Journal of Water and Soil https://jsw.um.ac.ir
Research Article
Vol. 36, No. 2, May-June 2022, p. 237-249
Evaluating TOPSIS Method in Prioritizing Lands for Saffron Cultivation
M. Eskandari 1*, A. Zeinadini2, M.N. Navidi3, A. Salmanpour4
Received: 01-01-2022 Revised: 10-01-2022 Accepted: 17-04-2022 Available Online: 21-07-2022
How to cite this article:
Eskandari M., Zeinadini A., Navidi, M.N., and Salmanpour A. 2022. Evaluating TOPSIS Method in Prioritizing Lands for Saffron Cultivation. Journal of Water and Soil 36(2): 237-249. (In Persian with English abstract)
DOI: 10.22067/JSW.2022.74195.1125
Introduction
Saffron, which its cultivation is compatible with the arid and semi-arid climate of Iran, is one of the most valuable agricultural products in the world. Therefore, the cultivation of this crop in different parts of the country has been enormously developed in recent years. More than 95% of the world production of this precious product is allocated to Iran, which is mainly located in the two provinces of Khorasan Razavi and Southern Khorasan.
The objective of this study was to determine the priority of lands for saffron cultivation by using TOPSIS method. Furthermore, in this study, TOPSIS, which is the second most widely used approach among multi- criteria decision making methods, was compared with the conventional parametric one to assess the land suitability for saffron production.
Materials and Methods
To achieve the objective of this study, 135 saffron farms in Khorasan Razavi, Southern Khorasan, Fars, Markazi and Kerman provinces were selected. In each farm, one pedon was dug and studied in detail. Soil samples were collected from different horizons of the pedons and taken to the laboratory for the designated physicochemical analyses. The average quantity of saffron yield in the last three years was recorded for each study point. The selected areas did not have climatic restrictions for saffron cultivation. For this purpose, in addition to local experience, the climate suitability index was calculated using the saffron climatic requirement table by its phenological period in each region. The effective soil criteria conditioned on the saffron yield were obtained using statistical analyses. By constructing a decision matrix and normalizing it, weighting the criteria by ranking order method and constructing a weighted matrix, determining the positive and negative ideal and then calculating the relative proximity of each alternative to the positive ideal, the preference of each alternative by TOPSIS method for saffron cultivation was determined. Then, the prioritization of alternatives was compared with the actual yield of saffron. Soil suitability index was also calculated using the table of soil and landscape requirements for saffron, and then compared with actual yield. Finally, the two schemes were validated and compared with each other.
Results and Discussion
The climate suitability index for saffron cultivation in the five studied areas indicated that the climate conditions in all areas were relatively similar. Consequently, soil properties can be considered as the only factors affecting the priority of lands for saffron cultivation in the studied areas. The results further revealed that three variables of lime content, salinity and exchangeable sodium percentage of soils under saffron cultivation in the country were higher than the critical level for saffron production. Therefore, these three variables are considered as the most important soil properties affecting the saffron yield. The order of weights assigned to the variables included salinity, exchangeable sodium percentage, lime, gravel, gypsum, organic carbon and soil reaction.
1, 2 and 3- Assistant Professors, Soil and Water Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
(*- Corresponding Author Email: [email protected])
4- Assistant Professor, Soil and Water Research Department, Lorestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Khorram Abad, Iran
Comparison of the order of priority of 135 options by TOPSIS with the actual yield of saffron showed an acceptable accuracy (R2 = 0.92) for this method. The soil index calculated by the parametric square root method for 135 soil profiles was also compared with the actual yield. The coefficient of determination obtained in this case was about 0.9, showing that TOPSIS was able to determine the suitability of lands for saffron cultivation better than the parametric method. Due to the ability of TOPSIS to evaluate a large number of evaluation criteria, this method is superior to the parametric method, which can consider a maximum of eight criteria in estimating the index.
Conclusion
The outcome of this study showed a high accuracy of TOPSIS method in determining land suitability for development of saffron cultivation. This method is well able to use a large number of criteria that have negative or positive effects on the priority of alternatives. Furthermore, depending on the conditions of the decision making problem, one of the methods of weighting the criteria can be employed and combined with the TOPSIS method. The high accuracy of this method can be attributed to the use of mathematical relationships and matrices, data standardization by Euclidean soft method, and the nature of comparing both distances from the positive and negative ideals.
Keywords: Crop development, Land suitability, Multi-criteria decision making, Yield
،ناراکمه و یردنکسا شور ییآراک یسررب
TOPSIS تیولوا رد
نارفعز تشک یارب یضارا یدنب
832
هیرشن کاخ و بآ
https://jsw.um.ac.ir
یشهوژپ هلاقم
دلج 63 هرامش ، 2 دادرخ ، - ریت 1041 ص ، 202 - 262
شور ییآراک یسررب TOPSIS
تیولوا رد نارفعز تشک یارب یضارا یدنب
یردنکسا زانهم
1
-*
دنمیم ینیدلا نیز یلع -2
یدیون رصانریم -3
ناملس دیهانآ
4روپ
:تفایرد خیرات 11
/ 11 / 1011
:شریذپ خیرات 82
/ 11 / 1011
هدیکچ
همین و کشخ یمیلقا طیارش اب نآ یراگزاس و یداصتقا شزرا لیلد هب نارفعز تشک لاس رد ،ناریا کشخ
تیسا هتیشاد یراییسب هعسوت ریخا یاه
تیولوا رد سیسپات شور ییآراک یسررب ،شهوژپ نیا زا فده یدنب
ود هیشیر کیرتماراپ شور اب نآ هسیاقم و نارفعز تشک هب صاصتخا یارب یضارا
نیدب دوب ،روظنم 531 ناتسا رد نارفعز هعرزم ،ریفح ،هعرزم ره رد خرکاخ کی و باختنا ،نامرک و یزکرم ،سراف ،یبونج ناسارخ ،یوضر ناسارخ یاه
هنومن و هعلاطم شیامزآ دش یریگ
ر زلا ییایمیشوکیزیف یاه هنومن یو
هیطقن ره یارب هتشذگ لاس هس رد نارفعز درکلمع رادقم طسوتم دیدرگ اجنا اه
لیلحت کمک هب دمآ تسدب زین یتاعلاطم لامرن میمصت سیرتام دمآ تسدب نارفعز درکلمع رب یکاخ رثوم یاهرایعم ،یرامآ یاه
نزو دیش شور هیب راد
هبتر دیا نییعت اب دش هتخاس یدنب لآ
تبثم یاه هنیزگ تیولوا ،یفنم و
ناریفعز ییعقاو دریکلمع ایب و دش نییعت نارفعز تشک یارب سیسپات شور هب اه
( لداعم میسلک تانبرک ریغتم هس رادقم هک داد ناشن جیاتن دیدرگ هسیاقم کاخ ندوب یمیدس و یروش ،)CCE
رد ناریفعز تیشک تیحت ییضارا رد ایه
شیب ایگ نیا تشک یارب زاجم هناتسآ زا ،روشک مهم زا دشرکذ ریغتم هس نیاربانب تسا رت
یگژیو نیرت ییترت دنتسه نارفعز درکلمع رب کاخ رثوم یاه
نزو صاصتخا یاه لباق میدس دصرد ،یروش لماش یترت هب اهریغتم هب هتفای
،لدابت یریض رادیقم دوب کاخ شنکاو و یلآ نبرک ،چگ ، زیرگنس ،CCE
تیولوا یترت هسیاقم زا لصاح نییبت یاه
531 ،سیسپات شور هب نارفعز دش دهاشم درکلمع اب هنیزگ 15
/ 0 کاخ صخاش یارب رادقم نیا دمآ تسدب
،کیرتماراپ شور هب درکلمع اب 10
/ 0 هنیزگ تیولوا نییعت رد دنمناوت یرازبا سیسپات شور ،نیاربانب دوب هعیسوت یاریب ییضارا سانت نییعت رد و دوب اه
تسا دربراک لباق ،تشک هژاو یاه :یدیلک مصت ی م یگ ر ی دنچ عم ی
، را ضارا سانت ی
، درکلمع ،تشک هعسوت
همدقم 1
هیک تیسا نارییا یزروایشک یتارداص تلاوصحم هلمجزا نارفعز نارفعز یعامتجا و یداصتقا تیعضو رد نآ دیلوت رد داتدیمع هیک ناراک
یم یگدنز ناراب مک و کشخ قطانم ایگ نیا دراد ینایاش ریثأت ،دننک
هب ناونع نایهج هییودا ناطلیس ییم هتخانیش
ناریگزا و دویش نیرتایهب
5 ، 2 و 3 - ،تایقیقحت نامزایس ،بآ و کایخ تایقیقحت هسسوم ،شهوژپ نارایداتسا
ناریا ،جرک ،یزرواشک جیورت و شزومآ
*(
- :لوئسم دنسیون
Email: [email protected] )
4 - باینم و یزرواشک تاقیقحت زکرم ،بآ و کاخ تاقیقحت شخب ،شهوژپ رایداتسا
ناریا ،دابآ رخ ،یزرواشک جیورت و شزومآ ،تاقیقحت نامزاس ،ناتسرل ناتسا یعیبط DOI: 10.22067/JSW.2022.74195.1125
( تسا یزرواشک تلاوصحم
Zeinadini et al., 2019
شیب ) زا 11
%
دیلوت یناهج نیا لوصحم نارگ اهب هب ناریا صاصتخا روط هب هک دراد
ود رد دییمع ناتییسا
ناییسارخ یوییضر و تییسا دییش ییقاو یبویینج
(
Zeinadini et al., 2022
لویصف رد ناریفعز اییگ تشک لیلد هب )
و لاغتشا داجیا نینچمه ،یرایبآ هب نآ رتمک زاین هجیتنرد و لاس درس لاس رد ایگ نیا تشک ،یروآزرا روشک قطانم زا یرایسب رد ریخا یاه
( تیسا هتفرگ رارق هجوت دروم
Vafabakhsh, 2003
،لایح نییا ایب )
ک هعسوت هیمانرب ایب ارمه هک تسا رادیاپ ینامز ایگ کی تش و یزییر
ییم اتسار نیا رد دشاب نآ دیلوت یارب یضارا لیسناتپ تخانش زا ناویت
هییاپرب ییضارا لییسناتپ نییمخت دینیآرف هیک ییضارا سانت یبایزرا ییگژیو ( تیسا نآ یایه
Bagherzadeh and Gholizadeh, 2017
)
کمک تفرگ
شور و یییضارا ییسانت یبایییزرا یارییب نونکاییت یددییعتم یاییه
تحص نآ یجنس ( تیسا دیش هئارا اه
Seyedmohammadi et al.,
شور نیا رتشیب )2018
رد هک تسا یضارا یبایزرا بوچراچ هیاپرب اه
لاس 5191 طسوت ( FAO FAO, 1976
دش هئارا ) هتخانش
دیش نیریت
یم رارق دافتسا دروم هتشذگ زا هک هنیمز نیا رد شور زوینه و هیتفرگ
ناراکمه و سیاس شور ،تسا نارگشهوژپ هقلاع دروم نآ دربراک مه یم ( دشاب
Sys et al., 1991
نیز لاثم ناونع هب ) نارایکمه و ینیدیلا
(
Zeinadini et al., 2022
لودیج هییهت رویظنم هیب ار ییشهوژپ ،)
نییمز و کایخ رظن زا نارفعز یشیور یاهزاین رد دافتیسا یاریب ،ایمن
( نارایکمه و سیاس شور هب یضارا سانت یبایزرا تاعلاطم
Sys et
al., 1991
هینومن ،شهوژپ نیا رد دنداد اجنا ،) زا کایخ یایه
524
نارفعز هعرزم مج ،روشک ناتسا شش رد
یرارقرب اب سپس دش یروآ
ییگژیو نییب داس نویسرگر طباور ،ناریفعز دریکلمع و کایخ یایه
هجرد یارب یشیور زاین لودج و تفرگ تروص کاخ تایصوصخ یدنب
یارب کاخ صخاش تیاهن رد دش هیهت ،نارفعز 25
هیب دییدج هعرزم
دریکلمع رادیقم اب و هبساحم یداهنشیپ لودج کمک هیسیاقم ییعقاو
داد رد هک داد ناشن جیاتن دیدرگ تحص یاه
نیییبت یریض ،یجنیس
دودح رد کاخ صخاش و درکلمع نایم 12
/ 0 یم ناشن هک دشاب دینهد
لباق تقد شهوژپ تسا دش داهنشیپ لودج لوبق یرگید هباشم یاه
نییمز و کاییخ ییشیور یاییهزاین لودییج هییهت یارییب زیین یارییب اییمن
ام ددیعتم تلاویصحم ( ایمرخ دینن
Zeinadini et al., 2020
هتیسپ )
(
Zeinadini et al., 2020
( رییجنا ،)
Zeinadini et al., 2021
،)
( رکشین
SeyedJalali et al., 2020
( هیبنپ و )
SeyedJalali et al.,
تسا دش اجنا )2021
ییضارا یسانت یباییزرا یارب دش هئارا لوادتم شور هک دنچره ( نارایکمه و سیایس طیسوت
Sys et al., 1991
ار یبیسانم جیایتن ،)
م یاهرایعم تیمها یرباربان ثحب نکیل ،تسا داد هئارا نونکات رد رثو
رد لییخد یایهرایعم تییمها ندویبن ناسکی تسا حرطم زین یبایزرا یم هلأسم نیا رتشیب یگدیچیپ ثعاب ،یبایزرا ( دویش
Pilevar et al.,
ههد رد یددعتم نارگشهوژپ نیاربانب )2020
شور ،رییخا یایه یایه
میمصت لیلحت ( رایعمدینچ یریگ
)MCDM
لییلحت دینیآرف ژیویب و5
( یبتارم هلسلس )AHP
هیب ییضارا سانت نییعت لئاسم لح یارب ار2
هتفرگ راک شور نیا دنا یم یلئاسم لح هب ،اه
نآ رد هک دنزادرپ دیاب اه
هنیزگ داد راریق یبایزرا دروم ،فلتخم یاهرایعم هیاپرب ار یددعتم یاه
ا یزرواشک یضارا سانت تیلباق لاثم ناونع هب یاریب ناتیسلگ ناتس
کیمک هب ،مید تشک وMCDM
ییسینکآ و یمیایک طیسوت ،GIS
( دش یسررب
Kazemi and Akinci, 2018
تشک یطیحم یاهزاین )
لیییمکت و نیییشیپ بایینم یییسررب کییمک هییب ،شهوژییپ نیییا رد مییید
1- Multi criteria decision making 2- Analytical hierarchy process
یمج ،صیصختم و اگآ بانم زا همانشسرپ هییاپرب سپیس دیش یروآ
لاک س هیقبط ،وئایف یداهنشیپ سانت یاه هیشقن دییدرگ یدینب
یایه
یفارگوپوت و میلقا ،کاخ هب طوبرم یطیحم یاهریغتم یخرب یعوضوم طیحم رد شور هب سانت یاهرایعم دش هیهتGIS
نزوAHP
و یهد
دمآ تسدب جیاتن هیاپرب دندش یکرت مه اب یناشوپمه زیلانآ شور هب دودح رد 11
% اتسا یضارا هیلیپ دنتیشاد ار میید تیشک تیلباق ن
و رو
( نارایکمه
Pilevar et al., 2020
ییکرت زا ،)
Fuzzy-AHP-GIS
همین قطانم ترذ و دنگ تشک رد یضارا سانت یبایزرا یارب کیشخ
کاخ(
داد تسخن دندرک دافتسا )ناریا قرش یکهآ و روش یاه یایه
لدیم سپیس دندیش یزاف تمرف هب لیدبت یفارگوپوت و کاخ ،یمیلقا ییکرت ایب ییضارا یباییزرا یاریب یقیقد یبایزرا وAHP
Fuzzy
رد
طیحم نزو نیرتمک و کاخ تفاب هب نزو نیرتشیب دنداد هعسوتGIS
هب دودیح رد هیک داد نایشن جیایتن تفای صاصتخاESP
51 ، 97 و 9
اطم دروم یضارا زا دصرد سانت یاراد یترت هب ترذ تشک یارب هعل
شور یکرت نینچمه تسا کدنا و طسوتم ،دایز هب یاه
هیتفرگ رایک
همانرب و تیریدم یارب دنمتردق یرازبا دش ییضارا زا دافتیسا یزییر
دش داد صیخشت یزرواشک ( سیییسپات شور
TOPSIS 3)
هتخانییش و دربراییکرپ شور نیییمود ،
شور زا دش یاه
سپ ،MCDM
شور زا ( تساAHP
Celikbilek
and Tuysuz, 2020
ییم ار نآ ندوب یدربراک لیلد ) یگدایس ناویت
شلاچ لح یارب شور نیا زا دافتسا یداییز دادیعت اب هک تسناد ییاه
( دینراد راکوریس هینیزگ و راییعم
Celikbilek and Tuysuz, 2020
؛
Wang et al., 2017
یاریب یبیسانم رها و رازبا ،سیسپات درکیور )
ناربج و هنزاوم نازیم لرتنک و لیدعت یگژیو( اهرایعم نیب یریذپ
یایه
و جیایتن سانم ریسفت و یرس یبایزرا ثعاب هک تسا )یضارا و کاخ یم اهرایعم نیب طابترا تیلباق زا دوش
یاه یم شور نیا رگید هیب ناوت
داد یکرت رد نآ ییاناوت لیثم تیبثم ریثا یاهرایعم( سناجتمان یاه
دافتیسا اب )لدابت لباق میدس دصرد دننام یفنم رثا و کاخ دیفم قمع فاطعنا ، ربخ شناد زا داد باختنا رد یریذپ
قطانم یارب سانم یاه
میمصت ءافیا ،فلتخم لئاسم و ریفنم ایی یهورگ یریگ
رد للاقتیسا و د
میمیییصت فیییلتخم یاهویرانیییس هعیییسوت دریییک رایییشا ،یرییییگ
(
Seyedmohammadi et al., 2017
یئایفو ) ( داژین
Vafaeinejad,
میمصت شور دربراک هک داد ناشن دوخ شهوژپ رد ،)2016
دینچ یریگ
رایعم
TOPSIS
یم ، رد دناوت ییحارط یارب هنیهب تلاوصحم باختنا
،شهوژیپ نییا رد دشاب دمآراک رایسب هقطنم کی تشک یوگلا هیهت و تیشک یارب ناهفصا ناتسا باوت زا هگلج شخب یارب یضارا تسخن رود و ییبآ زاین ،یداصتقا یاهرایعم کمک هب ،یعارز لوصحم تشه
3- Technique for Order of Preference by Similarity to Ideal Solution
،ناراکمه و یردنکسا شور ییآراک یسررب
TOPSIS تیولوا رد
نارفعز تشک یارب یضارا یدنب
842
تیولوا ،لوصحم دشر تییلباق کمک هب سپس دش یدنب
یکم یایه ینا
هنیهب تاعلاطا اب نآ یکرت وGIS
تیشک یویگلا هشقن ، دش یزاس
دیدرگ هیهت هقطنم سانم شهوژپ یم ناشن ریخا یاه شور دربرایک هک دهد
یایه
MCDM
سایقم رد ، دنیآ رد یضارا یربراک شرتسگ صیخشت رد ییلحم یاه
شهوژیپ رتیشیب تسا کدنا دربایک یاریب نییشیپ دیش ایجنا یایه
هبتر یاتسار ردMCDM
هنیزگ تیولوا یدنب لیبق زا یتیریدیم یایه
هیمانرب یاهویرانیس ایی دیش فیرعت تیسا دویب دیش یزییر
، :دیننام
(
Bagherzadeh and Gholizadeh, 2017
; Bagherzadeh and
Gholizadeh, 2016; Rooshanali, 2012; Fattahi et al., 2021;
) شور نیا هکیلاح رد شرتیسگ یاتیسار رد یشرگن دنرداق اه
هینیزگ ینایکم ( دیننک دایجیا زیین ایه
Seyedmohammadi et al.,
نینچمه )2018
شهوژپ دوجواب ههد رد هک یرایسب یاه
رییخا یایه
رهب کمک هب شور زا نتفرگ
میمصت یاه هینیمز رد رایعمدینچ یرییگ
نآ هب تشک یوگلا نیرتهب صاصتخا و یضارا سانت نییعت دیش ایه
یتسار ،تسا شور ییامزآ
رد هیتفای رایشتنا تایعلاطم رد یدربراک یاه
،روشک رتمک تسا هتفرگ رارق ثحب دروم ،شهوژیپ نیا اجنا زا فده
تیولوا رد سیسپات شور ییاراک یسررب هعیسوت یاریب ییضارا یدینب
شور ایب ،شور نییا جیایتن نیینچمه دویب نارییا رد ناریفعز تشک لوادیتم زا ییکی هیک ود هشیر کیرتماراپ شور نیریت
یباییزرا یایه
دش هسیاقم ،تسا ناریا رد یضارا سانت شور و داوم اه
اجنا روظنم هب لایس هلیصاف رد ،شهوژیپ نییا
یایه 5311 ییلا
5317 ، 531 نارفعز قطانم زا هعرزم ناتیسا رد یرایک
نایسارخ یایه
میقر دندیش باختنا نامرک و یزکرم ،سراف ،یبونج ناسارخ ،یوضر هنوگ هب قطانم دوب نئاق مقر ،قطانم یمامت رد دش تشک باختنا یا
لاس هبرجت هیاپ رب هک دش ازرواشک نیشیپ یاه
ریبخ نایسانشراک و ن
رادیقم رد تیدودیحم ثیعاب ییمیلقا لماوع ،یزرواشک داهج نامزاس ییاویه و بآ لئاسم تیمها لیلد هب لاح نیا اب دشابن نارفعز تیّمک نآ ریثات و یایهزاین لودیج کمک هب ،تلاوصحم درکلمع رادقم رد اه
( ناریفعز یاریب یمیلقا یشیور
Zeinadini et al., 2019
صخایش ،)
رهیش لمایش قطاینم نییا دش هبساحم هعلاطم دروم قطانم رد میلقا رد نئایق ،یویضر نایسارخ رد هیردیح تبرت ،نامرک ناتسا رد نامرک دویب یزیکرم ناتیسا رد نییمخ و سراف رد نابهتسا ،یبونج ناسارخ رن رد دوجوم داد کناب زا روظنم نیا یارب ییضارا یسانت یّلم رازفا
اش رود و یسانشاوه رامآ لم ریه رد ناریفعز ایگ یارب یژولونف یاه
( دش دافتسا هقطنم
Navidi, 2019
رب زین تشک تیریدم ،میلقا زجب )
ریظن زا یبایختنا ترازیم هیک دیش شلایت نیاربانب تسا رثوم درکلمع تیریدم ( داهن زا دافتسا اه
، بآ تیفیک و تیمک یرایبآ
) دنیشاب هباشم یگژیو ،دیلوت رادقم رب رثوم لماوع اهنت ات
رد هیکارچ دیشاب کاخ یاه
تیولوا ،شهوژپ نیا نآ کایخ رب مکاح طیارش هیاپرب یضارا یدنب
ایه
،رفح نودپ کی هعرزم ره رد سپس دوب رظن ّدم ،نارفعز تشک یارب هییقبط و ویرییشت ( دیییدرگ یدیینب
USDA, 2012
و ) قییفا رییه زا
هنومن دش اجنا کاخ یرادرب شیامزآ
اه هنومن یور دش اجنا ی یاه
کاخ لماش ،تابشا لگpH
یب کهآ ،تابشا لگ راصع ردEC
ه شور
نبرک ،یتشگرب نویسارتیت شور هب یلآ
ییلکلاو - حلایصا کلایب دیش
،
ب بذج لباق رفسف ه
،نسلوا شور تاتیسا شور ایب لدایبت لباق میدس
کی وینومآ رد لامرن
9 ،pH=
میساتپ تاتیسا شور هیب بذیج لیباق
ایب رلاوم کی مینومآ 9
،pH=
زا دافتیسا ایب ینویتایک لدایبت تییفری
میدس تاتسا ایب چیگ دصرد ،
تیفرگ ترویص نتیسا شور
یزایسادج
ازجا سر و تلیس ،نش فلتخم ی زین
رتموردییه شور هب ایجنا
دیش
(
USDA, 2014
) م ره رد شسرپ زین هعرز همان
یاریب یضارا یربراک
زا لاس هس 5311
یلا 5317 دریکلمع طیسوتم رادقم و دیدرگ لیمکت ،
یگژیو دش تشاددای یتادهاشم هطقن ره یارب تدم نیا رد کاخ یاه
قمع ات 500 یتناس طیسوتم ،قیمع ینزو ئارض دربراک اب رتم یرییگ
و کایخ تاییصوصخ زا لکیشتم داد کناب کی سپس دش دریکلمع
لیلحت اجنا یارب یتاعلاطم طاقن زا نارفعز دش هیهت ،یرامآ یاه
شزادرپ هداد یرامآ
اه
یاریب یینزو نیگنایم ،یرامآ یاهزیلانآ اجنا زا شیپ تییصوصخ
رد کاخ ره سیایس شور هیاپرب یقمع ینزو ئارض دربراک اب خرکاخ
ناراکمه و هبساحم
( دش
Sys et al., 1991
) یفییصوت رایمآ ،سپیس
داد یارب دمآ تسدب یاه یسررب
دیدرگ داد شنکاریپ تیعیضو ایه
،
ّمک فیصوت رد یساسا اگ نآ یرامآ و ی
ییم اه ( دیشاب
Ghiasvand,
)2016
صخاش یاه دننام ی ،نیگنایم هینیمک و ،هنییشیب رد یتایعلاطا
داد یزوت نتفرگرارق تیعقوم اب هطبار نایشن ار یزوت لقث هطقن ای اه
یم هد ن د زین رایعم فارحنا و سنایراو داد یگدینکارپ یگنویگچ
ار ایه
ییم ییسررب ( دینیامن
Mohammadi, 2006
; Zeinadini et al.,
)2022
داد تیعضو هیبعج رادومن زا دافتسا اب ترپ یاه
یا لایمرن و
د ندوب دا اه زا دافتسا اب صخاش
یگلویچ و یگدییشک یاه نویمزآ و
گوملک و ر و ف - فنریمسا دش یسررب
،دیعب هیلحرم رد ریثا
ییگژیو یایه
فلتخم کاخ درکلمع رب هییزجت زا دافتیسا ایب ،نارفعز
لییلحتو یایه
یرامآ یسررب ،یگتسبمه یرض و دیدرگ
جیایتن هییاپ رب یترت نیدب
مهم ،یرامآ یاریب ناریفعز دریکلمع رادقم رب رثوم یکاخ لماوع نیرت
لدم تییولوا و یزایس هییزجت دندیش بایختنا ،سییسپات ایب یدینب
و
لیلحت یرامآ یاه رن دافتسا اب
رازفا هخسنSPSS
24 دیدرگ اجنا
شور تهابش هب ۀنیزگ هدیا لآ
شور سیسپات ای تهابش هب دیا هنیزگ شور کیی ناوینع هیب لآ
میمصت تییولوا رد دیمآراک ییلو داس یشور ، رایعم دنچ یریگ یدینب
یم بوسحم لاس رد ار شور نیا دوش
5112 تایجرا اب گناوه و نچ ،
لاس رد نوی و گناوه باتک هب 5175
،لدم نیا وهفم دندرک حرطم
اتوک باختنا ف نیرت
دیا ّلح ار زا هلصا زا هلیصاف نیرترود و تبثم لآ
دیا لح ار طباویض ایب هیک تیسا یلئایسم لیح رویظنم هب یفنم لآ
میمصت ددعتم یریگ
، میهم زا دنتیسه ور هب ور نییا یایهزایتما نیریت
صخاش زا نامز مه دافتسا ،شور تسا ینهذ و ینیع یاهرایعم و اه
نزو کییینکت هییب شور نیییا ،نییینچمه یییهد
دراد یییمک تیییساسح
(
Vafaeinejad, 2016
اگ ) رویط هیب شور نییا رد یتابیساحم یاه
لامرن و میمصت سیرتام تخاس لماش هصلاخ نزو ،نآ یزاس
هیب یهد
نزو سیرتام تخاس و اهرایعم دیا نییعت ،راد
دیا و تبثم لآ ،یفنم لآ
دیا زا هنیزگ ره هلصاف هبساحم لآ
ریه یبیسن ییکیدزن هبیساحم ،ایه
دیا هب هنیزگ هیبتر صخایش هبیساحم ایب تبثم لآ
تییاهن رد و یدینب
تیولوا هنیزگ تیحجرا ای یدنب ( تیسا اه
Celikbilek and Tuysuz,
اگ نیا )2020
یم ارجا ریز حرش هب اه ( دنوش
Tzeng and Huang,
201
:)1
5 - داد سیرتام لیکشت هنیزگ زا هعومجم کی دیاب تسخن :اه
ایه
لماش
| k=1, …, n} Ak
={
هعومجم وA
لماش اهرایعم زا یا
={Cj
| j=1, …, m} C
داد سیرتام لکش هب ار تیمرف ایب اه
X = {Xkj |
k=1, …, n; j=1, …, m}
نزو هعومجم سپس داد لیکشت یارب اه
لکش هب رایعم ره تیمها نداد ناشن
={Wj | j=1, …, m}W
هییهت
یم نزو دوش یم اهرایعم هب یهد شور تونا اب دناوت
تییمها نییعت یاه
دوش اجنا رگیدکی هب تبسن اهرایعم تیحجرا و 2 - لامرن داد سیرتام یزاس دیعب نودیب یاریب یزاسدرادناتسا :اه
هیطبار هیاپ رب یسدیلقا رن شور زا دافتسا اب اهرایعم ندرک 5
ایجنا
یم :دوش
( 5
𝑟𝑘𝑗(𝑥) = 𝑥𝑘𝑗 )
√∑𝑛𝑘=1𝑥𝑘𝑗2
, 𝑘 = 1, … , 𝑛; 𝑗 = 1, … , 𝑚
3 - نزو لامرن سیرتام داجیا نزو لامعا اب راد
دیش هبیساحم یاه
اگ رد 5 ( )W
4 - دیا هطقن هبساحم ( تبثم لآ
دیا هطقن و )PIS
( یفنم لآ ) NIS
طباور کمک هب 2
و 3 :
( 2 )
𝑃𝐼𝑆 = 𝐴+
= {𝑣1+(𝑥), 𝑣2+(𝑥), … , 𝑣𝑗+(𝑥), … , 𝑣𝑚+(𝑥), }
= {(𝑚𝑎𝑥𝑘𝑣𝑘𝑗(𝑥)|𝑗 ∈ 𝐽1), (𝑚𝑖𝑛𝑘𝑣𝑘𝑗(𝑥)|𝑗 ∈ 𝐽2)|𝑘
= 1, … , 𝑛}
( 3 )
𝑁𝐼𝑆 = 𝐴−
= {𝑣1−(𝑥), 𝑣2−(𝑥), … , 𝑣𝑗−(𝑥), … , 𝑣𝑚−(𝑥), }
= {(𝑚𝑖𝑛𝑘𝑣𝑘𝑗(𝑥)|𝑗 ∈ 𝐽1), (𝑚𝑎𝑥𝑘𝑣𝑘𝑗(𝑥)|𝑗 ∈ 𝐽2)|𝑘
= 1, … , 𝑛}
،طباور نیا رد
J1
و
J2
یگژیو یترت هب کی ره ، نایز و دوس یاه
دنتسه دروم فده رب نآ ریثات و اهرایعم تیهام هک تسا رکذ هب زلا رظن
، دیا نییعت رد رگا لاثم ناونع هب تسا راذگریثات یفنم و تبثم لآ
ّدم ، ایگ تشک دننام یفده یارب کاخ یکیرتکلا تیاده دننام یرایعم رظن دیا ،دشاب هنیزگ تبثم لآ ار یروش رادقم نیرتمک هک تسا یا
اراد
دشاب دیا نییعت نامز رد لآ
اه
، دیاب نیا هب هلأسم طباور دربراک رد 2
و
3
، تشاد هجوت هاگ هک ارچ
ی هینیمک نتیشاد ریظن رد ،هنیشیب یاج هب
دیا ،ریغتم کی یم ناشن ار تبثم لآ
دهد
1 - ه هلصاف هبساحم یدعب اگ دییا زا هینیزگ ر
( تیبثم لآ
𝐷𝑘∗
و )
دیا ( یفنم لآ
𝐷𝑘−
:تسا )
( 4 )
𝐷𝑘∗= √∑[𝑣𝑘𝑗(𝑥) − 𝑣𝑗+(𝑥)]2
𝑚
𝑗=1
, 𝑘 = 1, … , 𝑛
( 1 )
𝐷𝑘−= √∑[𝑣𝑘𝑗(𝑥) − 𝑣𝑗−(𝑥)]2
𝑚
𝑗=1
, 𝑘 = 1, … , 𝑛
1 - دیا هب هنیزگ ره یبسن یکیدزن یرض هبساحم لآ
:اه
( 1
Ck∗ =(𝐷𝐷𝑘− )
𝑘∗+𝐷𝑘−), 𝑘 = 1, . . , 𝑛
هطبار رد هک 1
Ck∗∈ [0,1]:
∀𝑘 = 1, … , 𝑛
و
9 - هبتر تیاهن رد هنیزگ یدنب
سایسارب ییلوزن ییترت هییاپرب ایه
هنیزگ یبسن یکیدزن دیا هب اه
لآ هنیزگ نیرتهب باختنا یارب اه ایجنا
یم دوش دایپ رن رد سیسپات شور یزاس رازفا
Microsoft Excel 2016
دش اجنا نزو اهرایعم هب یهد دایپ شور رد هک روطنامه نزو ،دیش داد حریش سییسپات یزایس
نزو زا فدیه دنویش نییعت دیاب یبایزرا یاهرایعم ،ایهرایعم هیب ییهد
فدیه هب ندیسر یاتسار رد نیریاس هب تبسن رایعم ره تیمها نییعت ترم تسا ور شیپ دایس ،ییبیترت میظن کی رد اهرایعم یزاس
نیریت
شور نآ تییمها نییعت ( تیساه
Eskandari et al., 2013
نییا رد )
هبتر ،شور یم اهرایعم یدنب
میمصت زا یهورگ طسوت دناوت اجنا ناریگ
یگژیو ندش صخشم زا سپ نیاربانب دوش درکلمع رب کاخ رثوم یاه
ز رد صیصختم داریفا زا لکیشتم رفن هس ورگ کی زا ،نارفعز هینیم
نایشتیمها سایسارب ار یبایزرا یاهرایعم ات دش هتساوخ نارفعز تشک هیطبار دربرایک ایب سپیس دنزایس ترم 9
راییعم ریه درادناتیسا نزو ،
( دش صخشم
Eskandari et al., 2013
:)
( 9 𝑊𝑘 =∑𝑛𝑛−𝑘+1(𝑛−𝑖+1) )
𝑖=1 نآ رد هک
Wk
رایعم یارب دش درادناتسا نزو فرعم ، اk
دادیعتn
و رظن دروم یاهرایعم هبتر تیعقوم رگنایبk
تسا رایعم ره یا
،ناراکمه و یردنکسا شور ییآراک یسررب
TOPSIS تیولوا رد
نارفعز تشک یارب یضارا یدنب
843
مود هشیر کیرتماراپ شور شور زا یکی شور نیا تسا یضارا سانت یبایزرا لوادتم یاه
نییعت یارب تسا دش درب راک هب رایسب ناریا روشک رد هک صخاش
دیاب تسخن ،شور نیا رد کاخ تاجرد
طوبرم هب فلتخم تایصوصخ
کاخ هبساحم کاخ یشیور یاهزاین لودج زا روظنم نیا یارب ددرگ
نیمز و یارب امن ( دش دافتسا نارفعز
Zeinadini et al., 2019
)
یگژیو دادعت رثکادح یم ددع تشه ،یسررب دروم کاخ یاه
ب دناوت دشا
( Sys et al., 1991
کمک هب یتاعلاطم هطقن ره رد کاخ صخاش )
یگژیو هطبار دربراک اب کاخ رظن دروم یاه 7
یم تسدب ، :دیآ
( 7 )
𝑆𝐼 = 𝑅𝑚𝑖𝑛× √100𝐴 ×100𝐵 × …
،هطبار نیا رد ناشنSI
،کایخ صخاش دنهد
Rmin
نایشن دینهد
هیب هتفای صاصتخا هجرد نیرتمک ییگژیو
و کایخ یایه وA
، وB
ناشن یگژیو ریاس اب طبترم تاجرد دنهد ( تیسا کایخ یایه
Sys et
al., 1991
)
یجنسرابتعا یتسار روظنم هب تیولوا ییامزآ
هنیزگ یدنب و سییسپات شور ایب اه
،شور ود ریه رد دمآ تسدب جیاتن ،کیرتماراپ شور رد کاخ صخاش رادقم اب هنیزگ( ترازم زا کی ره رد نارفعز یعقاو درکلمع هیسیاقم )اه
نییعت رتماراپ ناونع هب ،شور ود ره رد دمآ تسدب نییبت یرض دش لدم تقد هب اه تفر راک
ثحب و جیاتن هیب هیعلاطم درویم قطاینم رد نارفعز تشک یارب یمیلقا سانت
رن کمک رادقم دش هبساحم یضارا سانت یلم رازفا ،مییلقا صخایش
یسانت سلاک و )دوجو تروص رد( دننکدودحم لماع و یمیلقا هجرد رد یسررب دروم قطانم زا کی ره یمیلقا لودج
5 تیسا دیش هیئارا
یم ناشن لودج نیا ناریفعز تشک یارب ییاوه و بآ طیارش هک دهد
مهم و هباشم داتبسن قطانم یمامت رد نودیب هکنیا رت
دویب تیدودیحم
یییم یکاییخ لییماوع نیاربایینب تییسا یارییب رطاییخ نایینیمطا اییب دییناوت
تیولوا هنومن رد نارفعز تشک یارب یضارا یدنب مج کاخ یاه
یروآ
هب ، دش دوش درب راک داد یفیصوت رامآ هصلاخ یگژیو زا دمآ تسدب یاه
کایخ یایه
531 رد ،نارفعز هعرزم لودج
2 ناشن هییاپرب تیسا دیش داد نییا
یارب سنایراو رادقم ،لودج و سر ،نیش ،بذیج لیباق میساتپ ،CCE
ناشن و دوب دایز ، زیرگنس داد نیا درتسگ یگدنکارپ دنهد
تیسا اه
یم نیاربانب فییط رد ،نارییا رد ناریفعز هک تفرگ هجیتن نینچ ناوت
کاخ زا یعیسو یم تشک اه
دوش د نینچمه تاریییغت هنما
نییبCCE
53 ات 14 هیب کایخ رد کیهآ دوجو دوب ریغتم دصرد و میقتیسم رویط
دیننام ریصانع زا یراییسب ییسرتسد تیلباق شهاک ثعاب میقتسمریغ ییم سیم و یور ،زینگنم ،نهآ ،میزینم ،میساتپ ،رفسف ،نژورتین دویش
(
Asadi Kangarshahi et al., 2015
) ایسا ریب یایهزاین لودیج س
نیمز و کاخ یشیور ( ناریفعز یاریب امن
Zeinadini et al., 2019
،)
یارب کاخ رد کهآ سانم رادقم رد شهایک ثعاب هک نارفعز تشک
،دوشن لوصحم رادقم ات
51 یم دصرد دشاب
دودییح رد یییسررب دروییم ترازییم رد کاییخ یروییش نیگنایییم 9
/ 7
یسد رتم رب سنمیز نییا زیین لدایبت لباق میدس دروم رد و دمآ تسدب
دودح رد رادقم 7
/ 59 رد رییغتم ود ریه طیسوتم رادیقم نیارباینب دویب
کاخ ،یرویش یاریب هیک ناریفعز تیشک یاریب زاجم رادقم زا اه 1
/ 4
یسد یارب و رتم رب سنمیز ،ESP
51 ( تسا دش داهنشیپ
Zeinadini
et al., 2022
،) یم رتشیب ،چیگ طیسوتم رادقم هسیاقم ،لباقم رد دشاب
لباق میساتپ و رفسف کاخ رد بذج
ره یارب دش هئارا ینارحب ّدح اب اه
یم نارفعز درکلمع رادقم رد شهاک ثعاب هک کی ییترت هیب و دویش
اب تسا ربارب 1
% ، 57 و 210 یلیم ( رگویلیک ریب ریگ
Zeinadini et
al., 2022
کاخ هنومن رد اهریغتم نیا رادقم هک داد ناشن ،) ذیخا یاه
یم نیاربانب تسا سانم داتبسن ، دش هیک تیفرگ هیجیتن نیینچ ناوت
یمیدیس و یرویش ،کیهآ دصرد ریغتم هس ، سانم درکلمع ذخا یارب کاخ ندوب نارفعز رد اه
یراک راریق هیجوت دروم رتشیب دیاب ،روشک یاه
دریگ
لودج 1 - هعلاطم دروم قطانم رد نارفعز تشک یارب یمیلقا بسانت سلاک و صخاش
Table 1- Climate suitability index and class for saffron cultivation in the studied areas
یمیلقا هدننکدودحم لماع یمیلقا بسانت سلاک میلقا هجرد میلقا صخاش یسانشاوه هاگتسیا Meteorological station Climatic limiting factor Climatic suitability class Climatic rate Climate index
- S1 88.10 79.36 Qaen
- S1 86.94 78.01 Estahban نابهتسا
- S1 86.04 77.08 Torbat
Heydariyeh هیردیح تبرت
- S1 84.68 75.57 Kerman نامرک
- S1 84.42 75.27 Khomein نیمخ
لودج 2 - هرامآ هداد یفیصوت یاه درکلمع و کاخ تایصوصخ یاه
نارفعز
Table 2- Descriptive statistics of soil properties and saffron yield هنماد
Range
هنیمک Minimum
ینیشیب ه Maximum
یگنایم ن
Mean
رایعم فارحنا Std. Deviation
سنایراو Variance
یگلوچ Skewness
گدیشک ی Kurtosis کهآ
CaCO3 (%) 51.0 13.0 64.0 37.03 12.78 163.28 0.25 -0.90 چگ
Gypsum (%) 20.00 0.00 20.00 5.85 3.98 15.81 1.08 1.32
یلآ نبرک
OC (%) 2.18 0.02 2.20 0.56 0.42 0.18 1.23 1.91
کاخ شنکاو
pH 1.45 7.40 8.85 8.06 0.32 0.10 0.369 -0.01
کیرتکلا تیاده ی
EC (dS/m) 24.65 0.35 25.00 8.73 5.36 28.70 0.592 -0.01
ابت میدس دصرد یلد
ESP 43.6 2.4 46.0 17.84 9.90 98.05 0.59 -0.19
تسدرد میساتپ سر
Kava (mg/kg) 235 115 350 222.81 54.63 2985.03 -0.14 -0.87 رفسف
P (mg/kg) 37.5 8.5 46.0 21.88 8.54 73.09 0.53 -0.35
نش
Sand (%) 72 25 97 66.76 15.42 237.99 -0.29 0.31
سر
Clay (%) 60 2 62 23.68 13.48 181.92 0.50 0.08
تلیس
Silt (%) 17 0 17 9.57 3.83 14.67 -0.75 -0.15
زیرگنس
Gravel (%) 64 0 64 36.62 15.66 245.30 -0.61 -0.03
درکلمع
Yield (g/ha) 12850 800 13650 5686.09 3447.28 11883752.10 0.52 -0.74
لودج 3 یگژیو نایم نوسریپ یگتسبمه یرض ، رد کایخ یایه
یم شیامن نارفعز درکلمع اب ار هعلاطم دروم قطانم نییا هییاپرب دهد
،لودج طویبرم یترت هب درکلمع اب اهریغتم نایم یگتسبمه نیرتشیب ندویب رویش و یمیدیس ،بذیج لباق میساتپ رادقم ، زیرگنس دصرد هب
کاخ و چگ رادقم ،اه نبریک و شنکاو رادقم و بذج لباق رفسف ،CCE
ینعم و یوق هطبار ،دراوم یمامت رد تسا کاخ یلآ کیی وطس رد راد
و درکلمع نایم نانیمطا دصرد دریکلمع هیطبار دویب راریقرب ایهریغتم
و تیبثم ،بذج لباق میساتپ و رفسف ،کاخ یلآ نبرک رادقم اب نارفعز هیطبار ،اهریغتم ریاس اب و رفیسف ،ایهریغتم ناییم زا تیشاد ییفنم یا
یایهدوک دربراک اب نآ دوبمک و تسا یزیخلصاح اب طبترم هک میساتپ اس و دش هتشذگ رانک ،تسا نیمات لباق فلتخم اب یزاسلدم یارب نیری
هنیزگ تیولوا نییعت و سیسپات لییلد هتبلا تفرگ رارق دافتسا دروم اه
مهم رد بذیج لیباق مییساتپ و رفیسف نتفریگن ریظن رد یارب زین یرت نییعت شور رد ریغتم ود نیا هکارچ تشاد دوجو سیسپات اب یزاسلدم
دافتیسا درویم ، ود هیشیر کییرتماراپ شور هیب یضارا سانت راریق
یمن یدورو دیاب ،هسیاقم طیارش ندروآ مهارف روظنم هب اذل دنریگ یاه
دنشاب هباشم لدم ود ره صخشم زا سپ یگژیو تفه ندش
،ناریفعز درکلمع رب رثوم کاخ
میمصت میت طسوت اهریغتم ییاهن یترت نیییعت لکیش نییا هب دنریگ
،لدایبت لیباق میدیس دییصرد ،ییکیرتکلا تیادیه :دیش دییصرد ،CCE
رادقم کاخ شنکاو تیاهن رد و یلآ نبرک دصرد ،چگ دصرد ، زیرگنس رد ،اهریغتم زا کی ره هب دش داد صاصتخا نزو لودج
4 دیش هئارا
ییم نایشن لودج نیا هک روطنامه تسا نزو رادیقم ،دیهد
هییاپرب ایه
تیولوا یترت دش صخشم یبایزرا یاهرایعم یدنب
یاربانب دنا رادیقم ن
دویخ هیب ار نزو نیرتمک و نیرتشیب یترت هب کاخ شنکاو و یروش تسا داد صاصتخا ریثا و ایهرایعم هیب هجوت اب دش هتفگ هک روطنامه
نآ یفنم ای تبثم دیا ، اوخلد هنیزگ رب اه
دیا و تبثم لآ رد ییفنم لآ
یم نییعت سیسپات شور ایهرایعم هیمه ،ایجنیا رد لاثم روط هب دنوش
زجب دییا یتلایح رد یلآ نبرک و کاخ شنکاو هیک دنتیسه تیبثم لآ
تسا سکعرب دلاماک یلآ نبرک دروم رد دنشاب هتشاد ار رادقم نیرتمک ریظن رد یارب دوب دهاوخ رتهب کاخ طیارش ،نآ رادقم ندش رتشیب اب و دیا نتشاد هب هجوت اب نآ هنیهب رادقم ،کاخ شنکاو دروم رد تبثم لآ
،ناراکمه و یردنکسا شور ییآراک یسررب
TOPSIS تیولوا رد
نارفعز تشک یارب یضارا یدنب
842
شهوژپ نیز یاه دش هتفرگ رظن رد ناراکمه و ینیدلا (
Zeinadini et
al., 2022
) رد لکش 5 تیولوا یترت ، یاه
531 و سییسپات شور هیب هینیزگ
نیا زا تسا دش داد ناشن ،کی ره رد نارفعز یعقاو درکلمع رادقم یم طابنتسا جیاتن سیسپات شور هک دوش
لباق یتقد اب هتسناوت هظحلام
( 15 / 0
2=
هنیزگ زا کی ره )R
،رایظتنا درویم دریکلمع رادقم هیاپرب ار اه
یباییزرا تاعلاطم رد سیسپات شور تقد زین نیا زا شیپ دزاس ترم دوییب دییش داد ناییشن فییلتخم نارگییشهوژپ طییسوت یییضارا ییسانت (
Seyedmohammadi et al., 2017
; Tale Jenekanlou et al.,
یم ار شور نیا یلااب تقد )2015
و طیباور زا دافتسا لیلد هب ناوت
سیرتام داد یزاسدرادناتسا ،یضایر یاه و ییسدیلقا ریُن شور هب اه
دیییا زا هلییصاف لوییت هییسیاقم تیییهام تییسناد یییفنم و تییبثم لآ
(
Seyedmohammadi et al., 2017
نایشن جیایتن نییا نیینچمه )
یم نزو شور هک دهد هبتر یهد
سییسپات شور ایب یبویخ هیب ،یدینب
نزو یارب هک تسین زلا نیاربانب تسا دش گنهامه اهرایعم هب یهد
شور ود زا داریصحنم ،سیسپات شور رد نونایش ییپورتنآ ایی وAHP
( دومن دافتسا
Sarmadian and Ghavami, 2020
تیسا وضاو رپ )
شور ریاس هک نزو یاه
ار سییسپات شور اب یهارمه تیلباق زین یهد
دنراد هیب تیسا ردایق سییسپات شور هک داد ناشن شهوژپ نیا جیاتن
هنیزگ دادعت زا یبوخ ییفنم رثا هک فلتخم یاهرایعم و دایز رایسب یاه
تیولوا یور تبثم ای هنیزگ
دنک دافتسا ،دنراد اه
لودج 3 - درکلمع و لقتسم یاهریغتم نیب نوسریپ یگتسبمه جیاتن نارفعز
Table 3- Pearson correlation results between independent variables and saffron yield
درکلمع Yield(g/ha)
کهآ CaCO3(%)
چگ Gypsum(%)
لآ نبرک ی OC(%)
شنکاو کاخ pH
تیاده یکیرتکلا EC(dS/m)
دصرد میدس لباق لدابت ESP
میساتپ سرتسدرد K.ava(mg/kg)
رفسف P(mg/kg)
نش Sand(%)
سر Clay(%)
تلیس Silt(%)
زیرگنس Gravel(%)
Yield
(g/ha) درکلمع 1 CaCO3
(%) کهآ -0.874** 1 Gypsum
(%) چگ -0.887** 0.897** 1 OC (%) نبرک
یلآ 0.687
** -0.644** -0.620** 1 pH شنکاو
کاخ -0.732
** 0.829** 0.817** - 0.550** 1 EC
(dS/m) تیاده
یرتکلا
یک -0.913
** 0.929** 0.965** -
0.641**0.822** 1
ESP میدس
لباق لدابت
-0.919** 0.941** 0.967** -
0.661**0.821** .987** 1
K.ava (mg/kg)
یساتپ م
رد سرتسد
0.929** -0.916** -0.898** 0.642** -
0.760**-0.909** -
0.924** 1 P
(mg/kg) رفسف 0.774** -0.920** -0.758** 0.563**0.754- **-0.804** -
0.828** .831** 1 Sand
(%) نش -0.076 0.156 0.136 -0.224* 0.090 0.129 0.148 -0.106 -0.142 1 Clay
(%) سر 0.053 -0.136 -0.076 0.205* -0.054 -0.072 -0.095 0.089 0.158 -0.974** 1 Silt (%) تلیس 0.119 -0.151 -0.280** 0.180 -0.172 -0.265** -
0.260** 0.115 0.016 -0.599** 0.401** 1 Gravel
(%) زیرگنس -0.969** 0.910** 0.893** 0.720- **0.784** 0.928** 0.933** -0.898** -0.809** 0.113 -0.079 -0.178 1
*Correlation is significant at the 0.05 level. تسا رادینعم دصرد1 وطس رد یگتسبمه*
**Correlation is significant at the 0.01 level. تسا رادینعم دصرد کی وطس رد یگتسبمه**
لودج 4 - یگژیو زا کی ره هب هدش هداد صاصتخا نزو رادقم درکلمع رد رثوم کاخ یاه
نارفعز
Table 4- The quantity of weights assigned to each of the soil properties affecting saffron yield کهآ
(%) CaCO3
چگ Gypsum(%)
یلآ نبرک OC(%)
کاخ شنکاو pH
یکیرتکلا تیاده EC(dS/m)
لدابت لباق میدس ESP
زیرگنس Gravel(%) اهرایعم نزو
Weights 0.19 0.1 0.04 0.01 0.28 0.24 0.14
لکش 1 - هطبار هبتر اب نارفعز درکلمع دنب
ی زگ ی هن اه )عرازم(
سپات شور هب ی
س
Figure 1- Relationship between saffron yield and ranking alternatives (farms) by TOPSIS method
لکش 2 - نارفعز درکلمع و مود هشیر کیرتماراپ شور هب کاخ صخاش هطبار
Figure 2- Relationship between soil index by squre root parametric method and saffron yield
تییولوا یارب رایعم تفه زا اهنت شهوژپ نیا رد هک دنچره یدینب
هنیزگ یلاایب دادعت تسا رداق یبوخ هب شور نیا نکیل ،دش دافتسا اه
( دییامن تیریدیم زیین ار یباییزرا یایهرایعم
Tzeng and Huang,
ایهنت هیک کییرتماراپ شور هیب تبسن زین رظن نیا زا نیاربانب )2011
دراد یرترب ،دریگ رظن رد ار رایعم تشه رثکادح تسا رداق رد کاخ صخاش هبساحم زا لصاح جیاتن 531
هیب یتاعلاطم هطقن
رد ،نارفعز یعقاو درکلمع لباقم رد ود هشیر کیرتماراپ شور لکش
2 داد ناشن یم ناشن جیاتن تسا دش
زیین کییرتماراپ شور هک دهد
