زا رذگ و شزومآ هجدوب و یلام تیریدم رد زکرمت
ادرف سرادم هب یهاگن اب زکرمت مدع هب شرورپ
یعراز ارهز
یشزومآ تیریدم دشرا یسانشراک یوجشناد
، دنجریب هاگشناد
یدنوخآ هثدحم
یشزومآ تیریدم دشرا یسانشراک یوجشناد
، دنجریب هاگشناد
یربکا هفوکش
یشزومآ تیریدم دشرا یسانشراک یوجشناد
، دنجریب هاگشناد
Sho.akbari2018gmail.com
هدیکچ شزومآ
، یاردب یدرم یرا دبا و هدعماج رد دودحت راددم و هعسوت روحم
تدسا ام هدنیآ و زورما لسن ۀیامرس عقاو رد و تسا یروشکره تفرشیپ رط زا ی
ق م ارنت هن شرورپ و شزومآ ی
ناوت ی ی ک ی ف ی ت گدنز ی ترارم و اده
ی
مدرم شخبب دوبرب ار
ی
،ی هعماج هب هکلب ا
ی هنافصنم تلم و رت
ی پ ی هتفرش
هاودخ تسد قلاخ و ی
ی ی تدفا ددش ینادرج ددنیارف ادب ودسسه هزوردما
هدب یهادگن و هدردک رردگ شناد داقتنا زا شرورپ و شزومآ یاهدرکراک نا داعبا ماست شرورپ رد دراد اس
ییوگخساپ اوت یتنس سرادم هجیتن
هعماج یاهزاین هب یسرادم تسس هب دیاب و درادن ینونک
ادیوپ و نیون
تفر رضاح رصع رد
شزودمآ یارب اضاقت شیا فا و تیعسج و فازور دشر
ودس زا زادین درودم هجدوب و یلام عبانم دوبسک و وس کی زا ،ردگید ی
رظ نیب یگنهاسه مدع بجوم تیف
ه تسا هدش یلحم ۀعماج زاین و دوجوم یا
یم یدرم ندیا ققحت و نیون سرادم یوس هب تکرح یارب هویدش رد تدسیاب
دوش یرگنزاب شرورپ و شزومآ یلام تیریدم هعلاطم رد
دده ادب رضاح
یسررب یلاسجا
تیعضو شرورپ و شزومآ هجدوب و یلام تیریدم
یاتسار رد
ادرف سرادم یوس هب تکرح یم
هدب هدک دشاب هدناخباتک یروردم هویدش
یا
هتفرگ ماجنا تسا
جیاتن یسررب
اه یم اشن دهد
ادب تلاکدشم هدب هدجوت
شرورپ و شزومآ رد دوجوم لکش یارب
زا تدسا یروردض نیودن سرادم یریگ
تم یلام تیریدم ندیا ددش دکرستم هدسین یودس هدب و هدرک ررگ کرس
دوش هتشادرب ماگ دنیارف
:یدیلک ناگژاو
،یلام تیریدم ،هجدوب
سراددم ، دکرست مددع و دکرست
ادرف
همدقم تلود هزورما و یدگنهرف ،یدادصتقا هعدسوت و ددشر هب یبایتسد یارب اه
شلات رد هعماج هافر یاقترا و یعاستجا دنتسه
هعماج ره هعسوت ورگ رد یا
هعماج آ رد یناسنا ورین تیبرت و دشر ربادنب تدسا
نیا هیامردس رد یرارگ
و شزومآ آ زا شرورپ
هددرع ردب ار ینادسنا یوردین تیبرت هفیظو هک ییاج
هیامرس کی ،دراد بوسحم تدمدنلب یرارگ
یم دوش ،یناددیم و یسابع(
)1394 و
هیامرس هردرب و دشر آ رد یرارگ
تدشاد ددهاوخ دادبند هدب ار هدعماج یرو
،یلیعاسسا(
)1384 هجدوب بیوصت کسک هب اه تلود نیاربانب یودس هب
قدقحت
هررب یمرب ماگ یرو دنراد
اب شرورپ و شزومآ یلام عبانم نیمات رد هعسوت داح رد یاهروشک هزورما یدسحا( تسا هب ور یدج تلاکشم اراکسه و
1395 ، ، تدیعسج ددشر ادب اریز )
دمآرد و ینیشنررش هعسوت یعاستجا هاگیاپ و
اتبدسن رتتادب
ادب داردفا
یارب یموسع اضاقت داوس ا شزومآ
،یحلادا( دردک ادیپ شیا ف )1393
ۀدشیر
یلاا شلاچ نیرت ادقترا ،یدشزومآ یادهزاین نیمادت رد شروردپ و شزومآ یاه
تیفیک یم ار اریا یشزومآ ماظن ریغت و
رد یلادم عبادنم دودبسک رد اوت
،یردان(درک ادیپ هزوح نیا )1389
شروردپ و شزومآ راتخاس هک ییاجنآ زا
و کرستم اریا یلام عبانم
یم حرطم داؤس نیا ،تسا دودحم ادیآ هدک دودش
ریخ ای تسا یکاح روشک رد یبسانم هجدوب و یلام تیریدم هویش نیاربادنب
تدسا یرورض شرورپ و شزومآ رد هجدوب و یلام عبانم هلاسم تیسها هجوت اب ینیبزادب و یدسررب دروم هلاسم نیا یرتشیب تقد اب عبانم صیصخت هوحن هب دریگ رارق
داصتقا شرورپ و شزومآ
:داصتقا عبانم صیصخت یگنوگچ هک یعاستجا تسا شناد :داصتقا یلع فیرعت
رب ده اب ،یمدآ هنازور داسعا نیب ار بایسک رارق هعلاطم دروم یزاس هنی
یم دهد ،نیفوگ(
یناقهد زا لقن هب 1973 اراکسه و
1385 ، 17 :
)
شرورپ و شزومآ داصتقا تلوش رودوئت :
1960( داصتقا ) شروردپ و شزودمآ
یم فیرعت هنوگ نیا ار هخاش" دنک
یحدا دربراک هک تسا داصتقا یلع زا یا
یم یسررب شرورپ و شزومآ رد ار عبانم ده ققحت هب و دنک
یشزومآ ماظن یاه
هب یداصتقا یم یرای هجو نیرت
دناسر ، ایچنهآ و یلسوتم(
:1381 )41
داصتقا یخیرات ریس :
یخیرات تتوحت یسررب اب یم صخشم شرورپ و شزومآ
شروردپ و شزومآ هک دوش
و یاوصخ یتاک تسخن صتخم
هدوب ادنستورث یتدسیب ردق رد هک تسا
ندیا
هب ار دوخ یاج شزومآ عون یناگسه و یموسع شزومآ
یمودسع شزودمآ رد داد
تلود یتدسیب رق رخاوا رد دندش دارفا یارب شزومآ نیمات یلاا دوئسم اه
گنرسک شزومآ نیمات رد اه تلود شقن یکی و تسیب رق و دش رت
هدب شزومآ و
شزودمآ نیمادت یاتسار رد یاوصخ شخب و تلود ؛دش لیدبت یموسع هبش ییتاک و یسابع(دندش هارسه رگیدکی اب
،یراکاپ 1395
ی ی ع ؛ ارادکسه و
1390 ، )
ندیا ددیاب آ دوبسک و شرورپ و شزومآ رد یلام لئاسم تیسها هب هجوت اب عبانم دنوش تیریدم لکش نیرترب هب دودحم
شرورپ و شزومآ هجدوب و یلام تیریدم دم ی ر ی ت لام ی
، آرف ی دن دم ی ر ی ت ی لام هزوح رد ی
هک تسا دم اونع تحت
ی ر ی ت
ت ما ی ن صخت و عبانم ی
ص رب ی هن لام عبانم ی
رعت ی ف دم ی دودش ینایدروهادش(
و
اراکسه 1392 ،
) رگید ترابع هب یلام تیریدم
زا تسترابع دوداا دربرادک
هلاسم لح و يریگ ییسصت يارب يداصتقا ییهافمو ساسا نیارب
یلام تیریدم
عقاو رد تسا يدربراک داصتقا اسه
یلیرب(
اراکسه و 1390 ،
یلداا دده )
ا ،یلام تیریدم ترارم زا هدافتس
یم بدجوم هک تسا ییاه یلداا اددها دودش
هاگنب دردک رثکادح و دوس دربتاب ،هیامرس شیا فا اسه هک یداصتقا یاه
هاگنب شزرا یلاا دبای ققحت ،تسا تدم دنلب رد
ده نیرت ی
ک يرادجت دحاو
م ار ی شزرا درک رثکادح اوت ماردس
تدسناد تددم ددنلب رد عیفدش(
،هداز
1380 ) اظو ی ف دم ماع ی
ر ی ت :زا دنترابع تیریدم یساسا یاهدرکراک اسه ای
ر همانرب ی
،ي هدنامزاس ی
، ادده ی ت دردتنک ،يردبهر و (
هقلاع ،ددنب 1393
) و
ردظن ددم دودخ صاخ یناکم و ینامز طیارش رد ار فیاظو اسه یلام اریدم یم مادجنا ار دوخ فیاظو آ هیاپ رب و هتشاد ددنهد
زا هدلسج یدرم
ردت ی ن
ظو ی هف دم ی ر لام ی
، مات ی ن لام عبانم ی
آ صاصتخا و اه
قلت ی م ی هب هک ددرگ
لام ياهرا با کسک ی
اکما رپ
ی ر م ی دوش ،شواکرپ و هدیدنفآ(
1396 هزورما )
،یحلاا(تسا یسیون هجدوب ،آراک و یحا تیریدم را با نیرتسرم 1395
)
هجدوب کی
روشک اشن
هدنهد هاگیاج
تلود رد
دادصتقا و
دب ه يترابع دوددح
تلاخد تلود
رد هعماج تسا
و و یدادصتقا مادظن رب یلام روما تسرد هرادا
جرف( دراد ییا سب ریثأت روشک یتیریدم ،دنو
1395 ) ادتبا رد هجدوب هژاو
و جرادخم تروا يواح يمرچ فیک ينعم هب تدلود ياهددمآ رد
اهددعب و دودب
دظن هدب هدک یفیراعت زا یکی هک دش هئارا یددعتم فیراعت یم عمادج ر
ددسر
شیپ ار هجدوب دروآردب و رادبتعا نیمأدت عبادنم ریادس و و اهدمآرد ینیب
همانرب ۀنی ه هدردک فداو ادمز زا یدوددحم هرود رد نیدعم تادیلسع و اه
،یحلاا(تسا 1395
) لماع نیرتسرم هجدوب هعسوت هب هک تسا روشک هرادا ترج
یم کسک داصتقا لاک جرف( دیاسن
،دنو 1395
و شزومآ ) یرم شرورپ
ندکر نیردت
و شزودمآ هب هدش هداد ۀجدوب نیاربانب ،تسا یروشک ره هعسوت و دشر یارب دراد ییتاب تیسها شرورپ تودسعم اراکرددنا تدسد ملادعا قبط
20 ددارد
هجدوب موسع
ی م شرورپ و شزومآ را ی
دوش ا رضاح داح رد هک ی
ن ردتسک یدقر
16 زا س ارل تسا دارد ی
تسا رارگ ی ماظن رد دشزومآ
ی هدجاوم لکدشم ادب ار
م ی دزاس (
ناکشم ی
اراکسه و 1395 ،
)
شرورپ و شزومآ یلام نیمات :
هدرتسگ یعفانم زا عماوج هک یا
ماظن شزومآ
ی یم تسد هب ددنروآ
یه ، نیدنچ
هناوتشپ دوبن هنی ه نیمات یارب یتیاسح یاه
شناد شزومآ یاه شدقن و ازومآ
رقف اب هزرابم رد شزومآ یساسا زا
هک تسا یلیتد هلسج تلود ردثکا
ار اده
،یرادصنا(تسا هداد قودس یمودسع شزودمآ یلام عبانم نیمات هب )1396
رد
ساسا رب ام روشک 30 لاا
شزودمآ لیادسو تدسا فدظوم تدلود یساسا وناق
تلایصحت لیاسو و دزاس یهارف هطسوتم هرود ایاپ ات تلم هسه یارب اگیار روشک ییافکدوخ دحرس ات یلاع )یدساسا وناق(ددهد شرتسگ اگیار روط هب
هدکلب تدسین شزومآ یلام نیمات عبنم ارنت تلود رد هدعماج لدماوع هدسه
کدسک هدب یدتلود ریغ عبانم ؛دنتسه ییرس یشزومآ ماظن یلام عبانم نیمات دنشاب یم آ لسکم عقاو رد و هدمآ یتلود عبانم تلود
هدب هدجوت ادب اده
ود یاه تیدودحم و فیاظو شرتسگ بدلج دادبند هدب یلام عبانم نیمات رد تل
دنتسه یاوصخ شخب رتشیب هچره تکراشم ،یردان(
)1393
رد اوت یم ار شرورپ و شزومآ یلام ایماح :درک یدنب ییسقت هتسد 6
.1 عبانم تلود
:ی دوسعم روط هب تلود ۀجدوب دارد 20
شرورپ و شزومآ هب اه
دیای یم صاصتخا ،یردان(
ددیلوت زا یدارد )1394 ردا هدک یدلم صلادخان
یم شرورپ و شزومآ شزودمآ هدب هدک ی دکرم تدلود هجدوب زا یشخب ای و دوش
یم صاددصتخا جیار زا دددبای
صخاددش نیرددت عباددنم نیماددت تددیافک شجنددس یاه
یم دشاب ،یراکاپ و یسابع(
)1395
.2 هداوناخ و دارفا اه
هداوناخ یدشزومآ تامددخ یلداا ایدضاقتم : و اده
دنتسه دارفا صحت هلاسم و
ههدیو هاگیاج شزومآ و ادنزرف لی هدجدوب رد یا
هداوناخ دراد اه
.3 امزاس و تاسسوم اه
: امزاس اه
راک و بسک یلعف طیارش رد
، تیفیک دشر
ترارم و صصخت رد یم یقلت یرم رایسب ار یناسنا یورین یاه
یودحن هب ،دننک
هک هیامرس ار هنیمز نیا رد هنی ه یم دلوم یرارگ
ردان(دنناد ی
1394 ، )
.4 هیامرس و ییاراد زا لااح دمآرد :تورث و ییاراد یشزومآ یاه
.5 کسک ششخب و ایاده ،تافوقوم :یمدرم یاه اه
.6 ضارقتسا و ماو
.7 نیب عبانم ماو ادی کسک : یللسلا
و یدسابع(یللسلا نیدب تادسسوم یاده
،یراکاپ )1395
عبادنم یرس( شرورپ و شزومآ رد آ اگدننک نیمات و یلام عبانم عاونا )اه هنی ه نیمات رد یتلود ریغ و یتلود :
یلادم عبانم ،یشزومآ ماظن رد
نیمأدت تدلودریغ و تدلود یده هدعماج رداانع ماست طسوت دیاب زاین دروم یم آ دوش رد تدلود تدلاخد ا دیم عدقاو رد ددنرگیدکی لسکم عقاو رد اه
هیامردس ا یم نیب هلااف هب شزومآ ریغ شدخب یدشزومآ یرارگ
داردفا(یتلود
هیامرس بولطم ا یم اب )تاسسؤمو و دراد یگتدسب ،هعماج لک رظن زا یرارگ
دین تدلود تدلاخد تروردض و تیسها ،دشاب رتشیب هلااف هچره تروا نیارد نیمأدت هک تسا نیا زا درک لااح انیسطا تلود شقن و دوب دهاوخ رتشیب رب تیاعر اب و مزت یدمآراک اب ،یفاک هزادنا هب یشزوما یاهزاین و یردبا
دوش یهارف تلادع یاهرودشک یده و هتفردشیپ یاهرودشک رد یده تلود شقن ریخا یاه ههد رد هدتفای شیا دفا یدتلود ردیغ شدخب شق ن و یرس و شهاک یردق هعسوت داحرد
هدنی ه و عفادنم هدب تبدسن داردفا یهاگآ تارییغت نیا یلاا تلع تسا یاه
زا تسا شزومآ اخ و دارفا تکراشم ور نیسه
زا یدشخب نیمأدت رد اده هداون
رد صدصخت و ترادرم تیسها هب هجوت اب تسا هدش یهارف یشزومآ یاه هنی ه هررب و تادیلوت دشر هب یااخ هجوت ین عیانا ابحاا و ایامرفراک ،یرو
رادک طیحم رد لقتسم یشزومآ یاهدحاو هئارا هب و دنا هتشاد شزومآ هلوقم یشخب ای ماست هب و دنا هتخادرپ یلادم نیمأت رد ،یشزومآ یاه هنی ه زا
هتشاد شقن شزومآ یاه هنی ه ،یردان( دنا
)1394
شزومآ یلام نیمات رد تلود تکراشم للع
یداصتقا یگدنز رد یساسا شقن ود شزومآ هزورما –
یم افیا یعاستجا :دنک
ار هعماج تاناکما زا یرجوت لباق شخب هک تعنا کی اونع هب شزومآ ،تسخن هدعماج کدی یدتآ تتودحت رد شزودمآ شدقن ردگید و تسا هدرک دوخ صتخم هب یم راکوزادس و رازاب ماظن قیرط زا یشزومآ یاهزاین نیمات عقاو رد دشاب
یسن ماجنا اه تسیق رداق یاوصخ شخب و دوش
تامددخ دراددن یلیاست ای تسین
تدلود هدلخادم لدیلد نیسه هب دیاسن نیمأت ار هعماج زاین دروم یشزومآ عقاو رد تلود تکراشم لیتد دبای یم رولبت یشزومآ یاهزاین نیمأت یارب ،شزودمآ یاردب هیامردس لدماک رازادب ادقف (رازاب یدمآراکان ای اصقن قا یاه هفرا دوجو ،لماک تاعاطا اصقن یادیا م دودجو ،سادیقم هدب یداصت
یم تلادع و یربارب ،ییآراک و )یلاا لماع ،یجراخ دشاب
،یردان(
1383 )
هنیزه نیمات رد تلود تکراشم هوحن اه
اریا رد و تکراشم
یراکسه رد تلود
یتسیس بلاقنا زا سپ شرورپ و شزومآ
یملاسا شیا فا لیلد هب
و تیعسج دیدش زاین
رد یشزومآ تاناکما هب نیمأدت
هنی ه هطوبرم ياه
، اراکسه و ی ی ع( تفای شیا فا 1392
) تکرادشم هودحن
رد تلود ت
راردق یسرب دروم اضاقت ،هضرع رظنم ود زا ار شزومآ یلام نیمأ
:ییهد یم تلایردست و ارتخادسریز هدئارا رد تلود شلات هب هضرع رظنم تسخن
یم یشزومآ یاهزاین نیمأت ترج مزت شلات هب اضاقت رظنم زا و دزادرپ
ییاده
یم رارق ریثأت تحت ار یشزومآ تامدخ ایضاقتم راتفر هک تسا دهد
اددها
تلود یلام یاهراکوزاس یلاا دب یدشزومآ تامددخ هدئارا زا دش نئسطم اه
ه
نیمأدت رد و ددشاب یدم هدنتداع و ربارب ،دمآراک روط هب ،یفاک هزادنا درودم تلاددع و یردبارب و ییآراک ،تیافک یساسا لاا لاا هس شزومآ یلام یم رارق هجوت دنریگ
( ،یردان 1383
)
شرورپ و شزومآ رد یلام عبانم صیصخت یاهراک و زاس صخت راکوزاس ی
ص لام عبانم ی
گنوگچ هب عقاورد ی
زوت ی ع لادم عبانم ی
دب ی ن
اهدحاو ی
شزومآ ی
، دصحت عطاقم و شزومآ عاونا ی
ل ی م قلادطا ی
دوش روودسابع(
و
ی ناد ی 1396 ، )
رد اس و ام روشک ی
ر ش اهروشک ی
هو اهراکوزاس و اه ی
مأت ی ن لادم عبادنم ی
عضو بسحرب ی
ت سک ی ک و ی ف ی شزومآ ماظن ی
، اراد ی اه تهابش ی
ا اده توادفت یی
م ی دنشاب و
رد ادتبا عطاقم رد ام روشک یی
یدرم اودنع هب تلود ،هطسوتم و
رت ی ن مأت ی ن لام عبانم هدننک ی
ن دروم ی
حرطمزا لو تسا
ی هدب هجوت اب یدجح
ز ی دا ارب اضاقت ی
اه شزومآ ی
هاگشناد ی
غ عبانم یرس ی
ر تلود ی ا رد ی ن شدخب
ا فا ی ش ی هتفا ع( تسا
ی ی و ما ی ن ب ی تخد ی 1395 ، )
عاونا راکوزاس
صخت ی ص رشب عماوج رد ی
اهراکوزاس ی
صخت ی ص فلتخم ی
م ی دشاب
غت دنور و یی
ر اهراکوزاس زا ی
اهراکوزادس تسس هب روحم هدارن و دادنورد ی
دوحت روحم هدناتس و دادنورب ی
هتفا لاا للع و تسا
ی نچ ی ن لوحت ی اددها
و آ اه امر ی
زا عماوج ی
ک دودحم و وس ی
ت دج ی ارب اه تلود ی
خساپ وگ یی هدب
ن ی اهزا ی لام ی تسا هدوب ردان (
ی و اراکسه 1392 ،
)
هدلسج زا یمودسع شدخب فیادظو و تارایتخا داقتنا ینعم هب ییادز کرست ی دکرم تلود زا اه تسایس یارجا و یلام نیمأت ی یر همانرب ،یرارگتسایس دادقتنا ینعم هب کرست مدع تسا یاوصخ شخب هب ای یتلود یاه امزاس هب تردق یدسابع( تدسا یلحم یاه تلود رد نییاپ حوطس هب ی کرم تاماقم زا
و
، اراکسه )1394
رودما و هجدوب رد یریگ ییسصت تردق عیزوت مورفم هب یلام ییادز کرست تدسایس و عادستجا ،دادصتقا زا یبیکرت رد تلود فلتخم یاه هیت نیب یلام ندیا دردیگ یدم ردب رد ار یدفلتخم دادعبا ام سه روط هبو دنک یم لسع ادی یلادم ۀدفیظو و یتیریددم ،یدسایس نیداینب ۀفیظو ای ده هس تفایهر یمأت و ینانر (دنک یم دابند ار تسایس یارجا یارب ن اراکسه
1385 ، )
کرست مدع و دمآرد رد کرست )فلا :هجدوب رد یلام ییادز کرست عاونا رد یدیارجا تارردقم و اده یرارگتدسایس ینعی دمآرد رد کرست :جراخم رد
روآ عسج لحم و هویش ،اه خرن ،دمآرد دواو رد دکرستم رودط هب اهدمآرد ی
یم غلابا و نیودت روشک کرم یدلحم یاه امزاس و یناتساد اریدم امادوش
یم یریگ ییسصت دوخ جراخم دروم رد یناتدسا اریددم هدب عدقاو رد ؛ددننک
یم رارگاو درک جرخ تارایتخا رد دکرست و ددمآرد رد کرست مدع )ب دوش
اتسا :جراخم ریدم و اه
امزادس ا عدسج تارادیتخا یدلحم یاه
عبادنم یروآ
یم رارگاو یدمآرد دوش
ادختا رودشک دکرم رد اه اتسا جراخم تاسیسصت و
یم هدنا خ مادظن هویش نیا رد دوش رد دکرست )ج دراد هدجو دکرست یراد
اهدمآرد دواو تاررقم عضو :جراخم و اهدمآرد ، آ یروآ عدسج و یتادیلام ی
اخم و تارابتعا صیصخت و بیوصت دکرم زا اده اتسا و یلحم یاه اماس جر
یم تیاده کرستم تروا هب روشک :جراخم و اه دمآرد رد کرست مدع )د دوش
آ یروآ عسج ،یتایلام تاررقم رده رد یاتدسا جرادخم صیدصخت و بیوصت ،اه
یم یریگ ییسصت یناتسا یرتشیب تراظن تردق ی کرم تموکح شور نیارد و دوش
اتسا یور امز رد اه
ست دشاب هتشاد لماک یلام ییادز کر و
یم راظتنا دور
و یرادا داسف (دبای شهاک شور نیا رد یسارکوروب
، ودرگجات زا لدقن 1385
یسابع
، اراکسه و )1394
یم ینونک هعماج تارییغت و تتوحت هب یهاگن اب شور رگید تفگ اوت
و اده
تارکفت یتنس
هزاین یوگخساپ یشزومآ ماظن رب یکاح دودب دهاوخن هدنیآ یا
هتدشرگ ددننام و هتفای دوحت آ یتنس هویش هب تبسن هسردم فیرعت هزورما شروردپ و ددشر یاردب یدطیحم هدکلب تدسین تاظوفحم ظفح یارب یناکم ارنت هسه لکش ترج رد هک تسا ازومآ شناد هبناج هددنیآ سرادم یریگ
ادردف و رگن
، اراکسه و یفطل( تسا )1390
راد سرادم نیا یگهیو یا
:هدلسج زا ییاده 1
شزومآ رب هداوناخ و هناسر شقن شناد قوقح رب دیکأت 2
ازومآ دوددحم 3
هعماج هب هجوت و هسردم هب یریگدای دوبن توافت هب هجوت 4
رد یدرف یاه
یریگداددی مرددگ یددطیحم داددجیا 5
هددسردم رد داددشنرپ و زا هدافتددسا 6
یژولونکت یشزومآ یاه
یم سرادم رد ،یلضاف( دنشاب
)1389 هدب یشزومآ ماظن
و هدرجاوم یاردب ازودمآ شناد یزاس هدامآ یلاا وناک و مدقم طخ اونع ( ددش ینادرج ایرج اب ییوسسه و هدنیآ تتوحت شریرپ ، ارادکسه و یدفطل
یشچ ییسرت یاتسار رد دیاب )1390 ردب ،یرم نیا ققحت و ادرف سرادم زادنا
م تیریدم هویش دننک رظن دیدجت دوخ یلام عبان
و ثحب یریگ هجیتن
شلات ماست هزورما و یدگنهرف ،یدادصتقا هعدسوت و ددشر ادقترا اه تلود
و یعاستجا یم هعماج ادنوررش هافر
هلیدسو نیرترب شرورپ و شزومآ دشاب
یم بوددسحم عددماوج تفرددشیپ و هعددسوت هددب یبایتددسد یارددب دوددش
نیارباددنب
هیامرس هیامرس ،شرورپ و شزومآ رد یرارگ
دهاوخ یشخبرثا و تدم زارد یرارگ
دوب صیصخت نیاربانب
دراد ییتاب تیسها شرورپ و شزومآ هب بسانم ۀجدوب
ودح 20 د
هجدوب دارد موسع
ی م شرورپ و شزومآ را ی
دوش ردضاح دادح رد هک
ا ی ن زا رتسک یقر 16
س ارل تسا دارد ی
تسا رارگ ی ماظن رد دشزومآ
ی ادب ار
م هجاوم لکشم ی
دزاس (
ناکشم ی
اراکسه و 1395 ،
)
تلود اما دنتسین شرورپ و شزومآ یلام نیمات عبانم ارنت اه لدیلد هدب
رازاب یدمآراکان یگنررپ شقن،ییآراک اقترا و یربارب و تلادع ققحت ،راک
ر دنراد شرورپ و شزومآ هجدوب نیمات رد شیا دفا و تدیعسج و دفازور دش
زا زادین دروم هجدوب و یلام عبانم دوبسک و وس کی زا شزومآ یارب اضاقت ،رگید یوس تلود فیاظو شیا فا نینچ یه
اه بجوم تلود ات هدش
دادبند هب اه
اشم بلج دندشاب شروردپ و شزودمآ یلادم عبان م نیمات رد یاوصخ شخب تکر
،یردان(
)1393
هزورما اهراکوزاس
ی یلام عبانم صیصخت هدب روحم هدارن و دادنورد
یودس
اهراکوزاس ی
دوحت روحم هدناتس و دادنورب ی
هتفا لداا للع و تسا
ی دنچ ی ن
لوحت ی و ادها آ
اه امر ی
زا عماوج ی
ک دودحم و وس ی
ت دج ی اردب اه تلود ی
خساپ وگ یی ن هدب ی
ادهزا ی
لادم ی تدسا هدودب ردادن (
ی و ارادکسه 1392 ،
)
نیاربانب یسررب هک روطناسه
یم هنیمز نیا رد هدش ماجنا یاه ادب تفگ اوت
تلود دیاب اریا رد یلام دودحم عبانم هب هجوت تارادیتخا ضیوفت یوس هب
یلام امزاس هب یموسع شخب
یاوصخ شخب ای یتلود یاه رب ماگ
دراد یکدنا ات
دوش هتساک اشفیاظو زا تیدودحم و
سراددم یادیوپ تدیلاعف ترج دوجوم یاه
دورب نیب زا ینونک یم دارنشیپ نیاربانب
شزودمآ تدیسها هب هجوتاب ددرگ
رضاح رصع رد لکش یارب و
سراددم زا یددیدج هنوسن کی هک ادرف هسردم یریگ
هدنیآ یم رگن
یم دشاب زا تسیاب
هجدوب و یلام تیریدم شزومآ رد کرستم ی یر
شرورپ و دوش ررگ کرستمریغ رورم هب و کرستم هسین هویش هب
: عبانم (اضر ،یلیعاسسا یلادم عبادنم نیمادترد ایلوا و مدرم یلام تکراشم )1384
( ،هزومآ همانلصف انآ شرگن رییغت هویش و سرادم ،)27
42
دبع،یراصنا 1396(هلا
و شزومآ رد(هجدوب و یلام روما ینابم باتک رب یدقن )
شهوهپ )شرورپ همانرب و وتم یداقتنا ۀمان
هاگشهوهپ ،یناسنا مولع یاه
یگنهرف تاعلاطم و یناسنا مولع (17
،)6 -24 23
( رهاط ،شواکرپ ؛لایزان ،هدیدنفآ 1396
) دم ی ر ی ت مات ی ن لام عبانم ی
ر و ی کس
شرورپ و شزومآ رد
نیب سنارف نک نیموس و یرادباس ح ،تیریددم یدللسلا
شناد داصتقا یدسلجم هدملاع هاگش ناد ،یتمواقم داصتقا درکیور اب اینب
اریا ، اررت نلآ ،سوکرادم و یس تراوتسا ،زریام ؛دراچیر ،یلیرب ( یدج
1390 تیریددم )
:هسجرت یلام یدسا نیسحملاغ
، یردادن یدر مدسحم ،
ودلود ییرم ،
ردادرب
یبیان فسوی یلق : اررت
؛یلع ،یناقهد یلع ،یسیحر
(دواد ،یددسحم و ادضر و شزودمآ دادصتقا )1385
هییآ : اررت شرورپ یاسنهر و یدشاه ،مارموکین ؛یداش ،ینایدروهاش ( وددیرف ،یتدشپدور
1392 )
شزرا( یدربهار یلام تیریدم کس یر تیریددم رب ینتبم )ینیرفآ
: ارر ت
یشاب ییکح عیفش ( یلع ،هداز 1380
یلام لئاسم لیلحت و هی جت ) 2
مایپ هاگشناد : اررت
رون (دوواد ،یحلاا )شروردپ و شزودمآ رد(هدجدوب و یلادم رودما ینابم )1393
: اررت تسس
( هیضار ،یناد ی و سابع ،رووسابع 1396
یلادم عبانم صیصخت یوگلا یحارط )
شهادک (شزوم آ رد تلاددع دردکیور ادب شرورپ و شزومآ رد یلنسرپ ریغ ،یرادباسح و تیریدم یاه شهوهپ )ییادز تیمورحم ،اه یرباربان 19
84 ، -
92
،ینادیم و اللهدسا ،یسابع (دوسحم
دنس ۀنیآ رد شرورپ و شزومآ داصتقا )1394
نیب سناردفنک نیل وا شروردپ و شزومآ نیداینب دوحت ،تیریددم یل لسلا
هروادشم و یدشهوهپ یس لع تکردش یدتیبرت مولع و یرادباسح ،داصتقا یا
هدنیآ اریا ، اردنزام ،زاس
یسابع
، یراکاپ و هلادسا
، لضفلاوبا (
۱۳۹۵ ) یلام نیمات یارهار ماظ ن رد
ارجو اریا یشزومآ و دادصتقا ،تیریددم یدللسلا نیدب شیاسه نیمود
هعسوت
، اررت ، اریا
(ردبکا یدلع ،یتخدیب نیما و اخ دسحم ،ی ی ع 1395
نیمأدت یاهراکوزادس )
شزودمآ ۀدمان )یلاع شزومآ و شرورپ و شزومآ ( شزومآ شخب یلام عبانم ،یلاع 9
34( ) 120 : 147-
ع ی ی
،
؛الله تسعن رفعج
ی
، رپ ی شو و ربونا ی
، دسحم 1391(
) سررب ی ادهراکهار ی
داوصخ شخب و تلود تکراشم ی
شزودمآ رد و
رتبدسانم بادختنا و شروردپ ی
ن
ناکم ی یس ارف زا هدافتسا اب ی
دن لحت ی ل بتارم هلسلس AH(ی
) همانلصف ود
ر همانرب تاعلاطم ی
ي شزومآ 1 ،ی
1( 7 ) 32-
ع ی ی
،
؛الله تسعن رفعج
ی
، رپ ی شو
؛ و الله یدلو ،دازرف ربوندا
ی
، ددسحم 1392(
)
اردیا شرورپ و شزومآ رد یاوصخ شخب تکراشم شرتسگ عناوم يوادک درودم:
یعافتنا ریغ سرادم ،زاودها اردسچ دیردش هاگشناد یتیبرت مولع هلجم
6 1( 75-94 ،)
هقلاع لع ،دنب ی ( 1393 .) دم تامدقم ی
ر ی ت شزومآ ی اور رشن : اررت
،یلضاف تسعن
( الله 1389 : اردیا رد هدسردم هددنیآ هرادبرد یثحب و هاگدید )
،ادرف هسردم هلجم انعم ادیم هباثم هب سرادم 7
51 : 53-
جرف ( رایدنفسا ،دنو 1395
رف ) هجدوب درتنك ات ییظنت درگا اتسوا : اررت
یفطل
، هداز نسح ؛یلع ،
یرللادب ع و ادضمر ،
یلعدیدس (
۱۳۹۰ ) زادن ا یش چ
داس رد اریا سرادم (EDU366)1404
اردیا رد شزودمآ یلم شیاسه نیلوا ،
1404 تعنا و یروانف ،یلع یرارگتسایس هدکشهوهپ ، اررت ،
(اضردسحم ، ایچنهآ و دوسحم ،یلسوتم 1381
: اررت شرورپ و شزومآ داصتقا )
تسس
؛اضریلع ،یناکشم ددسحا ،یربکا
و نیدسح ،هادگ یلیادضف 1395(
) و لدماوع
شرورددپ و شزوددمآ رد رثوددم اددعفنی
و تیریدددم تاددعلاطم همانلددصف
یرادباسح 2 ،
3( 27 ،) 44-
قلاوبا ،یردان (یسا
1383 : اررت شزومآ داصتقا ) ورطسی
(یساقلاوبا ،یردان یدشزومآ درکلسع و یلام عبانم نیب هطبار لیلحت )1389
یسلع همانلصف اررت شرورپ و شزومآ قطانم -
یش هوهپ و ی دیر هم انرب
،هجدوب (16
،)1 130
(یساقلاوبا ،یردان هاگدشناد تاراشتنا هسسوم : اررت شزومآ هیلام )1394
اررت ،یداب آ تردشع بوج حم و بوقعی ،یراظتنا ؛داسک ،یزارخ ؛یساقلاوبا ،یردان
( نسح 1392
همانلصف یلاع شزومآرد عبانم صیصخت و نیمأت یاهراکوزاس )
یسلع – یجیورت تاعلاطم
عبانم
،یناسنا 3
10( ) 92 ، 114-
( نسح ،دنمزارف و یضترم ،یتماس ؛نسحم ،ینانر 1385
دکرست هطبار یسررب )
شهوهپ اریا رد تلود هزادنا و یلام ییادز ، اردیا یداصتقا یاه
26 ،
125-152
( یدرم ،ونیسح و هسطاف ،اینراگتسر ؛ییهاربا ،یسابع 1394
ریثأدت یسررب )
اتدسا یدادصتقا دشر و تلود هزادنا رب یلام ییادز کرست همانلص ف اه
یسلع - ،هجدوب و ی یر همانرب یشهوهپ 20
2( ص ،) 3
19-
