The effects of developmental investments on the rights of Indigenous peoples
(Type of Paper: Research Article)
Ahmad Momenirad1*, Sasan Yousefi2 Abstract
Indigenous rights are a set of rights that takes the indigenous peoples particular situation into consideration and defines certain standards to preserve their lives, lands and territories, languages, religions, and other cultural heritage which constitute a part of their identity. The present study raises the question whether investment in development plans and programs poses threats to the rights of indigenous peoples or not? If so, which rights are threatened by them, and what are the bases for these arguments according to international law? And what is the solution for creating balance between the rights of the indigenous peoples and the rights of the investors? This study, by examining the ILO Convention No. 169 (Indigenous and Tribal Peoples Convention, 1989) and the United Nations Declaration on the Rights of Indigenous Peoples, 2007, seeks to proposes that development and investment programs affecting the indigenous peoples, must be implemented after consulting with them and in accordance with the rights specified in these two legal instruments. The study will also provide a solution to create a balance between the aforementioned rights of the indigenous peoples and the rights of the investors.
Keywords
Indigenous Rights, investment, Investors' Rights, Indigenous and tribal peoples convention, United Nations Declaration on the Rights of Indigenous.
___________________________________________________________________
1. Associate Prof., Department of Public Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran (Corresponding Author). Email: [email protected]
2. Ph.D. Student in Public International Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran. Email: [email protected]
Received: August 22, 2021 - Accepted: December 26, 2021
This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 4.0 International, which permits others to download this work, share it with others and Adapt the material for any purpose.
ثأت ی تار امرس ی ه راذگ ی اه ی هعسوت ا ی موب نامدرم قوقح رب ی
( ملع :هلاقم عون _ ی
شهوژپ )ی
دمحا نمؤم ی
1دار یفسوی ناساس ،* 2
هدیکچ
اب هک تسا یقوقح نایموب قوقح رظن رد
ار ییایدرادناتاسا یمواب ناامدرم صاخ طیارش نتفرگ
هب اس و بیذم ،نابز ،ورملق و نیمز زا تظافح و اقب روظنم ثاریم رصانع ری
یایشب هاک یگنیرف
یم لیکیت ار یموب نامدرم تیوی زا یام نیایعت ،دید
دانک اااس را هاک تاسا نایا اای
هعسوت هیامرس زا یشان ا یم هجاوم رطخ اب ار نایموب قوقح راذگ
اسا راگا و رایخ اای دانک
مادک تسا تبثم نیب قوقح رد نآ انبم و ار قوقح زا کی
کیار و تسیچ للملا دااعت داجیا را
هیامرس قوقح و نایموب قوقح نیب نویاسناونک یاسررب ااب هلاقم نیا رد تسیچ ناراذگ
راماش ة
169 هلیبق و یموب نامدرم نیب نامزاس ا
ةیملاعا و راک یللملا 2007
ةراابرد دحتم للم نامزاس
ر هک درک مییاوخ نایب یموب نامدرم قوقح هعسوت ای
هیامرس و ا راب هاک راذگ
ناامدرم
یموب ثأت ی ر قوقح تیاعر اب و نانآ ترویم اب دیاب ،دراذگب هتخانش
دش ة دناس ود نایا رد ردانم
نیب هب ییایراکیار زین و دشاب یللملا هیامراس قوقح و قوقح نیا نیب داعت داجیا روظنم
ناراذاگ
دش دیاوخ هئارا
ناگژاودیلک
مرس قوقح ،نایموب قوقح ،یموب نامدرم قوقح ةیملاعا هیا
هیامراس ،ناراذگ نویاسناونک ، راذاگ
هلیبق و یموب نامدرم ا
___________________________________________________________________
1 د رایینا مومع قوقح هورگ ، ی
، دکیناد ة س مولع و قوقح ی
سا ی
، ا ،نارهت ،نارهت هاگیناد ی
نار ون ( ی دنس ة ) وئسم
Email: [email protected]
2 یناد نیب قوقح رتکد وج نارهت هاگیناد ،یسایس مولع و قوقح ةدکیناد ،للملا
ا ،نارهت ، ی ر نا Email: [email protected]
:تفایرد یرات 31
/ 05 / –1400 :شریذ یرات 05
/ 10 / 1400
همدقم
ةیلوا کلام و نکاس رامعتسا زا شی هک دنتسی ینامدرم یموب نامدرم نیمزرس
زا و هدواب دواخ اای
ماظن یاصاخ یف اع و ونعم ةطبار مدرم نیا دنرادروخرب دوخ صاخ یگنیرف و یشزرا ایوگلا و ای
نیمزرس اب ای
دنراد دوخ ربجنر(
ی نا و عس ی د
، 1395 : 907 ،) هب روا یام هاک ةاطبار تافگ ناوات
نیمزرس اب اهنآ ةتسوی تاسا هداش ااهنآ مواسر و رانیرف رادایا باجوم یراات و رد ناییای
عقاو رد ،تسا رورض نایموب یگنیرف عونت ظفح ارب نایموب نیمز زا تظافح امی ااسا
ة قواقح
موب ی
،نا وی گژ ی گنیرف ی آ تساهن نیمز زا تظافح ، ببس نایموب
ظفح وی ی ت گنیرف ی امتم ی ز اهنآ یام
دوش اب هجوت هب نیمز اب نایموب ونعم ةطبار هاب ناایموب نیامز زا تظافح عقاو رد دوخ دادجا ای
تاسا یموب مدرم دوخ زا تظافح انعم (
Lenzerini: 2014: 194
) نااکم.
و یناتاساب ،یبیذام اای
یامرس ثحب رد یگنیرف ه
یجراخ راذگ ر و
هعسوت ای ا
هب تدش یافر زا دانرطخ راعم رد
نیمز نرق ی هک دادجا ای تاحت ،تاسا یمواب نامدرم تییعم رارما و رادیا بجوم ای
ثأات ی ر
هیامرس ششب رد راذگ هرهب و نداعم ارشتسا ای
یم رارق یعیب عبانم زا رادرب اتاسار رد درایگ
شزرا ظفح یگنیرف ای
نایموب قوقح عییضت زا ریگولج و هب
ناونع رد ییایدرادناتاسا ، ریب قح
نیب دانسا نیب ایدرادناتسا تسا هدش نییعت یللملا هراهب راب یمواب ناامدرم قح هب یللملا
زا دانم
میمصت رد تکرایم ،عبانم ةعسوت تیولوا نییعت و ریگ
همانرب ای هب هک دراد هراشا هعسوت زیر
روا
قتسم ی م اهنآ رب ثأت ی ر یم دراذاگ (
2019: 1
:
(Wilson
هیامراس ثاحب رد یاساسا لکایم کای راذاگ
تیولوا هیامرس عفانم تلود دید زا نایموب قوقح هب تبسن ناراذگ
ای امرس ی ه ذا ی ر تاسا (
2016: 7
:
.(Tauli-Corpuz
هالاقم نایا رد ررا ود عفاانم نیاب رد داعت داجیا هک تسا یلاح رد نیا رظندام
تسا ک نویسناونک یسررب اب نآ رد ه رامش
ة 169 هلیبق و یموب نامدرم نیاب نامزاس ا
و رااک یاللملا
ةیملاعا 2007 رد ناایموب قواقح اانبم میرایت هاب یموب نامدرم قوقح ةرابرد دحتم للم نامزاس
نیب دانسا هیامرس ثحب رد للملا ورملق و نیمز رد راذگ
تاحت ار ااهنآ تاسا نکمم هک نایموب ثأات
ی ر
تخادر مییاوخ ،دید رارق ةیور و
هاگداد اای ناواید و یالم هاقطنم اای
لاح هاب یگدیاسر رد ا
هیامراس و ناایموب قواقح نیاب رلاتخا و دراک مییاواخ یاسررب ار ااهنآ وراملق و نیامز رد راذاگ
هب ییایراکیار هیامرس قوقح و نایموب قوقح نیب داعت داجیا روظنم
نایا دراک مییاواخ هائارا ناراذگ
م نیب دانسا رد نایموب قوقح دنب راهچ اراد هلاق ،یللملا
موب قوقح و ریب قوقح ی
نا ، امراس ی ه راذاگ
جراخ ی موب قوقح و ی
نا و امرس هب طوبرم تافلاتخا لح ی
ه راذگ مزرس رد ی ن ای موب ی نا تسا
نیب دانسا رد نایموب قوقح یللملا
مود یناهج رنج زا س ار رد ،دحتم للم نامزاس لیکیت اب
و رواینم رد ردانم رادایا اتس
هب ریب قوقح مییافم ةعسوت اب زین نویاسناونک ،نایموب قوقح ظفح روظنم
هایملاعا و اای اای
هقطنم نیب و ا هالیبق و یمواب ناامدرم نویاسناونک نایم نیا رد دش رداص و بیوصت یللملا ا
نیب نامزاس ةیملاعا و راک یللملا
دحتم للم نامزاس د
رابر ة م قوقح مواب نامدر هاب ی
صااخ روا
هب هدش میظنت ردی نیا هب لین روظنم دنا
ردنم قوقح یسررب هب هک هیامرس اب طبترم
رد راذگ
تخادر مییاوخ اهنآ
1 . هلیبق و یموب نامدرم نویسناونک نیب نامزاس یا
راک یللملا
هالیبق و یمواب ناامدرم نویسناونک
1 ا ةراماش نویاسناونک(
169 ) متفیودااتفی رد ةاسلج نی
نیب نامزاس رد راک یللملا
27 نئوژ 1989 رد و دیسر بیوصت هب 5
ربماتتاس 1991
مزلا اراجلاا
نونکات دش 24
2رویک هدرک بیوصت ار نآ نایا دنتسی یبونج اکیرمآ ایرویک بلغا هک دنا
و همدقم کی رب لمتیم نویسناونک 44
میظنت ششب هد رد هک تسا هدام وا ششب تسا هدش
ابرد تسایس ةر یلک ای
تسا یموب نامدرم ورملق و نیمزرس صوصخ رد مود ششب و اب
هاجوت
هب هیامرس صوصخ رد هلاقم نیا هکنآ ام لیلحت ةدمع ششب ،تسا نایموب نیمزرس رد راذگ
رد
ور هلاقم نیا ششب ود نیا
لاصا نویسناونک نیا دوب دیاوخ زکرمتم ةراماش نویاسناونک ةدش
107 اس 1957 مج تیع هلیبق و یموب ای تسا ا
نامی رو نویاسناونک نایا ةامدقم رد هاک
نوگمی زا ریگولج نویسناونک نیا ردی ،تسا هدمآ
3 زاس هلیبق و یموب نامدرم رد و تسا ا
نیب ییایدرادناتسا هنیمز نیا هب یللملا
هدش نایب مهم نیا وصح روظنم ایدرادناتاسا نیا رد دنا
نامدرم نیا ةتساوخ هب هب
رب رتنک نتشاد روظنم ایداهن
،دواخ بادآ
مواسرو داشر و یگدانز
یگدانز نآ رد هاک رویک بوچراچ رد دوخ بیذم و نابز ،تیوی دشر و ظفح ارب داصتقا م ی دننک ةدام تسا هدش هجوت ، 4
تلود نویسناونک نیا اهن ،صاششا زا تیامح هب مزلم ار ای
د ،ای
،راک ورین ،کلاما رنیرف
ای و حم ی ط ز ی تس تاسا هدراک نانآ ةتساوخ اب قباطم یموب نامدرم
قش
« فلا » دنب 1 ةدام
46 و دنب
52 یم نایب هدام نیمی ناکمم هک یمادقا ری دروم رد دیاب دراد
تحت ار یموب نامدرم تسا ثأت
ی ر ااب هارامی هاک یترویم ،ددرگ ترویم یموب مدرم اب ،دید رارق
نسح نی ت ندیسر تهج طیارش اب بسانتم و هک داوم زا یکی تفگ ناوتب دیاش ،دشاب قفاوت هب
___________________________________________________________________
1. Indigenous and tribal peoples convention
2 رد ناملآ 23 نئوژ 2021 هب ناونع 24 رد یانعی دعب اس کی هک تسا هدرک بیوصت ار نآ رویک نیم 23
نائوژ
2022 رویک نآ ارب مزلا
ارجلاا دیاوخ دش 3. Assimilation
4 ماگنی ی مادقا هک ای ارجا یی دم و ی ر ی ت ی هب تسا نکمم هک قتسم تروص
ی م ا ی ن ثأت تحت ار نامدرم ی
ر ،دنید رارق
م رطم ی
،دنوش دیاب ر زا ی ق ایدنور ب و بسانتم ه
ر زا صوصخ ی
ق ایداهن امن ی گدن ی دننک ة اهنآ اب ،اهنآ
ترویم دوش
5 تارکاذم ی هک هب روظنم ی هدا زاس ا ی ن سناونک ی نو م تروص ی گ ی دنر
، اب دی نسح اب نی ت ارش اب بسانتم و ی
ط اب و
سر ردی ی ند قفاوت هب یا اضر بسک ی ت گ ماجنا ری دن
هیامرس ثحب رد نآ هب هک تسا هدام نیمی ،تسا دایز رلاتخا بجوم و رطم یجراخ راذگ
تخادر مییاوخ هجوت اب
هب ثأت ی ر ناامدرم وانعم هاافر و ایداهن ،دیاقع ،یگدنز رب هعسوت دنور
رایتخا رد هک یضارا و یموب اهنآ
دنب ،تس 1
دام ة
17 میمصت قح تایولوا نییعت ارب ریگ
اای
هعسوت دنور دنب یفر زا تسا هتخانش تیمسر هب یموب مدرم ارب ار ا
3 هدام نیمی یبایزرا2
و رنیرف ،عامتجا رب هعسوت دنور راثآ حم
ی ط ز ی تس ار هب ناونع هاب یاساسا انبم مااجنا رواظنم
ر نیا دنب تسا هدرک رطم ای 4
هدام نیا ود3
تل ظفح هب مزلم ار ای احم
ی ط ز ی تاس ق اانم
یم نانآ راکمی اب یموب نامدرم دنب دنک
1 ةدام 144
ار یاضارا راب یموب نامدرم تیکلام قح
هب هک یم تیمسر هب ،تساهنآ رایتخا رد یتنس رو ةداام دسانش
515 قواقح نویاسناونک نایا
تساهنآ یضارا هب طوبرم هک ار یعیب عبانم رب یموب نامدرم نآ دوداح و هتخاناش تیمسر هب ،
هدرک نییعت زین ار تسا
و تلود رگا یتح ای
بجوم هب دواخ اراب ار تایکلام قح یلخاد نوناق
تلود ارب ار یتادهعت زاب ،دنشاب هتشاد ظوفحم ینبم ای
زرا رب ی با ی ثأت ی ر ر هعسوت ای راب ا
زا عافتنا ،نانآ اب ترویم و هرکاذم زین و یموب نامدرم عفانم ر نیا
روداقم هاک ناامز رای اای
تروص رد تراسخ ناربج زین و دوش هنوگری
ةداام تاسا هدراک رراقم ،نآ زا یاشان بیسآ
616
___________________________________________________________________
1 اب رظندروم نامدرم ی
د ولوا دروم رد ات دنشاب هتشاد قح ی
ت ای هعسوت دنور رد دوخ یشب
ی مصت ی م گ ی هدنر ،دنشاب
گدنز هکارچ ی
، اقع ی
،د فر و ایداهن ونعم ها ضارا و اهنآ ی تخا رد هک ی را اهنآ تس ی ا م هدافتسا نآ زا اهنآ ی
دننک ،
ثأت تحت ی ر ا ی ن دنور تسا نوزفا نیا رب اب اهنآ دی ودت رد ی
،ن شزرا و ارجا ی
با ی ر همانرب و ای ای
لم ی و
هقطنم ا تسا نکمم هک هب
رو قتسم ی م ثأت اهنآ رب ی راذگر تکرش ،دنشاب نک
دن
2 تلود اب ای دی مضت ی ن راکمی اب و بسانم نامز رد هک دننک تاعلاطم رظندروم نامدرم
ی ار هب روظنم زرا ی با ی
ثأت ی تار عامتجا ی
، ونعم
، گنیرف ی ز و ی تس حم ی ط ی ا ی ن لاعف ی ت ای هعسوت موب نامدرم رب ششب ی
دنید ماجنا
اتن ی ج ا ی ن قحت و تاعلاطم ی
تاق اب دی هب عم ناونع ی ایرا یی ساسا ی ب ار ا ماجنا ی ن لاعف ی ت ای دنوش هتفرگ رظن رد
3 تلود اب ای ی د راکمی اب حم زا رظندروم نامدرم
ی ط ز ی تس ق انم ی ا هک ی ن دنراد تنوکس نآ رد نامدرم
،
رادهگن و تظفاحم نک
دن
4 اب ی د کلام قح ی ت موب نامدرم بحاصت و ی
ضارا دروم رد ی
ا هب هک تنس رو ی تخا رد ی را هتشاد مسر هب دنا ی ت
نوش هتخانش د
5 ةدام 15 - 1 : اب ی تس ی موب نامدرم قوقح زا ی
ب عبانم رب ی ع ی ضارا هب طوبرم هک ی
هب دنتسی اهنآ و رو
ی هژ ا تظافح
ا ددرگ ی ن دم ،هدافتسا رد تکرایم رد اهنآ قح لماش قوقح ی
ر ی ت ا زا تظفاحم و ی
ن م عبانم ی دشاب 2 : رد
دراوم کلام قح هک ی
ت ندعم داوم عبانم ی
ی ا زی مزر ی ن ی ی ا د عبانم ی رگ ضارا رد دوجوم ی
تخا رد ی را م تلود ی
،دشاب
تلود اب ای ی تس ی ی ش ماجنا زا یا زاجا ة رایتکا ر هنوگری ماجنا یا
هب هر رادرب اب اهنآ زا م ا ردی ی نان لصاح
ا زا ندرک ی هکن م هچ ات ی ناز درم نآ عفانم هب نام
موب ی م دراو همطل ی
دوش ور ، ی ه ای یی ارب ار رویم و هرکاذم اب ت
ا اهنآ ی داج ی ا ظفح ننک د اب رظندروم نامدرم ی
تس ی ا زا تسا نکمم هک نامز ری رد ی
ن لاعف ی ت ای ش عفتنم دنو رد و
دراو تروص سآ هنوگری ندش
ی ب تن رد ی ج ة ا ی ن لاعف ی ت ای هنافصنم تمارغ ا
رد ی تفا نک دن
6 ةدام 16 - 1 : هباج و اقتنا اج
یی موب نامدرم ی ضارا زا ی ا تخا رد هک ی را ذ طورش هب طوریم دنراد ی
ل تسا 2 :
تروصرد ی هک هباج ترورض اج
یی ا ی ن مادقا نامدرم ی
انثتسا یی نچ ؛دوش بوسحم ی
ن هباج اج یی اب ی تس ی اب اهنت
اضر ی ت تروصرد دوش ماجنا اهنآ هنایاگآ و هنادازآ ی
هک اضر بسک ی ت ا ،دشابن رودقم اهنآ ی
ن هباج اج یی اب ی د زا
و اقتنا هباج اج نامدرم یی ،دانراد رایتخا رد هک ار یضارا زا یموب
هاب ترواص رد و انثتاسا کای
انآ ةنایاگآ و هنادازآ تیاضر هلمج زا یصاخ طورش عبات و ترورض تروص نیامی تسا هتسناد ن
ینامز ارب ار ی ورش هدام شی ،دوین لصاح تیاضر هک
ترواص رد یافر زا تسا هدرک ینیب
هاب ار یقواقح روکذام داوام تاسا هداش هاتفرگ رظن رد ظوفحم نانآ ارب تیگزاب قح ناکما یم تیمسر نآ رد دوجوم عبانم و نایموب ورملق ،یضارا هب طوبرم هک دسانش
تسا و هاب عابت نآ
هیامرس ثحب رد راذگ
هب دیاب ،ورملق و یضارا نیا رد هب هژیو رو
مادک ری هاجوت قواقح نیا زا
تخادر مییاوخ اهنآ لیلحت هب هک تشاد صاخ
2 ةیملاعا . دحتم للم نامزاس
د رابر ة موب نامدرم قوقح ی
یمواب نامدرم قوقح ةرابرد دحتم للم نامزاس ةیملاعا یراات رد1
13 ربماتتاس 2007
طاسوت
یمومع عمجم اب هسلج نیمداتفیودص رد
144 أر ،قفاوم 4
أر فلاشم و2
11 أر عانتمم
3
دندرک تیامح نآ زا زین فلاشم رویک راهچ ایدعب دنچری ،دش بیوصت
نیا راب لمتیم هیملاعا
44 ار یموب مدرم هافر و تزع ،اقب ارب ایدرادناتسا لقادح و هدوب هدام رظندم
و تاسا هداد رارق
ا دازآ و ریب قوقح دروم رد دوجوم ایدرادناتس مدرام صااخ طیارش دروم رد ار نیداینب ای
یم رش یموب رانیرف و ندامت اانغ و عوانت هیملاعا نیا دید
لیکایت ار اای ثارایم ةدانید
یم ریب عون کرتیم نیمز رب یموب نامدرم تیکلام و دناد
ااهنآ قاح ،دواخ عباانم و وراملق ،اای
ب هعسوت هب تبسن ار دوخ قیلاع و زاین اسار
أت یی د هایملاعا رادایا نیا اتسار رد تسا هدرک
قش رد
« ب » دنب 2 ةدام 8 یم نایب
4دراد تلود هک دایاب ای راکوزااس هاب زا ریگوالج رواظنم
ر ی ق ور ی ه ای بسانتم ی اوق هک نی ن لم تاررقم و ی
، نام دن هاگداد ای قحت ی ق لکش هب هک ی ا رثام ی ن ار نامدرم
امن ی گدن ی م ی دننک
، دوش ماجنا 3 : ا ناکما تروص رد ی
ن اب نامدرم ی د هب ا ضحم ی هکن لاد ی ل لوا ةی هباج اج یی
ضارا هب تیگزاب قح زا ،دندش عفر ی
تنس ی رهب دوخ ه دنم دنشاب 4 : تروصرد ی هک ضارا هب تیگزاب ی
نکمم
قفاوت قب ،دشابن ی
،هدش ماجنا رظندروم نامدرم اب هک یا
نچ نادقف تروص رد ی
ن قفاوت ی
، ای ن اب نامدرم ی تس ی
ر زا نکمم وحن ری هب ی
ق ور ی ه ای ضارا بحاص بسانم ی
ک ظاحل هب هک دنوش ی
ف ی ت عضو و ی ت نوناق ی اب
ضارا ی ی ی ی ن نتم و ربارب اهنآ بسا
ارب رر رب ن ندرک ی ایزا نونک ی و ی تفری آ ی دن ة دشاب اهنآ 5 : هنوگری
سآ ی ب ی ا دارفا هب هدش دراو نادقف ا هب
ی ن هباج تروص اب ،دنشاب هدش اج
ی د هب ددرگ ناربج لماک تروص
1. United Nations Declaration on the Rights of IndigenousPeoples(UNDRIP)A/RES/61/295
2 لارتسا ی
،ا ن ،اداناک ی دنلزو ا و ی تلاا م دحت ة رمآ ی اک
3 ابرذآ ی ناج
، دنوروب ،ناتوب ،شدلاگنب
، بملک ی
،ا نک ،ناتسجرگ ی
،ا ن ی رج ی
،ه ساردف ی نو سور ی
،ه ارکوا و آوماس ی
ن
https://www.un.org/development/desa/indigenouspeoples/declaration-on-the-rights-of-indigenous- peoples.html
4 ک وزاس دیاب ایروی راک
م ای ا یارف رث ریگیی ریز امعا باکترا زا ات دنزاس م و ،
و راوع ایدمای لامتحا ی
ار اهنآ :دننک لاصا و ناربج )ب
یمادقا ری هک ت ای ردی أ مورحم نآ ریث ک
نیمز زا نانآ ندر نیمزرس ،ای
ای
؛تسا نانآ عبانم ای
مورحم نیمز زا یموب نامدرم زاس ةداام داننک دااجیا دوخ عبانم و ورملق ،ای
110 هاباج ااج یی
ملق و نیمز زا رابجا ار یموب نامدرم ور
نودب قاح و هدرک عنم هنایاگآ و هنادازآ ،یلبق تیاضر
تیگزاب شی ار تراسخ ناربج و ناکما تروص رد دنب تسا هدرک ینیب
1 ةدام 112
و ظافح رب
ةدام دراد دیکأت یشیرات و یناتساب نکاما هلمج زا رنیرف ةعسوت 193
یمواب نامدرم اب ترویم
ر ةرابرد م هک ار ییای
اهنآ رب تسا نکم ثأت
ی ر یم رطم ،دراذگب ةدام دنک
264
و تایکلام قح
هرهب نیمز رب یموب نامدرم رتنک و رادرب زاین و نآ رد دواجوم عباانم و ورملق ،ای
ااسانش و یی
تلود طسوت نآ زا تظافح ار ای
أت یی د یم ةدام رد دنک 285
هنافاصنم و واقعم ترااسخ ناربج
هرهب و ررصت تروص رد ادرب
نیمز زا ر ار نایموب عبانم و ورملق ،ای
أت یی د تاسا هدرک ةداام
632
___________________________________________________________________
1 هب دیابن یموب نامدرم نیمز زا رابجا
ای ای ورملق باج دوخ ه دنوش اج چیی باج هنوگ ه لبق تیاضر نودب دیابن ییاج
،ی
نایاگآ و هنادازآ ة
رابرد تقفاوم زا دعب و ه وبرم یموب نامدرم ة
اب ،ناکما تروص رد و هنلاداع تمارغ تخادر
دوش ماجنا ،تیگزاب رایتخا 2 تنس دنراد قح یموب نامدرم دوخ یگنیرف موسر و ای
د قنور ار اهنآ و ارجا ار دنی
ایحا و نک نیا دن راک لماش
عسوت و تیامح ،ظفح قح ة
دنیآ و اح ،هتشذگ تایلجت ة
رنیرف دننام ،نانآ ای راثآ
،یشیرات و یناتساب
ر ،تاعونصم نف ،مسارم ،ای
ا رو و رصب ایرنی و ای تسا تایبدا و یییامن
3 ک نسح اب دیاب ایروی دنیامن ایداهن قیر زا ه وبرم یموب نامدرم اب تین
ة دوخ هب نانآ تیاضر بلج روظنم
یلبق ، نایاگآ و هنادازآ ة
ناییا رادا و ینوناق ریبادت ارجا و بیوصت زا شی ک
نانآ یگدنز رب تسا نکمم ه
تأ دراذگب ریث
، راکمی و ترویم ک
دنن
4 ةدام 26 1 : نیمز هب تبسن یموب نامدرم نیمزرس ،ای
یعبانم و ای هک
هب هدوب نانآ تیکلام رد یتنس رو ررصت ،
ک نوگ هب ای هدر ة
هدافتسا اهنآ زا رگید ک
هب ای هدر هدروآ تسد نراد قح ،دنا
د 2 : ،کلمت قح یموب نامدرم
هرهب ،هدافتسا و رادرب
ک نیمز رتن ،ای
ورملق دنراد ار یعبانم و ک
هب ه هویش ریاس ای یتنس تیکلام لیلد ای
ای ررصت دربراک و دنراد رایتخا رد یتنس یا
هنوگ هب ی هب رگید ا هدروآ تسد
دنا 3 ک : نیمز نیا دیاب ایروی ،ای
ورملق یقوقح رظن زا ار عبانم و تظفاحم و ییاسانش
ک ا دنن ی ن هنوگ هب مزلا مارتحا اب دیاب ییاسانش ،تاداع
تنس ماظن و ای ای نیمز رد ه وبرم یموب نامدرم ة
دوش ماجنا ،نیمز یتنس ررصت
5 ةدام 28 1 : قح یموب نامدرم یب لاصا
یتلادع اب دنراد ار ای شور
ییای هک یم دناوت لاصا قح یموب نامدرم
یب یم لاصا نیا ،ناکما مدع تروص رد و دنراد تراسخ ناربج اب ار یتلادع مارغ لماش دناوت
هنلاداع ت
میدق زا نانآ هک دشاب یعبانم و ورملق ،اهنیمز ارب وقعم و هنافصنم هدوب اهنآ کلام
هب ای دنا هنوگ ا رگید
اهنآ زا ای ررصت هدافتسا
درک ه و دنا نایاگآ و یلبق ،هنادازآ تیاضر نودب ار اهنآ نارگید ة
نانآ هرداصم هدرک ،
اغشا ،هتفرگ رک
هدافتسا ،هد ک
تراسخ اهنآ هب ای هدر دراو
ک هدر دنا 2 : نیمز لکش هب دیاب تمارغ ،ای
ورملق و
رظن زا و عبانم تیفیک
و هزادنا ، تیعضو ریاس ای یلو تمارغ ای دشاب اهنآ اب ربارب یقوقح غ
تمار ای بسانم
نیا رگم ،دوش هداد ک
قفاوت رگید یلکش هب نآ دروم رد هنادازآ ه وبرم نامدرم ه دننک
6 ةدام 32 1 : تیولوا دنراد قح یموب نامدرم همانرب و ای
نیمز زا هدافتسا ای هعسوت ارب ییای ای ای
ورملق ریاس و
داجیا و نییعت دوخ عبانم نک
دن 2 ویک : نسح اب دیاب ایر ین
ایداهن قیر زا ه وبرم یموب نامدرم اب ت
دوخ یباشتنا اگآ و هنادازآ تیاضر نتفرگ ارب نانآ
نای ة زا شی نانآ یحر ری بیوصت
هک رب نیمز ای ای ورملق
ت نانآ عبانم ریاس و أ
یم ریث هب ،دراذگ هرهب ،هعسوت اب طابترا رد هژیو عبانم زا هدافتسا ای رادرب
آ ،یندعم و ب
بانم ریاس راکمی و ترویم ،ع ک
دنن 3 ک : وزاس دیاب ایروی ایراک
م ا هب رث و هنلاداع تراسخ تخادر روظنم
تیولوا نییعت قح هعسوت ای
ر دروم رد ترویم و ا ااهنآ راب تسا نکمم هک ار ییای
ثأات ی ر
رثا شیاک راکوزاس داجیا زین و دراذگب ز بولطمان
ی تس حم ی ط ی داصتقا ، عامتجا ،
ی گنیرف ، ی ای ا
ونعم ر نیا دییأت ار ای
تسا هدرک
نایموب قوقح و رشب قوقح
زا تظافح یگنیرف ثاریم
زا و دراد ریب یساسا قوقح اب یگنتاگنت ةطبار هار
ای و ملاص ظافح
نیب تینما یام یاقلت یللملا
ةامدقم رد دواش اسناونک
ی نو هالیبق و یمواب ناامدرم نامزااس ا
نیب ،ریب قوقح یناهج ةیملاعا دافم روآدای اب راک یللملا م
ی اث ق اب ی ن اللملا ی دااصتقا قواقح
،
عامتجا ی گنیرف و ،ی م ی قاث ب ی ن للملا ی ندم قوقح ی
س و ی سا ی و نس زا رایسب د
ای اب ی ن اللملا ی
هب ،دواخ ایروایک رد یموب نامدرم هک هتکن نیا روآدای اب و ضیعبت زورب زا ریگولج روظنم
هب رداق هرهب دنم زا ساسا ی رت ی ن ایدرادناتسا ،دنتسین ریب قوقح نیایعت
اتاسار رد ار هداش
تسا هدرک نایب ریب قوقح قاقحا نچمی
ی ن ةیملاعا 2007 قواقح ةراابرد داحتم للم نامزاس
رد و هدش هیهت ریب قوقح اروش ةیصوت اب یموب نامدرم رادیا هب همدقم
لالم روینم وصا و
دحتم هک دراد هراشا ریب قوقح هب مارتحا و ناین
دنید رایب قواقح هاب هژایو هجوت ة هاب
ناوانع
نایموب قوقح انبم تسا
ردنم قوقح سناونک رد
ی نو و ةیملاعا 2007 تایکلام قح هلمج زا
ةدام رد یعمج و یصشش 17
ریب قوقح یناهج ةیملاعا و
ةداام رد بیذام دازآ قح 18
نایا
ةدام هک هدمآ هیملاعا 18
نیب قاثیم هتخاناش تیمسر هب ار نآ زین یسایس ،یندم قوقح یللملا
تسا د ر دنب 1 ةدام 1 نیب قاثیم ةعاسوت رب قح رب یگنیرف و یعامتجا ، داصتقا قوقح یللملا
دنب رد و هدش دیکأت یگنیرف و یعامتجا ، داصتقا 2
توراث و عباانم راب تایکلام هداام نیامی
تسا هدش هتخانش تیمسر هب یعیب ةدام
25 عباانم زا هانادازآ و لاماک ةدافتسا قاثیم نیمی
یتاذ قح ار یعیب یم للم
دناد ةدام هک 47 نیب قاثیم ار نآ زاین یاسایس ،یندم قوقح یللملا
یم دییأت ایدنب دنک 1
و 2 ةدام 1 نیب قاثیم نیایعت قاح راب یاسایس ،یندام قواقح یللملا
هرهب زین و تشونرس قاح ناایموب دروام رد دانچری دراد دایکأت یاعیب تورث و عبانم رادرب
رویک بوچراچ رد تشونرس نییعت یم یگدنز نآ رد هک یلقتسم
یم ادی موهفم ،دننک رد دانک
عمجم ةیضق نیب ناوید یترویم رظن هب هک وگاچ ریازجلا
ااس رد رتاسگداد یاللملا 2019
هب ،دش رجنم ارجا روظنم
مانقفاوت ة 30 ربماتتس 1966 ،ناتاسلگنا و ااکیرمآ ةدحتم تلاایا نیب
عمجم نانکاس ازجلا
ی ر وگاچ هب رابجا زا ( دش بلس اهنآ زا تیگزاب قح و نوریب اجنآ
ICJ Rep,
2019: para 114
ددجم ناکسا و تیگزاب ناوید اما ) یسوگاچ نایموب
رایب قواقح راما ار
نا ارب هنافصنم هیهت تامادقا نیا زا هنوگری ماج
ک ارب و دنن اک
شی ت أ تسیز بولطمان ریث ، داصتقا ،یطیحم
هب بسانم ریبادت ونعم ای یگنیرف ،یعامتجا دنروآ لمع
( درک یقلت
ICJ Rep, 2019: para 181
) یم ناین ناوید ةیور نیا .
تایعونمم داید هاباج
ااج یی
نیمز زا رابجا تسا ریب قوقح رما دادجا ای
هک روکذم دنس ود ری هب
ناونع تادایاعم
نیب نیب قوقح رد یللملا هتفریذ ار نآ زین للملا
رد روکذام قواقح هاک میدااقتعا نایا رب ام دنا
نویسناونک 169
ةیملاعا رانک رد دیاب 2007
یندام قواقح قااثیم ،رایب قوقح یناهج ةیملاعا ،
داصتقا قوقح قاثیم و یسایس -
وش ریسفت یگنیرف و یعامتجا هب ،د
و هرواایم قح اثم رو
یلبق تیاضر ،
هنادازآ نایاگآ و داوم رد روکذم ة 5
و 15 نویسناونک 169
نیب نامزاس و راک یللملا
دنب 1 ةدام 32 ةیملاعا 2007 رد روکذام تایکلام قاح و تاشونرس نییعت قح رانک رد دیاب ار
نیمزرس هکارچ ،دید ریب قوقح یناهج ةیملاعا و نیقاثیم ایموب ای
رنیرف و تیوی زا یئزج ن
نیمزرس و اهنآ نیب یصاخ ونعم ةطبار و تساهنآ ای
دادجا ناش قاح نیارباانب ،دراد دواجو
و دانراد رگیداکی اب یگنتاگنت ةطبار اجنیا رد زین یگنیرف قوقح و تیکلام قح ،تشونرس نییعت هیامرس ثحب رد ر و راذگ
هعسوت ای هژیو هجوت اهنآ هب دیاب ا
ا بم نویسیمک تشاد وذ
نیب ریب قوقح ییاکیرمآ ددعتم دراوم رد1
تکراایم راب رثاام
را رد یمواب ناامدرم اای
هعسوت هیامرس و ا تلود و هدرک دیکأت اهنآ ورملق رد راذگ
ااب هارامی تروایم هاب مزالم ار اای
نسح نی ت یم یم نایب نینچمی دناد تلود هک دراد
هیامرس ارجا زا شی ای و راذگ
ر اای
هعسوت تسیز راثآ دیاب ا داننک رایتنم ار ها وبرم تااعلا ا و یباایزرا ار یتاشادهب و یطیحم
(
2020: 259 (Madariaga Cuneo,
لسن ار نایموب قوقح ضقن نانادقوقح یخرب یاگنیرف ییک
یم یقلت نیکمل لئافار یناتسهل لیکو طسوت هلمج نیا دننک فیعاضت ار نآ هاک داش فایرعت2
و دنمفدی زا
ب ی ن ندرب شزرا ییاهن مادقا و ای
یاگنیرف ای هوراگ
اای یاقلت راطخ راعم رد
یم یم لیکیت ار هورگ کی تیوی هچنآ لادتسا نیا اب درک تسا نآ رنیرف دید
(Di Blase, &
Vadi, 2020: 22)
هژیو هجوت روکذم دنس ود ری رد ، تاسا هداش یمواب ناامدرم رنیرف هب ا
نچ تلود لمع کی اب ییاگ راب قاح و تاایح قاح ،یاگنیرف قواقح هالمج زا ریب قح نید
یم ضقن ناموب اب طابترا رد شزومآ هناباش رادام ةیاضق هک دوش
هانومن ادااناک زور نآ زا ا
تااسا ،ااایراجنی راااعت تروااص رد ،راایب زا تاایامح لااصا قباااطم هااک تااشاد هااجوت داایاب3
نیب قوقح ایدرادناتسا گ رارق تیولوا رد دیاب ریب للملا
( دری دروجلا ، 1397 : 99 )
تایلقا و یموب نامدرم نیب دیاب هک تسا رکذ نایاش یلاصا ةاصشیم داش لائاق زیاامت اای
نیمزرس اب یشیرات طابترا و یگنیرف عونت یموب نامدرم تاسا دواخ دادجا ای
(Di Blase &
___________________________________________________________________
1. Inter-american commission on human rights(IACHR) 2. Raphael Lemkin
3 بیذم رادم ی
اس رد هک 1880
امح تحت ی ت ارب تلود ناسمی
زاس موب رنیرف نای اداناک رنیرف اب یی
اد ی ر ش دند ، ای ن بجوم مادقا بیرشت
ابق ی ل موب ی بادآ و و گنیرف موسر ی
نانآ دش یفر زا می رد ی ن رادم
اس ات هک 1996 ین ز اد ی ر دندوب
، ز ناکدوک ی دا ترذعم هب هک دنداد تسد زا ار دوخ ناج یاوخ
ی مسر ی تلود
اس رد اداناک 2008
رجنم ش د
Vadi, 2020: 23)
انراد ینیمزراس رد هاییر یگنیرف و یشیرات رظن زا نایموب عقاو رد رد هاک د
هتشاد اهنآ رب عزانملاب تیمکاح هتشذگ تیلقا نوچمی ضیعبت مدع نایموب دروم رد دنا
رطم ای
ةویش ظفح هکلب ،تسین ااب باسانتم ینادرگدواخ قاح یعون امعا و یگدنز ةناگادج و زیامتم
رنیرف و تنس ،تسا رطم نانآ ای
ازا نای نیاب داناسا ور و ناایموب قواقح راب مکااح یاللملا
یلقا ت تسا توافتم ای
2020: 26 (Di Blase & Vadi,
هب دنچری ، قواقح یلک تروص
رد هداش
یعمج هن و درف قوقح ریب قوقح دانسا رد رد ار تایلقا کای هب قلعت ای ندوب یموب زا غراف
هتفرگ رظن دنا
اب ا ی ن اح زاین یاعمج قواقح رظن هب رظندام
قواقح هالمج زا یقواقح و هدواب
ارم ارجا ،یگنیرف یاعمج قواقح ،نابز دربراک و یگنیرف مس
ادای اانعم هوراگ کای رد و دانا
یم دننک ربجنر(
ی نا و عس ی د
، 1395 : 992 )
امرس ی ه راذگ نایموب قوقح و یجراخ ی
دودح 370 رد یموب نویلیم 90
یم یگدنز ناهج رویک دننک
(Di Blase & Vadi, 2020: 19)
هک وی ی ت گنیرف ی امتم ی ز نراد مدرم ریاس اب هیامرس د
عبانم ارشتسا ششب رد یجراخ راذگ
هیامرس یفر زا ،دراد ار تیوی نیا هب بیسآ ناکما یعیب یام یجرااخ میقتاسم راذگ
داناوت
،دوش رویک کی ةعسوت ببس ازا
نی ،تسا رورض یگنیرف و داصتقا عفانم نیب داعت داجیا ور
هرهب هکارچ یم یعیب عبانم زا رادرب
ببس دناوت زا
د تس نتفر نیمزرس ناایموب داداجا ای
هجوت اب و دوش نیمزرس اب نایموب یگنیرف ةطبار هب
اانعم هاب نایا دوخ دادجا ای زا
تاسد
نتفر یموب نامدرم رنیرف تسا
یاعیب عباانم هاک دراک شوامارف ار هتکن نیا دیابن یفر زا
رد دایز مز
ی ن ای هجوت اب هک دراد دوجو نایموب ج شیازفا هب
یعیب عبانم ارب اضاقت ،تیعم
زین هب عبت یم شیازفا نآ نیمز یموب نامدرم ارب دبای
،تاسین دااصتقا تییعم عبنم طقف ای
دنتسی نانآ یگنیرف و ونعم تیوی عبنم هکلب
(Di Blase & Vadi, 2020: 208)
نایا هاب دیاب
هعاسوت عاقاو رد رادایا هعاسوت هک درک هجوت هتکن هامی
هابناج زاواتم و ، دااصتقا دااعبا رد ن
تسیز و یگنیرف ،یعامتجا رد نیاربانب تسا یطیحم
هژور ای هیامرس هعسوت راذگ
هاب دیاب ا
یگنیرف لئاسم ،
جا ت و یعام ز ی تس حم ی ط تیعاضو هب هجوت نایم نیا رد هک تشاد هژیو هجوت ی
نیمزرس اب اهنآ ةطبار و نایموب قوقح صاخ هژیو تیمیا زا دوخ ای
رادروخرب ا تاسا
(
2018:
106 (Dale,
اراب ار راتهب یعاامتجا جیااتن روانف تفریی و دیلوت شیازفا هک هاگدید نیا
،تشاد دیاوخ رب رد همی نودب
رد تاسین یلماک هاگدید یموب نامدرم یگنیرف تیوی هب هجوت
یموهفم هعسوت عقاو دعبدنچ
ناتساب راثآ ،یگنیرف تیوی هب هجوت نآ داعبا زا یکی هک تسا و ی
حم ی ط ز ی تس هیامرس رد هک تسا راذگ
هب ای یب و دوش هجوت نآ هب دیاب هعسوت روظنم هب یهجوت
یم نایموب قوقح عییضت و ضیعبت بجوم نآ هک ییایرویک رد دوش
هژور اای ةعاسوت رزاب
تسایس یلصا رصنع یعیب عبانم یم لیکیت ار یلم ةعسوت ای
و داید هاب صواصخ یناامز
هاک
اراد ایرویک هعاسوت تسایس و دنتسی دایز یعیب عبانم
هراهب واح ار دواخ ا زا رادراب
هدرک زکرمتم یعیب عبانم نیا ،دنا
س ی تسا هعسوت تاحت ار نایموب قوقح تسا نکمم ا ثأات
ی ر
هب و دید رارق هباج
اج بیرشت و نیمزرس ررصت ،یی حم
ی ط ز ی تس رب نایموب تیکلام و دوش رجنم
نیمزرس اهنآ دادجا ای نیب دانسا رد هک ار
راطخ ااب ،تاسا هداش هتخاناش تیمسر هب یللملا
ةایملاعا ةمدقم رد دنک هجاوم 2007
هژایو هاجوت بوچرااچ رد تاشونرس نیایعت قاح هاب ا
ناامدرم قاح و تاسا هداش رانیرف و تیوی زین و دنراد قلعت نآ هب یموب نامدرم هک رویک تیولوا نیودت و یگدنرادزاب ارب یموب ربیار ای
هعسوت د نیمزرس دروم رد دوخ ا
ورملق ای ای
دنب رد نآ رد دوجوم عبانم ریاس و 1
ةدام 32 نیانچمی تسا هدش هتخانش تیمسر هب هیملاعا
دنب 2 تلود هدام نیمی هب نایموب اب راکمی و ترویم هب مزلم ار ای
تیااضر هب یبایتسد روظنم
یلبق ، هنایاگآ و دازآ ةنیمز رد
هژور ای هعسوت نیمز نیا هک ا اهنآ رد دوجوم عبانم ای ورملق ،ای
تحت ار ثأت ی ر یم رارق تسا هدرک ،دید
میماصت رد تکراایم اراب یمواب نامدرم قح و رایگ
تیولوا دودح نییعت همانرب زا هلحرم نیا رد ای
نیب دانسا رد هک زیر هتخاناش تیمسر هب یللملا
دایز تیمیا زئاح ،تسا هدش تسا
(Wilson, 2019: 2)
هکارچ ، نودب هیامرس نآ هب هجوت راذاگ
نیمزراس ، داقم نکااما راب یبرشم راثآ تسا نکمم داصتقا ةعسوت و ،رانیرف و اای
احم ی ط
ز ی تس دشاب هتشاد یموب نامدرم عامتجا و یناابرق بالغا ناایموب روکذام دناس ود زا شیا ات
بیسآ عم دنوی هک اهنآ نیمز هکارچ ،دندوب هعسوت زا یشان ای ون
اهنآ رنیرف اب ینتسسگان و
هیامرس زا یشان ةعسوت ریثأت تحت ،دراد یم رارق عبانم ارشتسا و راذگ
دناس ود رد ااما ،تفرگ
تیولوا نییعت و تشونرس نییعت قح روکذم هعسوت ای
ترویم و ا هب
ناونع هب نیداینب قوقح
قح نیا ،دش هتخانش تیمسر هن
اهنت بانم و ورملق ،نیمزرس لماش لمااش هاکلب ،نآ رد دوجوم ع
یم زین یگنیرف قوقح و دوش
ازا نی هیامرس ور تادااقتعا و یاگنیرف و یناتاساب رااثآ هاک راذاگ
تیدودحم لماش ،دید رارق ریثأت تحت ار یموب نامدرم یام دناس ود رد دوجوم ای
نایا دواش
هیامراس نیاب دااعت دااجیا بباس نیداینب قوقح یام ناایموب قواقح و راذاگ
دواش قواقح
هتخانش هایملاعا رد هاک تسا هدش بجوم دنس ود نیا رد هدش هاقطنم اای
هاب قواقح نایا ا
ةیملاعا رد هلمج زا دنبای هعسوت یتح و دنوش هتخانش تیمسر رمآ
ناایموب قوقح ةرابرد ییاکی
1
رد هک 15 نئوژ 2016 نوزفا ،دش بیوصت طیاحم ثاحب رد ،قواقح نیا نتخانش تیمسر هب رب
تسیز وقح نیا ق هعسوت ی هتفا روما رد للم نامزاس یمئاد داهن دحتم للم نامزاس دنچری تسا
نایموب هب ار2
هاب یعامتجا ، داصتقا اروش ارب یترویم داهن کی ناونع هاب یگدیاسر رواظنم
طیاحم ،یاگنیرف ،یعاامتجا ، دااصتقا ةعاسوت هالمج زا نایموب هب طوبرم تاعوضوم ،تاسیز
___________________________________________________________________
1. American declaration on rights of indigenous peoples 2. the united nations permanent forum on indigenous issues
