ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ

(1)

ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ

تملاس یاقترا تیریدم

2251-8614 :یللملا نیب درادناتسا هرامش 1394 زییاپ )16 یپایپ( 4 هرامش مراهچ هرود

زا یشهوژپ یملع هبتر یاراد روشک یکشزپ مولع تایرشن نویسیمک

ناریا یراتسرپ یملع نمجنا

1 ... COSMIN تسرهف یفرعم :تملاس مولع رد ﺶهوژپ ماجنا یارب بسانم رازبا ﺏاﺨتنا یاه ﺺﺧاش دجم یولع دیمح ،یيامغي هديرف ،یلوسر ميرم ،یناهارف یدابآ نيریش مظعا 14... ناجنز ناتسرهش رد راک ﻂیحم روآ نایز ﻞماوع ﻞباقم رد ينمیا راتفر يسررب يدیشمج نرتسن ،يئاضر هلا حور 22... ریﺬپ شزومآ ینهﺫ ناوت ﻢک ناکدوک ییارجا درکراک رب نوزوم تاکرح نیرمت ریﺛأت

یفﻄل ﻢیرم ،هداز نابرﻗ زورهب

32... زاریش یصوﺼﺧ و یتلود بﺨتنم یاه ناتسرامیب رد ینامزاس گنهرف و ﺶناد تیریدم نیب یگتسبمه هسیاقم

شناد اسلگ ،نهك شناد سابع ،روپ ظوفحم داعس ،یناخناضمر یلع

42... راک ﻂیحم رد ناراتسرپ یدرف نیب تاﺿراعت تیریدم ﻚبس رب یزرو تﺃرج تراهم شزومآ ریﺛأت یسررب

یدابآ ديز روپ یدوصقم خرهاش ،روپ یرغصا راگن ،مولظم اضر دیس ،یرهطم هیضرم

53..وک وس ود هدش یفداﺼت ینیلاب ییامزآراک ﻚی :ﻚیتباید ﺶیپ نارامیب رد نوﺧ یبرچ رب ارو هﺋولآ هایگ هراﺼع ریﺛأت

وج تداعس اضریلع ،ینيدلاداوف نسحم ،درفم داژن یلع هنامس

یاهناتسرامیب یشﺨبناوت یاههاگنامرد نانکراک هاگدید زا ينامزاس تلادع اب نیرفآ لوحت ﻱربهر یگتسبمه

64...زاوها رهش

هداز يقیقح نیسحدمحم ،داژ ن دهاز لاهش ،يوایخ يجرف دازرف ،زوریف داژ ن شوخ هسیفن

75... ناجنز یاه ناتسرامیب هب نیعجارم رد یبلﻗ ییاسران هب لاتبم نارامیب نأش

یرقاب نیسح ،یيامغي هديرف ،یجورم باتهم

84... نارهت یزار یکشزپ ناور زکرم رد رامیب ینمیا گنهرف تیعﺿو یسررب

یيابيد لارام ،بانکشخ یحلاف دوعسم ،یلجا نیما

95... یفیک هعلاﻄم ﻚی :یگدنز تیفیک رب راﺬگریﺛأت ﻞماوع زا یبلﻗ هتکس هب لاتبم نارامیب ﻙاردا

نايرصان داوج ،ولردن هموصعم ،یرجاهم رحس ،یيامغي هديرف ،هياچلاك یفوئر نسوس هدیس

(2)

تملاس یاقترا تیریدم هلجم

ناريا يراتسرپ يملع نمجنا يشهوژپ-يملع همانلصف 1394 زییاپ - )16 یپایپ( 4 هرامش-مراهچ هرود

ناريا يراتسرپ يملع نمجنا :زایتما بحاص • ینیسح یلعدمحم رتكد :لوؤسم ریدم • یيامغي هديرف رتكد :ریبدرس • یلجا نیما :ریبدرس نواعم • 1390/4/4 خروم 8067/90 :یملاسا داشرا و گنهرف ترازو زوجم هرامش • 1390/12/10 خروم ISSN: 2251-8614 :یپاچ هیرشن یللملا نیب هرامش • 1391/3/8 خروم e-ISSN: 2251-9947 :یکینورتکلا هیرشن یللملا نیب هرامش •

100/318یکشزپ شزومآ و نامرد ،تشادهب ترازو تایرشن نویسیمک یشهوژپ-یملع هبتر هرامش1391/2/16 خروم یشهوژپ-یملع هبتر

:)ابفلا فورح بیترت هب( هیریرحت تأیه یاضعا

يشخبناوت و يتسيزهب مولع هاگشناد رايداتسا ،حادم رقابدیس تاداس رتكد - یتشهب دیهش یکشزپ مولع هاگشناد رایشناد ،بارت کشا هرهاط رتكد - نارهت یکشزپ مولع هاگشناد رایشناد ،یمطاف دیس همیعن رتكد - جوساي یکشزپ مولع هاگشناد رايداتسا ،رف یبایسارفا ریشدرا رتكد - يشخبناوت و يتسيزهب مولع هاگشناد رایشناد ،بانکشخ یحلاف دوعسم رتكد - سردم تیبرت هاگشناد رایشناد ،يناحلا همطاف رتكد - ایلارتسا ،یندیس یروانف هاگشناد رايداتسا ،هداز یلق لایل رتكد - يشخبناوت و يتسيزهب مولع هاگشناد یتایح رامآ رايداتسا ،یشخب هلا تيانع رتكد - يشخبناوت و يتسيزهب مولع هاگشناد یتایح رامآ رایشناد ،ولميرك دوعسم رتكد - یتشهب دیهش یکشزپ مولع هاگشناد رایشناد ،یداگرازاپ شونرهم رتكد - يشخبناوت و يتسيزهب مولع هاگشناد رايداتسا ،یراوك هلا بیبح دیس رتكد - نارهت یکشزپ مولع هاگشناد داتسا ،یوریپ دیمح رتكد - یتشهب دیهش یکشزپ مولع هاگشناد رایشناد ،روپ ظوفحم داعس رتكد - نارهت یکشزپ مولع هاگشناد رایشناد ،یغارچ یلعدمحم رتكد - دابانگ یکشزپ مولع هاگشناد رایشناد ،روپ دمحم یلع رتكد - يشخبناوت و يتسيزهب مولع هاگشناد رایشناد ،ینیسح یلعدمحم رتكد - سردم تیبرت هاگشناد داتسا ،یدمحم یسیع رتكد - نارهت یکشزپ مولع هاگشناد داتسا ،یيوکسا تسودقح همطاف هدیس رتكد - نارهت يکشزپ مولع هاگشناد رایشناد ،دادرهم ادن رتكد - يشخبناوت و يتسيزهب مولع هاگشناد رایشناد ،هکناخ اضردیمح رتكد - نارهت يکشزپ مولع هاگشناد داتسا ،هدنراگن اضر رتكد - دهاش يکشزپ مولع هاگشناد رایشناد ،هژر دیهان رتكد - يشخبناوت و يتسيزهب مولع هاگشناد رايداتسا ،یزيربت یزورون نایك رتكد - زاریش یکشزپ مولع هاگشناد داتسا ،فيرش هدنخرف رتكد - نارهت يکشزپ مولع هاگشناد داتسا ،یدابآرصن تخبکیناضریلع رتكد - ناگساروخ-ناهفصا یملاسا دازآ هاگشناد داتسا ،یدباع یلعردیح رتكد - دهاش يکشزپ مولع هاگشناد رایشناد ،یوميرك یوره هدیجم رتكد - للها هیقب يکشزپ مولع هاگشناد رایشناد ،يدابع سابع رتكد - يتشهب دیهش يکشزپ مولع هاگشناد رایشناد ،یيامغي هديرف رتكد - یتشهب دیهش يکشزپ مولع هاگشناد داتسا ،هداز سابع سابع رتكد -

)اداناك هاگشناد یارتكد یوجشناد( یيامغي هاگپ ،ييامغي هديرف رتكد :يسیلگنا راتساریو • ييامغي هديرف رتكد :يسراف راتساریو • یلوروپ مركا :يیارآ هحفص و ينیچفورح • یلوروپ مركا :دلج حارط • ناريا يراتسرپ يملع نمجنا:رشان • نارهت ييامام و يراتسرپ هدکشناد -دیحوت نادیم نارهت :يناشن • 66592535 :ربامن و نفلت14195/398 :يتسپ قودنص1419733171 :يتسپدک•

E-mail: [email protected] , Website: http://jhpm.ir

.دوش یم هیامن SID, Magiran, Iran Medex, ISC, Google Scholar رد هلجم نیا

(3)

1-13 1394 زیياپ 4 هرامش 4 هرود تملاس یاقترا تيريدم

:تملاس مولع رد شهوژپ ماجنا یارب بسانم رازبا باختنا یاه صخاش COSMIN تسرهف یفرعم

4دجم یولع دیمح ،³یيامغي هديرف ،²یلوسر ميرم^* ،¹یناهارف یدابآ نيریش مظعا

هدیکچ یرایعم یریگراکب ترورض ،رما نيا هك دشاب یم حیحص یریگ هزادنا هب هتسباو ،تملاس تلاخادم و اه تبقارم یشخبرثا یبایشزرا :همدقم مولع رد شهوژپ ماجنا یارب بسانم یاهرازبا باختنا یاه صخاش نییعت هلاقم نيا فده .دهد یم ناشن ،ار بسانم یریگ هزادنا رازبا باختنا یارب

.دشاب یم تملاس یتاعلاطا عبانم دنمفده یوج و تسج و طبترم تلااقم و نوتم رورم قيرط زا تاعلاطا ،یرورم هعلاطم نيا رد :اه شور و داوم ،بتك نیب رد اهرازبا نيا یجنس ناور یاه یگژيو نيرتمهم زین و تملاس مولع رد شهوژپ بسانم رازبا باختنا یاه صخاش ی هنیمز رد تسرهف یاه هژاو دیلك زا رما نيا تهج .تسا هتفرگ تروص 2014 ات 1990 یاهلاس نیب ام ،یسیلگنا و یسراف یتاعلاطا یاهکناب و تلااقم disease-specific questionnaires, health status scales ،یجنس ناور یاهیگژيو ،یریگ هزادنا یاهیگژيو ،COSMIN .ديدرگ هدافتسا quality criteria و health related questionnaires, psychometrics ناور یاهیگژيو نيرتمهم صوصخ رد هلاقم 24 و COSMIN تسرهف صوصخ رد هلاقم 9 ،طبترم نوتم رورم زا دعب :اه هتفای باختنا تهج عامجا رب ینتبم یاهدرادناتسا" تسرهف یفرعم تسخن :ديدرگ حرطم شخب ود رد شهوژپ نيا یاه هتفاي .دش تفاي رازبا یجنس Consensus-based Standards for the Selection of Health Measurement( "تملاس یریگ هزادنا یاهرازبا ،یياور ینعي رازبا یجنس ناور یاهیگژيو نییعت هب طوبرم یاه صخاش صوصخ رد حیضوت سپس و COSMIN هب موسوم )Instruments .تسا هدش هيارا نآ یيوگخساپ و یياياپ یارب ار بسانم رازبا شنيزگ ناکما ،یقطنم یاه صخاش ی هئارا اب هك تسا یبسانم یامنهار COSMIN تسرهف :یریگ هجیتن شهوژپ ماجنا رد قوف تسرهف زا هدافتسا .دریگ یم تروص یرتشیب نانیمطا اب ،اه شهوژپ جياتن هب دانتسا ،هجیتن رد و هدومن لیهست نارگشهوژپ

.ددرگ یم داهنشیپ تملاس مولع رد تلااقم یرواد زین و .تسرهف ،همانشسرپ ،تملاس مولع ،یجنس ناور یاهیگژيو :اه هژاو دیلک

1394/3/27 :شريذپ خيرات 1394/2/24 :تفايرد خيرات

.ناريا ،نارهت ،یتشهب دیهش یکشزپ مولع هاگشناد ،للملا نیب هبعش ،یيامام و یراتسرپ هدکشناد ،یراتسرپ یارتكد یوجشناد -1 .)لوؤسم هدنسیون( ناريا ،نارهت ،یتشهب دیهش یکشزپ مولع هاگشناد ،یيامام و یراتسرپ هدکشناد ،ناكدوك هورگ ،رایشناد -2 [email protected] :یکینورتکلا تسپ .ناريا ،ناجنز ،ناجنز دحاو یملاسا دازآ هاگشناد ،یکشزپ و هياپ مولع هدکشناد ،یراتسرپ هورگ ،رایشناد -3 .ناريا ،نارهت ،یتشهب دیهش یکشزپ مولع هاگشناد ،یکشزپاریپ هدکشناد ،یتسيز رامآ هورگ ،داتسا -4

(4)

همدقم لباق توافت دوجو زا یكاح هتفرگ تروص یاه شهوژپ جياتن بجوم رما نیمه هك )1( هدوب ینیلاب تبقارم فلتخم داعبا رد هجوت تبقارم .)2( تسا هدش دهاوش رب ینتبم تبقارم تیمها ندش راکشآ زا هنلاداع و راکشآ ،حیحص ،هناهاگآ ی هدافتسا دهاوش رب ینتبم رامیب ره زا تبقارم دروم رد یریگ میمصت رد دوجوم دهاوش نيرتهب یاه شهوژپ نيرت قیقد زا هدافتسا زین و )5-3( درف هب رصحنم تبقارم رما رد رامیب ياه شزرا و ينیلاب براجت اب نآ ماغدا و دوجوم تبقارم ناراكردنا تسد و نارگشهوژپ ،ساسا نيا رب .)6( دشاب یم فلتخم ینامرد و یتبقارم یاه شور ریثات یبايزرا یپ رد ،تملاس دوخ هب ار دنيارف نيا زا یمهم شخب ،حیحص یریگ هزادنا اذل و هدوب اي اهتبقارم یشخبرثا یبایشزرا ،رگيد نایب هب .دهد یم صاصتخا .)2( دشاب یم حیحص یریگ هزادنا هب هتسباو ،نآ هرابرد یریگ میمصت یتایح و ساسح لحارم زا یکي ناونع هب هك یریگ هزادنا و شجنس بسانم یاهرازبا زا هدافتسا دنمزاین ،ديآ یم باسح هب شهوژپ رد دعب اي و ددرگ يحارط ديدج یرازبا دياب اي ،روظنم نيدب .دشاب یم "Validity" یياور( یجنس ناور یاهیگژيو زا نتفاي نانیمطا زا ددرگ هدافتسا اهنآ زا ،یجراخ یاهرازبا )"Reliability" یياياپ و نآ یجنس ناور یاهیگژيو تسا مزلا ،رازبا کي یریگراکب زا لبق .)7(

.)10-8( دریگ رارق هجوت دروم یفاك نازیم هب و هدش یبايزرا هنیمز رد دوجوم یاهرازبا و اهسایقم ،هتشذگ ی ههد یط رد تلااقم ،نآ عبت هب و هتفاي شيازفا یریگمشچ روط هب تملاس مولع کي صوصخ رد دوجوم یاه همانشسرپ یروآ عمج روظنم هب یدايز یاهیگژيو نییعت فده اب ،هژيو یاه تیعمج رد اي و صاخ موهفم .)17-11 ،2( تسا هدیسر پاچ هب ،هدرب راکب یاهرازبا یجنس ناور هك تسا نآ ی هدنهد ناشن ،تاعلاطم زا هورگ نيا کرتشم هتفاي زا یرایسب رد و هدوبن ناربراك لوبق دروم ،هدش یحارط یاهرازبا ،تاحلاطصا دروم رد یقفاوت اي و )8( هتشادن یریگراکب تیلباق ،طيارش نیمه هب .)18( دوش یمن هديد اهنآ یجنس ناور یاهیگژيو و فيراعت ،رظن دروم یاهریغتم یریگ هزادنا یارب بسانم رازبا باختنا ،لیلد یریگراك هب ترورض ،رما نيا .)8( تسا هدش گرزب یشلاچ هب ليدبت یاه صخاش و دوجوم یاهرازبا یبایشزرا روظنم هب بسانم یاهرایعم نییعت هلاقم نيا فده .دهد یم رارق هجوت دروم ار بسانم رازبا باختنا مولع رد شهوژپ ماجنا یارب بسانم یاهرازبا باختنا یاه صخاش .دشاب یم تملاس اه شور و داوم

تلااقم و نوتم رورم قيرط زا تاعلاطا ،یرورم هعلاطم نيا رد یاه صخاش هنیمز رد یتاعلاطا عبانم دنمفده یوج و تسج و طبترم یاهیگژيو نيرتمهم زین و تملاس مولع رد شهوژپ بسانم رازبا باختنا یتاعلاطا یاهکناب و تلااقم ،بتك نیب رد اهرازبا نيا یجنس ناور Irandoc ,Magiran,Google لیبق زا یسیلگنا و یسراف یاهلاس نیب ،Pubmed و Scholar, Proquest ,Cinahl یاه هژاو دیلك زا رما نيا تهج .تسا هتفرگ تروص 2014 ات 1990 یجنس ناور یاهیگژيو ،COSMIN تسرهف یسیلگنا و یسراف ناور یاهیگژيو یبايزرا ،)Measurement properties(

disease-specific questionnaires, health ،یجنس status scales , health related questionnaires, .ديدرگ هدافتسا quality criteria و psychometrics

اه هتفای تسرهف هك اجنآ زا :دوب دهاوخ شخب ود لماش ،تمسق نيا یاهرازبا شنيزگ رد بسانم یسایقم ناونع هب COSMIN تسرهف یفرعم هب ادتبا اذل ،دشاب یم حرطم تملاس مولع رد یشهوژپ تسرهف زا موس شخب همادا رد و دش دهاوخ هتخادرپ COSMIN ،یياياپ ینعي رازبا یجنس ناور یاهیگژيو نيرتمهم یسررب و روكذم اهنآ زا کي ره نییعت هب طوبرم یاه صخاش و یيوگخساپ و یياور .ددرگ یم هئارا COSMIN تسرهف یفرعم -فلا ،بسانم رازبا کي باختنا رد اهرایعم نيرت عماج زا یکي هزادنا یاهرازبا باختنا تهج عامجا رب ینتبم یاهدرادناتسا" تسرهف Consensus-based Standards for the( تملاس یریگ ")selection of health Measurement Instruments ناراکمه و Mokkink طسوت هك تسا COSMIN هب موسوم کي ،یفلد شور .)10( ديدرگ یحارط یفلد شور زا هدافتسا اب و هب ندیسر و ثحب ،یهورگ دياقع ساسا رب هك تسا شهوژپ شور شیپ زین و اه تيولوا یبايزرا ،نارظن بحاص یمك تواضق ،عامجا ،تسرهف نيا ی هیهت رد .)19( دریگ یم لکش تدم زارد یاه ینیب و رامآ ،یژولویمدیپا ،یسانشناور هنیمز رد نیصصختم زا رفن 75 زا یگدنز تیفیك یللملا نیب نمجنا" ریظن یياهنامزاس زین و یکشزپ هورگ" و ")International Society Quality of Life(

European Research( تملاس یاهدنيآرب یياپورا شهوژپ و بتك یاراد هك ")Group on Health Outcomes

(5)

... یارب بسانم رازبا باختنا یاه صخاش ناراکمه و یناهارف یدابآ نیریش مظعا

تملاس یاقترا تیریدم

1394 زییاپ 4هرامش 4 هرود 5

یریگ هزادنا یاهرازبا و یجنس ناور یاهیگژيو صوصخ رد یتلااقم ،اپورا ،یلامش یاکيرمآ لماش( ناهج فلتخم طاقن زا ،دندوب تملاس لمع هب توعد یهورگ یاه ثحب رد تكرش تهج ،)ایسآ و ایلارتسا .)18 ،8( دمآ کي تیفیك یبايزرا هب ،هورگ نيا طسوت هدش یحارط تسرهف هدش هدافتسا یاهرازبا یجنس ناور یاهیگژيو ساسا رب ،شهوژپ 12 یاراد COSMIN تسرهف .)8( دزادرپ یم ،شهوژپ نآ رد یجنس ناور یاهیگژبو یسررب هب هلحرم 4 رد هك تسا ازجم هطیح مادك هك نيا صیخشت ،تسخن ی هلحرم رد .)1 لکش( دزادرپ یم نيا .ددرگ یم حرطم ،دنوش یبايزرا هعلاطم کي رد دياب اهیگژيو هب طوبرم مود ی هلحرم .دنوش یم یسررب هطیح هد رد اهیگژيو رب هدش هدافتسا یرامآ یاهشور ايآ هك تسا هلاسم نيا صیخشت )Classical Test Theory( نومزآ کیسلاك هيرظن ساسا .)Item Response Theory( خساپ-لاؤس هيرظن اي تسا .)8،18،20( ددرگ یم یسررب هطیح کي رد ًافرص ،هطوبرم یاهصخاش لیلحت و یحارط رد ،خساپ -لاؤس و نومزآ کیسلاك ياه هيرظن نومزآ کیسلاك ی هيرظن زكرمت .دنراد يدايز دربراك اه همانشسرپ

نومزآ رد هك تسا یا هرمن و )19( نومزآ درکلمع یور رب رتشیب یعقاو هرمن نیب یگتسبمه و طابترا یوجتسج نآ فده و هدش بسك -لاؤس هيرظن زكرمت هك یلاح رد .)22 ,21( تسا نومزآ تارمن و دروخرب هوحن و )19( ناگدنهد خساپ یياناوت و لاؤس درکلمع رب خساپ هك دزادرپ یم عوضوم نيا یسررب هب و هدوب لاؤس اب ناگدنهد خساپ هك یياه یياناوت و دارفا درکلمع نیب رادانعم یطابترا ناوت یم هنوگچ ی هلحرم .)22 ،21( دومن رارقرب ،دوش یم هدیجنس نومزآ هلیسو هب ناور یاهیگژيو نییعت رد درادناتسا تياعر شور یسررب لماش ،موس یم یسررب ازجم هطیح 10 رد هلحرم نيا یاهصخاش هك هدوب یجنس دوش یم هتخادرپ یدراوم یبايزرا و فیصوت هب ،تمسق نيا رد .دوش رد تياهن رد .تسا هدش هراشا اهنآ هب ًافرص ،تسخن ی هلحرم رد هك کي رد جياتن یريذپ میمعت یارب یمومع تامازلا ،مراهچ ی هلحرم .)18 ،8( دوش یم حرطم هطیح

COSMIN تسرهف لیمکت ماگ راهچ -1 لودج

ماگ یگژيو

هطیح

1 .دنا هتفرگ رارق یبايزرا دروم تاعلاطم رد هك یجنس ناور یاهیگژيو نییعت یياور

اوتحم یياور

هزاس یياور راتخاس یياور

هیضرف نومزآ یگنهرف نیب یياور

یكلام یياور

یياياپ ینورد یناسمه

یياياپ یریگ هزادنا یاطخ

یيوگخساپ یريذپریسفت

رد خساپ -لاؤس ی هيرظن ايآ هك صوصخ نيا رد طوبرم لودج لیمکت 2 .ریخ اي تسا هدش هدافتسا تاعلاطم

هب ار لاؤس خساپ ی هيرظن هك یتاعلاطم یمومع تامازلا .دنا هدرب راك

لوا ماگ رد هك یجنس ناور یاهیگژيو زا کي ره هب طوبرم لوادج لیمکت 3 .دش صخشم

لوا ماگ رد هدش حرطم ی هطیح 10 حيرشت

رد هك یجنس ناور یاهیگژيو زا کي یارب یريذپ میمعت لودج لیمکت 4 .دش صخشم لوا ماگ

یريذپ میمعت

(6)

:رازبا یجنس ناور یاهیگژيو نییعت هب طوبرم یاهصخاش -ب تسرهف رد هطیح ره یبايزرا تهج هك یياهصخاش نایم رد هتشاد تیمومع هك دراد دوجو یدراوم ،هتشگ حرطم COSMIN هدشمگ یاههداد دصرد ايآ" :ریظن دوشیم رارکت اههطیح مامت رد و هدشمگ یاههداد تيريدم یگنوگچ زا یفیصوت ايآ" ،"؟تسا هدش نایب "؟تسا یفاك رظن دروم یهطیح رد هنومن هزادنا ايآ" ،"؟دراد دوجو ."؟دراد دوجو شهوژپ شور اي یحارط رد یاهدمع لاکشا ايآ" و .تسا هدمآ 1 تسویپ رد ،تسرهف بختنم یصاصتخا یاهصخاش COSMIN تسرهف موس ماگ هب طوبرم هناگ 10 یهطیح

:تسا ليذ دراوم زا ترابع ،بیترت هب یياور -1 اوتحم یياور یگژيو هس ،رازبا کي یياور یسررب رد Construct( هزاس یياور ،)Content validity( تسا مزلا )Criterion validity( یكلام یياور و )validity .)18( دریگ رارق یبايزرا دروم

اوتحم یياور 1-2 ات يریگهزادنا رازبا هك تسا بلطم نيا یهدننك نایب يياور یصخاش اوتحم یياور .)19( دجنسيم ار رظن دروم یگژيو دح هچ کي هك يفادها هب و تسا یریگهزادنا دروم موهفم صیخشت رد مهم یياور )23( دراد هراشا ،تسا هدش یحارط نآ هب ندیسر يارب رازبا خساپ لاؤس نيا هب و هدوب اوتحم یياور زا یيادتبا یصخاش یروص ،ناگدنهدخساپ و نارامیب ،دارفا یارب رازبا کي رهاظ ايآ هك دهدیم يياور نییعت يارب یصاخ يرامآ شور .)24-26( ؟دراد یبسانم یياور تلاخد نآ رد نارظنبحاص تواضق یعون هب و هتشادن دوجو یروص نيا یبايزرا یارب COSMIN تسرهف رد صخاش جنپ .)24( دراد :دومن هراشا دراوم نيا هب ناوتیم هلمج نآ زا هك دراد دوجو شخب دنتسه شهوژپ یهعماج اب طبترم اههيوگ مامت هکنيا یبايزرا ايآ"

و "؟تسا هدش ماجنا ،)ناکم و روشك ،یرامیب یاهیگژيو ،سنج ،نس(

سکعنم ،مه اب طابترا رد و اههيوگ مامت هك نيا رب ینبم یبايزرا ايآ"

.)8( "؟دراد دوجو ،دنتسه یریگهزادنا دروم یهزاس یهدننك هزاس یياور 2-2 ،)Structural validity( راتخاس یياور لماش هزاس یياور یگنهرف نیب یياور و )Hypothesestesting( هیضرف نومزآ

هیضرف نومزآ هب و )18( هدوب )Cross-culturalvalidity( شجنس نایم یگتسبمه یهطبار تهج و نازیم نییعت و هدش داجيا هب یياور عون نيا تیمها .دزادرپیم هدش داجيا جياتن و نیتسخن لامتحا ،هعلاطم کي رد نآ ماجنا مدع تروص رد هك تسا ینازیم رارق شجنس دروم ار رظن دروم یگژيو یتسرد هب دناوتن رازبا هکنيا

هزاس یياور نییعت یارب یددعتم یاهشور زا .)24( دراد دوجو ،دهد هراشا یلماع لیلحت هب ناوتیم اهنآ نيرتمهم زا هك دوشیم هدافتسا کي ینورد راتخاس یسررب تهج بسانم یشور ،یلماع لیلحت .درك لیلحت ،یشهوژپ ديدج یاهرازبا یحارط رد لاوصا )27( تسا رازبا نامزاس روظنم هب هك ديآیم باسح هب یدنمشزرا یهلحرم یلماع ره .)29 ،28( دوشیم ماجنا )اهسایقمريز( لماوع رد اههيوگ نداد ،ریسفت و یدنبهورگ رد و هتخاس سکعنم ار یصاخ یگژيو ،لماع ،یشهوژپ یاههتفاي )30 ،28( دوب دهاوخ رگشهوژپ لمع یامنهار یریگهزادنا هك دندرگیم اياپ و ربتعم دهاوش هب رجنم یتروص رد ،شهوژپ هعماج گنهرف اب قبطنم یاهرازبا زا هدافتسا اب ،اهریغتم روشك ود نیب یگنهرف توافت هب ،گنهرف رب ینتبم هژاو .دریگ تروص یجراخ رازبا کي ندوب راگزاس لاوصا .)19( دراد هراشا هورگ ود اي رازبا عون نيا زا هدافتسا رد مهم یلصا ،فده یهعماج گنهرف اب یملع یاه هتفاي یهسياقم ،کرتشم نابز کي داجيا اب هك هدوب رازبا تقباطم و همجرت اذل .دومن دهاوخ نکمم اهروشك رياس اب ار دوشیم یقلت مهم رایسب ،شهوژپ دروم یهعماج گنهرف اب یجراخ یياور یبايزرا هب هك یصاصتخا صخاش تسیب نایم رد .)31 ،7(

هب ناوتیم ،دنزادرپیم یگنهرف نیب یياور و هیضرف نومزآ ،راتخاس لیلحت ،نومزآ کیسلاك ياههيرظن رد ايآ" :دومن هراشا دراوم نيا رب ینبم یاهیضرف ايآ" ،"؟تسا هدش ماجنا یدیيات اي یفاشتكا لماع لکش اههداد یروآعمج زا لبق اهنیگنایم توافت اي طابترا دوجو یاهیگژيو زا لماك یفیصوت ،ارگمه یياور رد ايآ" ،"؟تسا هتفرگ تهج رازبا ايآ" ،"؟تسا هدش هئارا ،هدننكهسياقم رازبا یریگهزادنا شیپ ،کرد تلوهس و هدش همجرت یهخسن یگنهرف قباطت ،ریسفت نابز هورگ ود رد هيوگ توافتم درکلمع ايآ" و "؟تسا هدش نومزآ .)8( "؟تسا هدش یسررب ،هدش همجرت و یلصا

یكلام یياور 3-3 رد درف کي راتفر ينیبشیپ رد رازبا کي یياناوت ،يكلام یياور کلام کي اب هسياقم رد درف ره درکلمع و هدش فيرعت هژيو ياهتیعقوم یياور .دوش يم یسررب )Gold Standard( یيلاط درادناتسا لثم هرمن و نومزآ تارمن نیب يگتسبمه زا یدروآرب ،رازبا کي يكلام نامزمه و )predictive( نیبشیپ عون ود یاراد و هدوب کلام رتلااب یگتسبمه نيا نازیم هچ ره .)19،24( تسا )concurrent(

دنچ ره ؛دوب دهاوخ ديدج رازبا رتبسانم یياور ی هدنهدناشن ،دشاب هك یماگنه .)32( دوب دهاوخ راوشد رایسب بسانم کلام نتفاي یهاگ ،تسا ديدج رازبا یجنس ناور یاه یگژيو یسررب لاح رد رگشهوژپ

(7)

رگا ،نياربانب .دنکیم افيا ار نیبشیپ ریغتم شقن ديدج سایقم عقاو رد رازبا یياور ،دشاب کلام رازبا رد تارمن ینیبشیپ ديدج رازبا تارمن ،کلام و تسخن نومزآ تارمن رگا .)27( ددرگیم صخشم ،ديدج نومزآ تارمن رگا و نامزمه یياور ،دنریگ رارق یبايزرا دروم نامزمه ،لوا نومزآ یارجا زا ینامز یهلصاف کي ندش یرپس زا سپ کلام .)19( تسا هتفرگ تروص نیبشیپ یياور ،دریگ رارق هعلاطم دروم هك دنتسه یكلام یياور یسررب یصاصتخا یاه صخاش ريز دراوم دناوتیم هدش هدرب راكهب کلام ايآ" :دنوشیم هدروآ هنومن ناونع هب یارب ايآ"و"؟ددرگ بوسحم ،یقطنم یيلاط درادناتسا کي ناونع هب هدننك تفايرد یتایلمع ینحنم ريز حطس اي یگتسبمه ،هتسویپ دادعا .)8( "؟دوشیم هبساحم ،)Receiver operating curve(

یياياپ -2 ینورد یناسمه یگژيو هس ًاتدمع ،رازبا کي یياياپ یسررب رد یریگ هزادنا یاطخ و یياياپ ،)Internal consistency(

.)18( دریگیم رارق یبايزرا دروم )Measurementerror( ینورد یناسمه 2-1 کي نورد رد اهریغتم ندوب نگمه نازیم هب ینورد یناسمه نیب یگتسبمه نازیم زا یدروآرب ،عقاو رد و )33( هتشاد هراشا رازبا ،19( دنهدیم لیکشت ار رظن دروم رازبا اي هزاس هك تسا یياهریغتم Cronbach's alpha( خابنورك یافلآ بيرض هبساحم .)27 هك دشابیم یياياپ یبايزرا یارب صخاش نيرتهب ،)Coefficient یاراد رازبا یتروص رد .دریگیم رب رد ار کي ات رفص یهدودحم .)34 ،19( دشاب کي ربارب ،هدش بسك یهرمن هك تسا لماك یياياپ یبايزرا رد هدافتسا دروم یاهرازبا ،Bland&Altman رظن ربانب ینیلابریغ یاهشهوژپ رد هك یياهرازبا اب هسياقم رد ،ینیلاب یاه یافلآ بيرض .دنشاب یرتشیب یياياپ یاراد دياب ،دنوشیم هدافتسا α=0/90 زا شیب ینازیم و ینیلابریغ یاهشهوژپ رد 0/70-0/80 رد .)35( دشاب یم بسانم ،نیلاب رد هتفرگ تروص یاهشهوژپ رد صخاش شش ،یمومع یاهصخاش رب هولاع ،ینورد یناسمه یبايزرا یدعب کت یاهرازبا یارب ینورد یناسمه ايآ" ریظن رگيد یصاصتخا ازجم تروص هب ،یدعب دنچ )یاهرازبا( رد داعبا زا کي ره یارب زین و خابنورك یافلآ ،یشزرا ود تارابع رد ايآ" اي و "؟تسا هدش هبساحم هبساحم )20 Kuder Richardson( 20 نوسدراچيرردوك اي .)8( تسا هدش هتفرگ رظن رد زین "؟تسا هدش

یياياپ 2-2 نیب یياياپ ،ددجم نومزآ یياياپ لماش یياياپ یریگهزادنا ،رازبا یياياپ .)18( تسا نارگهدهاشم نورد یياياپ و نارگهدهاشم کي ،رازبا کي طسوت فلتخم یاهیریگهزادنا رد هك تسا انعم نادب

رازبا يياياپ ،یترابع هب .)32( ديدرگ دهاوخ بسك هباشم جياتن اي هجیتن یطيارش رد .دراد يریگهزادنا دامتعا تیلباق اي رارکت تیلباق هب هراشا رد رییغت هنوگره هك تسا نيا رب روصت ،تساياپ يریگهزادنا رازبا هك .تسا هعلاطم دروم تفص رد يعقاو رییغت یهدنهدناشن ،يریگهزادنا طيارش رد يریگهزادنا رازبا هك دراد راكو رس رما نيا اب یياياپ ،عقاو رد یياياپ .)19،32( دهديم تسد هب يناسکي جياتن هزادنا هچ ات ناسکي ،رازبا کي زا هدافتسا اب یریگهزادنا یناسمه ،)تابث( ددجم نومزآ .)19،27( دهد یم ناشن ار ازجم تروص هب نومزآ یارجا رابود رد رد فلتخم نارگهدهاشم قفاوت نازیم هب ،نارگهدهاشم نیب یياياپ نامه اب ،راتفر اي تیعقوم کي صوصخ رد تواضق اي یهد هرمن زا .)24( دراد هراشا ،هدشنییعت شیپ زا یاهرایعم نامه تحت و رازبا یدراوم ،دزادرپیم یياياپ یسررب هب هك یصاصتخا صخاش 10 نایم شجنس تهج یریگهزادنا ود ماجنا نیب نامز رد نارامیب ايآ" نوچ نورد یگتسبمه بيرض ايآ" و "؟دنراد یرادياپ تیعضو ،هزاس کي رد )Intraclass Correlation Coefficient( یاهقبط .)8( دنشابیم حرطم "؟تسا هدش هبساحم ،هتسویپ تارمن

یریگهزادنا یاطخ 3 -2 یریگ هزادنا تقد یاهصخاش زا یکي ،یریگ هزادنا رایعم یاطخ یهورگ رد راظتنا لباق فارحنا نازیم زا یدروآرب و نومزآ یياياپ و فارحنا ینعي ،یعقاو ريداقم زا صاخ یتیعقوم رد اه یریگ هزادنا زا ره رارکت رد اطخ دوجو لیلد هب .)19( تسا اطخ تارمن عيزوت رایعم هك )36،37( دراد دوجو رییغت و توافت يرادقم هراومه ،يریگ هزادنا

"صیخشت لباق رییغت لقادح" و "يریگ هزادنا رایعم یاطخ" بلاق رد یشخب ناونع هب و )Minimal Detectable Changes(

للع اهاطخ نيا .)38،39( تسا هبساحم لباق ،قلطم یياياپ زا يمتسیس ياهاطخ ی هتسد ود هب ،يلكروط هب اما ؛دنراد يفلتخم )Random errors( يفداصت و )Systematic errors(

صخاش تفه بلاق رد هك یدراوم هلمج زا .)24،36( دنوشيم میسقت نيا هب ناوتیم ؛دزادرپ یم یریگ هزادنا یاطخ یسررب هب هژيو هدش شرازگ نومزآ ود نیب یراذگهلصاف نامز ايآ" :دومن هراشا دراوم هزادنا رایعم یاطخ ،نومزآ کیسلاك ياههيرظن رد ايآ" و "؟تسا هبساحم ،قفاوت ی هدودحم اي صیخشت لباق رییغت لقادح ،یریگ .)8( "؟تسا هدش )Responsiveness( یيوگخساپ -3 ساسح تارییغت هب تبسن يتسياب ،یریگ هزادنا ياهرازبا هتسد ود رد ييوگخساپ .)40( دنشاب هتشاد یيوگخساپ تیلباق و هدوب

(8)

صیخشت يارب رازبا يياناوت .)41( دریگیم رارق يجراخ و يلخاد تارییغت فذح و )Reliable changes( دامتعا لباق تارییغت ،صخشم ينامز یهزاب کي رد )Random changes( یفداصت تارییغت نامه صیخشت نیب یگتسبمه نازیم و یلخاد یيوگخساپ ييوگخساپ طبترم فرعم ،درادناتسا و کلام رازبا اب رازبا کي رد شجنس یارب یصاصتخا صخاش هدراهچ .)24،41( دشابیم يجراخ :دنریگیم رارق هتسد ود رد هدمع روط هب هك تسا حرطم دروم نيا ،یيلاط درادناتسا دوجو اب هك تسا یياهصخاش لماش تسخنهتسد یبسانم کلام هك تسا ینامز هب طوبرم یرگيد و دنوشیم حرطم اي یدوبهب نازیم ساسا رب لاثم( نارامیب تبسن ايآ" :درادن دوجو رییغت رب ینبم یاهیضرف ايآ" و "؟تسا هدركرییغت )یرامیب تماخو .)8( "؟تسا هتشاد دوجو اههداد یروآعمج زا شیپ ،تارمن

)Interpretability( یريذپریسفت -4 تارییغت یفیك ندوب رادینعم نازیم یانعم هب یريذپریسفت Minimal Important( "تیمها اب تارییغت لقادح"

،تیمها اب تارییغت لقادح .)18( تسا رازبا یهرمن رد )Changes تماخو اي یدوبهب یهدنهدناشن هك تسا یاهرمن رد رییغت نيرتمك رییغت هب رجنم و هدوب یصاخ ینامرد مادقا هب خساپ رد ،رامیب تیعضو کمك رگنامرد هب یگژيو نيا .دوش یم نامرد و تبقارم دنور رد هدافتسا اب ،هرمن رد رصتخم رییغت نيا ايآ هك دهد صیخشت ات دنكیم ،نامرد تحت هورگ ود نیب رد ،)درد شجنس رازبا لثم( رازبا کي زا رادانعم نامز تشذگ زا دعب هورگ کي رد رییغت ايآ و تسا رادینعم تهج یصاصتخا صخاش 9 نیب زا .)44-42( ریخ اي دش دهاوخ روط هب( تارمن رییغت و تارمن ايآ" ریظن یتلااؤس ،یگژيو نيا یبايزرا طبترم یاههورگريز و اههورگ یارب )رایعم فارحنا و نیگنایم لاثم ؟تسا هدش هئارا ،)مدرم مومع اي نارامیب هورگ ريز ،لامرن یاههورگ(

هدش صخشم ،تیمها اب توافت لقادح اي تیمها اب رییغت لقادح ايآ" و .دنشابیم حرطم "؟تسا ییاهن یریگ هجیتن

یاهرازبا زا هدافتسا هزورما هك اجنآ زا ،دش هتفگ هچنآ هب هجوت اب ،دهاوش رب ینتبم یاهتبقارم مازلا هب هجوت اب تملاس یریگهزادنا زا هتسد نيا ررکم یحارط هب هجوت اب ،یفرط زا .تسا شيازفا هب ور هب و باختنا ،ناهج رساترس رد فلتخم نارگشهوژپ طسوت اهرازبا موزل اذل .دسر یم رظن هب یراوشد راك ،بسانم رازبا کي یریگراك ،رازبا نيرتبسانم باختنا ناکما روظنم هب امنهار یعون زا هدافتسا .ددرگیم حرطم یهئارا اب هك تسا یبسانم یامنهار COSMIN تسرهف بسانم رازبا شنيزگ ناکما ،نکمم و لوبق لباق ،یقطنم یاهصخاش ،دحاو درادناتسا کي داجيا اب و هدومن لیهست نارگشهوژپ یارب ار بیترت نيا هب .تسا هدرك داجيا هنیمز نيا رد ار یا هژيو زكرمت یرتشیب نانیمطا اب ،اهشهوژپ زا هدش بسك جياتن هب دانتسا مه تیفیك اب و رتهب یاهتبقارم یهئارا هب رجنم هك دریگیم تروص یرازبا باختنا رد عيرست اب مه و ددرگیم تملاس مولع هنیمز رد و اياپ ،اور یرازبا باختنا تهج نارگشهوژپ تقو فلاتا زا ،بسانم و نارگشهوژپ هك ددرگیم داهنشیپ .دنك یم یریگولج وگخساپ ماجنا رد قوف تسیلکچ زا ،تملاس مولع یهزوح رد تلااقم نارواد .دنيامن هدافتسا تلااقم یرواد زین و شهوژپ رتهب هچ ره

ینادردق و رکشت مظعا یراتسرپ یرتكد هلاسر زا یشخب لصاح ،هلاقم نيا یلوسر ميرم رتكد مناخ راكرس یيامنهار اب ،یناهارف یدابآنيریش مولع هاگشناد نانكراك و نیلووسم یراکمه زا هلیسونيدب .تسا .ددرگیم ینادردق و رکشت یتشهب دیهش یکشزپ

عبانم 1- Courtney M, McCutcheon H. Using Evidence to Guide Nursing Practice. Australia:

Elsevier Australia; 2010.

2- Gadotti I, Vieira E, Magee D. Importance and clarification of measurement properties in rehabilitation. Brazilian Journal of Physical Therapy. 2006;10(2):137-46.

3- Melnyk BM, Fineout-Overholt E, Stillwell SB, Williamson KM. Evidence-based practice: Step by step: The seven steps of evidence-based practice. AJN The American Journal of Nursing. 2010;110(1):51-3.

4- Gordon J, Watts C. Applying skills and knowledge: Principle of Nursing Practice.

(9)

Nursing Standard .Royal College of Nursing (Great Britain) : 2011; 20-26;25(33):35-7.

5- Makic MB, Martin SA, Burns S, Philbrick D, Rauen C. Putting evidence into nursing practice: Four traditional practices not supported by the evidence. Critical Care Nurse.

2013;33(2):28-42.

6- Houser J, Oman KS. Evidence-Base Pratcie. An Implementation Guide for Healthcare Organizations. USA: Jones & Bartlett Learning, LLC.; 2011.

7- Rassouli M, Yaghmaie F, Alavi Majdm H. [Psychometric properties of "Hopefulness Scale for Adolescents" in Iranian institutionalized adolescents].

Payesh. 2010;9(2):197-204 (Persian).

8- Mokkink LB, Terwee CB, Patrick DL, Alonso J, Stratford PW, Knol DL, et al. The COSMIN checklist for assessing the methodological quality of studies on measurement properties of health status measurement instruments: An international delphi study. Quality of Life Research: An International Journal of Quality of Life Aspects of Treatment, Care and Rehabilitation. 2010;19(4):539-49.

9- Rubio DM, Berg-Weger M, Tebb SS, Lee ES, Rauch S. Objectifying content validity:

Conducting a content validity study in social work research. Social Work Research.

2003;27(2):94-104.

10- Mokkink LB, Terwee CB, Knol DL, Stratford PW, Alonso J, Patrick DL, et al. Protocol of the COSMIN study: Consensus-based standards for the selection of health measurement instruments. BMC Medical Research Methodology. 2006;6:2-9.

11-Terwee CB, Bot SD, de Boer MR, van der Windt DA, Knol DL, Dekker J, et al. Quality criteria were proposed for measurement properties of health status questionnaires. Journal of Clinical Epidemiology. 2007;60(1):34-42.

12-Terwee CB, Mokkink LB, Knol DL, Ostelo RW, Bouter LM, de Vet HC. Rating the methodological quality in systematic reviews of studies on measurement properties: A scoring system for the COSMIN checklist. Quality of Life Research: An international Journal of Quality of Life Aspects of Treatment, Care and Rehabilitation. 2012;21(4):651-7.

13- A Andresen EM. Criteria for assessing the tools of disability outcomes research. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation. 2000;81(12 Suppl 2):S15-20.

14- Bombardier C, Tugwell P. Methodological considerations in functional assessment. The Journal of Rheumatology Supplement. 1987;14 Suppl 15:6-10.

15- Schellingerhout JM, Heymans MW, Verhagen AP, de Vet HC, Koes BW, Terwee CB.

Measurement properties of translated versions of Neck-Specific Questionnaires: A systematic review. BMC Medical Research Methodology. 2011;6(11)11:87 -101.

16- Pattanaphesaj J, Thavorncharoensap M. Measurement properties of the EQ-5D-5L compared to EQ-5D-3L in the Thai diabetes patients. Health and Quality of Life Outcomes.

2015;13(1):14.

(10)

17- Gilchrist F, Rodd H, Deery C, Marshman Z. Assessment of the quality of measures of child oral health-related quality of life. BMC Oral Health. 2014;23(14): 40-57.

18- Mokkink LB, Terwee CB, Patrick DL, Alonso J, Stratford PW, Knol DL, et al. The COSMIN study reached international consensus on taxonomy, terminology, and definitions of measurement properties for health-related patient-reported outcomes. Journal of Clinical Epidemiology. 2010;63(7):737-45.

19- Waltz CF, Strickland OL, Lenz ER. Measurement in Nursing and Health Research. 4 th edition. New York: Springer Publishing Company, LLC; 2010.

20- Mokkink LB, Terwee CB, Knol DL, Stratford PW, Alonso J, Patrick DL, et al. The COSMIN checklist for evaluating the methodological quality of studies on measurement properties: A clarification of its content. BMC Medical Research Methodology. 2010;10: 22-30.

21- Ezanloo B, Habibi Asgarabadi M. Identifying differential item function (DIF) based on item-response theory: Application of the one parameter model using the BILOG MG software.

Journal of Applied Psychology. 2010; (2(14):20-31.

22- Habibi M, Khodaei E, Izanloo B. [The classical and modern theories of measurement in behavioral science and medicine: A review on the methodological properties, benefits and limitations]. Journal of Research in Behavioural Sciences. 2012;10(4):302-15 (Persian).

23- Yaghmaie F. Content validity and its estimation. Journal of Medical Education.

2003;3(1):25-7.

24- McDowel lI. A Guide to Rating Scales and Questionnaires . 3rd edition. USA: Oxford University Press, Inc; 2006.

25- Zamanzadeh V, Rassouli M, Abbaszadeh A, Alavi-Majd H, Nikanfar A-R, Ghahramanian A. Details of content validity and objectifying it in instrument development. Nursing Practice Today. 2014;1(3):163-71.

26- Anastasi A. Psychological testing. 6 ed. New York: NY: Macmillan; 1988.

27- Di lorio CK. Measurement in Health Behavior: Methods for Research and Evaluation USA: Jossey-Bass; 2005.

28- Rassouli M, Zandiyeh S, Noorian M, Zayeri F, Yaghmaie F. [ “Oncology Nurses Fatigue Scale”: Scale development]. Journal of Urmia Nursing and Midwifery Faculty. 2012;10(5):640- 7 (Persian).

29- Munro BH. Statistical Methods for Health Care Research. 6th edition. Philadelphia:

Lippincott Williams & Wilkins; 2009.

30- Gerrish K, Lacey A. The Reaserch Process in Nursing. 6th edition. USA: Wiley- Blackwell 2006.

31- Yaghmaie F, Aminzade S, Alavi Majd H, Rassouli M, Noorian M. [Translation &

evaluation of psychometric properties of the KINDL Questionnaire]. Payesh. 2012;11(6):841-7 (Persian).

32- Nunnally JC, Bernstein IH. Psychometric theory. USA: McGraw-Hill New York; 1994.

(11)

33- DeVellis RF. Scale Development. 2nd edition. London: SAGE Publications; 2003.

34- Deniz MS, Alsaffar AA. Assessing the validity and reliability of a questionnaire on dietary fibre-related knowledge in a Turkish student population. Journal of Health, Population, and Nutrition. 2013;31(4):497-503.

35- Sajjadi M, Rassouli M, Abbaszadeh A, Alavi Majd H, Zendehdel K. Psychometric properties of the Persian version of the Mishel's Uncertainty in Illness Scale in patients with cancer. European Journal of Oncology Nursing : The Official Journal of European Oncology Nursing Society. 2014;18(1):52-7.

36- Nordin E, Rosendahl E, Lundin-Olsson L. Timed "up & go" test: Reliability in older people dependent in activities of daily living--focus on cognitive state. Physical Therapy.

2006;86(5):646-55.

37- Zou GY. Confidence interval estimation for the Bland-Altman limits of agreement with multiple observations per individual. Statistical Methods in Medical Research. 2013;22(6):630- 42.

38- Weir JP. Quantifying test-retest reliability using the intraclass correlation coefficient and the SEM. Journal of strength and conditioning research/ National Strength & Conditioning Association. 2005;19(1):231-40.

39- Azadi F, Parnianpour M, Shaker iH, Kazemnejad A, Akbari Kamrani A, Arab A, et al.

[Relative and absolute reliability of timed up and go test in community dwelling older adult and healthy young people]. Iranian Journal of Ageing. 2014;8(4):56-66 (Persian).

40- Hankins M. How discriminating are discriminative instruments? Health and Quality of Life Outcomes. 2008;6(36):2-5.

41- Jalali R. [Review of articles related to responsiveness as a characteristic of quality of life instruments]. Journal of Knowledge & Health. 2015;10(1):64-72 (Persian).

42- Khanna D, Pope JE, Khanna PP, Maloney M, Samedi N, Norrie D, et al. The minimally important difference for the Fatigue Visual Analog Scale in patients with rheumatoid arthritis followed in an academic clinical practice. The Journal of Rheumatology. 2008;35(12):2339-43.

43- Revicki DA, Cella D, Hays RD, Sloan JA, Lenderking WR, Aaronson NK. Responsiveness and minimal important differences for patient reported outcomes. Health and Quality of Life Outcomes. 2006;27(4):70-75.

44- Schuller W, Ostelo RW, Janssen R, de Vet HC. The influence of study population and definition of improvement on the smallest detectable change and the minimal important change of the Neck Disability Index. Health and Quality of Life Outcomes. 2014;12:53-60.

(12)

COSMIN تسرهف بختنم یصاصتخا یاهصخاش -1 تسویپ

یياور

:)یروص یياور لماش( اوتحم یياور

؟تسا هدش ماجنا ،دننك یم هراشا یسررب دروم هزاس زا یطبترم یاه هبنج هب اه هيوگ مامت هکنيا رب ینبم یبايزرا ايآ ؟تسا هدش ماجنا ،)ناکم و روشك ،یرامیب یاهیگژيو ،سنج ،نس( دنتسه شهوژپ هعماج اب طبترم اه هيوگ مامت هکنيا یبايزرا ايآ ؟تسا هدش ماجنا ،دنتسه یریگ هزادنا رازبا فادها اب طبترم اه هيوگ مامت هکنيا یبايزرا ايآ

؟تسا هدش ماجنا ،دنتسه یریگ هزادنا دروم ی هزاس ی هدننك سکعنم ،مه اب طابترا رد اه هيوگ مامت هکنيا یبايزرا ايآ

هزاس یياور

:راتخاس یياور ؟تسا بسانم یاه صخاش لماش رازبا ايآ

؟تسا هدش ماجنا یدیيات اي یفاشتكا لماع لیلحت ،نومزآ کیسلاك ياه هيرظن رد ايآ

؟تسا هدش ماجنا اه هيوگ داعبا اي دعب صیخشت یارب طبترم نومزآ ،خساپ -لاؤس ی هيرظن رد ايآ :هیضرف نومزآ ؟تسا هتفرگ لکش اه هداد یروآ عمج زا لبق اه نیگنایم توافت اي طابترا دوجو رب ینبم یا هیضرف ايآ

؟دشاب یم اه نیگنایم توافت اي یگتسبمه رد راظتنا دروم تهج لماش هیضرف ايآ

؟دشاب یم اه نیگنایم توافت اي یگتسبمه راظتنا دروم یبسن اي قلطم نازیم لماش هیضرف ايآ

؟تسا هدش هئارا ،رایعم رازبا زا لماك یفیصوت ،ارگمه یياور رد ايآ :گنهرف رب ینتبم یياور ؟تسا هدش فیصوت لماك روط هب ،دنتشاد تكرش همجرت دنيارف رد هك یدارفا زا کي ره صصخت ايآ

؟دنا هدرك راك مه زا لقتسم تروص هب نیمجرتم ايآ

؟تسا هدش نادرگرب همجرت و همجرت اه هيوگ مادك

؟تسا هدش هداد حیضوت ،هدش همجرت و یلصا هخسن نیب توافت عفر یگنوگچ صوصخ رد یفاك هزادنا هب ايآ ؟تسا هتفرگ رارق ینیبزاب دروم )رازبا هیلوا ناحارط لاثم ناونع هب( یهورگ طسوت همجرت ايآ ؟تسا هدش ماجنا یتامدقم نومزآ ،کرد تلوهس و هدش همجرت ی هخسن یگنهرف قباطت ،ریسفت تهج رازبا ايآ

؟دندوب هباشم ،اهیگژيو مامت رد یگنهرف رتسب و نابز زا ریغ هب اه هنومن ايآ ؟تسا هدش یسررب ،هدش همجرت و یلصا نابز هورگ ود رد هيوگ توافتم درکلمع ايآ

:یكلام یياور

؟ددرگ یم بوسحم ،یقطنم یيلاط درادناتسا کي ناونع هب دناوت یم هدش هدرب راك هب کلام ايآ

؟تسا هدش نییعت یگژيو و تیساسح ،یشزرا ود تارمن یارب ايآ

یياياپ

:ینورد یناسمه ؟تسا بسانم یاهرگناشن لماش رازبا ايآ ؟تسا هدش ماجنا یلماع لیلحت ايآ لاثم روط هب ؟تسا هدش کچ رازبا ندوب یدعب کت ايآ

؟تسا هدش هبساحم ازجم تروص هب ،یدعب دنچ )رازبا( رد داعبا زا کي ره یارب زین و یدعب کت رازبا یارب ینورد یناسمه ايآ

؟تسا هدش هبساحم خابنورك یافلآ ،نومزآ کیسلاك ياه هيرظن رد ايآ

؟تسا هدش هبساحم 20 نوسدراچير ردوك اي خابنورك یافلآ ،یشزراود تلااؤس تارابع رد ايآ

؟ تسا هدش ماجنا شزارب یيوکین ، خساپ -لاؤس هيرظن رد ايآ :یياياپ

؟دراد دوجو یریگ هزادنا ود لقادح ايآ

؟تسا هدش شرازگ )یریگ هزادنا ود( نیب هلصاف ايآ

؟دنا هتشاد یرادياپ تیعضو ،یریگ هزادنا ود نایم هلصاف رد نارامیب ايآ

؟تسا هدوب ناسکي یریگ هزادنا ود ره رد )اهلمعلاروتسد ،طیحم ،ارجا هوحن( طيارش ايآ

؟تسا هدش هبساحم ،هتسویپ تارمن رد یا هقبط نورد یگتسبمه بيرض ايآ

؟تسا هدش هبساحم یشزراود و یا هلصاف ،یمسا تارمن رد اپاك بيرض ايآ

؟تسا هدش هبساحم ینزو یاپاك ،یبیترت تارمن رد ايآ :یریگ هزادنا یاطخ

؟دراد دوجو شجنس شور ود لقادح ايآ

؟دنا هتشاد یرادياپ تیعضو ،یریگ هزادنا ود نایم ی هلصاف رد نارامیب ايآ

؟تسا هدوب ناسکي یریگ هزادنا ود ره رد )اهلمعلاروتسد ،طیحم ،ارجا هوحن( طيارش ايآ هدش هبساحم ،قفاوت ی هدودحم اي صیخشت لباق رییغت لقادح ،یریگ هزادنا رایعم یاطخ ،نومزآ کیسلاك ياه هيرظن رد ايآ

؟تسا

(13)

یيوگ خساپ

؟تسا هدش هدافتسا رازبا ود لقادح ،یلوط شور رد ايآ

؟تسا هدش شرازگ )نومزآ ود نیب( یراذگ هلصاف نامز ايآ حیضوت لماك روط هب )طبترم ثداوح رگيد اي هلخادم ،لاثم روط هب( هداد یور نومزآ ود نیب ینامز هلصاف رد هك یتاقافتا ايآ

؟تسا هدش هداد ؟تسا هدركرییغت )یرامیب تماخو اي یدوبهب نازیم ساسا رب لاثم( نارامیب تبسن ايآ :دشابن دوجوم یيلاط درادناتسا هك ینامز ؛هیضرف نومزآ یارب یحارط تامازلا ؟تسا هتشاد دوجو اه هداد یروآ عمج زا شیپ ،تارمن رییغت رب ینبم یا هیضرف ايآ

؟دراد دوجو رازبا هتفاي رییغت تارمن رد راظتنا دروم یاه نیگنایم توافت اي طابترا دوجو ،تهج ،هیضرف ايآ

؟تسا هدش لماش رازبا هتفايرییغت تارمن رد ار اه نیگنایم توافت اي یگتسبمه یبسن اي قلطم راظتنا دروم نازیم هیضرف ايآ

؟تسا هدش هئارا ،رایعم یاهرازبا زا لماك یفیصوت ايآ :دشاب دوجوم یيلاط درادناتسا هکینامز ؛هیضرف نومزآ یارب یحارط تامازلا

؟ددرگ بوسحم ،یقطنم یيلاط درادناتسا کي ناونع هب دناوت یم ،تارییغت یارب هدش هدرب راك هب کلام ايآ هبساحم ،کار ینحنم ،هدننك تفايرد یتایلمع ینحنم ريز حطس و هتفايرییغت تارمن نیب یگتسبمه ،هتسویپ دادعا یارب ايآ

؟دوش یم

؟تسا هدش نییعت )اه هتفاینرییغت لباقم رد اه هتفايرییغت( یگژيو و تیساسح ،یشزرا ود یاهرازبا یارب ايآ

یريذپریسفت

؟تسا هدش فیصوت ،شهوژپ هنومن رد تارمن لك یگدنكارپ ايآ

؟تسا هدش فیصوت ،تشاد ار نکمم لك هرمن نيرت نیياپ هك یا هدنهد خساپ هرمن دصرد ايآ

؟تسا هدش فیصوت ،تشاد ار نکمم لك هرمن نيرت نيرتلااب هك یا هدنهد خساپ هرمن دصرد ايآ ؟تسا هدش هئارا ،)مدرم مومع اي نارامیب( طبترم یاه هورگ ريز و اه هورگ یارب )نیگنایم لاثم روط هب( تارمن رییغت و تارمن ايآ

؟تسا هدش صخشم ،تیمها اب توافت لقادح اي تیمها اب رییغت لقادح ايآ

(14)

Index for selecting an appropriate instrument to conduct research in health sciences: Introducing the COSMIN checklist

Shirinabadi Farahani A¹ , ^*Rassouli M², Yaghmaei F³, Alavi Majd H⁴ Abstract

Introduction: Evaluating the effectiveness of health care and interventions depends on an accurate measurement, which shows the necessity of applying certain criteria for selecting an appropriate instrument. The aim of this paper was to determine the index for selecting an appropriate instrument to conduct research in health sciences.

Materials & Methods: In this review study, data were collected during 1990 till 2014 through review of Persian and English literature and purposive search for relevant index needed for selecting an appropriate instrument to conduct research in health sciences, and the most important psychometric properties of these instruments in books, articles, and databases by using the keywords: COSMIN checklist, measurement properties, psychometrics properties, disease- specific questionnaires, health status scales, health related questionnaires, psychometrics and quality criteria.

Findings: After reviewing relevant literature, 9 articles were appropriate for COSMIN as well as 24 other articles which were suitable for the most important psychometric properties of instruments. The results of this study are presented in two sections. First, the COSMIN checklist is introduced. Next, the index related to determining the psychometric properties of the instrument, i.e. validity, reliability and responsiveness are explained.

Conclusion: COSMIN checklist is an appropriate guide that facilitates the selection of a suitable instrument for researchers by providing logical index. Therefore, study results can be trusted with more confidence. The use of COSMIN Checklist in conducting research and reviewing articles in health science is recommended.

Keywords: Psychometric properties, Health sciences, Questionnaire, Checklist.

Received: 14 May 2015 Accepted: 17 June 2015

1- PhD Student in Nursing, School of Nursing and Midwifery, International Branch, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran.

2- Associate Professor, Department of Pediatric Nursing, School of Nursing and Midwifery, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran. (Correspondent author)

E-mail: [email protected]

3- Associate Professor, Department of Nursing, Zanjan Branch, Islamic Azad University, Zanjan, Iran.

4- Professor, Department of Biostatistics, School of Paramedical, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran.

(15)

Iranian Nursing Scientiﬁc Association

ISSN: 2251- 8614 Vol.4 No.4 (Serial 16) Outumn 2015

Journal Of

Health Promotion Management

Index for selecting an appropriate instrument to conduct research in health sciences: Introducing the COSMIN checklist ...13 Shirinabadi Farahani A , Rassouli M, Yaghmaei F3, Alavi Majd H

Study of safety behavior against workplace harmful factors in Township of Zanjan ...21 Rezaei R , Jamshidi N

Effect of rhythmic movement on executive function in children with educable intellectual disability....31 Ghorbanzadeh B, Lotﬁ M

Comparison of correlation between knowledge management and organizational culture at public and private hospitals of Shiraz City ...41 Ramezankhani A, Mahfoozpour S, Daneshkohan A, Danesh G

Effect of assertiveness skill training on interpersonal conﬂict management style of nurses at workplace ...52 Motahari M, Mazlom SR, Asgharipour N, Maghsoudi poor Zaid Abadi S

Eeffect of Aloe Vera extract on blood lipids in patients with pre-diabetes: A randomized double-blind clinical trial...63 Alinejad Mofrad S, Foadoddini M, Saadat Joo AR

The correlation between transformational leadership and organizational justice from perspective of personnel of rehabilitation clinics in Ahvaz hospitals, Iran ...74 Khoshnejad Firouz N, Faraji Khiavi F, Zahednejad S, Haghighi Zadeh MH

Dignity of heart failure patients referred to Zanjan hospitals ...83 Moraveji M, Yaghmaei F, Bagheri H

The survey of patient safety culture in Razi Psychiatric Center in Tehran ...94 Ajalli A,Fallahi Khoshknab M, Dibaee M

Perceptions of MI patients from inﬂuential factor on quality of life: A qualitative study ...103 Rauﬁ S, Yaghmaei F, Mohajeri S, Naderlou M, Nasseryan J