1
یناسنا مولع و تایبدا هدکشناد ایفارغج یشزومآ هورگ
نایاپ هجرد تفایرد یارب همان دشرا یسانشراک ی
هتشر رد یزیر همانرب و ایفارغج ی
یرهش
:ناونع
تفاب رد نارحب تیریدم هروظنم دنچ یاهاضف یبای ناکم یاه
یدروم هعلاطم(یمیدق :
)لیبدرا رهش
:امنهار داتسا
رتکد مظن نیسح رف
:رواشم داتسا یقشع یلع رتکد
رگشهوژپ
:
ولگیب دیس دماح دوعسم دیس
ناتسبات 1399
رثا تیکلام و تلاصا گرب
2
و ناونع :روآدیدپ مان
تفاب رد نارحب تیریدم هروظنم دنچ یاهاضف یبای ناکم هعلاطم(یمیدق یاه
یدروم )لیبدرا رهش:
ولگیبدیسدماح دوعسم دیس /
امنهار ناداتسا :
رف مظن نیسح رتکد
:رواشم ناداتسا یلع رتکد
یقشع
خیرات :عافد 05 / 07 / 1399
دادعت :تاحفص 117
نایاپ هرامش :همان
:هدیکچ :فده نیا هب هجوت اب هب ایند زیخلاب یاهروشک زا ناریا روشک هک
یم رامش همانرب اذل ،دور
یمهم لئاسم زا نارحب عوقو زا شیپ یزیر
نامزاس راک همانرب رد دیاب هک تسا ش تیریدم نوچ یلوتم یاه
و اهداهن ریاس و ثداوح زا یریگشیپ نامزاس ،یره
نامزاس هرهب اب نارحب تیریدم .دریگ رارق ،دنراذگرثا اهرهش تیریدم و هرادا رد یوحن هب کیره هک ییاه زا هدرتسگ یریگ
هنیهب رد رثؤم لماوع هیلک نارحب زا یشان تاراسخ شهاک و تامادقا یزاس
همانرب و هنادنمشوه هلباقم و اه روحم
دیدپ نآ اب
لاس رد .تسا هدمآ هاگیاپ ثادحا ریخا یاه
تیریدم و یریگشیپ نامزاس راک روتسد رد نارحب تیریدم ینابیتشپ یاه
هاگیاپ نیا ثادحا زا لبق هیجوت لباق دراوم زا یکی .تسا هتفرگ رارق روشک رد نارحب ناکم باختنا و یسررب ،هعلاطم ،اه
نیا رارقتسا یارب بسانم ییایفارغج یربراک عون
.تساه شهوژپ نیا ماجنا زا فده
،زین ثادحا تهج بسانم ناکم نتفای
هاگیاپ هروظنم دنچ یاهاضف تفاب رد نارحب تیریدم یاه
تسا لیبدرارهش هدوسرف یاه .
روظنم نیدب هبحاصم
ناگربخ اب یا
صخاش نییعت یارب نکت و شور زا هدافتسا اب تاعلاطا لیلحت و هیزجت و دش ماجنا اه
کی رازفا مرن و AHP
Expert
Choice بسانم باختنا هب
روظنم نیا یارب .دیدرگ تردابم درادناتسا نیرت 12
رد صصختم یرهش یایفارغج هزوح
.دیدرگ باختنا شور :شهوژپ یسانش
یفیصوت شهوژپ شور -
تسا یدربراک فده اب یلیلحت اکم ساسا رب و
ن ا رد یسررب و ثحب هب یضارا یربراک و یبای اابتر
هداد یروآدرگ نینچمه .تسا هدش هتخادرپ نارحب تیریدم اب هبحااصم و یداناسا شور هاب ااه
.تافرگ مااجنا یا نایا رد
ناکم رد رثوم یاهرایعم و لماوع ییاسانش هب ادتبا شهوژپ لدام ااب سپس ،دش هتخادرپ یبای
و تایمها نیایعت هابAHP
و رایعم ره شزرا اب
مرن رازفا expert choice و هب
نز دش هتخادرپ اهرایعم زا کیره یهد تاراظن زا رواظنم نایا یارب و
12 دیدرگ هدافتسا یرهش یایفارغج هزوح رد صصختم رفن مرن زا شهوژپ زاین هب هجوت اب نینچمه .
رازفا هاتفرگ هرهبGIS
.تسا هدش هتفای اه : صخاش هب ندیسر یارب ناکم یاه
فاب رد نارحب تیریدم هروظنمدنچ یاهاضف یبای ت
هب ادتبا لیبدرا رهش یمیدق یاه
ناکم دروم رد ناصصختم زا خساپ زاب همانشسرپ تروص رد و ؛دیدرگ هبحاصم نارحب تیریدم هروظنمدنچ یاهاضف یبای
3
تیاهن 95 تیاهن رد و دیدرگ فذح ؛دوب یرارکت هک یلماوع ؛دیدرگ ییاسانش لماع 20
دیدرگ ییاسانش لماع .
سپس لدم
پ همانشسر درگ یحارط یا
لماع زا مادک ره ریثات یسررب یارب و دی ب همانشسرپ هرابود اه
ه یبایزرا ناصصختم هلیسو ماجنا
دش . ناکم هک داد ناشن جیاتن یبای
تهج یبسانم لیبدرا رهش رد نارحب تیریدم
یارب یبای ناکم نینچمه و هتفرگن تروص
روص نارحب تیریدم هروظنم دنچ یاه هاگیاپ ثادحا تهج بسانم یاه لحم .تفرگ ت
هجیتن :یریگ
ناکم هار هب یسرتسد مدع لیلد هب لیبدرا رهش هروظنمدنچ یاهاضف یبای یربرااک زا یرود ،یطاابترا یااه
و راگزااس یااه
یربراک هب یکیدزن تعیمج مکارت نینچمه و راگزاسان یاه
هب ناکم تسرد تروص .تسا هدشن یبای
هژاو :یدیلک یاه نارحب تیریدم ،هروظنمدنچ یاهاضف
ناکم ، یبتارم هلسلس شور ،یبای
4
لوا لصف
قیقحت تایلک
5
1 - 1 - همدقم اب تیرشب ،هتشذگ ههد ود یط نارحب
یاه یایلاب زا یفلتخم عاونا و لاکشا رد هک تسا هدش وربور یددعتم
رش تامادقا ،یعیبط و
سوریو عویش ،مسیرورت هنار اه
تلامح و ترجاهم زیررس ،سرادم رد هدرتسگ کیلش ،
تسا هدمآ دوجو هب یربیاس هک ؛
ا نارحب لیلد تیعضو هنوگنیا هک تسا نآ لئاسم هنوگ نی
و از سرتسا اه
دنراد مومع یارب یدنیاشوخان تلاح .
هظحل یا کی ای هداوناخ ،داصتقا ،هعماج( هدیچیپ متسیس کی هک
هک دوش وربور یدادیور اب )یللملا نیب نامزاس نآ
اه هک تسا ینامز ،دهد رارق کانرطخ و هدنزغل طیارش رد ار
یم کی زا ناوت ( درک تبحص نارحب
وب ناراکمه و یدن
، 1
2017 : 163 ).
،هعماج یتسیزهب زا تظفاحم یارب اذل
هک تسا رادروخرب یدایز تیمها زا نآ
اه دنوش هرادا نکمم هجو نیرتهب هب .
و لتخم ار هدیچیپ متسیس کی هک تسا هدش هدیشک ریوصت هب یرارطضا طیارش ناونع هب نارحب یب
تابث
یم لاح نیع رد و دنک ریثأت هعماج ای نامزاس کی ،هورگ کی ،درف کی رب
یم دراذگ . نودب یرامیب نیا
هظحلام هنوگچیه یا
زورب یم داجیا لاتبم دارفا نیب رد ار سرت و نانیمطا مدع ساسحا و دنک یم
دنک . یارب
لانگیس هک تسا مهم رایسب لوئسم دارفا اه
تسم ناعفنیذ و هعماج هب و دنسانشب ار نارحب هیلوا ی دروم رد دع
هاگآ نآ ی دنهد . عیرس و دننک لمع تعرس هب دیاب نارگیزاب ،دوش هداد صیخشت نارحب کی هک یماگنه
میمصت یریگ اه ناراکمه و فورتیم( دننک ذاختا ار راوشد ی ،2
2000 : 4 ).
داصتقا ،یسایس یاهراتخاس ،طیحم ،هعماج رب یفنم تاریثأت ،رادشه نودب هژیو هب ،نارحب زورب تروص رد و
دراد یلم تینما ای .
تاریثأت لقادح ای دننک فرطرب ار اهدیدهت هک دیما نیا هب نادنورهش ،نارحب عقاوم رد
و بختنم ناریدم ،نارادمتسایس ،نارادرهش ،روهمج یاسور( دوخ ناربهر هب ،دنناسرب لقادح هب ار دوخ هاگن )هریغ یم
ناراکمه و نیوب( دننک ،3
2005 : 1 رحب اب هلباقم یارب ) ،نا
میمصت یریگ تسا مزلا مهم .
ام نیا
قوس نارحب تیریدم موهفم هب ار یم
دهد دراوم یضعب رد هک یم
دشاب گرم و یگدنز عوضوم دناوت .
رگا
دوب دهاوخ دودحم تراسخ ،دنهد خساپ نارحب هب یبوخ هب لوئسم نارگیزاب .
یتقو نآ اه ناشن یفیعض خساپ
شیازفا نارحب ریثأت ،دنهد یم
دبای . هفم فیرعت یدنیارف ناونع هب تایبدا رد ًلاومعم نارحب تیریدم مو یم
دوش
هجاوم یناهگان و محازم دادیور کی اب تلود ای نامزاس کی هک یم
دیدهت و دنوش یم
،نامزاس کی هب هک دنک
دراو بیسآ مدرم ای ناعفنیذ ،یتلایا یم
،ناراکمه و یدنوب( دنک 2017
صص 163 - 164 ).
نیا رد اذل
1- Bundy & et al 2- Mitroff & et al 3- Boin & et al
6
ب شهوژپ ناکم ه
یم هتخادرپ لیبدرا رهش رد نارحب تیریدم هروظنمدنچ یاهاضف یبای اب ات دوش
زا هدافتسا
میمصت تهج یرتهب یاهراکهار ،شهوژپ نیا جیاتن یریگ
بسانم یاه ددرگ ذاختا
.
1 - 2 - هلئسم نایب
ناریا روشک هب
تیعضو و یمیلقا طیارش ییایفارغج تیعقوم هطساو نیمز
زا یتخانش روشک هلمج
یاه زیخلاب
بوسحم ناهج یم
دوش . همه هلاس هب هلیسو تافلت و تاراسخ یعیبط یایلاب ریاس و لیس هب ار
روشک دراو
یم دنک . زا نامتخاس لرتنک و تخاس یحارط بولطمان تیفیک رگید یوس و اه
تاسیسأت یتایح
تخاس زاسو
دوجو وزاس رطخ قطانم رد یاهراتخاس
بولطمان ازفا رد یرهش هدوسرف و
تارثا شی نایز
راب یعیبط حناوس
راذگریثأت یم
دنشاب . نینچمه مدع
یگدامآ و
یهاگآ و مدرم نیلوؤسم و تافلت دیدشت رد یفعاضم لماع زین
بوسحم حناوس تامدص یم
دنوش . هناتخبشوخ
،یلم حوطس رد نارحب تیریدم یاهراتخاس تیوقت و داجیا
یناتسا یلحم و
ًاریخا دروم هجوت تسا هتفرگ رارق (
،ناراکمه و ینیسح 30:1387
)
تفاب هک یعیبط لماوع هلمج زا یاه
تحت ار هدوسرف و یمیدق ریثأت
یم رارق تسا هلزلز رطخ دهد .
هچرگا
رارق دیدهت ضرعم رد ار رهش اقن یمامت هلزلز رطخ یم
تفاب اما دهد یاه
اهرهش یمیدق و یخیرات هب
ناونع
تیوه دامن تلاصا و
زین و رهش هب
ناونع یم تدب تیعضو رد ثیح نیا زا نوگانوگ لیلاد هب یگنهرف ثار یر
تمسق ریاس زا شیب و دراد رارق یاه
ضرعم رد رهش بیسآ
هلزلز زورب زا یشان یم
دنشاب . مغریلع و شزرا
ناوارف تیمها نآ
اه رهش هب هک یتلزنم و رابتعا یم
دنشخب هنافسأتم تارطخ عاونا ضرعم رد
یم دنشاب و
تیدوجوم نآ
اه ت یم دیدهت نوگانوگ لماوع طسو دنوش
. لاکشا هدوسرف تفاب رد مظنمان
نیمز تاعطق
تابجوم یب
یمظن رد ار مرف یاه و هدرک داجیا نامتخاس بیسآ
،ینیرحب( دراد لابند هب ار یرتشیب یریذپ
102:1373 ).
رد ماب هالزلز عواقو زا سپ هسلج
یا خروم رد ناراهت رهاش نارحب تیریدم داتس یرارطضا هاا
15 ید هام
1382 داااجیا هاایلوا حرااط هاگیاپ
یاه و حرطم ار نارهت رهاش حطاس رد ناراحب تیریدام ینابیتاشپ
دراک بیوصت .
لاس دنفاسا رد حراط نایا 1382
ییاسانش تهج نیمز
یاه ثادحا یاراب باسانم هاگیاپ
اه
قطاانم هاب یحاون حطس رد 22
طباور( دش غلابا نارهت رهش هاناگ تیریدم و یریگشیپ نامزاس یمومع
،نارحب 1385 : 9 ).
هاگیاپ نیا لیلد هب نارحب عوقو زا دعب تاراسخ شهاک و یریگشیپ دربراک رب هولاع اه
دروم رتشیب هکنیا یربراک
یاه
،یگنهرف یشزومآ
، یشزرو یم رارق یعامتجا و
یاهاضف ،دنریگ هروظنمدنچ
یا
،گنهرف حطس شیازفا یارب اشن
، شناد رد یم هعماج دنشاب دنناوت
.
7
نیا هب هجوت اب هب ایند زیخلاب یاهروشک زا ناریا روشک هک
یم رامش همانرب اذل ،دور
زا نارحب عوقو زا شیپ یزیر
نامزاس راک همانرب رد دیاب هک تسا یمهم لئاسم زا یریگشیپ نامزاس ،یرهش تیریدم نوچ یلوتم یاه
نامزاس و اهداهن ریاس و ثداوح ه هک ییاه
.دریگ رارق ،دنراذگرثا اهرهش تیریدم و هرادا رد یوحن هب کیر
هرهب اب نارحب تیریدم هنیهب رد رثؤم لماوع هیلک زا هدرتسگ یریگ
زا یشان تاراسخ شهاک و تامادقا یزاس
نارحب همانرب و هنادنمشوه هلباقم و اه لاس رد .تسا هدمآ دیدپ نآ اب روحم
هاگیاپ ثادحا ریخا یاه یاه
ابیتشپ یکی .تسا هتفرگ رارق روشک رد نارحب تیریدم و یریگشیپ نامزاس راک روتسد رد نارحب تیریدم ین
هاگیاپ نیا ثادحا زا لبق هیجوت لباق دراوم زا یارب بسانم ییایفارغج ناکم باختنا و یسررب ،هعلاطم ،اه
یربراک عون نیا رارقتسا .تساه
نیا زا ور هب یکیدزن لیلد هب لیبدرا رهش لسگ
یاه لسگ ،ریه لسگ ،اراتسآ
هدنیآ رد و دراد رارق هزرل نیمز ضرعم رد روئن لسگ و لیود لسگ ،نیعرس اب تسا نکمم رود نادنچ هن یا
هلزلز همانرب ور نیا زا .دوش وربور دیدش یاه ناکم و یزیر
یاهاضف هنیهب یبای هروظنمدنچ
زا نارحب تیریدم
ترورض یم بوسحم یساسا یاه ا نیا رب .دوش
ناکم فده اب رضاح شهوژپ ساس یاهاضف بسانم یبای
هروظنمدنچ .تسا هدش ماجنا لیبدرا رهش رد نارحب تیریدم
1 - 3 - قیقحت تیمها و ترورض
تفاب هدوسرف یاه یمیدق و
هعسوت لاح رد یاهروشک بلاغ رد ،مهم رایسب تلاضعم زا یکی یم
دشاب . نیا
تفاب یعم تیاعر مدع لیبق زا یلیلاد هب انب اه راک هب بسانمان حلاصم ،انب تخاس رد یسدنهم و ینف یاهرا
رد هتفر نآ
اه ، هکبش ی دوجو مدع و دمآراکان یطابترا تاسیسأت
ریاس زا رتشیب ،بسانم یرهش تازیهجت و
تفاب عاونا حناوس لباقم رد یرهش یاه
هب هژیو ،هلزلز بیسآ ریذپ یم دنشاب . شیازفا و حناوس تارثا شهاک یارب
تردق دما یناسردا رد
تفاب یاه
،تیریدم دیاب ،نارحب داجیا زا یریگولج و هدوسرف ،یزاسهب ،لرتنک
مواقم یزاس یزاسون و نآ
اه دریگ رارق راک روتسد رد نودم همانرب قبط .
نینچمه ارت
مک ،ینامتخاس و یناسنا
یاهانب ثادحا زا یرایسب ندش هدوسرف و مواقمان
نامتخاس اه
بیسآ بجوم یریذپ
شیب زا دح یرهش یحاون
،ناراایا هب
هژیو تسا هدش یعیبط ثداوح و حناوس ربارب رد ،نآ گرزاب یاهرهش .
طیارش لیلد هب ییوس زا
زا لیبدرا رهش یرادروخرب و یمیلقا بآ
یاوهو هلاس ره رهش نیا ،یخیرات راثآ زا یرادروخرب نینچمه و کنخ
حب طیارش رد هک تسا هجاوم نارگشدرگ زا یدایز دادعت اب یم تخس نارحب تیریدم یارب ار عاضوا نار
دنک
ترورض و تیمها زا روکذم دراوم همه هک یم شهوژپ نیا یارجا یاه
دشاب .
8
1 4- - قیقحت فادها
1-4-1 - یلک فده
شهوژپ نیا رد یلک فده نتفای و ییاسانش
تهج بسانم ناکم یاهاضف ثادحا
هروظنمدنچ هاگیاپ
یاه
رد نارحب تیریدم تفاب
دوسرف یاه ه
لیبدرا رهش یم
دشاب .
-1 4 2- - یعرف فادها
1 - هار ییاسانش تفاب رد یناسردادما تهج بسانم یاه
هدوسرف یاه یمیدق و
لیبدرا رهش
2 - ناکم تفاب رد تاجن و دادما زکارم حیحص یبای یمیدق یاه
و هدوسرف رهش
لیبدرا
3 - نییعت بسانم نیرت ناکم هاگیاپ ثادحا یارب اه تیریدم یاه
تفاب رد نارحب هدوسرف یاه
رهش رد یمیدق و
لیبدرا 4 - یربراک ییاسانش هاگیاپ رد بسانم یاه
لیبدرا رهش یارب نارحب تیریدم یاه
1 - 5 - لاؤس قیقحت یاه
1-5-1 - یلصا لاؤس
یاهاضف ثادحا تهج بسانم ناکم هروظنمدنچ
هاگیاپ یاه تفاب رد نارحب تیریدم هدوسرف یاه
لیبدرا رهش
و تساجک صخاش هچ لماش
؟تسا ییاه
1 5- - 2 - لاؤس یعرف یاه
1 - تفاب رد ایآ هدوسرف یاه
و یمیدق رهش هار لیبدرا
؟دراد دوجو یناسردادما تهج یبسانم یاه
2 - تفاب رد ایآ یمیدق یاه
و هدوسرف رهش
ن و دادما زکارم لیبدرا ناکم یحیحص قطانم رد تاج
یبای
هدش
؟دنا 3 - بسانم نیرت ناکم ب اه هاگیاپ ثادحا یار تفاب رد نارحب تیریدم یاه
هدوسرف یاه رهش رد یمیدق و
لیبدرا قطانم مادک یم
دشاب
؟
4 - هاگیاپ رد یارب نارحب تیریدم یاه
لیبدرا رهش یربراک هچ
بسانم یرگید یاه یم
دنشاب
؟
9
1 - 6 - یرظن ینابم
تفاب : هرتسگ تخیر اب هک تسا دنویپ مه یا یسانش
ود یط ،توافتم یاه هدودحم لخاد رد یرهش تایح نار
،رایویز( دشاب هتفرگ لکش ،رهش اب دنویپ و موادت رد ،نآ هیشاح ای رهش 1389
).
یم هرتسگ نیا ،اهانب زا دناوت
هار هعومجم ،اه زا یبیکرت ای یرهش تازیهجت و تاسیسأت ،اهاضف ،اه
نآ اه حرش نیدب نآ عاونا و دوش لیکشت
یم دشاب : تفاب ریم یاراد یاه تفاب ،)یخیرات( یرهش ثا
تفاب و )یرهش ثاریم دقاف( یرهش یاه هیشاح یاه
-
هاگتنوکس( یا لوک( )یمسرریغ یاه
،یدابآ 1387 ).
یگدوسرف :
مهم زا یکی هب وبرم لئاسم نیرت
،یرهش یاضف ف
یب ثعاب هک تسا یگدوسر مدع ،ینامزاس
یب و بسانت مدع ،لداعت یم نآ یگراوق
،ناراکمه و ناریود( دوش 1391
).
و یدمآراکان ،یگدوسرف زا دارم
تفاب ریاس یدمآراک هب تبسن ،تفاب کی ییاراک شهاک تسا یرهش یاه
. تفاب نیا یارب یلضعم هب ،اه
میمصت هدش لیدبت یخیرات یاهرهش مدرم و ناریدم ،ناریگ دنا
. تفاب نیا رد شزرا اه
و یگنهرف هتفهن یاه
تفاب تیلباق مدع یانگنت رد ،روشک یندم و یفطل( تسا هتفرگ رارق دیدج یگدنز یاهزاین اب قابطنا یارب
،ناراکمه 1389
) ؛ یم نیاربانب زا تسا ترابع هدوسرف تفاب تفگ ناوت
: رصانع و لماوع دوجو هک یرهش تفاب
شزرا شهاک ،نآ رد فلتخم یفیک یاه
طیحم تسیز هبنج زا( ار ناسنا
،یدرکلمع ،یدبلاک یاه
تسیز یطیحم و یداصتقا ، یم دوجو هب )یعامتجا
شزرا شهاک اب و دروآ ،تفاب رد یزاسون ،یتنوکس یاه
امج رد ترجاهم هب لیم و هدش فقوتم یم شیازفا نکاس تع
میهاربا( دبای ،یکلم و هداز
1391 ).
لاس رد 1385
صخاش ،ناریا یرامعم و یزاسرهش یلاع یاروش ، تفاب ییاسانش یاه
ملاعا ار هدوسرف یاه
اش نیا هک دومن صخ
اه ترابع دنا زا : یریذپانذوفن و یرادیاپان ،یگنادزیر .
تفاب ،ساسا نیا رب دروم ییاه
یم رارق بیوصت و یسررب ،یدیشرف( دنشاب اراد ار ریز صخاش هس ره هک دنریگ
1389 ).
1 - کولب زا شیب هک ییاه 50
دنشاب هدوسرف و رادیاپان نآ هینبا دصرد .
2 - کولب زا شیب هک ییاه 50
م دصرد زا رتمک ،نآ رباع 6
دنشاب رتم .
3 - کولب زا شیب هک ییاه 50
زا رتمک ،نآ هینبا دصرد 200
یبیدا( دشاب عبرم رتم یدعس
،داژن 1389 ).
یگژیو زا یم هدوسرف تفاب یاه
،بسانم ییانبریز تاسیسأت نادقف ،تفاب نورد هب یسرتسد مدع هب ناوت
،یگدولآ مجح ندوب لااب و یطیحم تسیز تلاکشم ،تیمورحم و رقف ،تغارف تاقوا نارذگ تاناکما دوبمک
بیسآ ینامتخاس مکارت ،)تعیمج یلااب مکارت( دایز تعیمج ،تامدخ مک هنارس ،هلزلز ربارب رد یریذپ
مک ماود ناهج( درک هراشا یعامتجا تلاضعم و ینماان ، ،یهاش
1382 ).
10
1 - 7 - شهوژپ ورملق
یعوضوم ورملق :
ناونع اب شهوژپ نیا عوضوم ناکم
یبای یاهاضف هروظنمدنچ
تفاب رد نارحب تیریدم یاه
همانرب هنیمز رد یمیدق دراد رارق یرهش یزیر
.
یناکم ورملق :
یم لیبدرا رهش شهوژپ نیا ماجنا ناکم دشاب
.
ینامز ورملق :
یلیصحت لاس یط شهوژپ ماجنا نامز 1399
- 1398 دراد رارق .
مود لصف
قیقحت هنیشیپ و یرظن ینابم
11
2 - 1 - همدقم
ینابم تفرگ دهاوخ رارق یسررب دروم لصف نیا رد قیقحت نیا یرظن .
تاحیضوت لصف نیا یلصا فده
نآ ییاراک یارب زاین دروم یلصا یاهریغتم ییاسانش و نارحب تیریدم درکلمع یگنوگچ دروم رد یلصفم تسا . تسا هدش میسقت شخب جنپ هب لصف نیا .
دش دهاوخ هداد حیضوت نارحب موهفم ،لوا شخب رد .
لاع هو
هئارا ار نآ لحارم و نارحب تیریدم مود شخب ،نیا رب یم
دهد . یگنهامه و ینارحب تاطابترا ،دعب هلحرم رد
تامازلا و نارحب نآ
اه شخب رد اه
دش دهاوخ یسررب راهچ و هس ی .
لصف نیا زا لصاح یرظن لدم ،ماجنارس
تفرگ دهاوخ رارق ثحب دروم .
2-2 - یرظن بوچراچ
2-2 1- -
؟تسیچ نارحب
هزورما یم هملک میناوت
"
نارحب
"
تلااقم رد هک ار
، همانزور اه شرازگ ، اه
و یسایس دانسا ،تلود یمسر ی
ینارنخس هدافتسا فورعم یاه
یم مینک ادیپ ،دوش .
هدیدپ زا یرایسب یارب حلاطصا نیا اه
؛هلمج زا ییاوسر
یم راک هب یسایس دور
. یمانوس ؛یتسیرورت تلامح ؛یرهش تاضارتعا فوط ؛اه
اوه وقس ؛دیدش نا امیپ
؛
سوریو همه یاه ییایمیش یاهراجفنا ؛ریگ
، شتآ ؛یداصتقا دوکر ؛یزوس هدش نارحب ثعاب هک یدراوم هلمج زا
و ره زا شیب یرگید نامز
یم رطخ هب ار ناسنا یتملاس دزادنا
. هدزای لاثم ناونع هب( اهنارحب نیا زا یرایسب
یراذگ بمب ،ربماتپس ،ندنل و دیردام یاه
نپاژ یمانوس )هریغ و یغرم یازنلاوفنآ ،
هتفرشیپ یاهروشک رد
12
یم وربور نارحب اب ار اهروشک و هداد خر کیتارکومد و یداصتقا ینارحب بقاوع ضرعم رد ار هعماج و دنک
یم رارق شیوخ دهد
ناراکمه و نانرد(
،1
2014 : 15 - 14 ).
لماکت رد جرم و جره زا یکاح ینارحب هعقاو کی ،حضاو روط هب تسا متسیس کی مظنم ًارهاظ
. نارحب کی
هرود رگناشن یصخش یا
تسا هدوب هارمه تابث اب نآ زا سپ و نآ زا لبق هک تسا للاتخا زا .
نارحب کی
طیحم رییغت اب هنوگ ای تیعمج کی دوجو نتخادنا رطخ هب مزلتسم یطیحم تسیز نآ
اه تسا . نارحب کی
هعسوت و دشر هدرتسگ هرود شهاک هب یداصتقا دراد هراشا
. وبرم یطیارش هب یسایس تلود نارحب یم
دوش
دنشاب نارگیزاب زا یرگید هورگ ینیزگیاج رطخ ضرعم رد یسایس ناگبخن و اهداهن هک ،ناراکمه و نییوب(
2005 : 2 ).
یروف دیدهت ار اهراذگ نیا مدرم رثکا یم
ًاروف نانیمطا مدع عقاوم رد دیاب ناراذگ تسایس هک دنناد نآ هب
رپب دنزاد ؛ لیکشت ار نارحب هک یلصا هفلؤم هس ،نیاربانب یم
و نیوب( تسا نانیمطا مدع و تیروف ،دیدهت دنهد
،ناراکمه 2005
: 2 ).
دیدهت
، یعیبط هعجاف کی زا یشان گرم ای بیرخت ،بیسآ شزرا ضقن هک
اه و قیمع ی
تسا مدرم ینمیا و
اقلا ار نارحب کی داح کرد یم
دنک . نامزاس رد اه
یمومع ی هداس هثداح کی ،
یم دناوت
هناسر طسوت هک دنک داجیا ینارحب اه
شزرا هک دریگ لکش یلاح رد یجراخ نارگیزاب و اه
دننام مدرم یلصا ی
دنک ضقن ار یعیبط یایلاب .
یزاس هدرشف هدیدپ مزلتسم تیروف ساسحا
، ینامز قفا یتقو هک تسا نامز
شهاک یهجوت لباق روط هب نارحب لوط رد ناربهر یم
رهاظ ،دبای یم
دوش . کی رد نانیمطا مدع یلااب نازیم
رب رد ار دیدهت تیهام و یلامتحا بقاوع نارحب یم
دننام یرگید لماوع ریثأت تحت لاح نیع رد و دریگ
رارق عاضوا هب یرارطضا و هیلوا شنکاو یم
،ناراکمه و نیوب( دریگ 2005
: 3 - 4 ).
نارحب کی یم
صتقا ،یللملا نیب ای یلحم دناوت دشاب یناسنا ای یعیبط و یگنهرف ای یدا
. ناققحم ،هجیتن رد
هدرک یعس دنا
دنهد هعسوت ار یسانش عون ،دش رکذ لااب رد هک نارحب کی مهم رصنع هس زا هدافتسا اب ات ات
توافت دننادب نآ
اه هنوگچ و تسیچ دراوم نیا
تیریدم رد نآ
اه شلاچ اه داجیا ار یفلتخم ی یم
دننک نییوب(
اکمه و ،نار 2016 : 7 ).
ادتبا ،نارحب دیدهت رصنع هب یهاگن اب یم
ریثأت هچنآ زا ناوت یم
درک کیکفت ،دراذگ .
نارحب کی یم
اما ،دزادنا رطخ هب ار مدرم ینمیا و یتملاس دناوت یم
نامزاس ای داهن کی درکلمع هب دناوت
تیعورشم هک دشاب وبرم یتلود نآ
اه دیدهت ار یم
دنک . یارب مود زیامت ار دیدهت رصنع
یم ساسا رب ناوت
داد رارق هلمح لحم .
نارحب کی یم
رما نیا ای ،دشاب یلم حطس رد ای یلحم دناوت یم
هزوح نیدنچ دناوت
نارحب رد شهج تسایس ای ییایفارغج اه
دزادنیب رطخ هب ار یزرمارف ی رایسب لرتنک و تیریدم یارب یمود و
1- Drennan et al
13
نارحب زا رت لکشم اه
اهزرم هب هک تسا یی مارتحا فراعتم ی
یم دنراذگ . دروم رد نارحب کی یسررب ماگنه
هداد دیدهت کی هب هک یرارطضا زا یروف کرد نازیم یم
،دوش یم قفاوم هک یدارفا دادعت دروم رد ناوت
لئاق زیامت ،دراد زاین عیرس لح هب لکشم کی هک دنتسه و دش
ار نارحب ،ماجنارس یم
مدع حطس اب ناوت
داد صیخشت تیعطق .
یم درک داجیا ار درف هب رصحنم یاهدادیور و مظنم یاهدادیور نیب توافت ناوت .
نارحب اه قباس ی طسوتم یاهنافوت دننام(
هزرل نیمز ، اه
تلود طسوت )تارهاظت ای اه
هرادا یتحار هب یلحم ی
یم هیور و تسا ینیب شیپ لباق اریز دوش اه
اب هلباقم یارب درادناتسا یتایلمع ی نآ
اه وجو هک یلاح رد دراد د
دراد هارمه هب ار نانیمطا مدع زا ییلااب هجرد ،نامز ندوب هاتوک لیلد هب درف هب رصحنم عیاقو .
و نیوب(
،ناراکمه 2016
: 9 ).
لماش ار نارحب کی هچنآ دروم رد یرکف بتکم ود یم
ینهذ عوضوم کی و ینیع بتکم ،دراد دوجو دوش
( نانرد ،ناراکمه و 2014
: 15 ).
نیلوا ییارگ تبثم اب ،ینیع بتکم ،یسایس مولع تاقیقحت و تسایس هتشر
صخشم یم
ضرف هک دوش یم
هدیدپ دنک اه
ار یعامتجا ی یم
درک یریگ هزادنا و تیمک ناوت .
رد یفاک قفاوت
یقلت یرورض نارحب کی یارب هک دراد دوجو رش هس دروم رد تایبدا یم
دوش : نانیمطا مدع ،دیدش دیدهت
ف زاین و دایز ( مادقا هب یرو
نانرد ،ناراکمه و 2014
: 15 ).
یگنوگچ رب دیکأت نمض ،ینهذ بتکم ،مود هتشر
دراد دیکأت سیسأت و لیوأت رب ،دوخ نوماریپ ناهج نتخاس و کرد .
و اهنامزاس ،دارفا طسوت دحاو هعقاو کی
فلتخم للم یتح یم
( دوش هبرجت توافتم دناوت نانرد
،ناراکمه و 2014
: 17 ).
نارگیزاب یم
ار نارحب دنناوت
دننک یقلت تسایس شخب حلاصا یارب یتصرف وجراهیدوسر و کنیننب(
،1
2006 : 9 ).
یلاح رد هک
نارگید
یم نارگید هک یلاح رد ،دننک هبرجت دوخ تینما ای تیعقوم یارب یدیدهت ناونع هب ار نارحب نامه دنناوت
یم رد دننک نامرد یتوافت یب اب ار نارحب دنناوت یطیارش
دنریگن رارق نآ ریثأت تحت ًامیقتسم هک و نانرد(
،ناراکمه 2014
: 17 ).
ندوب فلاخم هک تسا راوشد یلوا یارب هک یلاح رد ،دنتسه مهم یرکف بتکم ود ره
تادیدهت زا یتوافتم کرد فلتخم نارگیزاب هک نیا اب تفلاخم یمود یارب ،دشاب فلاخم تادیدهت زا یرایسب تسا تخس دنراد ؛
نیاربانب ،دمآ دوجو هب موس یرکف بتکم ، مانب
یداقتنا هنایارگ عقاو شزرا لماش هک
اه ی
تسا یلبق هتشر ود یلصا .
فیرعت ریز حرش هب نارحب کی ،هنایارگ عقاو هاگدید زا یم
دوش
" : هعومجم یا زا
درکلمع یاهراجنه زا رتارف اب نآ رد عماوج ای اهداهن ،دارفا هک یطیارش ی
بور تادیدهت اب هرمزور اما دنتسه ور
طیارش نیا ریثأت و تیمها دهاوخن یدرف تاکاردا قباطم
دوب
" . ،ناراکمه و نانرد(
2014 : 19 ).
فیرعت نیا
تیعضو نیب شنت زا یشنیب نیا زا تشادرب یهجوت لباق دادعت و سمل لباق ریذپان لکشم یداع یاه
1- Bannink & Resodihardjo
14
تیعقوم اه داجیا یم دنک . نارحب زا فیرعت نیا ،لیلد نیمه هب
، یارب نارحب زا دراوم نیا رت قیقد ییاسانش
هدافتسا یم
دوش .
2-2-2 -
نارحب تیریدم
ار اهدیدهت اب هلباقم یاهشور یم
تیریدم ای ثداوح تیریدم ،نارحب تیریدم دننام یفلتخم یاهمان تحت ناوت
تفای یرارطضا .
میوش لئاق زیامت حلاطصا هس نیا نیب دیاب ادتبا .
مه ،حیحص تیریدم مدع تروص رد طیارش ه
دنراد ار نارحب هب لیدبت و دیدشت ییاناوت یرارطضا ؛
لرتنک لباقریغ تیعضو کی هب نارحب کی رگا ،نیاربانب
بیسآ هک یلاح رد ،دوش رجنم اه
لرتنک لباق للاتخا نیا زا یشان ی
،دشابن خر هعجاف یم
و شادلا( دهد
ناراکمه ،1
2016 : 9 ).
داد نایاپ رب یرارطضا تیریدم هک اجنآ زا زکرمت تیریدم و هیلوا لحارم رد دیدهت هب ن
زکرمتم ،تسا هدش جراخ لرتنک زا هک یتادیدهت اب هلباقم رد ثداوح یم
دشاب یدیدهت اب نارحب تیریدم ،
دروخرب یم
ییاناوت زا هک دنک اه
داهن کی ی و
مه زونه و هتفر رتارف یرارطضا شنکاو عفترم
تسا هدشن .
یارب هک یدراوم دیدهت
تسا دروم رارق هداف
یم نیلوا زا هک تسا یتادیدهت دریگ عورش
رتارف یرارطضا شنکاو
لیدبت نارحب هب و هتفر یم
.دوش هکبش یشخبرثا و یرادیاپ ،اهنآ رمع لوط زا رظن فرص ،شور هس نیا یارب
یلصا نآ اه رصنع راهچ هب :
ینامزاس نورد
، ینامزاس نیب
، یراکمه و یگنهامه ، ، ابترا تسا یکتم
پاک(
وچو
ویاراگ و ،2
2012 : 315 ).
لماش ار نارحب تارثا شهاک یارب هدش ماجنا تامادقا لک هعومجم نارحب تیریدم یم
و نییوب( دوش
،ناراکمه 2013
: 81 ).
تیریدم هخرچ کی رد فلتخم لحارم هب نآ میسقت اب نارحب هعلاطم درادناتسا شور
تسا نارحب
، لماش و هلحرم راهچ
لکش رد هک 2
- 1 اد ناشن هدش هد یم
دشاب . لماش : یبایزرا( یریگشیپ
)شهاک یاهدربهار ،کسیر لیلحت ،دیدهت
، هدامآ همانرب( یزاس )،شزومآ ،یلامتحا یزیر
، راک ،تاطابترا( خساپ
( )یریگدای ،یزاسزاب ،ضیوفت( یبایزاب و )عبانم یریگراک هب ،یرارطضا نانرد
،ناراکمه و 2014
: 31 ).
نیا
لک زا هنیآ یریوصت هخرچ یراذگ تسایس بیرقت ناونع هب ار نآ دیاب اما ،تسین لمع رد نارحب تیریدم
هزاجا هک درک کرد یم
دبای یهاگآ و نشور هدیچیپ تیلاعف نیا هرابرد ات دهد .
عاونا یلک رگناشن لحارم نیا
تیلاعف فلتخم هرود رد هک تسا ییاه
اه قافتا فلتخم ی یم
زا نارحب زا سپ تاعلاطم ًلاومعم و دتفا نینچ
یدنب هقبط اه
شرازگ رد یی اه
هدافتسا دوخ ی یم
مهف لباق یتحار هب اریز دننک تسا
هولج و هدوب تحار ، یا
زا
ءیش کیکفت یم
دهد ،ناراکمه و نانرد(
2014 : 32 ).
1- Al-Dahash & et al 2- Kapucu & Garayev
15
لکش 2 - 1 - نارحب تیریدم لکیس
عبنم : ،ناراکمه و نانرد(
2014 : 31 )
نارحب اب دروخرب رگا یتح اه
یلصا زا یکی نیرت
تیلوئسم اه
تلود و شخب ناریدم ی دشاب
هب رما نیا ،ًلاومعم ،
یمن یقلت یلصا تیولوا کی ناونع دوش
. نارحب تیریدم دروم رد یتلود تیریدم تاعلاطم یتح ،نیا رب هولاع
ناراکمه و نسنیتسیرک( تسا هدنکارپ زین ،1
2016 : 887 ).
نارحب اه ،دنتسه ینیب شیپ لباقریغ تاقوا بلغا
پ هب زاین هدرتسگ داقتنا و ثحب ثعاب ًلاومعم و دنراد عیرس خسا
یم دنوش
" . همانرب هدامآ و یزیر یارب یزاس
تیروف هب ییوگخساپ و ماهبا اب هلباقم ،هتخانشان و هرظتنم ریغ دراوم اه
تاراظتنا اب دروخرب اب نامزمه
تیدودحم ،دایز نانیمطا مدع اب ههجاوم رد نادنورهش اه
ع تیریدم یارب ار یی یحارط یسارکوروب یموم
یم
"دنک ( ناراکمه و نسنیتسیرک ،
2016 : 890 ).
زا تظفاحم یارب یساسا تیلوئسم کی ناربهر هک اجنآ زا
نارحب لحارم مامت نارگن ار دوخ دیاب ،دنراد نارحب تارثا ربارب رد هعماج دننادب
؛ فیاظو حیضوت ،نیاربانب
هک نارحب کیژتارتسا یربهر یم
ی یاهدمایپ دناوت دش دهاوخ لابند ،دناسرب لقادح هب ار نارحب ک
. جنپ
سح زا دنترابع کیژتارتسا نارحب یربهر مهم هفیظو میمصت
یریگ ، میمصت یریگ یانعم ،یگنهامه و
میمصت یریگ یریگدای و یرادباسح ، ،ناراکمه و نییوب(
2016 : 15 ).
خساپ هک تسانعم نیا هب ندوب ساسح ح رد نارحب دیاب نارحب ناگدنهد
دنهد صیخشت عقوم هب ار روهظ لا
بولطم تهج رد ار ثداوح هعسوت دنناوتب ات دنهد رییغت یرت
. ریگلفاغ ار ناربهر نارحب ،ًلاومعم یم
اریز ،دنک
1- Christensen & et al
16
صخاش زا نداد صیخشت اه
شلاچ ،تسا راکشآ لاح رد یداعریغ زیچ هک داضتم و مهبم ،مهبم ی زیگنارب
یم دشاب . آ دوجو هب نارحب کی هک یماگنه یقافتا هچ هک دننک کرد دیاب ناربهر ،دم
یم دناوتب درف ات دتفا
دهد ماجنا ار یرثؤم شنکاو تامادقا .
صخشم ار نارحب هک یلاح رد یم
دننک نآ اه متسیس دیاب اه
و
شور اه دننک داجیا تیروف حطس و دیدهت یبایزرا هب کمک یارب ار یی ،ناراکمه و نیوب(
2016 : 23 - 39 ).
میمصت مه و یریگ شلاچ زا یکی نارحب خساپ یگنها
نارحب اریز تسا فیاظو نیرتزیگنارب اه
تلود و ناربهر اه
هجاوم ینوناقریغ یدراوم اب ار یم
ونع هب ،دنک ب هدنشک یورین زا هدافتسا لاثم نا
شترا مازعا ا .
نارحب ناریدم
دمایپ هاگیب و هاگ ،ینامزاس ،یقلاخا ،یسایس یاهدمایپ نتفرگ رظن رد نمض دیاب ،تارطخ ،یصخش یاه
سامت ،اهتصرف و تلاماعم دنهد ماجنا ار تخس یاه
هک نیمأت و اضاقت نیب فلاتخا نارحب طیارش نآ یط رد
شیازفا ار یمومع عبانم یم
زاین دروم هرود و تسا صخشمان و تابث یب نانچمه عاضوا هک یلاح رد ،دهد
شهاک رایسب شریذپ هب یبایتسد و رکفت ،هرواشم یارب یم
ای دب ،ناراکمه و نییوب(
2016 : 16 ).
یشخبرثا
نارحب هب خساپ تخس
رت میمصت زا تسا یریگ
. دوش ارجا یلمع تروص هب دیاب نینچمه تامیمصت .
نیا یارجا
لصاح یقفا و یدومع یگنهامه قیرط زا هک تسا هدنکارپ هکبش کی رایتخا رد تامیمصت یم
دوش .
وپمه ،هدافتساءوس زا یریگولج یارب یگنهامه تسا یرورض نارگیزاب نیب تافلاتخا و هیور یب یناش
.
تیحلاص اه
هقطنم ای یلم فلتخم عفانم و ریذپان فلاتخا ییاضق ی یا
اریز دریگ رارق هجوت دروم تسا مزلا
نامزاس اه فلاتئا لرتنک تحت تسا نکمم هدنهد خساپ میت کی ی اه
دنشاب یسایس بازحا ای فلتخم ی .
کی
نیب یراگزاسان بوخ هدیدپ ،توافتم نارگیزاب
"
دربن ینامزاس
"
میت رد هک تسا ثداوح هب ییوگخساپ یاه
تلود نآ رد هک سایقم رد هدرتسگ نامزاس ،اه
نامزاس و داهن مدرم یاه هدش روبجم اه
دنا و اهدرکیور
شور ار هعجاف هب خساپ یارب یتوافتم یاه ئارا
ه نک ن
،د هک لکشم اب ییوسمه هب رجنم یم
دوش . تامادقا زا
نآ اه یلمع ریغ رونام و عازن رد اهبنارگ یژرنا فرصم یم
دشاب ،ناراکمه و نییوب(
2016 : 17 ).
ا ،نیا رب نوزف
یم راظتنا هناسر قیرط زا دنتسه راک روتسد رد هک یدارفا هک دور
اه قافتا هچنآ هرابرد یمسر تاحیضوت
یم تامادقا هچ هکنیا و نآ عوقو مدع لیلد ،دتفا ی
خساپ رد دیاب هب
و دریگب تروص نا شهاک ار نانیمطا مدع
هد دنیامن ملاعا ار د .
نارحب زا دوخ فیرعت هب ار نارگید دیاب ناربهر ،یزاسانعم دنیارف رد ار
عاجرا دنهد و
دندیسر یتیعقوم یبایزرا کی هب ،دندرک کرد ار طیارش هکنآ زا سپ
، میمصت ماجنا ار یسایس یریگ دنهد
. رگا
نآ اه تللاد موهفم رد تامیمصت ،دنشاب ماکان
نآ اه یمن تیاعر یمن کرد و دوش
دوش شلات زا و اه
ی نآ اه
هتساک عاضوا تیریدم یارب یم
دوش . ،دنتسه قفوم یزاسانعم دنیآرف لرتنک رد نارگیزاب ریاس هک یماگنه
میمصت ییاناوت تسا دودحم رایسب زین یلعف ناربهر یریگ
.
17
ا کی نارحب کی زا یمومع شیامن و یسررب هب نارحب تیعضو زا ندیسر یارب هک تسا هدننکش اما مهم مادق
دوش ماجنا دیاب یداع تلاح .
تابثا دیاب هک تسا یناربهر هب قلعتم تیلوئسم هب وبرم ثحابم تیلوئسم
ناوتن ور نیا زا ات دنهد هئارا ار یراکنا لباقریغ نآ
اه تسناد نارحب کی عوقو ای و شیازفا رصقم ار .
ئسم یاهدنیارف نارحب زا یشان تیلو
یم شنزرس یاهیزاب هب و دنوش رت میخو یلکشم چیه نودب دنناوت
و لیدبت ،نآ هب نداد همتاخ یاج هب ور نیا زا و دنوش لیدبت نامرجم تازاجم و ییاسانش رب زکرمتم دنهد رییغت ار نارحب کی شرتسگ ،ناراکمه و نییوب(
2016 : 102 - 107 ).
ار نارحب ره یم
خ عبنم ناوت همانرب یارب هوقلاب سورد یارب یبو
اه یرادا حلاصا ،تسایس لیدعت ،یرارطضا ی
نارحب یارب یزاس هدامآ و اه
تسناد هدنیآ ی .
نارحب اه تصرف اه ندرک هزات و ندرک زیمت یارب یدنمشزرا ی
اریز دنراد نارحب نیا
دنتسه اه متسیس هک
اه ،هدز گنز ی هنهک
،تخس و تفس ، شک ار یفاکان ای خوسنم
ف
یم .دننک و رییغت زا عانتما ضرعم رد نتفرگ رارق نیا لوحت
و هجوت لباق تامیظنت یارب لقادح ای ،اهنآ
لخاد رد یروآون نآ
اه تسا . اریز تسین یلمع اما تسا نایب لباق یتحار هب نارحب کی زا سپ تاحلاصا
دشاب هتشاد دوجو یریگدای یارب یتخانش و یداهن عناوم زا یرایسب تسا نکمم .
سورد رد تسا نکمم اهنیا
یعمج تارطاخ دراو هک دشاب هتشاد دوجو جیار یم
هشیر هب و دوش یا
سایق زا اه
نارگیزاب یارب یعقاو ی
لیدبت هدنیآ یم
دوش ،ناراکمه و نییوب(
2016 : 126 - 129 ).
2 2- - 3 - ینارحب تاطابترا
یگنهامه و تاطابترا اه
مه هب یم یفرظ ،رثوم ابترا نودب ،دندنویپ شهاک تدش هب یگنهامه ت
یم دبای
( تروفماک ،1
2007 : 190 ).
یزاب رثؤم نارحب تیریدم هب خساپ یارب تاطابترا هک یمهم شخب یم
یارب ،دنک
ناراکمه و لیه( تسا هدش ناعذا تایبدا رد یدایز نامز ،2
2005 : 153 ).
و ینامزاس نیب ینارحب تاطابترا
ارثا شهاک و یریگولج فده اب ینامزاس نورد تسا نارحب کی یفنم ت
. نیب هدش لدب و در یاهمایپ
کیرحت ار هدنریگ ،نارگیزاب یم
از بیسآ رثا ای دیدهت کی هب ،رطخ زا هنانیب عقاو کرد داجیا نمض ات دنک
دنک لمع .
مایپ اه لمعلاروتسد ،دوش ماجنا دیاب هک یتامادقا و نارحب یلعف تیعضو دروم رد ینارحب ی اه
ی
هئارا ینشور یم
نهد د ناراکمه و سنپسا(
،3
2007 : 541 ).
1- Comfort 2- Hale & et al 3- Spence et al
18
Title and Author: Locating of multipurpose crisis management spaces in old textures (case stuty: ardabil city)
Supervisor: Dr.Hosien nazmfar
Graduation date: 2020/09/26
Number of pages: 117
abstract
Research aim:
Given that iran country iran is one of the most prosperous countries in the world, Therefore, planning before the crisis is it important issue that should to be placed in the work plan of the responsible organizations like Urban management, accident prevention organization and other institutions and organizations that each have some way of influencing the management of cities, to be placed.
Crisis management by making extensive use of all effective factors in optimizing actions and reducing the damage caused by crises
and there is an intelligent and program-oriented confrontation with it.
in recent years The recent establishment of crisis management support bases has been on the agenda of the Crisis Prevention and Management Organization in the country. One of the justifiable cases before the construction of these bases, study and select the appropriate geographical location for the establishment of these types of uses. The purpose of this
research is also Finding a suitable place for the construction of multi-purpose spaces of crisis management bases in the dilapidated areas of Ardabil, For this purpose, an interview was conducted with experts to determine the indicators And data analysis using AHP method and technique to determine the importance and value of each criterion And Expert Choice
software selected the most appropriate standard For this purpose, the opinions of 12 experts in the field of urban geography were used
research method:
The research method is descriptive-analytical with an applied purpose and Based on land location and land use, crisis management has been discussed. Data were also collected through documentary and interview methods.
In this study, first, the effective factors and criteria in location were identified, Then, with the AHP model, the importance and value of each criterion was determined and with the Expert choice software, each criterion was weighted. For this purpose, the opinions of 12 experts in the field of urban geography were used, Also, according to the research needs, GIS software has been used.
findings:
19
To achieve the indicators of location of multi-purpose spaces of crisis management in the old contexts of Ardabil, First, experts were interviewed in the form of open-ended questionnaires about the location of multi-purpose spaces in crisis management; Finally, 95 factors were identified; Factors that were repetitive; Deleted, Finally, 20 factors were identified. Then a questionnaire model was designed to evaluate the effect of each factor, the questionnaire was again performed by evaluation experts. The results showed that there was no suitable location for crisis management in Ardabil, Also, locations were found for suitable locations for the construction of multi-purpose crisis management bases.
Conclusion:
Location of multipurpose spaces in Ardabil due to lack of access to communication routes Avoid compatible uses, and proximity to incompatible uses, Also, the population density has not been located correctly.
Key words: Multipurpose spaces, crisis management, location, hierarchical method
20
University of Mohaghegh Ardabili Faculty of social csiences Department of Geography
Locating of multipurpose crisis management spaces in old textures (case stuty: ardabil city
By:
Seyed masoud hamed seyedbeyghlou
Supervisor:
Dr. Hosein nazmfar
Advisor:
Dr. Ali eshghi chaharbar
Date defense:
(26 sep 2020)
