Explaining the Institutional Framework for Decentralization and the Success of Local
Councils in Iran
(Type of Paper: Research Article)
Hasan Karimifard*
Abastract
In today's world, decentralization and the formation of local institutions have been recognized as one of the ways for the efficient using a country’s resources and capabilities. Nonetheless, more than two decades after the formation of local councils in Iran, there is almost a consensus that these institutions have not only been ineffective in performing their duties, but have in many cases caused serious problems in the urban-management process. In this light, the present study aims to answer the question: what is the reason for the failure of local councils in Iran? It can be said that for decentralization to succeed, it is necessary to provide a precise institutional framework at both national and local levels, which has not happened in Iran. Using a descriptive-analytical method, this paper seeks to study the legal principles and underpinnings required for the formation of local institutions and its adaptation to Iran’s decentralization model. Undoubtedly, explaining the principles of forming local institutions and adapting them to the current situation of local councils can be a great help in improving the decentralization process in Iran.
Keywords
Decentralization, institutional framework, local government, central government, Islamic councils.
________________________________________________________________
* Ph.D. in Public Policy, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran.
Email: [email protected]
Rceeived: December 9, 2019 – Acepted: December 6, 2019
This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 4.0 International, which permits others to download this work, share it with others and Adapt the material for any purpose.
بوچراچ نییبت یداهن
یارب ییادززکرمت
و تیقفوم یاهاروش
یملاسا رد
ناریا
یملع :هلاقم عون(
)یشهوژپ _
یمیرک نسح
*درف
هديكچ رد یایند زورما ییادززکرمت و
لیکشت یاهداهن یلحم هب ناونع یکی زا یااهراکهار افوم
یاراب
لح لئاسم و تلاکشم اهروشک و ةدافتسا رتدماراک زا عبانم و ییاناوت نااشیاه هاهوت دروام راراق
هتفرگ تسا . رد لاح رضاح اب تشذگ شیب زا ود ههد زا لیکشت اهارواش رد نارایا اابیرقت ایا
عامها لصاح هدش هک یا داهن یلحم هن اهنت رد ماجنا فیاظو دوخ و کمک هب تالود راذاگریثأت
هدوبن هکلب یهاگ بهوم داجیا تلاکشم یساسا
رد دنیارف تیریدم یرهش هدش تاسا . یارباانب
خساپ ؟تسیچ ناریا رد یملاسا یاهاروش تیقفوم مدع لیلد هک تسا نآ رضاح شهوژپ شسرپ و یلم حطس ود رد یقیقد یداهن بوچراچ دراد ترورض ییادززکرمت تیقفوم یارب هک تسا یا شیپ یلحم دوش ینیب
ااب شهوژاپ ایا عاقاو رد .تاسا هدادان در یقاافتا یانچ نارایا رد هک
هرهب یفیصوت شور زا یریگ -
یسررب یپ رد یلیلحت لوصا
و یانبریز لکش یریگ یاهداهن یالحم
و اب نآ یبطت یوگلا
ییادززکرمت رد
ناریا یب .تسا لوصا ییبت کش لیکشت
یاهداهن یلحم و
تقباطم نآ اب یم اهاروش یلعف تیعضو دناوت
کمک ینایاش ةوحن هب لااصا یواگلا یایادززکرمت
تهه دماراک ی نآ هتشاد دشاب .
ناگژاودیلک
ییادززکرمت بوچراچ
یداهن تموکح یلحم تموکح یزکرم یاهاروش .یملاسا
________________________________________________________________
شناد*
تسایس یرتکد ةتخومآ اریا نارهت هاگشناد یسایس مولع و قوقح ةدکشناد یمومع یراذگ
ن .
Email: [email protected]
:تفایرد خیرات 18
/ 09 / 1398 - :شریذپ خیرات 16
/ 09 / 1399
همدقم
ییادززکرمت یم ار
ناوت هب لاقتنا ای یوافت راایتخا رد مز ی ان ة هامانرب ر ای ز ی ماصت ی م گ ای ر ی اای
تیریدم زا فرط تاماقم تلود هب یزکرم تااماقم
یالحم تخااس دداجم فایرعت ااسارب اهرا
ور ی ه اه و ش ی هو اه تهه ینارمکح ی دزن
ی ک رت دراک فیصوت نادنورهش هب ندش (
Miller, 2002:
3; Popic & Patel, 2011: 9
).
تیحلاص و تارایتخا زا یشخب لاقتنا و ذخا یاربانب یزکرم ةوق
مک تاماقم هب رد یصصخت ای ییایفارغه داعبا رد تاماقم یا تیحلاص هک یرگید لقتسم شیبو
تسا رتمک یزکرم تاماقم اب هسیاقم (
دمحلاوبا 1379
: 129 :ینمتتام ییابطابط ؛ 1384
: 58 )
یم فیرعت ییادززکرمت عباانم نرادات فاداها یایعت ةنیمز رد یلحم داهن اسا یا رب .دوش
میمصت یارها و یریگ س
ی تسا اه .تسا رادروخرب یبسن لمع رایتخا زا یمومع ی
اوتحم و یلصا یانبم وهفم
م ییادززکرمت راوتسا هدیا یا رب
:تسا هب کی ةعماه ینااسنا هاک
رد لخاد هعماه گرزب رت رارق تیلوئسم دراد هداد
دوش ات رواما زا یشخب ای مامت هاب واصخم
دوخ ار هرادا دنک . یم راظتنا هرهب ییاراک شیازفا هب ییادززکرمت دور
ناریدام ییوگخاساپ و یرو
.دوش رجنم عبانم صیصخت رد یم زین ار هلئسم یا لیلد
وا :دراک هاصلاخ هاتکن هاس رد ناوات
یم رتهب ار دوخ طانم یلاس و اهزاین تلاکشم یلحم یاهداهن هاب ایناث ؛دنسانش
لاماعت لایلد
یاب تباقر اثلاث ؛دنرادن ینادنچ للعت تامیمصت یارها و یراذگتسایس رد مدرم اب کیدزن رایسب مدخ ةئارا رد یلحم یاهداهن یم یروآون ةزیگنا شیازفا بهوم رتهب تا
.دوش
هویش هچ باطم و تسا هنوگچ تلود راتخاس هکنیا زا غراف یم یراذگتسایس یا
مدرم دنک کی
روشک یارب یتلود شزرا لئاق دنا هک رد تمدخ یناسر و عفر تلاکشم نانآ لاماوع یامه .دباتاشب
بهوم هدش لوط رد تسا لاس
اه یرایسب هتشذگ ی زا
وشک هاب تاسد اهر پ
ای هدا زااس یاراها و ی
تسایس یاه ییادززکرمت دننزب
. هتبلا هدافتساءوس زا
تردق هب لیلد شیاپ مداع راکوزااس یانیب
اه ی
تراظن نآ ةجیتن رد و وگخساپ
یی عض ی ف ری کس قح ی اق ی وحت ای ل تخا ای را یالحم یااهداهن هاب ار
کشت ی ل م ی دهد یم تروص ییادززکرمت هک یحوطس رد یاربانب . رگا دریگ
حیحص یتبقارم راتخاس
یم شیازفا یلحم تاماقم یب هنادسفم داحتا لامتحا دوشن هتشاذگ ناینب .دبای
لکش و هطورشم بلاقنا هب روما ةرادا یارب ناریا رد یلحم یاهداهن داجیا هیدلب مجنا یریگ
یمزاب .ددرگ لااس رد یملاسا بلاقنا عوقو زا سپ 1357
هژایو دایکأت زاین ایادززکرمت راب یا
و ی
تیصخش هک تفرگ تروص تلاحم مدرم هب تارایتخا یراذگاو هتاسهرب یااه
مواحرم داننام یا
یا رد یناقلاط هدنزرا شقن یب
رب یا دنتشاد هدهع م(
ی ر مساقلاوبا ی 1382 : 191 ) اب . یا دوهو
لااس رد یانعی داعب لااس تسیب یملاسا یاهاروش تاباختنا ةرود یلوا یرازگرب 1377
مااجنا
و تفرگ لاس رد 1378 ااب راضاح لااح رد ااما .دراک رااک هاب زاغآ اهاروش ةرود یلوا لامع زین
لصاح عامها یا ابیرقت هرود جنپ لیکشت فیااظو مااجنا رد یملااسا یاهاروش هک تسا هدش
هدوابن راذاگریثأت نادنچ روشک تفرشیپ و تلاکشم لح هب کمک یاخرب .دانا
یاراب مداع ناایب
هب اروش داهن تیقفوم گنهرف ةقباس
یسایس ارگزکرمت سیسأتلادیده
ندوب و مدع لکش گ یرای
هبرجت رد تیریدم یلحم هراشا م ی ( دننک یدامحم 1382
یمرهااه یناامیا ؛ 1387
و یاسیو ؛
ناراکمه 1391
تروص تاقیقحت رورم اب .) یام زاین اهارواش ةراابرد هاتفرگ
تافگ ناوات هاچرگا
شهوژپ اه تفرگ تروص هنیمز یا رد یناوارف ی تایمها فیرااعت هاب بالغا ااما ه
لکاش گ ای ر ی
اهنآ درکلمع یواکاو و طبترم یقوقح ثحابم یلحم یاهداهن کأت
ی د هتشاد دنا .
یلحم تموکح سقت
ی م دنب هک تسا روشک کی یسایس ی هب
سو ی ل نوناق ة ای هدشداج لراتنک و
دراد تاسد رد ار تاایلام عضو نوچمه یلحم روما (
یامیقم 1387 یاهداحاو .) مداع
رمت زاک
ینیمزرس اب
ههوت تشاد هب تیصخش
یقوقح یارب ةرادا رواما دواخ یایاراد لاواما و تااناکما
دنراد زا یناسنا یورین و
ةهدوب یلحم دنرادروخرب عوضوم
قوقح فیلااکت و راراق
یام دانریگ و
یم دنناوت هب ناونع هدناوخ ای ناهاوخ هاگداد رد
دنشاب هتشادروضح (
یللاه 1394 : 82 هتبلا .) د ر
زکرمت مدع ماظن
راکوزاس تراظن و یزکرم تموکح نآ
هب یاه یگچرااپکی هب و تسا یقاب دوخ
همطل تیمکاح و تردق یمن دراو یا
دروآ یضاق(
تعیرش یهانپ 1384 ) . رد عقاو لاسوت اب تلود
تیلوئسم راب زا ییادززکرمت هب یم شیوخ یرادا
تکرااشم زا یراگید عون رگید یوس زا و دهاک
نورهش مان هب ناد
« یلحم تکراشم »
هب یام دوهو لامکم هاک دایآ
« یاسایس تکرااشم »
داداملق
یم دوش ( هژیو 1389 : 16 - 15 هنیداهن ناریا رد اما .) ندشن
متسیس یایادززکرمت دوابن
ةایحور
یتکراشم رد
نایم نادنورهش فعض
یاضعا اروش رد هرادا یملع و رهش یخرب یزاب یاه یسایس
( بیبح داژن 1388 ) بهوم هدایدع تلاکاشم ااب ارواش هک تسا هدش لایلحت .داشاب هاهاوم یا
یگژیو یم ناشن یملاسا یاهاروش یاه یدوداح اات باختنم یااهداهن زا یرادرواخرب طقف دهد
عقاو ههوت دروم مهم دراوم و هدش
لقتسم یقوقح تیصخش دننام یرگید رت (
للاقتاسا ةایاپ راب
میمصت و ینامزاس یلام عد ةماقا ناکما و یریگ
میمصت ماع تیحلاص و )او شریذاپ دروام یرایگ
قوط ییاقآ( تسا هتفرگن رارق 1396
: 61 .)
ةرابرد ةنیشیپ یهراخ عوضوم ثحب دروم زاین
ترواص یاناوارف تااقیقحت هاتفرگ
ایا هاک
شهوژپ ماظن یساسا رصنع ود رب رتشیب اه ادززکرمت
یوافت دیاب هک یتارایتخا ینعی یی و دواش
دوهو اهراکوزاس یارب یی
هاگن وگخساپ یالحم تاموکح تاشاد
(
Gurkan et al., 2010
) دایکأت
هتشاد .دنا تاحلاصا ییادززکرمت
تردق و تیلوئسم یاه یدیده ار رد هس دعب یسایس یایارها
و یلام هب تموکح یاه یلحم راذگاو یم ک دن . یا داعبا یاضف تردق و راایتخا هاب تاموکح یااه
یلحم اطعا یم هک دنک یمضت ةدافتسا تسرد زا نآ هب هرهب یریگ زا ماظن یاه ییوگخساپ رثتام
زاین دراد
(World Bank, 2009)
.
رد یبایزرا تاقیقحت ماجنا
دیاب هتفرگ تفگ
رد تاقیقحت یهراخ
رتشیب تاعلاطم رد دروم اایازم
تموکح بیاعم و یلحم
و هچرگا .تسا ییوگخساپ یاقترا یگنوگچ یا
هتسد تاعلاطم زا دندیفم
اما هاگ ی یا هک دراد دوهو لکشم شهوژپ
تروص یاه هتفرگ
ةرابرد روشک کی اخ
تسا و لاباق
میمعت هب ریاس عماوه تسین . تاعلاطم ماجنا هتفرگ یلخاد یراظن بوچرااچ یاانبم راب راتمک زین
ماجنا اهاروش یلعف تلاکشم هب ههوت اب صخشم هتفرگ
عقاو رد .دنا هب
م رظن ی دسر فلتم ة ماهم رات ی
رد مدع وم تیقف شقن اهاروش هتشاد
هک م ی لیذ ار نآ ناوت مدع
نرادت و یناماسبان یداهن
حیاضوت
داد هب . یترابع و یالحم یااهداهن یاب طابترا راکوزاس میظنت یارب یرثتم و یقد یداهن بوچراچ
کی زا یزکرم شیپ مدرم و رادرهش اب اروش یب رگید یوس زا و وس
ینیب .تسا هدشن
اد شلات رضاح ةلاقم هرااشا یایادززکرمت یاراب یدااهن تابیترت هب یرظن بوچراچ اسارب در
ایبطت یملااسا یاهارواش یانعی ناریا رد یلحم یاهداهن یلعف طیارش رب ار بوچراچ یا و دنک داهنشیپ زین تیاهن رد و دهد لااصا یارب یتسایس یاه
رد نونااق کاشت ی تلا ااظو ی ف و تااباختنا
اهاروش ی ملاسا ی روشک و باختنا نارادرهش هئارا1
شور .دنک ماجنا
یا یقحت هک زا عون یدربرااک
تسا یفیصوت - یلیلحت .تسا یشخب زا تاعلاطا دروم ن زای زا ایرط شور هاناخباتک ا ی و یداناسا
روآدرگ ی هدش و زا شور ( ینادیم هطوبرم ن وئسم اب هبحاصم ترازو
روشک نامزاس رادرهش ی اه و
هد یرای یاه روشک ع یاروش و یلا
ناتسا )اه زین یارب لیمکت تاعلاطا هدافتسا هدش تسا .
بوچراچ یداهن
یارب تیقفوم ییادززکرمت
زورما یایند رد هچرگا
زورره میمصت رایتخا یوفت هب رتشیب اهروشک ییاپ هب یریگ
حطس یرت
هلسلس رد کمم یم یور ینارمکح بتارم
کن .تسا هدوبن مه شلاچ نودب ییادززکرمت دنروآ ةات
یا جنرغب و هدیچیپ طباور میظنت یلحم یاهداهن داجیا زا دعب مهم نامزاس
ااه ااب و رگیداکی ااب
گانهرف و تنس تمواقم اب یرادا یاهراتخاس یحارطزاب ینچمه .تسا یزکرم تموکح رصانع یسایس داهن ی هن ا ههاوم ی م
ی دوش ینادانچ یراگزااس نادنورهاش تکراشم و تردق عیزوت اب هک
نب .درادن یاربا ارب ی ارها ی تیقفوم زیمآ رعت ی ف شقن اه و اهدرکراک و
طباور ب ی وطس تموکح
رورض ی تسا (
Miller, 2002: 11-13
.)
رد روشنم ییاپورا ینادرگدوخ
2یلحم راب دااجیا یاانبم ینونااق و یقواقح یرااتخمدوخ یالحم
( تیمسر تفای رد نوناق یساسا ) ییعت قوقح و فیاظو تاموکح یالحم
و ااختنا ب زا ایرط یارآ
مدرم ییعت ةزوح تارایتخا دوهو
اهراتخاس و عبانم یرادا یارب مااجنا فیااظو ترااظن راب تایلاعف
تاماقم یلحم عباانم یلاام و تایامح ینونااق زا تاموکح یالحم
دایکأت هداش تاسا (
Council of
Europe, 2019
.) هب یلک روط یخرب زا یلصا یرت لئاسم رد ییادززکرمت رارق هب
ز ری تسا :
________________________________________________________________
1 راصتخا تیاعر یارب . هب
اه ناونع زا هدافتسا ی
« نوناق تلایکشت فیااظو و تااباختنا یاهارواش یملااسا رواشک و
باختنا نارادرهش » هدافتسا اهاروش نوناق ناونع زا م
ی دوش . 2. European Charter of Local Self-Government
هلسلس طباور .یبتارم
هقطنم یزکرم تلود یب لماعت .یرهش و یناتسا یا
.رادتقا و تيحلاص تیلوئاسم نازیم و یتسایس لئاسم ةرابرد هیلوا تامیمصت ذاختا ةهرد
.هذوخأم تسایس یارها لابق رد تموکح وطس زا مادک ره یسايس یراتخمدوخ م حطس رد میمصت ذاختا رد للاقتسا ةهرد .
ذوافن لاامعا نودب یلح
هقلح رگید ةلخادم ای .تموکح یاه
یقوقح للاقتسا و ییاضق یراتخمدوخ راب یقوقح یاهداهن و اهدنیارف یراذگریثأت داعبا .
میمصت .یلحم تموکح رد یزاس
ییازدمآرد تيفرظ تالود یتایلامریغ و یتایلام یاهدمآرد هب هک یراذگتسایس یلام داعبا .
یم طوبرم .دوش
ینارمكح .یتکراشم
دااجیا هاب ااهنآ زا هدافتاسا ااب تالود هاک ییاهدانیارف و اهراتخااس
رد( یانارمکح یاقفا و )سکعراب اای یالحم هاب یالم حطاس زا( یدوامع وطاس رد یگنهامه هصرع یم )تموکح نوگانوگ وطس فلتخم یاه .دزادرپ
هیلا تکراشم حوطس و اه راب یانارمکح فالتخم وطاس رد تکرااشم یراذاگرثا ةهرد .
یس ینارمکح وطس رگید رد یراذگتسا (
Sisk, 2008: 45-46
).
تاحیضوت یا اب یم
یالحم و یالم حطاس ود هب ههوت ییادززکرمت تیقفوم یارب تفگ ناوت
هب .تسا تیمها زئاح شیاپ داماراک یالحم دااهن هاب لاین یاراب رتهب یترابع
هاب داهعت و یانیب
هعومجم هفلتم زا یا هب رگا هک تسا یرورض اه
ا یتسرد یدرکراکدب و یدماراکان دریگن ماجن ییاه
هب ار .دراد هارمه
1
میظنت تاطابترا اب
تموکح یزکرم
یلحم یاهداهن لمع یمتسیس بوچراچ رد
یم دننک اب لماعت دنمزاین هک تردق و وطس
رت ااب
ینعی تموکح دنا . یم ینامز طقف ییادززکرمت هداد ناشن هبرجت هب دناوت
اک دریگ ماجنا رثتم روط ه
تسایس هب اه هاب یلحم ن وئسم باختنا ةویش دنوش یحارط یتسرد و داهعتم یدارافا شنیزاگ
دایدهت هان داننک یاقلت تایزم کای ار تاراایتخا یوافت یالم تااماقم و دوش رجنم تیافکاب (
Shabbir & Rondinelli, 2007: 9-10
.)
هفلتم یاپ رب دیاب یلحم یاهداهن اب یزکرم تموکح طابترا هک یمهم یاه درایگب لکش اهنآ ة
:تسا ریز رارق هب
________________________________________________________________
1 نوزفا یرظن بوچراچ نایب یارب . رب
رظندم باتک رد یلحم یاهداهن لیکشت تامازلا نداد رارق ت اقم و اه
هب یاهرظن هب ناریا طیارش رب یبطت روظنم هبحاصم
ناگدنوش ن وئسم زا هک هطوبرم
ترازو روشک نامزاس
یرادرهش اه و یرایهد یاه روشک و یاروش یلاع ناتسا اه هدوب دنا .تسا هدش ههوت زین
:یلحم تیریدم شریذپ تیعوراشم یالحم دااهن داجیا رد یلصا ةفلتم
رد نآ هاب یاشخب
هب ات تسا یتسد اب دانسا و یناوق یاربانب .دوشن فذح و رییغت لیدعت ینوگرگد راچد یگداس
یاهداهن هچرگا ف اخ ةقطنم کی تیریدم یارب یزکرم تموکح لیذ یلحم
تیلاع ام ی ک ن دان
تیصخش یاراد یقوقح
لقتسم یزکرم تموکح زا اامتحا هاک تاسا ایا ماهم ةتکن .دنتسه
هب یسایس ماظن کی یساسا نوناق اسارب هک یلحم یاهداهن هدمآ دوهو
ار دواخ سیاسأت و دانا
تباسن یرتاشیب ماکحتسا و تیعورشم زا دنتسه هعماه کی عامها دروم دنس یرت اب نویدم اهن هب هب رگید یناوق اسارب هک ییاهد هدمآ دوهو
.دنرادروخرب دنا
:تارايتخا ضیوفت ن وئسم هک تسا نآ یلحم یاهداهن داجیا و ییادززکرمت رد مهم ةتکن
لائان نرد یا هب دیاب تلود عقاو رد .دنشاب هتشاد لیامت تارایتخا و تردق میهست هب دیاب یلم دوش هچره داهن یلحم رتدماراک دشاب ناشن زا یگتسیاش تیحلاص و
شدوخ دراد . داهن یاربانب
هب دیابن یطیارش چیه رد یلحم .دوش هتفرگ رظن رد یزکرم تموکح لماع ای بیقر ناونع
یاطعا تردق و تارایتخا یفکم هب داهن یلحم دیاب هب هنوگ ا دشاب ی هک دناوتب لوئسم ی ت اه ی شیوخ
ار هب تروص شخبرثا هب .دهد ماجنا ترابع
هب رت ییادززکرمت مزلتسم
یوفت و یراذگاو یقیقح ترداق
تسا و هن افرص میسقت فیاظو تردق یزکرم م(
ی رد و ی ناهاوخریخ 1383
: 374 - 373 .)
شيپ :یلام عبانم ینيب پی
ش بی ن یاراها یارب رادیاپ یدمآرد عبانم فیرعت و ی س
ی تاسا ااه زا
هفلتم اه ی شلاچ گنارب ی ز یلحم یاهداهن یراگدنام و لیکشت لااقتنا .تاسا
راایتخا میماصت یرایگ
نودب ییعت ةهدوب یعم ای ییعت سکعرب عبانم
یلام نوداب یوافت راایتخا ماصت ی م گ ای ر ی هاب
ادززکرمت یی رثتم من ی دماجنا هب . وصخ ای هکن تشیب تموکح ر و دانراد هی ای حطس کی زا شیب اه
ی ه اه ی اپ یی رت هب لقتسم یلام رظن زا تردن .دنا
هتبلا یا د ة مامت یلام للاقتسا ع
ی را یاراب یااهداهن
یلحم زین تسا مهوت یعون و
لاقن ایرط زا اهروشک یرتدنمتورث یتح لقاداح اهدامآرد لااقتناو
زه زا یمین ی
هن اه ی تموکح اه ی م ششوپ ار یلحم ی
دنهد
. (World Bank, 2008: 142-148)
هلسلسريغ تراظن :یبتارم
فانم اب تیحهرا زکرمت مدع متسیس رد هدواب یلم و یمومع ع
هب یلحم یاهداهن هب تارایتخا یراذگاو و .تاساهزاین عافر و یموب تایضتقم زا اهنآ یهاگآ لیلد
هب دوش تموکح لکش و یقوقح تدحو تفر یب زا بهوم تارایتخا یراذگاو رگا لاح یواحن
یاشلاتم تاابهوم و داننک زوااجت دواخ تارایتخا و فیاظو دودح زا روکذم یاهداهن هک نداش
یم باجیا مومع عفانم دنزاس مهارف ار یلم تیمکاح مادقا زا دنک
یاه هب یریگوله روکذم لامع
دیآ ( یلدزی یناپوچ 1382
: 36 رد .) یا عون تراظن تالود یزاکرم هاب رااکتبا یالحم راعت
یمن دنک و یاهاروش بختنم
رد دودح یناوق یلم هنادازآ هب ةرادا روما یم دانزادرپ ااما
یاع رد
لاح نارومأم تلود یزکرم تبقارم یاه مز ار لومعم یم دنراد ( یمشاه 1390 : 110 .)
هاک دش دهاوخ هارمه تیقفوم اب ینامز ییادززکرمت تفگ دیاب هدشدای تاحیضوت هب ههوت اب تلود داشاب هتاشاد ار دواخ تاراایتخا و فیااظو زا یاشخب یراذگاو یارب یعقاو ةدارا یزکرم
یلحم داهن هاگیاه راراقرب ینادرگدوخ یارب یلام عبانم داجیا و ییازدمآرد ناکما و دشاب صخشم
فلاتخا هتبلا .دشاب اه
هک تشاد ههوت دیاب اما تسا یداع و یعیبط یرما ییادززکرمت دنیارف رد
هب دیابن طیارش عقاو رد .تسا تافلاتخا لح ةویش مهم هانوگ
یالحم دااهن هراوامه هاک داشاب یا
هب زا هکنیا لیلد دواخ یااهزایتما زا تاسا رادرواخرب یرتدوداحم یراذاگریثأت حطاس و تردق
فرص رظن .دنک
میظنت طابترا نیب
رصانع یاهداهن
یلحم و مدرم
ةاجیتن رد و رادرهاش و اروش یاضعا باختنا یوگلا هب طونم یلحم یاهداهن تیقفوم نآ
میاظنت
یقد طابترا اروش - رادرهش تسا . یاب یلحم داهن یاضعا باختنا هاب د
هانوگ باهوم هاک داشاب یا
و مدرام ااب طاابترا تایوقت و دااسف ااب هزراابم رثتام ترااظن رادرهاش یتیریدم تابث و رادتقا .دوش یعامتها ییوگخساپ :یتیریدم تابث و رادتقا ةواحن یرهاش تیریدام راتخااس یایعت رد مهم لماوع زا یکی
اهو رادرهاش باختنا یارب یدحاو یوگلا .تسا رادرهش باختنا ااسارب رواشک راه و درادان دو
رما یا هب تردابم ... و یگنهرف یداصتقا یسایس طیارش و راتخاس یام
هاب .دانک لوامعم رواط
یم ار رادرهش باختنا جیار یاهوگلا میسقت هورگ راهچ رد ناوت
یوگلا ود :درک رادرهش
- ارواش ( ااب
یرترب اروش ای رادرهش ) هک ینتبم رب کیکفت لطم اوق و هب ینعم باختنا هناگاده یاوق هننقم و
هیرجم تموکح یلحم ( یاروش رهش و رادرهش ) رادرهش یوگلا تسا -
کیکفت رب ینتبم هک ریدم
و تاساروش طاسوت رادرهش باختنا سپس و مدرم طسوت رهش یاروش باختنا یانعم هب و یبسن ختنا مدرم طسوت نویسیمک یاضعا و دراد دیکأت اوق تدحو رب هک ینویسیمک یوگلا هارمه و با
رب زین ار ییارها روما زا یشخب مادک ره یرهش روما رد یراذگنوناق تیحلاص اب یام هدهع
دانریگ
( یسیو 1392 : 146 - 142 .)
هاب دیاب یباختنا یوگلا دوش هتفریذپ رادرهش باختنا یارب ییوگلا هچ هکنیا زا غراف هانوگ
یا
ش و اروش یب ةدنیازف تکراشم و یراکمه ةنیمز هک دشاب رد یارباانب ؛دزااس مهاراف ار یرادره
راب دیکأت .تسا یتایح و مهم یتیریدم نارود رمع لوط و تابث هب ههوت رادرهش باختنا عوضوم همانرب نامز یط هک تسا تیمها زئاح ثیح نآ زا یتیریدم تابث یراذگتسایس و اه
دداعتم یاه
هب رهش تیریدم یارب هدنکارپ و .دورن هتفرگ راک
طابترا ميظنت :یرادرهش و اروش
زا رگید یکی هفلتم
ااه متاسیس تایقفوم یاراب ماهم ی
لداعت و لرتنک ةوحن یرهش تیریدم هب یلحم یاهداهن یشخب
راصحنا داجیا زا یریگوله روظنم
.تاسا تایمها زئااح رایاسب رادرهاش و ارواش طاابترا میاظنت ةواحن اسا یا رب ؛تسا تردق پ ی ش بی ن عت و طابترا رد فافش راکوزاس ی و یداماراک رد یاساسا شاقن رادرهش و اروش یب لما
تیفافش .دراد داسف شهاک دااسف اب هزرابم و
هاب واصخ یاهرواشک رد
رد لااح هعاسوت زئااح
هب ییادززکرمت اریز تسا تیمها لومعم روط
هاب لد ای ل راکوزااس نرادات مداع اه
تایلباق مز ی
و تروص رد .دراد یدماراکان و داسف داجیا یارب یناوارف شهااک یاراب هانیمز یلئاسم ینچ عوق
للاحنا یتح و یلحم یاهداهن تردق اهنآ
مهارف م ی دوش . رد ا ی ب ی پ ی ش بی ن ترداق ةدودحم ی
تلاخد مدع اهاروش یاضعا اهنآ
و تاباصتنا رد هب
گراک ی ر تیفافش اهورین ی ور
ی ه اه ترااظن ااه و
لوئسم ی ت اه ةنیمز رد رط
اه و اهدادرارق هصقانم
اه .تسا مهم رایسب
:یرثکادح تکراشم میمصت زا مدرم تیامح هب طقف تکراشم
تسایس دییأت و ناریگ ناانآ یااه
یمن دودحم تاباختنا رد روضح ای میماصت رد نادنورهاش نآ رد هاک تاسا یدنیارف هکلب دوش
یرایگ
یم میهس یرهش دنوش
( نرب روپ 1385 : 501 تکرااشم ةایاپ راب یایادززکرمت ةفسلف وصا .) رتاشیب
یراذگتسایس رد نادنورهش لکاش شیواخ تاشونرس یایعت و ااه
رد هانیمز ایا رد .تاسا هاتفرگ
نوزفا فلتخم یاهروشک رادرهاش بااختنا رد نادنورهاش میقتاسمریغ اای میقتاسم شقن هب ههوت رب
هقلح لیمکت رد .تاسا تایمها زئااح یلحم تیریدم اب نادنورهش رتهب طابترا یارب ییاروش ماظن یاه
یا هن تروص یراذگتسایس رد یرتهب اکعنا نادنورهش تلاکشم و هتساوخ اهنت
یام ادایپ ااه داننک
یم قافتا زین یعقاو یانعم هب ییادززکرمت هکلب .دنراد یرتشیب تیاضر اسحا مدرم و دتفا
هب گرزب یاهرهش نوزفا ییادززکرمت و رتشیب تامیسقت دعتسم زین مدرم تکراشم روظنم
رات
هب لیدبت و کچوک یاهدحاو
تایوه راگید و تلااحم طانم یحاون دننام رت ةدایا ؛دنتاسه ااه
هی دنچ ینارمکح هب .تساهنآ فیصوت یارب یدنمدوس ةدیا1
ترابع هی رگید زا یافلتخم یااه
راگید وطاس نورد رد هتاسباو وطس و دراد دوهو گرزب یاهرهش وطس رد ینارمکح
« هان
هدرک دنا
» هقلح زا یماظن ؛ اه
گرزب حطس مادک ره هک زکرملادحتم ی یاتیعمه اب تموکح زا یرت
یم ششوپ ار رتشیب هدایپ یاتسار رد مادقا یا .دنهد
دایاب نااکما دح ات هک تسا هدیا یا یزاس
کیدزن مدرم هب هک دنوش ذاختا یحطس رد تامیمصت تسا رت
(
Sisk, 2008: 42
.)
:یعامتجا ییوگخساپ تیوقت راط هب دیاب یلحم داهن
هان داع اتباسن ز سکعنام یا
ةداننک
یأر یارآ هاقطنم یتااقبط طواطخ داداتما رد یعاامتها بایکرت اسارب ناگدنهد
راگید و یا
نوزفا دیاب یلحم داهن یاضعا باختنا یوگلا .دشاب طوطخ ماامت هاب ییوگخاساپ بهوم هکنیا رب
یأر یم ناگدنهد این ار ییاایفارغه یگدانیامن باسحرب ییوگخاساپ ةنیمز دوش
.دانک مهاراف ز
ماظن یاربانب هب یتاباختنا یاه
هنوگ یم باختنا یا بااتزاب هک دنوش
کای یااهرظن یماامت ةدانهد
یب .دشاب هیباختنا ةزوح و لحم ماظن کش
هزوح اب یتیرثکا یتاباختنا یاه رد عیاسو و گرزاب یاه
یم مهارف ار ییوگخساپ ناکما رتمک عونتم ةعماه کی .دننک
نوزفا تراظن رب یاه ترااظن و تیفافش یارب یراکوزاس دیاب ینوناق و یمسر یعاامتها یااه
________________________________________________________________
1. Layered Governance
.دوش هتفرگ رظن رد زین مدرم یاهروشک رد
هدنزرا شقن یمومع راکفا ر اس اروش رب تراظن رد یا
دنراد رادرهش و (
یمشاه 1390 : 69 بوچراچ یا رد .) راه
دنورهاش اح دراد زا ائزه ی رات ی
تاعلاطا نامزاس یاه یمومع گآ یها دبای . رد عقاو مادقا تامیمصت تابوصم زا دیاب نادنورهش اه
هنیزه ةوحن و درک
هدوب ایرط یدب و دنبای یهاگآ تسا یلحم یاهداهن رایتخا رد هک یرهش ة
.دننک مادقا اروش یاضعا و یرادرهش ناریدم یبایزرا هب وگلا دراد ترورض درخ حطس رد تفگ دیاب هدشدای تاحیضوت هب ههوت اب و رادرهش باختنا ی
اروش هب هنوگ ا هب یبسانم بوچراچ هک دشاب ی یالحم یااهداهن رصانع یب یقطنم طابترا روظنم
رد هتفرگ رظن دااهن یاب یاشخب لدااعت و تراظن تیوقت یتیریدم تابث هب هک یراتخاس ؛دوش
و تکرااشم تیفافاش هاب تلاکاشم عافر مض و دوش رجنم یلحم حطس رد ینینقت و ییارها ک .دنک کمک زین یرهش تیریدم یدمارا
قیبطت بوچراچ یداهن
رب یوگلا یلعف
ییادززکرمت رد
ناریا
زاکرمتمریغ ةاچراپکی متاسیس زا رادرواخرب یرواشک ناریا یساسا نوناق ظاحل هب رضاح لاح رد میمصت تیحلاص ای صیخشت ح اب تموکح کی اهنت هک تسا یا هچراپکی زا روظنم ؛تسا یرایگ
دراد دوهو و تاراایتخا زا یاخرب یاساسا نونااق بااطم هک انعم یا هب ؛تسا زین زکرمتمریغ اما
اب .تسا هدش یوفت اهاروش هب فیاظو لئااسم ااب اهاروش داهن یلحم و یلم حطس ود رد یا دوهو
ههاوم یتلاکشم و تیلوئسم ماجنا و اهدرکراک زا ار اهنآ هک دنا
تسا هدرک رود ناشیاه .
1 . یناماسبان یداهن
رد حطس یلم
تیعورشم هب طونم یلم حطس رد ییادززکرمت تیقفوم تیریدام هاب یاشخب
یناواق رد یالحم
یوفت شیپ تارایتخا ینیب
عبانم یلام و ترااظن و یرادا لراتنک یدمآرد هلاسلسریغ
یابتارم
هااب .تااسا طیارااش زا یلااام ینادرگدوااخ زا یلقادااح و یراذااگراجنه یرادا للاقتااسا یترااابع
رمت یزاکرم تاموکح ینونااق ترااظن تاحت یالحم یاهداهن دراد ترورض هتبلا .تسا ییادززک
هلسلس رد دیابن اما دنشاب هتشاد تیلاعف ایا ایبطت اب .دنشاب هتشاد رارق یزکرم تردق بتارم
هفلتم اه اهاروش یلعف تیعضو رب متاسیس تافگ دیاب
ةرادا رواما یالحم نارایا ااب ایا ااهرایعم
هک درادن تقباطم حیضوت همادا رد
هداد هدش .تسا
شریذپ تیریدم اهارووش یدوجو ۀفسلف رد ماهبا و یلحم
: لواصا رد یاساسا نونااق
و هتخادرپ یملاسا یاهاروش ثحبم هب یددعتم هب
عون ار یملااسا یاهارواش یقوقح تیصخش ی
دروم ذپ لوصا یساسا نوناق رد .تسا هداد رارق شری 6
و 7 هارواش عواضوم هب متفه لصف و یا
.دراد اصتخا یملاسا
لصا رد 7 یاهاروش یساسا نوناق ناتسا
ناتسرهش رهش
لحم شاخب و اتاسور نااکرا زا
مصت می یریگ و ةرادا روشک روما ناونع
هدش دنا نانچمه اسا یا رب . یملاسا یاروش سلجم هک
میمصت تیحلاص روشک حطس رد لاصا ایا باهوم هاب زاین اهاروش ریاس دراد یریگ
نونااق زا
میماصت تیحلااص دواخ هب طوبرم ییایفارغه ةطیح رد یساسا دانراد یرایگ
( راوتاسا و یمااما
یرگنس 1391 : 108 یساسا نوناق لصا ود نداد رارق مه رانک هتبلا .) (
7 و 100 هداش بهوم )
لصا رد .دوش رطم اهاروش تارایتخا و تیحلاص دودح زا یتوافتم ریسافت ات تسا 7
اهارواش زا
هب نع میمصت ماظن ناکرا زا یکی ناو لاصا رد اما هدش دای یریگ
100 یاراب یاساسا نونااق ااهنآ
هدش لئاق یتراظن یشقن تسا
. اب دوهو ا ی لصا ود یاروش رظنرااهظا و توااضق یانبم نابهگن
ار لصا 100 تسا هداد رارق یساسا نوناق ةراماش ةایرظن رد ناابهگن یارواش هکنانچ .
14950 /
102 / 98 ةحی
« دمآرد رادیاپ و ةنیزه یرادرهش اه
و یرایهد اه » لاصا ااب ریاغم ار 100
نونااق
یم ناونع یساسا یم نایب و دنک
ریااس و یالحم راواع هاک یاتاررقم و یناواق زا روظنم :دراد
یام لاامعا و لواصو ااهنآ بوچراچ رد تارایتخا تااباختنا و فیااظو تلایکاشت نونااق دنواش
ختنا و روشک یملاسا یاهاروش هب هک تسا نارادرهش با
شیپ تهه تیحلاص و فیاظو ینیب
ییاه
راب یانبم هبواصم ایا واصخ رد باس داریا اتسور و رهش یاهاروش یارب تراظن رما رب دئاز لصا اب هبوصم تریاغم 100
تاسا یقاب یساسا نوناق (
ناابهگن یارواش تاراظن عمااه ةنامااس
1398 ةیرظن رد نابهگن یاروش ینچمه .) ةرامش
94 / 102 / 5108 یام نایب :دراد
« تاراایتخا و
فیاظو ...روکذم ینبم رب یرانکرب رادرهش زا یوس یاروش رهش ...
دائاز راب فیااظو و تاراایتخا
یتراظن یاهاروش یملاسا
عوضوم لصا 100 نوناق یساسا یم دشاب اذل دراوام روابزم ریااغم ایا
لصا هتخانش دندش » نابهگن یاروش تارظن عماه ةناماس(
1395 .)
:تارايتخا و فیاظو یراذگاو مدع لصا اسارب
7 یساسا نوناق
« دراوم لیکاشت زرط و
دودح تارایتخا و
فیاظو اهاروش
» یملااسا یارواش سالجم تابوصم ینعی یداع یناوق طسوت
ییعت م ی فیااظو تااباختنا تلایکاشت یایبت هاب اهاروش نوناق هنیمز یا رد .دوش و اهارواش
بیترت یگدیسر هب
لاصف رد .تسا هتخادرپ تافلخت ایا مواس
هاک نونااق هاب
ناایب تاراایتخا
یاهاروش یملاسا
هتخادرپ تیحلاص
یاه میمصت یریگ یاتاسار رد یدودحم ةرادا
یاخرب رواما
مومع ی ( )یرادرهش اب طبترم یارب
یاهاروش رهش یملاسا
پ شی ینیب هب .تسا هدش راتهب تراابع
تراظن تکراشم یراکمه
ةئارا پ داهنشی یوشت و بایغرت دااجیا ةانیمز باسانم و ...
وائر
تیحلاص ییاه تسا هک نقم یداع یارب اهاروش هب تیمسر هتخانش .تسا یا هلئسم یمااگنه
جنرغب رت یم هک دوش اهراکهار ی صخشم بسانم
و یدنمنوناق یارب
لامعا یمه تیحلاص یااه
دودحم دوهو نوناق رد زین درادن
گ دیاب یاربانب . تف
دوهو اب داهنشیپ ةئارا تراظن دننام یتارابع
زگره یراکمه و من
ی رظن تفگ ناوت راذگنوناق
اهاروش دروم رد یساسا هاب
ناوانع نااکرا زا یاکی
مصت می یلحم یاهداهن لیکشت ةفسلف هک تسا یا مهم ةتکن .تسا هدش قحم روشک رد یریگ
هو تیهام تروص یا ریغ رد هک تسا یلحم روما ةرادا ریز نآ یدو
لاتس دهاوخ ( تفر یاسابع
ولبارهس و 1397
: 170 .)
:دماراکان اما ۀدرتسگ یتراظن راتخاس فداه
زا ترااظن راب یاهارواش یماضت یملااسا
تقباطم لامعا و تامیمصت یاهدحاو
یلحم اب یناوق و تارراقم یاتکلمم رد
یاع ماراتحا هاب
یدازآ لمع اهنآ رد هرادا روما یلحم ( تسا یسیره ن ژ دا 1381 : 226 - 225 ) رد اهاروش نوناق رد .
یاتسار تراظن رب وضع بلس تابوصم ی
ت اضعا و للاحنا اهاروش پ ی ش بی ن ی اه یی هاتفرگ ترواص
دراو یاتاداریا یقواقح ظااحل هب مه یتراظن راتخاس یا هب اما تاسا
ااب لامع ةاصرع رد ماه و
یدرکراکدب .تسا هدوب هارمه ییاه
رب تراظن تابوصم
: صا باطم ل
105 یساسا نوناق مصت
ی تام اهاروش دیابن فلاخم یزاوم
ملاسا و یناوق روشک دشاب . هب یترابع تابوصم اهاروش یدااع یناوق و یساسا نوناق فلاخ دیابن
ةدام رد اما دشاب 90
اب اهاروش نوناق پ
ی ش بی ن لیکشت ی تأیه
یبطت تابوصم یاهاروش یملاسا
رد حطس هس ناتسرهش
شخب و اتسور ب تابوصم تریاغم مدع ر یمامت
اهاروش اب تاررقم رواشک
زین کأت ی د نوزفا .تسا هدش رب
ای هکن تسین صخشم تاررقم ةژاو زا دارم هب
رظن ام ی داسر نونااق
.تسا هداد لزنت ار یملاسا یاهاروش هاگیاه و نأش یداع ترورض دییأت و بیوصت حیرص تابوصم یاهاروش مهم طسوت رهش
تاماقم یتلود ( اداشخب ر
ریزو رادناتسا رادنامرف ن وئسم و روشک
هاگتسد یاه یایارها یذ )طابر و موزال داییأت ینماض
یمامت تابوصم اهنآ اب مدع ارتعا رد دعوم طسوت ررقم تاماقم
روکذم و یتح ناکما لاطبا نآ
تابوصم رد یخرب دراوم و اب راکوزاس ررقم نوناق رد للاقتاسا
اهارواش یدرکرااک ار
هاب شلااچ
شک هدی یتراظن اسا یا رب .تسا بهوم هب هک
یناواق یرااه رواشک راب یاهارواش تابواصم
یملاسا لامعا یم یلحم ینادرگدوخ دعاوق فلاخرب دوش اتبسن
عیسو و دیدش ناانآ و تسا ار
زا
للاقتسا لمع یبسن رد ةرادا روما هطوبرم مورحم یم دزاس ( یسیره داژن 1389 : 417 .)
:اضعا رب تراظن تأیه
تایاکاش هب یگدیسر و فلاتخا لح یاه هاب
ناوانع راب رظاان اکر
ةدام اسارب و یملاسا یاهاروش 89
هب اهاروش نوناق یانبم تایاکاش هاب یگدیاسر رواظنم
راب
لیکاشت ینونااق فیااظو زا اهاروش فارحنا هداش
.دانا ه تأای حطاس هاس رد فلاتاخا لاح یااه
لیکشت زکرم و ناتسا ناتسرهش م
ی ةداام باطم .دنوش 92
هاچنانچ اهارواش نونااق کایره
زا
یاضعا رد اروش ماجنا فیاظو ینوناق دوخ بکترم روصق ای ریصقت دوش مادقا ی هک بهوم فاقوت
ای للاخا رد ماجنا فیاظو اهاروش دوش ای یلمع فلاخ نوئش یاضعا ارواش مااجنا اکمم داهد
طسوت تسا ه
.دوش تیوضع بلس یزکرم فلاتخا لح تأی
یا اب لاح هب رظن یم دسر مه و یقوقح ظاحل هب مه ییاهداقتنا تأیه هب یدرکلمع
لح یاه
تایاکش هب یگدیسر و فلاتخا دشاب دراو
. زا کی وس تاراابع یداصم ةرابرد
« فیااظو مااجنا رد
ینوناق دوخ بکترم روصق ای ریصقت دوش
»
« یمادقا هک بهوم فقوت ای للاخا رد مااجنا فیااظو
اهاروش ددرگ
»
« یلمع فلاخ ئش نو یاضعا اروش ماجنا دهد » ةداام رد 92 مااهبا اهارواش نونااق
لاح .دراد دوهو صخاش و اهرایعم هکنآ
شیپ اضعا رب تراظن یارب هک ییاه یام ینیب
دایاب دواش
ینهذ زا ات دشاب ینیع .دوش بانتها ددعتم ریسافت و ییارگ
زا هبحاصم رگید یوس زاین ناگدنواش
کأت درکلمع دنتشاد دی ه
تأی لح یاه نادنچ تایاکش هب یگدیسر و فلاتخا
قفوم تی هدوابن زیمآ
یا هب زین لیلد ةدمع .تسا مرب
ی تامیمصت وا هک ددرگ ه
تأی هاب لد لای یاب تایهام هواق
یا و
طلسم ندوبن هیور یاه یقوقح زا ماجسنا و ماکحتسا ینادنچ رادروخرب هدوبن
ایناث ؛تسا فاراحنا
اهاروش زا فیاظو ینوناق و یگدیسر ب ه نآ تلع بلس تیوضع و للاحنا اهاروش یراما ییااضق و
هن یرادا اثلاث ؛تسا یه
أ ت یاه لح فلاتخا رد ةنیمز یگنهامه و
لیکشت تاسله ااب یتلاکاشم
یده ههاوم دوب ه دنا هب هنوگ ا هدنورپ هک ی یاه
سررب ی دشن رد یرایاسب ة رااک روتاسد
؛دراد راراق
بیکرت اعبار تأیه
اه ابیرقت یبیکرت لود یت تسا ای لقادح یم ناوت شقن یاضعا یتلود ار رد یا
تأیه اه رایسب رترثتم و گنررپ رت
؛تسناد یاربانب ناکما تحت ریثأت رارق تفراگ و یرادابناه زا
عضاوم تلود رد ربارب عضاوم اروش لباق روصت تسا .
دوهو اب هب هک یتلاکشم اهنآ
یاضعا تیوضع بلس دنور دش هراشا هاب( ارواش
تاسا انث ةرود ی
هبحاصم تیرثکا هاگدید زا هک هتشاد یدوعص ریس )لوا افرص ناگدنوش
هب لد و تیفافاش مداع لی
ندوب مهارف مز
هنی تاعلاطا باطم .تسا یرهش تیریدم رد داسف یاه هئارا
هدش ن وئسم طسوت
ناتسا یلاع یاروش و روشک ترازو تأیه اه
یزکرم لح فلاتخا و یگدیسر هب
تایاکش رد رود ة
مجنپ یاهاروش یملاسا
ات خیرات 15 / 4 / 1398 21 هسله رازگرب و هب 121 هبوصم یگدیسر هدش
تسا . ینچمه لیذ
ةدام 92 نوناق اهاروش نونکات هب ارتعا 87 واضع بلاس تیحلااص ةداش
یگدیسر و
یارب 39 دروم ( 27 یرهش و 12 ییاتسور ) مکح رداص هدش تسا .
لودج 1 تیوضع بلس یاضعا دادعت . دش
اهاروش هرود جنپ رد یزکرم تأيه طسوت ه
اروش ۀرود ۀرود
لوا ۀرود
مود ۀرود
موس ۀرود
مراهچ مجنپ ۀرود
نونکات عومجم
بلس یاضعا دادعت تیوضع 108 هدش
95 97
182 39
521
للاحنا و ینيشناج :اروش
لصا باطم 106
یساسا نوناق للاحنا
اهارواش زاه رد ترواص
فارحنا زا فیاظو ینوناق کمم ةداام ااسارب اما تسین 91
نونااق خاشت عاهرم اهارواش صی
اظو زا اهاروش فارحنا فی
نوناق ی اهنآ للاحنا و
ه تأی یاه هداد رارق فلاتخا لح هدش
هاک تاسا
مادقا اهاروش هچنانچ ی
اظو فلاخرب فی
ررقم ای موامع حلااصم فلاخم ی
ح رواشک فای
لایمو اای
غ فرصت زاجمری لاوما رد کترم ار دنوش ب مز
ةنی اهاروش للاحنا ی
لحم ی م مهارف ی دوش .
هکنانچ هظحلام ام ی ماداقا یدااع نونااق رد دواش یااه
و رواشک یموامع حلااصم فلااخم
ح فی اهاروش للاحنا تاهه هب زین لاوما رد زاجمریغ فرصت ای لیمو هفاضا
هداش ایا هاک تاسا
دراد هک یموهفم ماهبا هب تیانع اب تارابع م
ی لاقتسا دناوت دایدهت ااب و دیدحت ار اهاروش لمع ل
هبور ور یهاشهوک هدازریم( دنک 1393
: 43 .) هب ترابع لاصا دایق هاب ههوت اب رگید 106
نونااق
و یساسا ای
هکن و تائانثتسا ءزه ار للاحنا مه نآ
ینوناق فیاظو زا فارحنا یارب راظن رد
هاتفرگ
سا رد یلمع ةدرتسگ دربراک و یرظن عسوم یاهریسفت تسا اروش للاحنا رازبا زا هدافت
من ی دناوت
هلسلس هب ینوناق تراظن لیدبت و دوش یقلت هتسیاش یقلت یبتارم
م ی واش د بایبح(
داژان 1388 :
126 رگید یوس زا .) فیح ارچ
هاب هک لاوما رد زاجمریغ فرصت و لیمو یاخرب رد لوامعم رواط
هاگتسد یم در زین یتلود یاه اش اهارواش للاحنا ببس دیاب دهد
.دراد مااهبا و لاتاس یااه دو
یم ماجنا ار راک یا اروش تیلک ای وضع کی هکنیا یب دیاب ینچمه هتاشاد دوهو یزیامت دهد
هب .دشاب یم رظن فیح دسر ماظن هک دوش رجنم للاحنا هب دیاب ینامز زاجمریغ فرصت و لیمو
دانم
لاصا رگید قرط زا هک دشاب یدح رد و دشاب یندش
هب .دشابن ابع تر یراخآ دایاب للااحنا رگید
و حلااص هااگداد رد ارواش للاحنا عوضوم ندوب تیاکش لباق هب حیرصت هتبلا .دشاب ارها تنامض لصا رد هاگداد تبون زا جراخ یگدیسر موزل 106
ةرصبت و یساسا نوناق دام
ة 91 اهارواش نوناق
یدح ات م ی یهاشهوک هدازریم( دهد شهاک ار ینارگن دناوت 12393
: 43 .)
زا مهم رت ی د لی للاحنا اهاروش یم هب ناوت روحمدوخ ی
و مدع لاماعت نورد اهورگ ی مداع
کشت ی ل تاسله اروش ناوتان ی رد باختنا رادرهش دهاو اراش ی ط الخادم ة ارواش رد رواما ارها یای
رادرهش ی رتارف زا اظو ی ف و لاکت ی ف دوخ زا تسد نداد باصن نوناق ی ارب ی کاشت ی ل تااسله هاب
لد ی ل بلس وضع ی ت ی ا غ ی تب دمع ی اضعا ی اروش ارب ی تاسله تخادنا تیمسر زا و1
ن ی ز خأت ی ر
رد وصت ی ب هدوب ة رادرهش ی اه اما .درک هراشا هب
روط لک هجیتن یا ی لصاح
هدش هک لماعت اراب ی
باختنا رادرهش زا مهم رت ی دراوم ی تسا هک باهوم للااحنا اهارواش هداش تاسا ( یرازاگربخ
ناریا نایوجشناد 1392
).
رادیاپ یدمآرد عبانم دوبن ی :
ک ی زا اپ ی ه اه مهم ی لکش یریگ داهن لحم ی اپ ی راد لقتاسم و
دنمناوت شیپ ینیب حص ی ح هار اه ی بسک دمآرد ارب ی دم ی ر ی ت روما رهش ی تسا هک هنافاسأتم رد
ای نار ا ی هدعاق و لصا دوهو درادن هب ؛ هنوگ هک یا هاب لد یرادرهاش زا یلاام للاقتاسا مداع لای
یرایسب یرادرهش یاروش ار اهاروش م
ی ( دنمان ینااجیر هیقف 1388
: 153 یمرهااه یناامیا ؛
1389 : 100 هلئسم یا هک ) ناتسا یلاع یاروش ن وئسم ناعذا هب
دراکلمع رب اه ثأات اهارواش
ری
یفنم تسا هتشاد .
یلاام للاقتاسا تاسایس ندش یتایلمع ناریا رد ینچمه رادرهاش
ی ااه زا
________________________________________________________________
1 باطم . دام ة 16 تیمسر یلصا یاضعا موسود روضح اب و ینلع اهاروش تاسله اهاروش نوناق م
ی یا ب د و
.تسا ربتعم نارضاح لطم تیرثکا اب تامیمصت
ةهد طساوا زا تلود 70
تیریدام داهن یا ن وئسم ات دش ببس دیده یلام عبانم فیرعت نودب
شورف هب یرهش رهش
( یارب )مکارت مأت
ی .دننک مادقا رهش ةرادا تهه دوخ زاین دروم ةهدوب
ددعتم ینوناق داوم دوهو اب (
دنب
« ب » ةرصبت 52 لاس ةهدوب 1362
ةدام 174 نوناق ةمانرب
جنپ ةلاس مجنپ ةعسوت یروهمه یملاسا
نااعذا دایاب ییازدامآرد و ییافکدوخ ةرابرد )... و ناریا
مهم تشاد یا رد یددعتم تلاضعم و تلاکشم اب اهرهش تیریدم ییارها داهن یرت
هاهاوم هراب
هب تسا یروط ترابع زا اضعب هک
« هتسکشرو »
یرادرهش زا یرایسب یارب یم هدافتسا اه
1.دوش
یاب هدشدای تاحیضوت هب ههوت اب راتخااس هاک دراد دواهو راضاح لااح رد روااب یا تفگ د
شیپ یداهن ینیب
تیقفوم یلحم یاهاروش و یزکرم یاهداهن طابترا میظنت یارب هدش هدوابن زیمآ
تسا . و تاراایتخا یوفت و یتراظن راتخاس یدمآرد عبانم ةنیمز رد یملاسا یاهاروش عقاو رد
هبور یده تلاکشم اب فیاظو طیارش و دنتسه ور
هب هنوگ یقواقح هااگیاه و شریذاپ هک هدش یا
تحت ار اهاروش .تسا هداد رارق عاعشلا
2 . یناماسبان یداهن
رد حطس یلحم
ناینب اوق کیکفت یوگلا اسارب ناریا رد یرهش تیریدم یلعف لدم هتشاذگ
هدش یداب تاسا
هک انعم م ی ناوت ةفیظو و هننقم یاوق شقن رهش یاروش تفگ س
ی راذگتاسا ار ی هداهع راب دراد
زین یرادرهش هب
ناونع هتخانش اهاروش ییارها یوزاب م
ی دنوش دیاب هک س ی تسا اه ی عضو هداش ار
لدم یا رد .دنک یتایلمع دنچره
داهن س ی راذگتسا مه زا ارها و کفت
ای ک هداش ارواش یااضعا و
اب و مدرم طسوت أر
میقتسم ی اهنآ
باختنا م ی دنوش اخا هک تسین مک لامتحا یا اما فلات
یااه
هب داهن ود یب فاکش
و شلاچ اه تیریدام هاب ندیاسر بیسآ بهوم هک دوش رجنم یلحنی ی
.دوش رهش بولطم یب ۀبلغ و رادرهش باختنا :یرهش تیریدم رد یتابث
ةدام اسارب 80
نونااق اهارواش
یدیلک دیاب اروش یاضعا رهش یاروش لیکشت و تاباختنا یرازگرب زا سپ هلصافلاب ظو یرت
ةافی
.دنهد ماجنا لاس راهچ تدم هب ار رادرهش باختنا ینعی دوخ هبحاصم یاهرظن باطم مهم رادرهش باختنا ناگدنوش
داجیا تیلباق هک تسا یعوضوم یرت
________________________________________________________________
1 اضرلادبع. . ینامحر
ریزو یلضف خیرات رد روشک
26 دادرم هام 1398 نایب یملاسا یاروش سلجم ینلع حص رد
:تشاد
« زا 1100 یرادرهش 90 دصرد اهنآ اب تلاکشم یراتخاس رد یاهدمآرد رادیاپ
هبور ور دنتسه »
ناریا نایوجشناد یرازگربخ(
1398 لاس رد روشک ریزو ینچمه .) 1392
:دوب هتشاد نایب یربخ تسشن رد
« رد لاح رضاح شیب زا 70 دصرد درهش را ی اه ی روشک رظنزا یلام هتسکشرو دنتسه » ( یرازگربخ سوادص ی ام
1392 ) اضر . دهم ی هداز لکریدم رتفد نارمع و ةعسوت یرهش یرادرهش و یرایهد یاه خیرات رد روشک 22
نابآ هام 1398 ناعذا تشاد :
« رد لاح رضاح 60 ات 70 دصرد زا رادرهش ی اه ی یاهرهش کچوک یاراد یهدب
دنتسه
» ( رازگربخ ی نایوجشناد ناریا
1398 .)
