هدکشناد یعیبط عبانم و یزرواشک
یشزومآ هورگ تاتابن حالصا و تعارز
نایاپ دشرا یسانشراک هجرد تفایرد یارب همان
یژولونکتورگآ هتشر یعارز ناهایگ یژولوکا شیارگ
ب رذب مکارت تارثا یسرر ریداقم و
نژورتین و درکلمع رب
یعارز تافص ماقرا
و یاه نیلا مدنگ
قطنم رد ه
ریسدرس
لیبدرا
رگشهوژپ :
یدنز داهرف
امنهار داتسا :
هنازرف میلس
رواشم داتسا :
یمساق تفرعم یفیرشدیس فوئر
هام تشهبیدرا 9911
رثا تیکلام و تلاصا گرب دام قوقح یمامت یونعم و ی
بترتم ،تاراکتبا ،جیاتن رب
یروآون و تاعارتخا ، هوشه نیا ما نا زا ییییشان ِیاه
هب قلعتم یلیددام ققحم هاگشناد
یم بلطم لقن .دشاب
مان رکذ اب و هط وبرم تارّرقم تی اع ر اب ،رثا نیا زا هاگش ناد و ش ناد و امنهار داتس ا مان ،یلیبدرا ققحم
.تسا عناملاب م
بنا نیا یدنزمدههرف
ناد هتخومآ سانشراک
ی دشرا هتشر
یژولونکتورگآ م-
یارگ عادزمنهههلگمیژولوکا
م هدکشناد
لعیمطیهنحمومیزدوهگگشک م
یلیددام ققحم هاگگشناد م
هب
هرامییش ییو ییشناد
1054075479 خیرات رد هک
99/4/15
زام
نایاه همان "ناونع تحت دوخ یلیییصحت
ب ر ب مکارت تارثا یییسرر و
نژورتین ریداقم و درکلمع رب
یعارز تافییص و ماقرا
یاه نیال مدنگ
قطنم رد ه ریییسدرییس
لیبدرا هدومن عافد یم دهعتم ،ما
"هک موش
9 نیا ) نایاه
همان چیه تفایرد يارب ًلابق ار كردم هنوگ
هنوگره ناونع هب ای الییییصحت رد ییییشهوشه تیلاعف
هاگشناد ریاس و لخاد یشهوشه و یشزومآ تاسسؤم و اه
هدومنن هئارا روشک زا جراخ .ما
4 نایاه تایردنم یمامت مقییس و تّحییص تیلولییسم ) همان
یم هدهع رب ار دوخ یلیصحت .مریگ
9 نیا ) نایاه
همان ییسوت هدییش ما نا هوشه لییصاح ،
یم بنا نیا .دشاب
5 د زا هك يدراوم رد ) ایییشهوشه و املع ياهدرواتیییس
هدومن هدافتیسا نارگید تارّرقم و باوض قباطم ،ما
عبنم مان ،یملع یرادتناما لص ا تیاعر اب و هطوبرم تسرهف و نتم رد ار نآ تاصخشم ریاس و هدافتسا دروم هدومن ركذ عبانم .ما
4 ای هدافتسا دصق ،لیصحت زا تغارف زا دعب هچنانچ )
هرهب هنوگ ره عا يرادرب
عارتخا تبث ،باتك رشن زا م
نیا زا ... و نایاه
همان هزوح زا ،مشاب هتشاد ار
،یلیبدرا ققحم هاگییشناد یرواّنف و اییشهوشه تنواعم .میامن ذخا ار مزلا ياهزو م
6 هئارا ترویص رد ) هلاقم
نیا زا جرختسم نایاه
همان
یامه رد سنارفنک ،اه
ییامهدرگ ،اهرانیمس ،اه و اه
لا م عاونا رانك رد ار یلیبدرا ققحم هاگشناد مان ،ت
)رواشم و امنهار دیتاسا و و شناد( ناگدنسیون مان .میامن رکذ
0 تباث قوف دراوم لاخ ،انامز عطقم ره رد هچناینچ )
( نآ زا ایییشان بقاوع ،دویییش زا
كردم لاطبا هلمی
الیییصحت ار )... و هاگییشناد ییسوت تیاکییش حرط ،
ام درا ققحم هاگشناد و مریذه یم زا م ار یلیب
مناد
راتفر هطوبرم تارّرقم و باویییض قباطم بنا نیا اب .دیامن
یدنز داهرف اضما 1399/4/15
هدکشناد یعیبط عبانم و یزرواشک
یشزومآ هورگ تاتابن حالصا و تعارز
نهیهپ هحهن
م مهجددمتفهیددمیاری سهنشدهک
م دشدا م
دد م مهتشد میژولونکتورگآ
مشیارگ عادزمنهههلگمیژولوکا
:ناونع م
ب رذب مکارت تارثا یسرر ریداقم و
نژورتین و درکلمع رب
یعارز تافص ماقرا
و یاه نیلا مدنگ
قطنم رد ه
ریسدرس
لیبدرا
:رگشهوژپ
یدنز داهرف
منادوادمهتلمكم دشمبیوصتموميیهیزدا نهیهپ
هحهن م هی م
مهجدد لهع
م
م
موممهن مهن گداونهخ م
مهعترح يههاشناد تمس م
م ءهضحا
م
هنازرفمملیس م
دهیدهتسا مسلیدمومهمنهادمدهتسا م
نادوادمهتلمک م م
مسهقمتفر ح م
دهیدهتسا م
دوهشحمدهتسا
م
مفیرشدلسمفوئد م
دهتسا م دوهشحمدهتسا
م
مکحریم ضترح م
دهلشناد م
دواد م م
هام ریت94 9911
ناونع و :روآدیدپ مان ب
ر ب مکارت تارثا یسرر نژورتین ریداقم و
و درکلمع رب یعارز تافص و ماقرا
یاه نیال مدنگ د ر
قطنم ه ریسدرس یدنز داهرف / لیبدرا
داتسا امنهار : هنازرف میلس
داتسا :رواشم نا یفیرشدیس فوئر و یمساق تفرعم
خیرات :عافد
دادعت حفص 241 :تا
.ص
نایاپ هرامش :همان
/ تاتابن حالصا و تعارز هورگ
:هدیکچ :فده قیقحت نیا زا فده ب
ر ب مکارت تارثا یسرر نژورتین ریداقم و
و درکلمع رب یعارز تافص
قرا و ما
یاه نیال مدنگ قطنم رد ه ریسدرس لیبدرا ، درکلمع نیرتالاب اب نیال ای مقر نیرتهب باختنا تهج ب
.دو
شور :شهوژپ یسانیش یشیامزآ
رد بلاق كولب یفداصت لماک یاه لیروتکاف تالپ تیلپسا تروصب
د ر
یعارز لاس یط رد لیبدرا یعیبط عبانم و یزرواشک تاقیقحت هاگتسیا رد رارکت هس -19
.دش ماجنا10
لمایش شیامزآ یاهرامیت مکارت ود
تیشاک و577
عبرمرتم رد ر ب477 ترک رد )
،یلصا یاه مقر9
تیمییس ،نژوکیساک ،هنیرز ،یردیی نهیم ،ماگیشیپ مدنگ
، 9797 تیمیس تیمیس ،9799
و9770
تیمییس كرس لکش هب هروا دوک طیس راهچ و )9794
،)دهاش رفص ،47
و977 رد مرگولیک947
)رایتکه ترک رد .دوب یعرف یایه هلیرم رد لتخم یاهرامیت زا هدمآ تیییسد هب رو ب یبایزرا تیهج
هناوج هههایگ دیشر و ینز یشیامزآ زین
هب تروص ک حرط بلاق رد لیروتکاف
ّالما یفداصت اب هس ت رارک رد
هاگشیامزآ طیارش .دش ماجنا
هتفای اه : رد مکارت هبناج هس رثا هک داد ناشن هعلاطم دروم هعرزم تافص یارب هدش ماجنا سنایراو هیزجت
لماش هعلاطم دروم تافص هیلک یارب دوک رد ماقرا هلبنس لوط
، لکنادپ لوط
، هنادرازه نزو
، وب عافترا هت
،
، ییشیر لوط هجنپ دادعت
، هناد دادعت ، هلبنییس دادعت
، ههلبنییس دادعت و
درکلمع .دندوب راد ینعم هناد
هناوج دییصرد تافییص نینهمه ات نامز ،ینز
هناوج دییصرد17 هههایگ دییصرد ،ینز
،لامرن یاه لوط
مادنا
،ر ب هینب صخاش و ییاوه یاه هههایگ لک شخ نزو و ییاوه مادنا شخ نزو
یارب لباقتم رثا
،نژورتین دوک لتخم حوطیس رد تیشک مکارت ینعم
.دندیش راد هناوج تعرس تافیص
ات نامز ،ینز 97
هناوج دیصرد ینز
هیشیر یشخ نزو و هچ
تارثا و هدش لامعا یاهرامیت حوطیس زا ی چیه یارب زین
نآ لباقتم ینعم ،اه .دندوبن راد
هجیتن :یریگ دوک حوطیس شیازفا ،تافیص رثکا رد و هدش تافیص شیازفا بجوم هتوب مکارت و نژورتین
نیال و ماقرا نیب رد نینهمه ینعم توافت زین لتخم یاه
.تیشاد دوجو یراد هناوج لتخم تافص رد
ماقرا ریاس هب تبسن زین یرتشیب درکلمع یاراد هک هنیرز مقر هک دش هدهاشم ،زین هههایگ دشر و ینز نیال و ا رد ،تیییشاد هعلاطم دروم یاه ینعم فالتخا اب زین تافیییص نی
دوخ هب ار رادقم نیرتیییشیب ،راد
نینهمه .داد صایصتخا یم ،هتوب مکارت و نژورتین دوک حوطس شیازفا رثا رد
،تافص نیا هک تفگ دوش
.تفای شهاک هژاو :یدیلک یاه
،مدنگ هناوج ،ییایمیش دوک ر ب مکارت ،درکلمع یازجا ،ینز
بلاطم تسرهف 0
تسرهف بلاطم
Contents
-9 همدقم و فده ...
...
...
...
...
...
90
-9 -9 همدقم و ب ی نا هلاسم ...
...
...
...
...
...
90
-9 -4 فادها قحت ی ق ...
...
...
...
...
...
49
-9 -9 تالاوس قحت ی ق ...
...
...
...
...
...
49
-4 نابم ی و پ ی ش ی هن قحت ی ق ...
...
...
...
...
...
44
-4 -9 تیمها و ترورض قیقحت ...
...
...
...
...
...
44
-4 -4 ههخیرات مدنگ ...
...
...
...
...
...
49
-4 -9 مها ی ت مدنگ ...
...
...
...
...
...
45
-4 -5 لیارم دشر مدنگ ...
...
...
...
...
...
44
-4 -4 شزرا یا غ ی مدنگ ...
...
...
...
...
...
46
-4 -6 م ی
،ناز عبنم و شور فرصم دوک ...
...
...
...
...
46
-4 -0 ثات ی ر دوک نژورتین و مکارت هتوب رد دشر و ومن مدنگ ...
...
...
...
49
-4 -1 هناوج نز ی و دشر گ ی هجها ...
...
...
Error! Bookmark not defined.
-9 شور قحت ی ق ...
...
...
...
Error! Bookmark not defined.
-9 -9 داوم و شور قحت ی ق ...
...
...
...
Error! Bookmark not defined.
لا - سررب ی اه ی امزآ ی هاگش ی ...
...
Error! Bookmark not defined.
ب - سررب ی دشر گ ی ههها رد امزآ ی هاگش ...
...
Error! Bookmark not defined.
-5 اتن ی ج و ی هتفا اه ی شهوژپ و ثحب و تن ی هج گ ی ر ی ...
...
Error! Bookmark not defined.
-5 -9 تافص لوط هلبنس و
،لکنادپ نزو رازه
،هناد عافترا هتوب و لوط ری ش ...
Error! Bookmark not defined.
-5 -4 تافص درکلمع و یازجا درکلمع ...
...
...
Error! Bookmark not defined.
-5 -9 تافص طبترم اب هناوج نز ی و دشر گ ی ههها ...
...
Error! Bookmark not defined.
-5 -9 تن ی هج گ ی ر ی لک ی ...
...
...
...
Error! Bookmark not defined.
-5 -9 پ ی تاداهنش ...
...
...
...
Error! Bookmark not defined.
-6 عبانم ...
...
...
...
Error! Bookmark not defined.
لودج تسرهف اه
5لودج 9- - زجت ی ه راو ی سنا تافص لوط هلبنس و
،لکنادپ نزو رازه
،هناد عافترا هتوب و لوط ر ی ش ...
...
09
5لودج 4- - زجت ی ه راو ی سنا تافص دروم هعلاطم ...
...
...
...
...
94
5لودج 9- - زجت ی ه راو ی سنا تافص هناوج نز ی ...
...
...
...
...
14
5لودج 5- - زجت ی ه راو ی سنا تافص هناوج نز ی و دشر گ ی ههها اه ...
...
...
...
19
تسرهف لکش اه
Contents
5لکش 9- - لوط هلبنس تحت ثات ی ر کرت ی ب ت ی رام ی
، مکارت ر ب رد ماقرا و ال ی ن اه و حوطس دوک ن ی نژورت Error! .
Bookmark not defined.
5 لکش 4- - لوط لکنادپ تحت ثات ی ر کرت ی ب ت ی رام ی
، مکارت ر ب رد ماقرا و ال ی ن اه و حوطس دوک
نی نژورت . ...
...
...
...
Error! Bookmark not defined.
5 لکش 9- - نزو هنادرازه تحت ثات ی ر کرت ی ب ت ی رام ی
، مکارت ر ب رد ماقرا و ال ی ن اه و حوطس دوک
نی نژورت . ...
...
...
...
Error! Bookmark not defined.
5لکش 5- - عافترا هتوب تحت ثات ی ر کرت ی ب ت ی رام ی
، مکارت ر ب رد ماقرا و ال ی ن اه و حوطس دوک ن ی نژورت . Error! .
Bookmark not defined.
5 لکش 4- - لوط شیر تحت ثات ی ر کرت ی ب ت ی رام ی
، مکارت ر ب رد ماقرا و ال ی ن اه و حوطس دوک
نی نژورت . ...
...
...
...
Error! Bookmark not defined.
5 لکش 6- - دادعت هجنپ رد هتوب تحت ثات ی ر کرت ی ب ت ی رام ی
، مکارت ر ب رد ماقرا و ال ی ن اه و حوطس دوک
نی نژورت . ...
...
...
...
Error! Bookmark not defined.
5 لکش 0- - دادعت هناد رد ره هلبنس تحت ثات ی ر کرت ی ب ت ی رام ی
، مکارت ر ب رد ماقرا و ال ی ن اه و حوطس دوک
نی نژورت . ...
...
...
...
Error! Bookmark not defined.
5 لکش 9- - دادعت هلبنس تحت ثات ی ر کرت ی ب ت ی رام ی
، مکارت ر ب رد ماقرا و ال ی ن اه و حوطس دوک
نی نژورت . ...
...
...
...
Error! Bookmark not defined.
5 لکش 1- - دادعت ههلبنس تحت ثات ی ر کرت ی ب ت ی رام ی
، مکارت ر ب رد ماقرا و ال ی ن اه و حوطس دوک
نی نژورت . ...
...
...
...
Error! Bookmark not defined.
5 لکش 97- - درکلمع هناد رد عبرمرتم تحت ثات ی ر کرت ی ب ت ی رام ی
، مکارت ر ب رد ماقرا و ال ی ن اه و حوطس دوک
نی نژورت .... ...
...
...
...
Error! Bookmark not defined...
5لکش 99- - دصرد هناوج نز ی رو ب هب تسد هدمآ زا ماقرا و ال ی ن اه ی هعلاطم هدش Error! Bookmark .
not defined.
5 لکش 94- - دصرد هناوج نز ی رو ب هب تسد هدمآ زا ثات ی ر کرت ی ب ت ی رام ی
، مکارت ر ب رد حوطس دوک
نی نژورت . ...
...
...
...
Error! Bookmark not defined.
5 لکش 99- - نامز 17 ات دصرد هناوج نز ی رو ب هب تسد هدمآ زا ثات ی ر کرت ی ب ت ی رام ی
، مکارت ر ب رد حوطس دوک
نی نژورت . ...
...
...
...
...
Error! Bookmark not defined...
5 لکش 95- - دصرد گ ی ههها اه ی لامرن هب تسد هدمآ زا ثات ی ر کرت ی ب ت ی رام ی
، مکارت ر ب رد حوطس دوک
نی نژورت . ...
...
...
...
Error! Bookmark not defined.
بلاطم تسرهف 97
5لکش 94- - لوط مادنا اه ی اوه یی هب تسد هدمآ زا ماقرا و ال ی ن اه ی هعلاطم هدش Error! Bookmark .
not defined.
5لکش 96- - لوط ر ی هش هچ هب تسد هدمآ زا ماقرا و ال ی ن اه ی هعلاطم هدش . Error! Bookmark not
defined.
5لکش 90- - صخاش نب ی ه ر ب هب تسد هدمآ زا ماقرا و ال ی ن اه ی هعلاطم هدش . Error! Bookmark not
defined.
5 لکش 99- - لوط مادنا اه ی اوه یی هب تسد هدمآ زا ثات ی ر کرت ی ب ت ی رام ی
، مکارت ر ب رد حوطس دوک
نی نژورت . ...
...
...
...
Error! Bookmark not defined.
5 لکش 91- - نزو شخ مادنا ییاوه هب تسد هدمآ زا ثات ی ر کرت ی ب ت ی رام ی
، مکارت ر ب رد حوطس دوک
نی نژورت . ...
...
...
...
Error! Bookmark not defined.
5 لکش 47- - نزو شخ لک گ ی ههها هب تسد هدمآ زا ثات ی ر کرت ی ب ت ی رام ی
، مکارت ر ب رد حوطس دوک
نی نژورت . ...
...
...
...
Error! Bookmark not defined.
5 لکش 49- - صخاش هینب ر ب هب تسد هدمآ زا ثات ی ر کرت ی ب ت ی رام ی
، مکارت ر ب رد حوطس دوک
نی نژورت . ...
...
...
...
Error! Bookmark not defined.
-1 م فدهمومهحدقح م
-1 -1 هلاسم نایب و همدقم
هعسوت رتشیب دیلوت هب زاین ،ییا غ داوم فرصم شیازفا و تیعمج نوزفا زور ی
لاس ات ار ناهج رد یزرواشک تالوصحم شیازفا4747
یتسیاب شیازفا نیا هتبلا .داد دهاوخ
هداهن یفاضا فرصم زین و تشک ریز طس رد شیازفا نودب .دریگ تروص یزرواشک یاه
هطساو هب دیاب یزرواشک تالوصحم درکلمع شیازفا ،راچان هب نیاربانب رکلمع شیازفا ی
ره د
هتوب هداهن رتمک فرصم و هایگ ی زا یهاگآ ا ل .دشاب هارمه یزرواشک ی
رثوم لماوع تخانش
یقلت مهم یرما ،یعارز ناهایگ درکلمع شیازفا رب نآ ریثأت و هایگ ره درکلمع شیازفا رد یم ددرگ Lee et al., 2016 ،لاثم یارب .)
ههد هس رد هنالاس فرصم ،ریخا ی
داوم ی
دودی ییا غ ات ،دوجوم یاهدروآرب ساسا رب و هتفای شیازفا دصرد 02
،هدنیآ لاس 02
م دیاب ،هعسوت لای رد یاهروشک رد ییا غ تالوصحم دیلوت رادق دیلوت زا رتشیب دصرد02
نآ یلعف ،راکماک و یناغماد یودهم دشاب اه دشر هب ور تیعمج اب ماگمه دناوتب ات )7830
نآ یاهزاین یوگباوج و هدرک تکری .دشاب اه
هلمج زا ناریا هدر رد هک تسا ییاهروشک ی
هعسوت رتمک عماوج ی یم یرعت هتفای
درگ د
دشر رامآ هب یلامجا یهاگن .تسالاب اهروشک زا یخرب اب هسیاقم رد ،نآ تّیعمج دشر و یاهدروآرب اب قباطم ناریا تّیعمج زکرم
تاعلاطم و
شهوژپ یاه ایسآ و موزل هیسونایقا
یم هیجوت ار شهوژپ نیا هب نتخادرپ ،یراریا و یدومحم دنک
.)9914 لاوس نیا نونکا
یپ یم ش و درک دیاب هچ یتیعمج نینچ یارب ییا غ داوم نیمأت و هیهت یارب هک دیآ چ
ه
هراچ دیشیدنا یا هدنیازف تیعمج ییا غ زاین نیمأت ؟
هرهب رثکادی موزل ،روشک ی یرادرب
زا
فده و همدقم 99
یم باجیا ار دیلوت دودحم عبانم همه و عیسو تاقیقحت ماجنا ،رما نیا هب لوصی یارب .دنک
هنیمز رد هبناج ی
هیلک دیلوت تالوصحم دروم رد هژیو هب و یزرواشک تالوصحم ی
و مزال یرما دنراد یرتشیب مهس ،ییا غ زاین نیا نیمأت رد هک مدنگ دننام یکیژتارتسا .تسا یرورض هّدام نیا هب نوزفازور یاضاقت
همانرب ترورض زین ییا غ ی زا هدافتسا و یزیر
هبرجت ب ندیسر یارب ار قفوم یاهروشک یاه یم تابثا هوبنا دیلوت ه
تارییغت هتبلا .دنک مزال
هجیتن هک تسا یهاگشناد تاعلاطم ماجنا رب ینتبم ،لوصحم نیا یعارز یاهراتخاس رد ی
دوب دهاوخ اهروشک نیا مدرم ییا غ تّینما نآ ،یعطق Groza et al., 2005
.)
یم ناهایگ زا یهورگ لماش تالغ یخرب تشک ریز طس هک دنشاب
شیب ایند رد اهنآ زا
نآ یلصا لوصحم هک ناهایگ زا هورگ نیا هناد و هدوب یعارز ناهایگ ریاس زا یم اه
یارب دشاب
ناگدنرپ و تاناویی هی غترد نینهمه و هدیسر فرصم هب ناهج مدرم رثکا هی غت و نان هیهت اک ای و هقاس لماش هک اهنآ مود هجرد لوصحم و هدش هدافتسا نآزا زین تعنص و یم ه
دشاب ،
یم ار تالغ .دراد نوگانوگ فرصم دراوم اوه و بآ یلک طیارش رظنزا ناوت
ی تشاک قطانم و ی
تالغ و فالوی و رادواچ ،وج ،مدنگ دننام لدتعم و درس قطانم تالغ لماش هورگ ود هب وج و مدنگ ،لوا هورگ نیب رد .دومن میسقت موگروس و ترذ ،جنرب ،نزرا دننام مرگ قطانم ادقم هب نیمز زا یدایز ًاتبسن طس رد و دایز ر تشک ناهج لتخم قطانم یتعارز یاه
یم .دندرگ دیلوت و ومن و دشر یارب ینامسآ تالوزن شزیر رادقم هک ناهج زا یقطانم رد
نآ زا یخرب ،دشابن یفاک هورگ نیا ناهایگ رتشیب لوصحم دشر هب رداق وج و مدنگ دننام اه
یم لوصحم دیلوت و رد .دنشاب
مدرم رتشیب یلصا یا غ جنرب هکنیا هب هجوت اب ،تالغ نیب
یم لیکشت ار ایسآ هراق نینکاس صوصخب ناهج هب هجوت اب ،تیمها رظن زا مدنگ نکل ،دهد
نیاربانب ،دراد رارق تیمها لوا هجرد رد یناهج سایقم رد نآ هنالاس دیلوت و تشک ریز طس یدایز تیمها و شزرا زا ایند رد تالغ دیلوت رظن زا مدنگ زین تالغ نیب رد و هدوب رادروخرب
رارق یرتالاب ماقم رد و هدوب یرتشیب شزرا یاراد یداصتقا نینهمه و ناهج مدرم هی غت شیازفا تهج نینهمه و هدمآ لمعب یرتدایز هجوت نآ دیلوت شیازفا هب تبسن هنالاس و دراد یم لو بم رتشیب شالت زین نآ تیفیک ،هدنبادخ ددرگ
یناهج شرتسگ تیمها .)9900
فده و همدقم 91
لاثم ناونع هب .دنسانشب ناهج رد ا غ یوگلا ناونع هب ار مدنگ هلبنس هک هدش ثعاب مدنگ یناهج رابراوخ نامزاس یوگلا FAO, 2017
) راعش اب مدنگ رادکشیر هلبنس ی «
یرا گب د
دوجو نان دشاب هتشاد
» ناهج للم نامزاس هعسوت همانرب .تسا هطایا رد ار )UNDP
ود
یم ناشن مدنگ هلبنس تیمیس .دهد
Cimmyt )
دوبهب و حالصا هب هک تسا یناهج نامزاس
تسا نآ یللملا نیب تمالع زا یتمسق مدنگ هلبنس ی و تسا هدرک مک مدنگ یناهج فوکساتسا 9999،
.)
یم تشک ایند لتخم قطانم رد هک تسا یلوصحم مدنگ زا شیب و دوش
%00 طس زا
ر تالغ تشکریز دودی جنرب هک یلای رد تسا هداد صاصتخا دوخ هب ا
نیا زا دصرد78
اهناسنا زاین ندرک هدروآرب رد لوصحم ود نیا مهس .تسا هداد صاصتخا دوخ هب ار یضارا ،دنالنف یلامش قطانم ات نیتناژرآ یبونج قطانم زا ایند لتخم طاقن رد .تسا یواسم ًابیرقت هام مامت رد مدنگ لباق لاس یاه
یم تشادرب ییایفارغج ضرع اب قطانم یارب مدنگ .دشاب
ات82 و یلامش ضرع هجرد 22 ات02
لوصحم مدنگ .تسا بسانم یبونج ضرع 02
ایسآ و اپورا ،نیتال یاکیرمآ یاهروشک رثکا رد و تسا اداناک و اکیرمآ هدحتم تالایا رد یلصا یم تشک م نیرتمهم تشک ریز طس و دیلوت رظن زا مدنگ .دوش
ناریا یزرواشک لوصح
یا غ نیمات و یداصتقا رظنزا و هتفرگرارق هجوت دروم زور هب زور نآ لوصحم شیازفا و تسا یم رادروخرب یرایسب تیمها زا یلصا هدروآرف ریاس دننام مدنگ لوصحم شیازفا .دشاب
ه یا
رادقم هب ،تشک ریز طس شیازفا رب هوالع هک دراد یفلتخم لماوع هب یگتسب یزرواشک یم طوبرم زین طس دیاو رد لوصحم درکلمع .دشاب
مدنگ اب دیلوت یناهج هنایلاس
/474 097 نویلیم نت دعب ترذزا جنربو هبتر موس دیلوت ار هب صاصتخا دوخ هداد
سا ت
FAO, 2016 .)
لک متفه ی دودی لوصحم نیا ،رضای لای رد طس
اب .دریگ یم رب رد ار ایند تشک
تسا هدش ربارب هس زا شیب ،ناهج رد مدنگ دیلوت ،هتش گ لاس هاجنپ یط هک نیا دوجو یم لوصحم نیا هدننک دراو ،ناهج یاهروشکرثکا ،تیعمج نوزفا زور دشر هب هجوت اب یلو یعارز لاس رد ،هرشتنم یاهرامآ ساسا رب .دشاب -69
دودی زا ،62 تکه نویلیم77
طس را
فده و همدقم 47
دودی ،یعارز تالوصحم تشادرب /92
لداعم راتکه نویلیم0 /22
تالغ هب نآ دصرد96
دودی ،رادقم نیا زا هک هتشاد صاصتخا /7
نیرتشیب .دهد یم لیکشت مدنگ ار نآ دصرد07
اب ناتسزوخ یاه ناتسا هب قلعتم ،روشک رد تالغ تشادرب طس /7
اب هاشنامرک ،دصرد3
/3 اب ناتسدرک و دصرد 0 /8
عومجم زا نینهمه .دوب دصرد 0 /0
دیلوت نت نویلیم 30
یعارز لاس رد روشک یعارز تالوصحم -69
دودی ،62 /92
لداعم نآ نت نویلیم 76
/6 دودی هک هدوب تالغ هب قلعتم دصرد 08 /77
مدنگ لوصحم هب قلعتم نآ دصرد 98
،رادقم نیا زا و هدوب /2
و یبآ تشک اب یضارا زا نآ دصرد 00 /2
صرد00 یضارا زا هیقب د
یعارز لاس رد .تسا هدش لصای مید تشک اب -69
رد یدیلوت تالغ لوصحم نازیم ،62
ربارب لیبدرا ناتسا 329720
لداعم هک هدوب نت /7
هبتر رد و هدوب روشک لک دصرد 0
لیبدرا ناتسا رد تالغ لوصحم تشک ریز طس نینهمه .تسا هدش عقاو روشک متشه ربارب 830777 هدوب راتکه
لداعم هک رد و هدوب روشک تالغ تشک ریز طس لک دصرد2
لاس رد لیبدرا ناتسا و روشک مدنگ تشک ریز طس لک .تسا هدش عقاو روشک مهن هبتر یعارز -69 ربارب بیترت هب 62 2080320
069222 و لوصحم رادقم هک دوب راتکه
ربارب بیترت هب ،حوطس نیا رد یدیلوت /0
و نت نویلیم 70 970008
ت نیگنایم و ن
لداعم بیترت هب لیبدرا ناتسا و روشک یبآ مدنگ درکلمع و0808
رد مرگولیک2277
لداعم بیترت هب لیبدرا ناتسا و روشک مید مدنگ درکلمع نیگنایم نینهمه و راتکه 7280
7762 و دوب راتکه رد مرگولیک یب
،مان )9916 . اب هجوت هب نیا هک مدنگ نیرتمهم هدام
ییا غ نازور ه ناهج مدرم ار
هداد لیکشت شیازفا
نازیم دیلوت هب ،لوصحم نیا شهاک
تمیق ا غ و تبسن
،رقف مک نایاش یهجوت دهاوخ درک Von Braun, 2007; Chen
and Ravallion, 2007 )
شیازفا لیلد هب ا ل تیعمج
و زاین هب یرادیاپ شیازفا ،ییافکدوخ
نازیم دیلوت زا روشک مدنگ قیرط
شیازفا درکلمع رد دیاو طس ای ی ز تیمها و هدوب اب
همین و شخ طیارش رد ناریا قطانم بلغا نتفرگ رارق هژیو هب یددعتم لیالد هب هجوت -
،ناهج شخ ییاسانش
ماقرا دیدج رب رثوم لماوع و مدنگ دوبهب
لوصحم درکلمع مدنگ
زا ،
ماگ ،شهوژپ نیا رد ،تهج نیمه هب .تساری پان بانتجا یرما و هتفر رامش هب تسخن یاه
فده و همدقم 49
.دش دهاوخ یسررب ماقرا درکلمع یازجا و درکلمع رب هتوب مکارت رثا -1 -2 قیقحت فادها
-9 نیال و ماقرا یبایزرا درکلمع شیازفا رد رثوم یعارز تایصوصخ رظن زا مدنگ لتخم یاه
.مدنگ لتخم ماقرا -4 رد هک مدنگ زا یماقرا ای مقر نتفای تیاضر لوصحم ،مکارت رثا
.دننک دیلوت یشخب
-9 اسانش و هناد درکلمع رظن زا مدنگ ماقرا هسیاقم ی
نیال و ماقرا ی رکلمع نیرترب اب ییاه
د
.ریس درس قطانم رد تشک روظنم هب -5 نییعت نیرتهب رادقم
دوک هنژورتین و
هتوب مکارت یارب
یبایتسد ب
ه درکلمع
بولطم ماقرا
مدنگ شخبدیما
-1 -3 قیقحت تالاوس
-9 ایآ نیال و ماقرا درکلمع شیازفا رد رثوم یعارز تایصوصخ رظن زا مدنگ لتخم یاه
مدنگ لتخم ماقرا ینعم یریثات
؟تشاد دنهاوخ یراد
-4 ایآ هک مدنگ زا یماقرا ای مقر هدش هدافتسا هعلاطم نیا رد
،دنا رد ،مکارت رثا لوصحم
تیاضر دیلوت یشخب
؟درک دنهاوخ
-9 ایآ مدنگ ماقرا هعلاطم دروم
اسانش و هناد درکلمع رظن زا ی
نیال و ماقرا ی یرترب اب ییاه
ن
ریسدرس قطانم رد تشک روظنم هب درکلمع
؟دوب دنهاوخ بسانم
-5 ایآ نیرتهب رادقم
دوک هنژورتین و
هتوب مکارت یارب
یبایتسد هب
درکلمع
بولطم ماقرا
مدنگ شخبدیما یم هعلاطم دروم یاهرامیت نیب رد
؟دشاب هتشاد دوجو دناوت
-2 م نهعح م
پمو ل ش ل هن م ققت
م
ل-2 -1 قیقحت ترورض و تیمها تالوصحم هزورما و هتفرگ رارق ناسنا هدافتسا دروم ییا غ هدام ناونع هب زاب رید زا تالغ
.ددرگ یم هیهت تالغ زا یعونتم زا یکی رگید یعارز ناهایگ دننامه مدنگ درکلمع شیازفا
و تفرشیپ .تیسا ناهج تیعمج شیازفا اب یگنهامه یارب یزورما هعماج یروریض فادها و دشر رد یطیحم لماوع رثا یلوصا و یملع تخانیش قیرط زا طقف یزروایشک رد هعیسوت گراک هب تییشک طیحم طیارییش دوبهب یارب و تییسا ری پ ناکما هایگ ومن هداهن یحییص یری
ریز داجیا یارب هجیتن رد ،دییشاب یم یمازلا ،تییشاک بییسانم یاه مکارت و یزرواییشک یاه عقوم هب نیمات اهنت هن هعسوت لای رد یاهروشک رد یزروایشک هعیسوت یارب بیسانم یانب بسانم مکارت یریگراک هب و اه هداهن نیا زا یحص هدافتسا شور هکلب تیسا مزال اه هداهن یم یروریییض یاه هداهن عقوم هب نیمات رد هک یلای رد ام رویییشک رد هنافیییسأتم .دیییشاب
تهج رد اه هداهن نیا رثوم و یریگراکب رد یلو ،هدییش عیییسو یرا گ هیامرییس یزرواییشک .تسا هدماین تسد هب یهجوت لباق تیقفوم طس دیاو رد لوصحم شیازفا یور یب هدافتیییسا رد ناوت یم ار تیقفوم مدیع نیا هدیمع لییایلد یاهدوک زا بولطمان و ه
و شزومآ ،یتاقیقحت یاه شخب یگنهامه مدع ،نژورتین یاهدوک صوییصخ هب ییایمیییش طیییس ندوب نییاپ ،نیعراز تالکیییشم و تاقیقحت زا یخرب نیب ییویییسمه مدع و جیورت رد رثوم و هاگآ تیریدم نادقف ،كاخ رد ییا غ داوم لداعت تییایعر مدیع ،یمومع یهایگآ تنا تهج هعرزم طیس رد یشهوژپ یاه تیلاعف زا هلصای نونف و تاعالطا یریگراکب و لاق
و یحص فرصم ،هتفریشیپ یزروایشک یاه هداهن نیرتمهم زا یکی .تیسناد هعرزم طیس تالویییصحم درکلمع شیازفا تهج رد نآ لامعا و دیییشاب یم ییایمییییش یاهدوک هنیهب
وشک زا یرایسب رد هکلب هتفریشیپ یاهرویشک رد اهنت هن یزروایشک دننام موس ناهج یاهر
ییایمیش یاهدوک فرصم دنور شیازفا .تسا هدوب زیمآ تیقفوم راییسب نیچ و ناتیسودنه شیازفا تدم نیا لوط رد نیاربانب ،هدوب عیرس رایسب هنافساتم ریخا یاه لاس رد ناریا رد .تسا هدوبن بسانتم ییایمیش یاهدوک فریصم دیشر اب لویصحم درکلمع درکلمع شیازفا
هب تالغ ریغ یتیعقاو نژورتین یاه دوک دربراک شیازفا اب تیییسود نژورتین ناهایگ ناونع
تیلالی لیلد هب ییایمیش یاهدوک هیور یب دربراک هک ییاجنآ زا یلو دیشاب یم راکنا لباق یگدولآ بجوم ،اه نآ دی زا شیب نازیم هرابرد هعلاطم ا ل دوییش یم یطیحم تییسیز یاه
گ اب هطبار رد دوک نیا دربراک دوک دربراک ندوب رثوم نازیم یسررب اصوصخ و لتخم ناهای
دسر یم رظن هب یرورض یرما ،یحتف
)9900 . بسانتمان و هیور یب فرصم رگید فرط زا
هجیتن رد و نامتخایس بیرخت بجوم یلآ داوم هیزجت تعریس دیدیشت اب نژورتین یاهدوک رصم نازیم شهاک اب هک دوش یم رویشک یاه كاخ یزیخلیصای شهاک یزیخلصای نآ ف
كاخ .تفای دهاوخ شیازفا زین یزرواشک یاه ییایمیش یاهدوک لداعتم و یحص فریصم اب هطبار رد یهاگآ دوبمک نینهمه ،
نازرواییشک ،بییسانمان هتوب مکارت لامعا و هیور یب و تییسردان فرییصم تهج رد ار روییشک
یب فرصم رگید فرط زا .تسا هداد وس ،تشک یاه شور و ییایمیش یاهدوک بیسانمان بیرخت بجوم یلآ داوم دایییسف تعریییس دیدیییشت اب نژورتین یاهدوک بیییسانتمان و هیور تییسا هدیدرگ روییشک یاه كاخ یزیخلییصای شهاک هجیتن رد و نامتخاییس ،یییسابع
)9994 . یدب یه رامیت باختنا تسا و مکارت زا بسانم
دناوتب هک نژورتین دوک حوطس نمض
شیازفا
،درکلمع هنیزه شهاک رد
و دیلوت هب طوبرم یاه زا یریگولج
دولآ گ ی تییسیز یاه
زا یشان یطیحم .دوب دهاوخرثوم یایمیش یاهدوک تسردان فرصم
-2 -2 ههخیرات مدنگ
هیلوا شیور لحم مدنگ
بونج یبرغ هراق ایییسآ هدوب و دهاوییش یخیرات نآ رگناییشن
هک تییسا نیا
هایگ یکی زا یلییصا نیرت یاهالاک یزرواییشک
و یراجت زا نامز یاه میدق
یم دشاب . نامز تشک مدنگ هب دصناپورازه لاس
لبق زا م ی دال سم ی یم دسر . رد اهروشک ی ی
نوهمه ا ی
،نار رییصم و ی نانو هک اراد ی ندمت پ ی هتفرییش ا ی و دنتییسه رد
مجی هدرتییسگ یا
تعارز م ی هدیش و ا ی ن لوصحم عارز
ی رط زا راجت هب اپورا و زا نآ اج هب چ ی ن و ناتسودنه
و لارتییسا ی ا لقتنم هدییش و دعب زا ییشک هراق آ رم ی اک طییسوت نارجاهم اپورا
یی هب رمآ ی اک ن ی ز
هتفر و نونکا ماقرا ییشیو ی ای ن گ ی ها رد
،نانبل روییس ی
،ه ارع و رییش کرت ی ه و ا ی نار دوجو
دراد و ا ی ن اهروشک زکارم لصا ی عونت مدنگ دنتسه لصحمدشار
و
،ناراکمه .)9997
-2 -3 مدنگ تیمها
زا نیب هنوگ یاه دایز
،مدنگ ود هنوگ مدنگ مورود و مدنگ نان زا تیمها یداییصتقا و
یعارز یرتالاب رادروخرب یم
دنییشاب . ماقرا و پیتونژ یاه عونتم مدنگ نان رب ساییسا گنر و
تابث هناد و نامز تشاک هب شش هورگ یلصا مدنگ تخس زمرق
،هناتسمز مدنگ
تخس ق زمر
،هراهب مدنگ مرن زمرق
،هناتییسمز مدنگ
،دیفییس مدنگ
،مورود مدنگ مورود زمرق میییسقت
یم دنویش . قفوم نیرت یراک هک رد تهج حالیصا مدنگ نونکات ترویص هتفری پ
،تسا ت دیلو
هتیراو یاه هاتوکاپ و لویصحمرپ یم
دیشاب . ماقرا هاتوکاپ رد هجیتن هاتوک ندرک نایم رگ ه یاه
،هقاییس 94دودی
47 ات دییصرد زا هتیراو یاه درادناتییسا هاتوک
رت دنتییسه . جیاتن شیامزآ اه
ناییشن یم دهد هک درکلمع ماقرا هاتوکاپ رد طیارییش نودب
یرایبآ و بایراف شیب زا ماقرا
یمیدق یم دشاب لالج لامک ی و
،ناراکمه .)9990
هایگ مدنگ
،ییایفارغج تایصتخم رظن زا ب
ی 97 ن 67 ات هجرد ضرع لامش ی 44و ات
هجرد 57 ضرع بونج ی یم تعارز دوییش
و ب ی رتییش ی ن شنکارپ فارغج
ی ا یی ار رد ب ی ن عاونا
گ ی ناها عارز ی یم اراد دشاب . بآ دروم هناتسآ ن
ی زا رد ط ی لیارم لتخم دشر و ومن مدنگ
،
لداعم م 444
ی ل ی رتم تییسا . رگا رادقم گدنراب ی رتمک زا ا ی ن
،دییشاب بآ هب ناونع لماع
دودحم هدننک دشر مدنگ هب یم باسی دیآ
Blum et al., 1997 .)
رو ب مدنگ تهج هناوج نز ی دودی رد یبآ ب ج هب زاین ات55
دصرد44 نزو شخ
دوخ دنراد
، اربانب ی ن دوجو تبوطر رد كاخ رد نامز هناوج نز ی رورییض ی دراد قدایییص ی
ناییشورف ی 9907، .) ماقرا لتخم مدنگ رب ساییسا سکع لمعلا نآ اه هب رپوتف ی دو ی مییس و
رپومرت ی دو ی میس
، هب هس عون هراهب ، اپ ی ی هز و ینیبانیب سقت
ی م دنب ی م ی دوش Blum et al.,
.)1997 .1 -2 -4 دشر لیارم مدنگ
ارب ی عورییش لاعف ی ت اه ی لوباتم ی رو ب ارب ی هناوج نز ی زاین تییسا هک ادتبا م ی از ن
عم ی ن ی بآ قیرطزا نآ اه ب ج دوییش هک هتییسب هب کرت ی ب ییش ی م ی ا یی و ذوفن پ ی ر ی ییسوپ هت
رو یب مهایب توایفت دینراد . بولطم نیرت هیجرد تراری كاخ ارب ی هناوج نز 99 ی هجرد
تنایس ی دارگ تسا و هجرد تراری حم ی ط جراخ اب ی تس 44 ی 94- هجرد تناس ی دارگ و لقادی
هجرد تراری هجرد5
تناس ی دارگ دشاب دیاب
ای نار داژن و
،ناراکمه .)9995
رد
،هیلوا لیارم هقایس
لوا ی ه کیشت ی ل و هدیش سپس رد طس كاخ هرگ هب دوجو م ی
آ رو د . هک زا هرگ ر ی هیش اه ی نایشفا هب تمس اپ یی ن و فارطا و هقاس لصا ی هب تمس جراخ زا
كاخ دیشر م ی دنک . مک مک هقاس اه ی د ی رگ ی زا مه ی ن ناکم هب مان هجنپ دیلوت م ی دوش . د ر
مدنگ اپ یی هز هجنپ ندز نکمم تیسا لبق زا یسر ی ند اهزور ی درس دوش مامت رد
تن ی هج گ ی ها
تمواقم یدایز زا دوخ ناشن دهاوخ داد نونجم سی ی ن ی 9994، .)
دییشر مدنگ رد اهامد ی نییاپ رت 5زا
،هجرد قوتم م ی درگ د . رد اهامد ی بی 95 ن + و
-95 هجرد نودب ا ی ن هک زا امریس ی هناتسمز سآ ی ب ی بب ی دن طقف زا دشر هدنامزاب و ی دراو
یم قوت هرود دوییش
، ات ا ی ن هک هرابود امد ی حم ی ط هب هجرد تراری هجرد 5
تناییس ی دارگ
دییسرب و هتوب مدنگ دییشر هرابود دوخ ار یناتییسمز باوخ نآ هب هک دنک عورییش م
ی وگ ی دن
،هدنبادخ .)9961
هلبنییس مدنگ زا اهتنا ی ییالاب هقاییس و زا ال هب ال ی فالغ گرب اه یم نوریب دیآ
. رد ا ی ن
هلیرم هب رطاخ ماجسنا و کشت ی ل مادنا اه ی هزات مدنگ ن ی زا هب بآ ی را ی و داوم ا غ یی بی رتش ی
دراد دوجو .
یایمرگ دروم
ن ی زا ارب ی لبنیییس هد ی هب هجوتاب داژن
و مقر تیییسا توافتم
لصحمدشار و
،ناراکمه .)9997
هدرگ ناشفا ی لبق مدنگ زا
زاب ندش لگ اه ماجنا یم .دوش هب مه ی ن رطاخ زج و گ ی ناها
