Entomological Society of Iran Research Article pISSN: 0259-9996
2023, 42 (4), 331-344 https://doi.org/10.52547/jesi.42.1.8 eISSN: 2783-3968
ﯽﺳرﺮﺑ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺖﯿﻌﻤﺟ
ﺲﮕﻣ هﻮﯿﻣ نﻮﺘﯾز )
Rossi)(
Diptera: Tephritidae
(
Bactrocera oleae
رد
ﻪﻘﻄﻨﻣ مرﺎﻃ
ﯽﻠﻔﺳ
ﯽﻠﻋ يﺪﻤﺤﻣ ﻮﭘ ر ، 1
ﻦﯿﺴﺤﻣﻼﻏ هﺮﻗ
ﯽﻧﺎﺧ
، 1
ﻦﯿﺴﺣ مﺪﻗاﺮﺒﺠﻧر و 2
ﯽﻠﻋ ﺮﺒﮐا نﺎﯿﻧﺎﻬﯿﮐ
2
1 - هوﺮﮔ هﺎﯿﮔ ﯽﮑﺷﺰﭘ هﺪﮑﺸﻧاد يزروﺎﺸﮐ هﺎﮕﺸﻧاد ﻪﻏاﺮﻣ
، ناﺮﯾا ،ﻪﻏاﺮﻣ
[email protected] https://orcid.org/0000-0002-8437-5242
[email protected] https://orcid.org/0000-0003-1018-7019 نﺎﻣزﺎﺳ،رﻮﺸﮐﯽﮑﺷﺰﭘهﺎﯿﮔتﺎﻘﯿﻘﺤﺗﻪﺴﺳﻮﻣيزروﺎﺸﮐﯽﺳﺎﻨﺷهﺮﺸﺣتﺎﻘﯿﻘﺤﺗﺶﺨﺑ- 2
،تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ شزﻮﻣآ و ﺞﯾوﺮﺗ
،يزروﺎﺸﮐ
،ناﺮﻬﺗ ناﺮﯾا
[email protected] https://orcid.org/0000-0001-5603-6924 [email protected] https://orcid.org/0000-0002-6011-7230
ﺎﺗ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻪﭽﺨﯾر
ﺖﻓﺎﯾرد : 23 /9 0/
1401
شﺮﯾﺬﭘ : 3 0/
12 / 01 14
ﯿﺑد ﯽﺼﺼﺨﺗ ﺮ : ﯽﻫدﮋﻣ ﯽﺳﺎﺒﻋ ﺎﺿرﺪﻤﺤﻣ
هﺪﯿﮑﭼ ﺲﮕﻣ: هﻮﯿﻣ
،نﻮﺘﯾز ) Rossi Bactrocera oleae ( هﺮﺸﺣ
يا ژﺎﻓﻮﻧﻮﻣ هدﻮﺑ و ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣ ﺖﻓآ نﻮﺘﯾز رد ﺮﺳﺎﺗﺮﺳ
نﺎﻬﺟﯽﮔﮋﯾوﯽﺧﺮﺑ وﯽﮔﺪﻧزﻒﻠﺘﺨﻣﻞﺣاﺮﻣﺖﯿﻌﻤﺟتاﺮﯿﯿﻐﺗﻪﻌﻟﺎﻄﻣرﻮﻈﻨﻣﻪﺑﺶﻫوﮋﭘﻦﯾا .ﺪﺷﺎﺑﯽﻣﻪﻧاﺮﺘﯾﺪﻣيﺎﻫرﻮﺸﮐردهﮋﯾﻮﺑ يﺎﻫﻪﮐدادنﺎﺸﻧﯽﺳرﺮﺑﻦﯾاﺞﯾﺎﺘﻧ .ﺪﺷمﺎﺠﻧاﻦﯾوﺰﻗنﺎﺘﺳاﯽﻠﻔﺳمرﺎﻃﻪﻘﻄﻨﻣردلﺎﺳودردنﻮﺘﯾزهﻮﯿﻣﺲﮕﻣﯽﺳﺎﻨﺷﺖﺴﯾز ﻦﯾاهﺎﮕﻫﺎﻨﭘردﻞﻣﺎﮐتاﺮﺸﺣترﻮﺻﻪﺑ ارنﺎﺘﺴﻣز،نﻮﺘﯾز هﻮﯿﻣﺲﮕﻣ .درادﻞﺴﻧﺞﻨﭘ ﺎﺗﻪﺳ،ﯽﻠﻔﺳ مرﺎﻃﻪﻘﻄﻨﻣردهﺮﺸﺣ يﺎﻫ زاﺪﻌﺑ واﻮﻫنﺪﺷمﺮﮔﺎﺑ .ﺪﻨﮐﯽﻣيﺮﭙﺳﺎﻫغﺎﺑمﺮﻧيﺎﻫكﺎﺧ وﯽﻫﺎﯿﮔيﺎﯾﺎﻘﺑﺮﯾزردهﺮﯿﻔ ﺷترﻮﺻ ﻪﺑترﺪﻧﻪﺑ وﻒﻠﺘﺨﻣ نﺪﻧارﺬﮔ ﮏﯾ هرود زﻮﭘﺎﯾد
،ﯽﻠﺜﻣﺪﯿﻟﻮﺗ رد ﺮﺧاوا رﺎﻬﺑ و ﻞﯾاوا
،نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ نﺎﻣﺰﻤﻫ ﺎﺑ ﺖﺨﺳ نﺪﺷ ﻪﺘﺴﻫ
،نﻮﺘﯾز ﺲﮕﻣ هﻮﯿﻣ نﻮﺘﯾز
رد وﯽﯾاﻮﻫ وبآتاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺎﺑنﻮﺘﯾزهﻮﯿﻣﺲﮕﻣﺖﯿﻟﺎﻌﻓ،ﺶﻫوﮋﭘﻦﯾايﺎﻫﻪﺘﻓﺎﯾسﺎﺳاﺮﺑ .ﺪﻫدﯽﻣمﺎﺠﻧايراﺬﮔﻢﺨﺗﺎﻫهﻮﯿﻣ يژﻮﻟﻮﻨﻓ
ﺖﺧرد نﻮﺘﯾز و ﯽﺳﺮﺘﺳد ﻪﺑ هﻮﯿﻣ نﻮﺘﯾز ﻖﺒﻄﻨﻣ دﻮﺑ و ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻞﻣﺎﮐ ﺖﺷاد . ﺮﺑ سﺎﺳا
،ﺞﯾﺎﺘﻧ رد لﺎﺳ لوا ﻪﺑ ﺖﻠﻋ ﻂﯾاﺮﺷ
ﺐﺳﺎﻨﻣ بآ و ﯽﯾاﻮﻫ و لﻮﺼﺤﻣ
،ناواﺮﻓ ﻞﺴﻧ لوا رد ﺮﯿﺗ
،هﺎﻣ ﻞﺴﻧ مود ﻦﯿﺑ دادﺮﻣ هﺎﻣ ﺎﺗ
،رﻮﯾﺮﻬﺷ ﻞﺴﻧ مﻮﺳ ﻦﯿﺑ رﻮﯾﺮﻬﺷ هﺎﻣ
و ردﯽﻟوﺖﺷادﻪﻣاداهﺎﻣرذآ وهﺎﻣنﺎﺑآنارﺬﮔنﺎﺘﺴﻣزﻞﺴﻧنﺎﻤﻫ ﺎﯾﻢﺠﻨﭘﻞﺴﻧ وهﺎﻣنﺎﺑآ وهﺎﻣﺮﻬﻣمرﺎﻬﭼﻞﺴﻧ،هﺎﻣﺮﻬﻣ لﺎﺳ وهﺎﻣرﻮﯾﺮﻬﺷﻦﯿﺑمﻮﺳﻞﺴﻧ،هﺎﻣرﻮﯾﺮﻬﺷمودﻞﺴﻧ،هﺎﻣدادﺮﻣردلواﻞﺴﻧﯽﯾاﻮﻫ وبآﻂﯾاﺮﺷ ولﻮﺼﺤﻣﯽﻤﮐﺖﻠﻋﻪﺑمود ﺮﻬﻣ هﺎﻣ و ﻞﺴﻧ مرﺎﻬﭼ ) ﻞﺴﻧ نﺎﺘﺴﻣز نارﺬﮔ ( ﺮﻬﻣ هﺎﻣ و نﺎﺑآ هﺎﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺪﺷ و رد هﺎﻣ رذآ ﺮﮕﯾد هﻮﯿﻣ يا دﻮﺟو ﺖﺷاﺪﻧ . ﻪﺑ
ﻞﯿﻟد .ﺪﻧدﻮﺑ ﯽﻧﺎﺷﻮﭙﻤﻫياراد،نﻮﺘﯾز هﻮﯿﻣﺲﮕﻣيﺎﻫﻞﺴﻧ،يراﺬﮔﻢﺨﺗهرودندﻮﺑﯽﻧﻻﻮﻃ وﻞﻣﺎﮐتاﺮﺸﺣﺮﻤﻋلﻮﻃ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
ﺖﯿﻌﻤﺟ ﺖﻓآ رد ﻞﺴﻧ مﻮﺳ و مرﺎﻬﭼ ﺶﯿﺑ زا ﻞﺴﻧ لوا و مود هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺪﺷ . ﺖﺒﺴﻧ ﯽﺴﻨﺟ رد ﻞﺴﻧ يﺎﻫ لوا و مود ﻪﺑ دﻮﺳ
ﺎﻫﺮﻧ . ﺪﺑﺎﯾﯽﻣﺮﯿﯿﻐﺗ1:1ﻪﺑمرﺎﻬﭼ ومﻮﺳيﺎﻫﻞﺴﻧردﯽﻟوهدﻮﺑ
هژاو يﺎﻫ يﺪﯿﻠﮐ : ﺖﺴﯾز ﯽﺳﺎﻨﺷ
، ﺖﯿﻌﻤﺟ نﺎﺳﻮﻧ
، ،ﻞﺴﻧ
،ﺎﻣد Bactrocera oleae
Citation: Mohammadipour, A., Gharekhani, G. H., Ranjbar Aghdam, H & Keyhanian, A. A. (2023) Population fluctuation of the olive fruit fly Bactrocera oleae (Rossi) (Diptera: Tephritidae) in the Tarom Sofla region. J. Entomol. Soc. Iran, 42 (4), 331-344.
ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﻪﺑ نﻮﺘﯾز يﺎﻫرﻮﺸﮐ يزروﺎﺸﮐ ﺶﺨﺑ ﯽﻠﺻا تاﺪﯿﻟﻮﺗ زا ﯽﮑﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﻘﻄﻨﻣ
.ﺖﺳا حﺮﻄﻣ ﻪﻧاﺮﺘﯾﺪﻣ ﻟﻮﺗ
دوﺪﺣ رد نﺎﻬﺟ رد لﻮﺼﺤﻣ ﻦﯾا ﺪﯿ 20
نﻮﯿﻠﯿﻣ ﯽﻣ ﻦﺗ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ
ﺎﺑ ﺎﯿﻧﺎﭙﺳا رﻮﺸﮐ 3/
8 نﻮﯿﻠﯿﻣ ،ﻦﺗ لﺎﺳ رد 21 20 گرﺰﺑ يدﻼﯿﻣ ﺖﺳا نﺎﻬﺟ رد لﻮﺼﺤﻣ ﻦﯾا هﺪﻨﻨﮐﺪﯿﻟﻮﺗ رﻮﺸﮐ ﻦﯾﺮﺗ
رﻮﺸﮐ زا ﺪﻌﺑ.
ﺎﯿﻧﺎﭙﺳا ا يﺎﻫرﻮﺸﮐ ، ﺎﯿﻟﺎﺘﯾ
و ﻪﯿﮐﺮﺗ
ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺎﺑ ماﺪﮐﺮﻫ 2
/2 نﻮﯿﻠﯿﻣ و ﻦﺗ 7/
1 نﻮﯿﻠﯿﻣ ﺑ ﻦﺗ ر رد ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪ ﻪﺒﺗ
هدر ﻦﯾا مﻮﺳ و مود يﺎﻫ ﺪﻧراد راﺮﻗ يﺪﻨﺑ
ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺎﺑ ناﺮﯾا.
115 ) لﺎﺳ رد ﻦﺗ راﺰﻫ 77
/0 ﺪﺻرد
ﻪﺒﺗر رد (ﺎﯿﻧد ﺪﯿﻟﻮﺗ 18
دراد راﺮﻗ ﺎﯿﻧد )
2022 FAO,
( ﯽﻣ ﻪﺘﺷﺎﮐ نآ رد ﻪﮐ ﯽﻤﯿﻠﻗا صﺎﺧ ﻂﯾاﺮﺷ ﺮﻃﺎﺧ ﻪﺑ نﻮﺘﯾز نﺎﺘﺧرد . ﻂﯿﺤﻣ ،ندﻮﺑ ﺰﺒﺳ ﻪﺸﯿﻤﻫ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ و ﺪﻧﻮﺷ
ﻨﻣ ﻟﺎﻌﻓ و ﺪﺷر ياﺮﺑ ﯽﺒﺳﺎ ﯿ
ﺖ ﯽﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﻓآ و تاﺮﺸﺣ ﺪﻨﺷﺎﺑ
)
1996 Esmaeili,
.(
يرﺎﻤﯿﺑ و تﺎﻓآ زا يرﺎﯿﺴﺑ ﻪﻠﻤﺣ درﻮﻣ نﻮﺘﯾز لﻮﺼﺤﻣ ﯽﻣ راﺮﻗ ﺎﻫ
ﻪﮐ دﺮﯿﮔ
ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ ار ﺎﻬﻧآ دﺮﮑﻠﻤﻋ تﺎﻓآ نﺎﯿﻣ رد .ﺪﻫد
ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺲﮕﻣ ، هﻮﯿﻣ نﻮﺘﯾز
Tephritidae) (Dip.:
(Rossi) oleae Bactrocera
نﻮﺘﯾز ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﺘﻓآ ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣ ،
دراو ترﺎﺴﺧ ﯽﻣ
يﺎﻫرﻮﺸﮐ رد ﺖﻓآ ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣ و ﺪﻨﮐ ﻪﻘﻄﻨﻣ
) ﺖﺳا ﻪﻧاﺮﺘﯾﺪﻣ
Daane & Johnson, 2010
؛
Economopoulos, 2002
( ﻪﻧﺎﯿﻟﺎﺳ ترﺎﺴﺧ ﺮﺼﻣ رد
مﺪﻋ ترﻮﺻ رد نﻮﺘﯾز هﻮﯿﻣ ﺲﮕﻣ ﺎﺗ هزرﺎﺒﻣ
30 ﺪﺻرد ﯽﻣ هدز ﻦﯿﻤﺨﺗ يوﻼﺴﮔﻮﯾ رد .دﻮﺷ
ﻖﺑﺎﺳ ﺲﮕﻣ ﻂﺳﻮﺗ ،لﻮﺼﺤﻣ ﻪﻧﺎﯿﻟﺎﺳ ﺶﻫﺎﮐ هﻮﯿﻣ
،نﻮﺘﯾز 30 ﺪﺻرد رد و
ﻪﯾرﻮﺳ 25 ﺪﺻرد ) ﺖﺳا هﺪﺷ هدز ﻦﯿﻤﺨﺗ
Katsoyannus, 1992
ﺲﮕﻣ ﺰﯿﻧ نﺎﻧﻮﯾ رد .(
هﻮﯿﻣ ﯽﻣ بﻮﺴﺤﻣ نﻮﺘﯾز ﺖﻓآ ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣ نﻮﺘﯾز ﺶﯿﺑ و دﻮﺷ
زا 20 ﺎﺗ 30
ﺪﺻرد ﯽﻣ ﻦﯿﺑ زا ار نﻮﺘﯾز لﻮﺼﺤﻣ ﻞﮐ ) دﺮﺑ
Dimou et al., 2003
ﺎﺗ ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ نﻮﺘﯾز لﻮﺼﺤﻣ ﺶﻫﺎﮐ ناﺰﯿﻣ ،لﺮﺘﻨﮐ مﺪﻋ ترﻮﺻ رد .(
80 راو رد ﺪﺻرد ﯾ
ﻪﺘ ﺎﻫ ي
ﺎﺗ و ﯽﻨﻏور 100
ﺪﺻرد راو رد ﯾ ﻪﺘ ﺎﻫ ي يوﺮﺴﻨﮐ ﺪﺳﺮﺑ )
Broumas et al., 2002
(. ﻢﺨﺗ ،ﺖﻌﯿﺒﻃ رد
ﺲﻨﺟ ﻪﺑ دوﺪﺤﻣ نﻮﺘﯾز هﻮﯿﻣ ﺲﮕﻣ يﺎﻫورﻻ ﻪﯾﺬﻐﺗ و يﺰﯾر )
Agersborg, 1923
( ﯽﻣOlea
ﺪﺷﺎﺑ )
Tzanakakis, 1974
( ﯽﮔﺪﻧز ﻪﺧﺮﭼ .
ﺲﮕﻣ هﻮﯿﻣ بآ و نﻮﺘﯾز ﺖﺧرد ﯽﻠﺼﻓ ﺪﺷر ﺎﺑ ﯽﮑﯾدﺰﻧ طﺎﺒﺗرا نﻮﺘﯾز و
دراد ﯽﻠﺤﻣ ياﻮﻫ )
Zalom et al., 2003, 2009
( . ﺲﮕﻣ هﻮﯿﻣ هﻮﯿﻣ ﻦﺘﻓﺎﯾ زا ﺲﭘ نﻮﺘﯾز
ﻢﺨﺗ و هدﺮﮐ خارﻮﺳ دﻮﺧ ﺰﯾر ﻢﺨﺗ ﻪﻠﯿﺳو ﻪﺑ ار هﻮﯿﻣ ﺖﺳﻮﭘ ،ﺐﺳﺎﻨﻣ ﯽﻣ راﺮﻗ هﻮﯿﻣ ﻞﺧاد رد يداﺮﻔﻧا ترﻮﺻ ﻪﺑ ار دﻮﺧ يﺎﻫ
زا ﺐﺳﺎﻨﻣ نﺎﺑﺰﯿﻣ ﻦﺘﻓﺎﯾ رد .ﺪﻫد
ﻪﻠﺻﺎﻓ ﺧﺎﺷ ﮓﻧر ،رود يﺎﻫ ﻪ
راد نﻮﺘﯾز نﺎﺘﺧرد گﺮﺑ و ﯽﻣ ﺖﯿﻤﻫا يا
ﺪﺷﺎﺑ )
Prokopy & Haniotakis, 1976
( ﯽﺳرﺮﺑ ﻖﺒﻃ . ﯽﺋﺮﻣ ﻒﯿﻃ هدوﺪﺤﻣ رد ﮓﻧر ﻦﯾا ،ﺎﻫ
ًﺎﺒﯾﺮﻘﺗ) نﻮﺘﯾز هﻮﯿﻣ ﺲﮕﻣ ياﺮﺑ 330
- 650 هدﺎﻣ .دراد راﺮﻗ (ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ هﻮﯿﻣ ﺺﯿﺨﺸﺗ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ﺎﻫ
اراد ،ﻒﯿﻌﺿ رﻮﻃ ﻪﺑ ،ﮓﻧر و هزاﺪﻧا ،ﻞﮑﺷ ﻪﯾﺎﭘ ﺮﺑ ار نﻮﺘﯾز يﺎﻫ ﯽﻣ
ﺪﻨﺷﺎﺑ
)
Haniotakis & Voyadjoglou, 1978
( هدﺎﻣ تاﺮﺸﺣ .
B. oleae
هﻮﯿﻣ ﻪﺑ ﯽﻧﺎﻣز ﯽﻣ ﻪﻠﻤﺣ نﻮﺘﯾز يﺎﻫ
هﻮﯿﻣ ﻦﯾا ﻪﮐ ﺪﻨﻨﮐ ﻢﺨﺗ ياﺮﺑ ﺎﻫ
ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺎﻫورﻻ ﺪﺷر و يﺰﯾر
ﺪﻨﺷﺎﺑ )
Girolami et al., 1983
( نﻮﺘﯾز ور ﻦﯾا زا . ﻢﺨﺗ ياﺮﺑ رﺎﻬﺑ ﺮﺧاوا رد هﺪﺷ ﻞﯿﮑﺸﺗ هزﺎﺗ يﺎﻫ
ﺲﮕﻣ يﺰﯾر هﻮﯿﻣ
ﯽﻤﻧ ﺐﺳﺎﻨﻣ نﻮﺘﯾز عﻮﻧ ﻪﺑ ﺮﻣا ﻦﯾا ﻪﺘﺒﻟا ﻪﮐ ﺪﻨﺷﺎﺑ
دراد ﯽﮕﺘﺴﺑ ﺰﯿﻧ نﻮﺘﯾز ﻢﻗر )
Michelakis & Neuenschwander, 1985
( ﯽﻣ يرﺎﯿﺑآ ﯽﺑﻮﺧ ﻪﺑ ﻪﮐ نﻮﺘﯾز نﺎﺘﺧرد ،ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ . ﮐ ﯽﻣﺎﻗرا ﺎﯾ و ﺪﻧﻮﺷ
هﻮﯿﻣ ياراد ﻪ
يﺎﻫ ﻪﮐﯽﯾﺎﻫغﺎﺑ رد .ﺪﻧﻮﺷﯽﻣ هدﻮﻟآ ﺮﺗﮏﭼﻮﮐ يﺎﻫهﻮﯿﻣ ﺎﺑ ﯽﻣﺎﻗرا ﺎﯾﺪﻨﺘﺴﻫﻪﺟاﻮﻣ بآ دﻮﺒﻤﮐ ﺎﺑ ﻪﮐ نﻮﺘﯾز نﺎﺘﺧرد زا ﺮﺗدوز (يوﺮﺴﻨﮐ يﺎﻫهﻮﯿﻣ ﺪﻨﻧﺎﻣ) ﺪﻨﺷﺎﺑﯽﻣ گرﺰﺑ ﺎﺑﺪﻧﻮﺷﯽﻣ هدﻮﻟآ ،مﺎﻗرا ﺮﯾﺎﺳ زا ﻞﺒﻗ و ﺪﻧﻮﺷﯽﻣ بﻮﺴﺤﻣ ﺖﻓآ ﻊﻤﺠﺗ ﻞﺤﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ،ﺮﺗگرﺰﺑ هﻮﯿﻣ ياراد نﺎﺘﺧرد ، ﺪﻧاهﺪﺷ ﻪﺘﺷﺎﮐ ﻒﻠﺘﺨﻣ مﺎﻗرا زا ﯽﺒﯿﮐﺮﺗ )
Katsoyannus, 1992
( ﻞﺧاد . جﺎﺗ هﻮﯿﻣ ﮓﻧر و ﻞﮑﺷ ،ﺖﺧرد هدﺎﻣ تاﺮﺸﺣ ياﺮﺑ (هﺎﯿﺳ ﺎﯾ ،درز ،ﺰﺒﺳ) نﻮﺘﯾز يﺎﻫ
ﯽﻣ نﺎﺑﺰﯿﻣ يﻮﺠﺘﺴﺟ رد ﻪﮐ يا ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺪﻨﺷﺎﺑ
ﯽﻣ ﻞﻤﻋ ﯽﯾﺎﻨﯿﺑ كﺮﺤﻣ كﺮﺤﻣ ﻪﺘﺒﻟا .ﺪﻨﻨﮐ
يﺎﻫ هدﺎﻣ ﺐﻠﺟ ياﺮﺑ ﺰﯿﻧ ﯽﯾﺎﺸﭼ و ﯽﯾﺎﯾﻮﺑ ﻢﺨﺗ يﺎﻫ
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺖﯿﻤﻫا ﺰﺋﺎﺣ راﺬﮔ )
Prokopy & Haniotakis, 1976
(. راﺬﮔﺮﯿﺛﺄﺗ نﻮﺘﯾزهﻮﯿﻣ ﺲﮕﻣ يژﻮﻟﻮﻨﻓ يور ،هﺮﺸﺣ يژﻮﻟﻮﯾﺰﯿﻓ و نﻮﺘﯾز ﻢﻗر ،ﯽﯾاﻮﻫ و بآ ﻂﯾاﺮﺷ ﺪﻋﺎﺴﻣﺎﻧ ﻂﯾاﺮﺷ ،ﻦﯿﯾﺎﭘ يﺎﻣد ،نﺎﺘﺴﻣز لﻮﻃ رد .ﺖﺳا
ﯽﻄﯿﺤﻣ هﺪﻧارﺬﮔ ار نﺎﺘﺴﻣز ﻪﮐ نﻮﺘﯾز هﻮﯿﻣ ﺲﮕﻣ ﻞﻣﺎﮐ تاﺮﺸﺣ .ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺖﻓآ ﻦﯾا ﺖﯿﻌﻤﺟ هﺪﻨﻨﮐ دوﺪﺤﻣ ﻢﻬﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ،هﻮﯿﻣ دﻮﺟو مﺪﻋ و ﯽﻣ ﺮﻫﺎﻇ رﺎﻬﺑ رد اﺪﺘﺑا ﺪﻧا
-
نﻮﺘﯾز ﻪﺑ و ﺪﻧﻮﺷ هﺪﻧﺎﻣ ﯽﻗﺎﺑ ،ﺖﺧرد يور ،ﻞﺒﻗ ﻞﺼﻓ زا ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ
ﯽﻣ ﻪﻠﻤﺣ ﺪﻧا ) ﺪﻨﻨﮐ
Fletcher et al., 1978
هﻮﯿﻣ ﻞﯿﮑﺸﺗ ﺎﺑ رﺎﻬﺑ ﺮﺧاوا رد .(
ياﺮﺑ ﻪﮐ ،نﻮﺘﯾز هزﺎﺗ يﺎﻫ
ﻢﺨﺗ راﺬﮔ ي ﺪﻨﺘﺴﯿﻧ ﺐﺳﺎﻨﻣ ؛
ﯽﻣ ﺮﻫﺎﻇ ﺖﻓآ ﻦﯾا رد ،سرﺎﻧ ﯽﺴﻨﺟ ﺮﻈﻧ زا و موﺎﻘﻣ ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯾﺰﯿﻓ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﮏﯾ و ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا اﻮﻫ يﺎﻣد ﻪﮐ هرود ﻦﯾا لﻮﻃ رد .دﻮﺷ
ﯽﻣ ﯽﻧﻻﻮﻃ ﺰﯿﻧ ﺎﻫزور ﻪﻠﺗ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ رﺎﮑﺷ هدﺎﻣ تاﺮﺸﺣ ﺪﻧﻮﺷ
راد ،ﺎﻫ ﺪﻧراﺪﻧ ﻢﺨﺗ ًﻼﺻا ﺎﯾ و ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻢﮑﺷ رد ،ﻢﺨﺗ ﯽﻤﮐ داﺪﻌﺗ يا )
Tzanakakis, 2003
؛
Kapatus
& Fletcher, 1983
؛
Delrio & Prota, 1982
؛
Fletcher et al., 1978
.(
نﺎﺘﺴﻣز يﺎﻫﺮﻧ ،هرود ﻦﯾا رد ﻪﻠﺗ ﻪﺑ ،نارﺬﮔ
ﯽﻤﻧ ﺦﺳﺎﭘ ﯽﺴﻨﺟ نﻮﻣﺮﻓ يﺎﻫ ﺮﺜﮐا و ﺪﻨﻫد
هدﺎﻣ ) ﺪﻨﺘﺴﻫ دﻮﺧ مﺮﭙﺳا هﺮﯿﺧذ ﻪﺴﯿﮐ رد مﺮﭙﺳا ﺪﻗﺎﻓ ﺰﯿﻧ ﺎﻫ
Tzanakakis, 2003
هﻮﯿﻣ نﺪﺷ ﺐﺳﺎﻨﻣ و ﯽﮔﺪﯿﺳر ﺎﺑ ،ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯾﺰﯿﻓ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﯾا نﺎﯾﺎﭘ .(
ياﺮﺑ نﻮﺘﯾز يﺎﻫ
ﻢﺨﺗ رﯾ ﺰ ي ﯽﻣ فدﺎﺼﻣ ، ﯽﻣ ﻮﻤﻧ و ﺪﺷر ،نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ رد نﻮﺘﯾز هزﺎﺗ لﻮﺼﺤﻣ ﻪﮐ ﯽﻣﺎﮕﻨﻫ .دﻮﺷ
ﺪﺑﺎﯾ
، ﻟﻮﺗ زﻮﭘﺎﯾد ﯿ ﻠﺜﻣﺪ ﯽ ﺲﮕﻣ هدﺎﻣ ،هﺪﺷ ﻪﺘﺴﮑﺷ هدﺎﻣ يﺎﻫ ﻢﺨﺗ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺎﻫ
هﻮﯿﻣ ﻪﺑ و هدﻮﻤﻧ ﯽﻣ ﺐﻠﺟ ،نﻮﺘﯾز يﺎﻫ
ﻢﺨﺗ عوﺮﺷ .ﺪﻧﻮﺷ هﻮﯿﻣ ﻪﺘﺴﻫ نﺪﺷ ﺖﺨﺳ عوﺮﺷ ﺎﺑ نﺎﻣﺰﻤﻫ و ﻪﯿﺋوژ هﺎﻣ رد يراﺬﮔ
ﺎﻫ )
Pit hardening
( ﯽﻣ .ﺪﺷﺎﺑ ﻢﺨﺗ يراﺬﮔ
نﺎﺘﺴﻣز داﺮﻓا ﻪﻠﯿﺳو ﻪﺑ ﯽﻣ مﺎﺠﻧا هرﺎﻬﺑ ﻞﺴﻧ ﻞﻣﺎﮐ تاﺮﺸﺣ ﺎﯾ و نارﺬﮔ
) دﻮﺷ
Kapatus & Fletcher, 1983
) .(
(1980 Hammad
ﻪﻠﺗ ﺐﻠﺟ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺎﻫ
ار هﺎﻣ رد
يﺎﻫﻢﺨﺗ زا ﯽﯾﻻﺎﺑ ﺪﺻرد ﺮﯿﻣ و گﺮﻣ دﺎﺠﯾا ﺚﻋﺎﺑ نآ زا ﺮﺗﻻﺎﺑ وسﻮﯿﺴﻠﺳ ﻪﺟرد33 دوﺪﺣ يﺎﻣد ،نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ ﯽﻃ رد .ﺪﯾﺎﻤﻧﯽﻣ ﺮﮐذ ﺮﺒﺘﮐا و ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ ،يﻻﻮﺟ ،سرﺎﻣ ،ﺎﻫ ﯽﻣ ﯽﻗﺎﺑ هﻮﯿﻣ ﻞﺧاد ،هﺮﯿﻔﺷ ﻪﺑ نﺪﺷ ﻞﯾﺪﺒﺗ ياﺮﺑ ًﻻﻮﻤﻌﻣ ﺎﻫورﻻ نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ يﺎﻫهﺎﻣ لﻮﻃ رد.(Neuenschwander et al., 1986) دﻮﺷﯽﻣ ﺎﻫهﺮﯿﻔﺷ و ﺎﻫورﻻ .ﺪﻨﻧﺎﻣ
ﯽﻣ اﺮﻓ ﺰﯿﯾﺎﭘ ﯽﺘﻗو هﻮﯿﻣ ﺎﻫورﻻ ﺖﯿﻌﻤﺟ ﻢﻈﻋا ﺖﻤﺴﻗ ﺪﺳر
ﯽﻣ هﺮﯿﻔﺷ ﻪﺑ ﻞﯾﺪﺒﺗ ،كﺎﺧ ﻞﺧاد و هدﺎﺘﻓا كﺎﺧ ﺢﻄﺳ يور ،هدﺮﮐ كﺮﺗ ار ﺎﻫ نﺎﻤﻫ رد ار نﺎﺘﺴﻣز و ﺪﻧﻮﺷ
ﻞﺤﻣ ﯽﻣ يﺮﭙﺳ تاﺮﺸﺣ ﻮﻤﻧ و ﺪﺷر ﯽﻟو دراﺪﻧ ﯽﻘﯿﻘﺣ زﻮﭘﺎﯾد نﻮﺘﯾز هﻮﯿﻣ ﺲﮕﻣ ﻪﭼﺮﮔا .ﺪﻨﻨﮐ ﻞﻣﺎﮐ
ﺴﻣز لﻮﻃ رد رﺎﻬﺑ ﺎﺗ ﺰﯿﯾﺎﭘ ﺮﺧاوا زا و ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ ،نﺎﺘ
ﺪﻌﺑ لﺎﺳ
رد هﺎﮕﻫﺎﻨﭘ ﺎﻫ ﯽﻗﺎﺑ ﯽﻧﺎﺘﺴﻣز ي ﯽﻣ
ﻨﻧﺎﻣ ﺲﮕﻣ .ﺪ ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﯽﻄﯿﺤﻣ ﻂﯾاﺮﺷ ﻪﮐ ﯽﺗرﻮﺻ رد نﻮﺘﯾز هﻮﯿﻣ يﺎﻫ هﻮﯿﻣ رد ورﻻ ﺎﯾ ﻢﺨﺗ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ
ﺖﺷادﺮﺑ يﺎﻫ
نﺎﺘﺴﻣز ﻢﻫ ﻞﺒﻗ لﺎﺳ زا هﺪﺸﻧ ﺪﻨﻨﮐ ﯽﻧارﺬﮔ
)
Keyhanian & Abbasi mojdehi, 2021
؛
Johnson et al., 2006
؛
Rice, 2000
؛
Kapatus & Fletcher, 1983
؛
Sharaf, 1980
.(
ﺲﮕﻣ هﻮﯿﻣ ﻪﻧﻻﺎﺳ ،نﻮﺘﯾز 5
- 2 دراد ﻞﺴﻧ )
Mazomenos et al., 2004
؛
Weems & Nation, 2004
؛
Varela & Vossen, 2003
( و ﻪﺠﯿﺘﻧ رد
ﻢﺨﺗ هرود ندﻮﺑ ﯽﻧﻻﻮﻃ و ﻞﻣﺎﮐ تاﺮﺸﺣ ﯽﻧﻻﻮﻃ نﺪﻧﺎﻣ هﺪﻧز رﯾ
ﺰ ي ) دراد ﻞﺴﻧ ﯽﻧﺎﺷﻮﭙﻤﻫ ،
Mazomenos et al., 2004
.( )ﺖﺳا راﺬﮔﺮﯿﺛﺄﺗ هدﺎﻣ تاﺮﺸﺣ ﻢﺨﺗ ﺪﯿﻟﻮﺗ ناﺰﯿﻣ رد رﻮﻧ تﺪﺷ و اﺬﻏ ﺖﯿﻔﯿﮐ ،ﻪﺘﻓﺮﮔ ترﻮﺻ يﺎﻫﯽﺳرﺮﺑ سﺎﺳا ﺮﺑ
Zalom et al., 2003, 2009
؛
Tzanakakis et
al.,1968
.(
اﺰﯿﻣ ،هﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﻂﺳﻮﺘﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ نﻮﺘﯾز ﺎﯾ ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ ياﺬﻏ يور ﻪﺘﻓﺎﯾ شروﺮﭘ هدﺎﻣ تاﺮﺸﺣ يرورﺎﺑ ن
470 مﺎﮕﻨﻫ هدﺎﻣ هﺮﺸﺣ ﺮﻫ رد ﻢﺨﺗ
ﮏﯾ ﺖﻔﺟ رﺎﺑ و يﺮﯿﮔ 1225 ﺖﻔﺟ رﺎﺑ ود مﺎﮕﻨﻫ ﻢﺨﺗ ﯽﻣ يﺮﯿﮔ
ﺪﺷﺎﺑ )
Katsoyannus, 1992
( ﺲﮕﻣ يرورﺎﺑ ﺖﻌﯿﺒﻃ رد . هﻮﯿﻣ
ﻂﯾاﺮﺷ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ نﻮﺘﯾز ،ﯽﻄﯿﺤﻣ
و نﻮﺘﯾز ﻪﺑ ﯽﺳﺮﺘﺳد ﺖﯿﻔﯿﮐ
ﻦﯿﺑ يﺎﻣد .ﺖﺳا اﺬﻏ 20
ﺎﺗ 30 ﻢﺨﺗ ياﺮﺑ سﻮﯿﺴﻠﺳ ﻪﺟرد ﺮﯾز يﺎﻣد رد و هدﻮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ هدﺎﻣ تاﺮﺸﺣ يراﺬﮔ
15 يﻻﺎﺑ و ﻪﺟرد
35 ﺑﯽﻣ ﺮﺗﻦﯿﯾﺎﭘ نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ ﺮﺧآ رد يرورﺎﺑ ،ﻪﻧاﺮﺘﯾﺪﻣ يﺎﯾرد ﻪﯿﺷﺎﺣ ﯽﺑﻮﻨﺟ و ﯽﻧﺎﯿﻣ ﯽﺣاﻮﻧ رد .دﻮﺷﯽﻣ ﻒﻗﻮﺘﻣ يراﺬﮔﻢﺨﺗ سﻮﯿﺴﻠﺳ ﻪﺟرد اﻮﻫ يﻻﺎﺑ يﺎﻣد ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﻪﮐ ﺪﺷﺎ
ﻢﺨﺗ ناﺰﯿﻣ .ﺖﺳا ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا لﺎﺳ ﺮﺧآ ﺎﺗ ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ زا يراﺬﮔ
ﺮﺒﺘﮐا رد و ﺪﺑﺎﯾ -
ﯽﻣ دﻮﺧ جوا ﻪﺑ ﺮﺒﻣاﻮﻧ ﺪﺳر
)
2011 Gonçalves & Torres,
؛
Genç & Nation, 2008
؛
Kapatos & Fletcher, 1984
.(
ﻪﻨﯿﻄﻧﺮﻗ تﺎﻓآ زا ناﺮﯾا رد نﻮﺘﯾز هﻮﯿﻣ ﺲﮕﻣ رد ﻪﻧﺎﻔﺳﺄﺘﻣ ﻪﮐ هدﻮﺑ يا
ﻪﻫد يﺎﻫ ﻪﺘﺷﺬﮔ دادﺮﻣ ﺮﺧاوا رد رﺎﺑ ﻦﯿﻟوا و ﺪﺷ رﻮﺸﮐ دراو ،
لﺎﺳ 1383 غﺎﺑ زا يﺎﻫ نﻮﺘﯾز نﻼﯿﮔ نﺎﺘﺳا رﺎﺑدور ) ﺪﯾدﺮﮔ شراﺰﮔ
Jafari & Rezaei, 2004
ﺟﻮﺗ ﺎﺑ .(
،ﺖﻓآ ﻦﯾا دﺎﯾز ترﺎﺴﺧ و ناﺮﯾا رد نﻮﺘﯾز لﻮﺼﺤﻣ ﺖﯿﻤﻫا ﻪﺑ ﻪ
.ﺖﺳا يروﺮﺿ يﺮﻣا ،ﺢﯿﺤﺻ ﯽﺘﯾﺮﯾﺪﻣ تﺎﻣاﺪﻗا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ نآ لﺮﺘﻨﮐ موﺰﻟ ﯽﻃ رد
ﺳرﺮﺑ ﯽ ﺎﻫ ﻦﯿﺑ رد هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ي لﺎﺳ
ﺎﻫ ي 1393 ﺎﺗ 1395 ياراد ﺖﻓآ ﻦﯾا 3
ﺎﺗ
4 ﺖﺨﺳﺎﺑنﺎﻣﺰﻤﻫ،نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ ﻞﯾاواورﺎﻬﺑﺮﺧاواردﺎﻫهﻮﻣﯿيورهدﺎﻣتاﺮﺸﺣيراﺬﮔﻢﺨﺗعوﺮﺷودادﺮﺧﺮﺧاوازاﺖﻓآﻎﻟﺎﺑﺎﻧﻞﺣاﺮﻣ.دﻮﺑلﺎﺳردنﺎﺷﻮﭘﻢﻫﻞﺴﻧ نﺪﺷعوﺮﺷﺮﻬﻣﻞﯾاواردمﻮﺳﻞﺴﻧورﻮﯾﺮﻬﺷﺮﺧاواﺎﺗدادﺮﻣﺮﺧاوازاﺖﻓآمودﻞﺴﻧ.دﻮﺑنﻮﺘﯾزﺲﮕﻣﻞﺴﻧﻦﯿﻟواعوﺮﺷﺮﮕﻧﺎﯿﺑﺖﯿﻌﺿوﻦﯾا.ﺪﺷهﺪﻫﺎﺸﻣنﻮﺘﯾزﻪﺘﺴﻫ
ﺪﺷ ياﺮﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺺﺨﺸﻣ (. Keyhanian & Abbasi mojdehi, 2021)
نآ ﺖﯿﻌﻤﺟ تﺎﻧﺎﺳﻮﻧ و يژﻮﻟﻮﯿﺑ زا ﻖﯿﻗد تﺎﻋﻼﻃا ﻦﺘﺷاد نوﺪﺑ ،نﻮﺘﯾز هﻮﯿﻣ ﺲﮕﻣ لﺮﺘﻨﮐ
ﯽﻤﻧ ﺮﯾﺬﭘ نﺎﮑﻣا ﯽﺳرﺮﺑ و ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ،هﺮﺸﺣ ﮏﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ اﺬﻟ .ﺪﺷﺎﺑ
دﺪﺠﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎﺑ ﻪﮐ هدﻮﺑ ﻦﯾا ﺮﺑ ﯽﻌﺳ ،ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد .ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺧﺮﺑ ﯽﺳرﺮﺑ و
ﺲﮕﻣ ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ هﻮﯿﻣ
نﻮﺘﯾز ﯽﻠﺻا ﻖﻃﺎﻨﻣ زا ﯽﮑﯾ ﯽﻤﯿﻠﻗا ﻂﯾاﺮﺷ رد نﻮﺘﯾز لﺮﺘﻨﮐ ﺖﻬﺟ رد ﺐﺳﺎﻨﻣ يﺎﻫرﺎﮑﻫار بﺎﺨﺘﻧا ياﺮﺑ ﻪﻨﯿﻣز ،ناﺮﯾا رد يرﺎﮐ
.ﺪﯾآ ﻢﻫاﺮﻓ ،يﺪﻌﺑ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد ،ﺖﻓآ ﻦﯾا
داﻮﻣ و شور ﺎﻫ
ﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا ﻪ ﻮﭙﻫﺎﯿﺳ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻪﺳ رد ﯽﻠﻔﺳ مرﺎﻃ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﯽﯾاﺮﺤﺻ ش
) ضﺮﻋ 7/˚ 36
، لﻮﻃ 361˚ / 49 عﺎﻔﺗرا و 326 ﺎـﯾرد ﺢﻄـﺳ زا ﺮﺘﻣ (
ﯽﭽـﺷﻮﻗ ﻪـﻘﻄﻨﻣ ، )
ضﺮـﻋ
65˚ / 36 لﻮﻃ ، 325˚ / 49 عﺎﻔﺗرا و 554 ﺎﯾرد ﺢﻄﺳ زا ﺮﺘﻣ (
ﺞﻠﮐ ﻪﻘﻄﻨﻣ و )
ضﺮﻋ 71˚ / 36 لﻮﻃ ، 264˚ / 49 عﺎﻔﺗرا و 421 ﺎـﯾرد ﺢﻄﺳ زا ﺮﺘﻣ (
ياﻮـﻫ و بآ ياراد ﻪـﮐ ،
بﻮﻃﺮﻣ و مﺮﮔ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و
ﻨﻣ ﻦﯾا ﺞﯾار ﺖﺸﮐ ﺎ
ﻮﺘﯾز ،ﻖﻃ ن درز ﻢﻗر ﺐﻟﺎﻏ ﻢﻗر و
،ﺖﺳا مﺎﺠﻧا ﺪﺷ .
ﯽﺑﺎﯾدر تاﺮﺸﺣ ﻞﻣﺎﮐ : هدﺎﺳ نازرا ،ﻦﯾﺮﺗ ﻪﻠﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ،نﻮﺘﯾز هﻮﯿﻣ ﺲﮕﻣ ﯽﺑﺎﯾدر رد ﻦﮑﻤﻣ شور ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ و ﻦﯾﺮﺗ
ﻫ و ﯽﻧﻮﻣﺮﻓ يﺎﻫ ﻤ
ﻪـﻠﺗ ﻦﯿـﻨﭽ ﻪـﯾﺬﻐﺗ يﺎـﻫ
يا (.Kolyaei et al., 2009 ؛Taghaddosi et al., 2013 )ﺪﺷﺎﺑﯽﻣ ﺖﺧرد نﺎﺑ ﻪﯾﺎﺳ رد ﺎﻬﻧآ ﺐﺼﻧ و (ﻞﯿﻔﮑﻣيﺎﻫﻪﻠﺗ) ﻪﻠﺗ ﯽﻧﻮﻣﺮﻓ : ﻪﻠﺗ ﺞﻨﭘ زا ،نﻮﺘﯾز هﻮﯿﻣ ﺲﮕﻣ ﺮﻧ ﻞﻣﺎﮐ تاﺮﺸﺣ ﯽﺑﺎﯾدر رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ دﺎﻌﺑا ﻪﺑ هﺪﻨﺒﺴﭼ ﮓﻧر درز
25
× 10 ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺐـﻠﺟ ﺎـﺑ ﻪﮐ ﺮﺘﻣ لﻮـﺴﭙﮐ) ﯽـﺴﻨﺟ هﺪـﻨﻨﮐ
ﻪﻧﺎﺧرﺎﮐ ﺖﺧﺎﺳ لﺎﺘﮐوﺮﯿﭙﺳا نﻮﻣﺮﻓ
AGRISENSE
هاﺮﻤﻫ (نﺎﺘﺴﻠﮕﻧا دﻮﺑ
هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﺷ ﻪﻠﺗ . ﻪﯾﺎﺳ ﻞﺧاد و زﺎﺑ يﺎﻀﻓ رد ﺎﻫ هﻮﯿﻣ نﺎﺘﺧرد زاﺪﻧا
راد )
Taghaddosi et al.,
( ،2013
و ﻞﮔ ﺮﺧاوا ﻪﻠﺣﺮﻣ رد نﻮﺘﯾز ﺖﺧرد يژﻮﻟﻮﻨﻓ ﺮﻈﻧ زا ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و نﻮﺘﯾز هﻮﯿﻣ ﺲﮕﻣ سﻮﺴﺤﻣ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ زا ﻞﺒﻗ ﻔﻫ ﯽﻤﯾﻮﻘﺗ ﺮﻈﻧ زا و ﯽﻫد
) دادﺮـﺧ لوا ﻪـﺘ
140
Julian Date
ﻪﻠﺗ ﺪﯿﻔﻣ ﺮﻤﻋ .ﺪﻧﺪﺷ ﺐﺼﻧ غﺎﺑ رد ( ﻪـﺘﻔﻫ ﻪـﺳ ﺎﺗ ﮏﯾ ﻦﯿﺑ ،هﺪﺷ رﺎﮑﺷ تاﺮﺸﺣ و نﺎﺘﺧرد گﺮﺑ ،رﺎﺒﻏ و دﺮﮔ ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ ﯽﮔدﻮﻟآ ناﺰﯿﻣ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑ ﯽﺒﺴﭼ يﺎﻫ
ﯽﻣ ﺮﻫ ﯽﻧﻮﻣﺮﻓ لﻮﺴﭙﮐ و ﺪﺷﺎﺑ ود
ﺪﯾدﺮﮔ ﺾﯾﻮﻌﺗ رﺎﺑ ﮏﯾ هﺎﻣ .
ﻪﻠﺗ ﻪﻠﺻﺎﻓ ﺮﮕﯾﺪﮑﯾ زا ﯽﻧﻮﻣﺮﻓ يﺎﻫ 200
ﺮﻈﻧ رد ﺮﺘﻣ ﻪﺘﻓﺮﮔ
و ﺲﮕﻣ داﺪﻌﺗ و ﺪﯾدزﺎﺑ ﻪﺘﻔﻫ ﺮﻫ رﺎﮑـﺷ يﺎﻫ
فﺬﺣ ﺲﭙﺳ و ﺖﺒﺛ ،شرﺎﻤﺷ هﺪﺷ ﺪﺷ
.ﺪﻧ
ﻪﻠﺗ يﺎﻫ ﻪﯾﺬﻐﺗ يا
McPhail
: ﻪﻠﺗ ﻪﻠﺗ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻞﯿﻔﮑﻣ يﺎﻫ ﻪﯾﺬﻐﺗ يﺎﻫ
،يا هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ تاﺰﯿﻟورﺪﯿﻫ ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ 5
ﺪﺻرد )
Siapa Bait N10
ﺖﺧﺎﺳ (ﺎﯿﻟﺎﺘﯾا ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا
..ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاﺪﻧ ﻞﺧاﺪﺗ يﺮﮕﯾد ﺎﺑ ﺎﻫﻪﻠﺗ زا ﮏﯾ ﭻﯿﻫ ﺐﻠﺟ ﻪﻨﻣاد ﺎﺗ ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺮﺘﻣ200 ﺮﮕﯾﺪﮑﯾ زا ﺎﻫﻪﻠﺗ ﻪﻠﺻﺎﻓو هدﺎﻔﺘﺳا ﻞﯿﻔﮑﻣ ﻪﻠﺗ دﺪﻋ ﺞﻨﭘ زا ﯽﺳرﺮﺑ ﻦﯾا رد ﻪﻠﺗ ﺐﺼﻧ ﻞﺤﻣ رد ،ﺎﻫ
2 ﺖﺧرد ﻪﻨﺗ يﻻﺎﺑ ﺖﻤﺴﻗ رد و ﻦﯿﻣز ﺢﻄﺳ زا يﺮﺘﻣ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد
ﺪﺷ )
Kolyaei et al., 2009
( ﻪﻠﺗ . ﻫ ﺮﻫ ﺎﻫ
،رﺎﮑـﺷ ناﺰـﯿﻣ و ﺪـﯾدزﺎﺑ ﻪﺘﻔ
ﺮـﺑ .ﺪﺷ ﺖﺒﺛ ،ﺖﯿﺴﻨﺟ ﮏﯿﮑﻔﺗ ﻪﺑ هﺪﺷ رﺎﮑﺷ تاﺮﺸﺣ داﺪﻌﺗسﺎﺳا
تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﯽﺳرﺮﺑ ﺖﯿﻌﻤﺟ
ﻞﺣاﺮﻣ ﻎﻟﺎﺑﺎﻧ ﺲﮕﻣ هﻮﯿﻣ نﻮﺘﯾز B. oleae .
ﺐﺳﺎﻨﻣ زا ﯽﮑﯾ ﺮﺗ
ﯾ ﻦ ﻪﻧﻮﻤﻧ شور هﻮﯿﻣ زا يرادﺮﺑ
ﻪـﻧﻮﻤﻧ ،ﺎﻫ ﺖـﻬﺟ رﺎـﻬﭼ زا يرادﺮﺑ
ﻣ نﺎﺘﺧرد ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ﺖﻬﺟ رﺎﻬﭼ ﺮﻫ زا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد ﻪﮐ داﺪﻌﺗ ﻪﺑ نﺎﺘﺧرد
10 ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺖﺧرد ﺮﻫ زا هﻮﯿﻣ دﺪﻋ رادﺮﺑ
ي ﺪـﺷ )
Pucci et al., 2013
( زا ﻞـﺒﻗ رﻮـﻈﻨﻣ ﻦـﯾا ﻪـﺑ ،
ﺗ ﻞﯾاوا زا نﻮﺘﯾز هﻮﯿﻣ ﻪﺘﺴﻫ نﺪﺷ ﺖﺨﺳ ﯿ
هﺎﻣﺮ 1398 هﻮﯿﻣ ﺖﺷادﺮﺑ ﻊﻗﻮﻣ ﺎﺗ شور سﺎﺳا ﺮﺑ
)
Pucci et al., 2013
( ﺪﻌﺗ ﻪﺘﻔﻫ ﺮﻫ دا
500 ترﻮـﺻ ﻪـﺑ نﻮﺘﯾز هﻮﯿﻣ دﺪﻋ
ﺖﻬﺟ زا ﯽﻓدﺎﺼﺗ زا) نﺎﺘﺧرد ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
10 ﺖﻤﺴﻗ زا (ﺖﺧرد ﺖﻤﺴﻗ و جﺎﺗ يﺎﻫ
ﻪـﻧﻮﻤﻧ يﻮﮕﻟا ﺎﺑ نﺎﺘﺧرد ﯽﻨﯿﯾﺎﭘ يﺎﻫ ﻪﺑ يرادﺮﺑ
ترﻮـﺻ ﻊـﻤﺟX
نورد ﻪـﺑ و يروآ
ﯽﺳرﺮﺑ ﻦﯾا ﯽﻃ .ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ هﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ رد و ﺪﻧﺪﺷ ﻞﻘﺘﻨﻣ رﺰﯾﺮﻓ ﻪﺴﯿﮐ هﻮﯿﻣ رد ﺎﻫ
آ يﺎﻫ ورﻻ داﺪﻌﺗ ،ﻢﺨﺗ داﺪﻌﺗ هدﻮﻟ هﻮﯿﻣ داﺪﻌﺗ ،هدﺮﻣ ﺎﯾ و هﺪﻧز يﺎﻫ
يﺎﻫ .ﺪﯾدﺮﮔﯽﻣ ﺖﺒﺛ و شرﺎﻤﺷ ﯽﮔﺮﯿﻔﺷ ﻪﺘﺳﻮﭘ داﺪﻌﺗ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و هدﺮﻣ ﺎﯾ و هﺪﻧز يﺎﻫهﺮﯿﻔﺷ داﺪﻌﺗ و مﻮﺳ ﻦﺳ ورﻻ ﯽﺟوﺮﺧ خارﻮﺳ ياراد ﯽﺳرﺮﺑ تاﺮﯿﯿﻐﺗ يژﻮﻟﻮﻨﻓ ﺖﺧرد .نﻮﺘﯾز نﻮﺘﯾز ﺖﺧرد يژﻮﻟﻮﻨﻓ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺺﺧﺎﺷ سﺎﺳا ﺮﺑ
ﮐBBCH
ﻪﻧاﻮﺟ ﻮﻤﻧوﺪﺷر ﻪﻠﺣﺮﻣ زا ﻪ
(BBCH=00-
BBCH=09)
گﺮﺑ ﻮﻤﻧوﺪﺷر ﻪﻠﺣﺮﻣ ،
(BBCH=11- BBCH=19)
ﮏﯾ ﻪﺧﺎﺷ ﻮﻤﻧوﺪﺷر ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻪﻟﺎﺳ
(BBCH=31- BBCH=37)
ﻞﮔ ﻞﯿﮑﺸﺗ ﻪﻠﺣﺮﻣ ، ﻦﯾذآ
(BBCH=50- BBCH=59)
ﻞﮔ ﻪﻠﺣﺮﻣ ، ﯽﻫد
(BBCH=60- BBCH=69)
هﻮﯿﻣ ﻞﯿﮑﺸﺗ ﻪﻠﺣﺮﻣ و
(BBCH=71- BBCH=79)
ﻮﯿﻣ ﯽﮔﺪﯿﺳر ﻪﻠﺣﺮﻣ ، ه
(BBCH=80- BBCH=92)
) ﻂﺳﻮﺗ (2002 et al.
Sanz-cortes
هﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ .ﺖﺳا
ﯽﺳرﺮﺑ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺎﻣد : تاﺮﯿﯿﻐﺗ يﺎﻣد ﻪﻧﺎﺒﺷ زور و ﺲﮑﯿﻓﻮﯿﺑ نﺎﻣز زا ﺶﯿﭘ لوا ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ﻊﻗاو رد ﻪﮐ نﺎﺘﺧرد ﯽﻫﺪﻠﮔ ﻂﺳاوا زا نﻮﺘﯾز نﺎﺘﺧرد ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
هﺎﻣدادﺮﺧ ﻘﻄﻨﻣ ﺮﻫ رد ،دﻮﺑ ﺎﺑ ﻪ
هدﺎﻔﺘﺳا زا هﺎﮕﺘﺳد تﺎﺒﺛ ﯽﮑﯿﻧوﺮﺘﮑﻟا ﺎﻣد
(Data Logger, Testo, 175-H2)
ﺖﺒﺛ ﺪﺷ .
ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ
ﯽﺑﺎﯾدر تاﺮﺸﺣ ﻞﻣﺎﮐ : ﯽﺳرﺮﺑ هﻮﯿﻣ ﻞﯿﮑﺸﺗ زا ﻞﺒﻗ ﯽﯾاﺮﺤﺻ يﺎﻫ ﻞﮔ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد و
ﯽﻨﯿﺌﺗوﺮﭘ و ﯽﻧﻮﻣﺮﻓ ﻪﻠﺗ عﻮﻧ ود ﺎﺑ ﺖﻓآ ﺖﯿﻌﻤﺟ ﺶﯾﺎﭘ .ﺪﺷ زﺎﻏآ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد و
ز هﻮﯿﻣ ﺲﮕﻣ ﻮﻤﻧوﺪﺷر ﻞﺣاﺮﻣ ﺮﯾﺎﺳ ﺪﻧور راﺪﯾﺎﭘ رﺎﮑﺷ ﻦﯿﻟوا .ﺪﺷ مﺎﺠﻧا هﻮﯿﻣ زا يرادﺮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ نﻮﺘﯾ
ﻪﺘﻔﮔ راﺪﯾﺎﭘ يرﺎﮑﺷ) ﯽﻣ
دﻮﺷ ﻪﻣادا ﯽﻟاﻮﺘﻣ زور ﻪﺳ ﻪﮐ
(ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﻪﻠﺗ رد تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺪﻧور و
ﺎﻫ ي لﺎﺳ رد ﻒﻠﺘﺨﻣ 1398
و 1399 رد لوﺪﺟ 1 .ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ
لوﺪﺟ 1 - نﺎﻣز ﻦﯿﻟوا رﺎﮑﺷ راﺪﯾﺎﭘ نﻮﺘﯾز هﻮﯿﻣ ﺲﮕﻣ
،
Bactrocera oleae
رد ﻪﻠﺗ يﺎﻫ رد ﯽﻨﯿﺌﺗوﺮﭘ و ﯽﻧﻮﻣوﺮﻓ لﺎﺳ
يﺎﻫ 1398 و 1399 ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻪﺳ رد
Table.1- The time of the first sustainable trapping of olive fruit fly, Bactrocera oleae in traps in pheromone and protein traps during 2019 and 2020 in three regions.
Kallaj+ Qushchi+
Siahpoush+ Julian
Date* Sampling Date
Protein Trap Pheromone
Trap Protein
Trap Pheromone
Trap Protein
Trap Pheromone
Trap
1 1
39 0
3 0
154 04-Jun-19
40 2
59 8
1 0
162 11-Jun-19
94 6
73 2
13 2
169 18-Jun-19
349 26
621 9
46 1
176 25-Jun-19
100 21
248 10
18 2
183 02-Jul-19
161 56
523 39
116 4
190 09-Jul-19
25 58
78 41
3 21
197 16-Jul-19
1 8
7 0
2 5
148 27-May-20
1 10
2 5
2 4
154 02-Jun-20
1 7
3 2
1 1
161 09-Jun-20
1 7
6 1
1 2
168 16-Jun-20
2 19
77 2
38 2
176 24-Jun-20
5 162
72 88
13 23
189 07-Jul-20
1 130
11 161
4 36
196 14-Jul-20
* Julian date: the julian day shows the number of days since noon on Jan 1, 14713 BC (Astronomological calender)
Location name +
ﻪﻠﺗ يﺎﻫ .ﯽﻧﻮﻣﺮﻓ رادﻮﻤﻧ نﺎﺳﻮﻧ يﺎﻫ ﻞﮑﺷ رد ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻪﺳ رد نﻮﺘﯾز هﻮﯿﻣ ﺲﮕﻣ ﺖﯿﻌﻤﺟ 1
ﺞﯾﺎﺘﻧ .ﺖﺳا هﺪﻣآ ﻞﺻﺎﺣ
زا ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﻠﺗ ،ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﯽﻧﻮﻣﺮﻓ يﺎﻫ
زا شﻮﭙﻫﺎﯿﺳ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد .ﺪﻨﺘﺷاد ﯽﺗوﺎﻔﺘﻣ رﺎﮑﺷ عوﺮﺷ 28
دادﺮﺧ لﺎﺳ هﺎﻣ 1398 18)
نﻮﺟ 2019 و (
زا 7 دادﺮﺧ لﺎﺳ هﺎﻣ 1399 ) 27 ﯽﻣ 2020 ( زا ﯽﭽﺷﻮﻗ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ،
21 دادﺮﺧ لﺎﺳ هﺎﻣ 1398 11)
نﻮﺟ 2019 و (
زا 13 دادﺮﺧ هﺎﻣ لﺎﺳ 1399 ) 2 نﻮﺟ 2020 زا ﺞﻠﮐ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و ( 13
دادﺮﺧ لﺎﺳ هﺎﻣ 1398 3)
نﻮﺟ 2019 و (
زا 7 دادﺮﺧ لﺎﺳ هﺎﻣ 1399 ) 27 ﯽﻣ 2020 ﺮﻧ ﺲﮕﻣ رﺎﮑﺷ (
B. oleae
ﺮﻧ ﺲﮕﻣ رﺎﮑﺷ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ .ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ
B. oleae
ﺞﻠﮐ و ﯽﭽﺷﻮﻗ ،شﻮﭙﻫﺎﯿﺳ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد
لﺎﺳ رد 1398 و 1399 جوا ترﻮﺼﺑ ﺎﻫ
ﯽﯾ ) ﺖﺳا هﺪﺷ هرﺎﺷا ﺎﻫرادﻮﻤﻧ رد ﻞﮑﺷ
1 .(
ﻪﻠﺗ يﺎﻫ ﻞﯿﻔﮑﻣ )
McPhail
.(
زا نﻮﺘﯾز هﻮﯿﻣ ﺲﮕﻣ رﺎﮑﺷ ﯽﮕﺘﻔﻫ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺞﻨﭘ
ﻞﮑﺷ رد تاﺰﯿﻟورﺪﯿﻫ ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ يوﺎﺣ ﻞﯿﻔﮑﻣ ﻪﻠﺗ 2
ﺮﺑ .ﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ سﺎﺳا ﻦﯾا
لﺎﺳ رد ﺮﻧ تاﺮﺸﺣ رﺎﮑﺷ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ شﻮﭙﻫﺎﯿﺳ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد 1398
ﺦﯾرﺎﺗ رد يﺎﻫ 28 رﻮﯾﺮﻬﺷ ) هﺎﻣ 19 و (ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ 15
ﺮﻬﻣ هﺎﻣ ) 8 ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ (ﺮﺒﺘﮐا 04
/ 78
8/± 134،89 / 64 2/± 217 ﺦﯾرﺎﺗ رد ﺰﯿﻧ هدﺎﻣ تاﺮﺸﺣ رﺎﮑﺷ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ و ﻪﻠﺗ رد ﺮﻧ هﺮﺸﺣ يﺎﻫ
3 ﺮﻬﻣ هﺎﻣ ) 24 ،(ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ 23 ﺮﻬﻣ هﺎﻣ ) 15 ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ (ﺮﺒﺘﮐا
67 / 30 110± ، 2/
67 6/± 222 لﺎﺳ رد .دﻮﺑ ﻪﻠﺗ رد هدﺎﻣ هﺮﺸﺣ 1399
ﺦﯾرﺎﺗ رد هدﺎﻣ و ﺮﻧ تاﺮﺸﺣ رﺎﮑﺷ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ يﺎﻫ
ﺮﻬﻣ لوا هﺎﻣ ) 22 و (ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ 20 نﺎﺑآ
هﺎﻣ ) 10 ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ (ﺮﺒﻣاﻮﻧ 48
/ 98 295± و 55 / 101 4/± 310 و ﻪﻠﺗ رد ﺮﻧ هﺮﺸﺣ 27
/ 93 6/± 266 و 43 / 117 480± ) ﺪﺷ ﺖﺒﺛ ﻪﻠﺗ رد هدﺎﻣ هﺮﺸﺣ ﻞﮑﺷ
2
.( 378/83±97/03 ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ رﺎﮑﺷ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ (ﺮﺒﺘﮐا8 ) /715 و(ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ19 )هﺎﻣ رﻮﯾﺮﻬﺷ28 يﺎﻫﺦﯾرﺎﺗ رد1398 لﺎﺳ رد ﯽﭽﺷﻮﻗ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد و
74 /
101/07 ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ (ﺮﺒﺘﮐا15 )هﺎﻣﺮﻬﻣ23 و (ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ11 )هﺎﻣرﻮﯾﺮﻬﺷ18 يﺎﻫﺦﯾرﺎﺗ رد ﺰﯿﻧ هدﺎﻣ تاﺮﺸﺣ رﺎﮑﺷ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ و ﻪﻠﺗ رد ﺮﻧ هﺮﺸﺣ430/17± 93
67± / 247 و 2/
69 67± / 228 لﺎﺳ رد .دﻮﺑ ﻪﻠﺗ رد هدﺎﻣ هﺮﺸﺣ 1399
ﺦﯾرﺎﺗ رد هدﺎﻣ و ﺮﻧ تاﺮﺸﺣ رﺎﮑﺷ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ يﺎﻫ
هﺎﻣ ﺮﻬﻣ لوا )
22 و (ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ 20 نﺎﺑآ
هﺎﻣ ) 10 ﺮﺗ ﻪﺑ (ﺮﺒﻣاﻮﻧ ﺐﯿﺗ
78 / 131 2/± 764 و 26 / 121 2/± 439 و ﻪﻠﺗ رد ﺮﻧ هﺮﺸﺣ 26
/ 105 4/± 386 و 82 / 141 2/± 415 ) ﺪﺷ ﺖﺒﺛ ﻪﻠﺗ رد هدﺎﻣ هﺮﺸﺣ ﻞﮑﺷ
2
.( 11) هﺎﻣرﻮﯾﺮﻬﺷ20 يﺎﻫﺦﯾرﺎﺗ رد ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻪﻠﺗ رد ﺮﻧ هﺮﺸﺣ1736/±83/57 و160±46/07 رﺎﮑﺷ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ1398 لﺎﺳ رد ﺞﻠﮐ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد و (ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ
23 ﺮﻬﻣ هﺎﻣ ) 15 ﺎﺑ ﺰﯿﻧ هدﺎﻣ تاﺮﺸﺣ رﺎﮑﺷ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ و (ﺮﺒﺘﮐا 08
/ 91 6/± 209 ﺦﯾرﺎﺗ رد ﻪﻠﺗ رد هدﺎﻣ هﺮﺸﺣ 23
ﺮﻬﻣ هﺎﻣ ) 15 لﺎﺳ رد .دﻮﺑ (ﺮﺒﺘﮐا
1399ﺮﻬﻣ8 ﺦﯾرﺎﺗ رد ﻪﻠﺗ رد هدﺎﻣ هﺮﺸﺣ1876/±26/ 9و ﻪﻠﺗ رد ﺮﻧ هﺮﺸﺣ2392/±56/81ﺎﺑ (ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ29 )هﺎﻣﺮﻬﻣ8 ﺦﯾرﺎﺗ رد ﺮﻧ تاﺮﺸﺣ رﺎﮑﺷ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ
هﺎﻣ .( 2 ﻞﮑﺷ) ﺪﺷ ﺖﺒﺛ (ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ29)
رد لﺎﺳ يﺎﻫ 1398 و 1399 ﻪﻠﺗ ﻂﺳﻮﺗ رﺎﮑﺷ ﻞﮐ ﻪﺑ هﺪﺷ رﺎﮑﺷ هدﺎﻣ و ﺮﻧ تاﺮﺸﺣ ﺖﺒﺴﻧ هﺪﺷ ﻪﺋارا لوﺪﺟ رد ﺰﯿﯾﺎﭘ و نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ لﻮﻃ رد ﯽﺴﻨﺟ ﺖﺒﺴﻧ و ﯽﻨﯿﺌﺗوﺮﭘ يﺎﻫ
ﺎﺘﺴﺑﺎﺗ رد .ﺖﺳا ﯽﻣ ﯽﮑﯾ ﺖﺒﺴﻧ ﻦﯾا نﺎﻣز ﺖﺷﺬﮔ ﺎﺑ ﯽﻟو هدﻮﺑ ﺮﻧ ﻊﻔﻧ ﻪﺑ ﯽﺴﻨﺟ ﺖﺒﺴﻧ ن
دﻮﺷ ) لوﺪﺟ 2 (.
ﻞﮑﺷ 1 - نﻮﺘﯾز هﻮﯿﻣ ﺲﮕﻣ ﺖﯿﻌﻤﺟ تاﺮﯿﯿﻐﺗ
،
Bactrocera oleae
ﻪﻠﺗ رد ﯽﻧﻮﻣﺮﻓ يﺎﻫ رد
لﺎﺳ يﺎﻫ 1398 و 1399
Fig. 1. Population fluctuation of olive fruit fly, Bactrocera oleae in pheromone traps during 2019-2020.
ﻞﮑﺷ 2 - نﻮﺘﯾز هﻮﯿﻣ ﺲﮕﻣ ﺖﯿﻌﻤﺟ تاﺮﯿﯿﻐﺗ
،
Bactrocera oleae
ﻪﻠﺗ رد ﻞﯿﻔﮑﻣ يﺎﻫ رد
لﺎﺳ يﺎﻫ 1398 و
Fig. 2. Population fluctuation of olive fruit fly, Bactrocera oleae in McPhail traps during 2019- 2020. 1399
لوﺪﺟ 2 - نﻮﺘﯾز هﻮﯿﻣ ﺲﮕﻣ ﯽﺴﻨﺟ ﺖﺒﺴﻧ ،
Bactrocera oleae
رد ﻪﻠﺗ يﺎﻫ رد ﯽﻨﯿﺌﺗوﺮﭘ لﺎﺳ ﺰﯿﯾﺎﭘ و نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ لﻮﺼﻓ
يﺎﻫ 1398 و 1399
Table.2. Sex Reatio of the olive fruit fly, Bactrocera oleae in Protein traps during summer and autumn seasons of 2019 and 2020.
Geographical
population Year Season Male/ Total Female/ Total Sex ratio (M/F)
Siaphoush 2019 Summer 0.7 0.3 2.34
Autumn 0.5 0.5 0.86
2020 Summer 0.52 0.48 1.1
Autumn 0.45 0.55 0.81
Qushchi 2019 Summer 0.58 0.42 1.36
Autumn 0.54 0.46 1.16
2020 Summer 0.63 0.37 1.72
Autumn 0.56 0.44 1.25
Kallaj 2019 Summer 0.66 0.34 1.9
Autumn 0.46 0.54 0.83
2020 Summer 0.57 0.43 1.33
Autumn 0.51 0.49 1.04
ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺖﺴﯾز
ﯽﺳﺎﻨﺷ ﺖﻤﺴﻗ رد ﻪﺸﯿﻤﻫ لوا ﻞﺴﻧ ﻪﮐ ﺖﻓآ ﻦﯾا ﺖﺳا نﻮﺘﯾز نﺎﺘﺧرد يﻻﺎﺑ يﺎﻫ
)
Fletcher & Kapatos, 1984
( . ورﻻ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﯿﯿﻌﺗ
لﺎﺳ رد هﺮﯿﻔﺷ و ورﻻ ﺖﯿﻌﻤﺟ تﺎﻧﺎﺳﻮﻧ ﯽﺳرﺮﺑ سﺎﺳا ﻦﯾا ﺮﺑ ،ﺖﺳا ﻞﮑﺸﻣ رﺎﯿﺴﺑ 1398
ﯽﻣ ار شﻮﭙﻫﺎﯿﺳ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ناﻮﺗ
هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻦﯿﻟوا ﻪﮐ دﺮﮐ نﺎﯿﺑ ترﻮﺻ ﻦﯾا ﻪﺑ
ﺦﯾرﺎﺗ رد ورﻻ 18
ﺮﯿﺗ هﺎﻣ ) 9 (يﻻﻮﺟ دﻮﺑ ﺎﺗ و 12 رذآ هﺎﻣ ) 3 ﺖﺷاد ﻪﻣادا (ﺮﺒﻣﺎﺳد .
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ داﺪﻌﺗ
ﺦﯾرﺎﺗ رد ورﻻ يﺎﻫ
30 ﺮﻬﻣ هﺎﻣ ) 22 و (ﺮﺒﺘﮐا 5 رذآ
هﺎﻣ )هﺎﻣرذآ12ﺎﺗ و ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ (يﻻﻮﺟ23 )هﺎﻣدادﺮﻣ لوا ﺦﯾرﺎﺗ رد هﺮﯿﻔﺷ ﻦﯿﻟوا ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ .ﺪﺷ ﺖﺒﺛ دﺪﻋ493/± /856 و47/95±18/26 ﺎﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ (ﺮﺒﻣاﻮﻧ28) 3 1399 لﺎﺳ رد ﺎﻣا .ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ دﺪﻋ17/95±10/98ﺎﺑ (ﺮﺒﺘﮐا15 )هﺎﻣﺮﻬﻣ23ﺦﯾرﺎﺗ رد هﺮﯿﻔﺷداﺪﻌﺗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ،ﺖﺷاد ﻪﻣادا (ﺮﺒﻣﺎﺳد ﻦﯿﻟوا ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﯾا رد
هﺪﻫﺎﺸﻣ ورﻻ 24 ﺮﯿﺗ هﺎﻣ ) 14 ﻻﻮﺟ ﺦﯾرﺎﺗ رد ورﻻ داﺪﻌﺗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ و (ي 8
ﺮﻬﻣ هﺎﻣ ) 29 ﺎﺑ (ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ 27
/ 67 278± هﺮﯿﻔﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻦﯿﻟوا .ﺪﺷ ﺖﺒﺛ ورﻻ دﺪﻋ
ﺦﯾرﺎﺗ رد 7 دادﺮﻣ هﺎﻣ ) 28 ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ و (يﻻﻮﺟ داﺪﻌﺗ
ﺦﯾرﺎﺗ رد هﺮﯿﻔﺷ 8
ﺮﻬﻣ هﺎﻣ ) 29 ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺎﺑ (ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ 18
/3 35± / 21 ) ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ هﺮﯿﻔﺷ ﻞﮑﺷ
3
.( داﺪﻌﺗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ و ﺖﺷاد ﻪﻣادا (ﺮﺒﻣﺎﺳد3 )هﺎﻣرذآ12 ﺎﺗ و دﻮﺑ (يﻻﻮﺟ9 )هﺎﻣﺮﯿﺗ18 ﺦﯾرﺎﺗ رد ورﻻ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻦﯿﻟوا ﯽﭽﺷﻮﻗ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﺎﺑ رد ورﻻ
71 / 11 95± / 35 و 05 /8 27± ﺦﯾرﺎﺗ رد ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ يﺎﻫ
15 ﺮﻬﻣ هﺎﻣ ) 8 ،(ﺮﺒﺘﮐا 14 نﺎﺑآ هﺎﻣ ) 5 ﺑ (ﺮﺒﻣاﻮﻧ ﺦﯾرﺎﺗ رد هﺮﯿﻔﺷ ﻦﯿﻟوا ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ .ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪ 1
دادﺮﻣ هﺎﻣ ) 23
هﺪﻫﺎﺸﻣ (يﻻﻮﺟ ﺪﺷ
ﺎﺗ و 5 رذآ هﺎﻣ ) 28 ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ،ﺖﺷاد ﻪﻣادا (ﺮﺒﻣاﻮﻧ داﺪﻌﺗ
ﺦﯾرﺎﺗ رد هﺮﯿﻔﺷ يﺎﻫ
9 ﺮﻬﻣ هﺎﻣ ) 1 و (ﺮﺒﺘﮐا 23 ﺮﻬﻣ هﺎﻣ ) 15 ﺎﺑ (ﺮﺒﺘﮐا 62
/8 ﺦﯾرﺎﺗ رد ورﻻ داﺪﻌﺗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ و هﺪﻫﺎﺸﻣ (يﻻﻮﺟ7 )هﺎﻣﺮﯿﺗ17 ورﻻ ﻦﯿﻟوا ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﯾا ر د1399 لﺎﺳ رد ﺎﻣا .ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ دﺪﻋ252/± /815 و246/± 15 ﺦﯾرﺎﺗ رد هﺮﯿﻔﺷداﺪﻌﺗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ داﺪﻌﺗ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ و دﻮﺑ (يﻻﻮﺟ21 )هﺎﻣﺮﯿﺗ31 ﺦﯾرﺎﺗ رد هﺮﯿﻔﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻦﯿﻟوا و ﺖﺒﺛ ورﻻ دﺪﻋ104±312/ ﺎﺑ (ﺮﺒﺘﮐا6 )هﺎﻣﺮﻬﻣ
15 .( 3ﻞﮑﺷ) ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ هﺮﯿﻔﺷ44/75±14/55 ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺎﺑ(ﺮﺒﺘﮐا6 )هﺎﻣﺮﻬﻣ
ﺦﯾرﺎﺗ رد ورﻻ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻦﯿﻟوا ﺞﻠﮐ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد 25
ﺮﯿﺗ هﺎﻣ ) 16 (يﻻﻮﺟ دﻮﺑ ﺎﺗ و 5 رذآ هﺎﻣ ) 28 ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ و ﺖﺷاد ﻪﻣادا (ﺮﺒﻣاﻮﻧ داﺪﻌﺗ
ﺎﺑ ورﻻ 74 /
13 28)9 5/ ﺎﺗ وﺪﺷهﺪﻫﺎﺸﻣ (يﻻﻮﺟ 16 )هﺎﻣﺮﯿﺗ25 ﺦﯾرﺎﺗ رد هﺮﯿﻔﺷ ﻦﯿﻟوا ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ .ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ (ﺮﺒﻣاﻮﻧ5 )هﺎﻣنﺎﺑآ14ﺦﯾرﺎﺗ رد445/± ،ﺖﺷاد ﻪﻣادا (ﺮﺒﻣاﻮﻧ
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ داﺪﻌﺗ
ﺦﯾرﺎﺗ رد هﺮﯿﻔﺷ 5
رذآ هﺎﻣ ) 28 ﺎﺑ (ﺮﺒﻣاﻮﻧ 06 /7 2/± 22 لﺎﺳ رد ﺎﻣا .ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ دﺪﻋ 1399
ورﻻ ﻦﯿﻟوا ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﯾا رد 17
ﺮﯿﺗ هﺎﻣ ) 7
و (يﻻﻮﺟ ﺦﯾرﺎﺗ رد ورﻻ داﺪﻌﺗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ 15
ﺮﻬﻣ هﺎﻣ ) 6 ﺎﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ (ﺮﺒﺘﮐا 59
/ 16 9/± 81 ﺦﯾرﺎﺗ رد هﺮﯿﻔﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻦﯿﻟوا و ﺪﺷ ﺖﺒﺛ ورﻻ دﺪﻋ 7
نﺎﺑآ
هﺎﻣ .( 3ﻞﮑﺷ) ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ هﺮﯿﻔﺷ دﺪﻋ11/67± /552 ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺎﺑ (ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ15 )هﺎﻣرﻮﯾﺮﻬﺷ25ﺦﯾرﺎﺗ رد هﺮﯿﻔﺷ داﺪﻌﺗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ و (يﻻﻮﺟ28) يژﻮﻟﻮﻨﻓ ﺖﺧرد نﻮﺘﯾز و تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺎﻣد . ﺎﺠﻧآ زا ﻪﮐ ﻪﻠﺗ ﺐﺼﻧ زﺎﻏآ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد ﻞﮔ ﺮﺧآ ﻪﻠﺣﺮﻣ زا لﺎﺳ ود رد ﺎﻫ
هداد اﺬﻟ ،دﻮﺑ هﻮﯿﻣ ﻞﯿﮑﺸﺗ لوا و ﯽﻫد ﺎﻫ
ي
نﻮﺘﯾز ﺖﺧرد يژﻮﻟﻮﻨﻓ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ نﺎﺴﮑﯾ ًﺎﺒﯾﺮﻘﺗ ﺪﺷر ﻢﻬﻣ ﻪﺘﮑﻧ .ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺋارا سﺎﺳا ﻦﯾا ﺮﺑ
ﺰﺟ فﻼﺘﺧا ﺎﺑ و ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻪﺳ رد نﻮﺘﯾز ﺖﺧرد ﯽﺋ
ﻢﻬﻣ ﻪﺘﮑﻧ و ﺖﺳا زا ﺮﺗ
لﺎﺳ رد .ﺖﺳا ﻖﺒﻄﻨﻣ نآ ﺮﺑ ًﻼﻣﺎﮐ ﻪﮐ ﺖﺳا هﻮﯿﻣ يژﻮﻟﻮﻨﻓ ﺎﺑ نﻮﺘﯾز هﻮﯿﻣ ﺲﮕﻣ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ قﺎﺒﻄﻧا نآ 1398
و 1399 ﯽﻧﺎﻣز هزﺎﺑ ﮏﯾ رد نﻮﺘﯾز هﻮﯿﻣ ﺪﺷر 6
5 – ﻪﻫﺎﻣ
ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺰﯿﻧ سﺎﺳا ﻦﯾا ﺮﺑ و ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ ترﻮﺻ ﯽﺘﺴﯾز يﺎﻫ
ﯿﻣ ﺲﮕﻣ هزﺎﺑ ﻦﯾا رد ﺰﯿﻧ نﻮﺘﯾز هﻮ ﯽﻧﺎﻣز
دﻮﺑ ) ﻞﮑﺷ 4 .(
ﺖﺒﺛ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ نﺎﺳﻮﻧ
يﺎﻫ ﯽﯾﺎﻣد رد لﻮﻃ
ةرود د1398 لﺎﺳردهﺪﺷﺖﺒﺛﯽﯾﺎﻣدﮥﻨﻣاد ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ و ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ.ﺖﺳاهﺪﺷهدادنﺎﺸﻧ5 ﻞﮑﺷردﯽﺳرﺮﺑدرﻮﻣيﺎﻫلﺎﺳ رد و ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻪﺳ ردﺖﻓآﻮﻤﻧوﺪﺷر ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻪﺳ ر
ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺞﻠﮐ و ﯽﭽﺷﻮﻗ ،شﻮﭙﻫﺎﯿﺳ 9/
9 67– / 29 ، 18 /9 - 12 / 30 و 71 /6 - 92 / 30 ﻪﺟرد لﺎﺳ رد و سﻮﯿﺴﻠﺳ 1399
ﮥﻨﻣاد ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ و ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﯽﯾﺎﻣد
ﻪﻘﻄﻨﻣ رد
شﻮﭙﻫﺎﯿﺳ 06 / 16 - 7/
30 ﻪﺟرد ﯽﭽﺷﻮﻗ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ،سﻮﯿﺴﻠﺳ 15
/ 14 - 17 / 30 ﻪﺟرد ﺞﻠﮐ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد و سﻮﯿﺴﻠﺳ 16
/ 15 - 99 / 31 ﻪﺟرد سﻮﯿﺴﻠﺳ ﻂﺳﻮﺗ هﺎﮕﺘﺳد
تﺎﺒﺛ ﯽﮑﯿﻧوﺮﺘﮑﻟا ﺎﻣد
ﺖﺒﺛ ﺪﺷ
.
ﻞﮑﺷ 3 - نﻮﺘﯾز هﻮﯿﻣ ﺲﮕﻣ هﺮﯿﻔﺷ و ورﻻ ﺖﯿﻌﻤﺟ تاﺮﯿﯿﻐﺗ
،
Bactrocera oleae
رد لﺎﺳ يﺎﻫ 1398 و 1399
Fig. 3. Population fluctuation of larvae and pupae of olive fruit fly, Bactrocera oleae in 2019- 2020.
ﻞﮑﺷ 4 - ﺺﺧﺎﺷ سﺎﺳا ﺮﺑ نﻮﺘﯾز ﺖﺧرد ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﻨﻓ ﺪﺷر تاﺮﯿﯿﻐﺗ لﺎﺳ ردBBCH
يﺎﻫ 1398 و
Fig. 4. Phenological growth changes of olive tree based on BBCH index in 2019- 2020. 1399
ﻞﮑﺷ 5 - ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ تاﺮﯿﯿﻐﺗ يﺎﻣد ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ و ﻮﻤﻧوﺪﺷر هرود لﻮﻃ رد نﻮﺘﯾز هﻮﯿﻣ ﺲﮕﻣ
،
Bactrocera oleae
لﺎﺳ رد يﺎﻫ 1398 و
Fig. 5. Mean temperature changes during the growth period of the olive fruit fly, Bactrocera oleae in 2019- 2020. 1399
ﺘﻧ و ﺚﺤﺑ ﯿ
ﻪﺠ ﯿﮔ ﺮ ي
ﺶﯿﭘ ﯽﻣ تاﺮﺸﺣ رﻮﻬﻇ و ﺪﺷر ﻖﯿﻗد ﯽﻨﯿﺑ د نآ ﻪﺑ ﯽﺑﺎﯿﺘﺳد ﺎﻣا ،ﺪﺷﺎﺑ تﺎﻓآ ﺮﺛﺆﻣ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ياﺮﺑ يرﺎﮑﻫار ﺪﻧاﻮﺗ
) ﺖﺳا راﻮﺷد ﻞﻤﻋ ر
Awadalla et al., 2014
؛
Herms,
.(2004
ﯽﺳرﺮﺑ رد ﺲﮕﻣ يور ﺮﺑ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا يﺎﻫ هداﻮﻧﺎﺧ هﻮﯿﻣ يﺎﻫ
Tephritidae
ياﺮﺑ .ﺖﺳا ﺮﯿﻐﺘﻣ نﺎﺑﺰﯿﻣ و ﯽﯾاﻮﻫ و بآ ﻂﯾاﺮﺷ ،ﺖﻓآ عﻮﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻞﺴﻧ داﺪﻌﺗ ،
ﮑﺷ ناﺰﯿﻣ لﺎﺜﻣ ﻪﻠﺗ رد ﺮﻧ تاﺮﺸﺣ رﺎ
ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ نﻮﺴﮑﺟ يﺎﻫ
(Saunders) Bactrocera zonata
رد ﻪﮐ ﯽﻟﺎﺣ رد ،جوا رﺎﻬﭼ ﺎﯾ ﻪﺳ ياراد
Ceratitis capitata
(Weidenmann)
ﮏﯿﭘ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ .ﺪﻧدﻮﺑ لﺎﺳ ود ﺮﻫ رد جوا رﺎﻬﭼ ياراد ﻞﺴﻧ رد رﻮﻬﻇ يﺎﻫ
ﺺﺨﺸﻣ ﻪﯿﻟوا يﺎﻫ ﻞﺴﻧ رد و ﺮﺗ
ﻪﮐ ،ﺪﻧدﻮﺑ ﺺﺨﺸﻣ ﺮﺘﻤﮐ يﺪﻌﺑ يﺎﻫ
نﺎﺸﻧ ًﻻﺎﻤﺘﺣا ﻢﻫ و ﯽﺠﯾرﺪﺗ ﺶﯾاﺰﻓا هﺪﻨﻫد
ﻞﺴﻧ ﻦﯿﺑ ﯽﻧﺎﺷﻮﭘ ﺖﺳا يﺪﻌﺑ يﺎﻫ
)
Bayoumy et al., 2021
(.
ﻪﻧﻮﮔ ﻞﺴﻧ داﺪﻌﺗ
Bactrocera dorsalis (Hendel)
ﺎﺗ ﺶﺷ زا
5 13/
ﺮﯿﻐﺘﻣ ﻪﻟﺎﺳ ﻪﻧ هرود ﮏﯾ ﯽﻃ ناﻮﯾﺎﺗ رد نﺎﮑﻣ ﺞﻨﭘ رد لﺎﺳ رد ﻞﺴﻧ ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ
)
Samayoa et al., 2018
؛
Shehata et al., 2008
( ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ.
) (1980
Sharaf
يﺎﯿﻧﺎﺘﯿﻟﻮﭙﯾﺮﺗ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ار نﻮﺘﯾز هﻮﯿﻣ ﺲﮕﻣ ﻞﺴﻧ داﺪﻌﺗ )
Tripolitania
( ﯽﺒﯿﻟ 4 و ﺰﯿﯾﺎﭘ رد ﻞﺴﻧ ﮏﯾ ،نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ رد ﻞﺴﻧ ود) ﻞﺴﻧ (نﺎﺘﺴﻣز رد ﻞﺴﻧ ﮏﯾ
شراﺰﮔ ﺖﺳا هدﺮﮐ ) ﻪﮐ ﯽﻟﺎﺣ رد . (1980
Hammad
ﯽﻟﻮﭙﯾﺮﺗ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ار هﺮﺸﺣ ﻦﯾا ﻞﺴﻧ داﺪﻌﺗ لﺎﺳ ﻦﯿﻤﻫ رد )
Tripoli
( ،ﯽﺒﯿﻟ رﻮﺸﮐ 5
.دﻮﻤﻧ مﻼﻋا ﻞﺴﻧ
) (1990 Mule et al.
ﺲﮕﻣ ﻞﺴﻧ داﺪﻌﺗ ﺰﯿﻧ هﻮﯿﻣ
،ﻞﯿﺴﯿﺳ بﺮﻏ رد ار نﻮﺘﯾز 7
- 6 گﺮﻣ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﻪﮐ ،ﺪﻧدﻮﻤﻧ ناﻮﻨﻋ ﻞﺴﻧ لوا ﻞﺴﻧ رد دﺎﯾز ﺮﯿﻣو
B. oleae
مود ﯽﮔدﻮﻟآ ،
هرود زا ﯽﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﯽﻧﺎﺷﻮﭙﻤﻫ ﻪﺠﯿﺘﻧ رد و ﺖﺳا ﯽﻨﯿﯾﺎﭘ ﺢﻄﺳ رد ﺪﺷ دﺎﺠﯾا مﻮﺳ و مود ﯽﮔدﻮﻟآ يﺎﻫ
دﻮﺑ ه ) . (2000
نﻮﺘﯾز هﻮﯿﻣ ﺲﮕﻣ ﻞﺴﻧ داﺪﻌﺗRice
ﺎﮑﯾﺮﻣآ رد ار
5 - 3 ﯽﻣ (ﯽﻄﯿﺤﻣ ﻂﯾاﺮﺷ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑ) ﻞﺴﻧ ﻪﻠﺗ رد ﺮﻧ تاﺮﺸﺣ ﺖﯿﻌﻤﺟ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد .ﺪﻧاد
ﻢﻫ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻪﺳ رد و لﺎﺳ ود رد نﻮﻣﺮﻓ يﺎﻫ ﻞﺴﻧ ﯽﻧﺎﺷﻮﭘ
ﺎﻫ ﮑﻣ ﻪﻠﺗ رد ،ﺮﺿﺎﺣ ﯽﺳرﺮﺑ رد .ﺖﺳا هدﻮﺑ جوا4 -6 ياراد ﺮﻧ تاﺮﺸﺣ رﺎﮑﺷ جوا يﻮﻗ لﺎﻤﺘﺣا ﻪﺑ ﯽﻟو دﻮﺑ ﺖﺨﺳ ﺮﮕﯾﺪﮑﯾ ﺎﺑ تاﺮﯿﯿﻐﺗ تاﺰﯿﻟورﺪﯿﻫ ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ يوﺎﺣ ﻞﯿﻔ
ﻪﻠﺗ ﻦﯾا رد .ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ توﺎﻔﺘﻣ لﺎﺳ و ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺐﺴﺣ ﺮﺑ هدﺎﻣ و ﺮﻧ تاﺮﺸﺣ ﺖﯿﻌﻤﺟ شﻮﭙﻫﺎﯿﺳ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﺎﻫ
4 - 2 ﺞﻠﮐ و ﯽﭽﺷﻮﻗ ﻪﻘﻄﻨﻣ ود رد و جوا 5
- 3 ﻪﺑ جوا
