هدکشناد یزرواشک ی
یعیبط عبانم و
یماد مولع یشزومآ هورگ
نایاپ هجرد تفایرد یارب همان دشرا یسانشراک ی
هتشر رد شیارگ یماد مولع یزرواشک یسدنهم ی
و کیتنژ ماد حلاصا
:ناونع
تیعمج یکیتنژ راتخاس یسررب بسا
اه لامش ی یاهرگناشن زا هدافتسا اب برغ
هراوهامزیر یا
اسا دیت امنهار :
تیاده تمعن رتکد قیرویا
رتکد یفیرش دیس اضر
اسا یت د رواشم :
نیب کین دیعس رتکد رتکد یروکش شویرادریم
رگشهوژپ :
ولرادولج درمدازآ هماهلا
رذآ 96
مان یگداوناخ وجشناد
: دازآ درم ولج ولراد
مان هماهلا :
ناونع نایاپ همان تیعمج یکیتنژ راتخاس یسررب : بسا
اه یاهرگناشن زا هدافتسا اب برغلامش ی یا هراوهامزیر
دیتاسا امنهار : تیاده تمعن رتکد قیرویا
- یفیرش دیس اضر رتکد
دیتاسا واشم نیب کین دیعسرتکد :ر -
رتکد یروکش شویرادریم
عطقم لیصحت ی دشرا یسانشراک هتشر
یماد مولع یزرواشک یسدنهم
شیارگ و کیتنژ ماد داژن حلاصا
هاگشناد ققحم یلیبدرا
هدکشناد یعیبط عبانم و یزرواشک
خیرات
عافد 07 / 09 / 1396 دادعت
حفص تا : 77
هدیکچ : هب یا هقباس اب اتمه یب یتورث ناریا رد .تسا نوگانوگ یاهداژن أدبم و بسا شرورپ دهم ناریا روانهپ نیمزرس
هک دراد دوجو یموب بسا ناهج ندمت خیرات لوط یکیتنژ دوبهب یارب
بسا اه وب ی یم ب ندش ارجا دهاش دیا یاه همانرب
روشک رد نآ ی هعسوت صاخ یعامتجا طیارش و نید ،ام گنهرف رد یراوس بسا شرتسگ هب هجوت اب ،میشاب یا هعسوت .تسا ریذپ ناکما اذل
یکیتنژ عونت یسررب هب شهوژپ نیارد بسا
اه یا هراوهامزیر یاهرگناشنزا هدافتسا اب برغلامش ی
.دش هتخادرپ هراوهامزیر
اه زا یکی رگناشن تاقیقحت رد یکیتنژ عونت ییاسانش رد جیار و دنموس یاه یم
ب ور نیا زا دشا
یاه هراوهامزیر زا COR082
COR071، LEX54 ،
COR058 ، LEX33 ،
HMS03 ، ASB02 ،
HMS07 و
یکیتنژ عونت یاسانش یارب زا .دش هدافتسا روشک رد دوجوم فلتخم یاه تیعمج
100 هب یریگ هنومن بسا سأر
لمع آ سپس .دم ونژ DNA
یم ب زا هدافتسا اب و جارختسا نارادناتسپ نوخ زا جارختسا تیک زا هدافتسا ا 8
رگناشن
یا هراوهامزیر هب هدشرکذ
دیدرگ ریثکت رظن دروم تاعطق .
یدومع زروفورتکلا لژ یور رب ریثکت زا لصاح تلاوصحم
و دندش یرازگراب روم پیتونژ نییعت زا دعب
. دنتفرگ رارق یرامآ زیلانآ د ره یازا هب هدش هدهاشم للآ دادعت نیگنایم
هاگیاج 729 / 13 هاگیاج هب طوبرم یلکش دنچ نیرتشیب .دمآ تسد هب COR082
نیگنایم اب 833
/ 16 نیرتمک و
هاگیاج رد زین یلکشدنچ COR071
اب 333 / 10 .دش هدهاشم آ
ی هرام نیرتمک و نیرتشیب )اه تیعمج زیامت(Fst
اگیاج ود هب طوبرم رادقم ه
ASB02/COR071 رادقم هک دوب
058 / 0 و 033 / 0 ناشن ار زیامت زا یکاح هک دنداد
.دوب یسررب دروم یاه تیعمج رد بسانم یکیتنژ هکداد ناشن یلوکلوم سنایراو زیلانآ
83 سنایراو نازیم زا دصرد
و هدوب یدرف سنایراو هب طوبرم هدش هدهاشم 16
زین نیا هک .تسا یدرف نیب سنایراو دصرد یم
ت باختنا لیلد هب دناو
تسا هدش درف لخاد یکیتنژ عونت شیازفا هب رجنم هک دشاب رتشیب ی هلصاف اب دنواشیوخ ریغ دارفا صخاش نیرتلااب .
وب تیعمج رد نوناش یم
ب رادقم ا 886 / 2 تسد هب آ
نازیم اب یروش هرد تیعمج رد نوناش صخاش نازیم نیرتمک و دم
926 / 1 رب آ .دش درو
دیلک هژاو , : بسا اه ،یکیتنژ عونت ،یا هراوهامزیر رگناشن ،برغلامش ی
1-1 - همدقم یرایسب خیرات لوط رد .تسا بسا ،هدرک یهارمه ار ناسنا یخیرات و یلماکت ریس رد هک یناویح اهنت بسا ریثات تحت یشزرو و لقن و لمح ،یزرواشک ،یماظن تاروما رد رشب یاه تیقفوم و اه تفرشیپ زا
هارمه هب رشب دشر و یگدنز یگتخیمآ مهرد .تسا هتفرگ رارق بسا
اه راک گنج یارب هک یی اهنآ زا رفس ای
هدافتسا یم
ک یگداوناخ هرجش نتفای هدش ثعاب هک تسا دایز ردقنآ ،در بسا
اه هعلاطم لثم هقطنم ره ی
دهد ناشن ار اه تلم ترجاهم هچخیرات زا یشخب نآ خیرات ،درف یرهپس(
1392 ).
ناریا روانهپ نیمزرس
ه یب یتورث ناریا رد .تسا نوگانوگ یاهداژن أدبم و بسا شرورپ دهم خیرات لوط هب یا هقباس اب اتم
مامت دج خیرات یهاوگ هب و هتشاد درف هبرصحنم یاه یگژیو بسا نیا .دراد دوجو یموب بسا ناهج ندمت بسا اه یزورما زاتمم و لیصا ی یم
ب دشا ( یدیما روصنم
، 1390 ).
دودح ناریا رد بسا تیعمج 155
رازه
لماش و دنا هتفای شنکارپ هقطنم بسحرب هک تسا سأر ا
بس اه ،قرش لامش رد نمکرت ی بسا
اه هرق ی
،برغ لامش رد غاب بسا
اه ،زکرم و برغ رد درک ی بسا
اه لامش رد رزخ هچبسا ،برغ رد برع ی
و بسا اه یبرغ بونج و زکرم رد ییاقشق ای یوش هرد ی یم
ب ،ناراکمه و یدیرم( دشا 1391
.) هرق بسا
هک تسا ناجیابرذآ ِ هقطنم صتخم یاهداژن زا یکی غاب ناجیابرذآ و لیبدرا یاهناتسا رد نآ شنکارپ
یقرش یم ب سأر تسیود زا رتمک داژن نیا دادعت و دشا یم
ب و یرادهگن هب یا هژیو هجوت تسا مزلا هک دشا
دوش ینژ نزخم و یداژن حلاصا ظاحل زا داژن نیا ظفح (
ناخرف
،1
2008 ) یخرب تیعمج هزادنا رد شهاک.
هنوگ ییاه ینارگن هب رجنم یموب یاه هدش ناهج یحاون زا یرایسب رد بایمک یاهداژن ظفح دروم رد
تسا . یارب هدنام یقاب یاه تیعمج رد هتفرگ لکش یدرکلمع و یکیتنژ یاه یگژیو ندرک صخشم
یرورض ضارقنا رطخ رد تاناویح تیریدم یم
ب ،یپیتونف تایصوصخ هب طوبرم تاعلاطا لماش هک ،دشا
یمک تافص یاه هاگیاج هعسوت ،یدرکلمع (
و شرورپ تیمها )QTL
یقاب یاه تیعمج ظفح تیاهن رد
هدنام یم ب دشا ،دلونوارگ و فچاد(
2006 للم نامزاس یزرواشک و رابوراوخ نامزاس یاهرامآ .)
دحتم ( )FAO
هک تسا یا هدنهد ناکت یاهرادشه یواح زین یناویح یاه هنوگ و اهداژن ضارقنا هنیمز رد
1. Farkhad
ا یریگولج رد ار یلعف لسن تیلوئسم اب دوجوم دهاوش ماغدا .دزاس یم نایامن ار یکیتنژ نزاخم ضارقنا ز
ام یهاگآ ،اهرگناشن یژولونکت زا لصاح تاعلاطا ماد یراجتریغ یاهداژن رد هدنام یقاب یتسیز عونت زا ار
یلداربولاه(دهد یم شیازفا
، 1995 .)
و یکیتنژ عونت تخانش و ییاانبریز رما کی ،یثراوت رئاخذ یدنب هقبط
قافوم یاحارط یاراب هایاپ
همانرب یداژن حلاصا یاه یم
ب یااه هاعومجم یراد هاگن و ظفح تیریدم ندومن ناسآ رد نینچمه و دشا
شیاپ لباقریغ یاهزاین عفر یارب دوجوم باختنا تردق ،عونت نادقف .دراد ییازسب شقن یکیتنژ رد یانیب
یکیتنژ عونت دزاس یم دودحم ار هدنیآ یم
ت هدننک فیصوت دناو ااهداژن ناایم و لاخاد رد یموانژ عونت
یاهداژن .دشاب بسا
اه برغ لامش ی تیعمج کچوک هزادنا لیلد هب
ناش ساسح یکیتنژ عونت شهاک هب
مزلا یکیتنژ تایصوصخ هب هجوت اهداژن نیازا تظفاحم یارب و دنتسه یم
ب هتفراشیپ یاهرواشک رد .داشا
ت نیرتشیب یکیتنژ عونت نتفر تسد زا رظن زا نونکات ردان یاهداژن هب هجو
یم ب یناهج تیریدم رد اما ،دشا
یاهداژن نایم توافت و دنرادن یساسا یتوافت اهداژن ریاس و رطخ ضرعم رد یاهداژن ،یناویح کیتنژ عبانم کدنا جیار دربراک یاراد یاهداژن و دربراک مک یم
ب هانوگ کای یاهداژن یمامت زا ییاه هنومن ظفح اب .دشا
نیرتشیب یاراد هک یکیتنژ توافت
یم ب دنشا یم ت ااه هانومن نایا دوامن ظفح ار یکیتنژ عونت رثکادح ناو
درف هبرصحنم یللآ تابیکرت ای اه للآ یاراد هک دندرگ یم لماش ار ییاهداژن یم
ب توافت لماک حرش .دنشا
ب یارب سرتسد رد حرش نیرتهب یکیتنژ هلصاف یاهرایعم یلو تسین ریذپ ناکما داژن ود نیب یکیتنژ ناای
یکیتنژ توافت یم
ب هاب زااین نآ ماجنا یارب یلو دنا هدش داهنشیپ یددعتم یکیتنژ هلصاف یاهرایعم .دنشا
تسا یللآ یناوارف هب طوبرم یاه هداد ،نوتلپمت(
2004 .)
دوجو مونژ یسررب یارب یددعتم یاه کینکت هک دنتسه یبیاعم و ایازم یاراد مادکره هک دراد
نا قیقحت فادها هب هتسب باخت
یم ش .دنو یاهرگناشن هژیوب یکیتنژ یاهرگناشن دامتعا لباق یرازبا هبDNA
.تسا تیعمج کیتنژ هعلاطم و یکیتنژ عونت هب طوبرم هعلاطم تهج هراوهام زیر یاه رگناشن نایم نیارد
ریثأت مدع ،ندوب زرابمه ،مونژ رسارس رد یفداصت عیزوت ،دایز یلکشدنچ نوچمه ییایازم ببس هب یا
،اهنآ رب یعونصم و یعیبط باختنا لیصا تاناویح باسنا نییعت یارب یارب راک تلوهس و ندوب نازرا
بسانم بسا هلمجزا یم
ب هج راب وراوخ نامزاس طسوت اه هراوهام زیر .دشا ا
_ین کیتنژ یللملا نیب هعماج
ناویح
FAO-ISAG
نوتپماه(تسا هدش هیصوت یتاعلاطم نینچ یارب لآ هدیا شور ناونع هب و
,ناراکمه 2004
)
1-2 - شهوژپ تیّمها و ترورض
ب ی رتش ور هتفرگ ماجنا تاعلاطم ی
بسا اه ی موب ی ور ارثکا ی اهداژن ی پساک ی ن هچبسا(
ی و )رزخ
تسا هتفرگ تروص درک بسا تاعلاطم و
ی ور رب ی اهداژن ی وب روشک برغلامش ی
هژ تروص غاب هرق داژن
ا هب هجوت مدع هک تسا هتفرگن ی
ن ب زا لامتحا داژن ی
ن ازفا ار روشک رد شنتفر ی
ش م ی و دهد اش ی د لاس رد
اه ی آ ی هدن ا ضارقنا دهاش ی
ن شاب داژن ی م . هجوتاب ا هب ی هکن اه داژن ی کچوک هزادنا اب
، تنژ عونت هب ی
ک ی
اربانب دنتسه ساسح ی
ن رورض ی ازا هک تسا ی
ن ارب اهداژن ی
تنژ نزاخم ظفح ی
ک ی ب عونت و ی ژولو ی تظفاحم
.ددرگ اهراک ماجنا ی
داژن حلاصا ی
ور رب ی بسا اه ی موب ی ن ی ز ن ی دنمزا عضو تخانش ی
ت تنژ ی ک ی تونف و ی پ ی
م و ی ناز نوخ مه ی و مآ ی هتخ رگ ی عمج ی ت رضاح تسا ن ناوتب ات ی
اهزا ی آ ی هدن مزرد ی هن اه ی گنهرف
،ی
داصتقا ی شزرو و ی شخب ءاقترا ار روشک دی
ازفا دهاش و ی
ش عمج ی ت بسا اه ی وب یم ش د . رگناشن ر ی هراوهامز
ا ی ارب هدش باختنا ی
ا ی ن لباق ندوب اراد هب هجوتاب هعلاطم ی
ت زرا ی با ی اج ی اه هاگ ی تنژ ی ک ی لکشدنچ ی
و
ذپ ثراوت ی
ر ی مطا و ی نان اتن هب تبسن لااب ی
ج هدما تسدب ی
ک دامتعا لباق و بولطم شور یم
ب .دشا اذل
ازا فده ی
ن شهوژپ
، زرا ی با ی تنژ عونت ی
ک ی بسا اه ی وب یم ب ات اب صوصخ یور رب رتشیب دیک
بسا اه ی
برغلامش
، عونت تخانش
، تنژ هلصاف و توافت ی
ک ی ا رد ی ن بسا اه تفرگ ماجنا .
رد ندیشخب دوبهب تهج
کینکت ،رگیدمه زا بسا فلتخم یاهداژن صیخشت یاه
م هک تسا هدمآ نیصصختم کمک هب یلوکلو
هدرک مهارف ار میقتسم تروص هب ناروناج یسررب ناکما نیب زا .تسا
هراوهامزیر زا هدافتسا اهشور نیا اه
ناونع هب رگناشن
دنمشزرا و قیقد یرما اهداژن رد دوجوم یکیتنژ تاعلاطم تهج ، یم
ب دشا نیا اریز رگناشن
اب یلکشدنچ یاراد لا
ناراکمه و سلاوکین( تسا یی
، 2009 ) هراوهامزیر . رد راب نیلوا بسا هب طوبرم یاه
رد هک دش هداد ناشن هک دندش یزاسادج و ییاسانش مونژ زا دئوس بسا
اه فروم یلپ رایسب اههاگیاج نیا
یم ب دنشا ( ناراکمه و دنلوکام
، 1994 .)
ب یکیتنژ عونت قیقد یسررب یار لا
ریثکت اب هک دوش هدافتسا یلوکلوم نیون یاهشور زا هک تسا مز
ندومن تاناویح کیتنژ یللملا نیب نمجنا طسوت هک بسا صاخ یاه STR
داهنشیپ تاعلاطم نیا یارب 1
دریگ یم ماجنا تسا هدش مونژ رد اه هاگیاج نیا .
بسا اه جو فلتخم ی مسیفروم یلپ یاراد و هتشاد دو
اب لا ناراکمه و یل( دنتسه یی ،
2006 یم ماجنا اه هراوهامزیر ساسا رب هک ییاهتست .) ر
هب دنریگ ریداقم
هنومن زا یمک یمن دودحم صاخ تفاب ای عبنم کی هب و دنراد زاین یکیژولویب یاه
دندرگ ناراکمه و ربو)
،
1990 ) هاگیاج نیا هدش شخپ مونژ رسارس رد هدنکارپ تروص هب اه
دنا . هراوهامزیر اب حطس یاراد اه
لا یی
یم رهاظت زراب مه تروص هب و دنتسه یتیسوگیزورته زا د هب .دنبای
نیا زا اهیگژیو نینچ دوجو لیل
رگناشن
،یگتسویپ لیلحت و هیزجت یارب اه و مونژ یرادرب هشقن ،بسن و یدلاو یاهنومزآ
تاعلاطم نینچمه
هدافتسا یعیسو روط هب ینژولیف یم
ش ناراکمه و یل( دو
، 2006 .) شرازگ قبط لاس رد FAO
1995
دادعت بسا اه هژیو هب بسا اه و رگراک ی بسا
اه شهاک هب ور یشحو ی یم
ب ناوتیم ار اهداژن زا یخرب .دشا
هدش ضرقنم اهداژن زا یخرب اما دومن ظفح دنا
. همانرب و هعسوت روظنم هب زا یتظافح یاه
بسا اه یسررب ،
عونت بسا اه ندومن ادیپ و ینژولیف تخرد مسر ور نیا زا .دسریم رظن هب یرورض تیعمج رد ینونک ی
تیعمج نیب تاطابترا سا
ب اه یرما تاناویح نیا ندومن یلها و لماکت زا ام رتشیب کرد یارب فلتخم ی
یم رظن هب یرورض دسر
( ناراکمه و زلیم
، 2005 .) یکیتنژ عونت شجنس تهج یددعتم تاعلاطم نونکات
تیعمج رد بسا
اه هلمج زا فلتخم یاهداژن تیعمج تاعلاطم نیا رد تسا هتفرگ تروص بسا
اه ربراب ی
یناملآ هلربآ(
ناراکمه و
، 2004 ) بسا اه برع داژن ی (
ناراکمه و روشناخ
، 2013 ) بسا اه نیپساک داژن ی
( ناراکمه و یدابآ دیس
، 2006 ) شرازگ تاعلاطم نیا یارب یتوافتم یجیاتن و تسا هتفریذپ ماجنا هریغ و
هعلاطم نونکات دوجو نیا اب .تسا هدش تیعمج یکیتنژ عونت شجنس یارب یا
بسا اه درک داژن ی هرد ،
هراوهامزیر زا هدافتسا اب ... و یروش تسا هتفرگن ماجنا اه
.
1. International Animal Genetic Association
مود لصف
ب
ر
عبانم یسر
2-1 - بسا
رد لاس یاه 1841 و 1870 رد یپ ییاسانش دادجا
بسا اه ی یزورما رد
هموح ندنل و رد رتسب
هناخدور دنیو
رد گنیمویاو ،اکیرمآ
ییاه هراوگنس زا
بسا طسوت دراچیر نوآ
ادیپ دش هک هب نارود
(نسوئإ 60-50 )شیپ لاس نویلیم
ینعی نیمود هرود زا نارود موس نیمز یسانش قلعت
.تشاد زا سپ
یسررب یاه هتفای نارود
یدعب نیمز
،یسانش مولعم
دیدرگ هک نیا اههراوگنس قلعتم
هب نیلوا بسا
دوجوم رب یور نیمز تسا هک مان یملع سوپیهوئا ار
یارب نآ باختنا دندومن
،نوتلاک(
1999 . )
هژاو بسا ای رد هک Aspa
اتسوا هدمآ تسا . ناتساب یسراپ رد و (asa)
رد و تیرکسناس (acva)
هدمآ تسا . بسا ای پسا یملع مان اب
Equus ferus caballus
ود زا یکی هنوگریز
یاه یشحو بسا
ferus(
Equus،
،نوسلیو(تسا)
2005 روناج نیا .) رادناتسپ
و مُسدرَف هریت هب و تسا نایبسا
یدنب هدر دراد قلعت
بسا اه زا 45 ات 55 هدش زاغآ وس نیا هب شیپ لاس نویلیم هتشذگ ،تسا
بسا اه کت و گرزب ی مس
کچوک یناروناج هب یزورما یمزاب مسدنچ و هثج
هب کیدزن .ددرگ 4000
شلات ناسنا دلایم زا شیپ لاس
.دنک یلها ار بسا ات درک بسا
اه هنوگریز ی caballus
هدش یلها نآ زا یرایسب هچرگا ،دنا
تعیبط رد اه
یم یگدنز دازآ دننک
و بسا اه دشن یلها زگره هک دنراد دوجو یی ه
هنومن یارب .دنا یکسلاوش بسا
اهنت
هنوگریز یقاب یشحو نونکات ًاعقاو هک تسا یا هدنام
.تسا
نایساک نیرهنلا نیب مدرم یارب هک دندوب اهنآ ، دنتفرگ راک هب ار بسا هک دندوب ینامدرم نیتسخن
ن یرگید یراک ناویح غلاا زا ریغ هک یم
ش بسا ،دنتخان دندرک یرادرب هرهب هدامآ و مار ار
یبارهس(
،
1891 .) یجنس رظن کی رد لاس رد هک
2004 یوس زا تنلاپ لامینا
تکرش اب 50000
زا رفن 73 روشک
،دش رازگرب بسا
اه زا ار مدرم ینتشاد تسود ناویح نیمراهچ هبتر .دندرک دوخ نآ
یوراد هگوژنوک نژورتسا هک تسا ییوراد
نژورتسا یم تسدب رادراب نایدام راردا زا و دراد
نیا .دیآ
،درلااب(تشاد دربراک ینومروه نیزگیاج ناونع هب هتشذگ رد وراد 2001
.) تخاس رد بسا مد یوم
و یهز یاهزاس هچنامک
،شکتسد ،شفک تخاس رد بسا مرچ .تسا زاین دروم
،تکاژ سابل و پوت ب
لابسی
یم هتفرگ راک هب مُس .دوش
بسا اه تخاس رد مه هدافتسا
یم ش دو ،نوئچتاک(
2000 ).
تفای و هدش هدنکارپ ناریا فلتخم قطانم رد یناریا بسا فلتخم یاه تیعمج یم
ش یاهراک .دنو
نا یحلاصا رثکا و تسا زیچان رایسب هنافساتم ناریا رد بسا یور رب هدش ماج
بسا اه یاراد یناریا ی
.دنتسین تاصخشم تبث و همانسانش بسا
اه یدنبنامزاس زا ،هتفرشیپ یاهروشک هژیوب ،ایند طاقن رتشیب رد
نمجنا اهنآ یارب و هدوب رادروخرب یصاخ لیکشت یداژن یاه
یم ش ا یاه نمجنا هتشذگ رد .دو یناریا بس
و نمکرت ،درک ،یناریا برع یاهداژن یارب ییاه باتک و هداد ماجنا هزوح نیا رد یاهدنکارپ یاهراک هدرک رشتنم نیپساک دنا
رفیرهپس(
، 2012 .)
2-2 - ناریا رد بسا تیعمج فگ ناوتب دیاش و تسا ناریا یلم یکیتنژ ریاخذ زا یکی بسا هتخیر نیرتدرف هبرصحنم زا یکی ت
یاه
یکیتنژ تسا هدنام یقاب رشب تسد رد زونه هک تسا یلها یاه ماد زا
. رشب دشر و یگدنز یگتخیمآ مهرد
هارمه هب بسا
اه هدش ثعاب هک تسا دایز ردقنآ هدرک یم هدافتسا اهنآ زا رفس ای راک ،گنج یارب هک یی
یگداوناخ هرجش نتفای بسا
اه ه گرب نامه زا ىشخب نآ خیرات هعلاطم لثم ىا هقطنم ره ی ییا
باتک زا
دهد ناشن ار اه تلم ترجاهم و ندمت ا(
،لیعومش 1995
.)
یراذگمان اهنآ هدنهد شرورپ ماوقا ااای شنکارپ قطانم بسحرب یناریا بسا فلتخم یاه تیعمج :زا دنترابع اه تیعمج نیا نیرت فورعم .دنوااش یم بسا
اه ،قرش لامااش رد نمکرت ی بسا
اه غاب هرق ی
،برغ لامااش رد بسا
اه ،زااکرم و برغ رد درااک ی بسا
اه و زکرم رد ییاقااشق ای یروااش هرد ی
،برغ بونج بسا
اه ،برغ بونج و برغ رد ناریا برع ی بسا
اه و قرش بونج و قرش رد یناتااسیس ی
بسا اه روشک لامش رد یشلات و نیپساک ی یم
ب دنشا قطانم رد اه تیعمج نیا همه رضاح لاح رد هتبلا .
ریا فلتخم دنوش یم تفای و هدش هدنکارپ نا
یفرعم هقباااس. بسا
اه یاه شلات هب ایند هب روشک لامش ی
لاااس هک ددرااگ یم رب زوریف زیئول مااناخ موااحرم 1344
فارطا زا ار تاناویح نیا زا یدودحم دادعت
اب سپس و لقتنم نارهت فارطا هب شرورپ یارب و هدرک یرادیرخ لباب و لمآ یاه ناتسرهش نتااشون
لاس رد .درک یفرعم ناهج رااسارس هب ار نآ یتلااقم 1350
ادها سیلگنا یتنطلس هداوناخ هب بسا نیا
.دااش سیسات ناتااسلگنا رد نیپساک بسا یتنطلس نمجنا ،نیپساک بااسا هب اهنآ هقلاع لیلد هب و دش
،اکیرمآ ریظن ییاهروااشک هب ناویح نیا فلتخم یاه لاس رد نیا رب هولاع ،ژورن ،کیژلب ،دنلیزوین ،ایلارتسا
هدوب ناریا یلامش یحاون رد ناویح نیا یلصا هاگتسیز هک نیا دوجو اب .تااسا هدش دراو نپاژ و هااسنارف ناواانع تحت ناهج طاقن زا یرایااسب رد رضاح لاح رد یلو
Caspian English Pony
یم هتخانااش
ن داژن نیا یارب هدش تبث نمجنا دنچ .دوااش تسا لاعف ایند رد زی
،یدابعدیس(
2006 .)
بسا رد هراق اکیرمآ دلوت و لماکت هتفای و زا قیرط لامش هب هراق ایسآ لقن ناکم هدرک تسا و ماگنه
ریزارس ندش هب هتسد یاه
،یقرش ینایم و یبرغ میسقت هدش تسا . رد قرش هچبسا اه ی
،یلوغم رد
برغ بسا اه ی نوخ درس و هتسد یا زا هچبسا اه هب دوجو هدمآ دنا و زا شخب ینایم بسا اه ی طسوتم
ادیپ هدش .دنا بسا اه ی هتسد ینایم هک ادتبا 120 یتناس رتم دق هتشاد دنا و رد رسارس رواخ هنایم و
ناتسودنه و
یایسآ یزکرم و بونج هیسور هدرتسگ هدوب
دنا هب جیردت لماکت هتفای و هب تروص بسا اه ی
یزورما هدمآرد
بسا ،دنا نمکرت
و بسا ییاسن بسا .دنتسه ییاسن
هب برغ ناریا لقتنم دش و زا نآ
بسا درک یزورما لصاح
دمآ . بسا درک زا برغ و ناتسبرع هب ناریا هار اقیرفآ لامش هب اجنا زا و رصم
،تسا هتفای برع بسا ترجاهم نیا لصاح
یم ب .دشا ناروناج یاه هداوناخ زا یکی ناناس بسا هداوناخ
هک دنتسه تسا دایز رایسب اهنآ نایم رد یا هنوگ نیب یاه شزیمآ
. زا رطاق دیلوت مه نآ فورعم لاااثم
تااسا بااسا و غلاا شزیمآ .
،تعرس زا و دراد قلعت هدیئوکیا هداوناخ هب هک تسا نارادناتسپ ءزج بسا
.تسا رادروخرب یهجوت لباق تماقتسا و تردق لاس رد
1970 دودح رد ناهج بسا تیعمج 95
م نویلی
دش دروآرب سار و
لاس رد مقر نیا 2008
هب 65 ار نویلیم س
نیا زا یمین دودح هک دیسر دادعت
اپورا رد
یم اقیرفآ و ایلارتسا ،ایسآ ،اکیرمآ رد بیترت هب هیقب و شاب
ن د ،ناراکمه و نایریصن(
2008 .)
یاراد ناریا 155
بسا سار رازه یم
ب .دشا هدنهد لیکشت تیعمج بسا
اه لماش ناریا یموب ی
بسا اه یناتسیس و رزخ هچبسا ،درک ،نمکرت ،)لیصا( برع ی یم
ب روهشم زا یکی ناریا برع بسا .دنشا
نایبا و یولاگس ،ینادمه ،نایداه ،نلایهک یاه هداوناخ ریز هب و هدوب ناهج رد دوجوم بسا یاهداژن نیرت میسقت یم ش وت دنمتردق یندب و مس نتشاد اب درک بسا .دنو و یخلاگنس یاه هداج رد تکرح ییانا
لماش ار یباجنس و یراشفا ،فاج هداوناخ ریز و هدوب اراد ار یناتسهوک یم
ش دو .
تاناویح نیرتمهم زا یکی ناویح نیا بوسحم یلها
یم ش هتشاد یناوارف شقن یمدآ یگدنز رد هک دو
تسا ناراکمه و اسورهام)
، 2011 ا.(
هژیو شقن بس رد ناسنا ندمت رد یا
5000 تسا هتشاد ریخا لاس
گنج رد ناویح نیا زا و هریغ و شزرو ،یزرواشک ،اه
تسا هدش هدافتسا (
نسلوا
، 2006 ن .) یاهداژ
یگدنز ناهج رد بسا زا یفلتخم یم
ک یگژیو ظاحل زا هک دنن و گنر ،نزو ،هزادنا ریظن یکیژولوفرم یاه
شور رد .دنراد توافت رگیدمه اب هریغ یتنس یاه
بسا اه ر رگیدکی زا یکیژولوفرم و یرهاظ یاهیگژیو زا ا
یم زیامت صخاش زا یضعب هک دنداد
ناونع هب دنتسناوتیم هریغ و تماقتسا ،تعرس ،نزو ،گنر هلمج زا اه
یبسانم صخاش یکیژولوفرم یاهرگناشن زا هدافتسا دوجو نیا اب .دنشاب اهداژن کیکفت تهج صخاش کی کیتنژ یاه توافت ندرک زیامتم یارب ن ی
یم ب اطخ اب هراومه شور نیا زا هدافتسا و دنتسین قیقد اریز دنشا
،رگیدمه زا بسا فلتخم یاهداژن صیخشت رد ندیشخب دوبهب و لکشم نیا لح یارب .تسا هارمه مهارف ار میقتسم تروص هب ناروناج یسررب ناکما هک تسا هدمآ نیصصختم کمک هب یلوکلوم یاهکینکت هدرک ور نیا نیب زا .تسا ش
هراوهامزیر زا هدافتسا اه ناونع هب اه
رگناشن دوجوم یکیتنژ تاعلاطم تهج ،
دنمشزرا و قیقد یرما اهداژن رد یم
ب نیا اریز دشا رگناشن
اب یلکشدنچ یاراد یلا
تسا ی (
و سلاوکین
ناراکمه 2009
.) هراوهامزیر دندش یزاسادج و ییاسانش مونژ زا دئوس رد راب نیلوا بسا هب طوبرم یاه
رد هک دش هداد ناشن هک بسا
اه هاگیاج نیا فروم یلپ رایسب اه
یم ب دنشا ( ناراکمه و دنلوکام 1994
.)
یکیتنژ عونت قیقد یسررب یارب لا
شور زا هک تسا مز ریثکت اب هک دوش هدافتسا یلوکلوم نیون یاه
ندومن
STR
تاناویح کیتنژ یللملا نیب نمجنا طسوت هک بسا صاخ یاه (
)ISAG
تاعلاطم نیا یارب
تسا هدش داهنشیپ .
ا هاگیاج نی مونژ رد اه
بسا اه اب مسیفروم یلپ یاراد و هتشاد دوجو فلتخم ی لا
دنتسه یی (
و یل
ناراکمه
، 2006 .) تست یم ماجنا اه هراوهامزیر ساسا رب هک ییاه ریداقم هب دنریگ
هنومن زا یمک یاه
یمن دودحم صاخ تفاب ای عبنم کی هب و دنراد زاین یکیژولویب دندرگ
( ناراکمه و ربو
، 1990 .) نیا
هاگیاج تروص هب اه هدش شخپ مونژ رسارس رد هدنکارپ
اب یلکشدنچ و دنا یلا
یم ناشن ار ی .دهد
هراوهامزیر اب حطس یاراد اه
لا تروص هب و دنتسه یتیسوگیزورته زا یی یم رهاظت زراب مه
هب .دنبای
یگژیو نینچ دوجو لیلد نیا زا اه
رگناشن
،یگتسویپ لیلحت و هیزجت یارب اه ،بسن و یدلاو یاهنومزآ
هدافتسا یعیسو روط هب ینژولیف تاعلاطم نینچمهو مونژ یرادرب هشقن یم
ش دو ( ناراکمه و یل
، 2006 .)
شرازگ قبط
FAO
لاس رد 1995
دادعت بسا اه هژیو هب بسا اه و رگراک ی بسا
اه شهاک هب ور یشحو ی
یم ب ار اهداژن زا یخرب .دشا یم
ت هدش ضرقنم اهداژن زا یخرب اما دومن ظفح ناو دنا
. و هعسوت روظنم هب
همانرب زا یتظافح یاه بسا
اه عونت یسررب ، بسا
اه یم رظن هب یرورض تیعمج رد ینونک ی نیا زا .دسر
تیعمج نیب تاطابترا ندومن ادیپ و ینژولیف تخرد مسر ور بسا
اه زا ام رتشیب کرد یارب فلتخم ی
یم رظن هب یرورض یرما تاناویح نیا ندومن یلها و لماکت دسر
( ناراکمه و زلیم
، 2005 .)
2-3 - بسا اه ناریا ی
کراوس تهج بسا زا و هتفای شورپ ناریا رد بسا راب نیتسخن یارب و یزرواشک ،یشکراب،یرا
دش هدافتسا ندیگنج هک تسا موب وزرم نیا زا
بسا اه هدش ردااص نااهج هاب و هتفای شرورپ رادمان ی
هک تسا نانچ شزرا اب یلااک نیا رودص تیمک و تیفیک .تسا یم
ت زا یرایاسب یواس و هاشیر ناوا
تسناد نیمز ناریا زا ار ناهج بسا یاهداژن (
یزورهب
،این 1390 ) یاهداژن یفرعم هب اجنیا رد . ناریا
هلمجزا
بسا اه یدرک و غاب هرق ،یروش هرد ،یبرع ی تسا هدش هتخادرپ
.
2-3-1 - یبرع بسا
هک یبرع بسا یم لیصا بسا نآ هب ناریا طاقن زا یخرب رد
زا یکی دنیوگ بسا یاهداژن
رد کبس
یم هنایمرواخ هقطنم هب قلعتم و ناهج نآ عفترم مد و زیامتم رس لکش لیلدب داژن نیا ییاسانش .دشاب
یم ناسآ .دشاب
فشک هک یروط هب هدش بوسحم ناهج رد اهداژن نیرتمیدق زا یکی بسا نیا ناتساب یاه
هب ار داژن نیا لوصا یسانش 4500
یم رب لبق لاس ،دنادرگ
بسا اه دوجوب هنایمرواخ هقطنم رد یبرع ی
گنج ای تراجت قیرط زا اجنآ زا و هدمآ هتفای راشتنا ناهج مامت هب اه
ب داژن نیا زا نینچمه ،دنا دوبهب یار
یگژیو ندیشخب هدافتسا تعرس و یریذپ نامرف ،لااب لمحت تردق لیبق زا اهداژن رگید یاه
یم دوش ،ویماس(
2003 ).
نیشن چوک برع مدرم تسد هب خیرات لوط رد یبرع بساداژن نیب دادتما رد
لماش نونکا هک( نیرهنلا
اتسبرع هریزج هبش و ناریا زا ییاهتمسق ،هیروس ،قارع یاهروشک یم ن
تسا تفای لماکت و دشر )ددرگ .
نیب ینامزاس هک هتفر شیپ دح نآ هب ات ناهج رد داژن نیا تیمها نامزاس ناونع اب نآ صوصخم یللملا
یم نآ یاضعا زا زین ناریا هک تسا هدش لیکشت ابیز داژن نیا ظفح یارب برع بسا یناهج .دشاب
بسا
یگژیو برع ن ریاس زا ار نآ هک دراد یرهاظ یاه
یم زیامتم بسا یاهداژ هزوپ هلمج زا ،دزاس
،کچوک
مشچ شوگ ،تشرد یسفنت یاهارجم و اه نتفرگ لااب ،راد سوق و فیرظ ندرگ ،ولج هب ور و کچوک یاه
زا یضعب .دننام مشیربا یمد و لای و تکرح ماگنه هب مد بسا
اه زا بسا یاهداژن ریاس هب تبسن برع ی
تمک هدند تفج کی ای و رمک هرهم کی .دنرادروخرب ر
بسا اه گنر هب لیصا برع ی هلین ،رهک یاه
یم تفای شربا و یکشم ،گنرک ،)یرتسکاخ(
گنر نیرت هدمع .دنوش یم تفایداژن نیا رد هک ییاه
هب دنوش
یم گنرک و هلین ،رهک بیترت .دنشاب
لکش 2 - 1 - یناریا لیصا یبرع بسا (
www.fa.wikipedia.org/wiki/hours )
2-3-2 -
یروش هرد بسا دنتفرگ راکب یریاشع و یموق یگدنز رد ار نآ ،هدرک مار ار بسا هک یناسک نیلوا خیرات یهاوگ هب
ا مان یروش هرد .دنتشاد ینابش داصتقا هک دندوب یدرگنابایب ماوقا نابز کرت یلیا هک یروش هرد لیا زا یلی
نیا یرهاظ ظاحل هب .تسا ناهفصا ناتسا بونج و سراف ناتسارد بسا
اه هب یدایز تهابش بسا
اه ی
دق .دشاب یم یوق یندب ،هتشارفا یمد ،فاص لپک داژن نیا یرهاظ یاه تملاع نیرتزراب زا .دنراد برع .دشاب یم برع بسا زا رتدنلب بتارم هب بسا وگ
.تسا رتدنلب برع بسا زا بسا نیا یاه ش گنر
بلاغ
و دشاب یم هلین و دنمس ،گنرک ،یئلاط رهک ًلاومعم داژن نیا بسا
اه رد .دوش یمن هدید دیفس ای و قلبا ی
نارهت یاهرهش رد یصوصخ شخب ناگدنهد شرورپ تمه هب بسا داژن نیازا یمک دادعت رضاح لاح –
زاریش )مریمس( ناهفصا –
ناجیابرذآ – یبرغ
هاشنامرک – مب –
نیمارو – یم یرادهگن شیک هریزج –
.دنوش
لکش 2 - 2 - یروش هرد لیصا بسا (
www.irhorseworld.org )
2-3-3 -
غاب هرق بسا زا یکی هک دشاب یم غاب هرق بسا ناریا روانهپ نیمزرس رد دوجوم یاهداژن نیرت یمیدق زا یکی
بسا اه رامش رد و تسا یمیدق یراوس ی بسا
اه نیا هکنیا هب هجوت اب .دوش یم هدرب مان نآ زا یناتساب ی
راد یناریا یاه هدوت ریاس هب تبسن یرتبسانم تیعضو یپیتونژ و یپیتونف تافص زا بسا ناونع هب اما د
یتیلاعف و دیدرگن تبث یناریا داژن کی لاس رد .تسا هدشن ماجنا نآ یارب یدایز
1981 نآ هیسور رد
،یلعف ناجیابرذآ روشک و نامز .تسا هدش نیودت و میظنت بسا نیا همان رابت باتک
یغاب هرق بسا نیاربانب
زا یکی هب بستنم هک بسا
اه بسا نیا همان رابت رد هدش تبث ی رد. دومن یقلت داژن ناوت یم ار دشاب
.تسا هداد ناشن دوخ زا یبوخ جیاتن غاب هرق بسا تعرس تاقباسم بسانم رایسب دربراک رب هولاع بسا نیا
رارق ناراکشزرو هدافتسا دروم ینار هکسلاک و ناگوچ ریظن ییاهشزرو رد ناناوجون و ناکدوک یارب یشزومآ هتفرگ تسا ،لوئاپ(
2005 ) .
ح نیا هلضع و نودنات رظن زا یلو هدوبن گرزب مادنا رظن زا یناتسهوک قطانم رد یگدنز رطاخ هب ناوی
ناویح نیا دق یرتمویب رظن زا .تسا ناتسهوک رد یگدنز صوصخم و دشاب یم یوق و مواقم رایسب یدنب نیبام 141 ات 145 ات ناملآ لثم کلامم ریاس رد یلو رتمیتناس 150
زین رتمیتناس هدید
یم ش دو رد .
زا یرایسب ندمآ دوجوب رد داژن نیا هتشگ مولعم هدمآ لمع هب تاقیقحت بسا
اه دهم هب کیدزن قطانم ی
روشک زا نیسپ ، تبریه ، یلوتانآ یاهداژن هب ناوت یم لاثم ناونع هب هک تسا هتشاد تلاخد شداژن
،هیکرت زا یرایسب و ناجیابرذآ زا زوب یلد و ناجیابرذآ ناتسقازق زا قازق ،موشوک ،هیسور زا رادراباک و ند
بسا اه مامت .درک هراشا ناتسهل ی بسا
اه یم غاب هرق دندوب صخشم قارب گنر اب غاب هرق هقطنم رد هک یئ
تلاخد داژن نیا یسور ند داژن تخاس رد تسا رکذ هب مزلا . دنتفگ م
اد میقتس تسا هتش
یزیگا(
،1
2005 ).
1. Ekiz
هک دشاب یم اروک و سرا هناخدور ود نیبام ناجیابرذآ رد غاب هرق هیحان ، بسا نیا دهم و هاگتساخ لیبدرا و یقرش ناجیابرذآ یاهناتسا فلتخم قطانم رد هک ییاه یسررب قبط . دوش یم هدیمان یناروگان
هناتسا یلامش طاقن بلغا رد هک دهد یم ناشن هتفرگ ماجنا هناشن ای و دراد دوجو داژن نیا هدش رکذ یا
،رها یناتسهوک قطانم رد نآ رت عیسو یگدنکارپ هژیو هب هدش هدهاشم هقطنم رد بسا نیازا یئاه هب لیبدرا ناتسا رد یمرگ و ناغم هقطنم رد سرا یاه هرانک و یقرش ناجیابرذآ رد نارواخ ،ربیلک ،ناقزرو ام یلصا لیلاد زا یکی .دروخ یم مشچ رد هدش رکذ قطانم ندوب هلوزیا قطانم نیا رد داژن نیا یراگدن
تسا هدوب لبق یاهلاس
،سکیردنه(
1994 ) .
لکش 2 - 3 غاب هرق لیصا بسا (
www.irhorseworld.org )
2-3-4 -
یدرک بسا قطنم هک ناتسدرک ناتسا ییایفارغج تیعقوم هب هجوت اب ه
ورلاام یااههار یاراد و یناتاسهوک یاه
بعاص یااههار رد داایز کراحت و لدااعت ترداق یاراد هاک یباسا نتاشاد ،تاسا کاانرطخو تخاسو یرواط هاب .تسا هدوب یناوارف تیمها یاراد مایلاا میدق زا لقنو لمحرظن زا ،دشاب یناتسهوک و روابعلا اب ناتسا نیا رد یدرک بسا شروراپ هاک هداوناخ تاهابم و رخف هیام بسا نتشاد و نیجع مدرم نوخ
اه
یم ب . دشا هقطنم ناریا رد یدرک بسا اشنم ناتاسرل رد( سراگاز یااههوک هنماد رد ءاسن مانب تسا یا
) یزوراما هب عوضوم نیا و
500 یمرب حیسم دلایم زا لبق لاس هواک ی ااه هتاشون گناس رد .ددرگ
گش باسا ریواصت نوتاسیب ناایامن ) یناتاسهوک یباسا هاصخشم( یوق یدنب ناوختسا اب یزیگنا تف
تمس هب اهشوگ ،هتسجرب یاهنوگ یاهغیتس و یناشیپ ناوختسا ،گرزب یراس یاراد باسا نایا .تاسا یلو تسین دنلب دق نادنچ هک تسا یبسا تایصوصخ اهنیا .تسا شواه و ییااناوت زا رااشرس و باقع رقتاسم و یواق نانچ ناسنا بوکرم ،راصعاو نورق لوط رد هاک تاسا ااناوت و
یاب دربن رد هک تسا ییاه
یراترب و ندانام هدانز یاراب ،یگدانز نااما هدیگنج ییوج
دنا .
لکش 2 - 4 - یناریا درک لیصا بسا (
www.irhorseworld.org )
2-4 - یکیتنژ عونت یکیتنژ دحاو لخاد یفداصت ریغتم ود نآ رد هک تسا یلامتحا صخاش کی تروص هب یکیتنژ عونت هنومن تیدودحم ثعاب نیاربانب تسا رتشیب یناوارف اب یاه للآ هب صخاش نیا شزرا .دوب دنهاوخ توافتم
تسا زاین نآ نیمخت یارب هک ییاه یم
ش .دو ندوب لداعم لیلد هب تیعمج کیتنژ رد صخاش نیا خرن اب
کیتکیمیناراپ لداعت لاح رد تیعمج کی رد یتیسوگیزورته یاه رادفرطرپ1
یم ب .دشا یاه توافت
1. Paranimictic
Family name: Azadmard Jelovdarlou Name:Elhameh
Title of Thesis: Investigation of genetic structure using microsatellite markers in horse populations at west-north of Iran
Supervisors: Nemat Hedayat Evrigh(Ph.D) - Reza Seyed Sharifi(Ph.D) Advisors : Saeid Nikbin (Ph.D) - Mirdaryoush Shakouri(Ph.D)
Graduate Degree: M.Sc.
Major:Animalscience Specialty:Genetic and Animal Breeding University of Mohaghegh Ardabili Facultyof Agriculture and Natural Resource Graduation date:28/11/2017 Number of pages:77
Abstract:
Iran is the cradle of horse races vast territory and origin. There is an unprecedented wealth in Iran with a history of the history of the civilization of the native horse world, which we should witness to the implementation of developmental plans for the genetic improvement of native horses. Due to the development of horse riding in our culture, the religion and the specific social conditions of its development are possible in the country.
This study genetic diversity microsatellite markers were analyzed using horses northwest. Microsatellite markers useful for the identification of common genetic variation in research, therefore, COR082،COR071 ،LEX54 ،COR058 ،LEX33 ،HMS03 ،and ASB02 HMS07 microsatellite was used to identify the genetic diversity of different populations in the country. Samples were taken from 100 horses. The genomic DNA extracted using kits from mammalian blood extracted using 8 microsatellite markers was amplified to pieces, propagation products were loaded onto a vertical electrophoresis gel, after determining the genotype, statistical analysis was performed. In this study, a high level of allelic variation was observed, which could have occurred due to circumcision.
the average number of observed alleles per site was 13.792. Most polymorphism related to COR082 place with an average of 16.833 and the lowest polymorphism at position COR071 with 10.333 respectively. Statistic Fst (distinction population) was the highest and lowest of the two positions ASB02 / COR071. the amount of . 058 and .033 showed that indicates good genetic differentiation in populations was examined.
Keywords: Northwest horses, Microsatellite markers, Genetic diversity.
University of Mohaghegh Ardabili Faculty of Agriculture and Natural Resources
Department of Animal Science
Thesis submitted in partial fulfilment of the requirements for the degree of M.Sc. in Genetic and Animal Breeding
Title:
Investigation of Genetic Structure Using Microsatellite Markers in Horse Populations At West-North of Iran
Supervisors:
Nemat Hedayat Evrigh (Ph.D) Reza Seyed Sharifi (Ph.D)
Advisors:
Saeid Nikbin (Ph.D) Mirdaryoush Shakouri (Ph.D)
By:
Elhameh Azadmard Jelovdarlou
Nov– 2017
