Journal of
Comparative Law Review
(JCL) DOI: 10.22059/JCL.2022.341588.634343
Comparative Study of the Recognition and Enforcement of Foreign Court Judgments in The Hague Convention
Judgments 2019 and Iranian Law
Mohammadhossein Taghipour Darzi Naghibi1 | Ali Soleimani Andarvar2 1. Corresponding Author; Assistant Professor, Faculty of Law and Political Science, University of Mazandaran, Mazandaran, Iran. Email: [email protected]
2. Ph.D. Student in Private Law, University of Mazandaran, Mazandaran, Iran.
Email: [email protected]
Article Info Abstract
Paper Research:
Research Article
One of the topics of private international law, which is constantly increasing in importance due to the development of political and economic relations between countries at the international level, is the need to identify and enforce judgments issued by foreign courts. The Hague Conference on Private International Law has adopted The Hague Convention 2019 to standardize the rules governing the recognition and enforcement of foreign judgments.
In Iranian law, the conditions for recognition and enforcement of foreign judgments are stated in the Civil Judgments Execution Law. However, harmonizing the rules on the issue with international standards can promote effective access to justice, trade facilitation, and cross-border investment. Therefore, the present study aims to investigate the possibility, necessity, and effects of the adoption of the 2019 Hague Convention Judgments in Iranian law, considering the similarities and differences between the two in terms of territory, conditions, and obstacles to identifying and enforcing foreign Judgments. By combining the two, take a step towards the legal development of the country.
Studies have shown that the flexibility of the rules and regulations of the Convention has facilitated Iran's accession to the Convention, and the political and economic effects of accession to the Convention have necessitated its ratification in Iran. There are many similarities between the two in terms of conditions and aspects of refusing to recognize and enforce foreign judgments.
Received:
2022/04/13 Accepted:
2022/08/16
Keywords:
Recognition, Enforcement, Judgments, The Hague Convention.
How To Cite
Taghipour Darzi Naghibi, Mohammadhossein; Soleimani Andarvar, Ali (2022). Comparative Study of the Recognition and Enforcement of Foreign Court Judgments in The Hague Convention Judgments 2019 and Iranian Law. Comparative Law Review, 13 (2), 493-514.
Publisher University of Tehran Press.
همانلصفود
یقیبطت قوقح تاعلاطم
لاس 31 هرامش ، 2 یپایپ هرامش ، 22
ناتسمز و زییاپ 3043
، 031 - 530 DOI: 10.22059/JCL.2022.341588.634343
ماکحا یارجا و ییاسانش یقیبطت ۀعلاطم رد یجراخ مکاحم
نویسناونک
9102 ناریا قوقح و ههلا ماکحا
یقت نیسحدمحم یبیقن یزرد روپ
3
روردنا ینامیلس یلع| 2
1 .
؛لوئسم ۀدنسیون .ناریا ،ناردنزام ،ناردنزام هاگشناد یسایس مولع و قوقح ۀدکشناد یصوصخ قوقح هورگ رایداتسا
:همانایار [email protected]
2 .ناریا ،ناردنزام ،ناردنزام هاگشناد یصوصخ قوقح یرتکد یوجشناد . :همانایار
تاعلاطا هلاقم
هدیکچ
:هلاقم عون یشهوژپ
نیب قوقح ثحابم زا یکی پ هک یصوصخ للملا
ببس هب نآ تیمها رب هتسوی
نیب حطس رد اهروشک یداصتقا و یسایس طباور ۀعسوت یم هدوزفا للملا
،دوش
ههلا سنارفنک .تسا یجراخ مکاحم زا هرداص ماکحا یارجا و ییاسانش ترورض نیب قوقح دروم رد هب یصوصخ للملا
ناسکی روظنم رب مکاح تاررقم یزاس
اونک ،یجراخ ماکحا یارجا و ییاسانش نویسن
2112 هدرک بیوصت ار ههلا ماکحا
.تسا یارجا نوناق رد یجراخ ماکحا یارجا و ییاسانش طیارش زین ناریا قوقح رد
.تسا هدش نایب یندم ماکحا ناسکی ،نیا دوجو اب
یزاس تاررقم رد عوضوم
هحورطم نیب یاهدرادناتسا اب یم یللملا
بجوم دناوت م یسرتسد جیورت
ؤ هب رث
تلادع
، ت لیهست هیامرس و تراج یراذگ
یاه فده ،ور نیا زا .ددرگ یزرمارف
نویسناونک شریذپ راثآ و ترورض ،ناکما هک تسا نآ رضاح شهوژپ 2112
ثیح زا ود نآ توافت و هباشت هجو هب هجوت اب ناریا قوقح رد ار ههلا ماکحا دهد رارق یواکاو دروم یجراخ ماکحا یارجا و ییاسانش عناوم و طیارش ،ورملق ات
ود نیا قیبطت اب
، یسررب .درادرب یماگ روشک یقوقح ۀعسوت هار رد هداد ناشن اه
لیهست ار نویسناونک هب ناریا قاحلا ،نویسناونک تاررقم و دعاوق فاطعنا هک ناریا رد ار نآ بیوصت ،نویسناونک هب قاحلا یداصتقا و یسایس راثآ و هدومن
ّدر تاهج و طیارش ثیح زا .تسا هدیشخب ترورض ماکحا یارجا و ییاسانش
دراد دوجو ود نآ نایم یرایسب تاکرتشم زین یجراخ .
:تفایرد خیرات 42 / 10 / 0210
خیرات شریذپ :
42 / 12 / 0210
هژاودیلک :اه نویسناونک ،ییاسانش ،ماکحا ،ارجا
.ههلا
دانتسا یقت
یلع ،روردنا ینامیلس ؛نیسحدمحم ،یبیقن یزرد روپ (
1011 .) یقیبطت ۀعلاطم
نویسناونک رد یجراخ مکاحم ماکحا یارجا و ییاسانش 2112
قوقح و ههلا ماکحا
ناریا یقیبطت قوقح تاعلاطم . ،
11 ( 2 ،) 021 - 510 .
رشان .نارهت هاگشناد تاراشتنا هسسؤم
همدقم یجراخ ماکحا یارجا و ییاسانش صوصخ رد م تسا نکمم اهروشک ،1
و عضو ار دوخ صاخ تاررق
یارب رما نیا یلو .دنهدن ماجنا اهروشک ریاس تاررقم اب یگنهامه یارب یشلات و دنیامن لامعا هنیزه روشک نآ یفلات راتفر ،نآ ۀلمجزا هک تشاد دهاوخ ییاه
تلاماعم ،اهروشک ریاس ۀنایوج
نارگ هیامرس زا تیمورحم ،رت یش( تسا یداصتقا یاوزنا و یجراخ یراذگ
،یور 1011 : 40 رد .)
ناسکی تمس هب اهروشک زا یرایسب قوس ببس یراجت و یداصتقا یاهزاین ،هجیتن تاررقم یزاس
نویسناونک شریذپ اب هلمجزا ،اهروشک ریاس تاررقم اب یلم نیب یاه
.تسا هدش یللملا
نیب قوقح دروم رد ههلا سنارفنک یواعد دشر هب هجوت اب ،وس کی زا یصوصخ للملا
نیب ا هیامرس و تلاماعم شیازفا زا یشان یللمل یراذگ
دوبن ،رگید یوس زا و یزرمارف یاه
نیب یاهدرادناتسا و ییاسانش تسا نکمم هک یجراخ ماکحا یارجا و ییاسانش ۀزوح رد یللملا
هاگداد یوس زا هدشرداص ماکحا یارجا هدمع رطخ اب رگید روشک مکاحم رد ار روشک کی یاه
دش ببس ،دزاس هجاوم شلات ات تسا ه
نویسناونک نیودت رد ار یددعتم یاه صوصخ رد ییاه
مهم هک دهد ماجنا یجراخ ماکحا یارجا و ییاسانش نویسناونک نآ نیرت
2112 رد ههلا ماکحا
تسا یراجت و یندم روما رد یجراخ ماکحا یارجا و ییاسانش دروم هک
طقن ۀ جوا ی ک شلات
رقت ی
ًاب هاجنپ ارب هلاس ی ناسکی ق یزاس نآ رب مکاح دعاو تسا
(Clover, 2020: 1)
.
هب ،ناریا یقوقح ماظن رد ۀدام بجوم
272 ۀدام و یندم نوناق 15
هداوناخ زا تیامح نوناق
( 1121 هدش هتفریذپ ناریا رد یراجت و یندم روما رد یجراخ ماکحا یارجا و ییاسانش ناکما ،)
م ماکحا یارجا نوناق مهن لصف رد نآ طیارش نینچمه .تسا بوصم یند
1154 ناونع تحت
« مزلا دانسا و ماکحا یجراخ یاهروشک یارجلاا
» هب دوجو اب .تسا هدش نایب قیقد و حیرص روط
ناسکی ،نیا یزاس
یراجت ای یندم روما رد یجراخ ماکحا یارجا و ییاسانش دروم رد یلصا دعاوق
1 نویسناونک . 2112
هب ههلا ماکحا دنب بجوم
1 ۀدام 0 ا و ییاسانش حلاطصا ود نایم ، .تسا هدش کیکفت هب لئاق ارج
هدلمجزا( یدددعتم داوم رد نویسناونک رد نکیل 1
، 2 ، 5 ، 4 ، 7 ترادبع زا )
« اردجا و ییادسانش »
داودم یدخرب رد و
،هلمجزا(
1 ، 0 ، 7 ترابع زا )
« ارجا ای ییاسانش »
موهفم ،نیا دوجو اب .تسا هدش هدافتسا
« ییاسانش » یجراخ ماکحا
زا زیامتم
« یارجا » انش .تسا نآ رودشک رد یجرادخ هادگداد مدکح نتدسناد ردبتعم یانعم هب یجراخ ماکحا ییاس
تساوخرد تدساوخرد رودشک رد یجراخ هاگداد مکح هک تسا نآ ارجا زا دارم و تسا هدنوش مدکح ددننامه هدنودش
تساوخرد روشک رد نآ ییاسانش مزلتسم یجراخ ماکحا یارجا هتبلا .ددرگ ارجا و یقلت یلخاد یلادحرد .تسا هدنوش
ودبرم یجرادخ ماکحا دننام ،دوش هتشاذگ ارجا دروم هب دیاب هک تسین نآ یانعم هب یجراخ مکح ره ییاسانش هک ،یساملا( صاخشا تیلها و تیعضو ملاعا هب 1142
: 11 - 11 تدساوخرد هادگ نادهاوخ اذدل .)
« ییادسانش » مدکح
تساوخرد هاگ و یجراخ
« یارجا و ییاسانش »
،یرقادب تعیردش( دراد ار نآ 1124
: 172 رد زدج ،لدیلد ندیا هدب .)
ترابع زا نویسناونک صن هک یدراوم
« ارجا ای ییاسانش »
ترادبع زا زدین ردضاح شهوژدپ رد ،تسا هدومن هدافتسا
« ارجا و ییاسانش »
تساوخرد ِفرص هب میمعت لباق ًلاوصا نآ ماکحا هک دش دهاوخ هدافتسا
« ییاسانش » .تسا
نیب یاهدرادناتسا اب بجوم یللملا
م یسرتسد جیورت ؤ
و تلادع هب رث اک
هنیزه شه و تلاماعم یاه
رضاح شهوژپ ناگدنراگن فده ،ور نیا زا .دش دهاوخ یزرمارف یراجت و یندم روما رد یهاوخداد نویسناونک شریذپ راثآ و ترورض ،ناکما هک تسا نآ 2112
اب ناریا قوقح رد ار ههلا ماکحا
ییاسانش عناوم و طیارش ،ورملق ثیح زا ود نآ توافت و هباشت هجو هب هجوت ماکحا یارجا و
،هدشدای دصاقم هب لین یارب ،نیاربانب .دنهد رارق یسررب دروم یجراخ س
ی ر رات ی خ
،ی فده
نویسناونک نآ ورملق و
نویسناونک رد یجراخ مکاحم ماکحا یارجا و ییاسانش عناوم و طیارش ،
2112 هب ناریا قوقح و ههلا ماکحا یم رارق یواکاو دروم یقیبطت روط
.دریگ
0 ت ریس . نویسناونک فده نییبت و یخیرا 9102
نآ ورملق و ههلا ماکحا
نویسناونک زا ههلا سنارفنک فده نییبت و یخیرات ریس ادتبا ،تمسق نیا رد 2112
و ماکحا
یم هعلاطم ناریا قوقح و نویسناونک رد یجراخ ماکحا یارجا و ییاسانش ورملق سپس .دوش
0 . 0 نویسناونک فده نییبت و یخیرات ریس . 9102
ههلا ماکحا
لاس یط رد رد یراجت و یندم روما رد یجراخ ماکحا یارجا و ییاسانش هاگیاج هب هجوت اب ،اه
شلات ،یزرمارف تراجت رد رتشیب نانیمطا ۀئارا و تلادع یارجا کی داجیا یارب یددعتم یاه
نیب درادناتسا مهم هک تفریذپ تروص یللملا
نویسناونک نآ نیرت 1271
ههلا ماکحا رد هک تسا
،تیوک ،سربق ،ینابلآ روشک جنپ یوس زا اهنت ،نآ دییأت و هدرتسگ تیامح مدع لیلد هب تیاهن .تسا هدوب قفومان یشلات ،لاغترپ و دنله لاس رد یددجم شلات هحورطم عوضوم هب یگدیسر یارب 1222
ۀدحتم تلاایا تساوخرد اب
دش زاغآ اکیرما
(Pertegas, 2020: 2)
ربتکا رد و 1224
و تفرگ رارق ههلا سنارفنک راک روتسد رد
شیپ نتم کی هب ربتکا رد نویسناونک ۀیلوا سیون
1222 تدم یارب شلات نیا نکیل .دیماجنا 11
لاس
لاس لیاوا رد .تفای همادا یعامجا چیه نودب 2111
یم روتسد هورگراک کی هب سنارفنک ، هک دهد
شیپ دیامن میظنت ار یرتدودحم نویسناونک سیون دوش یتیحلاص تاررقم زا هتسد نآ لماش اهنت هک
دراد دوجو عامجا اهنآ دروم رد هک
(Brand, 2019: 8)
. رب ار دوخ شلات ههلا سنارفنک ،نآ زا سپ
زکرمتم ،صخشم روشک کی مکاحم رد تافلاتخا لصف و لح یارب یدادرارق تاقفاوت هب نداد رابتعا ک ۀیهت هب قفوم نامزاس نیا ماجنارس .دومن نویسناون
2115 صوصخ رد ههلا
« تقفاوم همان یاه
هاگداد باختنا »
دش
(Rossouw, 2013: 127)
یوس زا رضاح لاح رد هک1
11 اپورا ۀیداحتا و روشک
تسا هدش دییأت ای قاحلا ،بیوصت
(Stewart, 2019: 773)
.
1. See Hague Conference on Private International Law, Status Table of Contacting Parties for the Convention of 30 June 2005 on Choice of Court Agreements, at https://www.hcch.net/en/instruments/conventions/status-table/? cid=98.
لاس رد ههلا سنارفنک 2112
ب دوخ یمومع تسایس و روما یاروش زا ددجم روتسد اب ه
لاس زا سپ و تشگرب ماکحا یارجا عوضوم راوشد بلغا و ینلاوط ۀرکاذم اه
(Stewart, 2019:
تیاهن رد ،774)
ب رد ی تس مود و ی ن د تسشن ی تاملپ ی ک رد دوخ 2 ئوژ ی ه 2112 نویسناونک ،
دومن بیوصت یراجت ای یندم روما رد یجراخ ماکحا یارجا و ییاسانش دروم رد ار یدیدج
(Weller, 2020: 1)
. نیا سناونک ی نو طقن ۀ جوا ی ک رقت شلات ی
ًاب هاجنپ ارب هلاس ی گنهامه
زوح ندرک ۀ
سب ی را پ ی چ ی د ۀ ناوق ضراعت ی
،ن ی نع ی انش ییاس ارجا و ی جراخ ماکحا ی
تسا
(Clover,
2020: 1)
لح ۀزوح رد مهم یفطع هطقن و گرزب لوحت کی کش نودب نویسناونک نیا داقعنا .
نیب تافلاتخا لصف و ا رد یللملا
تسا یراجت و یندم روم
(Pertegas, 2020: 1-4)
.
،نآ ۀمدقم هب هجوت اب ،نویسناونک نیا فده
« م یسرتسد جیورت هب لیامت ؤ
یارب تلادع هب رث
همه
، هیامرس و تراجت لیهست ق رب ینتبم هبناجدنچ یراذگ
نونا و ییایوپ یراکمه قیرط زا
ییاضق
،تسا یراکمه نینچ هکنیا هب داقتعا اب ار ییاه
یم داجیا قیرط زا ناوت کی
عومجم ۀ
تخاونکی یراجت ای یندم روما رد یجراخ ماکحا یارجا و ییاسانش دروم رد یلصا دعاوق زا
داد شیازفا .»
داجیا اب یجراخ ییاضق ماکحا رد دوجوم یاهلأخ عفر ،نویسناونک فده ،نینچمه
یارب دحاو میژر
« نویسناونک لیمکت 2115
قفاوت دروم رد ههلا همان
هاگداد باختنا یاه »
.تسا
نویسناونک هکارچ ؛دنرگیدکی لمکم نویسناونک ود نیا اذل 2115
هب اهنت ،صاخ طیارش رد زج
رداص ماکحا قفاوت رد هدش
یم لماش ار هاگداد باختنا ۀمان دوش
(Clover, 2020: 1)
.
نیب یاهدرادناتسا لقادح داجیا یاتسار رد نویسناونک نیا ییاهن تیقفوم للملا
شدرگ یارب ی
لباق دادعت یوس زا نآ بیوصت یبسن تعرس هب ماکحا یناهج یگتسب دهاعتم یاهروشک زا یهجوت
دراد
(Pertegas, 2020: 6)
. هب هتبلا یم رظن رد هک ییاهروشک ۀمه یوس زا نویسناونک نتم دسر
هب( دندرک تکرش نآ تارکاذم هب ،)اپورا ۀیداحتا هولاع
،نیا رب نوزفا .دسرب بیوصت ۀدام حیرصت هب
20 یمن دودحم ههلا سنارفنک یاضعا هب نآ هب نتسویپ ،نویسناونک
1دوش نیا ًلاامتحا ،هجیتن رد .
نویسناونک هب تبسن نویسناونک 1271
نیب ۀعماج رد ههلا هدرتسگ تیلوبقم للملا
دنچره .دبای یرت
شیپ نویسناونک دننامه هدشدای نویسناونک هکنیا ینیب 1251
أت کرویوین لباق ریث
دهاوخ یهجوت
تسا یرتشیب نامز ندش یرپس دنمزاین ،تشاد
(Stewart, 2019: 782)
.
0 . 9 نآ یاهانثتسا و یجراخ ماکحا یارجا و ییاسانش ورملق .
نویسناونک ورملق ،تمسق نیا رد 2112
اب یقیبطت ۀعلاطم رد ،نآ یاهانثتسا سپس و ههلا ماکحا
یم رارق یواکاو دروم ناریا قوقح یگ
.در
1 . نویدسناونک بیودصت نامز زا ریخا لاس هس یط رد 2112
نت ،هدهلا مادکحا ،نیاردکوا ،هدئوگورا یاهرودشک اده
،ددییأت( تافیردشت ریادس مادجنا لادح رد ،ادضما زا سدپ ،اکیرما ۀدحتم تلاایا و هیسور نویساردف ،اکیراتساک ۀدام( ...و بیوصت ،شریذپ 20
.دنتسه نویسناونک نیا هب نتسویپ یارب ))ک
0 . 9 . 0 یجراخ ماکحا یارجا و ییاسانش ورملق .
نویسناونک 2112
ۀدام رد ورملق نایب ماقم رد ههلا ماکحا 1
یم راعشا :دراد
« رد نویسناونک نیا
یم لامعا یراجت ای یندم روما رد ماکحا یارجا و ییاسانش دروم ...ددرگ
» نینچمه .)لوا دنب(
« ا و ییاسانش دروم رد نویسناونک نیا دهاعتم روشک کی هاگداد یوس زا هدشرداص مکح یارج
( روشک )أدبم رگید دهاعتم روشک کی رد (
روشک تساوخرد )هدنوش
دش دهاوخ لامعا »
.)مود دنب(
هب و تسا کرویوین نویسناونک هباشم رثا یاراد هدام نیا ناونع
« لباقتم یارجا و ییاسانش
ماکحا » تسا هدش فیصوت
(Clover, 2020: 4; Garcimartín, 2020: 26)
. ناریا قوقح رد
هب زین ۀدام بجوم 142
،یندم ماکحا یارجا نوناق
« هاگداد زا رداص یندم ماکحا رد ... یجراخ یاه
تسا ارجا لباق ناریا
»...
حلاطصا نییبت هب تمسق نیا رد ،ور نیا زا ؛
« مکح » و
« ای یندم روما
یراجت » یم هتخادرپ ناریا قوقح و نویسناونک رد .دوش
0 . 9 . 0 . 0 مکح .
هب مکح ،نویسناونک رد قش بجوم
« ب » ۀدام تسخن دنب زا 1
« هک تسا یمیمصت ره یانعم هب
یم رداص تیهام دروم رد هاگداد ره ،دنک
تسا نکمم هک هچنآ زا ،دوش هدیمان میمصت
هلمج مکح ای
روتسد و نییعت تراسخ ای هنیزه یاه یسرداد زا یوس هاگداد ( هلمجزا رومأم هاگداد )،
ورشم رب
هکنیا نییعت وبرم هب میمصت رد دروم یتیهام دشاب هک نکمم تسا قبط نیا نویسناونک
ییاسانش ای ارجا دوش . مادقا تقوم
،یتیامح مکح تسین
» .
هاگداد هک تسا یمیمصت ره ،تسارجا و ییاسانش لباق نویسناونک قباطم هک یمکح نیاربانب یم رداص تیهام دروم رد دیامن
(Douglas & other, 2019: 427)
رد مکح حلاطصا اذل .
هب دوخ ماع یانعم رد نویسناونک تسا هتفر راک
(Stewart, 2019: 775)
،نیا دوجو اب .
رما نیا .تسا هدرک انثتسا مکح فیرعت زا ار )تقوم روتسد دننامه( تقوم تامادقا نویسناونک نیب یراجت ۀیور رد یرایسب تلاکشم ببس چ ،دش دهاوخ یللملا
تقوم تامادقا تیهام هکار
میمصت مزلتسم تسا عیرس یارجا و یریگ
(Efeciner, 2020: 782)
.
قفاوت صوصخ رد نویسناونک ،نیا رب هولاع همان
یم ررقم ،تافلاتخا لصف و لح یاه :دراد
« ۀحلاصم ییاضق کی هاگداد هک روشک
ت دهاعتم أ کی هاگداد رد یگدیسر نایرج رد ای هدرک دیی
روشک دهاعتم تسا هدش دقعنم هب
هک یبیترت نامه کی دننامه
ارجا لباق أدبم روشک رد مکح
تسا
، دوش ارجا )رگید دهاعتم روشک رد( نویسناونک نیا تحت دیاب »
ۀدام(
11 )ک ،نیاربانب .
،هدشدای ضرف ود رد اهنت ،نویسناونک قباطم قفاوت
ۀمان لح و لصف تافلاتخا رد
کی
،روشک
« مکح
» هاگداد بوسحم یم دوش و رد روشک دهاعتم رگید لباق ییاسانش تسا .
ۀدام ،ناریا قوقح رد 222
یم راعشا مکح موهفم نایب رد یندم یسرداد نییآ نوناق :دراد
« هب نآ عطاق و اوعد تیهام هب عجار هاگداد یأر هچنانچ نیا ریغ رد و مکح ،دشاب یئزج ای یلک روط
یم هدیمان رارق تروص دوش
.»
د مکح ،نیاربانب ،رارق هلمجزا ،هاگداد تامیمصت ریاس زا صاخ یانعم ر
ۀدام و هدشدای ۀدام رهاظ هب هجوت اب نیاربانب .تسا ازجم یحلاصا شرازگ و یرادا تاروتسد 142
زین تقوم تامادقا ،هجیتن رد .تسا ارجا و ییاسانش لباق ناریا رد صاخ موهفم هب مکح اهنت ،م.ا.ا.ق یوس زا ارجا و ییاسانش تیلباق رد دنچره هک دندقتعم یخرب ،نیا دوجو اب .دنرادن ار یلخاد هاگداد
تامیمصت رگید یارجا اما ،تسا حرطم ماکحا زا ثحب ،نآ دافم و یندم ماکحا یارجا نوناق ناونع هراپ رد هاگداد شیپ نوناق هب دراوم یا
ۀژاو دیاب اذل .تسا هدش لوحم هتفگ
« مکح » ماع موهفم هب ار
،تشاد رظن دم نآ هب
،یمیهاربا و یدومحم( دوشب زین هاگداد رارق لماش هک یروط 1121
: 15 .)
اوعد باحصا دادرارق تیبثت هک یتروص رد یحلاصا شرازگ ناریا قوقح رد ،نیا رب نوزفا یمن هدرمش یأر ،دشاب رداص یمکح اوعد باحصا قفاوت زارحا زا سپ هاگداد هچنانچ اما .دوش
وت نیا رب هیکت اب هک دیامن یانعم هب مکح دیاب ار نآ ،دشاب قوطنم و ههجوم بابسا یاراد قفا
،سمش( تسناد یعقاو 1120
: 271 ۀمکحم رد عقاو ییاضق شزاس ،ریخا ضرف رد اهنت اذل .)
.تسا یلخاد هاگداد رد ارجا و ییاسانش لباق یجراخ
0 . 9 . 0 . 9 یراجت ای یندم روما .
نویسناونک 2112
ناونع تحت ههلا ماکحا
« ونک روما رد یجراخ ماکحا یارجا و ییاسانش نویسنا
یراجت ای یندم »
دنب رد نینچمه .تسا هدش بیوصت 1
ۀدام 1 هک تسا هدش ررقم .ک
« نیا
یم لامعا یراجت ای یندم تاعوضوم رد ماکحا یارجا و ییاسانش دروم رد نویسناونک نیا .دوش
هب نویسناونک شرتسگ یرادا ،یکرمگ ،یتایلام روما رد هژیو
تفای دهاوخن .»
چیه نویسناونک
یمن هئارا یراجت و یندم حلاطصا زا یفیرعت یرادا و یکرمگ ،یتایلام تاعوضوم ًافرص هکلب ،دنک
یم انثتسا نآ زا ار روما زییمت نآ زا فده و دیامن
قوقح )ییازج هلمجزا( یمومع زا
تاعوضوم
« یندم ای یراجت
» تسا هک نآ رد یکی زا نیفرط رد لاح لامعا تارایتخا یتلود
ای یتیمکاح
تسا
(Beaumont, 2020: 127)
. نیفرط تیصخش هب هجوت نودب نویسناونک دربراک ،نیاربانب
دنب( ریخ ای دشاب تلود هکنآ زا معا ،نآ 0
ۀدام 2 تسا یراجت ای یندم روما رد اهنت ،)ک
(Stewart, 2019: 775; Douglas & other, 2019: 426)
یک و یرادا روما رد و لباق ،یرف
تسین لامعا
(Efeciner, 2020: 778)
هاگداد ًاساسا هکارچ ؛ هب یگدیسر یارب روشک کی یاه
،تسین نویسناونک لومشم یرفیک ماکحا دنچره هتبلا .دنرادن تیحلاص رگید روشک یتیمکاح روما نکیل ای ییاسانش لباق نآ زا یشخب اهنت و کیکفت لباق مکح کی هچنانچ ،نویسناونک قباطم
یم نویسناونک ساسا رب شخب نآ ،دشاب ارجا ۀدام( ددرگ ارجا ای ییاسانش دناوت
2 نیاربانب ؛)ک
یم دشاب هتشاد یرفیکریغ و یرفیک ۀبنج دهعتم روشک هاگداد زا هرداص مکح رگا تشاد نایب ناوت
رجا و ییاسانش لباق )تراسخ ناربج ًلاثم( یرفیکریغ ۀبنج ،دشاب کیکفت لباق هبنج ود نیا و رد ا
.تسا رگید دهاعتم روشک ۀدام ساسا رب ناریا قوقح رد 142
ًافرص ،م.ا.ا.ق
« یندم ماکحا »
ار یجراخ مکاحم زا هرداص
یراجت ماکحا ییاسانش زا عنام رما نیا نکیل .تسا هتسناد ناریا رد ارجا و ییاسانش طیارش دجاو کحا ییاسانش اما .دش دهاوخن روما نآ یصوصخ تیهام هب هجوت اب ناریا قوقح رد یرفیک ما
تقفاوم زا یخرب رد اهنت و هدشن هتفریذپ همان
نوناق هلمجزا ،اهروشک زا یخرب اب هبناجود یاه
یرفیک ماکحا ،نیارکوا و ناریا تلود نیب یرفیک و یندم روما رد ییاضق تدضاعم و قوقح هتسناد ناریا رد ارجا لباق ار مرج زا یشان نایز و ررض ناربج هب وبرم تسا
( دنب 1 ۀدام 20 .)
نورب ریثأت دجاو ًلاوصا زین یتایلام و یرادا روما ،نینچمه رهظم ،ماکحا نیا اریز ،دنتسین یزرم
،نایرون و یللاج( تسا دوخ نیمزرس رب تموکح کی یلم تیمکاح لامعا 1122
: 711 .)
0 . 9 . 9 یجراخ ماکحا یارجا و ییاسانش یاهانثتسا .
نامه ک نیا ،تشذگ هک روط لامعا یراجت ای یندم ماکحا یارجا و ییاسانش صوصخ رد نویسناون
یم .دوش دنب رد ار یلصفم تسیل نویسناونک ،نیا دوجو اب 1
ۀدام 2 یم نایب هب هک دراد ،نآ بجوم
یراجت و یندم ماکحا هب وبرم روما زا یخرب هدش انثتسا نویسناونک نیا لومش زا
دنا یاهانثتسا(
)ینوناق
(Douglas & other, 2019: 426)
؛
،هلمجزا و تیعضو تیلها
یقیقح صاخشا ینوناق ،
هداوناخ قوقح تاعوضوم ،
ینیشناج و تیصو ،
یگتسکشرو ،
لااک و رفاسم لقن و لمح ،
یگدولآ
یزرمارف ییایرد
، تیلوئسم تراسخ زا یشان
هتسه یا ، ارتفا ، یصوصخ میرح ،
یونعم تیکلام و ،
تباقردض تاعوضوم نیا رگا هتبلا .تسا
تاعوضوم هب ًافرص
کی ناونع عوضوم
هن و یتامدقم
هب هدش حرطم تسا هدش رداص مکح نآ رد هک یسرداد رد یگدیسر عوضوم ناونع
،دشاب ار مکح زا
ینثتسم نویسناونک نیا لومش یمن
دنب( دنک 2 ۀدام 2 .)ک ،نینچمه نویسناونک
هدشدای دروم رد
یگدیسر و یرواد نآ هب وبرم یاه
زین ن لامعا یم ( ددرگ دنب 1 ۀدام 2 .)ک
شیپ ار یمزیناکم نویسناونک ،ینوناق یاهانثتسا رب نوزفا یم ینیب
هب هک دنک هب نآ بجوم
یم ار هزاجا نیا وضع یاهروشک تحت ار نویسناونک یارجا ،نیما هب هیملاعا کی قیرط زا ات دهد
اعم طباور هب تبسن هیملاعا( رگید دهاعتم روشک کی هب تبسن یطیارش هده
دنب( یا 2 ۀدام 22
،)ک دراد نویسناونک لامعا مدع رد یدایز عفانم نآ رد هک صاخ تاعوضوم هب تبسن ای دنب(
1
ۀدام 11 )ک دشاب نآ فرط صخشم تلود کی هک یماکحا ای دنب(
1 ۀدام 12 )ک هچنانچ ای و
ییاسانش روشک هب وبرم )نیفرط طباور و هاگتماقا ،هلمجزا( اوعد رصانع مامت ک
ۀدام( دنشاب هدنن
17
،) دیامن انثتسا یدادرارق یاهانثتسا(
- )یرایتخا .
هدهاعم طباور هب تبسن هیملاعا مزیناکم یم یعقاو زاین نیا هب عقاورد ،یا
ییاسانش هک دزادرپ
یم اهروشک ریاس ماکحا هک یلاحرد ،دشاب روشک نآ تیعورشم ینمض شریذپ یانعم هب دناوت
ایند رد یددعتم یاهروشک روشک کی تیدوجوم ای تیعورشم ییاسانش هب یلیامت هک دنراد دوجو
بیوصت هب تبسن اهروشک نیا لیامت مدع بجوم تسا نکمم هررقم نیا دوبن اذل .دنرادن رگید ددرگ نویسناونک
(Alcoea, 2019: 26)
.
نویسناونک ،عقاو رد هب
حوضو نیا فاطعنا کی داجیا اب ار یریذپ دودحم فارصنا مزیناکم
یارب
تلود یوس زا هدرتسگ تیعبت هب بیغرت ماظن اب ییاه
یم هئارا فلتخم یقوقح یاه دنک
(Stewart, 2019: 780-781)
هتبلا . زا هدرتسگ ۀدافتسا نآ
یم شلات مامت دناوت نویسناونک یاه
.دیامن فیعضت ار یتخاونکی هب یبایتسد یارب مزلا تادهاعم یارجا رب نویسناونک ،نیا رب نوزفا لاا
ماکحا یارجا ای ییاسانش دروم رد ارج
تلود مکاحم یوس زا هدشرداص ،دشاب هدش دقعنم نویسناونک نیا زا دعب ای لبق هاوخ ،دهاعتم یاه
دنب( تشاد دهاوخن یریثأت 2
و 1 ۀدام 21 ریسفت یوحن هب دیاب نکمم دح ات نویسناونک و )ک
نآ اب هک ددرگ دنب( دشاب راگزاس اه
1 ۀدام 21 .)
دوجو یم نویسناونک رد اهانثتسا نیا .ددرگ نویسناونک هب ناریا نتسویپ لیهست بجوم دناوت
هب یجراخ ماکحا یارجا و ییاسانش یارب هک یرایعم ناریا قوقح رد هتبلا ۀدام تسخن دنب بجوم
142 هب .م.ا.ا.ق ۀیرظن ،هدش هتخانش رش ناونع
« لباقتم راتفر
1» یاهرایعم اب رش نیا .تسا
ق یقوقح صاخشا هب تبسن ضیعبت یانبم ار یجراخ تلود راتفر هکارچ ؛تسین عافد لبا
یم رارق یصوصخ یرابج و ولنازیا( دنراد تلود زا لقتسم یتیصخش هک دهد
،هداز 1121 : 111 .)
تیاعر اب و دومن یقلت هبستکم قوقح ییاسانش و رابتعا دیاب ار یجراخ ماکحا یارجا و ییاسانش گداد مکح ،مزلا طیارش ،یساملا( داد رارق ارجا و ییاسانش دروم ار یجراخ ها
1142 : 111 .)
9 یجراخ ماکحا یارجا و ییاسانش طیارش . نویسناونک رد ،یجراخ ماکحا یارجا و ییاسانش دروم رد 2112
ناریا یقوقح ماظن و ههلا ماکحا
شیپ یددعتم طیارش هب همادا رد هک تسا هدش ینیب
ارق یسررب دروم یقیبطت روط یم ر
.دریگ
1 . گنا قوقح رد یفلتخم تایرظن ،یجراخ ماکحا یارجا و ییاسانش صوصخ رد ترادبع هک هدش هئارا اکیرما و سیل
:زا تسا 1 - هاگداد ماکحا تسا رتهب ،دیامن دهعت داجیا روشک نآ یارب هکنآ نودب یروشک ره ار یجرادخ یاده
هباشم زایتما زا دراد راظتنا هچنانچ ؛دیامن ارجا و درامش مرتحم هاگداد ماکحا یارب یا
.ددشاب رادرودخرب دوخ یاه
هب لمع نیا
« تکازن ۀیرظن لباقتم راتفر ای
» تسا فورعم (Regan, 1981: 153)
2. - هئارا رگید ۀیرظن ،هدش
« دهعت ۀیرظن » هب هک تسا یددهعت هدناوخ یارب هرداص مکح ،یجراخ هاگداد تیحلاص زارحا زا سپ نآ بجوم
یم داجیا دیدجت قح نودب هدننکارجا هاگداد هک دیامن .تسا نآ یارجا هب فلکم نآ رد رظن
1 - قدبط
« ظن ۀدیر
هبستکم قوقح
» موکحم یارب یجراخ مکح ، یم داجیا ار یقح هل
قدح نیا و تسا بستکم و تباث قح هک دنک
،یساملا( دشاب رثا أشنم و مرتحم یطیارش تحت رگید روشک رد دیاب 1142
: 21 - 22 .)
9 . 0 مزلا و یعطق . مکح ندوب ارجلاا
هاگداد رد یجراخ مکح یارجا و ییاسانش تساوخرد عقاو شریذپ دروم یتروص رد ناریا یاه
یم رداص هاگداد رظن زا مکح نآ هک دوش مزلا و یعطق هدننک
دنب( دشاب ارجلاا 0
ۀدام 142 .)م.ا.ا.ق
یم یقلت یعطق ینامز مکح کی عوضوم هک دوش
،یساملا( دشاب هتفای هلصیف ًلاماک اوعد دروم
1142 : 24 ،یرونروپ( هدوب یمومع مظن دعاوق زا و هموتخم رما رابتعا هب رظان رش نیا .) 1111
:
14 - 15 .تسا تساوخرد ّدر نآ یارجا تنامض ،)
نویسناونک 2112
دنب رد هدشدای رش دروم رد زین ههلا ماکحا 1
ۀدام 0 یم راعشا :دراد
« مکح
مزلا أدبم روشک رد هک دش دهاوخ ارجا ... یتروص رد اهنت دشاب ارجلاا
.»
کلام ،نویسناونک قباطم اذل
رداص هاگداد رظن زا مکح هک تسا نآ یجراخ مکح یارجا یاضاقت شریذپ .دشاب ارجا لباق ،هدننک
دنب رد مکح یارجا تیلباق مدع یارجا تنامض 0
ۀدام 0 :تسا هدش حیرصت حرش نیا هب .ک
« ارجا ای ییاسانش هک یتروصرد
مکح هدشدای دنب رد 1 ، رد رظندیدجت عوضوم تلود
ای دشاب أدبم
یارب ینامز تیدودحم هچنانچ دیدجت تساوخرد
دشاب هدشن یضقنم یداع رظن ،
تسا نکمم
هب دوش در ای دتفیب قیوعت .
،ندرک در مکح یارجا ای ییاسانش یارب یدعب تساوخرد زا عنام
یمن دوش .»
بانب تساوخرد هاگداد نیار ات دهد تلهم ناهاوخ هب ار ینامز ۀرود کی دراد رایتخا هدش
هب تسا نکمم یرایتخا درکیور نیا .دیامن در ار تساوخرد ای و ددرگ یعطق أدبم روشک رد مکح دوش رجنم نویسناونک یارجا رد یرباربان
(Efeciner, 2020: 781)
. هب ،دنب نیا فده تسا نآ رظن
راکبلط هک رد هک هچنآ هب تبسن روشک زا جراخ رد مکح یارجا قیرط زا رتشیب قوقح بسک زا ار
هب روشک لخاد رد مکح یارجا تروص یم تسد
ددرگ عنام ،دروآ
(Clover, 2020: 7-8)
.
هک دش دهاوخ رجنم ناریا یقوقح ماظن رد یدیدج درکیور هب نویسناونک بیوصت نیاربانب هب من فشک هاگداد رگا نآ بجوم مزلا و یعطق أدبم روشک رد مکح هک دیا
هب ،تسا هدشن ارجلاا
.دیامن اطعا نآ ندش یعطق یارب ار یدعوم دراد رایتخا ،نآ ّدر یاج
9 . 9 یجراخ مکح ندوب ربتعم .
دنب قباطم ،ناریا قوقح رد 0
ۀدام 142 یجراخ مکح یارجا و ییاسانش طیارش زا یکی ،م.ا.ا.ق
هک تسا نآ
« هک یروشک رد مکح دشاب هداتفین رابتعا زا ینوناق تلع هب ...هدش رداص
» ،ور نیا زا ؛
یم تموکح نآ رب هک ینوناق قبط رب هک تسناد ربتعم دیاب ار یمکح هب دنک
هب و دشاب هدمآ دوجو
،یرونروپ( دشاب هدادن تسدزا ار دوخ رابتعا )نامز رورم دننام( ینوناق تلع ره 1111
: 21 - 21 .)
نویسناونک 2112
اکحا یم ًاحیرص رش نیا هب ههلا م یم ررقم و دزادرپ
:دراد
« رد اهنت مکح
یم ییاسانش یتروص ...دشاب ربتعم أدبم روشک رد هک دوش
» دنب(
1 ۀدام 0 قباطم نیاربانب .)ک
دشاب رابتعا هنوگره یاراد أدبم هاگداد نوناق ساسا رب دیاب مکح ،نویسناونک
(Weller, 2019:
کح ندوب ربتعم اذل ؛8)
رداص روشک نوناق ساسا رب یجراخ ۀمکحم م هب ،مکح ۀدننک
یطرش ناونع
.تسا نویسناونک و ناریا یقوقح ماظن رد یجراخ مکح یارجا و ییاسانش یارب کرتشم
9 . 3 یجراخ هاگداد فرط زا ارجا روتسد رودص .
ا هدش نآ یارجا و ییاسانش یاضاقت هب تردابم هک یجراخ هاگداد مکح ،ناریا قوقح رد دیاب ،تس
« رداص روشک رادتیحلاص تاماقم یوس زا نآ یارجا روتسد دشاب هدش رداص مکح ۀدننک
» دنب(
1
ۀدام 142 یم ناشن یروتسد نینچ دوجو هکارچ ؛)م.ا.ا.ق یارب مزلا لحارم ۀمه ،مکح هک دهد
موکحم نکیل ،هدرک یط ار هدننکرداص روشک رد ندش ارجا تسا هدشن نآ یارجا هب قفوم هل
یرش(
،یرقاب تع 1124
: 121 نوناق ،نیا رب نوزفا .) یاهدنب رد راذگ
2 و 1 ۀدام 171 موکحم ، ار هل
یهاوگ ۀمجرت و مکح یارجا روتسد تشونور هک تسا هدومن فلکم تاماقم یوس زا ار نآ ۀدش
یذ تاماقم هک نیمه دندقتعم یخرب دروم نیا رد .دیامن تسویپ مکح یارجا ۀماناضاقت هب حلاص
یذ حلاص هب نآ فلاخ هک ینامز ات ،دنیامن رداص ار مکح یارجا روتسد یجراخ هدیسرن تابثا
،یتایح( دومن باحصتسا ار نآ رابتعا یاقب دیاب ،تسا 1121
: 101 هاگداد یهاوگ ۀئارا فرص اذل ؛)
رداص تساوخرد زا تیعطق رب ینبم مکح هدننک یم تیافک هدننک
،یرجاهم( دنک 1121
: 110 رد .)
خرب ،لباقم هتسناد نوناق رد یهاتوک ار تشونور ۀئارا ِفرص ی
یم نایب و دنا ببس رما نیا دنراد
یمن یگدیسر یضاق هک دوش تیعقاو یتسرد زارحا یارب هدننک
نتساوخ زا ،مکح هب وبرم یاه
هنیمز ۀیلک ۀرابرد مزلا کرادم مشچ دنتسه تابثا دنمزاین هک ییاه
،یقوجلس( دنک یشوپ 1122
:
502 ،نکیل .) رداص هاگداد زا ارجا روتسد رودص ۀئارا هک دندقتعم یخرب هکلب ،درادن ترورض هدننک
مزلا و یعطق مکح ۀئارا یم تیافک هدننکارجا ۀمکحم هب یضاقتم یوس زا ارجلاا
نآ تیزم و دنک
،یناشورف یدمص( تسا ییاسانش رد لیهست 1121
: 47 هب .) یم رظن ،یهاگدید نینچ دسر
مشچ ترورض رب یشوپ .دراد یناوارف تارطاخم و تسا یجراخ ماکحا رابتعا یاه
هگرب عقاورد مکح یارجا روتسد ،نیاربانب ینوناق صاخ تافیرشت تحت هک یمسر تسا یا
رداص روشک رش نیا دوجو هتبلا .تسا هاگداد نآ مکح یارجا روتسد نمضتم و هیهت مکح ۀدننک
ن دنس نیا .تسا یملاعاریغ ماکحا صوصخ رد ًافرص یم ناش
و تسا رابتعا یاراد مکح هک دهد
،ینوناق لحارم ۀیلک یط اب یضاقتم ببس هب
موکحم ییاراد مدع ًلاثم رداص روشک رد هیلع
،هدننک
یرتشیب تیمها ینامز یجراخ ماکحا یارجا عوضوم هکارچ ؛تسا هدشن مکح یارجا هب قفوم یم موکحم هک دبای رداص روشک ورملق زا جراخ رد هیلع
ۀدننک هرداص مکح زا و دراد تماقا مکح
یمن تیعبت ارجا هاگداد تساوخرد عنام دنس نیا ۀئارا فرص ،یلم حلاصم تهج هب هتبلا .دنک
ۀدننک
.دوب دهاوخن رگید مزلا کرادم ۀئارا رد مکح نویسناونک رد 2112
هب هدشدای رش ههلا ماکحا قش ،نیا دوجو اب .تسا هدماین تحارص
« ج » دنب زا 1 ۀدام 12 تساوخرد یوس زا هک یدانسا زا یکی دروم رد .ک ارجا ای ییاسانش ۀدننک
هعجارم هاگداد هب دیاب مکح تحص تابثا یارب ددرگ هئارا هدننک
(Weller, 2019: 9)
ررقم نینچ ،
یم :دراد
« تابثا یارب مزلا دانسا هنوگره تسا رابتعا یاراد مکح هکنیا
تروص رد ای
،ارجا تیلباق
م روشک رد مکح أدب
مزلا تسا ارجلاا .»
هب نینچمه دنب بجوم
2 ۀدام 12 :ک
« هب مکح طیارش رگا
هعجارم هاگداد لصف نیا طیارش ایآ هک دنک یسررب ات دهدن هزاجا هدننک
ققحم ،ریخ ای تسا هدش
هاگداد نآ یم
دناوت دنک تساوخرد ار مزلا کرادم .»
صخش ،نویسناونک قباطم نیاربانب
تساوخرد اث دیاب هدننک
مزلا و ربتعم ،أدبم روشک رظن زا هطوبرم مکح هک دیامن تب هک تسا ارجلاا
یم رما نیا دوجو اب .دریذپ تروص یرگید شور ره ای و ارجا روتسد رودص ۀئارا قیرط زا دناوت
مزلا کرادم ۀئارا تهج رد مکح ۀدننکارجا هاگداد تساوخرد زا عنام کرادم نیا ۀئارا فرص ،نیا دوب دهاوخن رگید .
9 . 4 تیحلاص دجاو هاگداد یوس زا مکح رودص .
نویسناونک 2112
هب ،ههلا ماکحا یارجا و ییاسانش رد أدبم روشک هاگداد تیحلاص لرتنک روظنم
( یلیصفت تسرهف کی ،یجراخ ماکحا 11
زا )دنب ار میقتسمریغ تیحلاص دعاوق دنب رد
1 ۀدام 5 هئارا
یم ماظن رثکا یوگلا هک دهد هب( یقوقح یاه
تسا )اپورا ۀیداحتا هژیو
(Brand, 2019: 11-31)
هتبلا .
تروص رد ار اهنآ هکنآ هن تسا هتسناد ارجا و ییاسانش رش ار تیحلاص یمومع لیلاد نویسناونک لیلاد زا یکی هک دنک تابثا هک تسا مزلم ییاسانش یضاقتم اذل .دیامن بوسحم در یارب یلیلد ،نادقف تسا دوجوم ،میقتسمریغ تیحلاص
(Weller, 2019: 8)
یم ار یماکحا ،ور نیا زا . طیارش دجاو ناوت
هب نویسناونک تحت ارجا و ییاسانش دشاب اراد ار تیحلاص یاهرایعم زا یکی هک دروآ رامش
(Efeciner,
2020: 788)
؛ نیا ریغرد دش دهاوخ در تساوخرد تروص
(De Araujo & De nardi, 2020: 71)
.
ۀدام تسخن دنب 5
دهعت ،ک دودحم یماکحا هب ار دهاعتم روشک کی یارجا و ییاسانش تا
یم اهنآ رد هک دیامن 1
- هک یصخش هک ییاج دننام ؛دشاب هتشاد دوجو هدناوخ و أدبم روشک نیب ابترا
یم تساوخرد ارجا ای ییاسانش وا هیلع قش( دشاب أدبم تلود یداع میقم ،دوش
« فلا » دنب زا 1 ۀدام 5 )
؛...و 2 - داد تیحلاص دشاب هتفرگ تروص )ینمض ای حیرص( نیفرط قفاوت یانبم رب أدبم روشک هاگ
قش(
« ه » دنب زا 1 ۀدام 5 ؛...و ) 1 - هکنیا دننام ؛دشاب هتشاد دوجو أدبم روشک و اوعد نیب یطابترا مکح
یدادرارق دهعت دروم رد یوس زا و
هاگداد یروشک رداص دوش هدش ماجنا نآ رد دهعت یارجا هک و
دیاب ای
ا یم ماجن هتفرگ تسا قش(
« ز » دنب زا 1 ۀدام 5 دنب ،نیا دوجو اب . ...و ) 1
ۀدام 5 هدیچیپ ًاتبسن دعاوق یا
یم عضو ار هاگداد رد تسا نکمم هک دیامن
ینابم زا یتوافتم ریسافت هب فلتخم یاهروشک یاه
ددرگ رجنم ییاسانش مدع هجیتنرد و تیحلاص
(Brand, 2019: 31)
.
نش مدع فرص هتبلا هب مکح یارجا و ییاسا
نویسناونک بجوم
« ۀدام تیاعر اب 4
نیا ،
یمن یلم نیناوق ساسا رب ماکحا یارجا ای ییاسانش زا عنام نویسناونک دوش
» ۀدام(
15 هب ؛)ک
نانچمه ،نویسناونک ساسا رب أدبم هاگداد تیحلاص رش دوبن تروص رد همکحم هک انعم نیا یم هب دناوت نش هب یلم نیناوق بجوم دیامن مادقا یجراخ مکح ییاسا
(Pertegas, 2020: 8)
و هب
یم هتفگ هک تسا تهج نیا ماکحا یارجا و ییاسانش یارب ار درادناتسا لقادح نویسناونک ،دوش
یم هئارا یناهج حطس رد یجراخ دهد
(North, 2020: 47)
.
ۀدام قباطم و ناریا یقوقح ماظن رد 271
قبط یجراخ هاگداد تیحلاص ،م.ق نییآ دعاوق
یم زارحا مکح ۀدننکرداص روشک یسرداد ،یقوجلس( ددرگ
1124 : 121 شریذپ ،تروص نیا رد .)
ساسا رب ادتبا یجراخ ماکحا یارجا و ییاسانش یارب یناریا هاگداد ات دش دهاوخ ببس نویسناونک یم ،طیارش دوبن تروص رد و دیامن یگدیسر أدبم هاگداد تیحلاص هب نویسناونک ب دناوت
نیناوق ه
.ددرگ لسوتم یلخاد 3 یارجا و ییاسانش عناوم . ماکحا
یجراخ
ۀدام رد یجراخ ماکحا یارجا و ییاسانش عناوم ،ناریا قوقح رد 142
هک تسا هدش میظنت .م.ا.ا.ق
یم ملاعا دودرم ار ارجا و ییاسانش تساوخرد ناریا هاگداد ،دوجو تروص رد نیا رد هتبلا .دیامن
ریا هاگداد ،صوصخ یضاقتم صخش تقیقحرد هکارچ ،درادن ار مکح هب یوهام یگدیسر قح ینا
یمن تساوخرد ار اوعد هب ددجم یگدیسر یم اهنت هکلب ،دنک
نیا رد مکح یارجا ناکما هب دهاوخ
،یتایبماش( دربب یپ روشک 1101
: 72 .)
نویسناونک 2112
ۀدام رد ار یتاهج ههلا 7
هب ح ییاسانش مدع یمومع ینابم ناونع مک
یم تسرهف یجراخ دیامن
نویسناونک زا ًاتدمع هک 2115
تسا هدش ذخأ ههلا
(Brand, 2020:
و16)
دنب رد 1 ۀدام 0 یم راعشا :دراد ...«
ییاسانش نویسناونک نیا رد هک یلیلاد هب طقف ارجا ای
نییعت یم تسا هدش دناوت
در دوش .»
حیرصت لیلاد هب اهنت نویسناونک اذل ۀدام رد هدش
7 ، در هزاجا
یم دهاعتم روشک هب ار دهد
.(Brand, 2019: 10; Weller, 2019: 7)
لصا زین نویسناونک رد
دنب رد ًاحیرص رظندیدجت تیعونمم 2
ۀدام 0 نآ قباطم هک تسا هدش ررقم
،
« چیه هنوگ
جت دید تساوخرد روشک رد مکح تیهام رد یرظن دوجو هدنوش
.تشاد دهاوخن
ًافرص تسا نکمم
یگدیسر نینچ تسا یرورض نویسناونک نیا یارجا یارب هک
، دشاب هتشاد دوجو .»
یانثتسا
دشاب یرورض تسا نکمم در لیلاد یسررب یارب ًاتدمع زین هدشدای
(Weller, 2019: 7)
.
هئارا یبلس لیلاد ققحت تروص رد ،نیا دوجو اب ۀدام ردص هب هجوت اب و نویسناونک رد هدش
7 ،
ارجا ای ییاسانش
« یم دناوت » ،ناریا قوقح رد اما .دوش )قیلعت دراوم یخرب رد ای( در هاگداد بناج زا
زا یخرب هتبلا .دیامن در ار ارجا ای ییاسانش دیاب یناریا ۀمکحم ،عناوم زا کیره دوجو تروص رد هئارا ّدر تاهج ؛دراد تقباطم تسا هدمآ یندم ماکحا یارجا نوناق رد هچنآ اب نویسناونک رد هدش
د هب ،تمسق نیا رد اذل .تسا هدش هدروآ نویسناونک رد زین یرگید یفاضا لیلاد هک یلاحر
هب کیره یم هتخادرپ هناگادج روط .دوش
3 . 0 ناریا قوقح و نویسناونک نیب کرتشم عناوم .
زا یخرب عناوم هک تسا کرتشم ناریا قوقح و نویسناونک نیب یجراخ ماکحا یارجا و ییاسانش
ترابع :زا دنا
3 . 0 . 0 تساوخرد روشک هاگداد یراصحنا تیحلاص . هدنوش
ماظن یخرب رد هک دراد دوجو یراصحنا تیحلاص تاعوضوم یضعب هب یگدیسر یارب یقوقح یاه
ییاسانش روشک ،عقاوم نیا رد .درک دهاوخن ارجا ار یجراخ ۀمکحم ِمکح هدننک
گدیسر رد یناریا هاگداد یصاصتخا تیحلاص زین ناریا قوقح رد زا یکی ،اوعد عوضوم هب ی
دنب( تسا یجراخ ماکحا ییاسانش عناوم 4
ۀدام 142 تیحلاص رد هچنآ هب نیناوق رد هتبلا .)م.ا.ا.ق
یم ناریا هاگداد یراصحنا قوقح زا یخرب رظن هب ،نیا دوجو اب .تسا هدشن حیرصت دشاب
هچنآ ،ناناد
نوناق هک ار داوم رد راذگ
12 یندم یسرداد نییآ دعب هب لاوما هب وبرم یواعد دننام ،تسا هدروآ
ۀدام( لوقنمریغ 12
هب ناریا هاگداد یلصا تیحلاص ،) ۀدام( هدناوخ هاگتماقا ناونع
11 رد ،...و )
هاگداد یراصحنا تیحلاص یم رارق ناریا یاه
،یرقاب تعیرش( دریگ 1124
: 111 .) دوجو اب نکیل
ندم یسرداد نییآ نوناق رد تیحلاص بابسا یگدرتسگ یمن ،ی
قیداصم زا ار دعاوق نآ ۀمه ناوت
دنب 4 ۀدام 142 یم دودسم یجراخ یأر ییاسانش باب ًابیرقت هکارچ ؛تسناد م.ا.ا.ق یوس زا .دوش
تیحلاص لامعا هب زین لوقنمریغ لام عوقو لحم رب یصاصتخا تیحلاص ندومن روصحم ،رگید رد نآ تیحلاص لرتنک مدع و یجراخ هاگداد یوس زا هدرتسگ رجنم ارآ ییاسانش ۀلحرم
یم .دوش
دروم نیا رد یصخشم دعاوق تسا مزلا ،تیحلاص ندوب یراصحناریغ لصا هب هجوت اب اذل شیپ ،یدوصقم( دوش ینیب 1011
: 102 .) هس یاهدنب زین ناگدنسیون زا یخرب ۀدام ۀناگ
241 ار م.ق
هرهب یاهانثتسا ۀدننکررقم هک تسا یندم قوقح زا یجراخ عابتا ِیدنم
هب هک یدراوم رد ای و بجوم
نیب نویسناونک هب ناریا قاحلا هب ،تسا حلاص یناریا هاگداد ،یللملا
تیحلاص قیداصم ناونع
رب یراصحنا هدرمش
،ینسحم و یمامغ( دنا 1124
: 174 ۀدام هتبلا .) 241
هاگداد نییعت هب .م.ق
عابتا یصوصخ قوقح تیدودحم نییعت هب اهنت و درادن یطابترا حلاص ناریا روشک رد هجراخ
یم ،یدوصقم( دزادرپ 1121
: 522 یراصحنا تیحلاص دراوم زا هدشاصحا قیداصم دوبن ،نیاربانب .)
یم ار یناریا هاگداد .تسا دیدج تاررقم عضو دنمزاین هک تسناد دوجوم یاهلأخ زا یکی ناوت
نویسناونک 2112
ناونع تحت ههلا ماکحا
« ا و ییاسانش یارب یراصحنا تیحلاص ارج
» رد
ۀدام 4 یم ررقم :دراد
« یلع ۀدام مغر 5
رداص لوقنمریغ لاوما رد ینیع قوقح دروم رد هک یمکح ،
دش دهاوخ ارجا و ییاسانش ،دشاب هدش عقاو أدبم روشک رد لام هک یتروص رد طقف ،دشاب هدش .»
ۀدام ،عقاو رد 4
یم جرد نویسناونک رد ار میقتسم تیحلاص دعاوق زا یدودحم دادعت .ک هک دیامن
هب نآ بجوم ،صاخ دراوم رد
یوعد هب یگدیسر یارب یراصحنا تیحلاص روشک کی هاگداد اهنت
تساراد ار
(Brand, 2019: 12)
. ریغ لاوما زا یفیرعت نویسناونک رد هک تسا هدشن هئارا لوقنم
یم رما نیا امت ،هجیتن رد و ددرگ رجنم نآ زا دهاعتم یاهروشک توافتم ریسافت هب دناوت
م
شلات کی هب یبایتسد رب ار نویسناونک یاه یارب ناریا قوقح رد نکیل .دیامن فیعضت یتخاون
دنب رد نآ موهفم تخانش 7
ۀدام 142 داوم هب دیاب ،م.ا.ا.ق 12
ات 11 هک دومن عوجر یندم نوناق
ریغ لاوما ماسقا ۀیلک نآ قبط یم ربرد ار )یعبت و یمکح ،ناسنا لمع رثا رد ،یتاذ( لوقنم
.دریگ
دنب رد نویسناونک ،نیا رب نوزفا 7
ۀدام 2 فرصم زا تیامح تهج هب رد نانکراک و ناگدننک
هاگداد هب ،اهدادرارق نآ زا یشان تافلاتخا یم اطعا یراصحنا تیحلاص اه
دیامن
(Efeciner,
2020: 787)
یقفاوت باختنا رب ینتبم أدبم هاگداد تیحلاص رگا ،دراوم نیا رد نآ قباطم هک ،
تساوخرد روشک رد مکح ،دشاب یدادرارق دهعت لیلد هب ای و نیفرط تیاضر ای هاگداد لباق هدنوش
.دوب دهاوخن ارجا و ییاسانش
3 . 0 . 9 یمومع مظن .
هب ،ناریا قوقح رد دنب بجوم
2 ۀدام 142 تسا نآ مکح یارجا و ییاسانش عناوم زا یکی ،م.ا.ا.ق
هک
« ب وبرم نیناوق اب فلاخم مکح دافم هنسح قلاخا ای یمومع مظن ه
» مظن موهفم .دشاب
مظن هتبلا .تسا ینوگرگد لاح رد ناکم و نامز هب هتسب و هدشن حیرصت نیناوق رد یمومع هجرد هک تسا ناسکی ینابم و میهافم یاراد یمومع هک یدراوم مامت رد اریز ؛دراد نوگانوگ یاه
یم دانتسا یمومع مظن هب نوچ هک تسا نیا دوصقم ،دوش
هدعاق یارجا و تلود یلاع حلاصم اب یا
هدارا رب ،دراد همزلام هعماج عفانم هب ار ینوناق تسا نکمم هک یحلاصم اهتنم .دنک تموکح اه
یم یجراخ نوناق یارجا زا عنام هک یحلاصم اب ،دروآرد یرما تروص تسین ناسکی دوش
،نایزوتاک(
1125 : 142 - 141 یمومع مظن ریثأت ۀجرد ،عقاو رد .) مکح دافم یارجا زا یریگولج رد
فیفخ ،نیناوق ضراعت ۀلحرم هب تبسن یجراخ هاگداد یارجا و ییاسانش ۀلحرم رد اریز ،تسا رت
و یعطق مکح هک تسا نآ فده و تسا حرطم هدشداجیا قوقح ۀلئسم ،یجراخ ماکحا مزلا هب تسا بستکم یقح لماح عقاو رد هک یجراخ هاگداد یارجلاا دوش هدراذگ ارجا
،یساملا(
1142 : 22 - 21 هدرتسگ یجراخ مکح یارجا ۀلحرم رد یمومع مظن ریثأت ورملق ،نیا دوجو اب .) رت
هب یجراخ هاگداد مکح هکارچ ؛تسا نییآ دعاوق ینعی دعاوق هنوگ ود لامعا لصاح لومعم روط
رد یجراخ مکح هب نداد رثا بیترت یاضتقا ،ور نیا زا .تسا یوهام دعاوق و یندم یسرداد یم باجیا ناریا نیمزرس عافد قح تاعارم و یگدیسر زرط یتسرد ،نآ دافم رب نوزفا هک دنک
