ثیدح و نآرق مولع
Quran and Hadith Studies
1
Critical Discourse Analysis of Imam Sajjād's Damascene Sermon based on Norman Fairclough's Theory
Sayyide Zahra Makki, Ph.D. student, Ferdowsi University of Mashhad
Dr. Hasan Abdullahi (Corresponding author), Associative professor, Ferdowsi University of Mashhad Email: [email protected]
Dr. Seyed Hosein Seyedi , Professor, Ferdowsi University of Mashhad Abstract
Although Imam Sajjād's imamate occurred in the most dreadful situation, he never neglected the progress of the society as well as fighting against the illegitimate ruler (Ṭāqūt). Still, there is not enough information about his explanatory Jihad (holy struggle). So, it is necessary to conduct more research in this way. In such studies, the main object is proposing new issues or proving the earlier ones using modern theories of different fields, and through an extra-religious outlook on religious issues. In the same way, this writing aims to apply Norman Fairclough's critical discourse analysis theory. Fairclough suggests three stages in his theory, namely description, interpretation, and explanation. This study is done through a descriptive- analytical method based on Fairclough's theory. The results show that in the description and interpretation stages, regarding semantic relationships, phrases, ideological meaning and metaphorical value of the words, imperative and indicative moods, passive and active voices, emphasis, etc., this sermon conforms with the context and the aim of giving a sermon. Also, its intratextual relations with the Quran as well as Imam Ali and Imam Mojtabā's (AS) debates with Moʿāwiyah is evident. Moreover, in the explanation stage, through historical and documentary evidence, the influence of Imam's words on the governing atmosphere and its change has been shown.
Keywords: Critical discourse analysis, Ideology, Damascene Sermon, Imam Sajjād, Fairclough
This is an open access article under the CC BY license: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/
Vol. 55, No. 1: Issue 110, Spring & summer 2023, p.199-221
Print ISSN: 2008-9120 HomePage:https://jquran.um.ac.ir/
Online ISSN: 2538-4198
Accept Date: 21-05-2023 Revise Date: 25-04-2023
Receive Date: 06-12-2022
DOI: https://doi.org/10.22067/jquran.2023.79718.1416 Article type: Original Research
Quran and Hadith Studies ثیدح و نآرق مولع
هیرظن ساسارب )ع(داجس ماما ةیقشمد هبطخ یداقتنا نامتفگ لیلحت فلاکرف نمرون
یکم ارهز هدیس
برع تایبدا و نابز هورگ یرتکد یوجشناد یسودرف هاگشناد
دهشم
)لوئسم هدنسیون( یهلادبع نسح رتکد دهشم یسودرف هاگشناد رایشناد
Email: [email protected]
یدیس نیسح دیس رتکد دهشم یسودرف هاگشناد داتسا
هدیکچ ناقفخرپ رد )ع(داجس ماما تماما نارود نیرت
نیااب ؛دندرک دتندیزرون تتلفغ توغاط اب هزرابم و هعماج دشر زا لاح
شهوژپ نینچ ماجنا اذل ،درادن دوجو ناشیا ٔهنارگنشور داهج زا ینادنچ کرد یم ترورض ییاه
ٔهلهتئم تقاو رد دبای
نیا رد یساسا شهوژپ هنوگ
هرهب اب هک تسا نیا اه هزوح ِدیدج تایرظن زا یریگ
ن اب و فلتخم یاه نورب یهاگ
هب ،ینید
دوش هدیزرو مامتها هتشذگ بلاطم تابثا ای دیدج ثحابم حرط و ینید ثحابم هتفرگ هرهب فلاکرف یداقتنا نامتفگ لیلحت ٔهیرظن زا زین راتئج نیا رد ٔهتلحرم هتس هتب لئاق دوخ ٔهیرظن رد فلاکرف میا
هب تسا نییبت و ریئفت ،فیصوت یلیلحت شور
یرظن یانبمرب یفیصوت نتشور ریتئفت و فیتصوت ٔهتلحرم رد فلاکرتف ٔه
ترابع ،ییانعم طباور ِرظنزا هبطخ نیا هک دوشیم یدنب
و یرتما هوتجو ،ناگژاو یراعتسا شزرا و کیژولوئدیا راب ،اه
هباطخ فده و تفاب اب بسانتم و دیکأت و لاعفا یلوهجم و مولعم ،یربخ و نآرتق اب نآ ینتمانیب طباور تسا ییوگ
تارظانم ّوج رب ماما ملاک یراذگریثأت زین نییبت شخب رد تسا دوهشم زین هیواعم اب )ع(یبتجم ماما و )ع(نانمؤمریما
تسا هدش هداد ناشن دنتئم و یخیرات دهاوش اب نآ رییغت و مکاح یدیلک ناگژاو :
فلاکرف ،داجس ماما ،هیقشمد ٔهبطخ ،یژولوئدیا ،یداقتنا نامتفگ لیلحت
لاس 55 – هرامش 1 - یپایپ هرامش 111 - ناتسبات و راهب 1011 ص ، 111 - 111
پاش یپاچ ا 0219 - 1992 HomePage:https://jquran.um.ac.ir/
یکینورتکلا اپاش 8202
- 1352
:تفایرد خیرات 23
/ 90 / ات 2892
:یرگنزاب خیر 93 / 91 / 2891 :شریذپ خیرات
52 / 91 / 2891
DOI: https://doi.org/10.22067/jquran.2023.79718.1416 یشهوژپ: هلاقمعون
همدقم خادرپ رد یم فده ود ً
لاومعم ینید نوتم هب نت :دشاب رظن ِّدم دناوت
2 لیلحت و تایرظن ۀئارا ًلاماتک یاته
؛دیدج 1 شیپزا بلاطم دییأت و تابثا هتفگ
هیرظن بلاق رد هدش
ًلاوتمعم فده نیا رد رصاعم و نردم یاه
قیقد ربدت و قمعت ناگتشذگ تایرظن و ارآ رد ،رگشهوژپ یم یرت
دافتتسا اب و دنک هتیرظن زا ه
نورب یا و یتنید
هیواز زا و یداقتعا زاین اتب بسانتم هاگن ،یا
و دنتتئم ییوگزاتب هتب دوتخ رتخع تاکیکتشت و تاهبتش و اته
یم دیدج تایرظن اب نآ قیبطت و ناگتشذگ حورش یقادخم رد رتضاح راتتشون هتک درتکیور نتیا رد دزادرپ
هاگدید و نانخس زا یهاگ تسا نآ رادم رب دراوم یخرب ه
ناتمه رد اتما ؛تتسا هدتش هدافتتسا ناگتشذگ یا
هب هتک یبلاتطم تتسا هدش یعس نامتفگ لیلحت ۀیرظن یانبم رب زین هدودحم ۀتبطخ حرتش رد یتلک تروتص
هیرظن بوچراهچ رد ،تسا هدش هتفگ )ع(داجس ماما ۀیقشمد نورب یا
،ناتگژاو هتب دانتسا اب و رصاعم و ینید
یأت ًادجم هبطخ ،ینتمانیب طباور و وحن دوش تابثا و دی
:تتسا هتلحرم هتس لماتش تتسا نآ یانبم رب رضاح راتئج هک فلاکرف یداقتنا نامتفگ لیلحت ۀیرظن نتم ِرگید رصانع زا یخرب و یروتسد دعاوق و ناگژاو هب ًاتدمع فیصوت ۀلحرم رد نییبت و ریئفت ،فیصوت و
یم هتخادرپ نآ کیژولوئدیا شقن دنیارف یسررب دوش
و نامتفگ یاه هنیمز شناد اب نآ طابترا
ۀلحرم نامه یا
هب ار نامتفگ ،نییبت ینعی ؛موس ۀلحرم و تسا ریئفت یم نایب و یفرعم یعامتجا لمع ناونع
هتنوگچ هتک دنک
نامتفگ هب اه راتخاس ۀلیسو یم لکش یعامتجا یاه
یم یدیلوتزاب تاریثأت هچ و دنریگ راتخاتس نآ رب دنناوت
اه
دنشاب هتشاد و هباطخ نیز ماما نانخس هتنومن نیرتتهب زا یتکی دتیزی خاک رد )ع(نیدباعلا
یژولوئدتیا ود لتباقت یاه
لها و ملاتسا یژولوئدتیا و هتشیدنا اتب نایوما ۀلئلس وا زا رتارف و دیزی داضتم و توافتم ) (ربماتیپ ِتتیب
یهاگآ یپ رد دوخ هاتوک ًاتبئن نانخس رد ماما تسا بتیرف و هاتگآان مدرتم هب یشخب
روخ و دنتتئه ماتش ۀد
یم شلات یب ار مکاح هاگتسد نیغورد تاغیلبت و تافیرحت ات دننک ۀعاتشا رد ار ناتنآ موش فادها و دننک رثا
یلع هب ارتفا و ارگربج رکفت نب
یبا دنزاس یثنخ وا نادناخ و )ع(بلاط
ان زین نایعش یارب یتح )ع(داجس ماما ِیتازرابم ۀشیدنا هک تسا نآ شهوژپ نیا ترورض هدتنام هتخانش
هب نیا و درادن دوجو ناشیا ٔهنارگنشور داهج زا ینادنچ یمومع کرد و تسا بتلغا علاطا هک تسا نآ ببس
نارود هتکنآ لاتح ،تسا یرهاظ یناوتان و یرامیب و اروشاع ۀعقاو هب رخحنم )ع(داجس ماما یگدنز زا مدرم نیز تماما تخس دیاب ار )ع(نیدباعلا
سائح و نیرت نارود نیرت
ناناملتئم و نایعیتش یعاتمتجا و یسایس
یب و تئناد یقیقح ماتما شود رتب یملاتسا ۀعماج یونعم تیلاو و تماما راب ینیگنس نارود نیا رد ،کش
نیز نیازا تسا نیدباعلا هرهب اب ،ور
نایم تاعلاطم زا یریگ هتشر
زا یتخرب ،دنتتئم و یتنتم دهاوش ۀئارا و یا
یداقتعا و یسایس تازرابم داعبا یم لیلحت تاملک و تارابع بلاق رد)ع(داجس ماما
دوش
باتک و وا دوخ راثآ رب هولاع فلاکرف یداقتنا نامتفگ لیلحت ۀیرظن ۀنیمز رد هتشون هنیمز نیا رد هک ییاه
یم تسا هدش ۀلاقم ود هب ناوت
« فلاکرف یوگلا ساسا رب هغلابلا جهن مهد ۀمان نامتفگ لیلحت »
و
« لتیلحت
یداقتنا نامتفگ نو و فلاکرتف ۀتیرظن یاتنبم رتب قشمد لها هب باطخ رقابدمحم ماما
کتیاد » درتک هراتشا
نیز ماما ۀبطخ عوضوم رد نینچمه یم )ع(نیدباعلا
باتک ود هب ناوت «
دجئم رد )ع(داجس ماما ۀبطخ حرش
ماش ماج
» هب ، زین و یمق هناگی یئارون دمحا ششوک
« ماش رد )ع(داجس ماما ۀبطخ و همانیگدنز
» ، یتلع رثا
باتک درک هراشا یدمحم
« نیز داجئلا ماملإا داهج نیدباعلا
» زتین یللاج ینیئح اضردمحمدیس ملق هب ،
هب روط تسا هتخادرپ )ع(داجس ماما یداقتعا و یرکف ۀزرابم هب یلک
شهوژپ مامت نایم رد اما تروص یاه
رد هتک تتسا هتتفاین تتسد یلقتتئم شهوژتپ هتب هدنراگن ،هتفرگ
ظن بوچراهچ هجوتاب و فلاکرتف یداقتنا نامتفگ لیلحت ۀیر
هتطبار ،یتبرجت شزرا عوتن جنتپ هتب ،یناتیب ،یا
هبطخ اب هبطخ نیا ینتمانیب لیلحت هب زین و نتم فیصوت هب یراعتسا و یدنویپ همان و اه
و )ع(یتلع ماما یاه
شهوژپ رد ، قاورد دشاب هتخادرپ )ع(یبتجم ماما و یتنتم یرتگننزج ً
لاوتمعم یلبق یاه یللادتتسا ۀویتش
هب فلاکرف ۀیرظن هیرظن ناونع
نورب یا یمن هدهاشم ،درادن یداقتعا یریگوس هک ینید راک رد هکلب ،دوش
یاته
بتلاطم و تسا هدش نایب ًامیقتئم تسا هدش رکذ هجیتن و نییبت شخب رد راتئج نیا رد هچنآ بلغا ،هباشم هب فیصوت شخب شن رکذ بلاطم نآ للادتسا و همدقم ناونع
تسا هد
و یداتقتنا ناتمتفگ لتیلحت رتصاعم ۀیرظن هب هیکت اب هک تسا نیا راتئج نیا رد یلصا ۀلهئم ،نیاربانب یئزج شور نورب یرازبا اب تقیقحرد و نآ رگن
هتجوت اتب هبطخ نتم رد )ع(داجس ماما یرگنشور داعبا ،ینید
هب هجیتن و دوش صخشم تفاب و روتسد ،ناگژاو هب هژیو و یقادخم تروص
و دوش هئارا نییبت شخب رد دنتئم
ماهبا و یشلاچ هاگن هک تسا یزیچ نامه نیا لاؤتس نیارباتنب دراد زاتین نآ هتب رتصاعم بتطاخم ِزیخ
یاه
:تسا حرطم لیذ نیداینب 2 هاتگآان بتطاخم ۀتعماج وتخخ رد و نید زا جورخ ماهتا اب هلباقم رد )ع(داجس ماما ینابز شنک
سد و ناگژاو شخب رد یماش ؟تسا هنوگچ روت
1 یم ینید نوتم مادک اب هبطخ نیا نایم ار تینتمانیب دمائب نیرتشیب ؟تفای ناوت
5 یاتضف رتییغت رد یریثأتت هچ ،)ع(داجس ماما ۀیقشمد ۀباطخ ،یخیرات تادنتئم و دهاوش ساسا رب
؟تسا هتشاد مکاح 1 نامتفگ . ار نامتفگ ،نارگلیلحت یخرب
« یلکش ای یطابترا یدادخر یم یملاک لماعت زا
دتنناد » ،کیادتنو(
20 )
یم نایب نابز دربراک زا هک یتشادرب رد روسوس هبنج هب دنک
ۀتتکن اتما دراد هجوت نآ یعامتجاریغ و یدرف یاه
یم یدادارق ار لولدم و لاد نایم ۀطبار یو هک تسا نیا ام ثحب یارب وا ۀشیدنا یساسا ،بتیترت نیا هب دناد
یدادرارق اب نابز دش
مه ،ن یم لدب یعامتجا یرما هب نامز ،یرتنلاک( دوش
21 یاتنبم و هتیاپ هتک هاگن نیا )
نابز شقن یسانش یم دربراک نامه ار انعم ،تسارگ
نیازا و دناد ینابزریغ میهافم و تفاب ،ور
» لیلحت رد زین ار
یم دراو نابز همه ۀعلاطم ،نامتفگ ،یقلت نیا رد ، قاورد دنک
هب نابز ۀبناج اگنه
تسا نآ تفاب رد و دربراک م
،نامه(
22 هب اذل ) بحاص زا یخرب داقتعا دراد یعاتمتجا ۀتنیمز هک تسا یرتئب و نایرج نامتفگ ،نارظن
نایب بلاطم و تاراهظا هرازگ ،هدش
حرطم یایاضق و اه نآ یناتعم و هدافتتسا دروتم تاراتبع و تاتملک ،هدش
،اجک ،نامز هچ هک دنراد نیا هب یگتئب ًامامت هتچ اتی زتیچ هتچ ررتض ای دوس هب و یئک هچ طسوت ،هنوگچ
هتفرگ تروص ینائک کم( دنا
،لناد 31 )
نیارد دوخ فلاکرف یم هراب
:دیوگ
« هتک متئه عوضوم نیا دییأت یپ رد نامتفگ حلاطصا زا هدافتسا اب نم
دنیارف و طباور نایم رد نابز دربراک یعامتجا یاه
هتب هک تسا هدش روخحم یا یتمظنم روط
ار یناتبز عوتنت
یم نییعت تروص لماش هک دننک یم ینابز یاه
یم راکشآ نتم رد هک دوش دنوش
( » 28 )
نامتفگ لیلحت یم ار نامتفگ لیلحت :
نآ دربراتک ماتگنه اتی تتفاب رد راتتفگ اتی نتتم لیلحت نامه ناوت
یم قاورد تئناد هب نامتفگ لیلحت هب دوش
نابز رد یشور ناونع هک درک هجوت یسانش
رد ار ناتبز دراد دخق
یم راک هب هک یتفاب ،نیارباتنب تتسا ناهنپ هتشون ای هتفگ سپ رد هک دزاس نایامن ار یفده ای دنک یسررب دور
یم یم ار نامتفگ لیلحت هکنیا ای دراد راکورس هلمج زا رتارف یزیچ اب نامتفگ لیلحت تفگ ناوت هب ناوت
یانعم
لحت و هیزجت و نیریز یانعم یزاسراکشآ انعم لی
یم نتم نیا هک تئناد نتم کی هارمه یاه هب دناوت
تروص
هراپ ای هتشون ،یدمحم( دشاب راتفگ
یسانشروظنم نابز
، 218 )
هب روط یم یلک :درب مان نامتفگ لیلحت رد درکیور هس زا ناوت
« تخاس نامتفگ لیلحت لیلحت یارب هک ارگ
دش هتفرگ راک هب هلمج حطس زا رتلااب یحطس رد نابز شقن نامتفگ لیلحت ؛
هب ار ناتمتفگ هک ارگ ناتبز ۀتباثم
هب یم فیرعت دربراک ماگنه یم نابز دربراک تفاب هب و شقن هب ار تیولوا و دنک
نامتفگ یداقتنا لیلحت و دهد
نیزا و تسا هدنامزاب فرص فیصوت حطس رد نامتفگ یتنس لیلحت تسا دقتعم هک تفاب ،ور
یتسو یاته رت
و تردق و یعامتجا یم راک هب لیلحت رد زین ار یژولوئدیا
دریگ » ،یناطلس(
53 هب زتین شرتگن نتیا ) ببتس
هاگدید دقن اب یتئیئکرام یاه هبور ییاه
نیااب اما ؛تسور یم لاح
،ناتمتفگ یداتقتنا لتیلحت هتک تفگ ناوت
هب هدنزاس رد هشیر یگمه فوم و لاکلا نامتفگ ۀیرظن و وکوف درکیور ،فلاکرف درکیور هژیو ارگ
یعامتجا یی
،نامه( دنراد 51
)
2 فلاکرف رظنم زا نامتفگ یداقتنا لیلحت .
ۀرتئگ رد ار نامتفگ ،یداقتنا نامتفگ لیلحت داهن
ناتهنپ یژولوئدتیا و تردتق بحاتص و یمتسر یاته
هب لیکشت لماوع ناونع یم یسررب نتم و نابز ۀدنهد
یهاگآ هب مزلم ار دوخ و دنک رد لوتحت و رتییغت و یشخب
عماج یم ه یرای شتقن ٔهرابرد یهاگآ شیازفا هب کمک ار دوخ یدربراک فده ،فلاکرف دناد رد ناتبز ۀدتنهد
یم ناونع نارگید رب دارفا یخرب طلئت هب ماتگ نیتلوا یهاتگآ وا داتقتعا هتب ارتیز ،دتنک
ر یوتس تتسا ییاته
( Fairclough,1 )
هب یو بحاص زا یکی ناونع عامتجا یلمع ار نابز ،هصرع نیا نارظن
یم رامش هب ی ،رتظنم نتیا زا دروآ
شخب ریاس هب طورشم ینعی ؛تسا یعامتجا طورشم یدنیارف نابز نوتچمه فلاکرف هعماج ینابزریغ یاه
هیرظن رگید یعامتجا رب ،نامتفگ لیلحت ۀزوح ِنازادرپ
یدرکراک و ندوب یاکتا ۀطقن اما ،دراد دیکأت نابز ندوب
راک وا ِرظنزا تسا یژولوئدیا رب وا دنیارف و طباور نایم رد نابز درب
یعامتجا یاه هتک تتسا هتتفرگ رارتق یا
هب یم نیتیعت ار ینابز لاکشا یمظنم روط هتبنج زا یتکی دتننک
طتباور رد ناتبز دربراتک ندوبروتخحم یاه
هب نابز ،تقیقحرد و تسا یژولوئدیا یدام لکش نابز هک تسا نیا یعامتجا هتتفرگرب رد یژولوئدیا ۀلیسو
یم دوش هطبار وا داقتعا هب ،رگید یوس زا هتک اتنعم نتیا هتب ؛تتسا رارتقرب ناتمتفگ و نابز نایم هیوسود یا
« هجوتاب نامتفگ تیدودحم و تاناکما هب
یم لکتش نابز یاه یم لکتش ناتبز هتب ناتمتفگ و درتیگ
دتهد
» )
(Johnston, 13 هب فلاکرف نمرون دیکأت یلصا زا یکی ناونع
هیرظن نیرت هر نیا نازادرپ
رد ناتمتفگ هتک تسا نیا رب تفای
تروص کی ۀطلس ،ینامتفگ یمظن رد تسا هطلس طباور یعامتجا دیلوتزاب بوچراهچ ،کیژولوئدیا یدنب
تروص رب ینامتفگ یدنب
یعیبط هب ،رگید یاه تروص نآ کیژولوئدیا لامعا و یناعم ندش
یم یدنب دماجنا
ص ینلاعاف زا لاومعم هدیدپ نیا ربارب رد تمواقمً یم ترو
داهن رگید رد نانآ هاگیاج هک دریگ مظن و اته
یاته
نآ تمواقم أشنم ینامتفگ ،سپیلیف و نئنگروی( تساه
28 )
3 ماش رد )ع(داجس ماما ۀبطخ رداصم هب یهاگن . یمیدق دانسا یفرعم و یسررب اذل ،تسا شهوژپ دروم نتم رب زکرمت و دیکأت یداقتنا نامتفگ لیلحت رد
یأت یارب ربتعم و تسا تیمها زئاح ماش ۀبطخ یتسار و تلاصا دی
لتقم و ناخروم هدرک لقن توافتم ار دیزی سلجم رد )ع(داجس ماما ۀبطخ ،نائیون
یبا لتقم دنا فنخم
هب یمیدق ناونع تتیاور ار دتیزی لباقم رد )ع(داجس ماما نانخس )یرمق یرجه مود نرق( دوجوم لتقم نیرت
هراشا باتک نیا رد تسا هدرک ا
لتقن دتیزی ستلجم یاتقو ٔهمادا رد هکلب ،تسا هدشن هبطخ داریا لحم هب ی
وبا( تسا هدش ،فنخم
128 لتتقم رد یمزراوتخ ) ترتضح ۀتبطخ ناتیب زا ستپ )متشش نرتق( نیتئحلا
نیز ماتما ۀبطخ ،نایوار هلئلس رکذ اب هارمه )س(بنیز لتخفم یلکتش هتب ار )ع(نیدتباعلا
مجتئنم و رت رت
یم تیاور بطخا( دنک ب
ن ،مزراوخ 1 / 10 نبا تیاور رد ) رد بوشآرهش
بقانملا کدتنا زتین )متشش نرتق(
یم هدید ماما نتفرربنم هب ۀوحن رد یتوافت هب هبطخ و دوش
( تسا هدش لقن رتزجوم لکش 8
/ 212 نیتنچمه )
رد یسربط جاجتحلإا
( تسا هدروآ هراشا دح رد و هاتوک رایئب ار نآ )مشش نرق(
1 / 522 باتک رد لقن ) یاه
دننام ،رصاعم هب کیدزن و رصاعم ییاور و یخیرات راونلأا راحب
یمزراوتخ لتتقم ۀخئن زا ذوخأم رتشیب زین
تسا یسررب و ثحب فلاکرف نمرون ۀشیدنا و یداقتنا نامتفگ لیلحت رتهب مهف یارب یتامدقم دش رکذ هچنآ :
هب هیرظن زا یکی ناونع یو یروتهت شور اتما ،دوتب هزوتح نیا یلصا نازادرپ
هتنوگ هتب رد ادتتبا هتک تتسا یا
هلحرم هب یا راکوزاس هب فیصوت ناونع یم نتم یروتسد و یناگژاو یاه
،ریتئفت ۀتلحرم رد ،همادا رد دزادرپ
یم یسررب ار نوتم ریاس اب لماعت و یطیحم طیارش درواتتسد ،نیتیبت شتخب رد و دنک
نتتم زا یناتمتفگ یاه
واکاو یعامتجا تاریثأت ِرظنزا ار رظنِّدم یم ی
ماتما ۀتبطخ لتیلحت هتب ساتسا نیتمه رتب زتین هتمادا رد دنک
یم )ع(داجس میزادرپ
4 )ع(داجس ماما ۀبطخ فیصوت .
یگژیو نامه ای فیصوت شخب رد نتم هک یراتخاس و یروص یاه
،تتسا لتیلحت نیا ِشخب ِنیرتروحم
یم لئاق توافت یشزرا عون جنپ نایم فلاکرف اد تسا نکمم یروص تاخخشم هک دوش
شزرا :دنتشاب هتتش
ناشن هک یبرجت رواب ۀدنهد
هطبار شزرا ؛تسا دیاقع و اه ناتشن ار بطاخم و هدنیوگ نایم لماعت عون هک یا
یم یم سکعنتتم ار تتتیعقاو زا نتتتم فتتلؤم تتتفایرد ،یناتتیب شزرا ؛دتتهد ۀویتتش هتتک یدتتنویپ شزرا ؛دتتنک
ماجئنا یم ناشن ار ملاک هب یشخب نا لیلحت هک یراعتسا شزرا و دهد
هراعتسا یداقت هب ملاک یاه
ۀویش ناونع
یم هدنیوگ کیژولوئدیا یعانقا دزادرپ
0 . 1 روتسد و ناگژاو یبرجت شزرا . :میهد خساپ لاؤس دنچ هب تسا رتهب هبطخ ناگژاو یبرجت شزرا لیلحت و فیصوت یارب یارب نونکا
:ناگژاو ییانعم طباور .أ لومش ،ییانعم مه لماش ،یلصا ییانعم طباور
یتم ییاتنعم داضت و ییانعم
داتضت یاراد و اتنعم مته ناتگژاو هورتگ ود هتب نیارباتنب درادن دومن نادنچ ییانعم لومش هبطخ نیا رد دوش یم ییانعم میزادرپ
مه :ییانعم نانچ مه تاملک رد تسادیپ هک :تتسا دوهتشم یتگژیو دتنچ )ع(داجس ماما ۀبطخ یانعم
راب ناگژاو یمامت ًابیرقت ،هکنآ تئخن هتب ؛تتسا یملاتسا ۀتشیدنا زا هدتمآرب و دراد کیژولوئدیا
،لاثمروط
:دنراد تللاد نآ کسانم و جح ۀضیرف ماجنا رب یّبل و جح ،یعس ،فاط دننام یتاملک
« نتنبا اتَنَ ننت َم ِرتنیَخ أ
ننبا اَنَ
أ ،ی َع َس َو َفاطَ یَّبَ
ل َو َّج َح نن َم ِرنیَخ »
تهشن هکنآ ییاوتحم ۀطیح و یناعم نیا گ
یتنآرق میهافم زا هتفر
جورخ( نارتسا ناوراتک هتب یجراتخ ماتهتا اتب لتباقت رد ،تتسا یارتتب دتیزی ارتیز ،تتسا )نتید زا ناگدتننک
تیعورشم یم هدافتسا یجراخ ناونع زا دوخ راک هب ندیشخب
بوکرس ار دوخ ات درک دتض رتب یتشروش ۀدننک
نیازا دهد ناشن یملاسا ۀفیلخ هش زا لبق نیئح ماما نانخس ،ور
لها و تدا لابرک ۀعقاو زا سپ ناشیا تیب
هب مایق هک دوب نیا رگنایب همه نتیازا و تتسا تعدتب و متس اب هزرابم و نید ببس
ربماتیپ ناتمدود ار دوتخ ور
یم یفرعم هدرپ ات دندرک ،یثدحم( دننزب رانک ار تلفغ یاه
231 )
و فصو رد یگمه یدعب تارابع ،هکنآ رگید برد رد نانمؤمریما نأش
ناتمه رد تسا هدش هتفگ ماش را
لاس هک یناکم یلع نعل و ّبس اه
نب یبا یتکی هکارچ ؛تسا هدش هداد ناشن هدیدنئپ و جیار یرما )ع(بلاط
هخخاش زا رد یرتشخمز تتسا هدوتب )ع(یلع نینمؤملاریما ترضح ،نایوما ریاس و هیواعم یداقتعا یاه
راربلأا عیبر یم
:دئیون
« ینب نإ و اونعل هّیما نتس نیعبتس مهربانم یلع ًاّیلع ( »
1 / 553 هتنوگ ناتمه ) رد هتک
یلع زا ییوگدب و نعل هب ربنم زارف رب بیطخ و دندرک نینچ زین ماش سلجم نب
نیئح و بلاطیبا نب
)ع( یلع
،یئلجم( تخادرپ 83
/ 252 نیهوت نیا هب خساپ یارب ماما ،تقیقحرد ) تمهت و اته
نختس هتب عورتش اته
ح ،نیاربانب دندرک مه ناگژاو ییانعم ۀزو
ینب یتاغیلبت ۀرطیس و ینومژه ود اب لباقت رد روطس نیا رد انعم هیما
رتظن نتیا زا و تتسا )ع(نینمؤتملاریما هب ّبس و نیهوت زین و ارسا ناوراک ندناوخدترم و یجراخ تهج رد تسا یمومع راکفا بیرف یارب یوما کیتکات اب لباقت رد ًلاماک
:ییانعم داضت نیا رد
یم حوضو هب تارابع :تتفای ار ییانعم داضت ناوت
ع عمااَ َنی ِدت ِحل من ن ق
لا ع وا ُسْعَی َو
َنی ِمِل نئ ملان
ننبااَنَ ی ِماَح منلا أ َو َنی ِمِل نئ من
لا ِمَرَح نن َع ِلِتاَق
َنی ِط ِساَ قن
لا َو َنیِث ِکاَّنلا َو َنیِقِراَمنلا
ود کیژولوئدتیا لتباقت ییاتنعم داضت زا عون نیا رد هب ناتمتفگ
حتضاو لکتش یم هدتید یرت
ماتما دوتش
یم نخس نانمؤمریما ترضح ناشدج ۀرابرد هک اجنآ ،ماش ۀبطخ رد )ع(داجس نآ زا اتنث و حدتم هتب دنیوگ
یمن افتکا راوگرزب یم فیتصوت نادحلم و ناکراشم اب هزرابم و هلباقم لوا فص رد ار ناشیا هکلب ،دننک
دتننک
یا اب )ع(داجس ماما ، قاورد هن لمع ن
تمهت اهنت غورد و اه
ینب یاه بیذکت ار نینمؤملاریما وخخ رد هیما
یم هب ار نانآ دوخ هکلب ،دننک فتص رد ،تتسا نیدحلملا ماق نامه هک )ع(یلع ترضح اب ینمشد ۀطساو
یم رارق نادحلم ینمشد نیا ۀشیر و دنهد
هب حیولت هب ار اه یرواگنج زا هنیک ببس
گنج رد ناشیا یاه یاته
یم نایب رافک اب ملاسا زاغآ دنراد
ترابع . :یطارفا یدنب
مه ًابیرقت تاملک زا لومعم زا شیب هدافتسا ترابع رد اتنعم
تلاتمج یدتنب
یم هزرابم یلتصا نوناتک رگناشن و تیعقاو زا اخ یدع ب هب مامتها رگنایب دناوت دتشاب کیژولوئدتیا یاته
ترابع ناونع اب هلهئم نیا زا فلاکرف دنب
یم دای یطارفا ی رد هبطخ نیا لقن قبط دنک
راونلأا راحب تراتبع ،
« ننبااَنَ
أ » رب غلاب 12 یم همادا رد یوار یتح و تسا هدش رکذ راب :دیوگ
« َّجت َض یتَّت َح اتَنَ
أ اتَنَ
أ : لوتقَی نل َزتَی نمَ لَف
َی ننَ أ هللا هَن َعَّ َ
ل دی ِزَی َی ِش َخ َو ِبیِحَّنلا َو ِناَک بن لاِب ساَّنلا َم َلا َکن
لا ِهنیل َع َ َطَ قَف َنِّذ َؤ مَ لا َر َمن َ
أَف ،ٌ َننتِف َنو ک »
،نیارباتنب
ترابع
« نباانا » یم ار ترابع ،رارکت ِرظنزا ناوت اب ماما ۀزرابم یلصا نوناک هک تئناد هبطخ نیا یطارفا یدنب
نیز ماما تسا دیزی رابرد رد مکاح وج لمأت و ابیز یللادتسا رد نیدباعلا
رب لاهنم هب زیگنا نب
:دندومرف ورمع
« برع یمامت رب ار دوخ شیرق و یم رترب اه
هب اهنت ،دناد ناتنآ زا اداتب وا رتب ادخ ملاس هک[ دمحم هکنیا لیلد
هب رگا اما تسا هتفریذپ نانآ یارب ار یرترب و لضف نیا زین برعریغ و تسا مجع رب برع لیلد نیا هب یتسار
برع لیابق ریاس رب شیرق و هتکارچ ؛میراد تدایس و یرترب شیرق رب زین ام لیلد نیمه هب سپ ،دنراد یرترب
،یربط( دنتئین لئاق یقح ام یارب و دنتفرگ ار ام قح نانآ اما دوب ام زا ادخ لوسر 22
/ 152 رد دتیاب هتتبلا و )
ینب یعاتنقا ۀویش اب ههجاوم رد بئن هب هجوت نیا هک تشاد رظن تیعورشم رد هتیما
هتب ندیتشخب تتموکح
یم اوتقت ار یرتترب کلاتم ،بان ملاسا میلعت تحت )ع(داجس ماما هنرگو تسا ناشدوخ نانچ ،دتنناد
هتب هتک
:دندومرف هیقف سوواط َو ها َخ َع نن َمِل َراَّنلا َقَ «
ل َخ َو ًاّی ِشَبَح ًادنبَع َناَک نوَل َو َن َئ نحَأ َو ه َعا َطَأ نن َمِل َ َّن َجنلا هَّللا َقَل َخ
ق َنا َک نوَ ل َنولَناتئَتَیلا َو وذتِهَم نوَی نم هَنتنیَب َبائننَأ لاَف ِروُّخلا یِف َخِف ن اذِإَف یَلاَعَت هَلنوَق َتنعِم َس اَم َ
أ ًاّی ِش َر »
نبا(
رهتش
،بوشآ 8 / 231 )
:کیژولوئدیا بیقر ناگژاو .ج نامه
تحت هبطخ یاضف رتشیب دش هتفگ هک هنوگ ینید یژولوئدیا ریثأت
بط و تسا یملاسا و یداتم و یبلطایند یژولوئدیا و قافن و داحلا و رفک یاضف زا نآ لباقم رد ًاع
زتین ییارگ
یم نخس ناتنمؤمریما نانمشد زین و نیفص و لمج ،ناورهن گنج نایناب ًاحیولت ترضح ریز ترابع رد دیآ
ا و دنداد رارق ناناملئم ربارب رد نیبصان و نیطساق ،نیثکان ،نیقرام ییانک تارابع اب ار یژولوئدیا قیرط نیا ز
یم یفن دنتشاد هک یهیجوت و هناهب ره اب ار نانآ دنک
ننبااَنَ
، َنی ِمِلت نئ من أ
لا ِمَرتَح ننت َع یِما َح منلا ِلتِتاَق َو
َنیِقِرات َمن لا َنیِث ِکاتَّنلا َو
َنی ِطت ِساَ َو قن
لا
، هَنا َدت نعَ
أ ِدت ِهاَج منلا َو
َنیِب ِصاَّنلا نانچ رابع نیا رد تسا صخشم هک هورگ اتب تتباقر رد کیژولوئدتیا یناتبم ِرتظنزا ناناملئم ،ت
یاته
راتهچ نتیا ترابع نیا رد ًاحیولت )ع(داجس ماما ،تقیقحرد دنراد رارق نیبصان و نیطساق ،نیثکان ،نیقرام هب ار هورگ هب نینمؤملاریما اب ینمشد ببس جراتخ یقیقح ملاسا ۀطیح زا ربمایپ زا دعب یقیقح نیشناج ناونع
یم نک دن لوهجم و مولعم .د هب :
بحاص زا یخرب داقتعا لاعفا زا لاومعم تردق بحاص و بلاغ نامتفگ ،نارظنً
یم هدافتسا مولعم یم تبئن لعاف هب ًامیقتئم ار لعف و دنک
هب نیا و دهد ذوتفن بحاتص وا هتک تسا نآ لیلد
یمن یزیچ زا و تسا افتسا لوهجم لاعفا زا هک مه یکدنا دراوم رد و دسرت
یم هد هب دنک حلاخم تیاعر لیلد
،هشاکع( تسا یریگرد و گنج زا یریگولج ای تموکح 18
یم اما ) و تتسدریز ناتمتفگ رد هک تفگ ناوت
هویش زا ای دنتئه لوهجم تلامج ای لاومعم هرطیس دقافً یم هدافتسا ربخ رد یدانسا یاه
دوش
وهجم لعف ود اب ماش رد )ع(داجس ماما ۀبطخ نیزاغآ تلامج :تسا هارمه ل
« ساَّنلا ا َهُّیَ اَنی ِطنع أ أ َو ًاّتت ِس
اَنل ِّض فن و نب َئِب - َ َحا َم َّئلا َو َمن
ل ِحلا َو َمن ن ل ِعن
لا اَنی ِطنع أ َنیِنِم نؤت من -
لا ِبوتل ق یتِف َ َّب َحَمنلا َو َ َعا َج َّشلا َو َ َحا َخ َفنلا َو -
َو
م َراَت نخ من
لا َّیِبَّنلا اَّنِم َّنَأِب اَننل ِّض ف ًاد َّم َح
ِهِلوت س َر دت َسَأ َو ِهَّللا د َسَأ اَّنِم َو راَّی َّطلا اَّنِم َو قیِّد ِّخلا اَّنِم َو- ا َطنبت ِس اتَّنِم َو-
یِنَفَرَع ند َقَف یِنَفَرَع ننَم ِ َّم نلْا ِهِذَه »
هب و هیمسا ،هبطخ تلامج دصرد دون هب بیرق زین همادا رد اما تجنیا رد تسا ربخ و ادتبم لکش
هتجوت ا
دتقاف و تتسدریز نامتفگ بحاص ًارهاظ ،ماش رد دیزی رابرد رد ماما ،هکنآ تئخن :تسا دیفم بلطم ود هب نتیا و تتسا دتنوادخ تتقیقحرد روتما یماتمت لعاف ،یملاسا یژولوئدیا ساسارب ،هکنآ مود ؛تسا هرطیس وم رد اما ؛تسا هدش اطعا شنادناخ و ) (ربمایپ هب وا یوس زا بهاوم و لئاضف هتک لباقم نامتفگ اب ههجا
یم تبتئن دتنوادخ هتب ار )ع(نیتئح ماتما نتتشک یتتح و دراد ییارگربج جاور رد یعس ،یتئلجم( دتهد
83 / 212 هب تسا دنوادخ هک یقیقح لعاف نایب زا )ع(داجس ماما ،هدنراگن داقتعا هب ) مدع ببس
هتب تهابتش
یم یراددوخ لباقم نامتفگ دننک
0 . 1 هطبار شزرا . گژاو یا
روتسد و نا
هطبر شزرا یم رظن ود زا اجنیا رد ار یا
:درک یسررب ناوت
:یربخ ای یرما هوجو .أ هطبار شزرا وخخ رد لبق بلطم
هتطبار شزرا هب نونکا دوب ناگژاو یا یا
یم روتسد رد یارب هاوخ نتساوخ یرما و یشسرپ ،یربخ :دراد دوجو یساسا هجو هس تلامج رد میزادرپ
نک هب روتسد یم ماتجنا تردتق هاتگیاج زا ً
لاوتمعم یرگید زا تاعلاطا تفایرد یارب ای ش ،فلاکرتف( دوتش
211 یهاگآ فده اب یربخ تلامج زا هتسویپ )ع(داجس ماما ،ماش ۀبطخ رد ) یم هدافتسا یشخب
نیا و دننک
هب هک ناشیا هاگیاج اب رما تسا قبطنم ًلاماک دنراد روضح دوخ نمشد رابرد رد ریسا ناونع
نیا رد ،نیاربانب
علاطا هاگیاج رد هدنیوگ هبطخ تفایرد هاگیاج رد بطاخم و هدنهد
تسا هدننک
هب یربخ تلامج قایس زا هدافتسا :تتسا لتیلد هتس هتب هتبطخ نتیا رد یشسرپ ای یرما قایس یاج
2
لها هاگیاج هب ًاعقاو یماش ِبطاخم ؛دراد ربخ هب زاین و تسا هاگآان ربمایپ تیب
1 روضح دتیزی سلاجم رد
مدع و تکراشم نایم تردق نزاوت یم ببس ینامتفگ ناگدننک
؛دنک هدافتسا یربخ تلامج زا هدنیوگ هک دوش
5 هب یرما تلامج اب ات دنرادن دیزی زا ییاضاقت و تساوخرد ًاعقاو ماما ناتیب ار یتبلطم انمت و بلط یانعم
دننک
:ریامض .
،اتم ( تمج صخش لوا ریمض زا هدافتسا we
، our هب )اتن/نحن ، اتی یمامتضنا تروتص
شزرا اب طبترم یراخحنا هطبار یاه
یرتیثک لیخ و نخس نابطاخم ،هدنیوگ ،یمامضنا تلاح رد تسا یا
یم هارمه دوخ اب ار دارفا زا لوا ریمتض یراتخحنا عوتن رد اتما تتسا یداقتعا تدحو یعون هب لئاق و دنیب
م دارفا زا یدودحم دادعت لماش مج صخش ی
،نامه( دوش 213
)
یم هدافتسا مج صخش لوا ریمض زا راب نیدنچ نخس زاغآ رد ماما ،هبطخ نیا رد :دننک
« ساتَّنلا ات َهُّیَ
أ
ی ِطنع أ ن اَن
ل ِّض ف َو ًاّت ِس تِف َ تَّب َحَمنلا و َ َعا َجت َّشلا َو َ َحات َخ َفنلا َو ،َ َحاَم َّئلا َو َمنل ِحنلا َو َمنلِعنلا اَنی ِطنع أ ،و نب َئِباَن
ِبوتل ق ی
نل ِّض ف َو ، َنیِنِم نؤ من لا ِم َّنَأِباَن
اَّن ِم َو ،ًادَّم َح م َراَت نخ منلا َّیِبَّنلا اَّن
ِم َو قیِّد ِّخلا اَّن
ِم َو راَّیَّطلا اَّن َو ، ِهِلوت س َر دت َسَأ َو ِهَّللا د َسَأ
َّن ِم ِ َّم ن
لْا ِه ِذ َه اَطنب ِس ا
»
یب اجنیا رد (ریمض زا هدافتسا عون ،کش
لها لماش و تسا یراخحنا عون زا )ان=ام و ) (ربماتیپ تیب
یم ارسا ناوراک هب نابطاخم لباقم رد یرترب ِرظنزا ار ناشناهارمه و دوخ ،ترضح و دوش
و دتیزی وتخخ
یم رارق شنارای یم ناتیب ترضح هک یلیاضف رد ، قاورد دنهد
یمامتضنا ریامتض زا هدافتتسا ناتکما دتننک
ئاضف نیا اریز ،تئین نآ رد زتین )ع(داجتس ماتما و تتسا ربمایپ نادناخ ینعی ؛ اخ یهورگ هب رخحنم ل
دنرادن یداقتعا تدحو یماش و یرابرد نابطاخم لیخ اب هاگیاج 0 . 3 روتسد و ناگژاو رد ینایب شزرا . و لاتمعا زا هدنیوگ/هدنئیون تبثم ای یفنم یبایزرا هک تسا بلطم نیا حیضوت ،ناگژاو رد ینایب شزرا
ور دادی فیصوت یاه لقن رد تسا ناهنپ ناگژاو رد هدش
دراو ار ارتسا ناوراتک نوچ هک تسا هدمآ ددعتم یاه
َلا َو َنات َج ٌرتَب َخ َلاَف ِکنل من
لاِب م ِشاَه نتَب ِعَل :درک یراعشا ندناوخ هب عورش یتئم تلاح اب دیزی دندرک سلجم َل َزَن ٌی نح َو او د ِهَش ورندَبِب ی ِخاَی نشَأ َتنیَل ِلتَسَ نلْا ِ تنق َو ننتِم ج َر نزت َخِ ن
لا َع َز َج ،یتسربط(
1 / 591 نبا ؛ ،سوواتط
229 ) گنج زین و ربمایپ تلاسر و یحو ۀرابرد ار دوخ راکفا و هاگدید ،یتئم لاح رد تایبا نیا رد دیزی یاته
یم حرطم رافک اب ناشیا هدش هتشک ردب رد هک شکرشم دادجا نوخ مقتنم ار دوخ و دنک
یم ،دنا ان زین ماما دم
یم نایب توبن بیذکت رد وا تاناها هب ار دوخ خساپ اخ یناگژاو و تارابع اب :دتنراد
« اتَنَ
أ ننبا نن َم ِهتِب َغتَلَب
لیِئ َرنب َج ننبااَنَ
أ ،ی َهَتنن من
لا ِة َرند ِس یَلِإ نن َم
لی ِلَجنلا ِهنیَلِإ یَح نوَ أ اَنَ
أ ،ی َح نوَ أ ا َم ننبا
ی َف َط نخ من لا ود َّم َح م »
شیوخ ّدج و
یم یئک ار نانمؤمریما ریشمش نآ یراوتسا و بان ملاسا یارب نینح و ردب رد هک دمان
:تسا هدز
« ننبااَنَ
أ ننت َم
ِننیَت َعنیَبنلا َ َیاَب َو ِننیَتَر نج ِهن
لا َر َجا َه َو ِننی َحنم رِب َنَع َ
ط َو ِننی َفنی َئِب ِهَّ
للا ِلو س َر نیَدَی َننیَب َبَر َض َو
َلَتاَق وننیتَن ح َو ور ندَبِب َو
نر ف نکَی نمَ ل اَنَ
أ وننی َع َ َف نر َط ِهَّللاِب ننبا
َنیِنِم نؤ من لا حِلا َصِ
»
هب لعف و لیئاربج مان ندربراک
« یحوأ » :هلمج نیا هب تسا یخساپ َنات َج ٌرَب َخ َلاَف ِکل من ن «
لاِب م ِشاَه نتَب ِعَل
َل َزَن ٌی نح َو لا َوَ »
ئم لاح رد دیزی ،تقیقحرد یم راکشآ ار دوخ یبلق تانونکم یت
اب و تیعطاق اب ماما و دنک
یم ار وا خساپ رارکت و دیکأت ترابع ،همادا رد دنهد
وننیَن ح َو ور ندَبِب َلَتاَق« »
ٔهتمادا رد ناتنمؤمریما فیتصوت رد
ینب توادع و ینمشد ۀشیر و تلع ،دوب هتفگ دیزی هچنآ ینب اب هیما
یم ناشن ار مشاه تقاورد دهد
اتب ماتما ،
همادا یم ناشن ار نامتفگ ود کیژولوئدیا و یلوصا توافت ثحب نیا نداد هتب یتکی هک دهد
موتق لابند و ییارگ
ماقتنا گنج رد تئکش یفلات و ییوج هب یرگید و تسا هتشذگ یاه
،تتسا ملاسا ینایحو نید ققحت لابند
نامه :دنتفگ ناورم هب )ع(نیئح ماما هک هنوگ ٌم نوَق اَّن ِإَف«
اینن ُّدتلِل نم ک حِلات َخ ن ننت کَن نمتَل َو ِهتَّللا یتِف نم کاتَننیَداَع »
نبا(
،بوشآرهش 8
/ 50 )
0 . 0 نابز روتسد رد یدنویپ شزرا .
شزرا ،مراهچ شزرا یگژیو رد رتشیب شزرا نیا هک تسا یعیبط تسا یدنویپ یاه
دومن یروتسد یاه
دراد
« دنویپ دراد دوجو نتم کی تلامج نیب یروص یاه یور هک
مه یم هدیمان ماجئنا هتفر ماجتئنا دنوش
دنویپ لماش تسا نکمم ماجتئنا دتشاب طبترتم تاملک دربراک ای تاملک رارکت ،تلامج نیب یناگژاو یاه
یم یطبر تاملک لماش نینچمه )تتغل یتسو موتهفم رد( یقطنم و یناکم ،ینامز طباور رگناشن هک دوش
اش تسا نکمم نینچمه تسا تلامج نیب دوش عاجرا لم
» ،فلاکرف(
210 )
مه .أ :ییاوآ مه ار طبترم تاملک دربراک یخرب هدیمان ییاوآ
:دنا
« مه زا روتظنم مهرانکرد ،یتیاوآ
ندتمآ
ماجتئنا دتنراد قتلعت ییاتنعم ۀزوتح کی هب و دنتئه اخ یعوضوم اب طبترم هک تسا یناگژاو اتی ییاوآ
مه یرس و رتشیب یراذگریثأت بجوم ییاوآ گ رت
و هدتنز و ناتمتفگ ناکراتشم رتهب طابترا و بطاخم رب نامتف
یم ینامتفگ ۀطبار لوط رد ملاک ای نتم ندنامایوپ دوش
» ،رادیب و ینامرهق(
25 )
مه یارب یم جح کسانم هب هک هبطخ ِتئخن شخب رب هولاع ،ییاوآ مان هک تساجنآ رگید ۀنومن ،دزادرپ
یم مه رانک رد ناگرزب و اخشا :دیآ
اَّن ِم َّنَأِب اَننل ِّض« ف َّیِبَّنلا
اَّن ِم َو ًادَّم َح م َراَت نخ منلا قی ِّد ِّخلا
اَّن ِم َو راَّی َّطلا اتَّن ِم َو
ِهَّ
للا د َسَ أ ِهِلو س َر د َسَأ َو اَّن ِم َو
َطنب ِس ِ َّم ن
لْا ِه ِذ َه ا »
ناکم مان نینمؤملاریما لئاضف رکذ رد تشپ مهم ثداوح و اه
تتسا هدش رکذ مهرس
« : ا ثتنیلَ ِزاتَج ِحنل َو
شنب َک ِقاَر ِعن
لا ی ِّک َم یِنَدَم ی ِفنیَخ یِبق َعَ ی ِرندَب ی ِد حأ یِرَج َش یِر ِجاَه م ا َه دِّی َس ِب َرَعنلا َنِم -
ات َه ثنیَ ل ی َغ َوتن
لا َن ِم َو
ا ثِرا َو ِننی َر َع نش َمنل
»
هنیمز یسررب مه ناگژاو یا
ا و یناگشیدنا یاضف ،اوآ نشور ار هدنیوگ نامتفگ یداقتع
یم رت ٔهدافتسا دنک
تیخخش مان رکذ ،یدابع کسانم و یناعم زا ررکم لاس ِیملاسا رترب یاه
زتین و ربمایپ توعد تئخن یاه
ناکم هب هراشا گنج ای ثداوح و فلتخم یاه
ناکم نآ اب طبترم یاه ریس طخ و یرکف ماجئنا رب هولاع ،اه
ئت ،نامتفگ صخشم یخیرات یم مته ار دوتخ ملاتک تاتبثا یارتب یخیرات دهاوش رب هدنیوگ طل
زا و دناتسر
یم یریگولج زین نابطاخم نهذ شیوشت و یگدنکارپ هنومن دنک
نیا ییاه هتب هک تسا رایئب هبطخ رد ینینچ
لاثم نیمه رکذ یم افتکا اه
مینک
:رارکت . نتم یگتسویپ و دنویپ داجیا رایئب هک یدراوم رگید زا
یم ی هدافتسا وطسرا تسا رارکت ،دنک
هشیلک تارابع زا یم مهم یرونخس رد ار یا
هشیلک تارابع دناد رد هتک تتسا یهاتتوک و تتباث تارابع ،یا
یم روهشم بطاخم نایم شنکاو و دوش
یمرب اتنعم یعادتت قتیرط زا ار یصاخ یفطاع یاه ،روتلب( دزتیگنا
232 ) نانچ ۀژاو ود میدرک هراشا ًلابق هک
« انا » و
« نبا » و تسا رادروخرب هبطخ نیا رد رارکت دمائب نیرتشیب زا
ٔهملک تسا هدش رارکت هبترم تئیب رب نوزفا مادکره
« ن َم » هدتش ناتیب هتبترم تتئیب هتب بیرق زین یلوصوم
یم ملاک اب بطاخم ۀشیدنا و نهذ یهارمه و نتم یتخاونکی ببس رارکت نیا و تسا ،دروم ود نیا زج دوش
تاملک جنپ اّن ِم و ّدج راهچ نینموملا ۀملک و راب
تسا هدش رارکت راب
0 . 5 ناگژاو یراعتسا شزرا .
هب هراعتسا چیه یعاتنقا شنتک ،هراعتتسا سکعرتب هتکلب ؛تتئین تاتیبدا و رعش نامتفگ هب رخحنم هجو
نیازا و تسا ینامتفگ تنا لتیلحت ،درادرتب رد یتخانتشانعم ماظن زا یرتارف کرتشم کرد هک ور
هراعتتسا یداتق
یم شنیب حرط هب رجنم دناوت شرگن ،دیاقع ۀرابرد ییاه
یناتمتفگ ۀعماج تاسائحا و اه نآ رد هتک دوتش یا
،سیرتراچ( تسا هدش نایب 15
هب هراعتسا ،نیا رب هولاع ) تارواتحم رد بتلغا دراد هک یعانقا درکراک لیلد
ینارنخس دننام یللادتسا یم هدافتسا یسایس یاه
،ناتمه( دوش 23
هراعتتسا یعاتنقا تیتصاخ رتب نوزتفا )
« دریگب دوخ هب یراعتسا و ینامرآ لکش دیاب ندشریگارف یارب نامتفگ »
،راودیما(
23 )
صخاش هب تاراعتسا نیرت ماتما و تتسا )ع(ناتنمؤمریما تیتخخش یتفرعم رد ماتش ۀبطخ رد هتفرراک
هراعتسا زا )ع(داجس تدابع تنیز ،نادهاجمرون ریظن ییاه
،ناگدننک ادتخ بتناج زا یرتیت ،ناکب لها جات"
هب مان و ریلد ریش ،دنوادخ ملع ۀچقودنص" ،دنوادخ تمکح ناتسوب ،نادباع تمکح نابز ،ناقفانم یوس
:تسا هدرب ِننی َز َو َنیِدِها َج منلا ِرو ن َو«
َنیِئاَّکَبنلا جاَت َو َنی ِدِباِ َعنلا
» ؛
« اتَن ملا یتن َ
ل َع ِهتَّ
للا یت ِماَرَم ننِم ومنه َس َنی ِقِف
- َو
ِهَّ
للا ِنیِد ِر ِصاَن َو َنیِدِباَعنلا ِ َمنکِح ِنا َئِل ِهت ِمن -
ل ِع ِ تَبنیَع َو ِهتَّللا ِ تَمنک ِح ِناَت نئ ب َو ِهَّللا ِرنمَ أ ِّیِل َو َو
» ؛ ٌلت ِساَب ٌدت َسَأ«
َّن ِسَ ن
لْا ِتَفَلَدنزا اَذِإ ِبو ر حنلا یِف نم ه ن َح نطَی »
ب اب )ع(داجس ماما تارابع نیا رد ه
رب ار نآ ذوفن و یراذگریثأت و هاتوک و زجوم ار نخس ،هراعتسا یریگراک
هدرک رتشیب بطاخم ناج یبدا اب و دنا
هب ار طیارش و هتساک نآ تنوشخ و یکشخ تدش زا اضف ندرک تمتس
هدرب شیپ ینابز و ینایب لباقت دنا
ترابع رد
« ننبااَنَ
أ ساَّنلا ا َهّ یَ أ ااَنَ
أ یَن ِم َو َ َّکَم ننب
ا َف َّخلا َو َم َز نم َز »
ار افتص و مزتمز و اتنم و هکم ،ترضح زین
یم یردپ نوچ لها نادناخ وا یقیقح نادنزرف هک دناد
هراعتسا تشاد هجوت دیاب دنتئه )ع(تیب
« نتبإ » اتی
« بأ » یم راک هب یگتسویپ و طابترا تدش نایب یارب یبرع نابز رد ار ارسا ناوراک اجنآ لها هک ماش رد و دور
هدع یم هناگیب نید زا یا ،یناتبم اتب شیوتخ طاتبترا و قتلعت تدتش ،تاراعتسا نیا اب )ع(داجس ماما ،دنناد
یم حرطم ار نید کسانم و ماکحا یم زین یغلاب ِرظنزا هتبلا دنک
هتینکم ٔهراعتتسا ار تاراعتسا زا عون نیا ناوت
نادناخ نیا هک دنتئه یناردپ افصو مزمز ،ینم ،هکم ییوگ تئناد نآ موادت و لئن و نادنزرف ،
رامتش هب اه
یم دنیآ
5 )ع(داجس ماما ۀبطخ ریسفت .
اوآ ،نابز یلصا رصانع لیکتشت ار ناتبز نامتخاتس اتی تروتص هتک دنتئه ناگژاو و یروتسد دعاوق ،اه
یم یم نییعت ار یملاک مایپ و انعم هچنآ اما ؛دنهد تروص عومجم ،دنک
لیکشت رصانع یاه ؛تئین نآ ۀدنهد
نورب( ینابزریغ لماوع هکلب نابز زا یتخرب دتنراد یرثؤم رایئب شقن ملاک یانعم نییعت رد )ینابز
ناتسانش
نآ ار ریثأت نیا یم هتئجرب ردق
هن ،ینابزریغ لماوع دندقتعم هک دنناد ار ملاتک تروتص هکلب ،ملاک یانعم اهنت
یم لکش زین لگاقآ( دنشخب
،هداز 23 ۀلحرم رد هک هدمع شخب ود ) یم هتتخادرپ نآ هتب ریتئفت
تتفاب ،دوتش
تسا ینتمانیب تفاب و یتیعقوم 5 . 1 یتیعقوم تفاب . یم یلک هاگن رد ار یتیعقوم تفاب یم یتیعقوتم تفاب تئناد ملاک داریا ۀنیمز و رتئب ناوت
لماتش دتناوت
،ناتبطاخم تتیفیک و تیمک نینچمه و یناور و یکیزیف طیارش ،هدنیوگ یمئج و یحور تلااوحا لتماوع
لکش دتشاب دراوتم رتگید و نتم یخیرات و ییایفارغج رتئب ،گولاید یریگ
« نارتگلیلحت هاتگن زا )یداتقتنا(
تفاب رد نتم ینعی ؛نامتفگ ،نامتفگ »
،نوسدراچیر و ودرولاف(
23 )
شزرا ناتمه رگناشن هک یلصا لاؤس دنچ هب دیاب یتیعقوم تفاب لیلحت یارب شتخب رد هتناگراهچ یاته
تسا فیصوت :میهد خساپ ،
:اوتحم .أ یم اوتحم هب و تسارجام یتئیچ ۀرابرد تسا یبرجت شزرا رگنایب هک تئخن لاؤس
دزادرتپ
یم میئقت فده و ناونع ،تیلاعف شخب هس هب دوخ لاؤس نیا دوش
تفگ تیلاعف ًاعبط هبطخ نیا رد نیز ماما یوگو
صختش و راتبرد رد رتضاح مدرتم ۀدوت اب )ع(نیدباعلا
ا و دیزی نانچ تیلاعف ناونع تسا یو نایفارط و فدته وطتسرا دراد ماتن هبطخ ،تسا روهشم برع نیب هک
یم عانقا ار هباطخ تیاغ نهذ و دنک هارمه دوخ اب ار هدنونش ،لیلد و ناهرب اب هدنیوگ هک تسا نآ عانقا و دناد
هب ار وا یم هک یتمس ،یعوئیلا وخیش( دربب دهاوخ
1 / 1 هتب زین هبطخ نیا رد ) یم رتظن
زا ماتما فدته دتسر
یهاگآ ییوس هب ارسا ناوراک لها و دوخ یفرعم ،مدرم راشقا هب یشخب
لوتسر نادتنزرف ناونع زا و تتسادخ
ماتمت رتب هولاتع ارتیز ؛تسا نانمؤمریما تیخخش زا عافد و دیزی تانیهوت و تاماهتا هب خساپ ،رگید یوس لاس نیا رد هک یتاغیلبت وا نارازگراک و هیواعم اه
رد تتسا هدش لقن ،دندوب هدرک ماش رد )ع(نانمؤمریما هیلع
و )ع(یتلع ترتضح مذ و دیزی و هیواعم حدم هب عورش و تفر ربنم هب دیزی رما هب یبیطخ زین سلجم نامه نیئح نب ،یئلجم( درک )ع(یلع 83
/ 251 یم اذل ،) تتبقنم و لئاتضف رد هتباطخ نتیا شخب نیرتشیب مینیب
تسا )ع(ریما ترضح ر . :طباو هطبار شزرا یاتسار رد هک مود لاؤس نانچ ،تسا یا
طتباور نوماریپ یواکاو هب تسادیپ هک
یم نامتفگ یاضعا نایم طابترا و یعامتجا ۀلصاف ،تردق باتک رد فلاکرف دزادرپ
رربق و نابز حیرتخت
یم :هک دنک
« تردق هتب ای نامتفگ رد نتشاد بتلاغ ناتمتفگ یترابع
رتف ار ناتکما نتیا ،ندوب یم مها
هتک دتنک
تکراشم تکراشم تیلاعف و تکراشم عون ،دنمتردق ناگدننک فیعتض ناگدننک
دتننک دودتحم و لرتتنک ار رت »
(Fairclough, 46)
لکش رتئب رد تردق طباور هک تسا حضاو و نزاوتماتن رایتئب رتما رهاظ رد ،هبطخ نیا یریگ
تواتفتم
نامرف تخت رب دیزی تسا (داجتس ماما و هتئشن ییاور
وا رتبارب رد هدتیدغاد و روتجنر ،دتنمدرد ،ریتسا ،)ع
تبون ۀویش یتح تسا هداتئیا تبون و یریگ
مدع نیا زین یهد یم ناشن ار نزاوت
ییاجات دهد یارتب ماتما هتک
نخس یم نذا وا زا نتفگ دبلط
نلاعاف .ج :
یم ناشن ار ینایب شزرا هک موس لاؤس ،شتخب نتیا رد تتسا ینائک هچ روحم لوح دهد
ن یم یسررب نانآ یعامتجا تیوه زین و رظن ِّدم تیلاعف رد نلاعاف شق دوش
نبدیزی ،هنحص نیا رد یلصا نلاعاف هک تسا حضاو هدناوخ دوتخ ۀفیلخ هاگیاج رد هیواعم
ماتما و دتنا
لوسر ینیشناج و یریسا هاگیاج ود اب )ع(داجس یافیا هب فرط ره زا یرگید نلاعاف هتبلا دنتئه ) (ادخ
یم شقن موتس لتض و دتیزی شتقن وا لتباقم رد و ماما شقن دراد تیروحم لیلحت نیا رد هچنآ اما ،دنزادرپ
تسا سلجم رد رضاح مدرم شقن هب دیزی یعامتجا تیوه اتما ،تتسا هدتش یتفرعم مدرتم هتب هتیواعم نیشناج و ناناملئم ۀفیلخ ناونع
گس و رائگیم وا تیخخش نانچ ،تسا زاب
رفس رد هیواعم یتقو هک مدرتم هتب ار وا دتناوخ هتبطخ هتنیدم هب
یم یفرعم :دتندومرف )ع(نیئح ماما ،درک
« هب هتب ار شدوتخ دتیزی یتتسار رتگا تتسا هدرتک یتفرعم یبوخ
یم گتس ۀراتبرد ییوگب نخس دیزی ۀرابرد یهاوخ یزاب
سوه ٔهراتبرد و وتگب نختس شیاه یزاب
و شیاته
هدنناوخ و هدنزاون نازینک وگب شا
» ،نایدمحم(
03 ) هتب ماتما تیتخخش اما نتید زا و راتمیب یریتسا ناونع
جراخ هب وا هاگیاج و تسا هدش هتخانش مدرم نایم رد هدش ریذتپانراکنا زتین ) (ادتخ لوتسر دتنزرف ناونع
هدتج و شدج ،نانمؤملاریما نامیا تقبس و لئاضف رکذ زا سپ ناشیا تسا یم یتفرعم نیتنچ ار شا
:دتنک
ُّی ِلَع ی ِّد َج َکاَذ« ننب
َأ ننبااَنَ
أ َلاَق َّم ث وبِلاَ ط یِب ننبااَنَ
أ ِناَر نه َّزلا َ َم ِطاَف نا َئِّنلا ِةَدِّی َس
» ،یئلجم(
83 / 50 )
5 . 1 ینتمانیب تفاب .
« نامتفگ خیرات ،نوتم و اه عوضوم نیا هب ینتمانیب تفاب ریئفت و دنراد قلعت یخیرات ۀعومجم هب و دندنم
مادک هب قلعتم ار نتم هک تسا هتئباو مینک یقلت هعومجم
» ،فلاکرف(
192 یم تینتمانیب فیرعت رد ) ناوتت
:تفگ « تیعقوم عاتجرا اتب یناتمتفگ تتیعقوم کتی لیتخفت اتی نیشیپ نوتم هب عاجرا اب نتم لیخفت یاته
دنیوگ تینتمانیب ار هتشذگ ای گنهرف و خیرات رد ینامتفگ »
،یدمحم(
یسانشروظنم نابز
، 252 )
ماما ماش ۀبطخ رد (داجس
هب هعومجم ود نایم )ع یم حوضو
نانختس و میرتک نآرق :تفای تینتمانیب ناوت
هتهجاوم ۀویش زین و تسا ینآرق تایآ ۀدنرادربرد ،هبطخ نیا رد ربمایپ تافیصوت مامت ًابیرقت )ع(نانمؤمریما تفگ عون و دیزی اب همان هب یدایز دح ات وا اب وگو
ماما و نانمؤملاریما یاه نئح
هب )ع(یبتجم تهابش هیواعم
دراد :نآرق اب تینتمانیب .أ ترابع
« ننبااَنَ
أ ی َخنقَ ن
لْا ِد ِج نئ َملا ین َ
لِإ ِمارَحنلا ِد ِج نئَمنلا َنِم ِهِب َیِر نسأ نن َم »
زا هتفرگرب
:تسا نارسا ۀروس لوا ۀیآ
« َمن
لا یتَ
لِإ ِماَرتَحنلا ِد ِجت نئَمنلا َنتِم ًلانیَل ِهِدنبَعِب یَر نسَ أ ی ِذَّ
لا َنا َحنب س یت َخنقلْا ِد ِجت نئ
»
:نارسا(
2 ) ترابع
« ننبااَنَ
أ ی َهَتنن من
لا ِة َرند ِس یَلِإ لیِئَرنبَج ِهِب َغَلَب ننَم »
:دراد متجن ۀروتس تاتیآ هب هراشا
« ً تَ
ل نزَن هآ َر ندتَ قَ
ل َو
ی َهَتنن من
لا ِة َرند ِس َدننِع_یَر نخ أ »
:مجن(
25 ات 28 )
ترابع
« اَنَ
أ ننبا کَف یَّ
ل َدَتَف ان َد نن َم ین ندَ
أ نوَ
أ ِننی َسنوَق َباق َنا »
مجن ۀروس مهن و متشه ۀیآ زا ینیمضت ًلاماک زین
:تسا
« یَن ندَ
أ نوَ
أ ِننی َسنوَق َباَق َناَکَف یَّل َدَتَف اَنَد »
:مجن(
2 ات 0 ۀلمج زین و ) «
ننبااَنَ ات َم لتی ِلَجنلا ِهتنیَلِإ یتَح نوَ أ
أ نن َم
ی َح نوَ أ » :تسا هروس نیمه مهد ۀیآ اب قبطنم
« َف ی َح نوَ
أ ا َم ِه ِدنب َع یَ لِإ یَح نوَأ »
:مجن(
29 )
:)ع(یبتجم نسح ماما و نانمؤملاریما ملاک اب تینتمانیب . هنومن نیرتهب زا
ۀتبطخ ینتماتنیب یاه
همان هب ناشیا ملاک تبراقم و تهباشم )ع(داجس ماما ماتما تتسا هتیواعم هب باطخ )ع(نانمؤملاریما یاه
یم )ع(داجس :دنیامرف
َّن ِم« ِهِلوت س َر دت َسَأ َو ِهتَّللا د َسَأ اَّنِم َو راَّی َّطلا اَّنِم َو قیِّد ِّخلا اَّنِم َو ًادَّم َح م َراَت نخ منلا َّیِبَّنلا ا َو
ِ َّم ن
لْا ِه ِذ َه اَطنب ِس اَّنِم
»
ۀمان رد زین ریما ترضح 12
جهن یم هیواعم هب باطخ هغلابلا :دنیامرف
نن ِم َو ُّیِبَّنلا اَّنِم َو« َو بِّ
ذت َک ملا م کن
َّنلا َینب ِص نم کننِم َو ِ َّن َجنلا ِلنهَأ ِباَب َش ا َدِّی َس اَّنِم َو ِف َلانحَ ن لْا د َسَ
أ نم کنن ِم َو ِهَّ
للا د َسَ أ اَّن ِم َنی ِمَ
لات َعن
لا ِنا َئِن رنیَخ اَّنِم َو ِرا
ب َط َحن لا َ
لا َّم َح نم کنن ِم َو »
وضو اب همان نیا رد نینچمه ناشیا رایط رفعج بانج و هزمح بانج زا یرتشیب ح
یم مان :دنرب ِهِت َلا َص َدننِع ًةَریِبنکَت َنیِعنب َئِب ) (ِهَّللا لو سَر ه َّخ َخ َو ِناَدَه ُّشلا دِّی َس َلیِق اَن دیِه َش َدِه نش تنسا اَذِإ« ِهنیل َع َ
َّللا ِلیِبَس یِف نم ِهیِدنیَ
أ نت َع ِّط ق ًام نوَق َّنَ أ ی َرَتلا َوَ َ راَّی َّطلا َلیِق نم ِه ِد ِحاَوِب َلِع ف اَم اَنِد ِحاَوِب َلِع ف اَذِإ یَّتَح ٌل نضَف ٍّل کِل َو ِه أ
