مقایسه‌ جذب زیستی (توسط Gammarus sp.) و غیر زیستی (رسوب ماسه‌ای) کادمیوم در ساحل دریای خزر

(1)

هرود ،ناریا یعیبط عبانم ،یعیبط تسیز طیحم 96

هرامش ، 3 ، زییاپ 5361

208 ات165 تاحفص

هسیاقم یتسیز بذج

( طسوت

Gammarus sp.

) و یتسیز ریغ (

بوسر

هسام ا ی ) رد مویمداک رزخ یایرد لحاس

ناراطع اشونا ییوخ ریشناوج شرآ ،

1

داژن یحلاص شرآ ،

1

،

1

کل هیضار یردگیا لیهس ،

2

1

1 . ،تلایش هورگ نارهت هاگشناد ،یعیبط عبانم هدکشناد

2 . وشک یندعم تافاشتکا و یسانش نیمز نامزاس ،نیمز مولع هدکشهوژپ ر

( تفایرد خیرات :

80 / 5 / 5363 - بیوصت خیرات :

80 / 58 / 5363 )

هدیكچ

تخس هلمج زا سوراماگ یم جاوما هقطنم ناتسوپ

هک دشاب هریجنز رد یمهم شقن یم افیا ییاذغ ی

و دنک اب هدوپ زا هیذغت اه

، هدر هب ار یژرنا رتلااب یاه

ناگدنرپ و یهام دننام یم لاقتنا

دهد . یگدولآ یم ادیپ هار رزخ یایرد لحاوس هب یکشخ و ایرد زا هچ یدایز یاه دننک

. مویمداک زلف تازلف هلمج زا

رادیاپ

تسا کانرطخ و هک

یلو دراد دوجو یعیبط طیحم رد مک رادقم هب رادقم

نآ ریخا ههد دنچ رد ناسنا عبانم قیرط زا

هب طوبرم زاس لاعف

ی ت اه ی و یرهش

شیازفا لحاوس و اهایرد رد یتعنص هتفای

تسا . ای ن هسیاقم یسررب فده اب قیقحت طسوت مویمداک زلف بذج خرن و رادقم یا

Gammarus sp.

-هب

ماجنا تابوسر دوخ و رزخ یایرد مرن تابوسر لخاد بلاغ یزفک ناونع دیدرگ

. روظنم نیدب مویمداک تظلغ

، نییاپ نآ کلهم تظلغ زا رت یارب

سوراماگ

دش هتفرگ رظن رد .

رد و دش هداد روبع بوسر و سوراماگ یواح فورظ زا یزلف لولحم نامز

اه ی رفص ( هنومن ی دهاش ) ، 30 ، 90 ، 60 ، 510 ، 850 و 810

هقیقد هب مزوکوزم زا یشیامزآ طیحم ناونع

هنومن رادرب ی تروص تفرگ . هنومن زا سپ اه هدامآ زاس ی یدیسا مضه و هاگشیامزآ رد

تظلغ نییعت روظنم هب

هاگتسد طسوت مویمداک ICP-OES

دروم دنتفرگ رارق شجنس .

سنایراو زیلانآ ساسا رب جیاتن ی

ک هفرط هزاب نیب هک داد ناشن فلاتخا توافتم ینامز یاه

ینعم دراد دوجو مویمداک بذج رد یراد .

نینچمه نومزآ ت ی فلاتخا هک دومن صخشم زین نعم

ی راد ی و سوراماگ طسوت مویمداک زلف بذج نازیم نیب

تشاد دوجو بوسر .

یم قیقحت نیا جیاتن ساسا رب هجیتن ناوت

نامز زا یعبات بوسر و سوراماگ طسوت مویمداک زلف بذج نازیم هک درک یریگ ههجاوم

اک رادقم عمجت نامز نیا ندش ینلاوط اب هک تسا م شیازفا هدش بذج مویمد

ی دبای . ود ره شخب یم دنناوت هب ناونع طیحم یگدولآ شیاپ رد یصخاش -

دنریگ رارق هدافتسا دروم یلحاس یاه .

او ژ یدیلک ناگ :

،بوسر ،سوراماگ مویمداک

رزخ یایرد ، .

یتسیز بذج

لوئسم هدنسیون نفلت ؛

: 08938883000

لیمیا attaran.anoosha@yahoo.com :

(2)

هرود ،ناریا یعیبط عبانم ،یعیبط تسیز طیحم 96

هرامش ، 3 ، زییاپ 5361 هحفص 267

1 . مدقم ه

شیازفا نوزفازور تیلاعف و تیعمج

ثعاب یناسنا یاه

یگدولآ داجیا هدش ام ینوماریپ طیحم رد فلتخم یاه

تسا . یگدولآ نیا یم اه

دناوت اهأشنم ی زا یفلتخم

و یزرواشک ،یتعنص لیبق شنرهش

ی ن ی دنشاب هتشاد .

نیب نیا رد یگدولآ

اب اه أشنم تازلف دورو ببس یتفن

و نیگنس ه

ی نبرکورد اه

ی کیتامورآ یبآ طیحم هب

هدش هدرتسگ روط هب و ناهج لحاوس رساترس رد یا

یم شخپ دندرگ

. ازا ی ن ور تملاس رب نآ ءوس راثآ

متسیسوکا یبآ یاه

نارگن ی اه ی دوجو هب ار یدایز

تسا هدروآ (

Clark, 2001 .)

روط هب نیگنس تازلف

تظلغ رد یعیبط رد مک یاه

طیحم دوجو یبآ یاه

،دنراد تیلاعف یلو یناسنا یاه

لماش لاعف ی ت اه ی

نداعم فشک ،یتعنص و یرهش و

جارختسا ثعاب تفن

رد تازلف نیا شیازفا حم

ی ط ز ی تس و یبآ نارادناج

یم تابوسر دوش

(Choon and Hyun, 2012) .

نیا

هیلا زا ًلاومعم تازلف تابوسر حطس یور رب بآ یاه

دورف م ی آ ی دن (Bryan and Langston, 1992) و ،

تنرد ی هج زین تابوسر م

ی دنناوت هب ناونع صخاش

یگدولآ زا یبسانم و اه

ثأت ی تار یمس نآ اه رد

متسیسوکا یبآ یاه

دنشاب (Saeki et al., 1993) .

ازا ی ن ور مسیناگرا یم یگدنز تابوسر رد هک ییاه

دننک

،

رد ضرعم یرتشیب تارطخ هب تبسن

ینارادناج

دنتسه یگدنز بآ نوتس رد هک م

ی دننک . هلمج زا

مویمداک نیگنس تازلف تسا

یگدولآ صخاش هک یاه

یتفن یم دشاب (Schlekat et al.,2000) زلف .

مویمداک هب

روط یم تفای لحاوس رد هدرتسگ و دوش

هب ناونع تظلغ رد یتح ،یمس زلف ،مک یاه

اراد ی

نایزبآ یور رب یرضم تارثا یم

دنشاب (Cohen et

al., 2001) .

رزخ یایرد هب

ناونع گرزب رت ی ن هدوت رد یبآ ی

یکشخ یم ییلااب تیمها یاراد اه مجح و ،دشاب

یگدولآ زا یمیظع تیلاعف زا یشان اه

فلتخم یاه

یناسنا زین هلاسره یم دراو ایرد نیا هب دوش

. یرایسب

یگدولآ نیا زا اه

یم روبع لحاوس زا ادتبا و دننک

نیاربانب نیا هدنهد عمجت دوخ لحاوس

گدولآ ی اه

یم بوسحم نوش

د . زلف زا ییلااب تظلغ نینچمه

شخب رد مویمداک لحاوس یبونج و یزکرم یاه

رزخ یایرد شرازگ زین

تسا هدش (de Mora et al.,

2004) . مویمداک تازلف یور رب ،یلبق تاعلاطم قبط

مویمداک زلف رادقم ،رزخ یایرد لحاوس رد برس و نیب µg g^-1 5 / 0 ات 1 / 0 تسد هب هقطنم رد هک ،دمآ

و هیسور اب هسیاقم رد ناجیابرذآ و ناریا ناتسقازق

تسا هدوب رتشیب .

برس رادقم نیرتشیب نینچمه µg

g^-1 9 / 82 هزادنا وکاب جیلخ بونج رد هک ،دش یریگ

تیلاعف زا یشان یم قطانم نیا رد یتفن یاه

دشاب

2002) (de Mora & Sheikholeslami, .

یددعتم تاعلاطم تخس

فدص و ناتسوپ نکاس یاه

ار یلحاس یحاون هب

ناونع هدنهد عمجت و صخاش

هدرک یفرعم بسانم یتسیز تسا

Bryan, 1979;

(

Akin - Sogut and Yalcin, 2005; Karadede

) and Ünlü, 2006 .

زا کی ره عمجت رادقم هتبلا

تخس ندب رد تازلف یم توافتم ناتسوپ

نیا و دشاب

بذج رادقم رد توافت هنوگ نیب یتح

هیارآ کی یاه

زین هب تروص توافتم یم زورب دیامن (Rainbow and

White, 1989) .

تخس ار تازلف نیا یزبآ ناتسوپ

ای یرورض تازلف هچ غ

ی رورضر ی و بآ ،اذغ قیرط زا

یم بذج تابوسر دننک

(Rainbow, 2007;

Bryan, 1979) هک ینامز و ،

رادقم نایزبآ ندب رد نآ

ثعاب دور رتلااب زاجم دح زا رد یمس تارثا زورب

نآ اه

یم دنوش (Rainbow, 2000) .

(3)

هسیاقم یتسیز بذج (

طسوت . Gammarus sp )

یتسیز ریغ و (

بوسر هسام ا ی ) مویمداک ....

هحفص 263

ن نکاس تادوجوم زا رزخ یایرد یلحاس یحاو

یم ناوت

هب یاپروجان Gammarus sp.

دومن هراشا هک

شنکارپ یعیسو

و لحاوس نیا رد ییلااب مکارت هتشاد

و زین یمهم شقن یژولوکا رد

لحاوس هب و ی هژ هخرچ

تسا هداد صاصتخا دوخ هب ییاذغ .

یزبآ نیا کیتنب

یاذغ یب ریاس ناگرهم گرزب

رت ، یهام ناگدنرپ و اه

یم دشاب

، و ازا ی ن ور ندش هدولآ نآ

اه نیگنس تازلف هب

یم یگدولآ نیا لاقتنا ثعاب دناوت رتلااب حوطس هب اه

ییاذغ هریجنز ددرگ

. یناسنا عماوج هعسوت هب هجوت اب

و رزخ یایرد لحاوس رد هرهب

رادرب ی یتفن عبانم زا

رد ایرد نیا یگدولآ نازیم یجیردت شیازفا و ایرد نیا ههد رادقم یبایزرا فده اب قیقحت نیا ،ریخا یاه

طسوت مویمداک زلف بذج Gammarus sp.

بوسر و

دمآرد ارجا هب .

قیقحت نیا جیاتن اسا رب

س هسیاقم

طسوت هدنیلاآ نیا بذج ریداقم Gammarus sp.

و

یم تابوسر هدنیلاآ شدرگ دنیارف رتهب کرد هب دناوت

ناکما و هدرک کمک لحاوس رد ار یزبآ نیا زا هدافتسا

یگدولآ یبایزرا رد نیگنس تازلف یاه

هب روظنم

مهارف ار رزخ یایرد یلحاس متسیسوکا زا تظافح دروآ .

2 . شور و داوم اه

هنومن رد یرادرب درا

ی تشهب هام لاس 68 لحاس رد

هقطنم رد رزخ یایرد یبونج س

ی ناگنس دش ماجنا .

روظنم نیا یارب دادعت

صخشم ی زا یاپروجان

Gammarus sp.

س زا یتسد روت طسوت و

ینش لحا

عمج روآ ی و کی هب یکیتسلاپ فرظ دندش لقتنم

و

هداوه پمپ طسوت شیامزآ عورش ات یرطاب

راد ( هب

تدم 80 ات 30 هقیقد ) یهداوه دندش

. هب هولاع

،یروش ،امد لماش بآ ییایمیشوکیزیف یاهروتکاف بآ رد لولحم نژیسکا نازیم و pH لحم

هنومن یرادرب هزادنا دیدرگ یریگ .

نینچمه دش یعس

همه ارجا ناسکی طیارش رد شیامزآ لحارم ی دوش

.

هزادنا رد نیا رب هولاع یریگ

یاه لمع هب بآ زا هدمآ

نینچ شیامزآ لحم رد ایرد تسد هب

زلف هک دمآ

مویمداک هب

روط یعیبط

، ندب رد هن و بآ رد هن

دشن هدهاشم سوراماگ .

انب رب رد ار سوراماگ و بآ نیا

رظن رد رفص یگدولآ رظن زا قیقحت یدعب لحارم هتفرگ ا ی م .

1.2 و یتتت ی طیتتت م لماتتتش یتتتشیامزآ زتتتتسیس

مزوکوزم :

نیا رد رد شدرگ زا سپ یدورو نایرج متسیس

جراخ متسیس زا و هدش یجورخ فرظ دراو متسیس یم دیدرگ ، رادناج یترابع هب

ًامئاد یزلف لولحم اب

دوب ور هب ور دیدج .

یلبق تاعلاطم هب هجوت اب رد هک

دروم هنوگ اه ی نیا رد تسا هدش ماجنا یرزخ ریغ

قیقحت تظلغ مویمداک 1ppm

هک تظلغ ریز LC₅₀

،

یارب هداوناخ Gammaridae یم

دشاب

، هتفرگ رظن رد

تسا هدش (

هب رادقم لاثم ناونع LC50

رد 69 تعاس

یارب G. pulex ،

G. roeseli G. fossarumو

هب

ربارب بیترت 3

/ 80 ، 9 / 2 و 2 / 30 µg Cd l^-1 شرازگ

دوب هدش ).

نینچمه شیامزآ دروم روناج

ًلاامتحا رد

خساپ نآ هب رتهب مویمداک نییاپ تظلغ اب ههجاوم وا یگدنز طیحم رد هدام نیا اریز داد دهاوخ

ًلابق

تسا هتشادن دوجو .

(Bat et al., 2000; Boets et

al., 2012) یزلف لولحم .

دیرلک ندرک لح زا

مویمداک (

CdCl2, Merck )

هیهت رطقم بآ رد

دیدرگ . یارب نیگنس زلف بذج نازیم شیامزآ Gammarus

دش ماجنا هناگادج تروص هب بوسر و sp.

. رظ رد و ف

زا مادکره رد سوراماگ هب طوبرم اهرارکت

هورگ ی

لماش 30 دودح لوط اب سوراماگ ددع

±55 8

(4)

هرامش ، 3 ، زییاپ 5361 هحفص 267

رتمیلیم هداد رارق

دش . سپس رادناج نورد تابوسر و

فورظ 1 / 5 یواح بآ و دندش هداد رارق یرتیل لولحم

تظلغ اب مویمداک یزلف 1ppm

دوب یهداوه تحت هک

طسوت هلول اه ی زا PVC نآ اه دندش هداد روبع .

اب

دودح رد یدورو بآ نایرج یبد هب هجوت 1

/ 0 رد رتیل

،هقیقد هنومن رادرب و بوسر زا ی Gammarus

، رد

هزاب یاه زا یبرضم 30

رد یترابع هب هقیقد نامز

یاه

30 ، 90 ، 60 ، 510 ، 850 و 810 تفرگ ماجنا هقیقد .

رگید ترابع هب یتاعلاطم شخب ره یارب هولاعب Gammarus دهاش رامیت ،بوسر و

( هفاضا نودب

هقیقد رفص نامز رد یزلف لولحم ندرک )

رظن رد

دش هتفرگ .

فرظ ینامز هزاب ره تسا رکذ هب مزلا

تشاد ار دوخ هب لقتسم نامز رد هک

یعت یاه هدش نی

یم فذح متسیس زا دیدرگ

. زلف اب ترواجم شیامزآ

داد ناشن مزوکوزم طیارش رد سوراماگ یارب مویمداک هک

، یطیارش رد ای و هدرم یضعب نامز نیا یاهتنا رد

هک دندوب رظن هب

یم دشاب اطخ یاراد بذج دیسر

،

نیاربانب دح هب شیامزآ نامز رثکا 810

دودحم هقیقد

دش . هنومن یاه Gammarus

،

،شیامزآ ماجنا زا سپ

یامد اب رزیرف هب 80

- هجرد ی تناس ی دارگ

(Pourang, 1996; Vellinger et al., 2012) و دندش لقتنم هنومن

اه ی یامد اب لاچخی رد بوسر 0

هجرد ی تناس ی دارگ (Hakanson and Jansson,

1983; Pourang, 1996) سپس و دندش هداد رارق

همادا تهج ی

هاگشیامزآ هب ،اهزیلانآ و تاشیامزآ

دندیدرگ لقتنم .

2.2 هدامآ زاس ی هنومن اه ی بوسر و سوراماگ :

هنومن هاگشیامزآ رد یاه

Gammarus زا سپ

ی خ ادز یی یامد رد نوآ طسوت ، 91

هجرد ی تناس ی دارگ

نامز تدم هب 02

سپس و دندش کشخ تعاس 5

مرگ

زا هنومن اه ی نیزوت ییایمیش مضه تهج ،هدش ردوپ دش

. هدافتسا کیرتین دیسا زا زین ییایمیش مضه یارب

دیدرگ . هنومن هب لاقتنا زا سپ زین بوسر یاه

یامد رد نوآ نورد هاگشیامزآ 10

هجرد ی تناس ی دارگ

نامز تدم هب 02

سپس و ،دیدرگ کشخ تعاس 1

/ 0

زا مرگ نآ اه ،کیردیرولف اب ییایمیش مضه تهج ،

دیرلک دیسا دندش نیزوت کیرتین دیسا و کیر

( .(Dell’Anno et al., 2009 نیگنس تازلف تظلغ

هنومن رد یاه

Gammarus زا هدافتسا اب بوسر و

هاگتسد لدمICP

Varian 735-ES رارق زیلانآ دروم

مویمداکزلف یارب هاگتسد شناوخ دح و دنتفرگ 5

/ 0

م ی ل ی مرگ دوب رتیل رد .

رد بذج نازیم هسیاقم یارب تی

اهرام ی ود فلتخم

هدافتسا بذج خرن و بذج رادقم صخاش ود زا هورگ دش . هدوب هنومن رد زلف عمجت رادقم رگنایب بذج رادقم

هزاب یط بذج دنور رگنایب بذج خرن و یم ینامز ی

-

دشاب . هب جیاتن تسد مرن زا هدافتسا اب هدمآ رازفا

SPSS

16 (version 16) بایزرا

دش یرامآ ی .

روظنم هب

طسوت هدش بذج مویمداک زلف تظلغ هسیاقم نومزآ زا بوسر و سوراماگ t-test

دش هدافتسا .

و

نامز نیب رد مویمداک تظلغ هسیاقم یارب نینچمه -

کی سنایراو نومزآ زا هعلاطم دروم یاه هدافتسا هفرط

دش . رادومن مسر تهج سپس و مرن زا اه

رازفا Excel

دافتسا تسا هدش ه .

سوراماگ و بوسر دنچره

هب ناونع اب هسیاقم لباق هدنز ریغ و هدنز هدام ود

یلو دنتسین رگیدکی م

ی ناوت ار بذج نازیم و خرن

دومن هسیاقم هورگ ود نیا نیب .

(5)

هحفص 261

3 . جیاتن

1.3 . روتکاف ییایمیش و کیزیف یاه بآ

یاهروتکاف دش هتفگ هک روطنامه ش

ی م ی ا ی یکیزیف و

و لولحم نژیسکا نازیم ،یروش ،امد لیبق زا بآ pH

لماوع زا ثأت

ی راذگر نیگنس تازلف نیا بذج رادقم رد

یم ییایمیش و کیزیف یاهروتکاف ،دنشاب هزادنا

گ ی ر ی

لودج رد هدش 5

ارا ئه تسا هدیدرگ .

لودج 5 : اهروتکاف ی کیزیف ش و ی م ی ا یی بآ

.(

±S.D

نیگنایم ) اهرتماراپ

8 /

±0 22

( ) °C

امد

1 /

±0 2 / 9

(mg O₂ L^-1)

لولحم نژیسکا

08 /

±0 5 / 8

pH

1 /

±0 9 / 37

Kg^-1)

)g

روش ی

±1 5 / 18

(µS cm^-1)

یکیرتکلا تیاده

2.3 طسوت هدش بذج مویمداک رادقم

. Gammarus sp

:

طسوت میمداک زلف بذج رادقم Gammarus sp.

رد

لکش 5 تسا هدش هداد ناشن .

رد ،جیاتن ساسا رب

ندب رد مویمداک زلف رادقم شیامزآ ینامز هزاب لوط نعم شیازفا رادناج نیا ی

تسا هتفای یراد 11(

1/ P<

)،

زا رتمک رادقم نیا هک یروط هب µg gr^-1

5 / 0 نزو

رد کشخ هنومن

ی دهاش ( نامز رفص هقیقد ) هب µg

gr^-1 11 / 58 نامز رد 810

دوب هدیسر هقیقد .

نینچمه بذج رادقم نیرتشیب

یسررب رادناج ندب لک رد هک

،دش رد 30 قد ی هق هب تظلغ رادقم هک داتفا قافتا لوا

µg gr^-1 91

/ 1 دوب هدیسر کشخ نزو .

رد 90 هقیقد

هب تظلغ نیا 26

/ 1 رد ، 60 هب هقیقد 85

/ 2 رد ، 510

هقیقد 21 / 2 رد و 850 هب هقیقد µg gr^-1

91 / 6 نزو

دیسر کشخ .

رثکا نیب رد هولاعب هزاب

اه ی ینامز

ینعم فلاتخا راد

ی تشاد دوجو

، نیب رد اما هزاب

اه ی

نامز ی 30 اب 90 و هقیقد 30

اب 60 ،هقیقد 90 اب 60

و هقیقد 60

اب 510 هقیقد فلاتخا نعم ی راد هدهاشم

دشن .

(6)

هرامش ، 3 ، زییاپ 5361 هحفص 269

لکش 5 : مویمداک زلف بذج رادقم (

نیگنایم

± )SD طسوت Gammarus sp.

بوسر و هزاب رد فلتخم ینامز یاه

2.3 تابوسر طسوت هدش بذج مویمداک رادقم

:

بوسر طسوت هدش بذج مویمداک زلف رادقم رد

لکش

5 تسا هدهاشم لباق .

ساسا نیا رب اب

نامز شیازفا

ترواجم شیازفا تابوسر رد نآ رادقم ،زلف اب تابوسر

یم رثکا رد هک ،دبای هزاب

اه ی تظلغ شیازفا نیا ینامز

نعم تروص هب ی

هدوب یراد تسا

( 05 / P<0 ) رد هتبلا و

هزاب یضعب نامز نیب ینعی اه

رفص و 30 و هقیقد 90 اب

60 ، 90 اب 510 و 60 اب 510 هقیقد نعم ی راد هدوبن

تسا . زا زلف تظلغ شیامزآ نامز لوط رد µg gr^-

5021

/ 0 رفص نامز رد (

دهاش رامیت )

هب µg gr^-

1131

/ 8 شیامزآ یاهتنا رد (

810 هقیقد ) دوب هدیسر .

نامز رد 90

هب تظلغ نیا هقیقد 086

/ 5 رد ، 60 هب هقیقد

068 / 5 رد ، 510 هب هقیقد 855

/ 5 رد و 850

هب هقیقد µg gr^-1

121 / 5 یازفا تفای ش .

3.3 بوسر طسوت مویمداک بذج رادقم توافت

و

Gammarus sp.

:

ناشن جیاتن هداد

توافت نعم ی راد ی ( 005 / P<0 ) رد

و بوسر طسوت مویمداک زلف بذج رادقم Gammarus ،دراد دوجو

هب روط ی بذج رادقم هک

طسوت مویمداک زلف Gammarus

زا رتشیب رایسب

دوب بوسر (

لکش 8 .)

(7)

هحفص 262

لکش 7 : نیگنایم ±( رایعم زا فارحنا )

بذج رادقم زلف

طسوت مویمداک Gammarussp.

بوسر و

3.3 طسوت مویمداکزلف بذج خرن

Gammarus sp.

:

ینامز هزاب رد بذج خرن نیرتشیب هک داد ناشن جیاتن 30 نازیم هب لوا هقیقد µg g^-1min^-1

818 / 0 سپ زا ههجاوم

هزاب رد و تسا هداد خر هدنیلاآ اب ینامز یاه

شهاک یدعب نعم

ی راد دش هدهاشم بذج خرن رد ی

( لکش 3 .)

لکش 3 : مویمداک بذج خرن تارییغت (

نیگنایم

± )SD طسوت . Gammarussp بوسر و

شیامزآ هرود لوط رد

(8)

هرامش ، 3 ، زییاپ 5361 هحفص 267

3.3 بوسر طسوت مویمداکزلف بذج خرن :

بوسر طسوت زلف بذج خرن نیرتشیب جیاتن ساسا رب ینامز هزاب رد 90

هزاب رد بذج خرن نیرتمک و هقیقد

ینامز 510 دوب هقیقد .

رد هرود لوط نازیم شیامزآ

ذج خرن بوسر طسوت ب

دوب ناسون رد تسا ه

.

هب شیامزآ لوط رد بذج خرن نیرتمک و نیرتشیب یترت اب ربارب ب µg g^-1min^-1

0800 / 0 و µg g^-1

min^-1 0056 / 0 دندوب ( لکش 3 .)

3 . ث ب یریگ هجیتن و

قیقحت نیا رد زلف تظلغ

مویمداک سوراماگ رد

اه ی

رزخ یایرد رارق ضرعم رد نامز شیازفا اب

یریگ

تفای شیازفا .

Gammaridae اه

و هب روط یلک

تخس تظلغ میظنت هب رداق ناتسوپ تازلف یاه

غ ی رورضر ی یمن دوخ ندب رد دنشاب

(Rainbow,

1998) نونک ات و تازلف نیا لرتنک تهج یمسیناکم

ندب رد نآ اه تسا هدشن هدهاشم .

نیاربانب

، زلف تظلغ

غ ی رورضر ی ندب رد مویمداک دننام نارادناج نیا

هب

تظلغ زلف رد دراد یگتسب طیحم (Amiard et al.,

1987) مویمداک .

هار زا یفلتخم یاه دننام

ندیشون

بآ

، فرصم ندب دراو یتسوپ بذج نینچمه و اذغ

سوراماگ اه

یم دوش (Vellinger et al., 2012) .

نوچ یتاعلاطم هباشم رضاح قیقحت جیاتن Felten

و

ناراکمه (

8002 ) هک دندرک قیدصت تظلغ

مویمداک

ندب رد Gammarus ییاه

رد هک رواجم ت اب لولحم

یواح نیا زلف رارق دندوب هتفرگ و عیرس شیازفا

ینعم راد ی تفای . هولاعب

، هک یتاشیامزآ یط یور رب

دنچ نی تخس تسوپ ادوپیفمآ هلمج زا دش هداد ماجنا

دندیسر هجیتن نیا هب همه هک

هدش تشادرب مویمداک

نودب دوجوم طسوت ه

ی چ هنوگ کی یط لقادح یعفد

هرود ی 82 هزور ندب رد نآ اه یقاب دنام (Rainbow and White, 1989)

. ف تظلغ جیاتن ساسا رب زل

غ ی رورضر ی مویمداک هک

ه ی چ هنوگ ندب رد یمیظنت

Gammarus شیازفا دنرادن رزخ یایرد

تفای

،

هب دوجوم نیا نیاربانب بسانم هدنهد عمجت کی ناونع

هدوب یگدولآ هک طیحم رد زلف نیا زا یشان

یلیخ ار

یم ناشن عیرس دهد

و ازا ی ن ور لاامتحا یم رد ناوت

یگدولآ یتسیز یبایزرا ه

یا هب رزخ یایرد کی ناونع

هنوگ بسانم ی ساسح و

هب مویمداک هتفرگ رظن رد

وش د (clason and et al., 2004) .

تازلف نتخادنا ماد هب یارب یبسانم لحم تابوسر دنتسه فلتخم (Salomons et al., 1987)

جیاتن .

هک داد ناشن سپ

ترواجم زا مویمداک زلف

تابوسر اب ،

تظلغ مویمداک رد

شخب نیا شیازفا

نعم ی راد ی رد

هزاب اه ی توافتم ینامز دومن ادیپ

، هک ینعم نیا هب اب

همادا اب ندوب ضرعم رد مویمداک

ر رد نآ رادقم تابوس

یلو هتفای شیازفا زا

µg gr^-1 10

/ 3 رتلااب کشخ نزو

تفرن . هب یگتسب تابوسر ییایمیش راتخاس

، رادقم

بوسر خرن ،بآ رد دوجوم تازلف بآ زا تازلف یراذگ

رصانع ییایمیش و یکیزیف طیارش ،تابوسر هب (

،ینوی

قلعم تارذ و سکلپمک )

نینچمه و و

ی گژ ی اه ی زا بآ

رظن دراد لولحم نژیسکا تظلغ و تییایلق و pH

.

هداد ناشن تاعلاطم هاگیاج زا یکی تابوسر هک دنا

ییاه

رتشیب هک تسا هت نآ رد فلتخم عبانم زا یشان تازلف

یم تسشن زا و دیامن

ای ن ور م ی دنناوت یبسانم صخاش

هزاب رد تازلف نیا زا دنشاب توافتم ینامز یاه

(Palpandi and Kesavan, 2012) .

و رزخ یایرد تابوسر Gammarus

شخب ود نآ یاه

یلحاس متسیسوکا ریذپان ادج و مهم

، یبآ هدوت نیا زا

دنتسه میظع .

هسیاقم رد طسوت بذج خرن و رادقم

ینعم توافت سوراماگ و بوسر نیب یراد

(9)

هحفص 266

Gammarus sp.

دش هدهاشم تابوسر اب .

نیا هب

شخب ،طیحم رد هدنیلاآ تظلغ شیازفا اب هک تروص تابوسر تارذ و هدش بذج سوراماگ طسوت نآ هدمع لاآ زا یکچوک شخب بذج هب رداق طقف هدنی

یم اه -

دنشاب . هک تسا نیا هجوت لباق هتکن تابوسر فرصم

طسوت نیگنس تازلف بذج یارب مهم عبنم کی یم نایزفک دشاب

. Chong ناراکمه و

( 8000 ) نایب

یبوسر تارذ هک دنتشاد مهم

رت ی ن تازلف بذج عبنم

فدص طسوت نیگنس Perna viridis

بآ رد یاه

گنه زا یشان بذج نیا و ،تسا گنک ددجم قیلعت

هجیتن رد تابوسر یم یدم و رزج تانایرج

دشاب .

طسوت هدش ماجنا تاعلاطم Choon

و Hyun

( 8058 ) تخس هنوگ کی یور رب داد ناشن زین تسوپ

نازیم ،تابوسر رد مویمداک زلف تظلغ شیازفا اب هک گنچرخ رد تازلف نیا Macrophthalmus

japonicas هب

روط ینعم هتفای شیازفا یراد تسا

.

یضعب رد نینچمه تخس

ناتسوپ یوگیم لثم

Metapenaeus bennettae یبوخ هدنهد عمجت هک

یمن تسا بوسر زا رتمک زلف بذج رادقم دشاب

(Lewtas and et al., 2013) Gmammarus .

و

طابترا رد مه اب رزخ یاید بوسر یگنتاگنت

دنتسه و

شخب ود نیا نیب رد مویمداک زلف یم نایرج رد

شاب ،د

سوراماگ هتبلا و بذج هب رداق

یرتشیب زا

زلف نیا

یم دشاب . زا قیقحت نیا رد بذج خرن هکنیا اب داد ناشن جیاتن شخب ود ره رد یلو درکن تیعبت یصاخ یوگلا کی یتاعلاطم

( Gammarus sp.

بوسر و ) عورش زا سپ

،یزلف هدنیلاآ اب نتفرگ رارق ضرعم رد اب و شیامزآ هزاب زا یکی یط رد و ،درک ادیپ شیازفا بذج خرن اه

ی

شهاک سپس و هدیسر دوخ جوا هب ینامز نعم

ی راد ی

تفای . تاقیقحت زلف رادقم رد یشیازفا ره هک داد ناشن

میژر رد ای لولحم تروص هب هچ طیحم رد مویمداک تادوجوم نیا ندب رد بذج خرن شیازفا ثعاب ییاذغ م ی دوش (Rainbow, 2002) .

ترواجم نامز شیازفا اب

و هیذغت خرن ،مویمداک زلف اب لاعف

ی ت اه ی هب طوبرم

یم شهاک سفنت خرن و یریگاوه هجیتن رد دبای

تازلف بذج شهاک یم قافتا

دتفا (Felten et al.,

2008) . اب یزلف هدنیلاآ هک ارچ ثع

تاکرح شهاک

یششبآ یاهاپ (

Pleopod )

روبع خرن هجیتن رد و هدش

ششبآ یور زا بآ یم شهاک اه

دبای (Vellinger et

al., 2012) .

یلک روط هب رد مویمداک زلف تظلغ شیازفا اب

طیحم ،

ندب رد نآ رادقم Gammarus

شیازفا تفای و زا

فرط ی

،ناسآ یسرتسد و عیسو شنکارپ تلع هب لاامتحا یم دناوت یگدولآ شیاپ یارب یبسانم هنوگ یاه

نیا یارب یبوخ هدنهد عمجت و مویمداک زلف زا یشان زلف دشاب . طابترا هب هجوت اب هولاعب نعم

ی راد نازیم

سوراماگ و بوسر بذج

، زین رزخ یایرد تابوسر

یم هب دنناوت زا یبسانم صخاش ناونع

گدولآ ی زلف

مداک هتفرگ رظن رد لحاوس رد موی دنوش

.

(10)

هرامش ، 3 ، زییاپ 5361 هحفص 788

References

Amiard, J.C., Amiard-Triquet, C., Bertht, B., Metayer, C., 1987. Comparative study of the patterns of bioaccumulation of essential (Cu, Zn) and non-essential (Cd, Pb) trace metals in various estuarine and coastal organisms.J. Exp. Mar. Biol.

Ecol. 106, 73-89.

Bat, L., Akbulut, M., Çulha, M., Gündoĝdu, A., Satilmiş, H. H., 2000. Effect of Temperature on the Toxicity of Zinc, Copper and Lead to the Freshwater Amphipod Gammarus pulexpulex (L., 1758). Turk J Zool 24, 409-415.

Boets, P., Lock, K., Goethals, P.L.M., Janssen, C.R., De Schamphelaere, K.A.C., 2012. A comparison of the short-term toxicity of cadmium to indigenous and alien gammarid species.

Ecotoxicology 21, 1135_1144.

Bryan, G. W. and Langston, W. J., 1992.

Bioavailability, accumulation and effects of heavy metals in sediments with special reference ton United Kingdom estuaries: a review.

Environmental Pollution 76, 89-131.

Bryan, G.H., 1979, Bioaccumulation in marine organisms. Philosophical Transactions of the Royal Society of London 286, 483−505.

Chong, K., Wong, W.X., 2000. Bioavailability of sediment bound Cd, Cr and Zn to the green mussel Perna viriis and the Manila clam Ruditape philippinarum. J. Marin Biology and Ecology 255, 75– 92.

Choon, K. N., Hyun, J. P., 2012. Distribution of heavy metals in tidal flat sediments and their bioaccumulation in the crab Macrophthalmus japonicas in the coastal areas of Korea.

Geosciences Journal 16, 153-164.

Clark, R., 2001. "Marine Pollution, fifth ed".

Oxford University Press, 284.

Clason, B., Gulliksen, B., Zauke, G.-P., 2004.

Assessment of two-compartment models as predictive tools for the bioaccumulation of trace metals in the amphipod Gammarus oceanicus Segerstråle, 1947 from Grunnfjord (Northern

Norway). Science of the total Environment 323, 227-241.

Cohen, T., Hee, S., Ambrose, R., 2001. Trace metals in fish and invertebrates of three California Coastal Wetlands. Marine Pollution Bulletin 42, 232–242.

Dell’Anno, A., Beolchini, F., Gabellini, M., Rocchetti, L., Pusceddu, A., Danovaro, D., 2009.

Bioremediation of petroleum hydrocarbons in anoxic marine sediments: Consequences on the speciation of heavy metals. Marine Pollution Bulletin 58, 1808-1814.

De Mora, S., Sheikholeslami, M.R., 2002. ASTP:

contaminant screening programme. Final report:

interpretation of Caspean Sea sediment data.

De Mora, S., Sheikholeslami, M.R., Wyse, E., Azemard, S., Cassi, R., 2004. An assessment of metal contamination in coastal sediments of the Caspian Sea. Marine Pollution Bulletin 48, 61-77.

Felten, V., Charmantier, G., Mons, R., Geffard, A., Rouselle, P., Coquery, M., Garric, J., Geffard, O., 2008. Physiological and behavioural responses of Gammaruspulex (Crustacea: Amphipoda) exposed to cadmium. Aquatic Toxicology 86, 413-425.

Hakanson, L., Jansson, M., 1983. Principles of Lake Sedimentology. Springer –Verlag, 350.

Karadede-Akin, H., Ünlü, E., 2006. Heavy Metal Concentrations in Water, Sediment, Fish and Some Benthic Organisms from Tigris River, Turkey.

Environ Monit assess 131, 323-337.

Lewtas K. L. M., Birch G. F., Foster-Thorpe C., 2013. Metal accumulation in the greentail prawn, metapenaeus bennettae, in Sydney and port Hacking estuaries, Astral. Environ Sci Pollut Res, DOI 10.1007/s11356-013-1961-x.

Palpandi, C., Kesavan, K., 2012. Heavy metal using Nerita crepidularia – mangrove mollusk from the estuary, Southern cost of India. Asian Pacific Journal of Tropical biomedicine 358-367.

Pourang, N., 1996. Heavy metal concentrations in surficial sediments and benthic macroinvertebrates from Anzali wetland, Iran. Hydrobiologia 331, 53- 61.

(11)

هحفص 785

Rainbow, P.S., 2007. Trace metal bioaccumulation:

models, metabolic availability and toxicity.

Environment International 33, 576-582.

Rainbow, P. S., 2002. Trace metal concentrations in aquatic invertebrates: why and so what?

Rainbow, P.S., 1998. Phylogeny of trace metal accumulation in crustaceans. In: Langston, W. J., Bebianno, M (eds) Metal metabolism in aquatic environments. Chapman and Hall, London. 285- 319.

Rainbow, P. S., White, S. L., 1989. Comparative strategies of heavy metal accumulation by crustaceans: zinc, copper and cadmium in a decapod, an amphipod and a barnacle.

Hydrobiologia 174, 245-62.

Saeki, K., Okazaki, M., Kubota, M., 1993. Heavy metal accumulations in a semi-enclosed hypereutrophic system: Lake Teganuma, Japan.

Water, Air and Soil Pollution 69, 79-91.

Salomons, W., de Rooij, N.M., Derdijk, H. and Bril, J., 1987. Sediments as a source for contaminants. Hydrobiologia 149, 13-30.

Schlekat, T. H., Chandler, G. T., Shaw, T. J., 2000.

Acute toxicity of five sediment-associated metals, individually and in a mixture, to the estuarine meiobenthic harpacticoid copepod Amphiascus tenuiremis. Marine Environmental Research 51, 247-264.

Sogut, O., and Yalcin, G., 2005. Determination of trace metal levels in Mytilus galloprovincialis collected from Izmir Bay, Turkey. Fresenius Environmental Bulletin 14, 777-782.

Vellinger, C., Parant, M., Rousselle, Ph., Immel, F., Wagner, Ph., Usseglio-Polatera, Ph., 2012.

Comparison of arsenate and cadmium toxicity in a freshwater amphipod (Gammarus pulex).

(12)

هرامش ، 3 ، زییاپ 5361 هحفص 787

Comparison between biotic (Gammarus sp.) and abiotic (Coastal sediment) absorption performances in Caspian

Sea Coast

Anoosha Attaran^1†, Arash Javanshir khoei¹, Arash Salahinejad¹, Razieh Lak², Soheil Eagderi¹

1Department of Fisheries, Faculty of Natural Resources, University of Tehran.

2Research institute for earth sciences, Geological Survey of Iran

Received: 19-Apr.-2014 Accepted: 11-Mar-2015

Abstract

The crustacean Gammarus sp. lives in sediment at coastal zones having an important role on food chains. It also transfers energy to higher trophic levels i.e. fishes and birds. The littoral zone of the Caspian Sea receives many pollutants from the sea and the land. Cadmium can be found naturally in low concentrations in the environment but human intervention, anthropological discharge connected to the urban and industrial activities raise the concentration of heavy metals in costal sediment and aquatic ecosystems. In the present study, Gammarus sp.

was selected as a test organism because it is the abundant in southern coast of the Caspian Sea. This crustacean absorbs metals from food or water. The concentration of cadmium in the present experiment was lower than LC50. Samples were collected from the submerged mesocosm different times, i.e. 0 (control), 30, 60, 90, 150, 210 and 270 minutes. After preparing the sediment and Gammarus samples, cadmium concentration were determined using an ICP-OES. Significant differences (using ANOVA) were observed among exposure times.

A t-test indicated that there was a significant difference between Gammarus and sediment in cadmium uptake.

In conclusion, the present study indicated that cadmium absorption by Gammarus and sediment was a function of the exposure time and accumulation of this metal, increases over time.

Keywords: Gammarus, sediment, cadmium, Caspian Sea, biotic absorption

Corresponding Author: Phone: +98-263223044 Email: attaran.anoosha@yahoo.com