ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻴﻧ و ﻲﻋارز بوﺎﻨﺗ ﺘ
نژوﺮ ﻋرﺰﻣ ﻲﮔدﻮﻟآ ناﺰﻴﻣ ﺮﺑ ﻪ
ﻒﻠﻋ ﻪﺑ ﻲﻨﻴﻣز ﺐﻴﺳ زﺮﻫ يﺎﻫ
ﻦﻤﭼ ﺖﺳودﺪﻤﺤﻣ ﺎﺿرﺪﻴﻤﺣ
1دﺎﺑآ -*
يﺮﻐﺻا ﻲﻠﻋ 2
ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :
30 / 7 / 1391
شﺮﻳﺬﭘ ﺦﻳرﺎﺗ :
27 / 7 / 1392
هﺪﻴﻜﭼ
ﻒﻠﻋ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا ﺮﺜﻛا ﻲﻠﺻا تﻼﻜﺸﻣ زا ﻲﻜﻳ زﺮﻫ يﺎﻫ ﺐﻴﺳ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻲﻋارز يﺎﻫ
ﻲﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ ﻲﻨﻴﻣز ﺪﻧور
. ﺮﻳدﺎـﻘﻣ و ﻲـﻠﺒﻗ هﺎـﻴﮔ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻲﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ
ﺮﺑ نژوﺮﺘﻴﻧ ﻒﻠﻋ ﻪﺑ ﻲﻨﻴﻣز ﺐﻴﺳ عراﺰﻣ ﻲﮔدﻮﻟآ ناﺰﻴﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ و زﺮﻫ يﺎﻫ
هﺪﻏ
، لﺎـﺳ زا ﻲـﺸﻳﺎﻣزآ 1386
ﺎـﺗ 1389 ﻖـﻘﺤﻣ هﺎﮕـﺸﻧاد ﻲﺗﺎـﻘﻴﻘﺤﺗ ﻪـﻋرﺰﻣ رد
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻲﻠﻴﺑدرا .
ﻲﻠﺒﻗ هﺎﻴﮔ رﻮﺘﻛﺎﻓ ود ﺎﺑ تﻼﭘ ﺖﻴﻠﭙﺳا ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺶﻳﺎﻣزآ )
ﺪﻨﮔ هﺎﻴﮔ رﺎﻬﭼ ﻲﻨﻴﻣز ﺐﻴﺳ و يرﺬﺑ رﺪﻨﻐﭼ ،اﺰﻠﻛ ،م
( نژوﺮـﺘﻴﻧ ﻒـﻠﺘﺨﻣ ﺮﻳدﺎﻘﻣ و
) 0 ، 80 ، 160 و 240 رﺎﺘﻜﻫ رد نژوﺮﺘﻴﻧ مﺮﮔ ﻮﻠﻴﻛ (
ﺪﺷ اﺮﺟا راﺮﻜﺗ رﺎﻬﭼ ﺎﺑ ﻲﻓدﺎﺼﺗ ﻞﻣﺎﻛ يﺎﻬﻛﻮﻠﺑ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد .
ﻒـﻠﻋ ﻢﻛاﺮﺗ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ زﺮـﻫ يﺎـﻫ
رد لﺎﺳ بوﺎﻨﺗ مود 26 زا ﺮﺘﻤﻛ ﺪﺻرد لﺎﺳ
دﻮﺑ نآ لوا . ﻒﻠﻋ ﻢﻛاﺮﺗ ﻫ يﺎﻫ اﺰﻠﻛ بوﺎﻨﺗ رد زﺮ -
ﺐﻴﺳ بوﺎﻨﺗ ﺮﻳﺎﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻲﻨﻴﻣز زا ﺶﻴﺑ ﺎﻫ
58 ﺮﺘـﺸﻴﺑ ﺪﺻرد
دﻮﺑ . ﻒﻠﻋ ﺶﺷﻮﭘ ﺪﺻرد نژوﺮﺘﻴﻧ راﺪﻘﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا ﺰﻴﻧ زﺮﻫ يﺎﻫ
. ﺐﻴﺳ ﻲﻟاﻮﺘﻣ ﺖﺸﻛ رد دﺮﺑرﺎـﻛ ﺎـﺑ ﺎـﻳ و دﺮﺑرﺎـﻛ نوﺪـﺑ ﻲـﻨﻴﻣز
240 مﺮﮔﻮـﻠﻴﻛ
ﺐﻴﺳ ﺶﺷﻮﭘ ﺪﺻرد رﺎﺘﻜﻫ رد نژوﺮﺘﻴﻧ زا ﺮﺘﻤﻛ ﻲﻨﻴﻣز
35 ﻮﺑ ﺪﺻرد د . ﺐﻴﺳ ﻲﻟاﻮﺘﻣ ﺖﺸﻛ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ار هﺪﻏ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻲﻨﻴﻣز
3 ﺎﺗ 6
داد ﺶﻫﺎـﻛ رﺎـﺘﻜﻫ رد ﻦـﺗ .
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻲﻣ نژوﺮﺘﻴﻧ دﺮﺑرﺎﻛ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ و ﻲﻋارز بوﺎﻨﺗ ﻪﻛ ﺪﻫد
ﻒﻠﻋ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷﺮﻴﻏ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ رد ﺪﻧاﻮﺗ ﻚـﻤﻛ راﺪـﻳﺎﭘ يزروﺎـﺸﻛ رد زﺮـﻫ يﺎﻫ
ﺪﻳﺎﻤﻧ .
يﺎﻫ هژاو يﺪﻴﻠﻛ
: ﻲﻋارز بوﺎﻨﺗ راﺪﻳﺎﭘ يزروﺎﺸﻛ ،
ﻒﻠﻋ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷﺮﻴﻏ لﺮﺘﻨﻛ ، زﺮﻫ يﺎﻫ
ﻪﻣﺪﻘﻣ
1
2
ﺐﻴﺳ نﺎـﻬﺟ ﺮﺳاﺮﺳ رد ﻲﻋارز تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻦﻳﺮﺘﻤﻬﻣ زا ﻲﻜﻳ ﻲﻨﻴﻣز
ﻪﻛ ﺖﺳا هدﺮﺘﺴﮔ ياراد ترذ زا ﺪﻌﺑ
ﻲـﻣ ﺎـﻴﻧد رد ﻊﻳزﻮﺗ ﻦﻳﺮﺗ ﺪـﺷﺎﺑ
) 2 ( .
ﻒﻠﻋ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا ﺮﺜﻛا ﻲﻠﺻا تﻼﻜﺸﻣ زا ﻲﻜﻳ زﺮﻫ يﺎﻫ زا ﻲـﻋارز يﺎـﻫ
ﺐﻴﺳ ﻪﻠﻤﺟ ﻲﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ ﻲﻨﻴﻣز
و ﺎﺑ و ﺪﻧور ﻪﻨﻳﺰﻫ و ﺖﻗو فﺮﺻ دﻮﺟ يﺎﻫ
ﻲﻣ دراو ﻲﻋارز تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻪﺑ يدﺎﻳز ترﺎﺴﺧ نﺎﻨﭽﻤﻫ ،ناواﺮﻓ ﺪـﻨﻳﺎﻤﻧ
.
،ﻪﭼﺮﮔا تﺎﻋﻼﻃا درﻮﻣ رد يدﺎﻳز ناﺰﻴﻣ
ﻒﻠﻋ ترﺎﺴﺧ ﺐﻴـﺳ زﺮﻫ يﺎﻫ
-
يرﻮـﻧ ﺎـﻣا ،دراﺪﻧ دﻮﺟو ناﺮﻳا رد ﻲﻨﻴﻣز ﻲـﻧﻼﺒﻨﻗ
) 10 ( ترﺎـﺴﺧ ناﺰـﻴﻣ
ﻒﻠﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ ار ﻞـﻴﺑدرا رد زﺮﻫ يﺎﻫ
53
دﺮـﻛ شراﺰـﮔ ﺪـﺻرد .
ـﺘﻧ ﺞﻳﺎ
ﺶﻳﺎﻣزآ ﻒﻠﻋ ترﺎﺴﺧ ناﺰﻴﻣ ﺰﻴﻧ نﺎﻬﺟ طﺎﻘﻧ ﺮﻳﺎﺳ رد ﺎﻫ ار زﺮﻫ يﺎﻫ
19
ﺎﺗ 86 هدﺮﻛ شراﺰﮔ ﺪﺻرد ﺪﻧا
) 11
، 12
، 29 و 31 (.
ﻒـﻠﻋ لﺮﺘﻨﻛ ﺎﻣ رﻮﺸﻛ رد
ﺐﻴـﺳ عراﺰـﻣ زﺮـﻫ يﺎـﻫ ﺎﺗﺪـﻤﻋ ﻲـﻨﻴﻣز
ﻲﻣ مﺎﺠﻧا ﻲﺘﺳد ﻦﻴﺟو ﺎﻳ و ﻲﻜﻴﻧﺎﻜﻣ ترﻮﺼﺑ ﺐـﺟﻮﻣ ﺮﻣا ﻦﻳا ﻪﻛ ،دﻮﺷ
ﻪﻨﻳﺰﻫ ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ يﺎﻫ
دﻮﺷ . ﻃ زا ﻒـﻠﻋ ﺮﺜﻛا ﺮﮕﻳد فﺮ زﺮـﻫ يﺎـﻫ
ﻞﻜﺸﻣ ﺐﻴﺳ ﻦﻳﺮﻓآ ﻪﻧﻮﮔ ﻲﻨﻴﻣز
يﺎﻫ ﻪﻟﺎﺴﻜﻳ زﺮﻫ ﻒﻠﻋ ﺪﻨﺘـﺴﻫ ﻪﻧﺎﺘﺴﺑﺎﺗ
1 و 2 - ﺖﻋارز هوﺮﮔ نارﺎﻴﺸﻧاد تﺎﺗﺎﺒﻧ حﻼﺻا و
، ،يزروﺎﺸﻛ هﺪﻜﺸﻧاد ﻖﻘﺤﻣ هﺎﮕﺸﻧاد
ﻲﻠﻴﺑدرا
)
* - لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ :
Email:[email protected] (
ﺐﻴﺳ ﺪﺷر ﻞﺼﻓ ﻂﺳاوا زا ﻪﻛ ﻦﻳا زا هدﺎﻔﺘﺳا نﺎﻜﻣا و هﺪﺷ ﺮﻫﺎﻇ ﻲﻨﻴﻣز
دراﺪﻧ دﻮﺟو ﺎﻬﻧآ لﺮﺘﻨﻛ ياﺮﺑ ﻲﺘﻳﺮﻳﺪﻣ تﺎﻴﻠﻤﻋ .
ﺲﭘ ﺶﻜﻔﻠﻋ ناﺮﻳا رد -
ﺐﻴﺳ عراﺰﻣ رد هدﺎﻔﺘﺳا ياﺮﺑ ﻲﺸﻳور ـﺑ زﻮﻨﻫ ﺰﻴﻧ ﻲﻨﻴﻣز
هﺪﻴـﺳﺮﻧ ﺖـﺒﺛ ﻪ
ﺖﺳا . ار ﻲﻳﺎﻴﻤﻴـﺷ داﻮـﻣ ﻦـﻳا دﺮﺑرﺎﻛ راﺪﻳﺎﭘ يزروﺎﺸﻛ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻲﻓﺮﻃ زا
ﻲﻣ دوﺪﺤﻣ ﺪﻨﻛ
. ﻲﻳﺎﻴﻤﻴـﺷ يﺎـﻫدﻮﻛ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ و ﻲﻋارز بوﺎﻨﺗ ،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
ﻲﻣ ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﻛ ﻦﻤﺿ ﺪﻧاﻮﺗ يزروﺎﺸﻛ فاﺪﻫا ﻪﺑ ﻞﻴﻧ رد ار ﺎﻣ ،زﺮﻫ يﺎﻫ
ﻒﻠﻋ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷﺮﻴﻏ لﺮﺘﻨﻛ و راﺪﻳﺎﭘ ﺪﻳﺎﻤﻧ ﻚﻤﻛ زﺮﻫ يﺎﻫ
) 19 و 29 ( .
ﻲــﻋارز بوﺎــﻨﺗ ﻲﻤﻳﺪــﻗ زا ﻲــﻜﻳ3
لﺮــﺘﻨﻛ ﻲــﻋارز تﺎــﻴﻠﻤﻋ ﻦﻳﺮــﺗ
ﻒﻠﻋ ﻲﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ زﺮﻫ يﺎﻫ نﻮﻴـﺳاﺰﻴﻧﺎﻜﻣ ﻪﻌـﺳﻮﺗ ﺎـﺑ ﻪﻧﺎﻔـﺳﺎﺘﻣ ﻪﻛ دور
ﺶﻜﻔﻠﻋ دﺮﺑرﺎﻛ ،يزروﺎﺸﻛ يدﺎـﺼﺘﻗا ﻞﻳﺎـﺴﻣ و ﻲﻳﺎﻴﻤﻴـﺷ يﺎﻫدﻮﻛ ،ﺎﻫ
ﻲﻟاﻮﺘﻣ ﺖﺸﻛ ﻪﺑ ار دﻮﺧ يﺎﺟ ﺖﺳا هداد4
. ﻲﻟاﻮﺘﻣ ﺖﺷﺎﻛ ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻪﻌﺳﻮﺗ
ﺘـﺴﮔ ﻪـﻠﻤﺟ زا ﻲﺗﻼﻜـﺸﻣ زوﺮﺑ ﺐﺟﻮﻣ ﻒـﻠﻋ شﺮ
ﺶﻫﺎـﻛ ،زﺮـﻫ يﺎـﻫ
ﻲﺑ ﻪﺠﻴﺘﻧ رد و ﻲﻄﻴﺤﻣ ﺖﺴﻳز تﻼﻜﺸﻣ و ﻦﻴﻣز ﻲﻫدزﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻲﺗﺎﺒﺛ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻲﻋارز هﺎﻴﮔ )
5
، 6
، 13 و 28 .(
ﺎـﺗ ﺪـﺷ ﺚـﻋﺎﺑ تﻼﻜﺸﻣ ﻦﻳا
راﺮـﻗ ﻪـﺟﻮﺗ درﻮـﻣ ار ﻲﻋارز بوﺎﻨﺗ ياﺮﺟا ﻦﻴﻘﻘﺤﻣ و نازروﺎﺸﻛ هرﺎﺑود ﺪﻨﻫد . ندﺮـﻛ فﺮـﻃ ﺮـﺑ ﻪـﻠﻤﺟ زا يدﺎﻳز ﻦﺳﺎﺤﻣ ياراد ﻲﻋارز بوﺎﻨﺗ
3- Crop rotation
4- Continues Cropping
ﺪﻠﺟ 27
، هرﺎﻤﺷ 4 ، نﺎﺘﺴﻣز 1392
، ص . 490 - Vol. 27, No. 4, Winter 2014, P. 484-490 484
ﻓ ﺶﻳﺎﺳﺮ يرﺎـﻤﻴﺑ و تﺎﻓآ لﺮﺘﻨﻛ ،كﺎﺧ يﺰﻴﺨﻠﺻﺎﺣ دﻮﺒﻬﺑ ،كﺎﺧ و ﺎـﻫ
ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﻛ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶﻳاﺰﻓا ﺖﻳﺎﻬﻧ رد و زﺮﻫ يﺎﻫ
ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ ) 5
، 15
، 20
و 21 .(
ﻒـﻠﻋ لﺮﺘﻨﻛ رد ﻲﻋارز بوﺎﻨﺗ ﺶﻘﻧ هزوﺮﻣا زا ﻲـﻜﻳ زﺮـﻫ يﺎـﻫ
ﻢﺘﺴﻴﺳ رد نآ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻠﺻا ﻞﻳﻻد بﻮـﺴﺤﻣ راﺪـﻳﺎﭘ يزروﺎﺸﻛ يﺎﻫ
ﻲﻣ دﻮﺷ . ﺶﻳﺎﻣزآ ﺞﻳﺎﺘﻧ و ﻢﻛاﺮـﺗ ﻲـﻋارز بوﺎـﻨﺗ ﻪﻛ ﺖﺳا هداد نﺎﺸﻧ ﺎﻫ
ﻒﻠﻋ ﻚﺸﺧ نزو ﻒﻠﻋ هﮋﻳﻮﺑ ،زﺮﻫ يﺎﻫ
و ﺶﻫﺎـﻛ ار ﻪﻟﺎﺳﺪﻨﭼ زﺮﻫ يﺎﻫ
ﻪﻧﻮﮔ ﺐﻴﻛﺮﺗ ﻲﻣ ﺮﻴﻴﻐﺗ ار ﺎﻬﻧآ يا
ﺪـﻫد ) 4
، 7
، 14
، 15 و 19 .(
و ﻮﻜﻧرﺎـﻣ
زﻮﺘﻧﺎﺳ ) 18 ( ﻪﻛ ﺪﻧدﺮﻛ شراﺰﮔ ﺖﺴﻳز
هدﻮـﺗ ﻢﻛاﺮـﺗ و ﺶـﺷﻮﭘ ﺪـﺻرد ،
ﻒﻠﻋ زا ﺮﺘﻤﻛ ﺞﻧﺮﺑ بوﺎﻨﺘﻣ ﺖﺸﻛ رد زﺮﻫ يﺎﻫ
دﻮـﺑ نآ ﻲﻟاﻮـﺘﻣ ﺖـﺸﻛ .
ﻒﻠﻋ ﺶﺷﻮﭘ ﺪﺻرد ﻪﻛ ﺪﻧدﺮﻛ شراﺰﮔ ﺎﻬﻧآ زا زﺮﻫ يﺎﻫ
2 / 88 رد ﺪﺻرد
ﻪـﺑ ﺞﻧﺮﺑ ﻲﻟاﻮﺘﻣ ﺖﺸﻛ 2
/ 13
ﺎـﻴﺑﻮﻟ بوﺎـﻨﺗ رد ﺪـﺻرد ﻲـﻠﻤﺨﻣ
- ﺞﻧﺮـﺑ
ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ .
ﻒﻠﻋ ﻢﻛاﺮﺗ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ زا زﺮـﻫ يﺎـﻫ
38 / 684 ﻪـﺑ 69 / 29
ﺖــﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎــﻛ ﻊــﺑﺮﻣ ﺮــﺘﻣ رد ﻪــﺗﻮﺑ .
ﺮﺒﻳاﺮــﺷ ) 22 ( ﻪــﻛ دﺮــﻛ شراﺰــﮔ
بوﺎﻨﺗ ﺎﻳﻮﺳ يﺎﻫ - ﺎﻳﻮﺳ و ترذ -
مﺪﻨﮔ - ترذ ﻲﻟاﻮـﺘﻣ ﺖﺸﻛ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد
ﺶﻳاﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ ترذ دﺮﻜﻠﻤﻋ
ﻢﻛاﺮـﺗ ﺶﻫﺎـﻛ ﻪﻜﻠﺑ ،ﺪﺷ نآ ﻪﻧاد
مد ﺮﻴﺒﻛ ﻲﻫﺎﺑور اﺮﻤﻫ ﻪﺑ ﺰﻴﻧ ار1
ه ﺖﺷاد . ﺶﻳﺎﻣزآ ﺞﻳﺎﺘﻧ تﺪـﻣزارد يﺎـﻫ
ﺮﺑ ژ نارﺎﻜﻤﻫ و ﻲﻨﺳ )
13 ( ترذ و مﺪـﻨﮔ ﻲﻟاﻮـﺘﻣ ﺖـﺸﻛ ﻪـﻛ داد نﺎﺸﻧ
ﺎـﻛ و ﺪـﺷ ﺎـﻬﻧآ ﻪـﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶﻫﺎﻛ ﺐﺟﻮﻣ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴـﺷ يﺎـﻫدﻮﻛ دﺮﺑر
NPK
ﺪـﻳﺎﻤﻧ ناﺮـﺒﺟ ار مﺪـﻨﮔ دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﺖﻓا ﺖﺴﻧاﻮﺘﻧ .
عﻮـﺿﻮﻣ ﻦـﻳا
ﺎـﻳ و كﺎـﺧ تﺎﻴـﺻﻮﺼﺧ ﺮـﺑ ﻲﻟاﻮﺘﻣ ﺖﺸﻛ تاﺮﺛا زا ﻲﺷﺎﻧ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﺪﺷﺎﺑ كﺎﺧ رد ﻚﻴﺗﺎﭘﻮﻠﻟآ داﻮﻣ يزﺎﺳﺎﻫر .
ﻲﻣ نژوﺮﺘﻴﻧ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ يﺎﻫدﻮﻛ دﺮﺑرﺎﻛ ﻲﺗوﺎـﻔﺘﻣ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻠﻋ و ﻲﻋارز نﺎﻫﺎﻴﮔ ﻮﻤﻧ و ﺪﺷر ﺮﺑ ﻒ
ﺪـﺷﺎﺑ ﻪﺘـﺷاد زﺮﻫ يﺎﻫ .
،ﻦﻳاﺮﺑﺎـﻨﺑ
شور زا ﻲﻜﻳ ﺎﻬﻧآ دﺮﺑرﺎﻛ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﻛ رد ﻢﻬﻣ ﻲﻋارز يﺎﻫ
يﺎﻫ
ﻲﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ زﺮﻫ دور
. دﺎـﺠﻳا نژوﺮـﺘﻴﻧ يﺎـﻫدﻮﻛ دﺮﺑرﺎـﻛ تاﺮﺛا زا ﻲﻜﻳ
ﺖﺳا ﻲﻫﺎﻴﮔ ﻊﻣاﻮﺟ نﺎﻫﺎﻴﮔ ﻲﭘﻮﻧﺎﻛ ﺶﻳارآ رد ﺮﻴﻴﻐﺗ )
8 و 9 ( ﺖﻴﻤﻫا ﻪﻛ
نآ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ رد يدﺎﻳز ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺎﺑ ﺎﻫ
تاﺮـﻴﻴﻐﺗ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ و دراد
ﻒﻠﻋ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ رد
ﺖـﺳا رادرﻮـﺧﺮﺑ يدﺎﻳز ﺖﻴﻤﻫا زا زﺮﻫ يﺎﻫ .
نژوﺮـﺘﻴﻧ
ﻲﻣ ﻪﻧاﻮﺟ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﻒﻠﻋ رﺬﺑ ﻲﻧز
ﺪﻨﻳﺎﻤﻧ ﻚﻳﺮﺤﺗ ار زﺮﻫ يﺎﻫ )
16 و 24 ( ﻪﻛ
ﻒﻠﻋ ﻢﻛاﺮﺗ ﺶﻳاﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ ﺮﻣا ﻦﻳا ﻲﻣ زﺮﻫ يﺎﻫ
دﻮـﺷ . ﺮـﮕﻳد فﺮـﻃ زا
ﻧﺎﻤﻣ و ﻲﻋارز هﺎﻴﮔ ﻲﭘﻮﻧﺎﻛ ﻊﻳﺮﺳ شﺮﺘﺴﮔ ﺎﺑ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ رﻮﻧ ذﻮﻔﻧ زا ﺖﻌ
ﻪﻧاﻮﺟ زا كﺎﺧ ﺢﻄﺳ ﻪﺑ ﻪﻧﻮﮔ ﻲﻧز
ﻒﻠﻋ يﺎﻫ ﻪﻧاﻮﺟ ياﺮﺑ ﻪﻛ يزﺮﻫ ﻪﺑ ﻲﻧز
ﻒﻠﻋ ﻮﻤﻧ و ﺪﺷر زا ﺎﻳ و ﺪﻧراد زﺎﻴﻧ رﻮﻧ يﺮﻴﮔﻮـﻠﺟ هﺪـﺷ ﺮﻫﺎـﻇ زﺮﻫ يﺎﻫ
ﻒـﻠﻋ ﻢﻛاﺮـﺗ ﺶﻫﺎﻛ ﺐﺟﻮﻣ ﻪﺠﻴﺘﻧ رد ﻪﻛ ،ﺪﻳﺎﻤﻧ
ﻲـﻣ زﺮـﻫ يﺎـﻫ دﻮـﺷ
.
يﺮﻐــﺻا و ﺖــﺳودﺪﻤﺤﻣ )
7 ( تﺪــﻣزارد دﺮﺑرﺎــﻛ ﻪــﻛ ﺪــﻧدﺮﻛ شراﺰــﮔ
ﻤﻴﺷ يﺎﻫدﻮﻛ ﻒﻠﻋ ﻢﻛاﺮﺗ ﻲﻳﺎﻴ
ﺮﺑ ﻪﭼﺮﮔا ،داد ﺶﻫﺎﻛ ار رادوﺎﭼ زﺮﻫ يﺎﻫ
نآ ﻚﺸﺧ نزو ﺖﺷاﺪﻧ يﺮﻴﺛﺎﺗ ﺎﻫ
. نارﺎﻜﻤﻫ و ﺮﻟﺎﺗ )
25 ( ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ﺰﻴﻧ
ﻲﻣ ﻪﺒﻨﭘ ﺪﺷر ﻞﺼﻓ ﻞﻳاوا رد نژوﺮﺘﻴﻧ دﻮﻛ دﺮﺑرﺎﻛ ﻪﻛ يدﺎﻳز ﺪﺣ ﺎﺗ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻒﻠﻋ ﻢﻛاﺮﺗ ﺪﻫد ﺶﻫﺎﻛ ار زﺮﻫ يﺎﻫ .
يرﻮﻄﺑ ياﺮـﺑ ﻲـﺷﺎﭙﻤﺳ رﺎﺒﻜﻳ ،ﻪﻛ
1- Setaria faberi
ﻋ ﺮﺜﻛاﺪﺣ ﻪﺑ نﺪﻴﺳر دﻮﺑ ﻲﻓﺎﻛ دﺮﻜﻠﻤ
. نارﺎـﻜﻤﻫ و رﺎﻨﻟﻮﺗ )
26 ( شراﺰـﮔ
ﻒﻠﻋ رﻮﻀﺣ رد ﻪﻛ ﺪﻧدﺮﻛ
ﺖـﺴﻳز نژوﺮـﺘﻴﻧ دﻮـﻛ دﺮﺑرﺎﻛ زﺮﻫ يﺎﻫ هدﻮـﺗ
ﻒﻠﻋ داد ﺶﻳاﺰﻓا ار ترذ ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ و ﺶﻫﺎﻛ ار زﺮﻫ يﺎﻫ .
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﻻﺎﺑ رد تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﺞﻳﺎﺘﻧ بوﺎـﻨﺗ ﺢﻴﺤـﺻ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻪﻛ ﺪﻫد
ﻲﻣ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ يﺎﻫدﻮﻛ و ﻲﻋارز رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻊﻣاﻮﺟ ﻋ ﻒـﻠ ار زﺮـﻫ يﺎـﻫ
ﺪﻫد راﺮﻗ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ .
ﺮـﺑ ﻪـﻴﻜﺗ ﺶﻫﺎـﻛ و راﺪـﻳﺎﭘ يزروﺎـﺸﻛ ﺮـﺑ ﺪﻴﻛﺎﺗ
ﺶﻜﻔﻠﻋ دﺮﺑرﺎﻛ ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﻛ ياﺮﺑ ﺎﻫ
درﻮﻣ رد ﻖﻴﻘﺤﺗ تروﺮﺿ ،زﺮﻫ يﺎﻫ
ﻲﻳﺎﻴﻤﻴــﺷﺮﻴﻏ لﺮــﺘﻨﻛ رد ﻲﻳﺎﻴﻤﻴــﺷ يﺎــﻫدﻮﻛ و ﻲــﻋارز بوﺎــﻨﺗ ﺶــﻘﻧ ﻒﻠﻋ ﺖﺳا هداد ﺶﻳاﺰﻓا ار زﺮﻫ يﺎﻫ .
ﺰـﻴﻧ ﻖـﻴﻘﺤﺗ ﻦـﻳا ياﺮﺟا زا فﺪﻫ
ﮔ ندﺮﻛ اﺪﻴﭘ و ﻲﻨﻴﻣز ﺐﻴﺳ ﺎﺑ بوﺎﻨﺗ رد ﻦﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ياﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻲﻫﺎﻴ
ﻦﻤـﺿ ﻪﻛ يرﻮﻄﺑ ،ﺖﺳا ﻂﻳاﺮﺷ ﻦﻳا رد زﺎﻴﻧ درﻮﻣ نژوﺮﺘﻴﻧ راﺪﻘﻣ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻒﻠﻋ ﻪﺑ ﻪﻋرﺰﻣ ﻲﮔدﻮﻟآ ناﺰﻴﻣ ،لﻮﺼﺤﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶﻳاﺰﻓا رد زﺮـﻫ يﺎـﻫ
ﺪﻫد ﺶﻫﺎﻛ ﺰﻴﻧ ار تﺪﻣزارد .
شور و داﻮﻣ ﺎﻫ
ژوﺮـﺘﻴﻧ ﺮﻳدﺎـﻘﻣ و ﻲـﻠﺒﻗ هﺎـﻴﮔ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻲﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﺮـﺑ ن
ناﺰـﻴﻣ
ﻒﻠﻋ ﻪﺑ ﻲﻨﻴﻣز ﺐﻴﺳ عراﺰﻣ ﻲﮔدﻮﻟآ دﺮﻜﻠﻤﻋ و زﺮﻫ يﺎﻫ
هﺪﻏ
، ﻲـﻘﻴﻘﺤﺗ
لﺎﺳ زا 1386 ﺎﺗ 1389 ﻲـﻠﻴﺑدرا ﻖـﻘﺤﻣ هﺎﮕـﺸﻧاد ﻲﺗﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﻪﻋرﺰﻣ رد
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا . ﻲـﻠﺒﻗ هﺎـﻴﮔ رﻮﺘﻛﺎـﻓ ود ﺎـﺑ تﻼﭘ ﺖﻴﻠﭙﺳا ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺶﻳﺎﻣزآ
) رﺪﻨﻐﭼ ،اﺰﻠﻛ ،مﺪﻨﮔ هﺎﻴﮔ رﺎﻬﭼ ﺐﻴﺳ و يرﺬﺑ
ﻲﻨﻴﻣز ( ﻒـﻠﺘﺨﻣ ﺮﻳدﺎـﻘﻣ و
وﺮﺘﻴﻧ نژ ) 0 ، 80 ، 160 و 240
رﺎـﺘﻜﻫ رد نژوﺮـﺘﻴﻧ مﺮﮔﻮـﻠﻴﻛ (
ﺐـﻟﺎﻗ رد
ﺪﺷ اﺮﺟا راﺮﻜﺗ رﺎﻬﭼ ﺎﺑ ﻲﻓدﺎﺼﺗ ﻞﻣﺎﻛ يﺎﻬﻛﻮﻠﺑ حﺮﻃ .
نژوﺮـﺘﻴﻧ ﺮﻳدﺎـﻘﻣ
ﺶﻳﺎﻣزآ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا كﺎﺧ
.
نﺎـﻣز رد نژوﺮـﺘﻴﻧ ﻒـﺼﻧ اﺰﻠﻛ و يرﺬﺑ رﺪﻨﻐﭼ ،مﺪﻨﮔ ﻲﻠﺒﻗ هﺎﻴﮔ رد هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻫد ﻪﻗﺎﺳ نﺎﻣز رد ﻪﻴﻘﺑ و ﺖﺷﺎﻛ ﺪﺷ
. ﺰـﻴﻧ ﻲﻨﻴﻣز ﺐﻴﺳ ياﺮﺑ
ﺖـﺷﺎﻛ زا ﺪـﻌﺑ ﻪﺘﻔﻫ ﺖﺸﻫ ﻪﻴﻘﺑ و ﺖﺷﺎﻛ نﺎﻣز رد نژوﺮﺘﻴﻧ دﻮﻛ ﻒﺼﻧ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا نآ .
ﻢﻛاﺮﺗ ﺎﺑ مﺪﻨﮔ 350
ﻢﻛاﺮـﺗ ﺎـﺑ اﺰﻠﻛ و ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ
80 ﺰﻴﻳﺎﭘ رد ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ 1385
و 1387 ﻪﻠـﺻﺎﻓ ﺎـﺑ يرﺬـﺑ رﺪﻨﻐﭼ ،
ﺖﺷﺎﻛ 60 ﻲﺘﻧﺎﺳ ﻒﻳدر يور ﻪﺗﻮﺑ ﻪﻠﺻﺎﻓ و ﺮﺘﻣ 40
ﺘﻧﺎﺳ ﻲ ﺐﻴـﺳ و ﺮـﺘﻣ
ﺖﺷﺎﻛ ﻪﻠﺻﺎﻓ ﺎﺑ ﻲﻨﻴﻣز 60
ﻲﺘﻧﺎﺳ ﻒـﻳدر يور ﻪـﺗﻮﺑ ﻪﻠـﺻﺎﻓ و ﺮـﺘﻣ 30
ﻦﻳدروﺮﻓ رد ﺮﺘﻣ ﻲﺘﻧﺎﺳ 1386
و 1388 ﺖـﺸﻛ ﻲـﻠﺒﻗ هﺎـﻴﮔ ناﻮـﻨﻋ ﻪـﺑ
ﺪﻧﺪﺷ . ﻲﻋﺮﻓ يﺎﻬﺗﻼﭘ زا ﻚﻳ ﺮﻫ لﻮﻃ 8
نآ ضﺮﻋ و ﺮﺘﻣ 5
دﻮـﺑ ﺮـﺘﻣ .
مﺪﻨﮔ ﻪﻋرﺰﻣ رد ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﻛ ياﺮﺑ
ﻦﻬﭘ زﺮﻫ يﺎﻫ گﺮﺑ
زا ﺶـﻜﻔﻠﻋ ﻮـﺗ -
رﻮﻓ - ناﺰﻴﻣ ﻪﺑ يد 5
/ 1 هدﺎﻔﺘﺳا رﺎﺘﻜﻫ رد ﺮﺘﻴﻟ ﻲﻣ
ﺪﺷ . ﻒﻠﻋ زﺮـﻫ يﺎـﻫ
ﺐﻴﺳ عراﺰﻣ كﺎﺧ مﺎﮕﻨﻫ يرﺬﺑرﺪﻨﻐﭼ و ﻲﻨﻴﻣز
لﺮـﺘﻨﻛ ﺖﺳد ﺎﺑ ﺎﻳ و ﻲﻫد
ﻲﻣ ﺪﻧﺪﺷ . ﻲﺘﻨـﺳ ﻢﺨـﺷ ﺎـﺑ ﻦﻴـﻣز نﺎـﻫﺎﻴﮔ ﻦـﻳا زا ﻚﻳ ﺮﻫ ﺖﺷادﺮﺑ زا ﺲﭘ
) ﻚﺴﻳد و نادﺮﮔﺮﺑ ﻦﻫآوﺎﮔ (
لﺎﺳ رد و هدﺎﻣآ يﺎﻫ
1387 و 1389 هﺎـﻴﮔ
ﺐﻴﺳ تﺮﻛ ﻪﻤﻫ رد ﻲﻨﻴﻣز ﻠـﺻﺎﻓ ﺎﺑ ﺎﻫ
ﻒـﻳدر ﻪ 60 يور ﻪـﺗﻮﺑ ﻪﻠـﺻﺎﻓ و
ﻒﻳدر 30 ﻲﺘﻧﺎﺳ ﺪﺷ ﺖﺸﻛ ﺮﺘﻣ .
ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﺪـﺣاو ﻪـﺳ ﻲـﻋﺮﻓ تﺮﻛ ﺮﻫ رد
دﺎﻌﺑا ﻪﺑ يرادﺮﺑ 60
× 100 ﻲﺘﻧﺎﺳ ﺐـﻴﻛﺮﺗ ،ﻢﻛاﺮـﺗ ﻲـﺳرﺮﺑ رﻮـﻈﻨﻤﺑ ﺮﺘﻣ
ﻪﻧﻮﮔ ﺶﺷﻮﭘ ﺪﺻرد ،يا )
ﻲﻤﺸﭼ رﻮﻄﺑ (
ﻲﺒﺴﻧ ﺶﺷﻮﭘ ﺪﺻرد و )1
ﺖﺒـﺴﻧ
ﻒﻠﻋ ﺶﺷﻮﭘ ﺪﺻرد نﺎﻫﺎﻴﮔ ﺶﺷﻮﭘ ﺪﺻرد ﻞﻛ ﻪﺑ زﺮﻫ يﺎﻫ
( ﻪـﻠﺣﺮﻣ رد
ﻫﺪﻠﮔ ﺐﻴﺳ ﻲ ﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ ﻲﻨﻴﻣز .
هد ﻪﺑ تارداﻮﻛ دﺎﻌﺑا رﻮﻈﻨﻣ ﻦﻳا ياﺮﺑ
ﺮﮕﻳﺪـﻤﻫ ﻪـﺑ ﻲﺠﻧﺮﻄـﺷ ﺬﻏﺎﻛ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻚﻳرﺎﺑ ﺦﻧ ﺎﺑ و ﻢﻴﺴﻘﺗ ﺖﻤﺴﻗ ﺪﻧﺪﺷ ﻞﺻو .
ﻪﻧﻮﻤﻧ مﺎﮕﻨﻫ هﺪـﺷ لﺎﻐـﺷا يﺎﻀﻓ ﻲﭘﻮﻧﺎﻛ يﻻﺎﺑ زا يرادﺮﺑ
ﻒـﻠﻋ و ﻲـﻋارز هﺎﻴﮔ ﻂﺳﻮﺗ ﺪـﺻرد سﺎـﺳا ﺮـﺑ و هﺪﻫﺎـﺸﻣ زﺮـﻫ يﺎـﻫ
ﺖﺷاددﺎﻳ ﻲﻣ ﺪﺷ ) 27 .(
ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ يور ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮـﻣ يﺎـﻫرﻮﺘﻛﺎﻓ
ﺐﻴﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺪﺷ ﻲﺳرﺮﺑ ﻲﻨﻴﻣز
. ﻊـﻳزﻮﺗ ندﺮـﻛ لﺎﻣﺮﻧ ياﺮﺑ هداد
،ﺎـﻫ زا
ﻤﺘﻳرﺎﮕﻟ ﻞﻳﺪﺒﺗ ﻲ
مود ﻪﺸﻳر ﺎﻳ و هدﺎﻔﺘﺳا
ﺪﺷ .
مﺮـﻧ ﺎـﺑ يرﺎﻣآ يﺎﻫﺰﻴﻟﺎﻧآ -
راﺰﻓا ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ وSPSS
ﺢﻄﺳ رد ﻦﻜﻧاد نﻮﻣزآ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ
5 % ﺪﺷ مﺎﺠﻧا .
ﺚﺤﺑ و ﺞﻳﺎﺘﻧ
زآ هرود لﻮﻃ رد ﺶﻳﺎﻣ
13 ﺪـﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻪﻋرﺰﻣ رد زﺮﻫ ﻒﻠﻋ ﻪﻧﻮﮔ
ﻪﻧﻮﮔ ﺎﻬﻧآ ﻦﻴﺑ رد ﻪﻛ ﻲﻳاﺮﺤﺻ ﻚﭽﻴﭘ يﺎﻫ
2
هﺮـﺗ ﻪﻤﻠـﺳ ، ﻚﻴﺒﻤﻠـﺷ ،3
،4
رﻮﺷ ﻒﻠﻋ سوﺮﺧ جﺎﺗ و5
ﺪﻨﺘﺷاد يﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖﻴﺒﻟﺎﻏ6
.
ﻪﻳﺰﺠﺗ ﻒﻠﻋ ﻢﻛاﺮﺗ ﺮﺑ لﺎﺳ ﺮﺛا ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ يرﺎﻣآ يﺎﻫ زﺮـﻫ يﺎـﻫ
ﻲﻨﻌﻣ دﻮﺑ راد ) لوﺪﺟ 1 .(
ﻒﻠﻋ ﻢﻛاﺮﺗ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﺐﻴﺳ زﺮﻫ يﺎﻫ
ﻲـﻨﻴﻣز رد
ﺶﻳﺎﻣزآ لوا لﺎﺳ )
1387 ( ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ 19 / 322 ﻪـﻛ دﻮـﺑ ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ
26 ﺶﻳﺎـﻣزآ مود لﺎـﺳ رد ﺎـﻬﻧآ ﻢﻛاﺮـﺗ زا ﺮﺘـﺸﻴﺑ ﺪﺻرد )
1389 ( دﻮـﺑ .
ﻒﻠﻋ ﻢﻛاﺮﺗ ﺶﻫﺎﻛ رد ﻲـﻤﻴﻠﻗا تاﺮـﻴﻴﻐﺗ زا ﻲﺷﺎﻧ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ زﺮﻫ يﺎﻫ
لﺎﺳ ،ﻲـﻜﻳﺰﻴﻓ تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ ﺮﺑ بوﺎﻨﺗ هرود لﻮﻃ تاﺮﺛا ﺎﻳ و ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﻮﻟﻮﻴﺑ و ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ ،تﺎـﻓآ ﺶﻫﺎـﻛ ﺮـﺑ نآ ﺮﻴﺛﺎـﺗ زا ﻲﺷﺎﻧ ﺎﻳ و كﺎﺧ ﻲﻜﻳژ
يرﺎﻤﻴﺑ ﻒﻠﻋ و ﺎﻫ ﺪﺷﺎﺑ زﺮﻫ يﺎﻫ .
ﺎﺗ ﻦﻳدروﺮﻓ يﺎﻣد ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زا
لﺎﺳ رد رﻮﻳﺮﻬﺷ يﺎـﻫ
1389 - 1386 ﺪﻨﺘـﺷاﺪﻧ يدﺎـﻳز توﺎـﻔﺗ )
هداد ﺎـﻫ
ﺖﺳا هﺪﺸﻧ هداد نﺎﺸﻧ (
ﻒﻠﻋ ﻢﻛاﺮﺗ فﻼﺘﺧا ، لﺎـﺳ ود ﻦﻴـﺑ زﺮـﻫ يﺎـﻫ
ﻲﻣ بوﺎﻨﺗ ﺛﺎﺗ زا ﻲﺷﺎﻧ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ﺮﻴ
ﺪﺷﺎﺑ . ﺶﻳﺎﻣزآ يدﺎـﻳز يﺎﻫ
لﺎﺳ زا بوﺎﻨﺗ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻪﻛ ﺖﺳا هداد نﺎﺸﻧ هﺪﻫﺎـﺸﻣ ﻞﺑﺎﻗ ﺪﻌﺑ ﻪﺑ مود يﺎﻫ
ﺖﺳا ) 14 و 23 .(
هداد يرﺎﻣآ ﻪﻳﺰﺠﺗ
ﺮـﺑ ﻲـﻠﺒﻗ هﺎـﻴﮔ ﺮﻴﺛﺎـﺗ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺎﻫ و ﻢﻛاﺮـﺗ
ﻒﻠﻋ ﺶﺷﻮﭘ ﺪﺻرد ﻲﻨﻌﻣ زﺮﻫ يﺎﻫ
دﻮﺑ راد ) لوﺪـﺟ 1 .(
رد اﺰـﻠﻛ ﺖـﺸﻛ
ﺐﻴﺳ ﺎﺑ بوﺎﻨﺗ ﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ ﻲﻨﻴﻣز
ﻒﻠﻋ ﺶﺷﻮﭘ ﺪﺻرد و ﻢﻛاﺮﺗ ﺶﻳا يﺎـﻫ
ﺐﻴﺳ زﺮﻫ ﺪﺷ ﻲﻨﻴﻣز . ﻲـﻨﻴﺟو نﺎﻫﺎﻴﮔ ﺖﺸﻛ ،ﺲﻜﻋﺮﺑ )
ﺐﻴـﺳ و ﻲـﻨﻴﻣز
1- Relative cover (RC) = Weed cover/Weed cover + Crop cover
2- Convolvolus arvensis 3- Chenopodium album 4- Rapistrom rogosum 5- Salsola kali
6- Amatanthus retroflexus ﺪﻨﻐﭼ
ر يرﺬﺑ ( هﺪﻨﻨﻛ ﻪﻔﺧ نﺎﻫﺎﻴﮔ و )
مﺪﻨﮔ ( ﺐﻴﺳ زا ﻞﺒﻗ ﻢﻛاﺮـﺗ ﻲـﻨﻴﻣز
ﻒﻠﻋ ﺪﻧداد ﺶﻫﺎﻛ ار زﺮﻫ يﺎﻫ .
ﻒﻠﻋ ﻢﻛاﺮﺗ ندﻮﺑ ﻦﻴﻳﺎﭘ زا ﺪﻌﺑ زﺮﻫ يﺎﻫ
ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﻛ زا ﻲﺷﺎﻧ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻲﻨﻴﺟو نﺎﻫﺎﻴﮔ زﺮـﻫ يﺎﻫ
و ﻪﻧﺎﺘـﺴﻣز
ﻦﻴﺟو تﺎﻴﻠﻤﻋ ،ﺮﺘﺴﺑ ﻪﻴﻬﺗ ﻊﻗﻮﻣ مﺎﮕﻨﻫ دوز هرﺎﻬﺑ ﻪﻴﻠﺨﺗ و ﻞﺒﻗ لﺎﺳ رد
رﺬﺑ ﻚﻧﺎﺑ ﺎﻳ و دﻮﺒﻬﺑ ﺪﺷﺎﺑ ﺎﻬﻧآ ﺖﺑﺎﻗر ترﺪﻗ )
3 و 4 .(
ﺖﺸﻛ ﺰﻴﭼﺎﻧ ﺮﻴﺛﺎﺗ
ﺐﻴﺳ زا ﻞﺒﻗ اﺰﻠﻛ ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﻛ ﺮﺑ ﻲﻨﻴﻣز
زا ﻲـﺷﺎﻧ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ زﺮﻫ يﺎﻫ
ﻪﻧﻮﮔ عﻮﻧ
ﺎﺑ ﺎـﻬﻧآ ﻦﻴـﺑ رد ﻚﻴﺒﻤﻠﺷ رﻮﻀﺣ هﮋﻳﻮﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺐﻟﺎﻏ يﺎﻫ ﺪـﺷ
.
ﻒﻠﻋ ﻪﻧﻮﮔ ﻦﻳا ﺖﻫﺎﺒﺷ ﻞﻴﻟد ﻪﺑ زﺮﻫ
ﻲﺑﻮﺨﺑ ،ﺪﺷر كﺮﺘﺸﻣ يﺎﻫزﺎﻴﻧ و ﺎﻫ
ﻲـﻣ ﺪـﺷر نآ ﺎـﺑ و ﻪﺘﺷاد يرﺎﮔزﺎﺳ اﺰﻠﻛ ﺎﺑ ﺪـﻨﻛ
. فﻼـﺧ ﺮـﺑ ﺮـﻣا ﻦـﻳا
بوﺎﻨﺗ ﻲﻣ كﺎﺧ رﺬﺑ ﻚﻧﺎﺑ هزاﺪﻧا ﺶﻳاﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ ﻲﻠﺒﻗ يﺎﻫ ﻲﻣ ﻪﻛ دﻮﺷ
-
رد عارﺰﻣ ﻲﮔدﻮﻟآ ناﺰﻴﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻪﻟﺎﺳ
ﺪـﻫد ﺶﻳاﺰﻓا ار ﺪﻌﺑ يﺎﻫ .
ﺶﻳﺎـﻣزآ -
يدﺎﻳز يﺎﻫ تاﺮـﺛا بوﺎـﻨﺗ رد ﻒـﻠﺘﺨﻣ نﺎـﻫﺎﻴﮔ ﻪـﻛ ﺖـﺳا هداد نﺎﺸﻧ
ﻒﻠﻋ ﻮﻤﻧ و ﺪﺷر ﺮﺑ ﻲﺗوﺎﻔﺘﻣ ﺪﻧراد ﻲﻋارز هﺎﻴﮔ دﺮﻜﻠﻤﻋ و زﺮﻫ يﺎﻫ
) 13
،
14 و 18 .(
توﺎﻔﺗ ﻦﻳا ﺮﺑ نﺎﻫﺎﻴﮔ توﺎﻔﺘﻣ تاﺮﺛا زا ﻲﺷﺎﻧ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﺎﻫ
ﻒﻠﻋ ،كﺎﺧ تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ
ﺪـﺷﺎﺑ ﺎـﻬﻧآ ﺪـﺷر يﺎـﻫزﺎﻴﻧ و زﺮﻫ يﺎﻫ .
ﺞﻳﺎـﺘﻧ
ﺪﺷار ﺶﻳﺎﻣزآ نارﺎﻜﻤﻫ و ﻞﺼﺤﻣ
) 4 (
ﻒـﻠﻋ ﻢﻛاﺮـﺗ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ يﺎـﻫ
هﺮـﻳز ﺎﺑ بوﺎﻨﺗ رد ﺎﻬﻧآ ﻢﻛاﺮﺗ زا ﺮﺘﻤﻛ ﺐﺗاﺮﻤﺑ ترذ ﺎﺑ بوﺎﻨﺗ رد ﻮﺟ زﺮﻫ دﻮﺑ دﻮﺨﻧ و . ﺶﻳﺎﻣزآ ﻲﻟﺎﻤﺟ يﺎﻫ رﺎﻛﻮﺟ و
) 3 ( بوﺎـﻨﺗ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺰﻴﻧ
رد ار هردﻮﺟ ﻢﻛاﺮﺗ ترذ و نادﺮﮕﺑﺎﺘﻓآ ،ﺪﻨﻗرﺪﻨﻐﭼ ﻲﻔﻳدر نﺎﻫﺎﻴﮔ ﺎﺑ مﺪﻨﮔ داد ﺶﻫﺎﻛ مﺪﻨﮔ ﺖﻋارز .
وﺮﺘﻴﻧ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﺖﺒﺴﻧ و ﺶﺷﻮﭘ ﺪﺻرد ﺮﺑ نژ ﻲﻨﻌﻣRC
دﻮﺑ راد ) لوﺪـﺟ
1 .(
ﻒﻠﻋ ﺶﺷﻮﭘ ﺪﺻرد نژوﺮﺘﻴﻧ راﺪﻘﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺰﻴﻧ زﺮﻫ يﺎﻫ
ﺖﻓﺎﻳ ) ﻞﻜﺷ 2 ﻒﻟا .(
ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ ) 6 ﺪﺻرد ( ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ و )
10 ﺪﺻرد ( ﺪﺻرد
ﻒﻠﻋ ﺶﺷﻮﭘ ﺎـﺑ ﺐـﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ زﺮﻫ يﺎﻫ
80 و 240 رد نژوﺮـﺘﻴﻧ مﺮﮔﻮـﻠﻴﻛ
ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ رﺎﺘﻜﻫ .
ﺖﺒﺴﻧ تﺮﻛ ردRC
ﺎﻫ ﻪﻛ ﻲﻳ 80 و 160 مﺮﮔﻮـﻠﻴﻛ
ﻲﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﺪﻧدﻮﺑ هدﺮﻛ ﺖﻓﺎﻳرد رﺎﺘﻜﻫ رد نژوﺮﺘﻴﻧ تﺮﻛ ﺎﺑ يراد
ﻲﻳﺎـﻫ
ﺪﻨﺘﺷاﺪﻧ دﻮﺑ هﺪﺸﻧ هدﺎﻔﺘﺳا نژوﺮﺘﻴﻧ ﻪﻛ )
ﻞﻜـﺷ 2 ب .(
راﺪـﻘﻣ ﻦﻳﺮﺘـﺸﻴﺑ
تﺮﻛ ردRC ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ 240 هﺪـﺷ هدﺎﻔﺘـﺳا رﺎﺘﻜﻫ رد نژوﺮﺘﻴﻧ مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ
ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ دﻮﺑ .
هداد ﻞﻜﺷ يﺎﻫ 2
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﻓا ﺎﺑ ﻪﻛ ﺪﻫد زا ﺶﻴﺑ ﺶﻳاﺰ
ماﺪﻧا ،كﺎﺧ نژوﺮﺘﻴﻧ راﺪﻘﻣ ﺪﺣ ﻒﻠﻋ ﻲﻳاﻮﻫ يﺎﻫ
ﺖﻋﺮـﺳ ﻪـﺑ زﺮـﻫ يﺎﻫ
دﺮﺑرﺎـﻛ مﺎـﮕﻨﻫ ﻪـﻛ يرﻮﻄﺑ ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا 240
رد نژوﺮـﺘﻴﻧ مﺮﮔﻮـﻠﻴﻛ
رﺎﺘﻜﻫ
، ﻒﻠﻋ زا ﺶﻴﺑ زﺮﻫ يﺎﻫ 10
ﺶﻴﺑ و كﺎﺧ ﺢﻄﺳ ﺶﺷﻮﭘ زا ﺪﺻرد
زا 20 ﻲــﻣ ﻞﻣﺎــﺷ ار ﻪــﻋرﺰﻣ ﻲﭘﻮﻧﺎــﻛ ﺶــﺷﻮﭘ ﻞــﻛ زا ﺪــﺻرد ﺪﻧﺪــﺷ
.
ﺶﻳﺎﻣزآ ﺎﺸﻧ يدﺎﻳز يﺎﻫ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺎـﺑ نژوﺮـﺘﻴﻧ دﺮﺑرﺎـﻛ ﻪﻛ ﺖﺳا هداد ن
ﻲﻣ ﻲﻋارز هﺎﻴﮔ گﺮﺑ ﺢﻄﺳ و عﺎﻔﺗرا ﻪﻳﺎﺳ شﺮﺘﺴﮔ ﺐﺟﻮﻣ ﺪﻧاﻮﺗ
نآ زاﺪﻧا
دﻮﺷ ) 7
، 8 و 9 ( ﻪـﻛ ﻲﻄﻳاﺮـﺷ رد هﮋﻳﻮـﺑ نآ ﺪـﺣ زا ﺶﻴـﺑ فﺮﺼﻣ ﺎﻣا ،
ﻒﻠﻋ ﻲﻣ ﺪﻧراد يدﺎﻳز ﻢﻛاﺮﺗ زﺮﻫ يﺎﻫ هاﺮـﻤﻫ ﻪـﺑ ﺲـﻜﻋ ﻪـﺠﻴﺘﻧ ﺪـﻧاﻮﺗ
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد )
26 .(
ﺞﻳﺎﺘﻧ يﺮﻐﺻا و ﺖﺳودﺪﻤﺤﻣ ﺶﻳﺎﻣزآ )
7 ( داد نﺎـﺸﻧ
زا ﺪﻧدﺮﻛ ﺖﻓﺎﻳرد دﻮﻛ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻬﺗﺮﻛ رد رادوﺎﭼ ﺶﺷﻮﭘ ﺪﺻرد ﻪﻛ 67
/ 51
ﻪﺑ 67 / 81 ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا ﺪﺻرد .
لوﺪﺟ 1 - نژوﺮﺘﻴﻧ دﻮﻛ و ﻲﻠﺒﻗ هﺎﻴﮔ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ تﺎﻔﺻ ﺐﻛﺮﻣ ﺲﻧﺎﻳراو ﻪﻳﺰﺠﺗ
ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻊﺑﺎﻨﻣ
يدازآ ﻪﺟرد
تﺎﻌﺑﺮﻣ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ
ﻢﻛاﺮﺗ ﻒﻠﻋ زﺮﻫ يﺎﻫ ﻒﻠﻋ ﺶﺷﻮﭘ ﺪﺻرد
زﺮﻫ يﺎﻫ ﺐﻴﺳ ﺶﺷﻮﭘ ﺪﺻرد ﻲﻨﻴﻣز
ﻪﻧﻮﮔ داﺪﻌﺗ RC
دﺮﻜﻠﻤﻋ
لﺎﺳ ) (C 1
**
75 /
ns 56 00 /
** 2 28 / 2831
ns 015 / 0
ns 88 / 4
* 36 / 183
ﺎﻄﺧ 6
85
/ 26 50
/ 35 57
/ 81 008
/ 0 75 / 3 30 / 34
ﻲﻠﺒﻗ هﺎﻴﮔ عﻮﻧ )
(A 3
**
57 /
** 23 52 /
** 106 37 / 682
ns 013 / 0
ns 216 / 0
**
03 / 207
راﺪﻘﻣ دﻮﻛ ) (B 3
ns 75 /
** 3 65 /
** 111 53 / 1374
**
057 / 0
ns 32 / 1
**
22 / 514
9 A×B
ns 62 /
ns 2 28 /
** 46 09 / 432
ns 013 / 0
ns 49 / 1
* 80 / 50
3 A×C
ns 18 /
ns 7 85 /
** 29 62 / 560
ns 018 / 0
ns 862 / 0
ns 56 / 53
3 B×C
ns 30 /
ns 1 19 /
ns 16 62 / 60
ns 008 / 0
ns 549 / 0
ns 143 / 0
A×B×C 9
ns 33 /
ns 4 49 /
ns 13 86 / 136
ns 005 / 0
ns 556 / 0
ns 50 / 3
ﺶﻳﺎﻣزآ يﺎﻄﺧ
90 66
/ 5 67
/ 26 38
/ 114 009
/ 0 03 / 2 66 / 22
**,* ,ns - ﻲﻨﻌﻣ ﺮﻴﻏ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻲﻨﻌﻣ و راد
لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد ندﻮﺑ راد 5
و 1 ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ار ﺪﺻرد ﺪﻫد
ﻞﻜﺷ 1 - ﻢﻛاﺮﺗ ﺮﺑ ﻲﻠﺒﻗ هﺎﻴﮔ ﺮﻴﺛﺎﺗ )
ﻒﻟا ( ﺶﺷﻮﭘ ﺪﺻرد و )
ب ( ﻒﻠﻋ ﺐﻴﺳ زﺮﻫ يﺎﻫ ﻲﻨﻴﻣز
) لﺎﺳ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ يﺎﻫ
1387 و 1390 (
ﻞﻜﺷ 2 - ﻒﻠﻋ ﺶﺷﻮﭘ ﺪﺻرد ﺮﺑ نژوﺮﺘﻴﻧ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺮﻳدﺎﻘﻣ ﺮﻴﺛﺎﺗ زﺮﻫ يﺎﻫ
) ﻒﻟا ( ﺖﺒﺴﻧ و )RC ب ( ﺐﻴﺳ ﻪﻋرﺰﻣ رد ﻲﻨﻴﻣز
) لﺎﺳ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ يﺎﻫ
1387 و
1390 (
هداد ﺐﻛﺮﻣ ﻪﻳﺰﺠﺗ
لﺎـﺳ ﺮﻴﺛﺎـﺗ ﻪـﻛ داد نﺎـﺸﻧ ﺶﻳﺎـﻣزآ يﺎﻫ يﺎـﻫ
ﺐﻴﺳ ﺶﺷﻮﭘ ﺪﺻرد ﺮﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻲﻨﻴﻣز
ﻲﻨﻌﻣ دﻮﺑ راد ) لوﺪﺟ 1 .(
رد ﻪﭼﺮﮔا
بوﺎــﻨﺗ لوا لﺎــﺳ )
1387 ( ﺐﻴــﺳ ﺶــﺷﻮﭘ ﺪــﺻرد ﻦﻴﮕﻧﺎــﻴﻣ رد ﻲــﻨﻴﻣز
بوﺎﻨﺗ ﻲﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ توﺎـﻔﺗ مود لﺎـﺳ رد ﺎﻣا ،ﺖﺷاﺪﻧ يراد
ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻦﻴﺑ ﻲﻨﻌﻣ ﺎﻫ
دﻮـﺑ راد ) ﻞﻜـﺷ 3 .(
رد ﺶـﺷﻮﭘ ﺪـﺻرد ﻦﻳﺮـﺘﻤﻛ
ﺐﻴﺳ ﻲﻟاﻮﺘﻣ ﺖﺸﻛ ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻲﻨﻴﻣز
. ﺖـﺳودﺪﻤﺤﻣ ﺶﻳﺎـﻣزآ ﺞﻳﺎﺘﻧ و
يﺮﻐﺻا ) 7 ( هﺎـﻴﮔ ﺶﺷﻮﭘ ﺪﺻرد رادوﺎﭼ ﻲﻟاﻮﺘﻣ ﺖﺸﻛ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺰﻴﻧ
ﻒﻠﻋ ﺶﺷﻮﭘ ﺪﺻرد و ﺶﻫﺎﻛ ار ﻲﻋارز داد ﺶﻳاﺰﻓا ار زﺮﻫ يﺎﻫ
.
ﻲﻨﻌﻣ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﺎﻬﻧآ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا و نژوﺮﺘﻴﻧ راﺪﻘﻣ ،ﻲﻠﺒﻗ هﺎﻴﮔ عﻮﻧ ﺮﺑ يراد
ﺐﻴﺳ ﺶﺷﻮﭘ ﺪﺻرد ﺪﻨﺘﺷاد ﻲﻨﻴﻣز
) لوﺪﺟ 1 .(
ﺪـﺻرد راﺪـﻘﻣ ﻦﻳﺮﺘـﺸﻴﺑ
ﺐﻴﺳ ﺶﺷﻮﭘ ﻲﻨﻴﻣز
) 12 / 63 ﺪﺻرد ( تﺮﻛ رد ﻪـﻛ ﺪـﺷ هﺪﻫﺎـﺸﻣ ﻲﻳﺎـﻫ
ﺐﻴﺳ راﺪـﻘﻣ ﺎـﺑ و اﺰـﻠﻛ ﺎﺑ بوﺎﻨﺗ رد ﻲﻨﻴﻣز 160
رد نژوﺮـﺘﻴﻧ مﺮﮔﻮـﻠﻴﻛ
دﻮﺑ هﺪﺷ ﺖﺸﻛ رﺎﺘﻜﻫ )
لوﺪﺟ 2 .(
ﺖـﺸﻛ رد ﺰﻴﻧ ﺶﺷﻮﭘ ﺪﺻرد ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ
ﺐﻴﺳ ﻲﻟاﻮﺘﻣ دﺮﺑرﺎﻛ و ﻲﻨﻴﻣز
240 هﺪﻫﺎـﺸﻣ رﺎﺘﻜﻫ رد نژوﺮﺘﻴﻧ مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ ﺪﺷ
. هداد لوﺪﺟ يﺎﻫ 2
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﺮﺘﺸﻴﺑ رد ﻪﻛ ﺪﻫد بوﺎﻨﺗ
ﺶﻳاﺰـﻓا ﺎﺑ ﺎﻫ
ﺐﻴـﺳ ﺶﺷﻮﭘ ﺪﺻرد هﺪﺷ فﺮﺼﻣ نژوﺮﺘﻴﻧ راﺪﻘﻣ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺰـﻴﻧ ﻲـﻨﻴﻣز
نآ دﺎﻳز فﺮﺼﻣ ﺎﻣا ،ﺖﻓﺎﻳ )
240 رﺎﺘﻜﻫ رد نژوﺮﺘﻴﻧ مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ (
ﺖﻔﺻ ﻦﻳا
داد ﺶﻫﺎﻛ ار .
ﺶﻳﺎﻣزآ ﻪﭼﺮﮔا يدﺎـﻳز يﺎﻫ
) 1 و 8 ( هداد نﺎـﺸﻧ ﻪـﻛ ﺪـﻧا
ماﺪـﻧا و گﺮـﺑ ﺢﻄﺳ ﺶﻳاﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ كﺎﺧ نژوﺮﺘﻴﻧ راﺪﻘﻣ ﺶﻳاﺰﻓا يﺎـﻫ
اﻮﻫ ﻲﻣ ﻲﻋارز نﺎﻫﺎﻴﮔ ﻲﻳ ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﺎﻣا ،دﻮﺷ
رﻮﻀﺣ ﻂﻳاﺮﺷ رد ﻪﻛ ﺪﺳر
ﻒﻠﻋ دراد يﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا زﺮﻫ يﺎﻫ .
ﻪـﻛ ﺎـﺠﻧآ زا
ﻒﻠﻋ هﺪﻨﻨﻛ فﺮﺼﻣ زﺮﻫ يﺎﻫ رﺎﻤـﺷ ﻪـﺑ ﻲﻳاﺬـﻏ ﺮـﺻﺎﻨﻋ ﺲﻛﻮـﻟ يﺎـﻫ
ﻲﻣ ﻲﻣ ﻲﻳاﺬﻏ ﺮﺻﺎﻨﻋ دﺎﻳز دﺮﺑرﺎﻛ ،ﺪﻧور ﺎﻬﻧآ ﺶﺷﻮﭘ ﺪﺻرد و ﻢﻛاﺮﺗ ﺪﻧاﻮﺗ
ﺪﻫد ﺶﻳاﺰﻓا ار )
28 ( ﻲﻣ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ﻪﻛ تﺪـﺷ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺐـﺟﻮﻣ ﺪﻧاﻮﺗ
دﻮﺷ ﺎﻬﻧآ ﻮﻤﻧ و ﺪﺷر ﺶﻫﺎﻛ و ﻲﻋارز هﺎﻴﮔ ﺎﺑ ﺎﻬﻧآ ﺖﺑﺎﻗر .
ﻲﻨﻌﻣ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﺎﻬﻧآ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا و نژوﺮﺘﻴﻧ راﺪﻘﻣ ،ﻲﻠﺒﻗ هﺎﻴﮔ عﻮﻧ ﺮﺑ يراد
ﺐﻴﺳ هﺪﻏ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺖـﺷاد ﻲﻨﻴﻣز
) لوﺪـﺟ 1 .(
هﺪـﻏ دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﻦﻴﮕﻧﺎـﻴﻣ
ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ﻦﻴﺑ
20 ﺎﺗ 35 ﻴﻐﺘﻣ رﺎﺘﻜﻫ رد ﻦﺗ دﻮﺑ ﺮ
) لوﺪﺟ 3 .(
ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫلﺎﺳ رد ﻲﻨﻴﻣزﺐﻴﺳ ﺶﺷﻮﭘ ﺪﺻرد ﺮﺑ ﻲﻠﺒﻗ هﺎﻴﮔ ﺮﻴﺛﺎﺗ-3ﻞﻜﺷ
لوﺪﺟ
2 - ﺐﻴﺳ ﺶﺷﻮﭘ ﺪﺻرد ﺮﺑ ﻲﻠﺒﻗ هﺎﻴﮔ و نژوﺮﺘﻴﻧ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺮﻳدﺎﻘﻣ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻲﻨﻴﻣز
) لﺎﺳ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ يﺎﻫ
1387 و 1390 (
نژوﺮﺘﻴﻧ راﺪﻘﻣ )
kg ha-1 (
0 80
160 240
مﺪﻨﮔ
efg 00 /
ab 40 25 /
abc 61 62 / 56
defg 38 / 40
اﺰﻠﻛ
cdef 13 /
cdef 47 00 /
a 45 12 / 63
cdef 50 / 45
يرﺬﺑ رﺪﻨﻐﭼ
def 00 /
abcd 43 88 /
defg 52 88 / 41
def 75 / 43
ﺐﻴﺳ ﻲﻨﻴﻣز
fg 75 /
cdef 35 75 /
bcde 44 00 / 50
g 25 / 30
لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد يرﺎﻣآ ﺮﻈﻧ زا كﺮﺘﺸﻣ فوﺮﺣ ياراد داﺪﻋا 5
% ﻲﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﺪﻧراﺪﻧ يراد .
ﺪﻏ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ ﺐﻴﺳ ﻲﻟاﻮﺘﻣ ﺖﺸﻛ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ رد ه
هﮋﻳﻮﺑ ﻲﻨﻴﻣز
تﺮﻛ رد دﺮﺑرﺎﻛ ﺎﻳ و نژوﺮﺘﻴﻧ دﺮﺑرﺎﻛ نوﺪﺑ يﺎﻫ 240
نژوﺮـﺘﻴﻧ مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ
ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ رﺎﺘﻜﻫ رد .
ﻪـﺑ نژوﺮـﺘﻴﻧ ﻦﻴﻣﺎـﺗ ﻲﻟاﻮﺘﻣ ﺖﺸﻛ رد ،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
ﺖـﺳا رادرﻮـﺧﺮﺑ يدﺎـﻳز ﺖﻴﻤﻫا زا ﻲﻋارز هﺎﻴﮔ زﺎﻴﻧ درﻮﻣ هزاﺪﻧا .
ﺖـﺸﻛ
ﺐﻴﺳ ﻛ و مﺪﻨﮔ ﺎﺑ بوﺎﻨﺗ رد ﻲﻨﻴﻣز ﺖـﺷاد ار هﺪـﻏ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ اﺰﻠ
) لوﺪﺟ 3 (
،
ﻒـﻠﻋ ﺶـﺷﻮﭘ ﺪﺻرد و ﻢﻛاﺮﺗ ﻪﭼﺮﮔا ﺖـﺸﻛ رد زﺮـﻫ يﺎـﻫ
ﺐﻴﺳ ﻲﻟاﻮﺘﻣ اﺰﻠﻛ بوﺎﻨﺗ زا ﺮﺘﻤﻛ ﻲﻨﻴﻣز
- ﺐﻴـﺳ دﻮـﺑ ﻲـﻨﻴﻣز )
ﻞﻜـﺷ 1 .(
ﻲﻣ ﺮﻈﻨﺑ ،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
ﺐﻴـﺳ ﺎـﺑ بوﺎﻨﺗ رد مﺪﻨﮔ و اﺰﻠﻛ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻪﻛ ﺪﺳر ﻲـﻨﻴﻣز
ﻒﻠﻋ ﺮﺑ ﺎﻬﻧآ ﻢﻴﻘﺘﺴﻣﺮﻴﻏ ﺮﻴﺛﺎﺗ زا ﻲﺷﺎﻧ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺮـﻫ يﺎﻫ
ﺖـﺳا هدﻮـﺑ ز .
رد
ﺐﻴﺳ زا ﻞﺒﻗ بوﺎﻨﺗ رد نﺎﻫﺎﻴﮔ ﻦﻳا ﻦﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻊﻗاو ﺮـﺑ ﺮﻴﺛﺎـﺗ ﺎﺑ ﻲﻨﻴﻣز
و ﺪﺷر دﻮﺒﻬﺑ ﺐﺟﻮﻣ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ كﺎﺧ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ و ﻲﻜﻳﺰﻴﻓ تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ ﻒــﻠﻋ ﺎــﺑ نآ ﺖــﺑﺎﻗر ﻪــﺠﻴﺘﻧ رد و نآ ﻮــﻤﻧ
ﺪﻨــﺷﺎﺑ هﺪــﺷ زﺮــﻫ يﺎــﻫ .
ﺶﻳﺎﻣزآ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻞﻳﻻد ﻪﺑ اﺰﻠﻛ ﻪﻛ ﺖﺳا هداد نﺎﺸﻧ يدﺎﻳز يﺎﻫ
ر دﻮﺟو ﻪﺸﻳ ﻲﻣ دﻮﺒﻬﺑ ار كﺎﺧ ﻲﻜﻳﺰﻴﻓ تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ ﻖﻴﻤﻋ يﺎﻫ و ﺪﺸﺨﺑ
يﺪـﻌﺑ هﺎـﻴﮔ ياﺮـﺑ ار نژوﺮـﺘﻴﻧ و بآ فﺮﺼﻣ يﺪﻨﻣدﻮﺳ ﻖﻳﺮﻃ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻲﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﻣ ﻪﻛ ﺪﻫد
دﻮﺷ نآ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶﻳاﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ ﺪﻧاﻮﺗ )
17
، 30
و 32 .(
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﺶﻳﺎﻣزآ ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺐـﺟﻮﻣ ﻲـﻋارز بوﺎﻨﺗ ياﺮﺟا ﻪﻛ ﺪﻫد
ﺐﻴﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶﻳاﺰﻓا ﺪﺷ ﻲﻨﻴﻣز
ﺶﻫﺎـﻛ ﻪـﺠﻴﺘﻧ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ ﺶﻳاﺰﻓا ﻦﻳا و
ﻒﻠﻋ ﺶﺷﻮﭘ ﺪﺻرد و ﻢﻛاﺮﺗ ﺮﻴﺛﺎـﺗ زا ﻲـﺷﺎﻧ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻪﻜﻠﺑ زﺮﻫ يﺎﻫ
ﺪﺷﺎﺑ كﺎﺧ يﺰﻴﺨﻠﺻﺎﺣ يور ﺮﺑ بوﺎﻨﺗ رد ﺮﺿﺎﺣ نﺎﻫﺎﻴﮔ .
لوﺪﺟ
3 - ﺐﻴﺳ هﺪﻏ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﺑ ﻲﻠﺒﻗ هﺎﻴﮔ و نژوﺮﺘﻴﻧ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺮﻳدﺎﻘﻣ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻲﻨﻴﻣز
) لﺎﺳ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ يﺎﻫ
1387 و 1390 (
ﺮﺘﻴﻧ راﺪﻘﻣ نژو ) kg ha-1 ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ (
240 160 80 0
مﺪﻨﮔ
efgh 82 /
abcde 24 85 /
a 29 10 /
bcde 35 58 / 28 59a
/ 29
اﺰﻠﻛ
bcde 39 /
abcd 28 33 /
abc 30 30 /
fgh 32 66 / 22 42ab
/ 28
يرﺬﺑ رﺪﻨﻐﭼ
gh 27 /
ab 22 13 /
bcde 33 80 /
h 28 75 / 20 24b
/ 26
ﺐﻴﺳ ﻲﻨﻴﻣز
h 58 /
cdef 20 59 /
defg 27 64 /
h 26 46 / 20 82c
/ 23
ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ 01b
/ 24 23a
/ 30 71a
/ 30 11b
/ 23
لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد يرﺎﻣآ ﺮﻈﻧ زا كﺮﺘﺸﻣ فوﺮﺣ ياراد داﺪﻋا 5
% ﻲﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﺪﻧراﺪﻧ يراد
.
ﻊﺑﺎﻨﻣ
1 - گ ﺪﻧوﺪﻤﺣا .
ﻲﻜﭼﻮﻛ ، ع . و يﺮﻴﺼﻧ م ﻲﺗﻼﺤﻣ . 1381 . ﻪﻧﺎﺘﺴﻣز مﺪﻨﮔ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺶﻨﻛاو )
Triticum aestivum (
ﻲـﺸﺣو فﻻﻮـﻳ ﻢﻛاﺮـﺗ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﺑ
) Avena ludoviciana (
و نژوﺮﺘﻴﻧ دﻮﻛ فﺮﺼﻣ .
،يزروﺎﺸﻛ ﻊﻳﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ ﻪﻠﺠﻣ 16
: 113 - 123 .
2 - يﺮﻐﺻا ر ﺎﻳﺮﻛذ . ر ﻲﻔﻳﺮﺷﺪﻴﺳ و .
1387 . ﺐﻴﺳ حﻼﺻا و ﺖﻋارز ﻲﻨﻴﻣز
. نﺪﻤﺗ ﺪﻬﻣ تارﺎﺸﺘﻧا .
ص 165 .
3 - ﻲﻟﺎﻤﺟ م . ر . و رﺎﻛﻮﺟ ل . 1389 . سرﺎﻓ نﺎﺘﺳا مﺪﻨﮔ عراﺰﻣ رد هردﻮﺟ زﺮﻫ ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﻛ رد ﻲﻋارز بوﺎﻨﺗ ﺮﺛا .
ﻪﻠﺠﻣ ﺎﻫﺎﻴﮔ ﺖﻇﺎﻔﺣ ،ن
24 : 99 - 107 .
4 - ﻞﺼﺤﻣﺪﺷار م
. ح .
، ﻲﻳﻮﮔﺮﻣ هﺎﻴﺳ آ
.
، ﻲﺗﻼﺤﻣ يﺮﻴﺼﻧ م
.
، ﻲﻧﺎﻗﺮﺧ ف . و ﻲﻓاﺮﺷا آ . 1384 . ﺶﻨﻛاﺮـﭘ هﻮـﺤﻧ و ﻢﻛاﺮـﺗ ،ﺐـﻴﻛﺮﺗ ﺮـﺑ ﻲﻋارز بوﺎﻨﺗ ﺮﺛا
ﻪﭽﻫﺎﻴﮔ زﺮﻫ ﻒﻠﻋ يﺎﻫ .
يزروﺎﺸﻛ ﻊﻳﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ ﻪﻠﺠﻣ .
19 : 146 - 137 .
5 - ﻲﺘﻤﺣر م .
، يرﻮﺑﺎﺸﻴﻧ م . ر .
، نﺎﺘﺳوا ش . و ﻲﻀﻴﻓ ﻞﺻا و . 1389 . اﺮﺛا مﺪﻨﮔ ﻲﻋارز يﺎﻫ بوﺎﻨﺗ ﺮﻴﻴﻐﺗ ت -
مﺪﻨﮔ و ﺶﻳآ -
مﺪﻨﮔ ﺪﺘﻤﻣ ﺖﺸﻛ ﻪﺑ دﻮﺨﻧ
كﺎﺧ يﺮﻳﺬﭘ ﺶﻳﺎﺳﺮﻓ رﻮﺘﻛﺎﻓ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻲﻜﻳﺰﻴﻓ تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ ﺮﺑ .
كﺎﺧ يﺎﻬﺸﻫوﮋﭘ .
24 : 155 - 163 .
6 - ﺖﺳودﺪﻤﺤﻣ ﻦﻤﭼ
ح دﺎﺑآ . ر . و ا ﻒﻜﻴﻟﻮﺗ . م . 1385 . ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﻛ رد ﻲﻋارز تﺎﻴﻠﻤﻋ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻲﺳرﺮﺑ يﺎﻫ
ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ و زﺮﻫ يزروﺎـﺸﻛ يﺎﻫ
.
،يزروﺎﺸﻛ ﻊﻳﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ ﻪﻠﺠﻣ 20
: 87 - 96 .
7 - ﺖﺳودﺪﻤﺤﻣ ﻦﻤﭼ
ح دﺎﺑآ . ر . و ع يﺮﻐﺻا . 1388 . ﻒـﻠﻋ لﺮﺘﻨﻛ ﺮﺑ ﺶﻜﻔﻠﻋ و ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ دﻮﻛ دﺮﺑرﺎﻛ ،ﻲﻋارز بوﺎﻨﺗ ﺮﻴﺛﺎﺗ
ﻪﻧﺎﺘـﺴﻣز رادوﺎـﭼ زﺮـﻫ يﺎـﻫ .
،ﻲﻌﻴﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و يزروﺎﺸﻛ نﻮﻨﻓ و مﻮﻠﻋ ﻪﻠﺠﻣ 13
: 610 - 601 .
8 - ﺖﺳودﺪﻤﺤﻣ ﻦﻤﭼ
ح دﺎﺑآ . ر . ﺮﻐﺻا ، ع ي . ا ﻒﻜﻴﻟﻮﺗ و . م . 1388 . ﻒﻠﻋ ﻞﺧاﺪﺗ ﺮﻴﺛﺎﺗ زﺮﻫ
- ﻒﻠﻋ ﻲﭘﻮﻧﺎﻛ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺮﺑ ﻲﻋارز هﺎﻴﮔ ﻪـﻧاد دﺮـﻜﻠﻤﻋ و زﺮﻫ يﺎﻫ
ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ يﺎﻫدﻮﻛ دﺮﺑرﺎﻛ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ هرﺎﻬﺑ ﻮﺟ .
ﻲﻫﺎﻴﮔ تاﺪﻴﻟﻮﺗ يروآ ﻦﻓ ﻪﻠﺠﻣ .
9 : 10 - 1 .
9 - ح ﻲﻔﺠﻧ . ح يﺪﻬﺸﻣ نﺎﻴﻤﻴﺣر ، .
ق يﺪﻤﺤﻣرﻮﻧ ، .
م ﻲﻧﺎﺘﺴﻏﺎﺑ ، .
ع . م ﻲﺗﻼﺤﻣ يﺮﻴﺼﻧ و .
1381 . ﻪﺒﻨﺟ ﻲﺳرﺮﺑ ﻒـﻠﻋ و مﺪﻨﮔ ﻲﺘﺑﺎﻗر يﺎﻫ
زﺮـﻫ يﺎـﻫ
ﺐﺷ هداﻮﻧﺎﺧ ﻮﺑ
: ﻲﭘﻮﻧﺎﻛ رﺎﺘﺧﺎﺳ .
،ناﺮﻳا ﻲﻋارز مﻮﻠﻋ ﻪﻠﺠﻣ 4
: 245 - 252 .
10 - ق ﻲﻧﻼﺒﻨﻗ يرﻮﻧ .
1381 . ﻒﻠﻋ ترﺎﺴﺧ ناﺰﻴﻣ ﻲﺑﺎﻳزرا ﺐﻴﺳ عراﺰﻣ رد زﺮﻫ يﺎﻫ
و ﻞﻴﺑدرا ﻲﻨﻴﻣز و ﻲﺘﺳد ﻦﻴﺟو شور ود ﻲﻳارﺎﻛ
ﻲﻳﺎﻴﻤﻴـﺷ لﺮـﺘﻨﻛ .
ﺪﻠﺟ ،ناﺮﻳا ﻲﻋارز مﻮﻠﻋ ﻪﻠﺠﻣ ،مرﺎﻬﭼ
2 : 89 - 94 .
11- Baziramakenga R. and Leroux G.D. 1994. Critical period of quackgrass (Elitrigia repens) removal in potato (Solanum tuberosum). Weed Sci. 42:528-533.
12- Beltrano J.C. and Caldiz D.O. 1993. Effect of johnsongrass (Sorghum halepense) densities on potato (Solanum tuberosum L.) yield. Pesq. Agropec. Bras. 28:21-24.
13- Berzsenyi Z., Gyorffy B. and Lap D. 2000. Effect of crop rotation and fertilization on maize and wheat yields and yield stability in a long-term experiment. European J. Agron. 13:225–244.
14- Blackshaw R.E., Larney F.O., Lindwall C.W. and Kozub G.C. 1994. Crop rotation and tillage effects on weed populations on the semi-arid Canadian prairies. Weed Technol. 8: 231-237.
15- Brainard D.C., Bellinder R.R., Hahn R.R. and Shah D. 2008. Crop rotation, cover crop, and weed management effects on weed seed banks and yields in snap bean, sweet corn, and cabbage. Weed Sci.
56:434-441.
16- Davis A.S. 2007. Nitrogen fertilizer and crop residue effects on seed mortality and germination of eight annual weed species. Weed Sci. 55:123-128.
17- Kirkegaard J.A., Hocking P.J., Angus J.F., Howe G.N. and Gardner P.A. 1997. Comparison of canola, Indian mustard and canola in two contrasting environments. II. Break-crop and nitrogen effects on subsequent wheat crops. Field Crops Res. 52: 179-191.
18- Marenco R.A. and Santos A.M.B. 1999. Crop rotation reduces weed competition and increases chlorophyll concentration and yield of rice. Pesq. agropec. bras. 34:1881-1887.
19- Mohammaddoust H.R., Ghorbani A., Asghari A., Tulikov A.M. and Zargarzadeh F. 2009. Long-term effects of crop rotation and fertilizers on weed community in spring barley. Turk. J Agric. Fores. 33:315- 323.
20- Riedell W.E., Schumacher T.E., Michae S.A., Ellsbury I.M., Pravecek M. and Evenson P.D. 1998. Corn and soil fertility responses to crop rotation with low, medium, or high inputs. Crop Sci. 38:427-433.
21- Sainju U.M., Lenssen A., Caesar-Tonthat T. and Waddell J. 2006. Tillage and crop rotation effects on dryland soil and residue carbon and nitrogen. Soil Sci. Soc. Am. J. 70:668-678.
22- Schreiber M.M. 1992. Influence of tillage, crop rotation and weed management on giant foxtail (Setaria faberi) population dynamics and corn yield. Weed Sci. 40: 645-653.
23- Soon Y.K. and Clayton G.W. 2002. Eight years of crop rotation and tillage effects on crop production and N fertilizer use. Can. J. Soil Sci. 82:165-172.
24- Sweeny A.E., Renner K.A., Laboski C. and Davis A. 2008. Effect of fertilizer nitrogen on weed emergence and growth. Weed Sci. 56:714-721.
25- Toler J.E., Murdock E.C. and Camberato J.J. 2004. Starter fertilizer effects on cotton development and weed interference. J. Cotton Sci. 8: 33-41.
26- Tollenar M., Nissank S.P., Aguilera A., Weise S.F. and Swanton C.J. 1994. Effect of weed interference and soil nitrogen on four maize hybrids. Agron. J. 86:596-601.
27- Tulikov A. M. 1974. Methods of studding and predict of weeds in agro-ecosystems. M. UAMT. 51pp.
(In Russian).
28- Tulikov A.M. and Sugrobov V.M. 1984. Role of long-term application fertilizer, lime and crop rotation in change infestation field by weeds. Izvestia TSHU. 2: 32-36. (In Russian)
29- Vangessel M.J. and Renner K.A. 1990. Redroot Pigweed (Amaranthus retroflexus) and Barnyardgrass (Echinochloa crus-galli) interference in potatoes (Solanum tuberosum). Weed Sci. 38:338-343.
30- Vera C.L., McGregor D.I. and Downey R.K. 1987. Detrimental effects of volunteer Brassica on production of certain cereal and oilseed crops. Can. J. Plant Sci. 67: 983-995.
31- Wall D.A. and Friesen G.H. 1990. Effect of duration of green foxtail (Setaria viridis) Competition on Potato (Solanum tuberosum) Yield. Weed Technolo. 4:539-542.
32- Zentner R.P., Brandt S.A. and Campbell C.A. 1996. Economics of monoculture cereal and mixed oilseed-cereal rotations in west-central Saskatchewan. Can. J. Plant Sci. 76: 393-400.
