* ﺝ
د ﺘﺳ رﺎﻴ ﻲﺣاﺮﺟ هوﺮﮔ ﺰﻐﻣ
و بﺎﺼﻋا ، هﺎﮕﺸﻧاد مﻮﻠﻋ ﻜﺷﺰﭘ ﻲ ناﺮﻬﺗ ، ﺑﻴ نﺎﺘﺳﺎﻤ ﺳ ﻴ ﺎﻨ ﻮـﮕﺨﺳﺎﭘ ةﺪﻨﺴﻳﻮﻧ
: ﺮﺘﻛد ﻣا سﺎﺒﻋ ﻴ ﺸﻤﺟﺮ ﻴ ﺪ ي
هوﺮﮔ رﺎﻳدﺎﺘﺳا**
ﻲﺣاﺮﺟ ﺰﻐﻣ و بﺎﺼﻋا ، هﺎﮕﺸﻧاد مﻮﻠﻋ ﻜﺷﺰﭘ ﻲ ناﺮﻬﺗ ، ﺑﻴ نﺎﺘﺳﺎﻤ ﺳ ﻴ ﻦﻔﻠﺗ ﺎﻨ
: 66701045
هوﺮﮔ دﺎﺘﺳا***
ﻲﺣاﺮﺟ ﺰﻐﻣ و بﺎﺼﻋا ، هﺎﮕﺸﻧاد مﻮﻠﻋ ﻜﺷﺰﭘ ﻲ ناﺮﻬﺗ ، ﺑﻴ نﺎﺘﺳﺎﻤ ﺳ ﻴ Email: [email protected] ﺎﻨ
ﺮﺘﻛد****
ي هوﺮﮔ ﭘا ﻴ ﻣﺪ ﻴ ژﻮﻟﻮ ي ﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺰﻛﺮﻣ ، ﻴ
ﺳ نﺎﺘﺳرﺎﻤ ﻴ ﺎﻨ
*****
ﻮﺠﺸﻧاد ي ﻜﺷﺰﭘ ﻲ
، ﻤﻛ ﻴ ﻪﺘ ﻘﺤﺗ ﻴ تﺎﻘ ﻮﺠﺸﻧاد ﻲﻳ هﺎﮕﺸﻧاد دازآ ﻣﻼﺳا ﻲ ناﺮﻬﺗ
لﻮﺻو ﺦﻳرﺎﺗ :
06 / 03 / 1392
شﺮﻳﺬﭘ ﺦﻳرﺎﺗ :
10 / 09 / 1392
ﺳرﺮﺑ ﻲ ﺛﺄﺗ ﻴ شور ﺮ ﺎﻫ
ي ﺣاﺮﺟ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻲ
ﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ ﻴ
ﻣ و ﻚ ﻴ
ﭘﻮﻜﺳوﺮﻜ ﻴ
رد ﻚ
ﻫ مﻮﻧدآ مﺎﺠﻧاﺮﺳ ﻴ
ﻓﻮﭙ ﻴ هﺪﺷ ﻞﻤﻋ ﺰ ﺑ رد
ﻴ نﺎﺘﺳرﺎﻤ ﺎﻨﻴﺳ
ﻃ ﻲ لﺎﺳ ﺎﻫ ي 1386 -
1391
ﺮﺘﻛد ﻧاﻮﻠﻬﭘ دادﺮﻬﻣ
*
ﻲ ﺷ ﺪﻤﺤﻣ ﺮﺘﻛد ، ﻴ
ﻧاﺮ
**
ﻲ ﻣا سﺎﺒﻋ ﺮﺘﻛد ، ﻴ
ﺸﻤﺟﺮ ﻴ ﺪ
***
ي آ ﺮﺘﻛد ، ﻳ
ﺪﻤﺣا ﺖ
****
ي
ﺿﺎﻗ بﺎﻬﺷ ﺮﺘﻛد ﻲ
ﻣ ﻴ ﻌﺳﺮ ﻴ
*
ﺪ ﻌﻧ ارﺎﺳ ، ﻴ
ﻤ
*****
ﻲ
ﻭ ﻩﮊﺍ ﻱﺪﻴﻠﻛ ﻱﺎﻫ :
ﭘﻮﮑﺳﻭﺪﻧﺁ ﻴ ﺋﻮﻨﻔﺳﺍ ﺲﻧﺍﺮﺗ ﮏ ﻴ
ﻣ ،ﺪ ﻴ ﭘﻮﮑﺳﻭﺮﮑ ﻴ ﻫ ﻡﻮﻧﺩﺁ ،ﻝﺎﺘﭙﺳ ﺲﻧﺍﺮﺗ ﮏ ﻴ
ﻓﻮﭙ ﻴ ﺽﺭﺍﻮﻋ ،ﺩﻮﻋ ،ﺰ
ﻩﺪﻴﻜﭼ :
ﺯ ﻣ ﻨﻴ ﻪ ﻑﺪﻫ ﻭ : ﺣ ﻪﺑ ﭖﻮﮑﺳﻭﺪﻧﺁ ﺩﻭﺭﻭ ﺎﺑ ﻴ
ﺣﺍﺮﺟ ﻝﺎﻤﻋﺍ ﻪﻄ ﻲ
ﻪﻫﺩ ﺯﺍ ﺏﺎﺼﻋﺍ ﻭ ﺰﻐﻣ ۸۰
ﻣ ﻴ ﺩﻼ ﻱ ﻟﻮﺤﺗ ، ﻲ ﻮﻧ ﻳ ﺵﻭﺭ ﺭﺩ ﻦ ﺎﻫ ﻱ ﺣﺍﺮﺟ ﻲ ﺎﻫﺭﻮﻣﻮﺗ ﻱ ﻫ ﻴ ﻓﻮﭙ ﻴ ﺍ ﺰ ﻳ ﺩﺎﺠ
ﭘﻮﮑﺳﻭﺪﻧﺁ ﺵﻭﺭ ﺮﺿﺎﺣ ﻝﺎﺣ ﺭﺩ ﻭ ﺖﺳﺍ ﻩﺪﺷ ﻴ
ﺋﻮﻨﻔﺳﺍ ﺲﻧﺍﺮﺗ ﮏ ﻴ
ﺵﻭﺭ ﺭﺎﻨﮐ ﺭﺩ ﺪ ﺎﻫ
ﻱ ﺪﻗ ﻳ ﻤ ﻲ ﻣ ﺮﺗ ﻣ ﺪﻨﻧﺎ ﻴ ﭘﻮﮑﺳﻭﺮﮑ ﻴ ﺎﺘﻧ ﺎﺑ ،ﻝﺎﺘﭙﺳ ﺲﻧﺍﺮﺗ ﮏ ﻳ
ﺎﻘﻣ ﻞﺑﺎﻗ ﺞ ﻳ ﻝﺎﺣ ﺭﺩ ﻪﺴ
ﺖﺳﺍ ﻡﺎﺠﻧﺍ .
ﺵﻭﺭ ﻭ ﺩﺍﻮﻣ ﺎﻫ
: ﺑ ﻡﺎﻤﺗ ﻴ ﻧﺍﺭﺎﻤ ﻲ ﻫ ﻡﻮﻧﺩﺁ ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ ﻴ
ﻓﻮﭙ ﻴ ﻃ ﺭﺩ ﻪﮐ ﺰ ﻲ ﻝﺎﺳ ﺎﻫ ﻱ ۸۶ ﻧ ﺎﺗ ﻴ ﻝﺎﺳ ﻝﻭﺍ ﻪﻤ ۹۱
ﺎﺑ ﻳ ﮑ ﻲ ﻨﮑﺗ ﻭﺩ ﺯﺍ ﻴ ﭘﻮﮑﺳﻭﺪﻧﺁ ﮏ ﻴ
ﻭ ﮏ ﻳ ﻣ ﺎ ﻴ ﭘﻮﮑﺳﻭﺮﮑ ﻴ ﮏ
ﺣﺍﺮﺟ ﻞﻤﻋ ﺖﺤﺗ ﻲ
ﺳﺍ ﺎﺑ ﻢﻈﻨﻣ ﺭﻮﻃ ﻪﺑ ،ﺪﻧﺩﻮﺑ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺭﺍﺮﻗ ﻮﺼﺗ ﺯﺍ ﻩﺩﺎﻔﺘ
ﻳ ﺭﺍﺩﺮﺑﺮ ﻱ ﺁ ﺭﺁ ﻡﺍ ﻱ ﺯﺭﺍ ، ﻳ ﺑﺎ ﻲ ﺎﻓﻭﺮﭘ ﻳ ﻧﻮﻣﺭﻮﻫ ﻞ ﻲ ﻫ ﻴ ﻓﻮﭙ ﻴ ﺯﺭﺍ ﻭ ﺰ ﻳ ﺑﺎ ﻲ ﺎﻫ ﻱ ﺑﻴ ﺎﻨ ﻲﻳ ﺠﻨﺳ ﻲ ﺖﺤﺗ
ﭘﻴ ﮕ ﻴ ﺮ ﻱ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ ﺭﺍﺮﻗ .
ﻣ ﻴ ﻣ ،ﺩﻮﻋ ﻥﺍﺰ ﻴ ﺑ ﺩﻮﺒﻬﺑ ﻥﺍﺰ ﻴ ﺎﻨ ﻲﻳ ﻣ ، ﻴ ﻥﻮﻣﺭﻮﻫ ﺢﻄﺳ ﻥﺪﺷ ﻝﺎﻣﺮﻧ ﻥﺍﺰ ﻧﻻﻮﻃ ﻭ ﺕﺪﻣ ﻩﺎﺗﻮﮐ ﺽﺭﺍﻮﻋ ﻭ ﺎﻫ
ﻲ ﺎﺑ ﻩﻭﺮﮔ ﻭﺩ ﺮﻫ ﺭﺩ ﺕﺪﻣ ﻳ
ﺪﮑ ﻳ ﺎﻘﻣ ﺮﮕ ﻳ ﻪﺴ
ﺪﺷ .
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ : ﺯﺍ ۴۱ ﺑﻴ ،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺩﺭﻮﻣ ﺭﺎﻤ ۳۲
ﻨﮑﺗ ﺎﺑ ﺩﺭﻮﻣ ﻴ ﭘﻮﮑﺳﻭﺪﻧﺁ ﮏ ﻴ
ﻭ ﮏ ۹ ﻨﮑﺗ ﺎﺑ ﺩﺭﻮﻣ ﻴ ﻣ ﮏ ﻴ ﭘﻮﮑﺳﻭﺮﮑ ﻴ ﺪﻧﺩﻮﺑ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺭﺍﺮﻗ ﻞﻤﻋ ﺖﺤﺗ ﮏ .
ﺎﺷ ﻳ ﺮﺘﻌ ﻳ ،ﺭﻮﻣﻮﺗ ﻦ
ﻏ ﻡﻮﻧﺩﺁ ﻴ ﻣ ﻭ ﻩﺩﻮﺑ ﻥﻮﻣﺭﻮﻫ ﻪﺤﺷﺮﺘﻣﺮ ﻴ
ﺰ ﻧﻻﻮﻃ ﻭ ﺕﺪﻣ ﻩﺎﺗﻮﮐ ﺭﺩ ﺽﺭﺍﻮﻋ ﺯﻭﺮﺑ ﻥﺍ ﻲ
ﺩ ﻪﻠﻤﺟ ﺯﺍ ﺕﺪﻣ ﻳ
ﺑ ﺖﺑﺎ ﻲ ﺎﻣ ﺖﺸﻧ ،ﻩﺰﻣ ﻳ
ﺰﻐﻣ ﻊ ﻱ ﻋﺎﺨﻧ ﻲ ﺳ ﻭ ﻴ ﺯﻮﻨ ﻳ
ﻩﻭﺮﮔ ﺭﺩ ﺖ
ﻭﺪﻧﺁ ﭘﻮﮑﺳ ﻴ ﺑ ﮏ ﻴ ﺩﻮﺑ ﺮﺘﺸ
، ﻨﮑﺗ ﻪﭼﺮﮔﺍ ﻴ ﭘﻮﮑﺳﻭﺪﻧﺁ ﮏ ﻴ
ﺮﺘﺴﺑ ﺕﺪﻣ ﻝﻮﻃ ،ﺮﺘﻤﮐ ﺩﻮﻋ ﺎﺑ ﮏ ﻱ
ﻘﻓﻮﻣ ﻭ ﺮﺘﻤﮐ ﻴ
ﺑ ﺖ ﻴ ﻥﻮﻣﺭﻮﻫ ﺢﻄﺳ ﻥﺪﺷ ﻝﺎﻣﺮﻧ ﺭﺩ ﺮﺘﺸ ﺩﻮﺑ ﻩﺍﺮﻤﻫ ﺎﻫ
) ۰۰۵ / ۰ >
(P .
ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻴﮔ ـ ﻱﺮ : ﺗﺭﻮﺻ ﺭﺩ ﻴ ﻨﮑﺗ ﻪﮑ ﻴ ﭘﻮﮑﺳﻭﺪﻧﺁ ﮏ ﻴ
ﺎﺳﻭ ﺎﺑ ﮏ ﻳ ﻬﺠﺗ ﻭ ﻞ ﻴ ﺩﻮﺷ ﻡﺎﺠﻧﺍ ﻪﺑﺮﺠﺗ ﺎﺑ ﺡﺍﺮﺟ ﻂﺳﻮﺗ ﻭ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺕﺍﺰ
، ﻥﺎﻣﺭﺩ ﻡﺎﺠﻧﺍﺮﺳ ﺮﻈﻧ ﺯﺍ ﻣ
ﻲ ﺎﺑ ﺪﻧﺍﻮﺗ
ﻨﮑﺗ ﻴ ﻣ ﮏ ﻴ ﭘﻮﮑﺳﻭﺮﮑ ﻴ ﺎﻘﻣ ﻞﺑﺎﻗ ﮏ ﻳ
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺴ
، ﺍﺮﺑ ﻪﭼﺮﮔ ﻱ ﺑ ﻪ ﺎﺘﻧ ﻥﺩﺭﻭﺁ ﺖﺳﺩ ﻳ
ﻧ ﺮﺘﻬﺑ ﺞ ﻴ ﺎﻣﺯﺁﺭﺎﮐ ﺕﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺡﺮﻃ ﻪﺑ ﺯﺎ ﻲﻳ
ﻟﺎﺑ ﻴﻨ ﻲ ﻣ ﻲ ﺪﺷﺎﺑ .
ﻨﻴﻣز ﻪ فﺪﻫ و
مﻮﻧدآ دوﺪﺣ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﻌﻳﺎﺷ يﺎﻫرﻮﻣﻮﺗ ﺰﻴﻓﻮﭙﻴﻫ يﺎﻫ 10
ﺎﺗ 15 ﻲﻣ ﻞﻣﺎﺷ ار ﺰﻐﻣ يﺎﻫرﻮﻣﻮﺗ ﻞﻛ ﺪﺻرد ﺪﻧﻮﺷ
1. ﺖﻳﺮﺜﻛا
ﭙﻴﻫ يﺎﻫرﻮﻣﻮﺗ ـ
زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺰﻴﻓﻮ شور
ﻮﻨﻔﺳا ﺲﻧاﺮﺗ يﺎﻫ ﻧ
لاﺪﻴ
ﺘﺳد ﻞﺑﺎﻗ ـ
ﻲﻣ ﻲﺳﺮ ﺎﺑ ﻞﻤﻋ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ ﺎﻬﻧآ زا ﻲﻤﻛ ﺪﺻرد و ﺪﻨﺷﺎﺑ
شور نﻮﻴﺳﺎﻳراو عاﻮﻧا و لﺎﻴﻧاﺮﻛ ﺲﻧاﺮﺗ يﺎﻫ ﻲﺣاﺮﺟ يﺎﻫ
يﺎﻫ
ﻤﺟ هﺪﻋﺎﻗ ـ
ﺪﻧراد ﻪﻤﺠ .
ﻪﺑ ﻲﮕﺘﺴﺑ ﻲﺣاﺮﺟ ﻚﻴﻨﻜﺗ عﻮﻧ بﺎﺨﺘﻧا
ﺘﻛﺎﻓ ـ ﻌﺘﻣ يﺎﻫرﻮ ـ
ﻞﻳذ دراﻮﻣ ﻞﻣﺎﺷ ﺎﻬﻧآ ﻦﻳﺮﺘﻤﻬﻣ ﻪﻛ دراد يدﺪ
ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ : زاﺪﻧا نآ نﻮﻴﺳاﺰﻴﻟاﺮﻨﻴﻣ ﻪﺟرد و ﺎﻜﻴﺳرﻮﺗﻼﺳ هﺮﻔﺣ ه نآ نﺪﺷ راداﻮﻫ ناﺰﻴﻣ و ﺪﻴﺋﻮﻨﻔﺳا سﻮﻨﻴﺳ هزاﺪﻧا
) Pneumatization (
ﺪﻴﺗورﺎﻛ ﻢﺧ و ﭻﻴﭘ ناﺰﻴﻣ و ﺪﻴﺗورﺎﻛ قوﺮﻋ ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ
رﻼﺳارﺎﭘ ) Tortuosity (
رﻮﻣﻮﺗ شﺮﺘﺴﮔ و ﺪﺷر ﺖﻬﺟ زا هدﺎﻔﺘﺳا رد ترﺎﻬﻣ ناﺰﻴﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ حاﺮﺟ ﺢﻴﺟﺮﺗ
ﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ راﺰﺑا هد
نﺎﻣرد ﻪﻘﺑﺎﺳ ،ﻲﺣاﺮﺟ نﺎﻣرد ﻪﻠﻤﺟ زا ﻲﻠﺒﻗ يﺎﻫ
ﻲﻧﺎﻣردﻮﺗﺮﭘ ﺎﻳ و ﻲﻳوراد نﻮﻴﺳﺎﻳراو مﺎﻤﺗ شور وﺰﺟ ﺪﻴﺋﻮﻨﻔﺳا ﺲﻧاﺮﺗ يﺎﻫ
ﻢﻛ يﺎﻫ
ﻢﻴﺴﻘﺗ ﻲﻤﺟﺎﻬﺗ ﻲﻣ يﺪﻨﺑ
ﺪﻧﻮﺷ . نﻮﻴﺳﺎﻳراو ﻦﻳا عاﻮﻧا ﻞﻣﺎﺷ ﺎﻫ
ﻚﻴﻨﻜﺗ ﺎﻳ و لازﺎﻧوﺪﻧا ،ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ ﺎﻳ و ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺮﻜﻴﻣ يﺎﻫ
ﻴﺒﻟ بﺎﺳ ـ ﻛﻮﻣ بﺎﺳ ،لﺎ ـ
ﺎﻳ و لازﻮ ﻨﻔﺳا
ـ ﻴﻘﺘﺴﻣ ﻲﻣﻮﺗﺪﻴﺋﻮ ـ
ﻢ
ﻲﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ . ﻚﻴﻨﻜﺗ ﺮﻴﺴﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺪﻴﺋﻮﻨﻔﺳا ساﺮﺗ يﺎﻫ
ﻞﻗاﺪﺣ ﺎﺑ ﻼﺳ ﻪﻴﺣﺎﻧ ﻪﺑ ﻚﻴﻣﻮﺗﺎﻧآ و ﻚﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ و ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ و ﺰﻴﻓﻮﭙﻴﻫ هﺪﻏ و ﺎﻜﻴﺳرﻮﺗﻼﺳ ﻪﻴﺣﺎﻧ زا بﻮﺧ ﻲﺣاﺮﺟ ﺪﻳد ،ﺎﻣوﺮﺗ ﻲﻣ ﻪﺋارا ﺰﻴﻓﻮﭙﻴﻫ مﻮﻧدآ ﺪﻨﻫد
.
ﺳوﺪﻧآ و ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺮﻜﻴﻣ ﻚﻴﻨﻜﺗ ود ،ﺎﺘﺳار ﻦﻳا رد ﻚﻴﭘﻮﻜ
زوﺮﺑ ناﺰﻴﻣ ،رﻮﻣﻮﺗ نﻮﻴﺴﻛزر ناﺰﻴﻣ ﺮﻈﻧ زا ﺪﻴﺋﻮﻨﻔﺳا ﺲﻧاﺮﺗ ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ زا ﺲﭘ تﺪﻣ هﺎﺗﻮﻛ ضراﻮﻋ )
ﻊﻳﺎﻣ ﺖﺸﻧ ﻪﻠﻤﺟ زا
ﻲﺑ ﺖﺑﺎﻳد ،ﺖﻳﮋﻨﻨﻣ ،ﻲﻋﺎﺨﻧ يﺰﻐﻣ ﺐﻴﺳآ و ،هﺰﻣ
و ﻲﻨﻴﺑ هﺮﻔﺣ يﺎﻫ
سﻮﻨﻴﺳ لازﺎﻧارﺎﭘ يﺎﻫ (
رد نارﺎﻤﻴﺑ يﺮﺘﺴﺑ تﺪﻣ لﻮﻃ ،
ﻻﻮﻃ ضراﻮﻋ ،ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ ﻞﻤﻋ تﺪﻣ لﻮﻃ و نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ ،تﺪﻣ ﻲﻧ
ﺢﻄﺳ دﻮﺒﻬﺑ ناﺰﻴﻣ ،ﻞﻤﻋ زا ﺲﭘ ﺪﻳد لﻼﺘﺧا دﻮﺒﻬﺑ ناﺰﻴﻣ نﻮﻣرﻮﻫ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﻞﺑﺎﻗ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺎﺑ دﻮﻋ ناﺰﻴﻣ و تﺪﻣ ﻲﻧﻻﻮﻃ رد ﺎﻫ
ﻪﺘﺷﺬﮔ ترﻮﻫﻮﻛ ترﻮﺻ ﻪﺑ قﻮﻓ شور ود ﻲﺑﺎﻳزرا اﺬﻟ ،هدﻮﺑ ،ﺮﮕﻧ
لﺎﺳ ﻲﻃ ﻪﻛ ﺰﻴﻓﻮﭙﻴﻫ رﻮﻣﻮﺗ ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ نارﺎﻤﻴﺑ ﺖﻴﻌﻤﺟ رد يﺎﻫ
86
لﺎﺳ لوا ﻪﻤﻴﻧ ﺖﻳﺎﻐﻟ 91
ﻤﻋ ﺖﺤﺗ هﻮﻴﺷ ود زا ﻲﻜﻳ ﻚﻤﻛ ﻪﺑ ﻞ ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ قﻮﻓ
ترﻮﺻ نﺎﻣرد مﺎﺠﻧاﺮﺳ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ فﺪﻫ ﺎﺑ ،ﺪﻧا
ﺖﻓﺮﮔ .
ﻣ ـ شور و داﻮ ﺎﻫ
ﻪﺘﺷﺬﮔ ﻲﺳرﺮﺑ ﻚﻳ ﻦﻳا هداد ﺰﻴﻟﺎﻧآ و ﺮﮕﻧ
ﻊﻤﺟ يﺎﻫ يروآ
ﺑ هﺪﺷ ﻪ هﺪﻨﻳآ ترﻮﺻ ﺎﻨﻴﺳ نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ ﺰﻴﻓﻮﭙﻴﻫ ﻚﻴﻨﻴﻠﻛ رد ﺮﮕﻧ
ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ . هداد اﺮﻣ ﺖﻠﻋ ،ﻚﻴﻓاﺮﮔﻮﻣد تﺎﻋﻼﻃا ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫ ،ﻪﻌﺟ
ﻞﻤﻋ زا ﺪﻌﺑ و ﻞﻤﻋ ﻦﻴﺣ ،ﻞﻤﻋ زا ﻞﺒﻗ ﻢﻬﻣ ﻲﻨﻴﻟﺎﺑ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ مﺎﻤﺗ ياﺮﺑ ﻞﻤﻋ سردوز ضراﻮﻋ و ﻲﺣاﺮﺟ ﻢﻴﺗ ﺐﻴﻛﺮﺗ ،ﻲﺣاﺮﺟ لﺎﺳ ﻲﻃ رد ﻪﻛ ﺰﻴﻓﻮﭙﻴﻫ مﻮﻧدآ ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ ﻲﻧارﺎﻤﻴﺑ يﺎﻫ
86 ﻪﻤﻴﻧ ﺎﺗ
لﺎﺳ لوا 91
ﺎﻳ و ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ ﻚﻴﻨﻜﺗ ود زا ﻲﻜﻳ ﺎﺑ
ﻜﺳوﺮﻜﻴﻣ ـ
دﻮﺑ ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ ﺖﺤﺗ ﻚﻴﭘﻮ زا ،ﺪﻧ
ﺪﻳدﺮﮔ جاﺮﺨﺘﺳا نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ ﻲﻜﺷﺰﭘ كراﺪﻣ .
ﻚﻳ ﺮﻫ ﻦﻴﺑ بﺎﺨﺘﻧا
شور زا ﻓ ﻲﺣاﺮﺟ يﺎﻫ ـ
ﺑ ﻪﺘﺴﺑ قﻮ ﻪ
ﺷﺰﭘ ﺮﻈﻧ ـ ﺮﻫ لﻮﺌﺴﻣ ﻚ
ﻮﺑ رﺎﻤﻴﺑ د ﺖﺳا ه . ﻫ و يﺮﺘﺴﺑ تﺪﻣ لﻮﻃ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ـ
ﻪﻨﻳﺰ يﺎﻫ
ﺨﺘﺳا ﺰﻴﻧ نارﺎﻤﻴﺑ هﺪﻧوﺮﭘ رد هﺪﺷ ﺖﺒﺛ نﺎﻣرد ـ
ﺪﻳدﺮﮔ جاﺮ .
ﺲﭘ
ﺗ ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ ﺖﺤﺗ ﻪﻛ ﻲﻧارﺎﻤﻴﺑ ﻪﻴﻠﻛ ﺎﺑ نآ زا ﺪﻴﺋﻮﻨﻔﺳا ﺲﻧاﺮ
ﮔ راﺮﻗ ـ ﺪﻧدﻮﺑ ﻪﺘﻓﺮ
، ﺎﺗ ﺪﺷ ﻪﺘﺳاﻮﺧ نﺎﺸﻳا زا و ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ سﺎﻤﺗ
ﻲﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ ﻣﺎﻴﭘ ﺎﻫ
ـ
سرﺮﻳد ضراﻮﻋ و ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ يﺎﻫﺪ
ﺪﻨﻳﺎﻤﻧ ﻪﻌﺟاﺮﻣ .
ﻪﺑ نﺪﺷ هﺪﻧاﻮﺧاﺮﻓ زا ﺲﭘ ﻂﻳاﺮﺷ ﺪﺟاو نارﺎﻤﻴﺑ ﻪﻴﻠﻛ ﻚﻳژﻮﻟورﻮﻧ دﺪﺠﻣ ﻪﻨﻳﺎﻌﻣ ﺖﺤﺗ ،نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ ﺰﻴﻓﻮﭙﻴﻫ ﻚﻴﻨﻴﻠﻛ
ﺖﺤﺗ ﻲﮕﻤﻫ و ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻚﻳژﻮﻟﻮﻤﻟﺎﺘﻓا دﺪﺠﻣ ﻲﺑﺎﻳزرا
) ﻲﺑﺎﻳزرا
ﻲﺠﻨﺳ ﻲﻳﺎﻨﻴﺑ ﻂﺳﻮﺗ ﻲﻳﺎﻨﻴﺑ تﺪﺣ و ﻲﻳﺎﻨﻴﺑ ناﺪﻴﻣ (
و
ﻚﻳژﻮﻟﻮﻳدار )
ﺰﻴﻓﻮﭙﻴﻫ ﻚﻴﻣﺎﻨﻳد ﺎﻳ ﺰﻐﻣ ﺖﺳاﺮﺘﻨﻛ ﺎﺑ يآ رآ ما (
و
ﻲﺑﺎﻳزرا ﻪﻴﻠﻛ و ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻚﻳژﻮﻟﻮﻨﻳﺮﻛوﺪﻧا ﻲﺑﺎﻳزرا ﺎﺑ قﻮﻓ يﺎﻫ
ﻲﺑﺎﻳزرا ﺎﻘﻣ ﻞﻤﻋ ﻞﺒﻗ ﻪﺑﺎﺸﻣ يﺎﻫ ﻳ
و هﺪﺷ ﻪﺴ ﺪﺷ ﺖﺒﺛ ﺞﻳﺎﺘﻧ
.
را ﻲﻧﻮﻣرﻮﻫ ﻞﻳﺎﻓوﺮﭘ ﻲﺑﺎﻳزرا ﻞﻣﺎﺷ ﻚﻳژﻮﻟﻮﻨﻳﺮﻛوﺪﻧا ﻲﺑﺎﻳز
هزاﺪﻧا ترﻮﺻ ﻪﺑ ،ﺰﻴﻓﻮﭙﻴﻫ ﻞﻣﺎﻛ GH يﺮﻴﮔ
IGF1, Prolactin,
ACTH, Cortisol 8AM,
FSH, LH, Testosterone,
Estradiol, Free T3,
Free T4, TSHو
ا ﺪﺷ مﺎﺠﻧ .
ًﺎﻨﻤﺿ ﺰﻴﻧ ﻞﻤﻋ زا ﺲﭘ سرﺮﻳد ضراﻮﻋ ﺮﻈﻧ زا نارﺎﻤﻴﺑ ﻪﻴﻠﻛ
ﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ ﺖﺤﺗ ﻊﻳﺎﻣ ﺖﺸﻧ ،هﺰﻣ ﻲﺑ ﺖﺑﺎﻳد ﻪﻠﻤﺟ زا ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ را
تﻻﻼﺘﺧا ،ﻲﮔﺪﻋﺎﻗ تﻻﻼﺘﺧا ،لﺎﻧردآ ﻲﻳﺎﺳرﺎﻧ ،ﻲﻋﺎﺨﻧ يﺰﻐﻣ سﻮﻨﻴﺳ ﺐﻴﺳآ و ﺖﻳزﻮﻨﻴﺳ ،ﻲﻗﺎﭼ ،ﻲﺴﻨﺟ ﻞﻴﻣ لازﺎﻧارﺎﭘ يﺎﻫ
.
ﻲﻨﻳﺰﮕﻳﺎﺟ مﺪﻋ ﺎﻳ ﻲﻨﻳﺰﮕﻳﺎﺟ ﺮﻈﻧ زا نارﺎﻤﻴﺑ ﻪﻴﻠﻛ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ نﻮﻣرﻮﻫ يﺮﻴﮕﻴﭘ هرود ﻲﻃ رد ﺰﻴﻓﻮﭙﻴﻫ يﺎﻫ )
ﻲﻳوراد نﺎﻣرد
ﻞﻤﻜﻣ ( ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ،ﻲﭘاﺮﺗﻮﻳدار مﺎﺠﻧا مﺪﻋ ﺎﻳ مﺎﺠﻧا ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ .
ﺶﺨﺑ زا ﺺﻴﺧﺮﺗ نﺎﻣز زا نارﺎﻤﻴﺑ ﻦﻳا ﺮﺜﻛا ﻪﻛ ﻲﻳﺎﺠﻧآ زا ﻚﻴﻨﻴﻠﻛ رد ﻢﻈﻨﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ بﺎﺼﻋا و ﺰﻐﻣ ﻲﺣاﺮﺟ
نﺎﻣز ﻲﺳرﺮﺑ ﺖﺤﺗ نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ ﺰﻴﻓﻮﭙﻴﻫ ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ هﺪﺷ يﺪﻨﺑ
ﺪﻧا
ﺖﻬﺟ ﻲﻘﻴﻗد ترﺎﭼ ﺰﻴﻧ رﻮﻈﻨﻣ ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ و تﺪﻣ ﻲﻧﻻﻮﻃ يﺮﻴﮕﻴﭘ
ﻪﺑ رﺎﻤﻴﺑ ﺮﻫ يﺮﻴﮕﻴﭘ هرود لﻮﻃ ﻞﻛ ،ﺖﺳا هﺪﺷ ﻲﺣاﺮﻃ ﺎﻬﻧآ ﻦﻤﻬﺑ ﻪﻤﻴﻧ ﺎﺗ ﺺﻴﺧﺮﺗ نﺎﻣز زا زور داﺪﻌﺗ ترﻮﺻ 91
هﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ
ﻪﺑ ﻪﻛ ﻲﻧارﺎﻤﻴﺑ ﻲﻣﺎﻤﺗ ،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﺖﻴﻌﻤﺟ ﻦﻴﺑ رد و ﺪﺷ ﺖﺒﺛ و
ًادﺪﺠﻣ ،رﻮﻣﻮﺗ دﻮﻋ ﻞﻴﻟد راﺮﻗ ﻲﻧﺎﻣردﻮﺗﺮﭘ ﺎﻳ و ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ ﺖﺤﺗ
ﺰﻴﻧ ﺪﻧدﻮﺑ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺲﺷﺮﭘ رد و هﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ
ﺪﺷ ﺖﺒﺛ ﻪﻃﻮﺑﺮﻣ ﻪﻣﺎﻧ .
راﺰﻓا مﺮﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺲﭙﺳ SPSS 19
هداد يرﺎﻣآ ﺰﻴﻟﺎﻧآ ، ﺎﻫ
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا .
هداد ﺰﻴﻟﺎﻧآ ياﺮﺑ هرﺎﻣآ زا ﻲﻔﻴﺻﻮﺗ يﺎﻫ
و ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ يﺎﻫ
هداد ياﺮﺑ رﺎﻴﻌﻣ فاﺮﺤﻧا ﻲﺒﺴﻧ ﻲﻧاواﺮﻓ و ﻲﻧاواﺮﻓ و ﻲﻤﻛ يﺎﻫ
هداد ياﺮﺑ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻔﻴﻛ يﺎﻫ
. ياﺮﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ود ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ
نﻮﻣزآ زا ،هوﺮﮔ يﺎﻫ
راﻮﻜﺳا يﺎﻛ ﺮﺸﻴﻓ ﺖﺴﺗ و ﺖﺴﺗ ﻲﺗ ،
ياﺮﺑ
ﻴﺻﻮﺗ ـ ﻴﻌﺿو ﻒ ـ ﺎﻘﺑ ﺖ ء ﻋ ﺎﺗ ـ ﻤﻧ زا دﻮ ـ ﻘﺑ رادﻮ ـ يﺎ ﺮﻴﻣ نﻼﭘﺎﻛ
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
ًﺎﻨﻤﺿ
،ﻞﻣﺎﺷ ﻞﻤﻋ ﻦﻴﺣ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ يﺎﻫراﺰﺑا ،
پﻮﻜﺳوﺮﻜﻴﻣ Carl Zeiss Universal S3
عﻮﻧ زا نﻮﻴﺳﺎﮕﻳوﺎﻧ ،
Medtronic Stealth Station TREON Plus ،
پﻮﻜﺳوﺪﻧآ STORZ (Karl Storz Endoscope, Tuttlingen
Germany) و
پﻮﻜﺳورﻮﻠﻓ APELEM Flexscan MX190s
ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ .
رادﻮﻤﻧ 1 ـ ﻨﺤﻨﻣ ﻲ ﺻﻮﺗ ﻴ ﻒ ﻌﺿو ﻴ ﺖ ﺎﻘﺑ ء ﺎﺗ دﻮﻋ دﺪﺠﻣ
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ
78
ﻤﻴﺑ ـ ﺖﻳﺎﻬﻧ رد ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺷاد ار ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﺑ دورو ﻂﻳاﺮﺷ رﺎ
ﻂﻘﻓ 41 ﺮﺷ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻞﺣاﺮﻣ ﻪﻴﻠﻛ رد ﺮﻔﻧ ﺰﻴﻟﺎﻧآ رد و هدﺮﻛ ﺖﻛ
ﻘﺑﺎﻣ ﺪﻧﺪﺷ دراو ﻲﻳﺎﻬﻧ ـ
ﺺﻗﺎﻧ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻞﺣاﺮﻣ رد نارﺎﻤﻴﺑ ﻲ
ﺪﻧﺪﺷ فﺬﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ زا و هدﺮﻛ ﺖﻛﺮﺷ .
زا 41
،رﺎﻤﻴﺑ 9 ﺮﻔﻧ
) 21 ﺪﺻرد ( ﻜﻴﻣ ﻞﻤﻋ ﺖﺤﺗ ـ
و ﺪﻴﺋﻮﻨﻔﺳا ﺲﻧاﺮﺗ ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺮ 32
ﺮﻔﻧ ) 78 ﺪﺻرد ( ﺤﺗ ـ ﺪﻴﺋﻮﻨﻔﺳا ﺲﻧاﺮﺗ ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ ﻞﻤﻋ ﺖ
ﮔ راﺮﻗ ـ ﺪﻨﺘﻓﺮ . ﻣﺎﻤﺗ ﻲ 9 درﻮﻣ ﻨﻜﺗ ﻴ ﻣ ﻚ ﻴ ﭘﻮﻜﺳوﺮﻜ ﻴ
ﺲﻧاﺮﺗ ﻚ
ﻨﻔﺳا ـ ﺋﻮ ﻴ ﮔ ﺺﺼﺨﺘﻣ ﻚﻤﻛ ﺎﺑ ﺪ ـ
ﺑ و ﻖﻠﺣ و شﻮ ﻴ
ﻨ ﻲ ﺷ ﻪﺑ و ﻴ هﻮ
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا لﺎﺘﭙﺳ ﺲﻧاﺮﺗ .
ﮔ رد ـ ﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ هوﺮ ﻴ
رد ،ﻚ 16 رﺎﻤﻴﺑ
) 50 (%
ﺘﺳد ـ ﺳﺮ ﻲ ﺎﻀﻓ ﻪﺑ ي ﺳرﻮﺗﻼﺳ ﻴ ـ
ﺺﺼﺨﺘﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﺎﻜ
ﮔ ـ ﺑ و ﻖﻠﺣ و شﻮ ﻴ
ﻨ ﻲ رد و 15 رﺎﻤﻴﺑ ) 8 / 46 (%
ﻐﻣ حاﺮﺟ ﻂﺳﻮﺗ ـ
ﺰ
ﻔﺘﺳا ﺎﺑ و بﺎﺼﻋا و ـ
زا هدﺎ ﺗ ﻴﻨﻜ ـ ﻣا و ﻚ ـ نﺎﻜ وﺎﻧ ﻳ ـ ﺳﺎﮕ ﻴ ﺣ نﻮ ﻴ ﻦ
رد و ﻞﻤﻋ ﻳ
ﻣ ﻚ ـ درﻮ ) 2 / 3 (%
ﺎﮔ ﺎﺑ ﻳ ﻜﺳورﻮﻠﻓ ﺪ ـ
ﭘﻮ ﻲ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا
ﺖﺳا . ﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪ آ ﺖﺳد ﻣ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﺚﺤﺑ رد و نﺎﻴﺑ ﺖﻤﺴﻗ ﻦﻳا رد هﺪ
ﺖﺳا هﺪﺷ .
دراﻮﻣ ﻪﻴﻠﻛ ﻲﻨﺳ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ
±12 42 ﻪﻨﻣاد ﺎﺑ –16
71 دﻮﺑ لﺎﺳ .
ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺮﻜﻴﻣ هوﺮﮔ ﻲﻨﺳ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ 7
/
±11 47 ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ و لﺎﺳ
ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ هوﺮﮔ ﻲﻨﺳ 7
/
±12 40 دﻮﺑ لﺎﺳ .
ﺜﻛا ـ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ نارﺎﻤﻴﺑ ﺖﻳﺮ 27
و ﺪﻧدﻮﺑ ﺮﻛﺬﻣ ﺮﻔﻧ
ﺎﺷ ﻳ ﺮﺘﻌ ﻳ ﺎﻜﺷ ﻦ ﻳ ﺶﻫﺎﻛ ﻪﻌﺟاﺮﻣ مﺎﮕﻨﻫ رد نارﺎﻤﻴﺑ ﻲﻠﺻا تﺎ
ﺑ ﻴ ﺎﻨ ﻲﻳ دﻮﺑ . زرا سﺎﺳاﺮﺑ ﻳ
ﺑﺎ ﻲ ﺎﻫ ي ﺑ ﻴ ﺎﻨ ﻲﻳ ﺠﻨﺳ ﻲ ﻠﻛ رﻮﻃ ﻪﺑ ، ﻲ
19
ﺑ ﻴ ﻤ ـ د ﻞﻤﻋ زا ﻞﺒﻗ رﺎ ﻳ
و ﻪﺘﺷاد لﺎﻣﺮﻧ ﺪ 22
ﺑ ﻴ لﻼﺘﺧا رﺎﭼد رﺎﻤ
ﻣ ﻴ ناﺪ ﺑ ﻴ ﺎﻨ ﻲﻳ ا رد ﻪﻛ هدﻮﺑ ﻳ
ﺑ ﻦ ﻴ ﺎﺷ ﻦ ﻳ ﺘﻌ ـ ﺮ ﻳ لﻼﺘﺧا يﻮﮕﻟا ﻦ
ﻣ ﻴ ﺑ ناﺪ ﻴ ﺎﻨ ﻲﻳ ﻤﻫ ، ﻲ ﭘﻮﻧآ ﻲ ﺎﺑ ي دﻮﺑ لارﻮﭙﻤﺗ .
مﻮﻧدآ ،ﻞﻛ رد رﻮﻣﻮﺗ ﻦﻳﺮﺘﻌﻳﺎﺷ Nonfunctional
دﻮﺑ
) 8 / 48 .(%
ﮔ رد ـ ﻴﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ هوﺮ ـ
ﻞﻤﻋ رﻮﻣﻮﺗ عﻮﻧ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ،ﻚ
ﺷ ـ ﺗﻮﺗﺎﻣﻮﺳ مﻮﻧدآ ،هﺪ ـ
فوﺮ ) 47 (%
ﮔ رد و ـ
هوﺮ
،ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺮﻜﻴﻣ ﻧدآ
ـ Nonfunctional مﻮ )
8 / 77 (%
دﻮﺑ
(P=0.24) مﻮﻧدآوﺮﻜﻴﻣ درﻮﻣ ﻚﻳ ﻂﻘﻓ دراﻮﻣ ﻪﻴﻠﻛ زا .
و دﻮﺑ هﺪﺷ ﻞﻤﻋ ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ ﻚﻴﻨﻜﺗ ﺎﺑ ﻪﻛ دﻮﺑ فوﺮﺗﻮﻜﻴﺗرﻮﻛ ﻛﺎﻣ دراﻮﻣ ﻪﻴﻘﺑ ـ
ﺪﻧدﻮﺑ مﻮﻧدآوﺮ .
ﻨﻤﺿ ـ
ًﺎ 5 ﻲﺴﻜﻠﭘﻮﭘآ رﺎﭼد رﺎﻤﻴﺑ
ﮕﻤﻫ ﻪﻛ هدﻮﺑ ـ
ﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻲ ـ
ﻴﻨﻜﺗ زا هدﺎ ـ
ﻞﻤﻋ ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ ﻚ
ﺪﻧدﻮﺑ هﺪﺷ .
ﻣ ﺮﻈﻧ زا ﻴ ناﺰ ﺴﻛزر ﻴ
،حاﺮﺟ هﺪﻴﻘﻋ ﻪﺑ رﻮﻣﻮﺗ نﻮ 33
درﻮﻣ
) 80 (%
و لﺎﺗﻮﺗ 8 درﻮﻣ ) 5 / 19 (%
ﺪﻧﺪﺷ لﺎﺗﻮﺗ بﺎﺳ .
هوﺮﮔ رد
ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ 27
درﻮﻣ ) 4 / 84 (%
ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺮﻜﻴﻣ هوﺮﮔ رد و 6
درﻮﻣ ) 7 / 66 (%
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا نﻮﻴﺴﻛزر لﺎﺗﻮﺗ (P=0.23)
رد . 5 ﺑ ﻴ رﺎﻤ
ﺣاﺮﺟ مﺎﮕﻨﻫ ﻲ
ﺋﻮﻨﻛارآ ، ﻴ ﺎﻀﻓ ﻒﻘﺳ ﺪ ي
ﺳرﻮﺗﻼﺳ ﻴ ﮔرﺎﭘ رﺎﭼد ﺎﻜ ﻲ
ﺪﺷ ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻲﻋﺎﺨﻧ يﺰﻐﻣ ﻊﻳﺎﻣ ﺖﺸﻧ ﺢﺿاو رﻮﻃ ﻪﺑ ﻪﻛ .
ﻣﺎﻤﺗ ﻲ ﮔرﺎﭘ دراﻮﻣ ﻲ
ﺑ رد ﻴ ﻧارﺎﻤ ﻲ ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ رﻮﻣﻮﺗ ﻪﻛ ﺖﺳا هداد خر
ﺴﻛزر لﺎﺗﻮﺗ ترﻮﺻ ﻴ
ا زا و هﺪﺷ نﻮ ﻳ
ﻦ 5 ،درﻮﻣ 4 ﻨﻜﺗ ﺎﺑ درﻮﻣ ﻴ
ﻚ
ﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ ﻴ
و ﻚ ﻳ ﻨﻜﺗ ﺎﺑ درﻮﻣ ﻚ ﻴ
ﻣ ﻚ ﻴ ﭘﻮﻜﺳوﺮﻜ ﻴ
هﺪﺷ ﻞﻤﻋ ﻚ
ﺪﻧدﻮﺑ
، ﻟو ﻲ اﻳ رﺎﻣآ ﺮﻈﻧ زا توﺎﻔﺗ ﻦ ي
ﻨﻌﻣ ﻲ ﺒﻧ راد دﻮ P=0.9) .(
ﻞﻛ رﻮﻃ ﻪﺑ تﺪﻣ هﺎﺗﻮﻛ ضراﻮﻋ ﺮﻈﻧ زا 21
رﻮﻃ ﻪﺑ درﻮﻣ
ﻃ رد سردوز ﻲ
24 ﺪﻧﺪﺷ ﻪﺿرﺎﻋ رﺎﭼد ﻞﻤﻋ زا ﺲﭘ لوا ﺖﻋﺎﺳ .
ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ هوﺮﮔ رد 53
% ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺮﻜﻴﻣ هوﺮﮔ رد و دراﻮﻣ
4 / 44 % ﺪﻧﺪﺷ سردوز ضراﻮﻋ رﺎﭼد دراﻮﻣ (P=0.64)
ﻞﻛ رد .
ﺎﺷ ﻳ ﺮﺘﻌ ﻳ ا سردوز ﻪﺿرﺎﻋ ﻦ ﻳ
ﻞﻤﻋ زا ﺲﭘ هﺪﺷ دﺎﺠ
، ﻳد هﺰﻤﻴﺑ ﺖﺑﺎ
دﻮﺑ ) 51 (%
ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ هوﺮﮔ زا ﻪﻛ 53
% هوﺮﮔ زا و نارﺎﻤﻴﺑ
ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺮﻜﻴﻣ 44
% ﺪﻧﺪﺷ ﻼﺘﺒﻣ نارﺎﻤﻴﺑ (P=0.64)
ًﺎﻨﻤﺿ . 4
ﺑ ﻴ ﻧ رﺎﻤ ﻴ ﺎﻣ ﺖﺸﻧ رﺎﭼد ﺰ ﻳ
ﺰﻐﻣ ﻊ ي ﻋﺎﺨﻧ ﻲ زا ﺲﭘ سردوز رﻮﻃ ﻪﺑ
ﺪﻧﺪﺷ ﻞﻤﻋ .
ﺮﻫ 4 ﺑ ﻴ ﻨﻜﺗ ﺎﺑ رﺎﻤ ﻴ
ﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ ﻚ ﻴ
هﺪﺷ ﻞﻤﻋ ﻚ
ﮕﻤﻫ و ﺪﻧدﻮﺑ ﻲ
ﺗاورﺰﻧﺎﻛ نﺎﻣرد ﺎﺑ ﻴ
ﻪﺑ ﻮ ﺪﻧﺪﺷ لﺮﺘﻨﻛ ﻞﻣﺎﻛ رﻮﻃ .
ﻳ ﺑ ﻚ ﻴ ﻧ رﺎﻤ ﻴ ﮋﻨﻨﻣ رﺎﭼد ﺰ ﻳ
ﺎﻧﻮﻣودﻮﺴﭘ ﺖ ﻲﻳ
و ﻳ ﺑ ﻚ ﻴ د رﺎﻤ ﻳ ﺮﮕ
ﻫ رﺎﭼد ﻴ ﻣﺮﺗﺎﻧﻮﭙ ﻲ ﺪﺷ ﻳ ﻨﻜﺗ ﺎﺑ ود ﺮﻫ ﻪﻛ ﺪﻧﺪﺷ ﻞﻤﻋ زا ﺲﭘ ﺪ ﻴ
ﻚ
ﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ ﻴ
ﺪﻧدﻮﺑ هﺪﺷ ﻞﻤﻋ ﻚ .
ﭘ رد ﻴ ﮕ ﻴ ﺮ ي ﻧﻻﻮﻃ ﻲ ﻞﻛ رﻮﻃ ﻪﺑ ،تﺪﻣ 17
ضراﻮﻋ رﺎﭼد رﺎﻤﻴﺑ
د ﻳ ﺪﻧﺪﺷ سرﺮ .
ضراﻮﻋ زوﺮﺑ ناﺰﻴﻣ ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ هوﺮﮔ رد ﻪﻛ
ﻣ ﻲﻧﻻﻮﻃ ـ دﻮﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ تﺪ 8
/ 43 % ﻘﻣ رد ـ ﻞﺑﺎ 3 / 33 (P=0.57) %
ﺘﻌﻳﺎﺷ و ـ ﻣ ﻲﻧﻻﻮﻃ ﻪﺿرﺎﻋ ﻦﻳﺮ ـ
ﻴﻧ تﺪ ـ ﻲﺑ ﺖﺑﺎﻳد ﺰ ﻪﻛ دﻮﺑ هﺰﻣ
ﻋ ﻦﻳا ـ ﺳوﺪﻧآ هوﺮﮔ رد ﺰﻴﻧ ﻪﺿرﺎ ـ
ﺪﺷ هﺪﻳد ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻚﻴﭘﻮﻜ 22
%
ﻞﺑﺎﻘﻣ رد 11
(P =0.47) % .
د زا ﻳ
ﻞﻣﺎﺷ تﺪﻣ ﻲﻧﻻﻮﻃ ضراﻮﻋ ﺮﮕ
ﻳ ﺎﺳرﺎﻧ درﻮﻣ ﻚ ﻲﻳ
لﺎﻧردآ ) ﻣ هوﺮﮔ زا ﻴ
ﻮﻜﺳوﺮﻜ ﭘ ﻴ ﻚ (
، 2 درﻮﻣ
ﮔﺪﻋﺎﻗ تﻻﻼﺘﺧا ﻲ
) ﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ هوﺮﮔ زا ﻴ
ﻚ (
، 2 ﻧاﻮﺗﺎﻧ درﻮﻣ ﻲ
ﺴﻨﺟ ﻲ ) 1 ﻣ ـ ﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ هوﺮﮔ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ درﻮ ﻴ
و ﻚ 1 ﻖﻠﻌﺘﻣ درﻮﻣ
ﮔ ﻪﺑ ـ ﻣ هوﺮ ﻴ ﭘﻮﻜﺳوﺮﻜ ﻴ
ﻚ (
، 4 دردﺮﺳ درﻮﻣ )
هوﺮﮔ زا
ﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ ﻴ
ﻚ ( و ، 2 ﺳ درﻮﻣ ﻴ زﻮﻨ ﻳ ﺖ ) ﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ هوﺮﮔ زا ﻴ
ﻚ (
ﻣ ﻲ ﺪﺷﺎﺑ . توﺎﻔﺗ ﺰﻴﻧ دراﻮﻣ ﻦﻳا رد ﻈﻧ زا ﺎﻫ
ﻲﻨﻌﻣ يرﺎﻣآ ﺮ دﻮﺒﻧ راد
(P >0.05) )
رادﻮﻤﻧ 1 .(
رد ،ﻲﻳﺎﻨﻴﺑ ﺖﻴﻌﺿو دﻮﺒﻬﺑ رد ﻲﺣاﺮﺟ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺮﻈﻧ زا 33
درﻮﻣ
) 5 / 80 (%
هﺪﺷ ﺮﺘﻬﺑ ﻞﻤﻋ زا ﻞﺒﻗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ رﺎﻤﻴﺑ ﻲﻳﺎﻨﻴﺑ ﺖﻴﻌﺿو
ﺪﺷ ﻆﻔﺣ ﻲﻠﺒﻗ ﺪﻳد ناﺰﻴﻣ نﺎﻤﻫ ﺎﻳ .
هوﺮﮔ رد آ ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺪﻧ 25
درﻮﻣ ) 78 (%
ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺮﻜﻴﻣ هوﺮﮔ رد و 8
درﻮﻣ ) 89 (%
ﺖﻴﻌﺿو
ﺪﺷ ﻆﻔﺣ ﻲﻠﺒﻗ ﺪﻳد ﺎﻳ و ﻪﺘﻓﺎﻳ دﻮﺒﻬﺑ ﻲﻳﺎﻨﻴﺑ (P =0.47)
.
نﻮﻣرﻮﻫ ﺢﻄﺳ نﺪﺷ لﺎﻣﺮﻧ ناﺰﻴﻣ ﺮﻈﻧ زا ،تﺪﻣ ﻲﻧﻻﻮﻃ رد ﺎﻫ
رد ﻞﻛ 29 درﻮﻣ ) 7 / 70 (%
نﻮﻣرﻮﻫ ﺢﻄﺳ دﻮﺒﻬﺑ رد و ﺎﻫ
12 درﻮﻣ
) 3 / 29 (%
ﺖﺷاد دﻮﺟو ﻲﻧﻮﻣرﻮﻫ لﻼﺘﺧا ﺢﻄﺳ نﺪﺷ ﺮﺗﺪﺑ .
رد
زا ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ هوﺮﮔ 32
رد ،درﻮﻣ 23
درﻮﻣ ) 72 (%
ﻄﺳ ﺢ
نﻮﻣرﻮﻫ رد و ﺪﺷ لﺎﻣﺮﻧ ﺎﻫ 9
درﻮﻣ ) 28 (%
ﺮﺗﺪﺑ ﻲﻧﻮﻣرﻮﻫ لﻼﺘﺧا
ﺪﺷ . زا ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺮﻜﻴﻣ هوﺮﮔ رد 9
رد ،درﻮﻣ 6
درﻮﻣ ) 7 / 66 (%
نﻮﻣرﻮﻫ ﺢﻄﺳ رد و ﺪﺷ لﺎﻣﺮﻧ ﺎﻫ
3 درﻮﻣ ) 3 / 33 (%
لﻼﺘﺧا
ﺪﺷ ﺮﺗﺪﺑ ﻲﻧﻮﻣرﻮﻫ (P =0.6)
.
ﻞﻛ رﻮﻃ ﻪﺑ ،دﻮﻋ ناﺰﻴﻣ ﺮﻈﻧ زا 9
درﻮﻣ ) 22 (%
دﻮﺟو دﻮﻋ
رد ﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ ﻪﻛ ﺖﺷاد ﺪﻧدﻮﺑ دﺪﺠﻣ نﺎﻣ
) ﻲﻧﺎﻣردﻮﺗﺮﭘ ﺎﻳ و ﻲﺣاﺮﺟ (
ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ هوﺮﮔ رد ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ 5
دﻮﻋ درﻮﻣ )
6 / 15 (%
و
ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺮﻜﻴﻣ هوﺮﮔ رد 4
دﻮﻋ درﻮﻣ )
4 / 44 (%
ﻪﻛ ﺖﺷاد دﻮﺟو
ﺪﻧدﻮﺑ دﺪﺠﻣ ﻲﻧﺎﻣرد ﻪﻠﺧاﺪﻣ ﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ (P =0.65)
) لوﺪﺟ 1 .(
نﻮﻣرﻮﻫ ﻲﻨﻳﺰﮕﻳﺎﺟ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ ناﺰﻴﻣ ﺮﻈﻧ زا رد ﺰﻴﻓﻮﭙﻴﻫ يﺎﻫ
زارد ﻣ ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ هوﺮﮔ رد تﺪ 24
رﺎﻤﻴﺑ ) 75 (%
هوﺮﮔ رد و
ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺮﻜﻴﻣ 7
رﺎﻤﻴﺑ ) 8 / 77 (%
ﻞﻤﻜﻣ نﺎﻣرد ﺖﻓﺎﻳرد ﻪﺑ زﺎﻴﻧ
ﺪﻨﺘﺷاد (P =0.8) تﺪﻣزارد رد.
5 زﺎﻴﻧ هدﺮﻛ دﻮﻋ دراﻮﻣ زا رﺎﻤﻴﺑ
ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺷاد ﻲﭘاﺮﺗﻮﻳدار ﻪﺑ 4
ﺑ ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺮﻜﻴﻣ ﻚﻴﻨﻜﺗ ﺎﺑ رﺎﻤﻴ
ﺪﻧدﻮﺑ هﺪﺷ ﻞﻤﻋ (P =0.01)
.
ﺑ تﺪﻣ لﻮﻃ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻴ
ﺷﻮﻬ ﻲ ﻣ هوﺮﮔ رد ﻴ
ﭘﻮﻜﺳوﺮﻜ ﻴ
ﻚ 2 / 4
ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺮﻜﻴﻣ هوﺮﮔ رد و ﺖﻋﺎﺳ 6
/ 4 دﻮﺑ ﺖﻋﺎﺳ (P>0.05)
.
ﻪﻨﻳﺰﻫ و يﺮﺘﺴﺑ تﺪﻣ لﻮﻃ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ هوﺮﮔ رد نﺎﻣرد ﻞﻛ يﺎﻫ
ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ
±7 19 و زور 25458521 و لﺎﻳر
ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺮﻜﻴﻣ هوﺮﮔ رد قﻮﻓ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ
±14 21 و زور 20555322 دﻮﺑ لﺎﻳر
(P>0.05) لﻮﻃ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ .
نارﺎﻤﻴﺑ يﺮﻴﮕﻴﭘ تﺪﻣ 22
دﻮﺑ هﺎﻣ .
لوﺪﺟ 1 ـ زﻮﺗ ﻳ ﻊ ﻧاواﺮﻓ ﻲ دراﻮﻣ دﻮﻋ ﻧﻴ ﺪﻨﻣزﺎ ﻪﻠﺧاﺪﻣ ﻧﺎﻣرد ﻲ
دﺪﺠﻣ ﻨﻜﺗ
ﻴ ﻚ ﻞﻤﻋ ﺣاﺮﺟ ﻲ
ﻞﻛ ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺮﻜﻴﻣ
ﺲﻧاﺮﺗ ﺋﻮﻨﻔﺳا ﻴ لاﺪ ﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ ﻴ
ﻚ
ﺲﻧاﺮﺗ ﺋﻮﻨﻔﺳا ﻴ لاﺪ
داﺪﻌﺗ ﺪﺻرد
داﺪﻌﺗ ﺪﺻرد داﺪﻌﺗ ﺪﺻرد
ﺖﺒﺜﻣ دﻮﻋ 4 4 / 44 5 6 / 15 9 0 / 22
ﻔﻨﻣ ﻲ 5 6 / 55 27 4 / 84 32 0 / 78
ﻞﻛ 9
0 / 100 32
0 / 100 41 0 / 100
ﺚﺤﺑ
،ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺮﻜﻴﻣ ﻚﻴﻨﻜﺗ ﺪﻳاﻮﻓ ﻦﻳﺮﺘﻤﻬﻣ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ مﺎﻘﻣ رد زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﺑ بﺎﺼﻋا و ﺰﻐﻣ نﺎﺣاﺮﺟ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﻳﺎﻨﺷآ ﻪﻄﺳاو ﻪﺑ
ﺪﻳد و پﻮﻜﺳوﺮﻜﻴﻣ 3
ﺖﺳا نآ يﺪﻌﺑ
2. زا جرﺎﺧ پﻮﻜﺳوﺮﻜﻴﻣ
ﺘﻧ رد و ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻞﻤﻋ ﻚﭼﻮﻛ ﻂﻴﺤﻣ ﻪﻴﻘﺑ جوﺮﺧ و دورو ﻪﺠﻴ
ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ حاﺮﺟ ﻪﺑ و هدﺮﻜﻧ ﻞﺘﺨﻣ ار ﻲﻨﻴﺑ هﺮﻔﺣ ﻞﺧاد ﻪﺑ ﺎﻫراﺰﺑا داد ﺪﻫاﻮﺧ ﺖﺳد ود ﺮﻫ ﺎﺑ ﺎﻫراﺰﺑا زا هدﺎﻔﺘﺳا رد يﺮﺘﺸﻴﺑ رﻮﻧﺎﻣ .
نورد ﻲﻨﻴﺑ مﻮﻟﻮﻜﭙﺳا ﻪﻛ ﻦﻳا ﺾﺤﻣ ﻪﺑ ،ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺮﻜﻴﻣ شور رد هﺪﺷ هدروآ ﻞﻤﻋ ﻂﻴﺤﻣ ﻪﺑ پﻮﻜﺳوﺮﻜﻴﻣ ،ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﻨﻴﺑ هﺮﻔﺣ ﻲﻣ ﺐﺼﻧ و دﻮﺷ
. ﻪﺑ راﺰﺑا درﻮﺧﺮﺑ زا ﻊﻧﺎﻣ مﻮﻟﻮﻜﭙﺳا رﻮﻀﺣ ﺎﻨﻤﺿ
هراﻮﻳد ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﻲﻃﺎﺨﻣ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺐﻴﺳآ و ﻲﻨﻴﺑ يﺎﻫ .
ﺐﻳﺎﻌﻣ زا
ﻲﻣ ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺮﻜﻴﻣ شور رﻮﻣﻮﺗ ﻪﻛ دﺮﻛ هرﺎﺷا يدراﻮﻣ ﻪﺑ ناﻮﺗ
رﻮﻣﻮﺗ ﻪﻴﻠﺨﺗ ترﻮﺻ ﻦﻳا رد ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ پﻮﻜﺳوﺮﻜﻴﻣ ﺪﻳد زا جرﺎﺧ ﻟﺎﺣ ﻦﻳا رد ﻪﻛ ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﺮﺴﻴﻣ ﺲﻤﻟ ﺮﺑ ﻪﻴﻜﺗ ﺎﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ ﺖ
دراد زﺎﻴﻧ ﺰﻴﻧ ﻪﺑﺮﺠﺗ ﻪﺑ ﻪﻜﻠﺑ حاﺮﺟ ترﺎﻬﻣ ﻪﺑ
، ناﺪﻘﺘﻨﻣ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺮﻜﻴﻣ ﺪﻳد ﻞﻤﻋ ﻞﺤﻣ ﻖﻤﻋ رد ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ ﻚﻴﻨﻜﺗ ﻦﻳا ﻲﻣ دوﺪﺤﻣ و ﻲﻃوﺮﺨﻣ دﻮﺷ
.
ﻓ ﺎﺑ پﻮﻜﺳوﺪﻧآ ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ـ
راﺰﺑا و رﻮﻧ ﻊﺒﻨﻣ ندﺮﻛ ﻢﻫاﺮ
ﻔﺣ نورد رد مأﻮﺗ ﻪﻠﻴﺳو ﻚﻳ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻚﻴﺘﭘا ـ
ﺪﻳد و ﻲﻨﻴﺑ هﺮ
ز و ﻚﻴﻣارﻮﻧﺎﭘ ﻪﻳوا
ﻠﺨﺗ نﺎﻜﻣا ،راد ـ
ﻴﻘﺘﺴﻣ ﺪﻳد ﺮﻳز رﻮﻣﻮﺗ ﻪﻴ ـ
ار ﻢ
ﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ دروآ
. ﻟﺎﺣ ﻦﻳا رد ـ
ﺮﺑ ﻪﻴﻜﺗ ﺎﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ رﻮﻣﻮﺗ ﻪﻴﻠﺨﺗ ﺖ
ﻦﻳا ﻪﺑ ﻪﻛ ،رﻮﻣﻮﺗ ﺲﻤﻟ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻪﻧ ﺖﺳا رﻮﻣﻮﺗ ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ ﺪﻳد ﻴﺴﻛزر ناﺰﻴﻣ زا نﺎﻨﻴﻤﻃا ﻖﻳﺮﻃ ـ
ﺪﻫاﻮﺧ ﺮﺘﺸﻴﺑ رﻮﻣﻮﺗ لﺎﺗﻮﺗ نﻮ
دﻮﺑ . شور ﺪﻳاﻮﻓ ﺮﮕﻳد زا آ
ﻜﺳوﺪﻧ ـ ﭘ نﺎﻜﻣا ،ﻚﻴﭘﻮ و ندﺮﺑ ﺶﻴ
ندﺮﻛ ﻚﭘ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ مﺪﻋ و ﻞﻤﻋ ﻞﺤﻣ ﻖﻤﻋ ﺎﺗ پﻮﻜﺳوﺪﻧآ ذﻮﻔﻧ ﺖﺳا ﻞﻤﻋ زا ﺲﭘ هرود رد ﻲﻨﻴﺑ هﺮﻔﺣ .
شور ﺪﻳاﻮﻓ يﺎﻫ
آ ﻢﺸﭼ ﺰﻴﻓﻮﭙﻴﻫ مﻮﻧدآوﺮﻛﺎﻣ نﺎﻣرد رد ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺪﻧ ﺮﻴﮔ
ﻞﺑﺎﻗ ﺮﺘﻤﻛ ﺪﻳاﻮﻓ ﻦﻳا ،ﺰﻴﻓﻮﭙﻴﻫ مﻮﻧدآوﺮﻜﻴﻣ رﻮﻀﺣ رد و ﺖﺳا ﺖﺳا دﺎﻨﺘﺳا و ﻪﺟﻮﺗ .
شور ﺐﻳﺎﻌﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا آ
وﺪﻧ رﻮﻀﺣ ،ﻚﻴﭘﻮﻜﺳ
دﻮﺧ ﺮﺑ هوﻼﻋ ﻞﻤﻋ ﻂﻴﺤﻣ رد نﺎﻣز ﻢﻫ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ راﺰﺑا داﺪﻌﺗ ﻜﺳوﺪﻧآ ـ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ ،ﻞﻤﻋ ﻂﻴﺤﻣ ﻲﻏﻮﻠﺷ ﻦﻳا ﻪﻄﺳاو ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا پﻮ
ﺘﺴﮔ ـ يﺎﻜﻧﻮﻛ ﻪﻓﺮﻃ ود ﺎﻳ ﻪﻓﺮﻃ ﻚﻳ ﻦﺘﺷادﺮﺑ و نﻮﻴﺴﻜﺴﻳد شﺮ
ﻴﻣ ـ
ًﺎﺒﻗﺎﻌﺘﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻧﺎ سﻮﻨﻴﺳ رد ضراﻮﻋ زوﺮﺑ لﺎﻤﺘﺣا
يﺎﻫ
ار ﻲﻨﻴﺑ هﺮﻔﺣ و لازﺎﻧارﺎﭘ دﺮﻛ ﺪﻫاﻮﺧ ﺮﺘﺸﻴﺑ
.
ًﺎﻨﻤﺿ ﻲﺧﺮﺑ رد
ﻣ ـ ترﻮﺻ حاﺮﺟ ود نﺎﻣﺰﻤﻫ ﻚﻤﻛ ﺎﺑ ﻚﻴﻨﻜﺗ ﻦﻳا ﺖﺳا مزﻻ دراﻮ
دﺮﻴﮔ . هوﺮﮔ رد ،لﺎﺗﻮﺗ نﻮﻴﺴﻛزر ناﺰﻴﻣ ،ﺎﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد
دﻮﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺮﻜﻴﻣ هوﺮﮔ زا ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ )
84 % رد
ﻞﺑﺎﻘﻣ 66 (%
ﻲﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﻳﺎﺳ ﺞﻳﺎﺘﻧ فﻼﺧﺮﺑ ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻦﻳا ﻪﻛ ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ
نﻮﻴﺴﻛزر ناﺰﻴﻣ ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺮﺑاﺮﺑ هوﺮﮔ ود ﺮﻫ رد لﺎﺗﻮﺗ
5.
و
ﻦﻳا6
ﻲﻨﻌﻣ يرﺎﻣآ ﺮﻈﻧ زا ﻪﭼﺮﮔا ﻪﺘﻓﺎﻳ ناﺰﻴﻣ ندﻮﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﻲﻟو دﻮﺒﻧ راد
ﻲﻣ ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ ﻚﻴﻨﻜﺗ رد نﻮﻴﺴﻛزر لﺎﺗﻮﺗ ﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻪ ﺖﻠﻋ
ﺑ ﻞﻤﻋ ﻦﻴﺣ حاﺮﺟ رﻮﻧﺎﻣ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﺶﻳاﺰﻓا ﻪ
زا هدﺎﻔﺘﺳا لﺎﺒﻧد
ﻪﻳواز و ﺮﺘﻬﺑ ﺪﻳد و پﻮﻜﺳوﺪﻧآ ﺖﻤﺴﻗ نﻮﻴﺴﻛزر و راد
ﻫ يﺎ
ﺪﺷﺎﺑ رﻮﻣﻮﺗ زا يﺮﺘﺸﻴﺑ .
ًﺎﻨﻤﺿ ﻪﻛ ﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد
ﻪﺑ يﺮﺘﻤﻛ زﺎﻴﻧ ناﺰﻴﻣ و ﺮﺘﻤﻛ دﻮﻋ ناﺰﻴﻣ ﺎﺑ ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ ﻚﻴﻨﻜﺗ فﺮﺻ ﺰﻴﻧ ﺎﻫ ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻦﻳا ﻪﻛ دﻮﺑ هاﺮﻤﻫ تﺪﻣ ﻲﻧﻻﻮﻃ رد ﻲﭘاﺮﺗﻮﻳدار ﻲﻣ ،يرﺎﻣآ ﺮﻈﻧ زا ندﻮﺒﻧ راد ﻲﻨﻌﻣ زا ﺮﻈﻧ نﺎﺸﻧ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻦﻳا هﺪﻨﻫد
ﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ و دﻮﻋ لﺎﻤﺘﺣا رﻮﻣﻮﺗ نﻮﻴﺴﻛزر ناﺰﻴ
ﻌﺘﻣ ـ
ًﺎﺒﻗﺎ ﻪﻄﺑار ﻦﻳا ﻪﭼﺮﮔ ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﺮﺘﻤﻛ دﺪﺠﻣ نﺎﻣرد ﻪﺑ زﺎﻴﻧ
ﺘﻣ ـ هﻮﺤﻧ و رﻮﻣﻮﺗ يژﻮﻟﻮﻴﺑ ﻪﻠﻤﺟ زا يﺮﮕﻳد دﺪﻌﺘﻣ دراﻮﻣ زا ﺮﺛﺄ ﺰﻴﻧ سﻮﻧروﺎﻛ سﻮﻨﻴﺳ يﺮﻴﮔرد و شﺮﺘﺴﮔ ناﺰﻴﻣ و رﻮﻣﻮﺗ رﺎﺘﻓر
ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﻦﺘﺷادﺮﺑ و نﻮﻴﺴﻜﺴﻳد ﺮﺘﺸﻴﺑ شﺮﺘﺴﮔ ﺎﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ
ناﻮﺨﺘﺳا زا يﺮﺘﺸﻴﺑ يﺎﻫ ﺖﻤﺴﻗ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﻪﻤﺠﻤﺟ ﻒﻛ يﺎﻫ
ﺰﻴﻧ ﺪﻴﺋﻮﻨﻛارآ ﻲﮔرﺎﭘ لﺎﻤﺘﺣا ،رﻮﻣﻮﺗ نﻮﻴﺴﻛزر لﺎﺗﻮﺗ ﻪﺑ ماﺪﻗا ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ﺎﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﻛ رﻮﻄﻧﺎﻤﻫ و ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﺮﺘﺸﻴﺑ دﻮﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ هوﺮﮔ رد ﺪﻴﺋﻮﻨﻛارآ ﻲﮔرﺎﭘ ﺪﺻرد .
ﻪﺑ
ﻲﻋﺎﺨﻧ يﺰﻐﻣ ﻊﻳﺎﻣ ﺖﺸﻧ زوﺮﺑ ناﺰﻴﻣ نآ لﺎﺒﻧد ﻚﻴﻨﻜﺗ رد
ﺮﻈﻧ زا ﺰﻴﻧ توﺎﻔﺗ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺪﻨﭼﺮﻫ ،دﻮﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ ﻲﻨﻌﻣ يرﺎﻣآ دﻮﺒﻧ راد
. نﺎﺸﻧ ﺰﻴﻧ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﻳﺎﺳ رد ﻪﻛ رﻮﻄﻧﺎﻤﻫ
ﺖﺳا هﺪﺷ هداد ﻊﻳﺎﻣ ﺖﺸﻧ و ﺪﻴﺋﻮﻨﻛارآ ﻲﮔرﺎﭘ زوﺮﺑ ﺶﻳاﺰﻓا 6
ﺑ ﻲﮕﻤﻫ ،ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ شور رد ﻲﻋﺎﺨﻧ يﺰﻐﻣ ﻪ
ﻪﺑ ماﺪﻗا لﺎﺒﻧد
ﺮﺘﺸﻴﺑ يرﺎﻜﺘﺳد و رﻮﻣﻮﺗ ندﺮﻛ لﺎﺗﻮﺗ ﻲﻣ خر
ﺪﻫد .
ﻴﻣ ـ ﻛ ضراﻮﻋ زوﺮﺑ ناﺰ ـ
ﻣ هﺎﺗﻮ ـ رﻮﻃ ﻪﺑ تﺪﻣ ﻲﻧﻻﻮﻃ و تﺪ
ﮔ رد ﻲﻠﻛ ـ
ﺘﺸﻴﺑ ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ هوﺮ ـ
دﻮﺑ ﺮ ) 53 .(%
ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ
ﻴﺗﺮﺗ ـ ﻴﻣ ﺐ ـ ﺑﺎﻳد زوﺮﺑ ناﺰ ـ
ﻲﺑ ﺖ ﺸﻧ ،هﺰﻣ ـ ،ﻲﻋﺎﺨﻧ يﺰﻐﻣ ﻊﻳﺎﻣ ﺖ
ﻨﻴﺳ و دردﺮﺳ ـ
ﮔ رد ﺰﻴﻧ ﺖﻳزﻮ ـ
ﻜﺳوﺪﻧآ هوﺮ ـ
دﻮﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻚﻴﭘﻮ
ﻳا زا ﻪﻛ ـ ﻈﻧ ﻦ ـ ﺘﻧ ﺮ ـ ﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﻳﺎ ﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﻳﺎﺳ فﻼﺧ ﺮ
ـ تﺎ
ﻲﻣ ﺷﺎﺑ ـ ﻴﻣ ﻪﻛ ﺪ ـ ﺑ ناﺰ ـ ﻋ زوﺮ ـ ﻴﻨﻜﺗ ود ﺮﻫ رد ضراﻮ ـ
ﺮﺑاﺮﺑ ﻚ
ﺘﺣ ﺎﻳ و هدﻮﺑ ـ
ﻜﺳوﺪﻧآ شور ﻲ ـ
ﻋ ﺎﺑ ﻚﻴﭘﻮ ـ
شراﺰﮔ ﺮﺘﻤﻛ ضراﻮ
ﺖﺳا هﺪﺷ
4.
-
ًﺎﻨﻤﺿ6
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد Ammirati
ﻧارﺎﻜﻤﻫ و
3ﺶ شور
ﻜﺳوﺪﻧآ ـ ﺐﻴﺳآ و ضراﻮﻋ ﺎﺑ ﻚﻴﭘﻮ ﻋ يﺎﻫ
ـ يﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﻗوﺮ
ﻤﻫ ـ ﺑ هاﺮ ـ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﻲﻟو ﺖﺳا هدﻮ ﺿﺎﺣ
ـ ﻴﻫ ﺮ ـ ﻪﺿرﺎﻋ ﭻ
ﻋ ـ ﺪﺸﻧ دﺎﺠﻳا ﻲﻗوﺮ .
ﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ـ
زا ﺮﻈﻧ فﺮﺻ ﻪﻛ ﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ ﻪ
ﻴﻨﻜﺗ عﻮﻧ ـ
رد ﻞﻛ رد ،ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ ﻚ 70
% ﺢﻄﺳ ،دراﻮﻣ
نﻮﻣرﻮﻫ ﻤﻋ زا ﺲﭘ ﺎﻫ ـ
ﻧ ﻞ ـ شور ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ناﺰﻴﻣ و ﺪﺷ لﺎﻣﺮ
ﻄﺳ لﺮﺘﻨﻛ رد ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ ـ
نﻮﻣرﻮﻫ ﺢ تﺪﻣ ﻲﻧﻻﻮﻃ رد ﺎﻫ
ﻜﺳوﺮﻜﻴﻣ شور ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ـ
ﻚﻴﭘﻮ دﻮﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ )
72 (%
ﻦﻳا رد ﻪﭼﺮﮔ
ﻴﮕﻴﭘ تﺪﻣ لﻮﻃ ﻪﻨﻴﻣز ـ
ﻲﻧﻮﻣرﻮﻫ دﻮﻋ ﻲﺑﺎﻳزرا ﺖﻬﺟ نارﺎﻤﻴﺑ يﺮ
ﻣ نﺎﻨﭽﻤﻫ ـ
ﺖﻳﺮﺜﻛا ﻪﻜﻨﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﺖﺳا ﺚﺤﺑ درﻮ
ﻤﻋ يﺎﻫرﻮﻣﻮﺗ ـ
ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺮﻜﻴﻣ ﻚﻴﻨﻜﺗ ﺎﺑ هﺪﺷ ﻞ
Nonfunctional ﻣﻮﺗ و ﺪﻧدﻮﺑ
ـ رﻮﻃ ﻪﺑ نﻮﻣرﻮﻫ ﻪﺤﺷﺮﺘﻣ يﺎﻫرﻮ
نﺎﺴﻤﻫ هوﺮﮔ ود ﻦﻴﺑ نﺎﺴﻜﻳ يزﺎﺳ
ﺪﻧدﻮﺑ هﺪﺸﻧ
، ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺞﻳﺎﺘﻧ يﺎﻫ
ﻄﺳ لﺮﺘﻨﻛ درﻮﻣ رد قﻮﻓ ـ
نﻮﻣرﻮﻫ ﺢ
ًﺎﻳﻮﻗ تﺪﻣ ﻲﻧﻻﻮﻃ رد ﺎﻫ
ﻲﻨﻌﻣ ﺖﺴﻴﻧ راد .
ﮕﻳد يﻮﺳ زا ـ
ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺮﻜﻴﻣ شور ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ﺮ
ﻃ رد ﻲﻳﺎﻨﻴﺑ ﺖﻴﻌﺿو دﻮﺒﻬﺑ رد ـ
ﻦﻳا ﻪﻛ دﻮﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ تﺪﻣ ﻲﻧﻻﻮ
ﻌﺗ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺰﻴﻧ ﻪﺘﻓﺎﻳ ـ
ﻲﻨﻌﻣ نارﺎﻤﻴﺑ ﻢﻛ داﺪ دﻮﺒﻧ راد
. ﺮﻈﻧ زا
تﺪﻣ لﻮﻃ ﻜﺳوﺪﻧآ شور يﺮﺘﺴﺑ
ـ ﺶﻫﺎﻛ ﺎﺑ ﺎﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﻚﻴﭘﻮ
،دﻮﺑ هاﺮﻤﻫ يﺮﺘﺴﺑ تﺪﻣ لﻮﻃ ﮔ
ـ يرﺎﻣآ ﺮﻈﻧ زا ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻦﻳا ﻪﭼﺮ
ﻲﻨﻌﻣ ﻌﻟﺎﻄﻣ يرﺎﻴﺴﺑ رد ﻲﻟو ،دﻮﺒﻧ راد ـ
ﻪﺑﺎﺸﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺮﮕﻳد تﺎ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻞﺻﺎﺣ
2.
و 4 و
ًﺎﻨﻤﺿ6
ﻌﻟﺎﻄﻣ رد ـ ﺮﻳﺎﺳ فﻼﺧ ﺮﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﻪ
زا ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ ﻚﻴﻨﻜﺗ رد ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ تﺪﻣ لﻮﻃ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﻜﻴﻣ دﻮﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻚﻴﭘﻮﻜﺳو
4 و
يﺎﻫرﻮﺘﻛﺎﻓ زا ﺮﺛﺄﺘﻣ ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻦﻳا ﻪﻛ5
ﻦﻴﺣ نﻮﻴﺳﺎﮕﻳوﺎﻧ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﻠﻳﺎﺳو زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﻠﻤﺟ زا يرﺎﻴﺴﺑ ﻣ لﻮﻃ ﺶﻳاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻞﻤﻋ ـ
هوﺮﮔ ﻦﻳا رد ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ تﺪ
ﺖﺳا هﺪﺷ .
ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺮﻴﮔ
ﻪﺑ ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﺪﺳر ﺘﻧ ﺎ ﻪﻛ ﺖﺳا نآ ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ قﻮﻓ ﺞﻳ ﻪﻛ ﻲﺗرﻮﺻ رد
ﻜﻣا ﺎﺑ ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ ﻚﻴﻨﻜﺗ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻲﻓﺎﻛ ﻞﻳﺎﺳو و تﺎﻧﺎ
ﻞﻣﺎﺷ بﺮﺠﻣ ﻲﺣاﺮﺟ ﻢﻴﺗ ﻂﺳﻮﺗ و ﻞﻤﻋ ﻦﻴﺣ نﻮﺳﺎﮕﻳوﺎﻧ و شﻮﮔ ﺺﺼﺨﺘﻣ و ﻚﻴﭘﻮﻜﺳوﺪﻧآ شور ﻪﺑ ﺎﻨﺷآ ﻲﻨﻴﺑ و ﻖﻠﺣ
دﺮﻴﮔ ترﻮﺻ بﺎﺼﻋا حاﺮﺟ
، نﺪﺷ ﻲﻃ زا ﺲﭘ Learning Curve
مزﻻ
، ﻲﻣ ﻦﻳﺪﺑ ناﻮﺗ ﻧ شور
ﺰﻴ ﻪﺑ تﺪﻣ ﻲﻧﻻﻮﻃ و تﺪﻣ هﺎﺗﻮﻛ ﺞﻳﺎﺘﻧ
ﻲﺒﺳﺎﻨﻣ و ضراﻮﻋ ﺶﻫﺎﻛ ﻪﻨﻴﻣز رد لﻼﺘﺧا دﻮﺒﻬﺑ ناﺰﻴﻣ ﺶﻳاﺰﻓا
دﻮﻋ ﺶﻫﺎﻛ و ﻲﻧﻮﻣرﻮﻫ ﺖﺳد ﺰﻴﻓﻮﭙﻴﻫ رﻮﻣﻮﺗ ﻪﺑ نﺎﻳﻼﺘﺒﻣ رد
ﺖﻓﺎﻳ
.
ﺖﻳدوﺪﺤﻣ ﺎﻫدﺎﻬﻨﺸﻴﭘ و ﺎﻫ
ﻪﻧﻮﻤﻧ داﺪﻌﺗ ندﻮﺑ ﻢﻛ ﺟو نﺎﻜﻣا ،ﺎﻫ
ـ هﺪﻧوﺮﭘ رد ﺺﻘﻧ دﻮ ،ﺎﻫ
ﻣ ﻲﻧﻻﻮﻃ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻦﺘﺷاﺪﻧ ﺖﺳد رد ـ
و هوﺮﮔ ﺮﻫ رد نﺎﻣرد تﺪ
ﺒﻧ ﻲﻓﺎﻛ ـ ﺑ نﺎﺣاﺮﺟ ﻪﺑﺮﺠﺗ ﻲﻟﺎﻤﺘﺣا ندﻮ ﻪ
رد صﻮﺼﺧ ﻚﻴﻨﻜﺗ
ﻜﺳوﺪﻧآ ـ ﺑ ﻲﭘﻮ ﻪ ﺤﻣ ناﻮﻨﻋ ـ
ﺪ ﺖﻳدو ﻞﺑﺎﻗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا ﻲﻠﺻا يﺎﻫ
ﻛذ ـ ﻲﻣ ﺮ ﺪﻨﺷﺎﺑ . ﻬﻨﺸﻴﭘ ـ ﻲﻣ دﺎ ﺎﺗ ددﺮﮔ ﺑ ياﺮﺑ
ﻪ
ندروآ ﺖﺳد
يﻮﻗ ﺞﻳﺎﺘﻧ يرﺎﻣآ ﺮﻈﻧ زا ﺮﺗ
زا ، داﺪﻌﺗ ﺎﺑ ﻲﻨﻴﻟﺎﺑ ﻲﻳﺎﻣزآرﺎﻛ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ
نﺎﺴﻤﻫ و ﻲﻓﺎﻛ نارﺎﻤﻴﺑ هوﺮﮔ رد ﺎﻫرﻮﻣﻮﺗ عﻮﻧ ﻖﻴﻗد يزﺎﺳ
يﺎﻫ
ﻲﻧﺎﻣرد ددﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا .
Abstract:
Outcome Analysis of Microscopic versus Endoscopic Pituitary Surgery for Resection of Pituitary Adenomas
Pahlavani M. MD*, Shirani M. MD**, Amirjamshidi A. MD***, Ahmadi A. MD****
Ghazi Mir Saeed Sh. MD*, Naeemi S. *****
(Received: 27 April 2013 Accepted: 1 Dec 2013)
Introduction & Objective:With the introduction of endoscope in the field of neurosurgery since 1980, the approaches to the sellar region has been modified remarkably, and Endoscopic Transsphenoidal surgery for pituitary tumors is now a good alternative to the traditional Microscopic Transseptal approach with comparable results.
Materials & Methods: All patients who were operated for pituitary adenoma using either endoscopic or microscopic transsphenoidal approaches from 2008 until 2012, were followed up on a regular basis by neuroimaging, pituitary hormonal study and neuro-ophtalmologic examination. Short-term and long-term complications, the rate of hormonal remission, visual improvement in long-term, and recurrence rate were compared between the two groups.
Results: Forty one patients were included in this study. Thirty two cases were operated upon using the endoscopic approach, and 9 were operated upon by the microscopic approach. Null cell adenoma was the most common pituitary tumor in the series. The rate of short-term and long-term complications including DI, CSF leak, and sinusitis, were more common in the group who underwent endoscopic resection of pituitary adenoma, although this approach was associated with lower recurrence rate, less hospital stay, and more success in the rate of hormonal normalization (P > 0.005 for all variables).
Conclusions: The present study suggests that endoscopic approaches to the sellar region can be done safely with comparable results with microscopic approaches in the experienced and well equipped hands, although prospective randomized studies are needed to address better results.
Key Words: Endoscopic Trans-Sphenoidal, Microscopic Trans-Septal, Pituitary Adenoma Recurrence, Complication
*Resident of Neurosurgery, Tehran University of Medical Sciences and Health Services, Sina Hospital, Tehran, Iran
**Assistant of Neurosurgery, Tehran University of Medical Sciences and Health Services, Sina Hospital, Tehran, Iran
***Professor of Neurosurgery, Tehran University of Medical Sciences and Health Services, Sina Hospital, Tehran, Iran
****Epidemiologist, Sina Hospital, Tehran, Iran
*****
Medical Student, Azad University, Tehran, Iran
References:
1. H. Richard Winn: Youman’s neurological surgery.
Chapter 134; 1476 - 1509 sixth editions 2011.
2. Madeleine R. Schaberg. Microscopic versus endoscopic transnasal pituitary surgery; Current Opinion in Otolaryngology AND Head and Neck Surgery 2010, 18: 8-14.
3. Mario Ammirati, et al. Short-term outcome of endoscopic versus microscopic pituitary adenoma surgery; J Neurol Neurosurg Psychiatry 2012; 1- 7.
4. Higgins T.S., Courtemanche C, Karakla D. et al.
Analysis of transnasal endoscopic versus transseptal
microscopic approach for excision of pituitary tumors. Am. J. Rhinol. 2008; 22: 649 - 652.
5. Rotenberg B, Tam S, Ryu WHA, et al. Microscopic versus endoscopic pituitary surgery: a systematic review. Laryngoscope 2010; 120: 1292 - 97.
6. Goudakos JK, Markou KD, Georgalas C. Endoscopic versus microscopic trans-sphenoidal pituitary surgery: a systematic review and meta-analysis. Clin Otolaryngol 2011; 36: 212 - 20.
