ يﻻﺎﺑ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ و كﺎﺧ ﻪـﻛ ﺖﺳا هﺪﺷ هداد

ﻊﺑﺎـﻨﻣ ياﺮـﺑ ﺎـﺿﺎﻘﺗ ﺶﻳاﺰـﻓا و نﺎـﻣز ﺖـﺷﺬﮔ ﺎـﺑ

،كﺮﺘﺸﻣ ﺶﻫﺎﻛ ﻦﻳا ﻲﺠﻳرﺪﺗ ﻞﻜﺷ ،ﻊﺑﺎﻨﻣ

ﻦﻴـﺑ و نورد ﺖـﺑﺎﻗر يﺮﻴﮔ

ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺗﻮﺑ ﻲﻜﻨﺗ دﻮﺧ و يا ﺎﻫ

، ﻒﻠﻋ داﺪﻌﺗ ﺎﻫ

ي

ﻲـﻣ ﺶﻫﺎـﻛ ﻪﺑ ور زﺮﻫ -

دراﺬﮔ ) 22 و 24 .(

ﻚﺸﺧ نزو و گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺺﺧﺎﺷ

ﻒﻠﻋ ﻞﺧاﺪﺗ هرود لﻮﻃ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﻫ

ي ﺶﻳاﺰﻓا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ زﺮﻫ ﺺﺧﺎﺷ

ﺑ ﺢﻄﺳ گﺮ زﺮـﻫ يﺎﻫ ﻒﻠﻋ ﻪﻌﻣﺎﺟ )

لوﺪـﺟ 3 ﻞﻜـﺷ و 2 ( و ﺰـﻴﻧ نزو

ﻚﺸﺧ نﺎﻫﺎﻴﮔ ﻦﻳا )

لوﺪﺟ 4 ﻞﻜﺷ و 3 ( رد ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴـﺳ ﻪﻋرﺰﻣ ﺪـﺷ

. رد

ﻒـــﻠﻋ ﺐـــﻴﺗﺮﺗ ﻪـــﺑ ﻞﺧاﺪـــﺗ هرود يﺎـــﻬﺘﻧا ﺎـــﻫ

ي فورﻮـــﺳ زﺮـــﻫ

(Echinochloa cruss-galli L.) ﻪﻤﻠـﺳ ،

(Chenopodium

album L.) سوﺮﺧ جﺎﺗ و

ﻲﺸﺣو (Amaranthus retroflexus

ﺸﻴﺑ ،L.) ﻒﻠﻋ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻚﺸﺧ نزو و گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﻦﻳﺮﺘ ﺎـﻫ

ي ﻪـﺑ ار زﺮـﻫ

ﺪﻧداد صﺎﺼﺘﺧا دﻮﺧ .

يرﻮﻃ ﻪﺑ زﺮـﻫ ﻒـﻠﻋ ﻪـﺳ ﻦﻳا عﻮﻤﺠﻣ رد ﻪﻛ ﻪـﺑ

ﺐﻴﺗﺮﺗ 78 و 88 ﻪـﻌﻣﺎﺟ ﻚـﺸﺧ نزو و گﺮـﺑ ﺢﻄـﺳ ﺺﺧﺎـﺷ ﺪـﺻرد

ﻒﻠﻋ ﺎﻫ ي ﺪﻧﺪﺷ ﻞﻣﺎﺷ ار زﺮﻫ )

لوﺪﺟ 3 و 4 (.

ﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻴ نارﺎﻜﻤﻫ و ﻦﻴﺑﻮ

) 19 ( ﺰﻴﻧ زا ﻲﻛﺎـﺣ

ﻒـﻠﻋ ﻚـﺸﺧ نزو ﺶﻳاﺰـﻓا ﺎـﻫ

ي زﺮـﻫ رد ﻪـﻧﺎﻳزار

(Foeniculum vulgare Mill.) ﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ

ﻴ ﺮ لﻮـﻃ ﺶﻳاﺰـﻓا هرود

ي دﻮﺑ زﺮﻫ . نآ زا ﺎﺟ ﻲﻳ ﻚـﺸﺧ نزو و گﺮـﺑ ﺢﻄـﺳ ﻪﻛ

ﻪﻳﺎـﺳ ﺶﻳاﺰـﻓا ،ﺪـﻧراد هﺎـﻴﮔ ﻲﺘﺑﺎـﻗر يﺮﺗﺮﺑ رد ﻲﻳاﺰﺳ ﻪﺑ ﺶﻘﻧ يزاﺪـﻧا

ﻒﻠﻋ ﺎﻫ ي و ﻪﺑ زﺮﻫ ﻳ هﮋ ﻞـﺑﺎﻗ ﻢﻬﺳ ،ﻲﻋارز هﺎﻴﮔ ﺪﺷر ﻲﻧاﺮﺤﺑ ﻞﺣاﺮﻣ رد

ﻪﻈﺣﻼﻣ ﺮﺑ رد يا زا ﻪﻧﻮﮔ نآ ﻲﺘﺑﺎﻗر يﺮﺗ ﻛﺮﺘﺸﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺮﻈﻧ

ﻲ ﺪﻨﻧﺎﻣ رﻮـﻧ

ﻪﺘﺷاد ﻲﻋارز هﺎﻴﮔ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺖﻳﺎﻬﻧ رد ﻪﻛ ﻲﻣ

دﻮﺷ ) 24 .(

لوﺪﺟ 1 - ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺐﻴﻛﺮﺗ ﻒﻠﻋ

ﺎﻫ ي رد هﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ زﺮﻫ ﺪﺷر هرود لﻮﻃ

ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ

زﺮﻫ ﻒﻠﻋ ﻪﻧﻮﮔ هداﻮﻧﺎﺧ

ﻪﺧﺮﭼ و هرود لﻮﻃ

ﻲﮔﺪﻧز ﻲﺳرﺎﻓ مﺎﻧ ﻲﻤﻠﻋ مﺎﻧ

Convolvolus arvensis L.

ﻚﭽﻴﭘ

Convolvulaceae

ﻪﻟﺎﺳ ﺪﻨﭼ

Amaranthus retroflexus L.

ﻲﺸﺣو سوﺮﺧ جﺎﺗ

Amaranthaceae

ﻳ ﻚ ﻪﻟﺎﺳ - هرﺎﻬﺑ

Solanum nigrum L.

هﺎﻴﺳ يﺰﻳر جﺎﺗ

Solanaceae

Portulaca oleracea L.

ﻪﻓﺮﺧ

Portulacaceae

ﻳ ﻚ ﻪﻟﺎﺳ - ﻪﻧﺎﺘﺴﺑﺎﺗ

Chenopodium album L.

ﻪﻤﻠﺳ

Chenopodiaceae

Echinochloa cruss-galli L.

فورﻮﺳ

Poaceae

Sonchus arvensis L.

ﻲﻐﻴﺗ ﺮﻴﺷ

Asteraceae

ﻪﻟﺎﺳ ﺪﻨﭼ

(4)

(5)

(6)

(7)

ﻞﻜﺷ 1 - ﻒﻠﻋ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻢﻛاﺮﺗ ﺪﻧور زﺮﻫ يﺎﻫ

هرود رد لﺮﺘﻨﻛ يﺎﻫ )

ﺚﻠﺜﻣ ( ﻒﻠﻋ ﻞﺧاﺪﺗ و ﺎﻫ

ي زﺮﻫ ) ﻊﺑﺮﻣ (

ﻞﻜﺷ 2 - ﺪﻧور ﻒﻠﻋ ﻪﻌﻣﺎﺟ گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺺﺧﺎﺷ زﺮﻫ يﺎﻫ

هرود رد لﺮﺘﻨﻛ يﺎﻫ )

ﻠﺜﻣ ﺚ ( ﻒﻠﻋ ﻞﺧاﺪﺗ و ﺎﻫ

ي زﺮﻫ ) ﻊﺑﺮﻣ (

(ﻊﺑﺮﻣ)زﺮﻫيﺎﻫﻒﻠﻋ ﻞﺧاﺪﺗ و (ﺚﻠﺜﻣ) لﺮﺘﻨﻛ يﺎﻫهرود رد زﺮﻫ يﺎﻫﻒﻠﻋ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻚﺸﺧ نزو ﺪﻧور -3 ﻞﻜﺷ

(8)

ﺺﺧﺎﺷ ﺎﻫ ي ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ

گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺺﺧﺎﺷ و عﺎﻔﺗرا

هرود ﺗ و لﺮﺘﻨﻛ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﻒﻠﻋ ﻞﺧاﺪ

ﺎﻫ ي عﺎﻔﺗرا ﺮﺜﻛاﺪﺣ ﺮﺑ زﺮﻫ

ﻲﻨﻌﻣ ﺮﺛا ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺺﺧﺎﺷ و ﺪﻨﺘـﺷاد يراد

) لوﺪـﺟ 5 .(

ﻪـﺑ

رﻮﻃ ي ﻪﻛ ﻒﻠﻋ ﻞﺧاﺪﺗ و لﺮﺘﻨﻛ رﺎﻤﻴﺗ يﺮﺳ ود ﺮﻫ رد ﺎﻫ

ي ﺶﻳاﺰﻓا ،زﺮﻫ

ﻒﻠﻋ ﺖﺑﺎﻗر هرود لﻮﻃ ﺎﻫ

ي ﺶﻫﺎـﻛ و عﺎـﻔﺗرا ﺶﻳاﺰـﻓا ﻪـﺑ ﺮـﺠﻨﻣ زﺮﻫ

ﻢﺸﭼ ﺮﻴﮔ ﺪﺷ ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺺﺧﺎﺷ )

لوﺪﺟ 6 .(

د ﻪﺑ رﻮـﻀﺣ ﻞﻴﻟ

ﻒﻠﻋ ﺎﻫ ي ﻂـﺳاوا رد ﻲﺸﺣو سوﺮﺧ جﺎﺗ و ﻪﻤﻠﺳ ،فورﻮﺳ ﺪﻨﻧﺎﻣ يزﺮﻫ

ﻣ ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ عﺎﻔﺗرا ﺶﻳاﺰﻓا ،ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ ﺪﺷر هرود يﺎﻬﺘﻧا و ﻲ

ﺪـﻧاﻮﺗ ﻲـﺷﺎﻧ

ﻒﻠﻋ ﺖﺑﺎﻗر ﺶﻳاﺰﻓا زا ﺎﻫ

ي ﺮﺳ ﺮﺑ ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ ﺎﺑ زﺮﻫ بﺬﺟ

كﺮﺘﺸﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ

ﺑ ﻪ هﮋﻳو رﻮﻧ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﻛ ﻲـﻋارز هﺎﻴﮔ رد ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻓﺮﻣ ﺦﺳﺎﭘ دﺎﺠﻳا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ

ﻣ ﻲ دﻮﺷ ) 6 .(

يدﺎﻫ هداز ) 3 ( ﺰﻴﻧ ﺎﺑ ﻪـﺗﻮﺑ ﻲﻳﺎﻬﻧ عﺎﻔﺗرا ﺶﻳاﺰﻓا هﺪﻫﺎﺸﻣ و

و ﻪـﺑ ﻲﻠـﺻا ﻪﻗﺎـﺳ ﺮﻄﻗ ﺶﻫﺎﻛ ـﻳ

هﮋ ﺎﻳﻮـﺳ ﻲﭘﻮﻧﺎـﻛ ﻦﻴﻳﺎـﭘ تﺎـﻘﺒﻃ رد

(Glycine max L.) رد

ﻒﻠﻋ ﻞﺧاﺪﺗ هرود لﻮﻃ ﺶﻳاﺰﻓا ﻪﺠﻴﺘﻧ ﺎـﻫ

ي

ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻓﺮﻣ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻦﻳا ،زﺮﻫ رد

زا ﻲﺷﺎﻧ ار ﺎﻳﻮﺳ ﻊـﺒﻨﻣ ﺮـﺳ ﺮﺑ ﺖﺑﺎﻗر

ﺖﺴﻧاد رﻮﻧ .

ﻨﻛ رد ﻲـﺷﺎﻧ گﺮـﺑ ﺢﻄﺳ ﺺﺧﺎﺷ ﺶﻫﺎﻛ ،عﺎﻔﺗرا ﺶﻳاﺰﻓا رﺎ

ﻒﻠﻋ ﺖﺑﺎﻗر ﺶﻳاﺰﻓا زا ﺎﻫ

ي زﺮﻫ ﺰﻴﻧ ﻣ ﺖـﺳا ﻦﻜﻤ رد

رد ﺶﻫﺎـﻛ ﻪـﺠﻴﺘﻧ

گﺮـﺑ ﻂﺳﻮﺗ يﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ لﺎﻌﻓ تﺎﻌﺸﻌﺸﺗ بﺬﺟ ناﺰﻴﻣ

ﻦﻴﻳﺎـﭘ يﺎـﻫ و ﺮـﺗ

ﺪﺷﺎﺑ نژوﺮﺘﻴﻧ هﮋﻳو ﻪﺑ كﺎﺧ ﻲﻳاﺬﻏ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﺶﻫﺎﻛ )

13 (.

ﻪﺗﻮﺑ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ و لﻮﻜﻴﻟﻮﻓ داﺪﻌﺗ

ﻒﻠﻋ ﺖﺑﺎﻗر ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ﺎﻫ

ي داﺪـﻌﺗ و لﻮﻜﻴﻟﻮﻓ داﺪﻌﺗ ﺮﺑ زﺮﻫ

ﻲـﻨﻌﻣ ﺮـﺛا ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴـﺳ ﻪـﺗﻮﺑ رد ﻪﻧاد ﺪﻨﺘـﺷاد يراد

) لوﺪـﺟ 3 .(

ﺶﻳاﺰـﻓا

هرود ﻒﻠﻋ رﻮﻀﺣ يﺎﻫ ﺎﻫ

ي ﻞﺧاﺪـﺗ و لﺮﺘﻨﻛ رﺎﻤﻴﺗ يﺮﺳ ود ﺮﻫ رد زﺮﻫ

ﺶﻫﺎﻛ ﺚﻋﺎﺑ ﻢﺸﭼ

ﺮﻴﮔ ﺺﺧﺎﺷ ﺎﻫ ي ﻦـﻳا ﺪﺷر ﻞﺼﻓ لﻮﻃ رد هﺪﺷ ﺮﻛذ

ﺪﺷ هﺎﻴﮔ ) لوﺪﺟ 6 .(

ﺑ ﻪ رﻮﻃ ي ﻒﻠﻋ ﻞﻣﺎﻛ ﻞﺧاﺪﺗ رﺎﻤﻴﺗ رد ﻪﻛ ﺎﻫ

ي زﺮـﻫ

ﺎـﺑ ﻪـﺴﻳﺎﻘﻣ رد ﻪـﺗﻮﺑ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ و لﻮﻜﻴﻟﻮﻓ داﺪﻌﺗ لﺮـﺘﻨﻛ

ﻪـﺑ ﻞـﻣﺎﻛ

ﺎﺗ ﺐﻴﺗﺮﺗ 69 و 89 ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ ﺪﺻرد .

نارﺎﻜﻤﻫ و ﻦﻴﺴﺣ )

15 ( نﺎـﺸﻧ

هرود ﺶﻳاﺰﻓا ﻪﻛ ﺪﻧداد ﻒﻠﻋ ﺖﺑﺎﻗر يﺎﻫ

ﺎـﻫ ي

ﻲـﻨﻌﻣ ﺮـﺛا زﺮـﻫ د يراد

ر

ﻲﻨﻌﻣ ﺶﻫﺎﻛ راد

ﻌﺗ و ﻪﺗﻮﺑ رد لﻮﻜﻴﻟﻮﻓ داﺪﻌﺗ ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴـﺳ ﻪـﺗﻮﺑ رد ﻪﻧاد داﺪ

ﺖــﺷاد . نارﺎــﻜﻤﻫ و ﻦﻴﺑﻮــﻴﻣ )

19 ( ﺶﻳاﺰــﻓا ﻪــﻛ ﺪــﻧدﺮﻛ شراﺰــﮔ ﺰــﻴﻧ

هرود ﻒﻠﻋ ﺖﺑﺎﻗر يﺎﻫ ﺎﻫ

ي ﻲﻨﻌﻣ ﺮﺛا زﺮﻫ رد ﻪـﻧاد داﺪﻌﺗ ﺶﻫﺎﻛ رد يراد

ﻪﻧﺎﻳزار ﻪﺗﻮﺑ رد و ﺮﺘﭼ (Foeniculum vulgare Mill.)

ﺖﺷاد .

ﻪﻧاد راﺰﻫ نزو و ﻪﺗﻮﺑ رد ﻪﻧاد نزو

ﻧاﺪﻫﺎﻴـﺳ ﻪـﺗﻮﺑ رد ﻪﻧاد نزو

ﻲـﻨﻌﻣ رﻮـﻃ ﻪـﺑ ﺰـﻴﻧ ﻪ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺎـﺑ راد

هرود ﻒﻠﻋ ﺖﺑﺎﻗر يﺎﻫ ﺎﻫ

ي

ﺮـﺳ ود ﺮـﻫ رد زﺮﻫ ي

ﺎﻤﻴﺗ ر و لﺮـﺘﻨﻛ يﺎـﻫ

ي

ﺖـﺷاﺬﮔ ﺶﻫﺎـﻛ ﻪﺑ ور زﺮﻫ .

ـﺑ ﻪ رﻮـﻃ ي ﺖـﺑﺎﻗر ﻪـﻛ

ﻒﻠﻋ ﺎﻫ ي ار ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴـﺳ ﻪﺗﻮﺑ رد ﻪﻧاد نزو ،ﺪﺷر ﻞﺼﻓ ﺮﺳاﺮﺳ رد زﺮﻫ 90

ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺪﺻرد رﺎﻤﻴﺗ

ﻒﻠﻋ ﺖﺑﺎﻗر مﺪﻋ ﺎﻫ

ي داد ﺶﻫﺎﻛ زﺮﻫ .

(9)

(10)

مﺪﻋ دﻮﺟو ﺎﺑ ﻲﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا

نزو ﺮـﻈﻧ زا ﺶﻳﺎﻣزآ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ﻦﻴﺑ راد

ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴــﺳ ﻪــﻧاد راﺰــﻫ )

لوﺪــﺟ 5 ( ، نارﺎــﻜﻤﻫ و ﻦﻴــﺴﺣ )

15 ( ﺶﻫﺎــﻛ

ﻲﻨﻌﻣ هرود ﺶﻳاﺰﻓا ﻪﺠﻴﺘﻧرد ار ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ ﻪﻧاد راﺰﻫ نزو راد ﺖـﺑﺎﻗر يﺎـﻫ

ﻒﻠﻋ ﺎﻫ ي ﺪﻧدﺮﻛ شراﺰﮔ زﺮﻫ .

ﻦﻳا زا ور

ﺖـﺳا ﻦـﻜﻤﻣ ﻪـﻧاد راﺰـﻫ نزو

ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ ار ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻲﺼﺧﺎﺷ ﺖﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد

ﺛﺄـﺗ ﺖـﺤﺗ ﻪﻛ ﻴ

ﺮ ﻂﻳاﺮـﺷ

و هدﻮﺒﻧ ﻲﻄﻴﺤﻣ ﺮﺘﺸﻴﺑ

ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﻢﻗر ﭗﻴﺗﻮﻧژ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو ﺪﺷﺎﺑ

.

ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ و ﻚﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ،ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ

هرود ﺶﻳاﺰﻓا ﻒﻠﻋ ﺖﺑﺎﻗر يﺎﻫ

ﺎـﻫ ي رﺎـﻤﻴﺗ يﺮـﺳ ود ﺮـﻫ رد زﺮـﻫ

ﻒﻠﻋ ﻞﺧاﺪﺗ و لﺮﺘﻨﻛ ﺎﻫ

ي ﻲﻨﻌﻣ ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ زﺮﻫ ﺮﻜﻠﻤﻋ راد

و ﻪﻧاد د

ﺪﺷ ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ و ﻚﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ )

لوﺪﺟ 6 .(

ـﺑ ﻪ رﻮـﻃ ي ﻪـﻛ

ﻒـﻠﻋ ﻞﻣﺎﻛ ﻞﺧاﺪﺗ رﺎﻤﻴﺗ رد ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺎـﻫ

ي زﺮـﻫ ) 4 / 112

رﺎﺘﻜﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ (

ﻞﻣﺎﻛ لﺮﺘﻨﻛ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ )

8 / 747 رﺎﺘﻜﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ (

،

ﺮﺑاﺮﺑ ﺖﻔﻫ ﺎﺗ ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ

. نارﺎﻜﻤﻫ و ﻦﻴﺴﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ )

14 ( زا ﻲﻛﺎـﺣ ﺰﻴﻧ

ﻣ ﺶﻫﺎﻛ ﻲـﻨﻌ ﺖـﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎـﺷ ﺰـﻴﻧ و ﻚـﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ ،ﻪـﻧاد دﺮـﻜﻠﻤﻋ راد

ناﺰـﻴﻣ ﻪﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ 4

/ 69 ، 4 / 39 و 5 / 50 ﻪـﺑ ﺖﺒـﺴﻧ ﺪـﺻرد

ﻒﻠﻋ ﻞﻣﺎﻛ لﺮﺘﻨﻛ رﺎﻤﻴﺗ ﺎﻫ

ي

دﻮـﺑ زﺮـﻫ . نارﺎـﻜﻤﻫ و ﻲﻨﻴـﺴﺣ )

1 ( ﺰـﻴﻧ

ﻲﻨﻌﻣ ﺶﻳاﺰﻓا و ﻚﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ ،ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ راد

هﺮـﻳز ﺖـﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﺰﻴﻧ

رد ار ﺰﺒﺳ هرود ﺶﻳاﺰﻓا ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺎﻫ

هرود ﺶﻫﺎﻛ و لﺮﺘﻨﻛ ﻞﺧاﺪـﺗ يﺎـﻫ

ﻒﻠﻋ ﺎﻫ ي ﺪـﻧدﻮﻤﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ زﺮﻫ .

ﺶﻳاﺰـﻓا ﻪـﺠﻴﺘﻧ رد دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﺶﻫﺎـﻛ

هرود هرود ﺶﻫﺎﻛ و ﻞﺧاﺪﺗ يﺎﻫ ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﻛ يﺎﻫ

ﺎﻫ ي ﻫ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ زﺮ

ﻪﻳﺎﺳ ﺶﻳاﺰﻓا ﻞﻴﻟد ﻪﺑ ﻒﻠﻋ ﻂﺳﻮﺗ كﺎﺧ ﺢﻄﺳ نﺪﻧﺎﺷﻮﭘ ﺎﻳ و يزاﺪﻧا

ﺎﻫ ي

بآ ،رﻮﻧ ياﺮﺑ ﺖﺑﺎﻗر ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و زﺮﻫ

ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻧﺪﻌﻣ داﻮﻣ و ﻪـﺑ ﺮـﺠﻨﻣ

ﺶﻫﺎﻛ ناﻮﺗ ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ ،ي و ﺪـﺷر ﺖﻋﺮﺳ و

ﻊـﻤﺠﺗ

هدﻮـﺗ ﺖـﺴﻳز هﺎـﻴﮔ

ﻲﻋارز ﻲﻣ دﻮﺷ ) 21 و 23 ( . ﺮﺑ هوﻼﻋ ،ﻦﻳا هرود ﺶﻳاﺰـﻓا ﻪﺠﻴﺘﻧ رد يﺎـﻫ

ﻒﻠﻋ ﺖﺑﺎﻗر ﺎﻫ

ي زﺮﻫ

، دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶﻫﺎﻛ ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ

ﺖـﻠﻋ ﻪـﺑ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ

ﻪـﺗﻮﺑ فﺬـﺣ ﺐﺒﺳ ﻪﺑ ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو رد ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ ﻪﺗﻮﺑ ﻢﻛاﺮﺗ ﺶﻫﺎﻛ يﺎـﻫ

ﻌﺿ ﻴ ﻒ ﺮﺗ ﺪﺷﺎﺑ ) 15 .(

ﻦﻏور دﺮﻜﻠﻤﻋ و ﺪﺻرد

ﺛﺄـﺗ مﺪـﻋ زا ﻲﻛﺎـﺣ ﺲﻧﺎﻳراو ﻪﻳﺰﺠﺗ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻴ

ﺮ هرود يﺎـﻫ

ﻒﻠﻋ ﻞﺧاﺪﺗ و لﺮﺘﻨﻛ ﺎﻫ

ي ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴـﺳ ﻦﻏور ﺪﺻرد ﺮﺑ زﺮﻫ دﻮـﺑ

) لوﺪـﺟ

5 .(

،دﻮﺟو ﻦﻳا ﺎﺑ ﺎـﺑ ﺰـﻴﻧ ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴـﺳ ﻦﻏور دﺮﻜﻠﻤﻋ ،ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻪﺑﺎﺸﻣ

رﻮﻀﺣ ﺶﻳاﺰﻓا ﺖﺑﺎﻗر و

ﻒﻠﻋ ﺎﻫ ي ﻞﺧاﺪﺗ و لﺮﺘﻨﻛ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ رد زﺮﻫ ور

ﺖﺷاﺬﮔ ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺑ .

ﻲﻨﻌﻣ ﺶﻫﺎﻛ اﺰـﻠﻛ ﻦﻏور دﺮﻜﻠﻤﻋ راد

(Brassica

napus L.) ﻪﺠﻴﺘﻧ رد ﺰﻴﻧ

ﺶﻳاﺰﻓا ﻒﻠﻋ ﺖﺑﺎﻗر ﺎﻫ

ي هﺪـﺷ شراﺰﮔ زﺮﻫ

ﺖﺳا ) 14 .(

0 20 40 60 80 100

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110

ﻞﻜﺷ 4 - ﺴﻧ ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺖﻓا ﺪﺻرد ﺒ

ﻒﻠﻋ ﻞﻣﺎﻛ لﺮﺘﻨﻛ رﺎﻤﻴﺗ ﻪﺑ ﺖ ﺎﻫ

ي هرود رد زﺮﻫ لﺮﺘﻨﻛ يﺎﻫ

) ﺚﻠﺜﻣ ( ﻒﻠﻋ ﻞﺧاﺪﺗ و ﺎﻫ

ي زﺮﻫ ) ﻊﺑﺮﻣ (

10

% 5

%

زور ) ﺲﭘ نﺪﺷ ﺰﺒﺳ زا (

ﺖﻓاﺪﺻردﻪﻧاددﺮﻜﻠﻤﻋ

(11)

لوﺪﺟ 7 - ﻚﻴﺘﺴﺠﻟ ﻪﻟدﺎﻌﻣ ﺐﻳاﺮﺿ

) (Y= ((C+D)/(1+exp (-A+B GDD)))

رد ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺮﺜﻛاﺪﺣ ﻒﻠﻋ ﻞﺧاﺪﺗ هرود ﺎﻫ

ي زﺮﻫ ) ﻲﻧاﺮﺤﺑ هرود عوﺮﺷ (

ﻪﻟدﺎﻌﻣ ﺐﻳاﺮﺿ ﻦﻴﻴﺒﺗ ﺐﻳﺮﺿ

(R²) D C B A

)*

92 / 1 ( 04 / 3 ) 04 / 0 ( 1 / 0 ) 57 / 23 ( 03 / 236 ) 57 / 23 ( 52 / 126 - 95 / 0

داﺪﻋا*

ﻞﺧاد ﭘ ﺰﺘﻧاﺮ ﺎﻄﺧ ﺎﻳ دراﺪﻧﺎﺘﺳا يﺎﻄﺧ هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ ي

رﺎﻴﻌﻣ

(Standard error)

ﻣ ﻲ ﺪﻨﺷﺎﺑ .

لوﺪﺟ 8 - ﺰﺗﺮﭙﻣﺎﮔ ﻪﻟدﺎﻌﻣ ﺐﻳاﺮﺿ

) Y= Aexp (-B exp (-K GDD))

ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ رد(

ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﻛ هرود ﻞﻗاﺪﺣ ﺎﻫ

ي زﺮﻫ ) هرود نﺎﻳﺎﭘ ﻲﻧاﺮﺤﺑ

(

ﻪﻟدﺎﻌﻣ ﺐﻳاﺮﺿ ﻦﻴﻴﺒﺗ ﺐﻳﺮﺿ

(R²)

K B A

)*

36 / 11 ( 34 / 102 ) 51 / 93 ( 28 / 53 ) 05 / 0 ( 11 / 0 95 / 0

داﺪﻋا*

ﻞﺧاد ﺰﺘﻧاﺮﭘ ﺎﻄﺧ ﺎﻳ دراﺪﻧﺎﺘﺳا يﺎﻄﺧ هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ ي

رﺎﻴﻌﻣ

(Standard error)

ﻣ ﻲ ﺪﻨﺷﺎﺑ .

لوﺪﺟ 9 - ﻞﺧاﺪﺗ هرود ﺮﺜﻛاﺪﺣ )

ﻲﻧاﺮﺤﺑ هرود عوﺮﺷ (

لﺮﺘﻨﻛ هرود ﻞﻗاﺪﺣ و )

ﻲﻧاﺮﺤﺑ هرود نﺎﻳﺎﭘ (

ﻒﻠﻋ ﺎﻫ ي زﺮﻫ ﺐﺴﺣ ﺮﺑ حﻮﻄﺳ ﻞﺑﺎﻗ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺖﻓا

ﻪﻧاد لﻮﺒﻗ ﺮﺘﻨﻛ هرود لﻮﻃ

ل

ﻒﻠﻋ زﺮﻫ يﺎﻫ

لﺮﺘﻨﻛ هرود ﻞﻗاﺪﺣ

ﻒﻠﻋ زﺮﻫ يﺎﻫ

ﻞﺧاﺪﺗ هرود ﺮﺜﻛاﺪﺣ ﻒﻠﻋ

زﺮﻫ يﺎﻫ (ﺪﺻرد) ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺖﻓا حﻮﻄﺳ زور ﻪﺟرد

- ﺪﺷر

زور ﺪﺷر -زور ﻪﺟرد زور ﺪﺷر-زور ﻪﺟرد زور 0

/ 835

53 922/3 64 87/3 11 5

4 / 653

43 783/4 57 130/0 14 10

ﻧاﺮﺤﺑ هرود ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﻛ ﻲ

ﺎﻫ ي زﺮﻫ

ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﻛ ﻲﻧاﺮﺤﺑ هرود ﺎﻫ

ي زﺮﻫ ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ رد و ﺞﻨـﭘ حﻮﻄﺳ 10

ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ لﻮﺒﻗ ﻞﺑﺎﻗ ﺖﻓا ﺪﺻرد ﻞﻜﺷ رد

4 لوﺪﺟ و 9 ﻲﺳرﺮﺑ هﺪﺷ

ﺖﺳا . ﻒﻠﻋ ﻞﺧاﺪﺗ هرود ﺮﺜﻛاﺪﺣ ﺎﻫ

ي زﺮﻫ ) لﺮـﺘﻨﻛ ﻲـﻧاﺮﺤﺑ هرود عوﺮﺷ

ﻒﻠﻋ ﺎﻫ ي زﺮﻫ ( ﻄﺳ رد ﻮ ح ﺞﻨﭘ و 10 دﺮـﻜﻠﻤﻋ لﻮـﺒﻗ ﻞـﺑﺎﻗ ﺖـﻓا ﺪﺻرد

ﺑ ﻪﻧاد ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪ 11 و 14 نﺪﺷ ﺰﺒﺳ زا ﺲﭘ زور )

87 و 130 زور ﻪـﺟرد -

ﺪﺷر ( ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﻛ ﻲﻧاﺮﺤﺑ هرود ﻞﻗاﺪﺣ و ﺎـﻫ

ي ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴـﺳ زﺮـﻫ )

نﺎـﻳﺎﭘ

ﻲﻧاﺮﺤﺑ هرود (

حﻮﻄﺳ رد ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ هﺪﺷ ﺮﻛذ

64 و 57 ﺰﺒـﺳ زا ﺲﭘ زور

ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ نﺪﺷ )

922 و 783 زور ﻪﺟرد - ﺪﺷر ( دروآﺮﺑ ﺪـﺷ . ﺞﻳﺎـﺘﻧ ﻦـﻳا

ﻪﻛ دﻮﺑ نآ زا ﻲﻛﺎﺣ ﻫﺎﻛ ﺎﺑ

ﺖﻓا ﺪﺻرد ﺶ دﺮﻜﻠﻤﻋ

ﻲـﻧاﺮﺤﺑ هرود عوﺮﺷ ،

نﺎﻳﺎﭘ و ﺮﺗدوز نآ

دﺎﺘﻓا قﺎﻔﺗا ﺮﺗﺮﻳد .

رﻮـﻈﻨﻣ ﻪﺑ ور ﻦﻳا زا ﺖـﻓا ﺶﻫﺎـﻛ

ﺢﻄﺳ رد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺞﻨﭘ

ﺪﺻرد

دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﺖـﻓا ،

لﺮـﺘﻨﻛ ﻒـﻠﻋ ﺎـﻫ زﺮـﻫ ي

ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ ﻣ ﻲ ﺎﺑ ﻳ ﺖﺴ ﻲﻧﻻﻮﻃ هرود رد ﺪﺷر ﻞﺼﻓ زا يﺮﺗ

ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴـﺳ )

53

لدﺎﻌﻣ زور 835

زور ﻪﺟرد - ﺪﺷر ( ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد ﺢﻄـﺳ

10 ﺪـﺻرد ) 43

لدﺎﻌﻣ زور 653

زور ﻪﺟرد - ﺪﺷر ( ﺪﺑﺎﻳ ﻪﻣادا . و ﻲﻨﻴـﺴﺣ طﺎـﺒﺗرا ﻦﻳا رد

نارﺎﻜﻤﻫ ) 1 ( ﺢﻄﺳ رد ﺞﻨـﭘ دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﺖـﻓا ﺪـﺻرد ﻪـﻧاد

لﺮـﺘﻨﻛ هرود ،

ﻒﻠﻋ ﺎﻫ ي ار ﺰﺒﺳ هﺮﻳز زﺮﻫ 24

ﺎـﺗ 34 نﺪـﺷ ﺰﺒـﺳ زا ﺲـﭘ زور دروآﺮـﺑ

ﺪﻧدﻮﻤﻧ . نارﺎﻜﻤﻫ و ﻦﻣرا )

9 ( ﺖﻬﺟ ﺰﻴﻧ ﻞـﺑﺎﻗ ﺮـﻴﻏ ﺖـﻓا زا يﺮﻴﮔﻮـﻠﺟ

لﻮﺒﻗ ﻪﻧﺎﺘـﺴﻣز سﺪﻋ دﺮﻜﻠﻤﻋ )

Lens culinaris Medic (

زا ﺶﻴـﺑ

ﺞﻨﭘ ،ﺪﺻرد ﻲﻧاﺮﺤﺑ هرود ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﻛ

ﺎـﻫ ي ﺎـﺗ لوا ﻪـﺘﻔﻫ ﻦﻴـﺑ ار زﺮـﻫ

هﺎﻴﮔ ﻦﻳا نﺪﺷ ﺰﺒﺳ زا ﺲﭘ ﻢﺘﻔﻫ ﻪﺘﻔﻫ ﺪﻧدﻮﻤﻧ ﻦﻴﻴﻌﺗ

.

ﻪﺠﻴﺘﻧ

يﺮﻴﮔ

ﻲﻠﻛ

ﻪﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ لﺮـﺘﻨﻛ ﻲﻧاﺮﺤﺑ هرود ،ﺶﻳﺎﻣزآ ﻦﻳا رد هﺪﻣآ ﺖﺳد

ﻒﻠﻋ ﺎﻫ ي ﺑ ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ رد زﺮﻫ ﺶﺨ

ًﺎﺘﺒﺴﻧ هﺎـﻴﮔ ﻦﻳا ﺪﺷر ﻞﺼﻓ زا يدﺎﻳز

ﺪﺷ ﻞﻣﺎﺷ ار .

ﺑ ﻪ رﻮﻃ ي حﻮﻄﺳ رد ﻪﻛ ﺞﻨـﭘ

و 10 دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﺖـﻓا ﺪـﺻرد

ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﻛ ﻲﻧاﺮﺤﺑ هرود ،لﻮﺒﻗ ﻞﺑﺎﻗ ﺎـﻫ

ي زﺮـﻫ ﺐـﻴﺗﺮﺗ ﻪـﺑ 57

و 47

ﺻرد ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ ﺪﺷر ﻞﺼﻓ ﻞﻛ زا ﺪ )

93 زور ( ار

داد صﺎـﺼﺘﺧا دﻮـﺧ ﻪﺑ .

ﻲﻨﻌﻣ تاﺮﺛا راد

ﺮﻴﮕﻤﺸﭼ و هرود

ﻞﺧاﺪﺗ و لﺮﺘﻨﻛ يﺎﻫ ﻒﻠﻋ

ﺎﻫ ي ﺮـﺑ زﺮﻫ

دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﺰـﻴﻧ و دﺮـﻜﻠﻤﻋ ياﺰﺟا ،دﺮﻜﻠﻤﻋ ،گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺺﺧﺎﺷ ﺮﺜﻛاﺪﺣ ﻣ ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ ﻦﻏور ﻲ

ﺪﻧاﻮﺗ ﻮﺑ ﻲﻧﻻﻮﻃ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا رد ﻲﻬﻴﺟﻮﺗ د

هرود ﻦـﻳا ن

ﺪﺷﺎﺑ ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ رد .

نآ ﻦﻤﺿ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻦﻳا و ﺖﻴـﺳﺎﺴﺣ هﺪـﻨﻫد نﺎـﺸﻧ ﻪـﻛ

ًﺎﺘﺒﺴﻧ ترﺪﻗ ﻒـﻠﻋ ﺎﺑ ﺖﺑﺎﻗر رد ﻪﻧاﺪﻫﺎﻴﺳ ﻒﻴﻌﺿ

ﺎـﻫ ي ـﻣ زﺮـﻫ ﻲ ﺪـﺷﺎﺑ ،

ﺖﻴﻤﻫا هﮋﻳو ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﻛ ﺎﻫ

ي هﮋﻳو ﻪﺑ و ﻲﻤﻛ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻆﻔﺣ ﺖﻬﺟ زﺮﻫ

ﻣ نﺎﺸﻧ ﺮﻃﺎﺧ ﺶﻴﭘ زا ﺶﻴﺑ ار هﺎﻴﮔ ﻦﻳا ﻲﻔﻴﻛ ﻲ

دزﺎﺳ .

ﺳﺎﭙﺳ ﮕ ﺰ

يرا ﻪﻨﻳﺰﻫ يروﺎـﻨﻓ و ﺶﻫوﮋـﭘ ﺖـﻧوﺎﻌﻣ ﻂـﺳﻮﺗ حﺮـﻃ ﻦﻳا مﺎﺠﻧا يﺎﻫ ﻲﺗﺎﻘﻴﻘﺤﺗ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد و يزروﺎﺸﻛ هﺪﻜﺸﻧاد ،ﺪﻬﺸﻣ ﻲﺳودﺮﻓ هﺎﮕﺸﻧاد

ﺪﻛ ﺎﺑ بﻮﺼﻣ 22679

خرﻮﻣ 1 / 5 / 1392 ﻣﺄﺗ ﻴ ﻦ ﻦﻳﺪـﺑ ﻪـﻛ ﺖـﺳا هﺪـﺷ

ﺖﻳﺎﻤﺣ زا ﻪﻠﻴﺳو ﻣ يﺎﻫ

ﺳﺎﭙﺳ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﻟﺎ ﻲﻣ يراﺰﮕ

ددﺮﮔ .

(12)

ﻊﺑﺎﻨﻣ

1 - آ ﻲﻨﻴﺴﺣ . ع ﻲﻜﭼﻮﻛ ، .

م ﻲﺗﻼﺤﻣ يﺮﻴﺼﻧ و .

1385 .

ﺰﺒـﺳ هﺮـﻳز ﻲـﻳوراد هﺎﻴﮔ رد زﺮﻫ ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﻛ ﻲﻧاﺮﺤﺑ هرود ﻲﺳرﺮﺑ

(Cuminumcyminum)

.

ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻠﺠﻣ ﺎﻫ

ي ناﺮﻳا ﻲﻋارز 34:4

- 23 .

2 - م ﻚﻟ . ر . ح يرد ، . ر . م ﻲﻧﺎﻀﻣر ، .

ك . يدﺎﻫ و م هداز . ح . 1381 . ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﻛ ﻲﻧاﺮﺤﺑ هرود ﻦﻴﻴﻌﺗ ﺎﻫ

ي ﻲﺘﻴﭼ ﺎﻴﺑﻮﻟ زﺮﻫ

) Phaseolus vulgaris

.(

ﻪﻠﺠﻣ

ﻲﻌﻴﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و يزروﺎﺸﻛ نﻮﻨﻓ و مﻮﻠﻋ 9

: 168 - 161 .

3 - يدﺎﻫ م هداز . ح . 1375 . ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﻛ ﻲﻧاﺮﺤﺑ هرود ﺎﻫ

ي ﺎﻳﻮﺳ زﺮﻫ . ﺖﻋارز ﺪﺷرا ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ ﻪﻣﺎﻧ نﺎﻳﺎﭘ .

ﺸﻧاد ﺪﻬﺸﻣ ﻲﺳودﺮﻓ هﺎﮕﺸﻧاد يزروﺎﺸﻛ هﺪﻜ .

4- Ahmadvand G., Mondani F., and Golzardi F. 2009. Effect of crop density on critical period of weed competition in potato. Scientia Horticulture, 121:249-254.

5- Ahn J.K., Hahn S.J., Kim J.T., Khanh T.D., and Chung I.M. 2005. Evaluation of allelopathic potential among rice (Oryza sativa L.) germplasm for control of Echinochloa crus-galli P. Beauv in the field. Crop Protection, 24:413- 419.

6- Amador-Ramírez M.D. 2002. Critical period of weed control in transplanted chilli. Weed Research, 42:203-209.

7- D’Antuono L.F., Moretti A., and Lovato A.F.S. 2002. Seed yield, yield component, oil content and essential oil content and composition of Nigalla sativa L. and Nigella damascena L. Industrial Crops and Product, 15:59-69.

8- Dunan C.M., Westra P., Schweizer E.E., Lybecker D.W., and Moore F.D. 1995. The concept and application of early economic period threshold: The case of DCPA in onions (Allium cepa). Weed Science, 44:952-958.

9- Erman M., Tepe I., Bukun B., Yergin R., and Taskesen M. 2008. Critical period of weed control in winter lentil under non-irrigated conditions in Turkey. African Journal of Agricultural Research, 3 (8): 523-530.

10- Everman W.J., Clewis S.B., Thomas W.E., Burke I.C., and Wilcut J.W. 2008. Critical period of weed interference in peanut. Weed Technology, 22:63-67.

11- Ghaderi F.A., Soltani A., and Sadeghipour H.R. 2008. Cardinal temperatures of germination in medicinal pumpkin (Cucurbita pepo convar. pepo var. styriaca), borago (Borago officinalis L.) and black cumin (Nigella sativa L.).

Asian Journal of Plant Sciences, 7: 574–578.

12- Ghamarnia H., Khosravy H., and Sepehri S. 2010. Yield and water use efficiency of (Nigella sativa L.) under different irrigation treatments in a semi arid region in the West of Iran. Journal of Medicinal Plants Research, 4:1612-1616.

13- Hall M.R., Swanton C.J., and Anderson G.W. 1992. The critical period of weed control in grain corn (Zea mays).

Weed Science, 40:441-447.

14- Hamzei J., Mohammady Nasab A.D., Khoie F.R., Javanshir A., and Moghaddam M. 2007. Critical period of weed control in three winter oilseed rape (Brassica napus L.) cultivars. Turkish Journal of Agricultural and Forestry, 31:83-90.

15- Hussain A., Nadeem A., Ashraf I., and Awan M. 2009. Effect of weed competition periods on the growth and yield of black seed (Nigella sativa L.). Pakistan Journal of Weed Science Research, 15:71-81.

16- Ivanek-Martincic M., Ostojic Z., Baric K., and Gorsic M. 2010. Importance of critical period of weed competition for crop growing. Poljoprivreda/Agriculture, 16:57-61.

17- Lance R.G., and Liebman M. 2003. A laboratory exercise for teaching critical period for weed control concepts.

Weed Technology, 17:403-411.

18- Mahmoodi S., and Rahimi A. 2009. The critical period of weed control in corn in Birjand region, Iran. International Journal of Plant Production, 3:91-96.

19- Mubeen K., Tanveer A., Nadeem M.A., Sarwar N., and Shahzad M. 2009. Critical period of weed-crop competition in fennel (Foeniculum vulgare Mill.). Pakistan Journal of Weed Science Research, 15:171-181.

20- Nadeem M.A., Tanveer A., Naqqash T., Jhala A.J., and Mubeen K. 2013. Determining critical weed competition periods for black seed. The Journal of Animal and Plant Sciences, 23:216-221.

21- Ngouajio M., Tursun N., Bükün B., Karacan S.C., and Mennan H. 2007. Critical period for weed control in leek (Allium porrum L.). Hort Science, 42:106-109.

22- Norsworthy J.K., and Oliveira M.J. 2004. Comparison of the critical period for weed control in wide-and narrow- row corn. Weed Science, 52:802-807.

23- Qasem J.R. 2009. Weed competition in cauliflower (Brassica oleracea L. var. Botrytis) in the Jordan valley.

Scientia Horticulture, 121:255-259.

24- Radosevich S.R., Holt J.S., and Ghersa C. 2005. Weed ecology: Implications for management. John Wiley & Sons, Inc.

25- Swanton C.J., O'Sullivan J., and Robinson D.E. 2010. The Critical weed-free period in carrot. Weed Science, 58:229-233.