https://jis.ut.ac.ir/
Investigating the impressibility of Balochi verses of “Hani and Shaymorid” from Nezami’s “Layli and Majnoon”
Homeira Zomorrodi1| Mohammad Akbar Sepahi2
1. Professor of Persian language and literature, University of Tehran, Tehran, Iran.
Email: [email protected]
2. Corresponding Author, assistant professor of Persian language and literature, Velayat University, Iranshahr, Iran. Email: [email protected]
Article Info. Abstract Received:
2022/04/05 Accepted:
2022/07/17
The story of Layli and Majnoon is one of the most famous love stories in Persian literature, which has Arabic roots and has been transfered from Arabic language and literature into Persian. Nezami is the first Iranian poet who translated this story into Persian. After Nezami, other poets have also recreated this story under his influence.The story of Layli and Majnoon, like many other cultural traits, has spreeded through different cultures through Persian language and literature and its cultural activities with the literature of the tribes and people who were enteracted with this culture and language. It has also been recreated in their languages and literatures.In Balochi literature, two stories can be found that are narated with Layli and Majnoon impression.The first is a story called Layli and Majnoon or Layla and majna and the other is the story of Hani and Shaymorid.The first story is not very famous, but Hani and Shaymorid is the most famous love story in Balochi literature. This poetic story, like many other old fiction poems in Balochi literature, does not have a specific poet. The narrators have narrated its narrations in different dialects, but naturally there are differences in the details and the number of poems and the number of verses of its narrations. Hani and Shaymrid has significant similarities with the story of Layli and Majnoon, which can be investigated from the cultural interactions and literary impressibility perspective ,considering the constant interactions of Balochi literature with Persian language and literature. Just as Nezami’s Layli and Majnoon has been influenced by the social and cultural context of Nezami's society in comparison with the narration of the same story in Arabic literature, Regarding the story of Hani and Shaymorid it is noticeable that the characteristics of the social and cultural context of the host society has influenced that and transformed to an expression of its social trait. In fact, Hani and Shaymorid can be considered as the Balochi version of Layli and Majnoon.
Keywords:
Hani and Shaymorid, Laily and Majnoon, Nezami, Balochi, comparative literature.
How To Cite: Zomorrodi, Homeira; Sepahi, Mohammad Akbar (2023). Investigating the impressibility of Balochi verses of “Hani and Shaymorid” from Nezami’s “Layli and Majnoon”.
Journal of Iranian Studies, 12(2), 1-19.
Publisher: University of Tehran Press.
Print ISSN: 2252-0643
Online ISSN: 2676-4601
10.22059/jis.2022.341196.1104 doi
Research Paper
Vol. 12, No. 2, Autumn & Winter 2022-2023, 1-19
یچولب ۀموظنم یریذپریثأت یسررب یَش و یناه
دیرُم نونجم و یلیل زا
یماظن
یدرمز اریمح
|1
یهاپس ربکادمحم
2
1 . یسراف تایبدا و نابز داتسا ،نارهت هاگشناد ،
،نارهت ناریا :همانایار . [email protected]
2 .
؛لوئسم ۀدنسیون یلاو هاگشناد ،یسراف تایبدا و نابز رایداتسا
ت ، رهشناریا ناریا ، :همانایار . [email protected]
هلاقم تاعلاطا هدیکچ
رات ی خ رد ی تفا :
16 / 01 / 1401
رات ی خ ذپ ی شر :
26 / 04 / 1401 ناتساد
نونجم و یلیل ناتساد نیرتروهشم زا
ۀناقشاع یاه یسراف تایبدا
هک تسا یبرع تایبدا و نابز زا هب
ر یسراف ها تفای ه .تسا نیتسخن ،یماظن هدروآرد یسراف مظن هب ار ناتساد نیا هک تسا یناریا رعاش
سپ .تسا
یماظن زا ، زاب ار ناتساد نیا وا زا ریثأت هب زین یرگید نارعاش نیرفآ
هدرک ی .دنا ناتساد نوونجم و یلیل دوننامه
و یسراف تایبدا و نابز قیرط زا ،رگید یگنهرف رصانع زا یرایسب ابسانم
هرف ت ن یگ ایبدا اب نابز نیا ماوقا ت
هدوب لماعت رد تایبدا و گنهرف نیا اب هک ینامدرم و گنهرف نآ دراو ،دنا
هدش اه و تسا نابز رد تاویبدا و اوه
نآ هدش ینیرفآزاب اه .تسا
یم ار ناتساد ود ،یچولب تایبدا رد زا ریثأت هب هک تفای ناوت
نونجم و یلیل هتتاوس
هدش مان هب تسا یناتساد ،تسخن ؛دنا وونجم و یلیل
ن اوی اونجم و یول نیومه یروگید و
ناتوساد و یناوه
یَش دیرُم اما درادن یترهش نادنچ ،تسخن ناتساد . یَش و یناه
دیرُم تاویبدا رد هناقوشاع ناتساد نیرتروهشم
هموظنم رگید زا یرایسب دننامه موظنم ناتساد نیا .تسا یچولب رعاوش ،یچوولب تاویبدا نهک یناتساد یاه
و نایوار و درادن یصخشم تیاور ،نلااقن
شیوگ هب ار نآ زا ییاه هدرک تیاور فلتخم یاه
توافت ًاعبط هک دنا
هموظنم دادعت و تایئزج رد ییاه تیاور یاهدنب دادعت و اه
هدش ادیپ نآ یاه .تسا
یَش و یناه دیرُم اب ناتساد
نونجم و یلیل تهابش ،
یاه یریگمشچ هجوت اب هک دراد هب
چوولب تاویبدا یگوشیمه ت ماعت و ناوبز اوب ی
یسراف تایبدا ،
یم تهابش نیا ناوت روظنم زا ار اوه
یرییوپریثأت و یوگنهرف ت ماوعت .دروک یوسررب یوبدا
نامه هک هنوگ نونجم و یلیل اب هسیاقم رد یماظن
تیاور وبرع تاویبدا رد ناتوساد نیمه ی
توفاب زا رثأوتم ،
عماج یگنهرف و یعامتجا ۀ
یماظن راگزور هدوب
رد ،تسا ۀراب ناتساد ه یَش و ینا دیرُم یم زین گنر هک دید ناوت
عماج یگنهرف و یعامتجا تفاب یوبو ۀ
یوگییو نیوبم ار نآ و هتوشایگ ریثأت نآ رد نابزیم هوعماج نآ یاوه
هتتاس تسا
؛ یم تقیقح رد ناوت
یَش و یناه دیرُم ار یچولب ۀخسن نونجم و یلیل
.تسناد
هژاو اه یدیلک ی :
یَش و یناه یلیل ،دیرُم
وووونجم و ،ن ،یماوووظن
یچووووولب تاوووویبدا ،
.یقیبطت
هلاقم نیا هب دانتسا :
ربکادمحم ،یهاپس ؛اریمح ،یدرمز (
1402 .) یَش و یناه یچولب ۀموظنم یرییپریثأت یسررب زا دیرُم
و یلیل
یماظن نونجم شهویپ ۀمانلصف .
یسانشناریا یاه ،
12 ( 2 ،) 1 - 19 .
:رشان .نارهت هاگشناد تاراشتنا ۀسسؤم
یملع ۀلاقم -
یشهوژپ ۀرود
12 ۀرامش ، 2 ناتسمز و زییاپ ، 1401
، 1 - 19
همدقم شهویپ تاعامتجا تایبدا رد یقیبطت یاه رشب
شور نیرترثؤم زا ی یگتسبمه فشک یاه
ت ماوعت و اوه
ناسنا یگنهرف نامه .تساه
نتاگنت لماعت رد یبرع تایبدا اب ناملسم عماوج تایبدا هک هنوگ نابز ،هدوب گ
هدوب گنهرف و هشیدنا لدابت لیاسو زا یناریا ماوقا نایم رد زین یسراف تایبدا و ،زورما هب ات زابرید زا .تسا
شوناد نارعاش ،ریتا ناراگزور ات .تسا یسراف نابز هب ناتسچولب رد شزومآ و تباتک ًاوبلال غوولب ۀوتتومآ
یم رعش زین یسراف هب و هدوب هنابزود ینارعاش تفگ
ه یوم هوک توسا ینارعاش زا ریل نیا .دنا نآ ناووت
ار اوه
یسراف نارعاش
ً ثم و تسناد ناتسچولب یوگ ماعنا
رثوک قحلا (
1353 : 1 یوناوب نیتسخن ،یرادضت ۀعبار )
یسراف رعش ،
یم نانآ لیترس ار دناد
ماون راب نیتسخن هک تسوا ایوگ ،یلوق هب انب و نوونجم و یولیل
رد ار
هدرک رکذ یسراف رعش ،یراتس( تسا
1385 : 17 .) غولب نایم رد یسراف رعش جاور رانک رد نیماضم رگید ،اه
هتشاد یراکشآ تاریثأت یچولب تایبدا و گنهرف رد زین م سا ناهج و ناریا گنهرف و تایبدا نآ زا هک دنا
هلمج تسا ریطاسا و
َم
َث ل اه و هصق و هماع گنهرف یچولب یاه
. نیا ۀمه تسا یعیبط اه
گنر بو صات یو
اد ار دوت طیحم ،دنشاب هتش
نآ تارثأت اما یمن ار یسراف تایبدا زا اه
.تفرگ هدیدان ناوت
نونجم و یلیل ناتساد نیرتروهشم زا یکی
هنایمروات و ناریا تایبدا ۀناقشاع یاه ناتوساد نیا .تسا
، هونومن یا
ناتساد زا ور و هتفای هار یسراف هب یبرع یلصا زا هک تسا یریع قشع یاه تیا
طیوحم زا رثأتم زین نآ یسراف یاه
یگنهرف و هتفرگ رارق یناریا یعامتجا .تسا
نونجم و یلیل دراد یوناوارف ترهوش زین ناملسم عماوج رگید تایبدا رد
نابز نآ تایبدا رد و اه
مه هموظنم هوتفرگ راروق نآ ریثأوت توحت ای هدش هدورس ناتساد نیا ساسارب ییاه توسا
زا .
شوت یلابقا ا یاه هوموظنم ۀدنیاروس نیرترادومان ،یماوظن هک تسا نآ یسراف تایبدا رد ناتساد نی یناتوساد یاوه
یسراف ۀناقشاع ،
هدیشک مظن هب ار نآ هلابند .تسا
هسمت رد یماظن ۀویش نادلقم و ناور دنرایوسب یسراف ییارس
یولو ،
هدشن دودحم یسراف هب دیلقت نیا ،
نابز رگید رد هکلب رم عماوج و یناریا یاه
نآ در زوین یناریا گنهرف اب طبت یوم ار
ناوت گیپ ی یر درک دیلقت نیا زا یترب ًاتعیبط . ناتساد رد اه
ناونع اب ییاه نونجم و یلیل
یلیل و نونجم ای ینیواونع و
هتفرگ ماجنا نآ هباشم مان اب رگید یترب و دنا
تیصخش بلاق رد و رگید ییاه دووجو هوب روگید ناوشن و ماون اب ییاه
هدمآ .دنا هنومن زا یم یچولب تایبدا رد لوا عون یاه ناتساد هب ناوت
یل نونجم و تویاور زا یوشخب هوک دروک هراشا
( زمید باتک رد نآ یچولب 1968
: 161 ) هدمآ تسا شیوگ هب تیاور نیا .
« یرَم » شیووگ زا هوک تسا لاموش یاوه
یم رامش هب یچولب یقرش نامه .دور
فینصت نیا ،هدرک هراشا زمید هک هنوگ ساوسارب هوک توسا یچولب یناتساد زین
ناتساد نونجم و یلیل یم خر یرم فیاوط نایم رد مه نآ یاهارجام یتح یلو ،هدش هتتاس
زومید .)ناومه( دونهد
( 1988 : 111 ار ناتساد نیا مان ،رگید ییاج رد ) انجَم و یل
هدرک تبث .تسا
رگید ۀنومن ناتساد ینیرفآزاب زا ی
نونجم و یلیل لب تایبدا رد
،یچو ناتساد روهشم یوَش و یناه ویرُم
د
تسا شیوگ رد هک هعومجم تروص هب یچولب فلتخم یاه
هموظنم زا یا هدوب جیار اه
.دنا
هلئسم نایب یمسا تهابش نونجم و یلیل
مه سدح هک تسا یلماع نیتسخن ،یبرع و یسراف رد تاکارتوشا و ندوب أشنم
نآ یم ردابتم نهذ هب ار اه پ ،دعب ماگ رد .دنک
شهوی ماجنا یاه هدرک لدب نیقی هب ار سدح نیا ،هتفرگ
اوما ،دنا
ناتساد مان هچرگا یَش و یناه
دیرُم یمن اقلا ار یتهابش نینچ یکدونا هک ره یارب زین موظنم ناتساد نیا ،دنک
ناتساد روآدای ،دشاب انشآ یچولب تایبدا اب نونجم و یلیل
یوگنهرف تفاب رد ،یناتساد ۀموظنم هس نیا .تسا و
هدمآ دوجو هب یکرتشم یعامتجا طابترا یاهدنویپ هک دنا
هورگ نیا ،خیرات لوط رد یددعتم ۀدنهد یناوسنا یاه
هتسویپ مه هب ار هییو تیمها اجنیا رد هک یلاؤس .تسا
یم ادیپ یا ایآ هک تسا نآ ،دنک
یَش و یناه دیرُم
یچولب
نوچ زین نونجم و یلیل اد طابترا یبرع تیاور اب ،یسراف
اب هموظنم نیا ؟در نونجم و یلیل
تهباشم هچ یماظن
تهباشم نیا ایآ ؟دراد ییاه نآ هک تسا یتروص هب ای تسا یلک اه
یم ار اه گنهرف طابترا یاهدومن زا ناوت اه
نآ یبدا رثأت و ریثأت و ناتساد نیا دوت ایآ ؟تسناد اه
هتفرگ ریثأت رگیدمه زا اه توافت یسررب .؟دنا
ینیوکت یاه
م و هموظنم نیا ییاوتح توافت نآ شیادیپ ۀنیمز و اه
هلدلد زا ،اه .تسا شهویپ نیا یاه
ترورض شهوژپ
گنهرف و تایبدا اب دتسوداد و دنویپ رد زج ،یرشب عماوج تایبدا یاه
رگید ناکما اقب هتشادن تسا و انب هوب
لوق زا ی اهدتسوداد نیا ،نملیو اوسنارف تلم نایم رد دبا ات
اه همادا اوت توشاد ده (
،ل وه یومینل 1390
:
34 هدومآ دووجو هوب یوقیبطت تایبدا رد نونکات )هدزون نرق( نملیو راگزور زا هک یتلاوحت ۀمه اب .) ،توسا
مهم ،یگنهرف و یبدا یاهدتسوداد ۀعلاطم نانچمه تولم و ماوقا .تسا یقیبطت تایبدا ۀفیظو نیرت
ییاوه
نرق هک هتسیز مه رانک رد اه دنویپ و دنا
شم یاه هتشاد کرت هوشیر تتانش و هعلاطم اب ،دنا
یوگنهرف یاوه
ناتساد .تتانش دنهاوت رتهب ار دوت ،اهدنویپ نیا نونجم و یلیل
نووچ یراکهاش لثم هونمد و هولیلک
رد ،
تلم و ماوقا نایم هدروک داوجیا یگنهرف کرتشم یعمج ۀرطات و دنویپ و طابترا نوگانوگ یاه
نویا .توسا
ه ،یچولب تایبدا رد ناتساد هولج م
هنیمز هاگ یاهدنویپ زا یا ماکحتسا رولبت مه و تسا یناریا ماوقا قیمع
یاهدنویپ نیا یگنهرف
اب رگید عماوج هب دراد ترورض نیاربانب ؛هیاسمه و دونویپ لوماوع تتانوش رووظنم
تیق ت نآ ۀدنهدزیامت یاه هفلؤم نینچ ،اه
.درک نییبت و یسررب تقد هب ار ییاه
قیقحت ۀنیشیپ تساد موظنم نا یَش و یناه
دیرُم یچولب یبدا روهشم راثآ رتشیب دننامه شیووگ رد یهافوش ترووص هوب
یاوه
فلتخم هتشاد جاور و تسا
یم تیاور مدرم یارب شیوگ نامه هب ار نآ ،هقطنم ره نلااقن و نایوار هدروک
.دونا
یم رظن هب طقف دسر
ریتا ۀرود رد تیاور ،نارگشهویپ هک تسا
نیا زا یروهشم یاه شیووگ هوب ار ناتوساد
فلتخم یاه یسیونزاب و تبث
هدرک دنا . ( داش ریقف ایوگ 2000
تیاور هک هدوب یسک نیتسخن ) نیا موظنم یاه
شیوگ هب ناتساد هدروآ درگ ار ینارکم یاه
زوین وا زا سپ .تسا ،هدویدناهج(
1390 : 49 ) تویاور هوب ار ییاوه
شیوگ نیمه ،تبث ،یروآدرگ اه
یراگناوآ اب و ۀمجرت یسراف هدرک رشتنم ( یناشتر .تسا
2015 تویاور موه )
ناتسناغفا یچولب هب ار نآ زا ییاه روآدرگ
هتتاس رشتنم و ی تسا
رد . ناتساد لیلحت ۀراب یَش و یناه
دیرُم زوین
یچولب یبدا راثآ رگید نوچ ،
شهویپ .درادون دوجو ینادنچ یاه ( یزوروهب
1385 : 52 ناتوساد زا یولیلحت اوب )
تیاور ،روکیم ییاه
هدرک همجرت یسراف هب و یراگناوآ ار نآ زا :نامه( تسا
98 .) ( یهزراوجب 1387
و یناوه )
یَش دیرُم هدرک ینیرفآزاب یسراف هب یخیرات یناتساد بلاق رد ار و
( هدیدناهج 1390
: 49 ) نتم یچوولب تویاور
زا ییاه رشتنم نآ یسراف ۀمجرت و یراگناوآ اب ار ناتساد نیا هتتاس
یترب اجنامه رد و نیا کارتشا هوجو زا
هدیجنس رگیدمه اب ار ناتساد ود تسا
ۀرابرد یملع ۀلاقم هناگی . یوَش و یناه
دویرُم ( هدویدناهج زوین ار 1400
)
نب راتتاس هب هدنسیون هک هتتاس رشتنم هیام
هتتادرپ نآ یناتساد یاه .تسا
ناتساد دایز تیمها هب هجوت اب نونجم و یلیل
هد ،یسراف تایبدا رد یماظن نویا ۀراوبرد هولاقم و باتک اه
لیلحت و ناتساد ناتساد اب نآ ۀسیاقم و
هدش هتشون هباشم یاه ا
تس نآ نایم زا . یم اه
ناوت نوونجم و یلیل«
یسراف و یبرع تایبدا رد
» یمینل(
،ل ه 1393 ) درب مان ار و هب نینچمه یرووصنم و مظنوم یروظن ۀلاقم
( 1390 ) ه یمینل باتک دقن هب هک درک هراشا ل
هتتادرپ .دنا باوتک تسا نینچمه نز ود یامیوس
یدیعوس(
،یناجریس 1400
ناتساد هب نآ رد هک ) نیریش و ورست
نونجم و یلیل و یوم یماظن
یونادرا ییاوضر .دزادروپ
( 1387 بت هب زین ) ی عوضوم نیمه نی نیریش و ورست
نونجم و یلیل و هتتادرپ
توسا . ( یراتوس 1385 رد موه )
باتک نونجم قشع تلااح ناتساد ،
نونجم و یلیل هموظنم و یبرع
هدرک یسررب ار نآ یسراف یاه .تسا
راک شور راتشون نیا
، یچولب ناتساد یَش و یناه
دیرُم شور هب ار یوم یوسررب یولیلحت و یفیصوت
و ریثأوت اوت دونک
نآ توافت و تهابش هوجو و ناتساد ود نیا تارثأت اوب .دجنسب یبرع تیاور اب و رگیدمه اب ار اه
هوب هوجوت
تیاور هکنیا ۀموظنم یاه
یَش و یناه دیرُم
شیوگ هب ترووص هوب و یچولب فلتخم یاه هوب یهافوش یاوه
هدیسر ام راگزور نآ زا یترب و دنا
هدش بوتکم هک تسا نرق کی زا رتمک اه نتوم روب اوم راوک ساوسا ،دنا
( هدیدناهج 1390
.تسا سرتسد رد رتشیب و هدش همجرت یسراف هب هک دوب دهاوت )
یرظن ینابم شهویپ نیتسخن ،رثأت و ریثأت ثحبم هداد لکش یوسنارف بتکم رد ار یقیبطت تایبدا یاه
ییاهدویق اما تسا
هنر لوق هب ًاتیاهن و تیدودحم ثعاب نآ رد یروحماپورا و هسنارف و تلم ود تایبدا ریظن ،کلو
« ناروحب » نآ
،کلو( دوب 1398
: 13 هدرتسگ حماست ) وت ییاکیرمآ بتکم رت
تیدودحم نیا تسنا تویلاعف ۀنماد و ناربج ار اه
هدرتسگ ار یقیبطت تایبدا تابثا و تایبدا خیرات یاهدیق زا ار نآ و دنک رت
نرق ییارگ 19
رد .دزاوس اهر هسنارف
ثحب دورو نمض زین بتکم نیا یگنهرف تادوارم و رثأت و ریثأت لئاسم ناکامک ،رگید یاه
- لماوش هک یبدا
اهدرکیور زا یفیط هشیدنا و ءارآ و
هوک دووب بوتکم نیا مهم یاهدرواتسد زا اما دنربتعم ،تسا نوگانوگ یاه
برل زا هکلب و یروحماپورا زا یقیبطت تایبدا تاعلاطم هزوح هب یروحم
هزوح زا و رتریگارف و لومشناهج یاه
هصرع هب یبدا ًافرص یاه هدرتسگ یاه
.درک ادیپ یرست رنه و گنهرف رت
اد رب زکرمت رد دوه ود ار یوبدا راوثآ تاهباوشت و تاریثأت یسررب ،تسوی اوسنارف ،یبدا یاهدتس و د
یم یقیبطت تایبدا تاعلاطم یلصا ،تسوی( دناد
1397 : 64 تهابش ) یتاذ تهابش هب ییوس زا ،یبدا راثآ رد
جا و یوگنهرف یت ماعت رگنایب رگید ییوس زا و تسا طوبرم وا یلک تاساسحا و اهزاین و رشب عون یعاومت
یم رگیدمه رب عماوج تارثأت و ریثأت ثعاب هک تسا شسرپ زا یکی اما دوش
تاوقیقحت رد هوک یساسا یاه
یم حرطم یقیبطت تایبدا تهابش دوجو ییارچ و یگنوگچ ،دوش
،ناروگید و زگنیمود( .تساه 1399
: 137 )
« ر یقیبطت ۀژورپ ،تسا توافتم هچنآ فشک یارب یعورش ۀطقن ناونع هب تهابش فشک شناوت یوس هب ا
یم قوس گنتاگنت .دهد
» ،نامه(
144 تهابش نیا نییبت ایل ) توافت و اه
قویقد ۀوعلاطم یارب ار هار ،اه روت
یم مهارف رشب یبدا راثآ هار زا یکی اریز دنک
نآ ۀسیاقم ،رشب یبدا راثآ تتانش یاه اوی هباوشم دراووم اب اه
مه نآ ۀنیمز رترب نداد ناشن ده ،هسیاقم رد .تساه یترابع هب و تسین یرگید رب یکی ی
« کی هسیاقم
یمن لیلقت رگید زیچ هب ار زیچ دهد
» هکلب )نامه(
« ماظن یشور هسیاقم کبس زیامت یارب دنم
فلتخم یاه
تنس و تسا ناهج تایبدا ۀدودحم رد توافتم ای کرتشم یاه »
،روارپ(
1398 : 133 .)
نونجم و یلیل نونجم و یلیل زا هموظنم نیموس ،
سمت یماظن ۀ ( یماظن هک تسا 1374
: 17 ) لاس رد ار نآ 584
نایاپ هب
هدناسر تسا . سیق قشع ،ناتساد نیا عوضوم ینب
رماع )نونجم(
یلیل مان هب لفون ۀلیبق زا یرتتد رب رتتد
دعس برع تایبدا رد دوت نیتسخن ۀنیمز رد ناتساد نیا .تسا ی
هنومن ، ناتساد زا یا یناوسنا ۀناقوشاع یاه
هک تسا
« یسراف تایبدا هب لاقتنا زا دعب
، هداوتفا رود دوت یلصا نومضم زا و هنایفووص ینوموضم و توسا
هتفرگ دوت هب کیلبمس تسا
» ،ل ه یمینل(
1390 : 39 ) یناجنز تارب لوق هب ینعی
« یزاوجم قوشع اوب
یم نایاپ ...یونعم قشع هب و زالآ درییپ
» ،یماظن(
1374 ؛)هد : گنر هتبلا د نویا ۀنایفووص یوبو
رد ناتوسا
یماظن تیاور اب
تنس یسراف تایبدا یریسفت یاه نییبت
رییپ تسا
، نارعاش تسد رد ناتساد نیا اهدعب اما
یفوص و یتقیرط کلسم
ی تحت یلک هب ،یماج نوچ ینافرع ۀغبص عاعشلا
رارق .تفرگ
یَش و یناه دیرُم
یَش و یناه دیرُم
و قشع ناتساد ، سپس
مان هب یرسپ یگناوید
« یَش رُم دوی » ماون هوب یروتتد و
« یناوه »
راگزور هب ناتساد نیا .تسا
« رکاچریم » هناسفا ینامرآ راگزور ای زا یرایوسب .توسا بووسنم یچوولب یاه
ناتساد هناسفا یاه یچولب یخیرات و نوگ
هب هداد تبسن نارود نیا هدش
ۀمه روحم رد .دنا نآ
اوه ناتوساد ،
هناسفا ترجاهم بلح زا غولب لیابق زا یترب یا
هرانک ات و قرش یوس هب
ِس دور یاه گنج و دن
لویابق یاه
« ر دن
» و
« راشلا » دنراد رارق ریم . رسپ رکاچ
«
َش
َهی ک
» ، دنر ۀلیبق رادرس ،
تیصخش زا یکی وسامح یاه
و ی
تیاور هب انب هک تسا یچولب تایبدا یخیرات ،داوش( یروجه موهن نرق رد یچولب یاه
2000 : 52 یگدونز )
یم .درک نهک زا یترب یرت
ناتساد ن یچولب ۀناقشاع و یسامح یاه
لکوش شنادونات و وا تیوصخش لوح
هتفرگ ا تس خاش زا . و گرب هب ،میریگب هک اهارجام نیا یناتساد یاه دوبن لیلد
نتوم و دانوسا بووتکم یاوه
هتخیمآ زین و قثوم تیاور نیا ندش
اب یهافش یاه ناتساد
و اه هروطسا لوصا یخیراوت تحوص رد ،...و اه
زا یترب یا تیصخش زا یکی .تسا دراو هشدت مه ثداوح ن ناتساد یاه
یَش و یناه دیرُم
نیمه ریم رکاچ
اب هک تسا
« نبا م س » ناتساد رد نونجم و یلیل
قابطنا رییپ .تسا
ناتساد رد یَش و یناه
دیرُم یم رهاظ ناتساد رد یهاشداپ نوچ هک رکاچ ، یناه ،دوش
( رتتد
« رانید
» ) ار
هدازومع دزمان هک
،شا یَش دیرُم ( رسپ
« یَش
ُم کراب
» ) تسا
، یم لد و دنیب یم وا ۀتسب .دوش
،نیاربانب هوب ینز
مان
« نیزاس » ب ار ه یم یراگتساوت هب یناه ردپ تفلاخم ربت اب نیزاس .دتسرف
لیلد یدزمان یَش اب شرتتد
دیرُم یمرب هلیح ،نیزاس داهنشیپ هب رکاچریم .ددرگ کی بیترت هنارگ
« ناوید
» ار )تسشن(
یم رد هوک دوهد
یم گرزب یاهاعدا هلیبق نادرم رگید و رکاچریم ،نآ یَش .دننک
هداوس اب ،تسشن نآ رد زین دیرُم لا یولد
یم تواخس یم و دنز
:دیوگ
« تواخوس طاوسب ،مووش وراوف حبوص زاومن زا نوچ ،هبشجنپ یاهزور هاگپ رد
یم درمان ،دهاوخب نم زا هچ ره ،نامز نآ رد هک ره .مرتسگ مشاب
رگا منک غیرد
» . ناونچ رد رکاچریم سپ
یم وا طاسب رب ار نابرطم زا یهورگ ،یزور یَش ،نابرطم زاوآ و دورس زا سپ .دتسرف
یم نانآ هب دیرُم دویوگ
.دنهاوخب یزیچ هک
«
َچ ِدیعس یگن
» ، نابرطم ۀتسدرس
، یوم :دویوگ
« هوک توسا ناونآ ۀوشیپ شوهد و داد
هدوب شهد و داد لها ناشدادجا دنا
؛ نوچ یناسک رکاچریم
! یَش هک وت هن هداز
خیش(
یتسه )هداز م ،هداز .»
یَش رب نخس نیا یم نارگ دیرُم
یم رارصا سپ .دیآ بروطم .دونیامزایب ار وا و دنبلطب یتواخس وا زا هک دنک
یم :دیوگ
« یناه ،تدزمان زا ،یتسه شهد لها رگا
،
!ریگرد
» . یَش تریح هتساوت نیا زا دیرُم یم
،دنک اوما
ر وا برطم دیدهت ا
یم دنک و لووق نتوسکش هوب ار وا و دروُب دهاوت ار شیوربآ ،دهدن تبثم باوج رگا هک
یَش .درک دهاوت ناهج ماندب ،نامیپ یم لوبق دیرُم
یَش ارصنا ربت تعرس هب نابرطم .دنک یدزمان زا دیرُم
رکاچریم یراگتساوت یروآدای و یناه ار
هداونات و یناه هب یم شا
ناگتشامگ .دنناسر تعروس هب رکاچریم
یم هاوت ن یم یناه .دنربب ریم ۀعلق هب ار یناه د یَش راب نیرتآ یارب دهاوت
وا لومع نویا زا و دنیبب ار دیرُم
رادید اب .دنک یتیاضران و هلگ زاربا یب
ود نیا ۀدرپ تسا
یَش هک دوت یاطت جوا و یناه ییابیز جوا هب دیرُم
یپ یم درب
، یلو .تسین یتشگرب هار رگید یمرد رکاچریم جاودزا هب یناه
یَش ییادیش زالآ نیا و دیآ و دیرُم
و اهرهش رد یگراوآ رد ینادرگرس
هوک ابایب و ن یوم یناه ۀنات درگ هب راب نیدنچ وا .تساهایرد و و ددروگ
یم ار رکاچریم نتشک دصق یتح دنک
، ماووقا روگید و ردوپ ،لویابق ناوگرزب روضح رد رکاچریم دیدهت اب اما
یَش
ُم رب هعلق یلاوح هب ندش کیدزن زا ار وا دیر یم ریح
.دنراد یَش دیرُم نیا زا سپ ،
ناوراوک یوپ رد یهاگ
یم هکم هب جح یم ناشیورد هورگ لابند هب هاگ و دور
و دتفا ادیش ناقشاع دامن ،یچولب رد وا مان یوم
.دووش
دنیوگ یترب
« وا مان
« شخبریپ » هدوب ،داش( تسا 2000
: 440 ن نینچ اما ،) چیه رد یما
هموظنم زا مادک یاه
یمن هدید ام سرتسد رد یش داش ریقف نینچمه .دوش
غوولب فویاوط زا یدروف ار دیرُم
« دون ر » یوم دراموش
هکنیا هب هجوت اب یلو ،)نامه(
« یش » یچولب لکش ۀژاو ۀدش
« خیش » رگناشن هک تسا یدنوشیپ هاگ و تسا
هفیاط هب درف قلعت قباس اب ناتسچولب رد روهشم یا
ه یم ،تسا هنایفوص و یبهیم یا نیا ناوت
سدح زین هنوگ
هچ هک دز .دشاب هدوب یعامتجا ۀقبط ای هفیاط نیمه زا صخش نیا اسب
« دیرُم » مان زا مه تسا یچولب یاه
یم هک مان زا ار نآ ناوت ایوگ .تسناد هیفوص تارکفت زا هتفرگرب یاه
یگناوید زا سپ اه
هک تسا یقشاع ی
« یَش دیرُم » د ار ( گَناوی هناوید هدیمان ) .دنا یتدم وا زوین ار هوبعک رواوجم یوم
دووش شوخب زا یوترب . یاوه
هموظنم یگراوآ نیا حرش ،ناتساد یاه هاوگ هوک شقووشعم هوب باطت تسوا دوت نابز زا اه
نآ ار اوه اوب
هرود ناشیورد یم درگ
یم قوشعم راید و رهش هب هک ینایجاح اب هاگ و دتسرف ا دوت هک دنیوگ .دنتفر
هب مه و
سابل رد ،سانشان تروص شیورد
اه یه رد ای ئ قووشعم ۀونات راووج و راوید و رهوش هوب ،جوح نایناوراک ِت
یم هدمآ واد ار شندب یاضعا دنب دنب ،رای ترسح و قارف درد تدش زا وا .تسا .درک
، رط نآ زا لاس
یم رمع یاه درپوسن رکاچ هب ناج و مسج زگره یناه ،تدم نیا مامت رد و تشیگ
ه
دوب . چیوه و دووب رهووش ۀنات رد مرتحم و عیطم ییوناب نوچ ًارهاظ وا ،فصو نیا اب و وا دووت زوج یوسک
یمن یزیچ عوضوم نیا زا رکاچریم یباداوش نارود هوک یناوه ،توشیگ لاوس یوس زا شیوب نوچ .تسناد
یگدنز نیا شا نانز زا یعمج نایم رد یزور ،دوب هدش یرپس هنوگ
، شاوف ار عوضوم یوم
دونک وب و ناویب ا
یگدنز یاهدرد یم نانآ زا ،شا
یوم ق ط ار وا رکاچریم .دنهاوخب ار وا ق ط رکاچریم زا هک دهاوت .دوهد
یدازآ یناه یمزاب ار شا
یم کرت ار رکاچریم خاک و هنات و دبای یومرب شردپ ۀنات هب و دنک
زا سوپ .ددروگ
تسج هب ار یناسک ،نیا و
یَش یوج یم دیرُم
ندش ادیپ اب و دتسرف یَش
یم مه هب ود نآ ،دیرُم دنوسر
، زا اوما
یم نوریب دوت راید هتفگ .درادن ربت نانآ تشونرس زا یسک و دنور
دیواج ۀدنز نانآ هک دنا هدش
هوک رد و اه
نابایب و ناگنشت یرای هب اه و
ناگدشمگ یم
دنباتش ،هدیدناهج(
1390 : 76 ).
لیلحت ِتیاور یَش و یناه دیرُم
یَش و یناه دیرُم
ر ا یم ناوت یخیرات یناتساد دا
ن لکوش یخیراوت تیوصخش کی لوح هک رظن نیا زا تس
هتفرگ تسا
، خیرات رتسب رد هکنیا اما
، هداتفا قافتا یدرف نانچ یگدنز ت یاج ،هن ای تسا
دیدر رد .تسا رایسب
شردپ و )کهیشریم رسپ رکاچریم( تیصخش نیا مان ارطا
، ناتوساد تویاکح و اوه لکوش یداویز یاوه
هتفرگ رد و یچوولب یهافوش تاویبدا نلااوقن یقیوسوم یاوآ اوب و موظنم تروص هب نانآ زا یترب هک تسا
یم لقن یمومع لفاحم تروص هب زین یترب و دنوش
ناتساد زا رثأتم و هتخیمآ یاه هصق و اه
نیوشیپ یاوه
دنتسه جیار مدرم ۀماع نایم رد .
موظنم ناتساد یَش و یناه
دیرُم تروص هب ریتا نارود ات یم لقن یهافش
هدش تسا . رد ببس نیمه هب
هقطنم ره یگییو مه ،نآ نایوار شیوگ هب انب یا
هوتفرییپ ار نوگاونوگ قطاونم یشیوگ یاه موه و توسا
توافت دراد دووجو نآ یاهارجام زا یترب ًانایحا و ناتساد تایئزج رد ییاه
، یولو نوتوس و ناتوساد لوصا
.تسا ناسکی نآ تارقف ناتساد ولب موظنم یاه هدش هدورس یچولب یتیاور صات بلاق رد ًابلال ،یچ
ناتوساد یاروب هک دنا یاوه
هراپ هکلب ،درادن دوجو بلاق نیا رد تیب ِدحاو .تسا بسانم دنلب ،یوسراف و یبرع رعش عارصم دننامه ییاه
شخب یم دوجو هب ار ییاه هراپ نیا .دنروآ
عارصم یاه یوم دنب یچولب رد ار هنوگ
،هدویدناهج( دونیوگ 1399
:
26 یم دوجو هب ار شخب کی ،دنب دنچ و ) موه یاهدنب دادعت .دراد یلقتسم ۀیفاق شخب ره و دروآ
و هویفاق
شخب دادعت زین یاه
ره هموظنم یدازآ موه ،یرعوش بولاق نویا .تسا رعاش رایتتا رد و نخس یاضقا هب
یم رعاش هب یناوارف لمع ار ییاهدونب اوی دنب نتساک ای ندوزفا ناکما مه و دهد
)نلااوقن( ناویوار یاروب
یم مهارف شخب و اهدنب زا .دروآ
هتتاوس هوموظنم دونچ زا ًلااومتحا ،مووظنم ناتوساد روه ،میریوگب هک اه
هدش هموظنم نزو یهاگ هک تسا .تسا توافتم رگیدمه اب زین اه
نامز رد موظنم یاهدنب دادعت ،یچولب راثآ تباتک جاور زا لبق و نیشیپ یاه ه
یناتساد یاه و
گرزب اوی ی
نآ یهاتوک ظفاح هب اه
ۀ نایوار شوت )نلااقن( نایوار زین هاگ .تشاد یگتسب اوب ناوشنابز و نهذ هک یقوذ
ناتساد نیا یم هموظنم هب ییاهدنب ،دوب نیجع اه
یشومارف رثا رب ای دندوزفا نایوار
، شخب نآ زا ییاوه اوه
هتساک یم دش نآ ًاتعیبط و هدش بوتکم ریتا نارود رد هک ییاه
نا زا ،د رظن شخب و اهدنب دادعت م اوه
تواوفت
دنتسه . لماک تروص هموظنم عون نیا رت
یم تیاور ینلااقن ًابلال ار یناتساد دنلب یاه هدرک
یچولب رد هک دنا
« ناولهپ » هدیمان یم دندش هفرح تروص هب نانیا . ناتوساد یوار و لاوقن یا
.دوندوب نوهک یاوه ،ناوناولهپ
هموظنم ر یناتساد دنلب یاه یم لقن یقیسوم یاون اب هارمه و دنلب زاوآ اب ا
.دندرک ،یچوولب رد نلااوقن نویا
یم هدیمان مه رعاش ًاح طصا هدش ثعاب یمسا تهابش و ترواجم نیا .دنوش
هب ،نلااقن زا یترب هک تسا
ترهش یرعاش هچ هتبلا ؛دنبای
و لاقن ًابلال نانیا اما ،دنشاب هتشاد یرعاش قوذ نانآ زا یترب اسب و هدنناوت
ناتساد و رعش یوار .دنتسه نهک یاه
ناتساد یرگتیاور روثنم و موظنم یاه
،یچولب طقف نویا هب رصحنم
دوبن نلااقن
، یهافش تایبدا نیا هکلب مه یداع مدرم نایم رد
یم لقن هنیس هب هنیس و لسن هب لسن هدوش
یم یتافاضا و یح و لوحت و رییغت راچد ،راگزور ریگ اب ًاتعیبط و هدش
.تسا
ببس هب و تیبوبحم ناتساد ریگارف ترهش
یَش و یناه دیرُم
ناتساد نیرتروهشم زا یکی ًلاومعم ، یاه
هقطنم ره رد یناولهپ ره هک یموظنم هوب هوجوت اوب و دووب ناتساد نیمه ،دنک تیاور ار نآ دوب نکمم یا
هموظنم لقن رد یوار هک یلمع یدازآ ناکما ور توتا ،تشاد یناتساد یاه
تویا و ناتوساد نویا یاوه
ناتساد شخب و اهدنب دادعت رد نیا ریظن روهشم یاه نویا هک دوب دایز رایسب شخب ره یاهدنب تیمک و اه
یم ار هلئسم تیاور توافت یلصا تلع ناوت
.تسناد اه
یناتساد ۀموظنم ود یقیبطت یسررب 1 تیاور ناونع .
تیاور ناونع یَش و یناه
دیرُم مه نونجم و یلیل نوچ ثنؤم قوشعم مان اب
زالآ یم .دوش نبا ( میدن 1381 :
543 باتک نایم رد ) قشع و ناقشاع ۀرابرد هک ییاه
مان هب یباتک زا ،هدش فیلأت نازاب یولیل و نونجم
ماون
یم هعومجم اما ،میرادن یربت باتک نآ تشونرس زا .درب سیوق( نوونجم هوب بوسنم هدنکارپ راعشا زا یا
ینب هک تسا دوجوم )رماع ناونع اب
یولیل ُنونجم ،حّولُملا نب سیق ناوید هدوش روشتنم
نوب سیوق( توسا
،حّولُملا 1999 یقوش دمحا نینچمه .) (
1868 و 1939 ) تیاور و رابتا زا هدافتسا اب شیامن ،هدنکارپ یاه
هومان
ناونع نیمه اب یا یلیل ُنونجم
هدرک رشتنم ،یقوش( تسا
2012 .) ل ه یمینل (
1393 : 99 نویا ۀراوبرد )
هدننیرفآ و باتک شا
یم دیوگ : تویاور و راوبتا ،برع تایبدا رد هک یسک نیتسخن دونکارپ یاوه
و یولیل ۀ
نونجم ناتساد کی بلاق رد ار هدیشخب مظن
یقوش دمحا ،تسا هدوب
تسا ،ناتساد نیا ای باتک نیا ناونع .
هدشن عورش قوشعم مان اب ،یماظن تیاور ترب
؛تسا لا ناتوساد نیا یولهد ورستریما زین یسراف رد هتب
ناونع اب ار یلیل و نونجم
هدرک ینیرفآزاب نآ هک تسا
زا تسا یدیلقت مه نونجم و یلیل
.یماظن
2 یوار و رعاش .
سانشرس رعاش یسراف تایبدا رد ،یوجنگ یماظن ی
زا یماظن تیاور .میراد یخیرات تتانش وا زا ام و تسا
ناتساد ونجم و یلیل ن
هدوش هوضرع یوسراف تاویبدا یگداتفااج و ییافوکش راگزور رد زین توسا
؛ نیارباونب
یم تیاور یلیل ای نونجم زا وا هک ینانخس نآ یتیاور ۀلصاف ،دنک
هنوگ هب اه یوم هدنناوت هک تسا یا
دوناد
نآ زا نانخس نیا مظن نانخوس نویا و اهرعوش نویا ،میریوگب هوکنیا زا .تسا ناتساد نیا صخشم رعاش
ا تیصخش نابز زا ریل ینابز هب ًاساس تسا ناتساد یاه
، یلو ناتساد یَش و یناه دیرُم
نایم رد یراگزور زا
غولب هتفرگن لکش ،نابزیم عامتجا رد یبدا یگتخپ نیا زونه ای هک هتفای ترهش و هدش تیاور اه هب ای تسا
تیصخش و یوار و رعاش هاگ ،عامتجا یهافش تایبدا و گنهرف ببس ساد یاه
یوکی نابطاخم رظن رد نات
هدش هتشادنپ ،داش( .دنا
2000 : 440 ).
تیاور نیتسخن ایوگ هراشا و اه
یبرع ناتساد رد اه نونجم و یلیل
زین
یَش و یناه نوچ دیرُم
یمرب یطیحم و راگزور هب تیاور عون نیا تباتک هک ددرگ
هتوشادن یوجاور نادنچ اه
هدشن ریگارف نادنچ زونه ای ناگدنیآ و تسا
نیا رد هراب هدز سدح زین هچ هک دنا
اسب
« نب سیق نوچ یسک
ینب نونجم ای حولم نآ زا شراعوشا روثکا ای همه و هدوب یخیرات یتیصخش رماع
دوشاب وا دووت »
یومینل(
،ل ه 1393 : 228 ).
دراد دوجو زین یرگید تاراشا هکنیا رب ینبم
یخیرات تیصخش کی هن نونجم
، لب هک
هدوب یدایز قاشع ک دنا
دای یلیل ناونع اب نانآ زا ناشناقوشعم فصو رد ه هدرک
نامه( دنا :
54 ).
یبرع تیاور نونجم و یلیل
« برع نهک تایبدا رد
، هعومجم هویوش هوب هوک توسا راوبتا زا یا یاوه
هدش تیاور و لقن نوگانوگ تسا
( » نامه : 303 )،
ً قتوسم ار تیاور ره هکنآ ببس هب یسراف تایبدا رد اما
ب هناگی یرعاش ترووص ه
« بوترم و مجوسنم یناتوساد »
هدروآرد لکوش هوناگی یناتوساد ،)ناومه( توسا
هتفرگ تیاور توافت .تسا یچولب یاه
یَش و یناه دیرُم
یمن هک تسا نآ ببس هب مه نآ ناوت
قولعتم ار اه
نارعاش ای صات رعاش کی هب کی
رود ۀ تسناد صات ،داش(
2000 : 440 ،) تیاور دننامه هکلب یوبرع
، اوب
تیاور یچولب مانمگ نارعاش رب هو ع .میهجاوم ینوگانوگ یاه
، هموظنم نلااقن یتح یچوولب یناتساد یاه
تیاور نیا ینوزفا و یتساک رد زین .دنراد شقن اه
3 یقشاع یاهدامن و قاشع .
روهشم ناتساد زج نونجم و یلیل
ناتساد ، و یوسراف رد زین یرگید ۀناقشاع یاه رد نیونچمه
جویار یچوولب
دنتسه و ناتساد مه یماظن دوت یتح یتح هک دراد یرگید ۀناقشاع یاه
،نادقتنم زا یترب نیریوش و ورست
وا رب ار نونجم و یلیل هداد حیجرت
،یناجریس یدیعس( دنا 1400
: 7 ) یلو ، توسین تسد رد یقیقد رامآ هچرگا
،
یم رظن هب قوشعم ره مان زا شیب یلیل مان دسر
و دامن یسراف تایبدا رد یرگید رد .دوشاب قوشعم زا هراعتسا
یناوه .دراد یهاوگیاج نینچ یناه زین یچولب گنهرف و تایبدا و
« لوُناه » و
« لوُگناه » یچوولب تاویبدا رد
یلیل دننامه ای
یبرع و یسراف تایبدا رد یل ،
تسا قوشعم یانعم هب ًازاجم
؛ ًازاوجم یچوولب رد زوین یلیل هتبلا
نونجم تسا نینچمه .تسا قوشعم یانعم هب یسراف تایبدا رد هک
یبرع و اپ قشاع دامن ، ک
هوک توسا یزاب
هدیسر ییادیش هب یماکان و قشع تدش زا تسا
، نانچ یَش هک ع نینچ دامن یچولب رد مه دیرُم ا
تسا یقش .
نامه .تفای ترهش نونجم هب ،درت نانع نداد تسد زا و روش تدش زا سپ سیق هوب اونب هوک هونوگ
تیاور یَش ،اه زا شیپ زین دیرُم ،هدیدناهج( تشاد مان شخبریپ ،یگناوید و قشع
1390 : 50 ،داوش ؛ 2000 :
440 یمن رییغت نوگانوگ ثداوح یپ رد قوشعم مان ،ناتساد ود ره رد هچرگا .) .دنک
4 کت . دنزرف
ناتساد رد نونجم و یلیل
)نونجم( سیق ، هناگی
هداونات دنزرف اویند هوب نیدولاو زاوین و ریون اوب هوک تسا
هدمآ یَش .تسا نیمه هب زین دیرُم
ناس هناگی تسا شردام و ردپ دنزرف .
دلوت زا یَش دیرُم یاروب زاوین و رین و
هتفرن نخس یدنزرف نینچ دلوت تسا
، روگید دونزرف زا یناوشن ناتساد یاج چیه رد اما ی
نیدولاو یاروب وا
درادن دوجو .
5 بیقر .
زا ،قوشعم اب وا جاودزا و ناتساد ود ره رد بیقر کی ندش ادیپ یدیلک ثداوح
ره نوبا .توسا ناتساد ود
ناتساد رد م س نونجم و یلیل
صخشتم و دنمتورث درف ، ی
تسا هک یم ینز هب ار یلیل زوین رکاچریم .دریگ
گرزب و دنمتورث وا .تسا یدرف نینچ گرزب زا یکی رادرس و هداز
تسا لیابق نیرت .
6 هلیبق ۀعماج رد باختنا یدازآ و ییانشآ ۀوحن . یا
توافت ییانشآ ۀوحن نونجم و یلیل
ساوسارب .توسا عاومتجا ود تواوفت ،یماظن تیاور اب یبرع تیاور رد
ه نونجم و یلیل ،یبرع تیاور م
ید دننا گ دنفسوگ ماگنه و ارحص رد ،هلیبق ناکدوک ر ینارچ
هوناکدوک یاوه
هدش انشآ ،ل ه یمینل( دنا 1393
: 303 ) یلو ، بتکم رد نانیا ،یماظن تیاور ساسارب هنات
انشآ رگیدمه اب
یم وناریا یگنهرف و یندمت ییافوکش جوا رد ناریا یعامتجا طیحم رگنایامن هک تسا یلوحت نیا و دنوش ی
اه برع و اه .ناتوسبرع توسخن نروق ییادوتبا و هداس طیحم هن تسا مشش نرق رد یوَش و یناوه
دویرُم
مه یدزمان هب نیدلاو رایتتا اب یکدوک رد و دنتسه ومعرتتد و ومعرسپ یم نییعت
دنوش هک عماج رگنایامن ۀ
نورد هلیبق و ارگ .تسا یچولب یارگ
قبط تنس نیا اه
، یتقو هدنیآ داماد و سورع لاوس هب
یناووجون یاوه
یم ،دندیسر ندیدن نیا .دناشوپب یور شدزمان زا رتتد تسیاب
قولعت ساوسحا هچرگا هک دوب هدش ثعاب اه
یعیبط یا دوجو هب ناشنایم رد
،دیایب یَش هب شدزمان دنسپلد یگتفکش زا دیرُم یدوح
رادروس ،رکاوچریم هوک
غولب لیابق گرزب
، یب ،دنک هتفیش ار ربت
دشاب .
یَش ۀناهاگآان لمع و باختنا شقن یب لباقم رد ،یناه و وا کاندرد تشونرس رد دیرُم
نونجم یرایتتا
یم مقر یلیل و وا یارب هک یتشونرس رد یم رارق ،دروت
نونجم اما ،دریگ هب زین
موسرم تروص هب هکنآ یاج
اب ،دورب یلیل یراگتساوت هب برع م
نونج یم ییاهراتفر ،یزاب ثعاب هک دنک
یم ش و وا روب ار یولیل ندوید د
یگناوید رب وا هچ ره و دننک عنم اه
یم زفا یا رادید و قشع تیعونمم رب ،د یم
زفا یا دن زا زوین دوت راتفر ینعی
ا کاندرد تشونرس نیا دیدشت لماوع .تس
نونجم و یلیل هلیبق بصعت و دنتسه توافتم ۀلیبق ود زا
مهم یا شقن .تسا ود نیا قارتفا لماع نیرت
غولب یعامتجا تابسانم رد هلیبق و تسا گنررُپ زین اه
یوَش و یناه دویرُم
هوعماج رد زوین هولیبق یا
رد و یا
دیدش اب هک دندوب یراگزور یاضف گنج نیرت
هلیبق یاه ما ،دوب نیرق یا
هوب یوطبر نادونچ ناونآ ییادج ا
تتا تابسانم هلیبق زیگنارب
نوچ ،درادن یا یَش و یناه
دیرُم هلیبق کی زا .دنتسه دنواشیوت و
تسد یَش نتسش رد ،دووب هدروک هوک یطروش و لوق ساسارب طقف ،یناه اب یدزمان زا دیرُم
تابوسانم
عماج یعامتجا ناتساد نیا راگزور ۀ
یوم ینتفرییپ یدودح ات ن
دویام ناتوساد رد . اوب طبتروم یوسامح یاوه
طرش و اهدهع زا ،رکاچریم هتفر نخس یناناولهپ زیمآرتافت یاه
رد یرادویاپ نداد ناوشن یاروب هوک توسا
یمن ابا و ناشنازیزع نتشک یتح و یراک چیه زا ،ناشلوق یوم دهع ناناولهپ زا یکی ً ثم و دننک
هوک ددونب
دهاوت ار وا دنزب تسد ششیر هب یسک رگا یوم یراوک وا یابقر و رکاچریم و تشک
شدونزرف هوک دوننک
یم ار دنزرف مه وا و دنزب ردپ شیر هب تسد ،نیابنفلا( دشک
1393 : 247 .)
َم رد
َث ل هتفگ زین یچولب یاه :دنا
« هن َءیلوک ،ورب رس یدرم ور
» ،یئازچولبریم و یهاپس(
1391 : 144 ) ینعی ؛ نادرم یوقیقح یگدونز زا ناوش
یم دنریگ
، ا یلو ناشنامیپ و دهع ز تشیگ دنهاوخن
. اما یَش دهع یارجام اوب ،شدزماون زا نتوشیگ و دیرُم
رگید یدهع ضقانت
.دراد ساسارب نانآ یدزمان هک تسا نیا هن رگم و دهع
ینامیپ هدوب
؟تسا نآ و دوهع
و هتسب نیدلاو رگا یتح ار نامیپ یم دنا
رس رب تسیاب و دهع
نامیپ ب ؟دننام میریوگب هوک نیا زا ناومه رد ،
یم ینتسکشن نانچ ار نامیپ و دهع هک یعامتجا هک تسا جیار مه لثم نیا ،دناد
« هَم راتش ج ،ورب نَج ور
»
:نامه(
64 یم نز زا ینعی ؛) .هن دزمان زا ،تشیگ ناوت
،یماظن ناتساد رد یلیل
« تسا نز نوچ
، توسا مورحم یباختنا و رایتتا ره زا »
،یناجریوس یدیعوس(
1400 : 14 ).
یب ا یرما مه یناه یرایتت نزح و هتفرییپ
.تسا زیگنا زا ناووج یروتتد ،یولیلد روه هوب انب
هداونات یم یرگید هب شدزمان ار دازآ یا دشخب
یم رثکادح ای رص وا اب یدزمان زا هک تفگ ناوت
یوم رظن
تسا یضاران تدش هب هکنیا اب رتتد دوت مه .دنک یم ار بیجع تواخس نیا
هداوناوت مه ،درییپ شا
موه ،
د ۀعماج نور تیاور
، عماج مه ۀ .ناتساد بطاخم
یراچان رس زا یناه و یلیل یب و
یرایتتا یوم نوت تردوق و توروث بحاص ینادرم اب جاودزا هب ، دونهد
،
نکیل یمن لد هناوید قشاع زا لد رد ناکامک .دننَک
نوگن نز ود نیا تخوس موسر تساوت لباقم رد تخب
یگلیبق
، یمرد ینادرم یرسمه هب نیآ
تسین ناشدوت لیم باب هک د و
جاودزا نیا لباقم رد هچرگا
، تمواقم
هنات رد و دنرادن یروترد یم رقتسم ناشنارهوش یاه
دنوش
، چیه زا نز ود نیا زا مادک نارهوش
ناش نیوکمت
یمن یمنرب نارهوش زا مه یراک و دننک ۀتکن .دیآ
بلاج نارهوش ، رع ساسارب هچرگا نارهوش هکنیا هجوت
ینوناق ا ناوناب نی دنتسه
، ترب نوچ یبلق تساوت
نیا هدیسر نانآ یرسمه هب نانز دنا
، مه اوب یگباوت
کاپ هب یدعت ییوگ نانآ نیکمت نیاربانب و تسا نانز ینماد
ندرکن نانآ زا نآ یاونعم هب ینارهوش نینچ
یبیسآ چیه نانآ اب یرسمه نارود نایاپ ات نز ود نآ کاپ نماد هب هک تسا هدیسرن
تسا زا ریووصت نویا .
( ل ه یمینل و درادن دوجو یبرع تیاور رد یلیل 1393
: 306 ) یم یماظن ۀتتاسرب ار عضو نیا دناد
.
یلیل( نز تمواقم عون
و نبا( رهوش لباقم رد )یناه م س
ریم و یسراف ناتساد ود رد )رکاچ و
،یچوولب
هجوت زیگنارب ( یماظن .تسا 1389
: 141 ) عطاق تمواقم زا تحارص هب یوکیدزن لوباقم رد یلیل ۀناشکرس و
نبا یم نخس وا هب م س :دیوگ
هووچناپت شیوولیل دز ناوونچ یا
ییاومن لمع نیا رگد را تفگ مراگدوووویرفآ هووووب دنگوووووس ک و م ز و ل ن و ت ضر و دزیخنرب و دووخیب دروم هدروم ووچ داتفاک
یوویآرب نووم ز و نتووشیوت زا
،
مراوگن دووت عنوص هب تساراک
،
ت رو وی و ت غ و ت و و م نو و ب ن و دزیر
نبا یم هانگ ساسحا مه م س یم لوق ،یلیل زا شزوپ نمض و دنک
هتشادن یعمط نینچ هک دهد :دشاب
نووبا نوووچ دنگوووس دووید م ووس
نگ رووووس ز هووووگناو ا
یراووووکه
مداووهن لد هراووظن هووب وووت زووک پ ناز و ج هک س و وا اب تشایگ ناه ...دنوسرت توشگ م س هب تب ناز
یراز درووووک و دووووومنب شزوووووپ ازووومارح ،مریوووگ نووویز روووگ مد
بو یو ن زا ش و ظ و ن یر و شاد و ب ت وو وا ا )نامه(
یم نایب حضاو تروص هب ار ارجام حرش ،لک یاناد یوار نابز هب یماظن دنک
اوما ، ناتوساد رد و یناوه
یَش دیرُم قووشعم و قشاع زا یکی نابز زا ارجام تمسق ره هک اوه
یوم تویاور لوا هوشیمه یوار ،دووش
زا هک تسا یناه ًاتعیبط و تسا صخش دراد ربت رکاچ و وا نیب عقوام
و نویا زا یزیچ ،ناتساد رتاوا ات وا
یمن ارجام هک تسا ناتساد رتاوا رد .دیوگ
یو یم شاف ار تقیقح نیا هیرق نانز یارب دنک
رد زوگره هوک
هدیباوخن رکاچ رانک :تسا
،هدیدناهج( ناگتپو روه ارت نوگ یئن /ناگتپگ مان ارت هک اچ 1390
: 140 )
امز نآ زا هدش دقع وت مان هب هک ن هدیباوت ادج وت زا /ما
:نامه( ما 141
.)
یناه تشونرس رد عضو نیا تشونرس اب
هیبوش یماظن تیاور رد یلیل توسا
یولو ، ،یوبرع تویاور رد
.تسین عوضوم نیا زا یربت ،هیاسمه نانز ار یناه
رسمه یم تخبشوت دبلا و دنمتورث و دنمتردق رادرس دنپ
نرا د
، نکیل وا م شاف ی
دنک یگدنز هک و هتوشیگ یدارماون اب ،نانآ روصت ترب شا
دووت یوعقاو روسمه ار رکاوچریم زوگره وا
هتسنادن :تسا :نامه( نارز ایادیرم هپ نم /ناین اتای یئت تگنه 140
)
نیا زا سپ[ زونه یَش قشع یادوس رد زونه نم /یرادن ییاج نم ۀشیدنا رد وت ]لاس همه
متسه دیرُم
سیون زا همجرت(
.)تسا هلاقم ناگدن
یم مایپ رکاچریم هب ،نانخس نیمه یپ رد یناه یم ق ط ار وا زین رکاچ و دهدب ق ط ار وا هک دهد
.دهد
هسیاقم یناه ردپ مات لاعفنا اب ً ماک ،ناتساد رد یلیل ردپ لاعف روضح هوب هوک یولیل ردوپ .تسا یندرک
تنس دنبیاپ ۀعماج رد وربآ ثحب نارگن تدش یوگلیبق یاه
یوشقن ود نآ لاوصو زا یریگوولج رد ،توسا
