هدیكچ خدور ییلااپدوخ تیفرظ هعلاطم نیا رد سابع ةنا
لدم زا هدافتسا اب نادمه دابآ
QUAL2KW
هیبش رب ینتبم ، یااهرتماراپ یزاس
،DO
،BOD
،COD NH4
،
NO3
و
PO4
یلوط ةزاب ود رد بآ یفیک یاهدرادناتسا نتفرگ رظن رد اب ، 91
/ 1 و 33 / 4 .داش یباایزرا رتموالیک
ناشن جیاتن شیازفا ةدنهد وDO
NO3
هب نازیم هب بیترت 0
و 10 د دصرد راظن زا هاناخدور بآ تایفیک ءااقترا .تاسا هاناخدور لک ر
صخاش یاه وBOD
هبCOD
نازیم 40 و ،دصرد شهاک
PO4
و
NH4
هب هب بیترت نازیم 11 و 70 رگنایب جیاتن نینچمه .تسا دصرد
ریداقم شریذپ تیفرظ رثکادح هک تسا نآ ،BOD
،COD NH4
،
NO3
و
PO4
یارب لوا ةزاب هاب بایترت 32 / 111 ، 30 / 171 ، 31 / 21 ،
79 / 191 و 91 / 3 مود ةزاب رد و زور رد مرگولیک ب
ه بیترت 97 / 397 ، 73 / 1731 ، 31 / 19 ، 21 / 21 و 43 / 33 ساسارب .تسا زور رد مرگولیک
رادقم جیاتن نیا
PO4
هدوب برش فراصم یارب هدش نییعت درادناتسا زا شیب هراومه هناخدور یم و
هب تسیاب نازیم 31 شهااک داصرد
دوخ ناوت .دبای هب تسخن ةزاب رد هناخدور ییلااپ
تایفرظ نیرتاشیب .تاسا رتاشیب مود ةزااب هاب تباسن هناخدور بسانم یهداوه لیلد
رد ییلااپدوخ لک
صخاش هب طوبرم هناخدور صخاش هب طوبرم زین نازیم نیرتمک وBOD
یاه وCOD NO3
، هب هزاب رد بیترت یاه
.دش هدهاشم مود و لوا دیلك هژاو خدور ،ییلااپدوخ سابع هنا
لدم ،بآ تیفیک ،دابآ
QUAL2KW
1 زاغآرس .
بآ هب یحطس یاه هااخدور ژیو
عبانو نیرت هو با اه أج
نیو
،بآ یارب یبرواشک و بری فراصو دنتسه
بوروا .
هااخدور بلاضاف ةیلخج بس هب ،اه و یتعنص و یرهی یاه
ب بآ .داراد رارق یگدولآ ضرعو رد یبرواشک یاه رثا رد
شیازفا یگدولآ عاواا هااخدور با دافتسا و اه
هب اه اونع
آ هیلخج حو ،اه
ودب تسیب راثآ نتفرگ رظا رد و یطیحو
تیاعر ییلااپدوخ اوج ،هیلخج یاهدرادااتسا درکا
هااخدور آ بآ تیفیک و هتفای شهاک اه هب اه
تحج تدی
یارب نیاربانب .تسا هتفرگ رارق ریثأج اب یبآ نتیاد
تیفیک طو
،بول تیفرر شریذپ هااخدور دیاب اه رد هااخدور لوط
لوبق باق دح رد و دی خشو داا ب یقاب
(Campolo
et al., 2002)
. هب باسپ ةیلخج تاررقو نیودج رد
هااخدور دی هیلخج بلاضاف تیهاو یبق با یلواوع هب ،اه
هطقا(
هطقاریغ ای یا هیزمج ،یا
،)یگدولآ تدی و یریذپ
لااپدوخ تیفرر یگژیو( هااخدور یی
،یکیلوردیه یاه
یراذگراب ک و )رتسب تیهاو ،یروااج و یهایگ تیع ج دوی هجوج دیاب لتخو طاقا رد یدورو یورج (
تاواعو
هواارب یزیر و تراظا یدربهار سیئر
،روه ج 1324
.)
دق تر یعیبط دور هااخ رد هیفصج و ذح ف وو دا آ دنیلا با
دنسیوا* و :لوئس Email: [email protected]
طیحو ب تسی
، جوو یغرج ا افتس د ا ب آ هب وظنو ر ةیفصج
آ دنیلا اه یتح شیب با وج ا ییاا دور هااخ دی ا تس ،ی یظع(
1327 ).
ییلااپدوخ دنیآرف قیقرج یقیفلج ریثأج 1
هج 2 3نیشا ،
یتسیبةیزمج و بذج بآ تیفیک دوبهب هب رمنو هک تسا4
یو هااخدور دوی
( تاواعو هواارب یزیر و تراظا یدربهار
سیئر
،روه ج 1322
).
هب هجوج اب اج هااخدور ره هکنیا
دنیلاآ شریذپ تیفرر ینیعو دودح ار یدورو یاه
تسیب و یفیک یسررب بوروا نیاربانب ،تساراد نیا یطیحو
ییابریو( تسا حرطو عبانو و
، اراک ه 1324
.) یاهرتواراپ
یو رب رد ار یعیسو ةباب ،هااخدور متسیسوکا رد یخد دریگ
زفا و شهاک ،فذح خرا هک اماآ با و دنیلاآ شیا
و اه
آ رب راذگریثأج واوع دراوو یخرب رد و ،تسا توافتو اه
یگژیو ة ه هب نتخادرپ اذل ،دراد دوجو یجاکارتیا زیا و اه
هب نیاربانب .تسیا رسیو بآ یفیک یاهرتواراپ یسررب روظنو
یگژیو هک ییاهرتواراپ نتفرگ رظا رد هااخدور یفیک یاه
نیآرف رد ار ریثأج نیرتشیب هب هجوج اب ،هااخدور ییلااپدوخ د
تیدودحو لدو ةویی و یااکو و یااوب یاه
هک یباس
ایب یگژیو ةدننک ،دنیاب بآ یفیک یاهرتواراپ رگید یاه
یو ترورض .دبای
، دواریذپ عوبنو یور رب باسپ ةیلخج راثآ یبایبرا یارب نیدب .دوی ماماا ییلااپدوخ تاعلاطو تسا مبلا بایا ،روظنو
زبا هب بآ تویفیک ، ولتخو طیاری رد اوتب اج تسا ییاهرا
شیپ ار لدو .درک ینیب یباس
یفیک یکی هااخدور با
یاهرازبا
مک و مهو هنیزه
یسررب رد تلاکشو
یسررب و ار
ح
،اه رد
دوبهب تیعضو .تسا هااخدور یفیک لدو درکیور رد
،یباوس
دیدپ رب مکاح طباور یو طبجرو رگیدکی هب اه
وتب اج داوی ا
دوونیلاآ راوب نیوب یلووولعو و تولع ةوطبار هووب یدورو یاوه
هوهد رد .درک نییعج ار بآ تیفیک تارییغج و هااخدور یاوه
لدوو با دافتوسا ،هتیذگ هیبوی یاروب یوضایر یاوه
یباوس
شنکاو و یکییولوکا بآ رد یفیک یاه
اور یحطوس یاوه
شور و تسا هتفای یرایسب هیبی یاه
طوخ یباس شوو
یاوه
سانو و عواج یبایبرا یارب
شور یگدوولآ راب شهاک یاه
داد هئارا ( داا
Chapra & Pelletier, 2006; Kannel et al.,
)2007
ونکاووج مرووا یاووهرازفا روووظنو نوویا یارووب یووفلتخو
،تسا دی شیاوبآ و یحارط یوو هل ج با
اووج
WASP6
،
CE-QUAL-W2
،
MIKE 11
،
QUAL2E
و
QUAL2KW
ماا ار هب .درب اوونع لدوو 1
، D QUAL2K
یوکی با نیروتهب
اووهرازبا یارووب هیبووی یباووس توویفیک بآ اووب هووجوج هووب
فاطعاا یریذپ
، آ تلوهس دافتسا و رد رتوسد دووب
آ
تسا
(Hanfeng et al., 2013)
. یاروب لدوو نیا با نینچ ه
هااخدور ةاابور ک راب ررکادح نییعج هیلخج یاهبومو و اه
دافتسا اهروشک رگید و دحتو تلاایا رد یو یدایب
.دوی
( یااتوسوب و یدو حو مادخ 1392
اووج یباویبرا هوب )
ةوااخدور بآ تیفیک رد لولحو ژیسکا شقا و ییلااپدوخ وپ دووجو داد اوشا جیاوتا .دنتخادرپ رک تاوسیسأج و اوه
بآ تو حر وپ ،رویوا دنب دنااو دنب نوسح دونب و داوبآ
داوبآ
یو دوق و یهداووه شیازفا و مطلاج شیازفا ثعاب دااوج تر
لوولحو ژیسکا شیازفا همیتا رد و رک هااخدور ییلااپدوخ .دوووی آ رد ( اراووک ه و ینیووسح
1392 یووقیقحج رد )
تووحج لدوووو ییاراووک یوووسررب اووونع
QUAL2KW
رد
ةباب رد وراک هااخدور یدروو ةعلاطو( هااخدور ییلااپدوخ اگرب لدوو هوک دوادرک اویب ،)ریوا توک–
QUAL2KW
ب یبوخ ییاراک یاراد هوااخدور ییلااوپدوخ یوسررب یار
اوه
ییاووااوج لدووو نوویا ، وراووک هووااخدور دروووو رد و تووسا هیبی نیوچ ه .توسا هتویاد یبووخ یباس
Vivin Sintia
و
اراک ه (
2012 ) اوب دووخ ةعلاطو رد دافتوسا
با مروا رازوفا
QUAL2KW
هیبی هب یباس یاوهرتواراپ یوفیک
واوی بآ
،اووووووووود
، pH
، DO
، BOD
، TSS NO3
،
NH4
و
PO4
رد
یلاک ةااخدور ایاباروس
(
Kali Surabaya
) آ .دونتخادرپ اوه
تابووساحو مبلا
یارووب نیوویعج ررکادووح توویفرر
شریذووپ
بلاضاف هک یو دااوج هب هااخدور هیلخج .داداد ماماا ار دوی
داد اووشا جیاووتا ررکادووح
توویفرر شریذووپ
NH4
نیووب 100
رب مرگولیک بور
اج 3223 روب مرگولیک بور
و
NO3
رد باوب ة
972 اج 14302 مرگولیک رب تسا بور .
هب هباشو روط
Zhang
( اراوووک ه و 2012
لدوووو با دافتوووسا اوووب یوووقیقحج رد )
QUAL2K
وهیاج هچایرد زیربآ ةضوح بآ تیفیک (
Taihu
)
هوک داد اشا اققحو نیا تاقیقحج .دادرک هعلاطو آ یارب یاراد موویاووآ و تیرتیا یاهرتواراپ یارب وکزبس ةااخدور یرفووسف راوب درووو رد یولو توسا یگدونیلااپدوخ تردوق هوطقاریغ یگدولآ عبانو و درادا یبسانو یسااتپ هااخدور یا
ةااخدور ریسو لوط رد هب شقا وکزبس
شیازوفا رد ییازوس
نیونچ ه .دواراد یرفسف راب
Masduqi
و
Syafi
( 2011 با )
هوااخدور هوب باومو یگدوولآ راب ةبساحو یارب لدو نیا اوه
هتفای .دادرک دافتسا داد اشا اشیا یاه
با بق لدو نیا هک
یوو سپوس و دوی یمنوسرابتعا دویاب دافتسا یاروب دوااوج
خو یاهویرانس هبساحو اتوسار نویا رد .دووی دافتوسا لت
لدو با دافتسا اب یجاعلاطو
QUAL2KW
طوسوج
(Gikas,
2014; Sarda & Sadgir, 2015; Mehrasbi &
Farahmand Kia, 2015; Gupta et al., 2013)
هوتفای ماماا
یاروب وسانو یرازوبا لدوو نویا دنتیاد ایب اشیا .تسا می وصج و تیریدو بآ تویفیک ةونیوب رد یرویگ
هوااخدور
.تسا جیاتا هیبوی ،یباوس رازوبا یتیریدوو یدویفو
توسا هوک
یووو هووب دووااوج تووسایس
اراذووگ رد نیوویعج یژجارتووسا یاووه
عقاو طیاروی نتفروگ رظا رد اب هاانیب صاوخ
هوضوح روه و
نینچ ه رد شیپ رثا ینیب ةیلخج یاوهراب ای یفداصج ةدونیلاآ
دااسر یرای یفاضا
(Oliveira, 2012)
اب . ررب هوب هجوج وس
ی
علاطو و دی ماماا عبانو ة
قحج تاقی پ نیشی یو تفایرد اوج
خا تاونس رد هک ری
ققحو ا عس ی درک لدوو با هک داا اوه
یی
بق با ی لدو
QUAL2KW
هوب برا رووظنو یباوی
او لا اوه ی
لآ یگدو هااخدور ( با بق ی
، COD
،مویاووآ یورتیا و رفسف )
دافتسا .دننک لغا نویا تاوعلاطو رد
هوضوح یاوه رزوب ابع هااخدور بآ یفیک
لدو ک ک اب دابآ
QUAL2KW
و
،تسا هااخدور نیا با باب ود رد یگدولآ با ی مح دروآرب تسیب تلاکشو هکنیا ودب هوااخدور و دونک دامیا یطیحو
آ ییلااپدوخ اوج .دویاب هتیاد زیا ار
یوسررب نویا جیاوتا
یو دونیلاآ داووو یراذوگراب لروتنک ةوواارب نیودج رد دااوج
( )TMDL
هووااخدور یارووب2
روویظا یااتووسهوک قطاوونو یاووه
ابع .دوی عقاو دیفو دابآ
2 شور و داوم . اه
2 . 1 یتاعلاطم ةقطنم .
هقطنو اد ه اب داولا وک و تسا یااتسهوک یا
رد یعافجرا
ودووح د 3 رازووه و 312 تاووعافجرا نیرووت هو با رووتو آ
هووب
یو باسح دیآ
. ااخدور ة ابع هوب دابآ لووط 12 با رتووولیک
هنواد دابآرخف وک یاه عافجرا هب
3312 )داولا تاعافجرا( رتو
رد 12 ونج یرتوولیک ب
یبرغ رهی نیا یو ه شچرس و دریگ
لا ی تهج رد یو یراج
.دوی دوخ ریسو رد هااخدور نیا
( جنگ قطانو صاف دح رد ابع و هواا
هخای ،)دابآ ار ییاوه
تفایرد فارطا با یو
دنک سپ و با غاب یرایبآ یاتوسور یاه
ابع اد ه دابآ
، یوضارا رد
اوقچارگ وااخدور هوب ة
وکاوخ
( نیشیگ ) یو دزیر ابع ةااخدور . هوب دابآ
یاراد هوکاآ ویلد
د ،توسا دونج یبیوی اوب و یااتوسهوک یزویربآ هضوح یارا
هب هااخدور نیا .تسا عیرس یاایرج هوضوح نتیاد یلد
یا
ترابو( تسا ی ئاد ی ییر یاراد ،یفرب
،وریا 1324 .)
لکش 5 هعلاطم دروم ۀدودحم ییایفارغج تیعقوم .
2 . 2 قیقحت شور . هیبوی یاروب قیقحج نیا رد یاوهرتواراپ یباوس
،DO
،BOD
ةبوووساحو و تافوووسف و موووویاووآ ،تاروووتیا ،COD
اووووج
ابع ةااخدور ییلااپدوخ لدو با اد ه دابآ
QUAL2KW
.تسا دی دافتسا هب
روظنو ،لدوو یمنساو مبلا تاوعلاطا
ارب ی لاس یاه 1390 - 1391 رد او یاه
،تشهبیدرا دادروخ
و دادرو اوباس با طیحو ترافح
اد ه تسیب هج
هی و دی
هووب اوووبآ روووظنو شی
تحووص و یمنووس
،لدووو با داد اووه ی
باداا لاوس دادرو و دادرخ ،تشهبیدرا رد دی یریگ 1394
دافتووسا .دووی داووقو ری
،هوونی ک هنیووشیب و طووسوتو داد یاووه
باداا گ یری ا دی اگتوسی یاوه هواو ا رادروب
،ی هوب طووبرو
او اه ی سررب دروو ی
رد لودج 1 ایب دی .تسا روه یارب
هیبی ،رتواراپ )دادروخ و تشهبیدرا( راهب صف ود رد یباس
باج و داد .توفرگ ترووص )دادروو( اتس راوهب وصف یاوه
هب داد و ،بآ رپ صف با ییوگلا اونع اتوسباج وصف یاه
هب .دادی هتفرگ رظا رد کشخ صف با ییوگلا اونع
هب هب( هااخدور لاورا یبد نییعج روظنو تاوعلاطا اوونع
و هااخدور ایرج موادج ینحنو یوگلا ود با ،)لدو یدورو رحتو نیگاایو
و دوی دافتوسا هوااخدور یهدوبآ هلاس هس ک
یراوآ ةرود اسارب 43
( هلاس 1320 - 1392 لاوورا یبد ،)
او یارب .دی نییعج یسررب دروو یاه
2 . 3 عمج . یروآ هداد یسررب و دوجوم یاه
هب اوبع هوااخدور تویعقوو ییاسانی روظنو ، ادو ه داوبآ
نیوب ،هااخدور نیا زیربآ ةضوح ار ،یبرواوشک یاوه
وه یا
عباونو و هااخدور فارطا یتواقا زکارو ،هااخدور هب یسرتسد هووطقا ةدوونیلاآ آ یا
هووشقا یور رووب اووه یفارگوووپوج یاووه
22000 / 1 هیبووی یاروب .دووی نیویعج ةووااخدور یووفیک یباوس
ابع نیوب هااخدور یلوط یی ،یبد یبق با یجاعلاطا دابآ ، راووید یوی ، وک ضروع ، ونیااو یرض ، اگتسیا ره
ب ةلصاف اگتسیا با کی ره نی یاوود ،اووه طسوتو یاود ،اه
،یروبا یاوهبور دادوعج ،داوب تعرس ،بآ یاود ،منبی هطقا وک رثا رد هک هااخدور با یدصرد رویب یهایگ شیوپ و اه
هووتفرگ رارووق هیاوس ووک رد کووبلج مدوع اووی دوووجو و دواا
.تسا لدو بایا دروو ،هااخدور
توسب تیعوضو هوب هوجوج اوب ونیااو یرض ةرادوج ،ر
و هوقطنو ییارحص یاهدیدباب اسارب آ ریسو و هااخدور سکع ةسیاقو اب نینچ ه نیوب عجرو یاه
022 / 0 اوج 032 / 0
رد یولحو یاهدویدباب اوسارب اهرتواراپ ةیقب .دی باختاا اوب ادو ه اگدورف یسانیاوه اگتسیا راوآ ، لتخو یاه
هشقا و یرادرب .دادی نییعج هتفرگ تروص یاه
ارب وحو نیویعج و یاادویو یاهدیدباب اس عوفد یاوه
ابع هااخدور هب بلاضاف باب ،دابآ
هوک توفای ماوماا یدنب
مود ةباوب و )بروی فراوصو هب طوبرو( تسخا ةباب وای توسا )یبرواوشک فراوصو هب طوبرو(
کوی(
2 ) ًان وض .
حو یاه بآ میوسقج( بآ تویادرب 1
، 2 یوعرف هخاوی و
کوویراج ا طاووقا توویعقوو و ) رد هوواو
( یووفیک یرادرووب 2
جنگ حو با ،) اگتسیا یوعیبط خیراوج ةبووو تیعقوو اج هواا
هوب هک ،)یبرواشک ةدکشااد تشپ رد(
لووط 43 / 7 رتووولیک
کی رد ،تسا 3
دی داد اشا
اگتوسیا نیا با .داا رد اوه
او هواو ا روظا درووو یاوه و هوتفرگ ترووص بآ یرادروب
شیاوبآ ی ماماا بایا دروو یفیک یاه اگتوسیا حو .د
یاوه
هب رظا دروو هب جیاتا هک دادی باختاا یوحا
با دووآ تسد
توسدلااب تیعوضو با ییاویوگ خاوی دااوتب اگتسیا ره اووب هووسیاقو رد ار دوونیلاآ عباوونو دورو رووثا و دوووب دوووخ اگتسیا ی جاح و یدایوا( دهد اشا تسد نییاپ یاه ، داب
1329 لدو دنیآرف ماماا یارب .)
،یباس هب هااخدور ریسو 12
میسقج هعطق کی( دی یدنب
4 تویفیک هوکنیا هوب هجوج اب .)
نیویعج ،تسا ترارح هجرد و یبد ریثأج تحج هااخدور بآ نیگااویو اوسارب ،هوااخدور بآ تیفیک رظا با یاارحب او کرحتو 3 یوبد راووآ و هلاوس 43
ترووص هوااخدور هلاوس
هب اودادرو و ،تفرگ باختاا کشخ او اونع
ولاوع .دوی
هوب ، اوو دادرو رب ،بآ یوفیک یاوهرتواراپ ییاوسانی رووظنو
او هب زیا دادرخ و تشهبیدرا یاه و باوختاا روج اوو اونع
هیبی او نیا رد یباس .دی ماماا زیا اه
لکش 2 هطقن ۀدنیلاآ عبانم ییایفارغج تیعقوم . وم ۀدودحم رد )یزرواشک( مود ۀزاب و )برش( تسخن ۀزاب ،یا
هعلاطم در
لکش 6 لحم ییایفارغج تیعقوم . هاگتسیا و یعرف ةخاش ،بآ تشادرب یاه
یاه هنومن یاه هعلاطم دروم ۀدودحم یرادرب
2 . 4 دنیآرف . TMDL
یراذگراب تیفرر ای هااخدور ییلااپدوخ تیفرر (
)LC
هک9
( هاابور ک راب ررکادح آ هب یو هتفگ زیا )TMDL
و دووی
ةووطبار اووسارب 1
وج یووو یووص رادووقو نیرتووشیب ،دوووی
هوب ،تسا هااخدور کی طسوج حج باق ةدنیلاآ یراذگراب آ طرووی .داوووی توویاعر بآ توویفیک یاهدرادااتووسا هووک
مهس ( دئاب داوو راب یدنب )WLA
ک راب ررکادح با یشخب10
هوطقا یگدوولآ عوبنو هوب هک تسا هاابور یوجآ اوی یولعف یا
یو داد یصخج مهس .دوی
( راوب یدنب )LA
با یدوصرد11
یگدوولآ عوبنو کوی هوب هوک توسا هواابور وک راب ررکادح هطقاریغ یوو داد یوصخج یجآ ای یلعف یا عوو مو .دووی
مهس هوطقا عباونو یاروب دوئاب داووو راب یدنب ( یا
و )WLA
مهوس هووطقاریغ عباونو یاروب راووب یدونب یا
ةفاووضا هوب(LA)
هییاح ( ین یا یا )MOS
لداعو ،12
.تساTMDL
( 1 )
LC=TMDL=)WLA+LA+MOS(
رد هویلخج وباق دوئاب داووو راوب ررکادوح ، یجرج نیدب یو ار هااخدور
هوب ،دروک نیویعج اوج درادااتوسا هوک یرووط
.دوووشا ضووقا هووااخدور یربراووک هووب طوووبرو بآ توویفیک و یراذگراب تیفرر تاعلاطو تویلاعف واویTMDL
یاوه
یو تروص هلحرو ای حطس دنچ رد هک تسا یفلتخو .دریگ
ا فل - بآ تیفیک یاهدرادناتسا ابع ةااخدور ییلااپدوخ تیفرر یسررب رد هوجوج اب ،دابآ
رهوی بری بآ نیوأج یارب هااخدور بآ با یشخب هکنیا هب هوب زویا یوشخب و )تسخا ةباب( اد ه هوباقح اوونع
یاوه
غاب یرایبآ یارب یبرواشک نیوب و اه
ةباوب( یبرواوشک یاه
یو دافتسا )مود ادااتسا ،دوی
و بروی بآ هب طوبرو یاهدر
ةباووب .دووی هووتفرگ رووظا رد هووطوبرو ةباووب ود رد یبرواوشک جنگ ةدودحو با تسخا ةباوب و ،کی بآ میسقج حو اج هواا
توشپ رد بآ تیادرب حو اج کی بآ میسقج حو با مود کی( دی باختاا )ود بآ میسقج( یبرواشک ةدکشااد 4
.)
بآ توویفیک یاهدرادااتووسا با هووطبار نوویا رد اروویا یاووه
( اوباس ترافح طیحو
،تسیب 1390 ) نیا رد .دی دافتسا
وروگ هوس هوب بروی یربراوک یاروب بآ تیفیک درادااتسا میسقج سپ هک یبآ( مود ورگ درادااتسا هک ،تسا دی یدنب دنااو ییادبدنگ و ییای یی ةیفصج ،لو عو یکیزیف ةیفصج با
هتخل و داقعاا ،یابرلک شیپ هج ،یباس
،ینیوشا و ویوسارتلیف
هب ًان ض .دی دافتسا )دوب دهاوخ بری باق ییادبدنگ یلد
یعوس ، ورگ نیا رد یسررب دروو یاهرتواراپ با یخرب دوبا با اووی و روووشک رد دوووجوو یاهدرادااتووسا رووگید با دووی ( یااوهج تویادهب اوباس یادیوایآ بآ درادااتسا )WHO
دافتوسا درووو بآ صووصخ رد نینچ ه .دوی دافتسا رد
درادااتسا با ،یبرواشک .دی دافتساFAO
ب - ینمیا ةیشاح رد هوک توسا یلواووع ریثأوج باجباب عقاو رد ین یا یرض
لدو یلحج رد تواوفج وجوو و هتفرگا رارق رظادو یباس
باداا و دی هبساحو یاهرتواراپ تظلغ یو دی یریگ
.دوی
وماا با سوپ ،یون یا یروض نیویعج یارب هعلاطو نیا رد ما
فلاتووخا تووسخا ،لدووو یمنووسرابتعا و یمنووساو ووحارو داد یوا ج باداا یاه
هیبی و یریگ هبوساحو ار دوی یباوس
مروا با دافتوسا اوب سپس و ، درک رازوفا
SMADA
نیروتهب ،
عیبوج و دی داد شبارب یجلاا تحا لاو تحا
20 آ دوصرد
حطوس شیازوفا یاروب( رتواراوپ روه یاروب ًاتیاها .دی نییعج انی طا هب دی هبساحو رادقو ،) روب ،یجلاا تحا شور ةلیسو
تیفیک درادااتسا طسوج دی نییعج ازیو دوزوفا اریا یاه
.دی
2 . 5 یدورو راب نازیم ای ییلااپدوخ تیفرظ نییعت .
هب باوب رد هوااخدور ییلااپدوخ تیفرر یبایبرا روظنو یاوه
اوی یراذوگراب ،)مود ةباب( یبرواشک و )تسخا ةباب( بری هب راب شهاک ،بآ دووجوو تویفیک هوک توفرگ ماماا یوحا
.دونکا ضوقا ار دی هتفرگ رظا رد یربراک درادااتسا ازیو یدورو راب ازیو ررکادح یوسررب درووو یاهرتواراپ با(Li)
سح رب(
kg/day
ةطبار با باب ره رد ،) 2
.دی هبساحو (
2 )
(Qh×Ch)+(Qp×Cp)+(Qnp×Cnp) = Li
ریداقو آ رد هک وQ
هبC
)هویااث روب عکورتو( یبد یجرج
یلیو( بآ یفیک یاهرتواراپ تظلغ و .توسا )روتیل رد مروگ
سیداا یاه ،h
وnp
هب زیاp
عباونو ،بارس هب طوبرو یجرج
هطقاریغ هوطقا عبانو و یا ، اراوک ه و یو یظع( دنتوسه یا
1329 .) راوب ررکادوح و هااخدور ییلااپدوخ تیفرر نییعج یارب
ابور ک دنیآرف با ،ها عوا هب هجوج اب و دی دافتساTMDL
اوب ،هوطوبرو یاهدرادااتوسا ،)بروی و یبرواشک( فرصو یواو ج یاروب داباوو راوب ،یون یا ةیویاح تویاعر هوب هجوج هوب )بروی تویادرب ةدودوحو رد تافوسف زمب( اهرتواراپ هوااخدور ییلااپدوخ اوج و دی دوزفا اهدرادااتسا ریداقو ارب .دی هبساحو حطس اج یدورو دنیلاآ راب رادقو تافسف ی
.دی داد شهاک رظا دروو درادااتسا
2 . 6 هیبااش . لداام رد هااناخدور ةااسدنه یزاااس
QUAL2KW
QUAL2KW
لدووو یارووب هووب ار هووااخدور ریووسو ،یباووس
هعطق میسقج ییاه یوو یدونب
میوسقج نویا ،دونک یاروب یدونب
ابع ةااخدور کی قباطو دابآ
4 یا .تفریذپ ماماا لدوو ن
یو طیاری رد ار هااخدور هب طوبرو تلاداعو دااوج اد
ئ یو و
توسا رداوق هوواارب نیا .دنک یلحج یکیوانید هبی نینچ ه ژیوسکا باویا ،لوولحو ژیوسکا رویظا ییاهرتواراپ
یهاووخ
،یولآ رفسف ، ک رفسف ،قلعو داوو ،هتیدیسا ،اود ،ییای ییویب ا یوروتیا ،یکایاووآ یورتیا ، ک یورتیا یوروتیا ،یوجارتی
کوبلج و یولآ یوروتیا ،یتیرتیا هوااخدور ةکبوی رد ار اوه
هیبی یوو لدوو نویا .دنک یباس ،داووو یلووط شوخپ دوااوج
هووج تابوووسر باوویا دروووو ژیووسکا ،یوونبرک داوووو ینیووشا
هیبوووی رد ار ویوووساکیفیرتینید و ویوووساکیفیرتیا یباوووس
رتواراپ هب بآ یفیک یاه دروآ باسح
(
Chapra & Canale.,
).2006
لکش 4 هعطق ۀوحن . سابع هناخدور ریسم یدنب
نادمه دابآ
نایرج ةنزاوم هناخدور
یوو آ یددع ح هب روکذو لدو هک یلصا ةلداعو ،دبادروپ
امباج ةلداعو یی
شخپ/
کی دعب ی .تسا هب هجوج اب کوی
2
ةباووب یارووب مرووج لایووب ةووطبار لدووو رد ،هووااخدور با ماi
QUAL2KW
هب ةطبار تروص 3
یو یرعج .دوی
( 3 )
ab,i '
i i i i
i i i i i
i i i i
' '
hyp,i
i i
i i i ,i i
i i i
dc Q Q Q E
c c c c c
dt V V V V
E W E
c c S c c
V V V
1 1
1 1
1 2
Ci
او لا رد یوفیک رتواراپ تظلغ : وسح روبi
g/m3
؛
Vi
: ا لا ممح وسح ربi
m3/d
؛ وسح روب اووب :t
؛d Ei’
:
ا لا نیب راشتاا یرض وi
؛i+1 Qi
او لا اویرج یبد :
i
سح رب
m3/d
؛
Wi
هوب یوفیک رتواراوپ یجراوخ یراذگراب :
ا لا بi
سح ر ؛g/d
Si
رد یوفیک رتواراپ فرصو و دیلوج :
شنکاو رثا موسیااکو و اه
او لا رد مروج لاوقتاا یاوه روبi
سح
g/m3/d
؛
c2,i
بووسر هوقطنو رد یوفیک ءزوج تظلغ
و کیئهرپیاه
Qab,i
ةباب با یجورخ ةدنیلاآ یبد سحرب ماi
m3/d
دنیلاآ عو مو هک هطقا یاه
هطقاریغ و یا وای ار یا
یو دوی .
لکش 1 هناخدور یمرج نزاوت راتخاس . (
Pelletier et al., 2008 )
i
نایرج
یدورو یجورخنایرج
یگدیشخپ یگدیشخپ
راب هدوت
یا یبذجراب
لاقتنا یرفسمتا
تابوسر کبلج
فک
3 جیاتن . با انی طا لوصح یارب ،یربراک یاهرادااتسا نییعج با سپ
یاروب .دی نییعج ین یا هییاح ، سانو تیفیک اب یبآ نتیاد نییعج ةییاح ین یا رتواراپ ره
، سپ شباروب با عویبوج
اوه ی
راوآ ی رب لتخو داد
یاه ،یجادهاوشو قباوطو
اوب کوی 2
رتهب نی بوج عی راوآ ی ووبآ اسارب یاک
رئوکوسا باوختاا
دی . اسارب ا نی کی یاوهرتواراپ
، DO
وBOD
باCOD
بوج عی لاورا
،
NH4
و
PO4
با عیبوج وسریپ پیج 3 و
NO3
با عیبوج ول لاورا رتواراپ هس ی
یوریپ یو .دوننک هوب رووط
یلک عیبوج لاورا نیرتشیب اوبطاا ق ار اوب داد یاوه دووجوو
دراد . جیاتا ویاح لاو عا هوب طووبرو هی
ا یون ی جابوساحو ی روب
ةدودحو درادااتوسا روه
،رتواراوپ لودوج رد 2
دوی دروآ
.تسا
لکش 6 عیزوت رادومن . یسررب دروم یاهرتماراپ هب طوبرم یرامآ یاه
Actual Data
Distribution
Normal Distribution
Weibull Probability Value
0.0 0.5 1.0 1.5
-0.5 -1.0
0.2 0.4 0.6 0.8 1.0
Actual Data
Distribution
Normal Distribution
Weibull Probability Value 0.0
0.5 1.0 1.5 2.0 2.5
-0.5 -1.0 -1.5 -2.0 -2.5 -3.0
0.2 0.4 0.6 0.8 1.0
DO BOD
Actual Data
Distribution
Pearson Type III
Weibull Probability Value
0 2000 4000 6000 8000 10000
-2000
0.2 0.4 0.6 0.8 1.0
Actual Data
Distribution
Normal Distribution
Weibull Probability Value 0
1 2 3 4 5
-1 -2 -3 -4 -5
0.2 0.4 0.6 0.8 1.0
Actual Data
Distribution
3 Parameter Log Normal
Weibull Probability Value
0 50 100 150 200 250
-50 -100
0.2 0.4 0.6 0.8 1.0
Actual Data
Distribution
Pearson Type III
Weibull Probability Value
0 50 100 150 200
-50 -100
0.2 0.4 0.6 0.8 1.0
NO3 NH4
COD PO4
ازیو رد رظا هتفرگ دی یارب فراصو یبرواشک 37
/ 1993 02
/ 9923 42
/ 4224 72
/ 99 92 / 49 12 / 2
:یلک جیاتا یبایبرا ،دوی اویب زویا ًلابوق هوک هواوگاا ه
نیونچ ه و هوااخدور یهدوبآ ایرج موادج ینحنو اسارب تو نیگاایو هبساحو داد هلاوس هوس کرح
ةرود یهدوبآ یاوه
یراوآ 43 ( هلاس 1320 - 1392 اوو یاروب لاورا یبد ،) یاوه
هب دی هبساحو رادقو سپس .دی نییعج یسررب دروو اوونع
دوی ارجا و یفرعو لدو هب یدورو یبد .
کوی 7 تاروییغج
داور ک یفی گدولآ و ی هااخدور رد باوب لوط ة جاوعلاطو ی رد(
تروص اویرج دوجو یوبد
وورا )لا رد هوااخدور ار
اوشا
یو دهد . قباطو ا اب نی لووط رد لولحو ژیسکا ازیو ، کی
اب یلو ،هتیادا یریگ شچ رییغج ریسو یادتبا یرتوولیک کی یارتوووولیک اووج ریووسو ةوووادا 100
+ 4 تیعووضو هووب تبووسا ،
هب ،نیتسخا طوسوتو ازیو
2 / 1 یوئزج یبوسا توفا دوصرد
هوب ،ریوسو یاهتاا اج سپس و هتیاد ازویو
2 ءاوقجرا دوصرد
یو ،تاروتیا و مویاووآ هب طوبرو یاهرادو ا هب هجوج اب .دبای دوونیآرف ،هووااخدور لووولحو ژیووسکا و یووبد شیازووفا اووب یدووبج ثووعاب ژیووسکا و هووتفرگ تروووص ویووساکیفیرتیا اوج ،تاروتیا شیازوفا نویا .توسا دوی تاروتیا هب مویاووآ یارتوولیک 200
+ 3 هب ، طوسوتو روط 12
توسا دووب دوصرد .
مأوج هک یبد شیازفا ًان ض اب
شیازفا ،توسا ژیوسکا یبسا
ریداوقو و دوی هوااخدور بآ تیفیک ءاقجرا ثعاب وBOD
هبCOD
طسوتو روط 42
یو شهاک دصرد رووا نویا .دونبای
دوی هوااخدور رد تافوسف تیعوضو دوبهب ثعاب نینچ ه ، اراوک ه و یرایرهوی( جیاوتا اوب قویقحج نیا جیاتا .تسا 1390 ؛
Shraideh et al., 2013; Bagherian Marzouni et al., 2014; Sarda & Sadgir, 2015
مه ) .دراد یااوخ
:هوااخدور ییلااوپدوخ تیفرر هوب
ازویو نیویعج رووظنو
رووظنو نیدوب .دوی نیویعج یدورو راوب ازویو ،ییلااپدوخ یارب دی یرعج درادااتسا هک یااوب اج یدورو راب شیازفا ضقا رظا دروو ةدافتسا یو هوادا ،دوشا
هوک یدراوو رد .دبای
درادااتوسا اوسارب( دوی نییعج رادقو با شیب یدورو راب شهاووک درادااتووسا اووسارب آ رادووقو ،)دوویاب رووظا دروووو یو جیاتا .دبای صاح
عج با نیی فرر تی ییلااپدوخ هوااخدور
باب رد یاه هطوبرو رد رج تلاح ای
وبد ی هوااخدور لاوورا
رد لودج 3 را ئا دی ه .تسا
رب اسا جیاتا هئارا دی رد نیا فراوصو یاروب ،لودج
ریداقو هچاانچ ،بری ،BOD
،COD NH4
و
NO3
هب یجرج
ازیو اج 1 ، 3 / 0 ، 3 / 9 و 10 روظا با بونه ،دنبای شیازفا ربارب
هوک دروک هجوج دیاب .دنتسه لوبق باق بری یاهدرادااتسا با بآ توویادرب ووحو و توویعقوو هووب هووجوج اووب روووا نوویا هوچاانچ .تسا )تسخا ةباب( بری فراصو یارب هااخدور یباویبرا نویا ،دبای رییغج بری بآ تیادرب حو دنیآ رد تافوسف رادوقو هوک توسا روکذ هب مبلا .دوب دهاوخا ربتعو فراصو یارب دی نییعج درادااتسا با شیب راو ه هااخدور یو و تسا دوب بری هب تسیاب
ازیو 24 / 0 نیتوسخا رادقو
شهاک هوچاانچ ،یبرواوشک فراوصو یاروب نینچ ه .دبای
ریداقو ،BOD
،COD NH4
،
NO3
و
PO4
هب ازویو اج یجرج
32 ، 22 ، 22 ، 42 و 40 رووظا با بووونه ،دوونبای شیازووفا رووبارب
.دوب دنهاوخ لوبق باق یبرواشک یاهدرادااتسا
لکش 7 هناخدور یفیک تیعضو رد لامرن یبد رثا یسررب یاهرادومن .
گاا ه هوب هوجوج اوب رووا نویا دوی اویب زیا ًلابق هک هاو
فراوصو یاروب هوااخدور با بآ تویادرب حو و تیعقوو اوب شهوژوپ نویا جیاوتا .توسا ربتعو )مود ةباب( یبرواشک جیاوتا
(Zhang et al., 2012; Raga Irsanda et al., 2014;
Salvai & Bezdan, 2008)
.تساتسار ه
وو یاهرتواراپ یبسا شیازفا ازیو هوب تبوسا ،روظا درو
لودج رد هطوبرو یاهدرادااتسا 4
.توسا دوی داد اوشا
ازیو ،لودج نیا اب قباطو روصانع هوب تبسا BOD
روگید
شیازووفا یرتووشیب رگا ،هتوویاد
هووچ تواووفج یریگ ووشچ ار
ی ا اوج نیب رصانع هطوبرو دهاشو .درک نینچ ه نیرت ک
هب طوبرو ،تسخا ةباب رد ییلااپدوخ ازیو د وCOD
ةباب ر
هب طوبرو مود
NO3
.دی نییعج
5.9 6.0 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6
0.00 2.00 4.00 6.00
DO (mg/L)
هیلوا طیارش DO(mgO2/L)
هخاشرس زا هلصاف (
)km 0.0
1.0 2.0 3.0 4.0 5.0 6.0 7.0 8.0
0.00 2.00 4.00 6.00
BOD (mg/L)
هیلوا طیارش BOD (mgO2/L)
هخاشرس زا هلصاف km(
)
0.0 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0 6.0 7.0 8.0 9.0 10.0
0.00 2.00 4.00 6.00
NO3 (ugN/L) Hundreds
هیلوا طیارش NO3(ugN/L)
هخاشرس زا هلصاف (
)km
0.0 2.0 4.0 6.0 8.0 10.0 12.0
0.00 2.00 4.00 6.00
NH4 (ugN/L) Hundreds
هیلوا طیارش NH4(ugN/L)
هخاشرس زا هلصاف (
)km
0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0 3.5 4.0 4.5 5.0
0.00 2.00 4.00 6.00
po4 (ugN/L) Hundreds
هیلوا طیارش PO4 (ugP/L)
هخاشرس زا هلصاف (
)km 0.0
5.0 10.0 15.0 20.0 25.0
0.00 2.00 4.00 6.00
COD (mg/L)
هیلوا طیارش COD
هخاشرس زا هلصاف (
)km
یراذگراب یلعف
21 / 0 22
/ 0 22
/ 2 29
/ 22 02
/ 27
تیفرر داباو 27
/ 32 22
/ 22 22
/ 22 90
/ 1272 79
/ 920
تیفرر ییلااپدوخ 49
/ 33 21
/ 22 32
/ 22 79
/ 1731 27
/ 927
لک هناخدور
PO4
NO3
NH4
COD BOD
یراذگراب یلعف
22 / 4 21
/ 12 10
/ 2 22
/ 193 94
/ 79
تیفرر داباو 27
/ 32 19
/ 191 22
/ 29 42
/ 1710 22
/ 1009
تیفرر ییلااپدوخ 29
/ 37 202
22 / 94 73
/ 1903 79
/ 1029
بری یارب بآ تیادرب حو تسخا ةباب* یبرواشک فراصو یارب بآ تیادرب حو مود ةباب**
لودج 4 ( یفیک یاهرتماراپ شیازفا ةسیاقم . kg/day/mg/l
هب تبسن ،) یاهدرادناتسا
هطوبرم
باب
PO4
NO3
NH4
COD BOD
)بری درادااتسا( لوا 01
/ 19 12
/ 12 23
/ 17 19
/ 17 32
/ 20
)یبرواشک درادااتسا( مود 74
/ 12 22
/ 2 27
/ 13 32
/ 17 72
/ 19
قباطو اب کی 2
، یاهرادو ا ةااتسآ
باومو یاوهرتواراپ
دروووو یووسررب رد لوووط رد یبرواووشک و برووی ةباووب ود
،هااخدور میسرج
دی داا ا اسارب . نی
ا اهرادو اوب و هوجوج
ازووفا هووب شی ازوویو دوونیلاآ تووظلغ اووه
رد ووحو دورو هووب
هااخدور
، هب بوساحو روظنو ة
لااوپدوخ اووج یی
، آ هوب ویلد
ااتسهوک ی ی و هقطنو دوب ی
هداوه ،هااخدور سانو ی
هب
یبوخ ماماا
،تسا هتفای هب
یروط هک سکا رادو ا ژی
لوولحو
باب رد ة بری
، ازفا دوجو اب شی
لاآ توظلغ دونی
اوه شهاوک
سوسحو ی هتیادا
، ولو ی ووادا رد ة وسو ری وی شهاوک اوب ی
و هااخدور تیادرب
بآ رد وسقج وحو می
بآ ،کوی اروب ی بری فراصو
، و ازی سکا ژی دواور لوولحو یوشهاک
ادویپ
درک رت ک و نی حطس ژیسکا لوولحو رد یاوهتاا هوااخدور
تسا . نینچ ه یاروب رتواراوپ وBOD
NH4
نیرتوشیب راوب
سارب دراو برواشک درادااتسا ا
ی رد حو میسقج بآ
،ود
هب ازیو 92 / 49 یلیو مرگ ل رد رتی و 42 / 4224 و ورکی روب مروگ
ل رتی .دوی هبساحو یاروب
رتواراوپ
، COD
تاروتیا تافوسف و
نیرتشیب ک رد رادقو رتوولی
940 + 4
، هب جرج ی هب و ازی 72 / 99
یلیو مرگ رب روتیل و 02 / 9923 و 37 / 1993 وروکیو روب مروگ
ل رتی ب دو .
لکش 8 . یاهرادومن ةناتسآ
زاجم یاهرتماراپ سرب دروم
ی هناخدور لوط رد
، ساسارب بد ی لامرن
4 هجیتن . تاداهنشیپ و یریگ ةوااخدور ییلااوپدوخ اووج یوسررب شهوژوپ نیا با فده
ابع و یفیک یاهرایعو و اهدرادااتسا تیاعر اب اد ه دابآ
یاهرتواراپ یبق با یگدولآ ،DO
،BOD
،COD NH4
،
NO3
و
PO4
یدووعب کووی لدووو صوووصخ نوویا رد .تووسا دوووب
QUAL2KW
داد با دافتسا اب بادواا یاه
رد دوی یرویگ
لاوس اوو دادروو و دادرخ ،تشهبیدرا یاوه
1390 ، 1391 و
1394 هوااخدور ییلااپدوخ تیفرر نییعج یارب .دی دافتسا
دونیآرف با هواابور ک راب ررکادح و .دوی دافتوساTMDL
تا هب هک تسا آ رگاایب جیا دووب ییرپ و یااتسهوک یلد
هب یهداوه ،هقطنو یو تروص یبسانو وحا
هوچاانچ و ،دریذپ
ریداقو ،BOD
،COD NH4
و
NO3
هوب ازویو اوج ویجرج 1
،
3 / 0 ، 3 / 9 و 10 روووظا با بوووونه ،دووونبای شیازوووفا روووبارب
رادوقو .دووب دونهاوخ لووبق باق بری یاهدرادااتسا
PO4
ه هااخدور فراصو یارب دی نییعج درادااتسا با شیب راو
هوب توسا مبلا و دووب بری ازویو
24 / 0 نیتوسخا رادوقو
ریداوقو هوچاانچ زویا یبرواوشک فراصو یارب .دبای شهاک ،BOD
،COD NH4
،
NO3
و
PO4
هب ازویو اوج ویجرج 32
،
22 ، 22 ، 42 و 40 رووظا با بووونه ،دوونبای شیازووفا رووبارب
اق یبرواشک یاهدرادااتسا نویا اوسارب .توسا لووبق وب
0 10 20 30 40 50 60
0 1 2 3 4 5 6 7
BOD (mg/L)
هخاشرس زا هلصاف (
)km
برش درادناتسا
یزرواشک درادناتسا 1 بآ میسقت
بآ میسقت 2
0 1 2 3 4 5 6 7 8
0 1 2 3 4 5 6 7
DO (mg/L)
هخاشرس زا هلصاف (
)km
DO (mgO2/L) برش درادناتسا
یزرواشک درادناتسا 1 بآ میسقت
بآ میسقت
2 DO sat
0 1 2 3 4 5 6
0 1 2 3 4 5 6 7
NH4 (ugN/L) Thousands
هخاشرس زا هلصاف (
) km
NH4 (ugN/L) برش درادناتسا
یزرواشک درادناتسا 1 بآ میسقت
بآ میسقت 2
0 2 4 6 8 10 12
0 1 2 3 4 5 6 7
NO3 (ugN/L) Thousands
هخاشرس زا هلصاف (
) km
NO3 (ugN/L) برش درادناتسا
یزرواشک درادناتسا 1 بآ میسقت
بآ میسقت 2
0 5 10 15 20 25
0 1 2 3 4 5 6 7
PO4 (ug/L) Hundreds
هخاشرس زا هلصاف (
) km
Po4 (ugP/L) برش درادناتسا
یزرواشک درادناتسا 1 بآ میسقت
بآ میسقت 2
0 20 40 60 80 100 120
0 1 2 3 4 5 6 7
COD (mg/L)
هخاشرس زا هلصاف (
) km
COD (mg/L) برش درادناتسا
یزرواشک درادناتسا 1 بآ میسقت
بآ میسقت 2
