م هلاق یملع - یشهوژپ
،دیئونتوراک ،لیفورلک یاوتحم ،یلنف تابیکرت رب قرعت دض تابیکرت و یرایبآ لصاوف رثا نازیم
( هنادهایس ییوراد هایگ سناسا درکلمع و دصرد ،نیلورپ sativa
Nigella )
بنیز ییافص -1
دیجم یزیزع
*2
- نیسح ییورآ -3
نیسحملاغ یرواد
4داژن
:تفایرد خیرات 21
/ 04 / 1394
:شریذپ خیرات 15
/ 10 / 1394
هديكچ
یایارز ااس رد یقیقحت ،هنادهایس ییایمیشویب تایصوصخ رب قرعت دض تابیکرت و یرایبآ لصاوف رثا یبایزرا روظنم هب 1392
- 1391 دداشناد رد
ترک تروصب یشیامزآ دهشم یسودرف اگشناد یزرواشک کولب هیاپ حرط اب دش درخ یاه
تراک رد .دش ماجنا یفداصت لماک یاه ااه
لاصاوف یلاصا ی
( یرایبآ 8 و 16 ترک رد و )زور ( نازوتیک قرعت دض تابیکرت ییرف یاه
1 ، 5 / 0 ، 25 / 0 ، 0 ( زرزاسا ژیاسوم ،)دصرد 5
/ 1 ، 1 ، 5 / 0 ، 0 ماص و )داصرد
( یبری 75 / 0 ، 5 / 0 ، 25 / 0 ، 0 زادنا دروم تازص .دنتفرگ رارق راردت هس اب )دصرد پ ،یلونف تابیکرت :زا دندوب ترابی یریگ
دصرد ،دیئونتوراک ،لیفورلک ،نیلور
زادنا دروم تازص رب قرعت دض داوم و یرایبآ رثا داد ناشن دمآ تسد هب جیاتن .سناسا دردلمی و ینعم یریگ
،نیلوراپ ،یلوانف تاابیکرت نانایم .دواب راد
یرایبآ هلصاف رد دیئونتراک و لیفورلک 16
مسینادم ییون دوخ شیانفا نیا هک ،تفای شیانفا زور قراعت داض تاابیکرت .تاسا یدشخ طیارش هب تمواقم
د شهااک ار سنااسا درادلمی و داصرد یراایبآ لاصاوف شیانفا .دنداد شهاک دهاش هب تبسن ار نیلورپ ،یلنف تابیکرت ،دیئونتوراک ،لیفورلک یوتحم .دا
ینعم رثا قرعت دض تابیکرت رامیت نیب رد .تشاد ایگ رثوم داوم نانیم رب یراد
م دروم یاه یرایبآ رود هعلاط
8 نازواتیک رامیت و زور 1
نیرتاشیب داصرد
( سناسا دصرد 23
/ 0 دصرد ( سناسا دردلمی و ) 91
/ 12 یرایبآ رود .دش لصاح )راتده رد مرگولیک 8
تاظلظ رد نازواتیک ایکرت و زور 1
ریثاات داصرد
ینعم رثا هب هجوت اب .دنتشاد دهاش هنومن هب تبسن یسررب دروم تازص هیلک رد یراد یام یعیبط تابیکرت نیا قرعت دض تابیکرت یشخب
نینگیااج دانناوت
.دنشاب ییایمیش تابیکرت یارب یبسانم هژاو :يديلك ياه ،ییایمیشویب تایصوصخ ،قرعت دض تابیکرت
یرایبآ لصاوف ،هنادهایس
همدقم
1
یاملی ماان ااب هلااسدی و یازلی ،ها،لود تاسا یهاایگ هنادهایس
Nigella sativa
هاب قلعتم هاللآ داونااخ
(
Ranunculaceae
) یام
یمیدق زا یدی و .دشاب هقبااس ااب داش هتخاناش یایوراد ناهایگ نیرت
اماش یحاوان رد اایگ نیا یناهج یگدنکارپ .تسا یبهذم و یخیرات هنارتیدم قطانم ،اپورا بونج ،اقیرفآ بوانج و براظ ،ناتاسودنه ات یا
یم ایلارتسا و ایسآ یقرش دشاب
( 11 تاریثات .) ناسنا رد ایگ نیا فرصم
،یرتکااب داض ،عرص دض ،لگنادض ،لهسم ،خزن دض ،یروآریش لماش یم نوخ دنق دنهد شهاک و ندسم ،روموت دض دشاب
( 34 .) نایا روذب
ایگ 5 / 1 - 5 / 0 یام سنااسا داصرد .داشاب
یلاصا سنااسا داام نیرات
1 ، 2 ، 3 و 4 - ب ه حژاصا و ی والوینیف شیارگ دشرا یسانشراک هتخومآ شناد یترت
یناابظاب موالی وراگ هتاسشنزاب داتاسا و رایاشناد ،داتاسا ،ییوراد ناهایگ اگاشناد ،
دهشم یسودرف
*(
- : وئسم دنسیون Email: [email protected]
)
DOI: 10.22067/jhorts4.v34i3.48138
تالی هب هنادهایس نظور و نونیکومیت .تسا دش صخشم نونیکومیت اخ نآ تیص یاشان نیئتسیلومه شیانفا زا یریگشیپ ثیاب ینادیسکا یت
یرامیب شهاک هب رجنم دوخ رما نیا هک دش نینویتم زا و یابلق یااه
یم یقوری .دوش
،یامیننآریظ قایرط زا نواتیکومیت و هنادهایس نظور
یم راهم موزو،یل رد ار اهیبرچ نویسادیسکارپ ینادیاسکا یاتنآ رثا .دننک
هنادهایس نظور 5
- 4 ب ( تاسا نآ سناسا ربار 11
و 14 ماامت اابیرقت .)
تیلاعف ولس یدیلوباتم یاه رد رثؤم داوم تخاس هلمج زا یهایگ یاه
( دراد بآ هاب یگتسب ییوراد ناهایگ 31
رد بذاج لاباق بآ دوابمک .)
ییایمیاشویب و یدی ولوینیف ،یدی ولوفروم تارییغت زورب هب رجنم ، ایگ س دشر و سامآ شهاک :هلمج زا ،،راب حطس شهاک هجیتن رد و یلول
هنزور ندش هتسب ، ایگ عازترا شهاک شیانافا نتنسوتف تیدودحم و اه
داوام بذاج شهااک و ینماسا رااشف میاظنت تهج ولحم تابیکرت یم ایگ دیلوت شهاک تیاهن رد و ییاذظ شنکاو نیا و دوش
هب هتسب اه
یتواازتم تاراثا شنات تدم وط و تدش ، ایگ یدشر هلحرم دااجیا
یم ( دننک 4 و 35 .) هنزور ندش هتسب ییاافد هناشن نیلوا ناهایگ رد اه
:اپاش 4730 - 2008 ISSN: 2008 - 4730
یم بآ نداد تسد زا لباقم رد ناهایگ هانزور نداش هتاسب .داشاب
ااه
هناشن ریاس هب تبسن هاشیر داشر رد تارییغت لیبق زا یدشخ یاه
،ااه
هانادگنر و تسژپورلک راتخاس ،،رب حطس رات ریراس یانیئتورپ یااه
یم قازتا فا ( دت 10 .) قرعت و ریخبت قیرط زا بآ تازلت نانیم شهاک اب
یم و دواجوم بآ ربانم ظزح نمض ،بآ فرصم شهاک رب وژی ناوت
شخب رد کاخ یروش شیانفا زا ،اهنآ زا هنیهب دازتسا زا یعیاسو یاه
درک یریگولج یدح ات نین روشک قراعت داض داوام دربراک نیب نیا رد.
نت یاراب شخب دیون رانبا کی داح رد اایگ بآ ظازح رد قراعت میاظ
یژتارتسا هک تسا بولطم ،قراعت داض داوام زا دازتاسا داننام ییااه
( دراد ار قرعت میظنت لیسناتپ 2
و 10 .) و زااس قیرط زا قرعت دض دام
راک هنزور نتسب لیبق زا ییاه شهااک و دیشروخ رون رتشیب سادعنا ،اه
ایگ تمواقم شیانفا رد ،ییاوه یاهمادنا دشر بآ دوابمک طیاراش هاب
یم رثوم دنشاب ( 16 .) واتیک ز یلوادلوم نزو ااب دیراکااس یالپ کای نا
یراتخاس یلصا یانجا زا یدی ناونی هب هک تسلاب یجرااخ شاشوپ
تارشح و ناتسوپ تخس یم
زا یرااجت ترواص هاب نیانچمه و دشاب
تسدب وگیم و ییایرد گنچرخ تسوپ یم
دیآ . وتیک ز زا یرایاسب رد نا
دنیآرف یاه داننکراهم نتناس هلمج زا ، ایگ رد یتسیز و زاائتورپ یااه
یم لیخد ندش یبوچ شیانفا دشاب
وتیک ز دیاسا نتناسویب کیرحت اب نا
هنزور یگدوشگ نانیم رب کینسبآ اایگ رد بآ نتافر رداه نانیم و اه
ن زا یخرب نایب رد یکرت نیا .دراد شقن و اایگ رد تامواقم یااه
زا یخرب دیلوت رد نینچمه تیلوباتم
دراد شاقن هیوناث یاه (
10 و 12 .)
مص یم قژطا یداوم هب اه ژیسوم و اه لیدشت تردق هک دنوش
هتوب و ناتخرد تاشوارت زا ادتبا رد داوم نیا ،دنراد ار رااصی ،ااه
یااه
هناد ردوپ ،یهایگ رذاب ،ااه
یاهدانیآرف زا لاصاح کان،اسچ داوام ،ااه
یاهدنیآرف زا یرایسب زا و یریمخت دامآ تاسد هاب رگید یعیبط
.دانا
یاراد ، دایچیپ ییایمیاش راتخاس اب ،یتاردیهوبرک یتابیکرت اه ژیسوم ودلوم زا سپ و دش لح بآ رد هک دایز یلودلوم نزو اب ،رنب یاه
ولحم و مروتم بآ بذج یام لیداشت یکانبسچ یاه
( دانهد 11 رد .)
سا یرورض ایگ ،رب رد لیفورلک ظزح یدشخ شنت طیارش ماقرا و ت
راداقم رد یراتمک شهاک ساسح ماقرا هب تبسن طیارش نیا رد مواقم لیفورلک .دنراد دوخ لیفورلک هنادگنر اه
نتناسوتف تادوجوم جیار یاه -
یارب نآ اقتنا و یدیشروخ ی رنا بذج لیفورلک لمی .دنتسه دننک شنکاو رد دازتسا تاسا ینتناسوتف یاه
( 1 ، 36 ، 38 و 39 نااهایگ .)
م یارب ماسینادم یداشخ شنات زا یشان ویتادیسکا شنت اب هلباق یااه
یم راک هب ار یمیننآ ریظ و یمیننآ لماش یزلتخم ییافد متسیس .دنرب
ورفوکوت ،تابرودسآ لماش یمیننآ ریظ تاابیکرت و اهدایئونتوراک ،اه
دیئونوژف هلمج زا( هقرزتم وتینام ،اه
وانف و اه یام )ااه
( داشاب 17 و
18 تابیکرت .) هاک دنتسه ییونتم و ،رنب ورگ ییایمیش رظن زا یلنف
و ننات دننام دیچیپ و ،رنب رایسب یاهرمیلپ ات داس یلنف یاهدیسا زا نینگیل یم لماش ار اه دوش
( 19 .) لنف زا یخرب تاابیکرت ناوانی هاب اه
خ ایگ ربارب رد ییافد یرامیب لماوی و ناراو
یام لامی از ریااس .داننک
لنف درگ بذج ،یدینادم تظازح رد اه نااشفا
شنکاراپ لاماوی و ااه
هعشا بذج ، ویم دنهد تباقر تردق شیانفا و شزنب ءاروام رضم یاه
نایا زا یاضعب و دنراد شقن رواجم ناهایگ دشر شهاک قیرط زا ایگ ن یدیتویب یتنآ تایصوصخ یاراد تابیکرت ( دنتسه نی
1 ، 18 و 24 ااب .)
ادیدار رمجت یاراب و دش همدص راچد ایگ شنت طیارش رد دازآ یاه
تیلوباتم ونج لظا هک یتابیکرت شیوخ تایح همادا دنتسه هیوناث یاه
یم دازآ دوخ زا یام تاابیکرت نایا ،داننک
زا یاشان تامداص زا دانناوت
ادیدار لد هاب فلتخم ناهایگ رد .دنهادب دازآ یاه تااجرد دواجو لای
یاراب یلوانف تاابیکرت رامجت نانایم ،یدشخ هب تمواقم زا یتوازتم ادیدار یزاسکاپ ( تسا رییغتم دازآ یاه
18 هعلاطم رد .) کابماودسا یا
( نارادمه و 33
نااتک یایوراد ایگ رد یلونف تابیکرت نانیم شیانفا )
( نارادمه و یبیرظ .دندرک شرانگ ار یدشخ شنت تحت 18
شیانفا )
ت شرانگ یدشخ شنت طیارش تحت ار نارداموب ایگ رد یلونف تابیکر
.دندرک لاباق نانایم هاب ایگ یلخاد تابیکرت زا یخرب شنت طیارش رد
یم ادیپ شیانفا یهجوت دیسا ،اهدنق لماش داوم نیا .دنک
هانیمآ یاه یا
رااشف لیدابت ناادما داوام نایا رمجت .دنتسه نیوتکا و نیلورپ نوچ لس رد ار ینمسا یم مهارف و
نوای رامجت زا طیاراش نیا رد هک دروآ
نیئتورپ یارب هک وسوتیس رد یمس یاه میداس لا م اهءااشظ و ااه
یم لمی هب یریگولج ،تسا یمس ( دیآ
6 ، 17 و 28 .) ایگ یور یسررب
نانیم شنت وط رد هک داد ناشن یدشخ شنت طیارش تحت هنادهایس ( درک ادیپ شیانفا نیلورپ 17
.) ( ناراادمه و ینیدراابمل 25
) شراناگ
،رب لیفورک تظلظ یور نیلوئاک قرعتدض یکرت رثا هک دندرک یااه
نادپ (
Carya illinoensis
راامیت ناامز نیالوا هاب هاک دواب رایغتم )
تاظلظ رد یتواازت تیاه راامیت نیلوا زا دعب هتزه کی .تشاد یگتسب
،رب نیب لیفورلک رامیت یاه
زا ساپ ااما .تاشادن دوجو دهاش و دش
رد داش راامیت نااهایگ رد ،راب لایفورلک تظلظ هتزه راهچ تشذگ دهاش ناهایگ اب هسیاقم 11
دصرد .دوب رتلاب قایقحت مااجنا زا فداه
هنادهایاس یایوراد اایگ ییایمیاشویب تایصوصخ دوبهب نادما ،رضاح یم یدشخ شنت طیارش تحت قرعت دض تابیکرت طسوت .دشاب
شور و داوم اه
ییارز اس رد شیامزآ نیا 1392
- 1391 یزروااشک ددشناد رد
.دامآرد ارجا هب هنادهایس ییوراد ایگ یور رب دهشم یسودرف اگشناد شیامزآ زا دازتسا اب قیقحت نیا .دش هیهت یراطی زا دازتسا دروم رذب ترک کولب حرط لاق رد و دش درخ یاه س اب و یفداصت لماک یاه
ه
ترک رد هک یروط هب دش ماجنا راردت ( یراایبآ لصاوف یلصا یاه
8 و
16 ترک رد و )زور ( نازواتیک قراعت دض تابیکرت ییرف یاه
1 ، 5 / 0 ،
25 / 0 رزص و ( زرزسا ژیسوم ،)دصرد 5
/ 1 ، 1 ، 5 / 0 رزص و و )دصرد
( یبری مص 75
/ 0 ، 5 / 0 ، 25 / 0 ، 0 .دانتفرگ راراق رارادت هس اب )دصرد
و زرزسارذب قراعت داض ایکرت .داش هایهت یرااطی زا یابری مص
ار زااین دروام داام مراگ و دش هیهت تیردلآ امگیس تکرش زا نازوتیک ولحم رد ندومن یشا،لولحم راب ره یارب 1
لاح کیتسا دیسا دصرد
رذب زا ژیسوم هیهت روظنم هب .دش دیناسر زاین دروم دصرد هب و دومن ،رظن دروم ایگ 200
گ رذب مرگ اب ار زرزسا ای 10
هاب راطقم بآ ربارب
زا ساپ و داش داد رارق دننازرل اگتسد یور رب ار نآ و دناسر مجح 24 و دومن بوسر روذب یجراخ رادج رد لماک روط هب ژیسوم تیاس ادج رذب زا ژیسوم لملم هچراپ زا اهنآ ندنارذگ و اهرذب دیدش شلام اب
دام دصرد نییعت روظنم هب .دش ، ژیسوم کشخ
3 ژیاسوم زا هنومن
مجح هب 1 یلیم راراق دش نیزوت تیاس هشیش رد و دومن ادج ار رتیل
نوآ هب س،س .میداد 70
یتنااس هجرد داراگ
کاشخ زا ساپ و لاقتنم
هنومن لماک ندش ژیاسوم کاشخ دام دصرد و دومن نزو ار اهنآ اه
تاظلظ هایهت رواظنم هب .دش نییعت دش جارختسا ماص یااه
یابری
25 / 0 ، 5 / 0 و 75 / 0 رد ار مص مرگ 50
یلیم دراک لح رطقم بآ رتیل
تدم هب و 24
هاب س،س و تفرگ رارق دننازرل اگتسد یور رب تیاس
مجح 100 یلیم یایرف تراک راه واط .دش دناسر رتیل 5
/ 1 و راتم
نآ ضری 1
ترک نیب هلصاف و رتم ییرف یاه
50 یتناس هلاصاف و رتم
فیدر نیب اه 30 یتناس کوالب کی رد نینچمه .دش هتفرگ رظن رد رتم
ترک هلصاف یلصا یاه
1 کوالب ود نیاب هلصاف و رتم 2
راظن رد راتم
ترک تبوطر ات دش هتفرگ .داشاب هتاشادن یراثا ماه یور رواجم یاه
تشاک خیرات 28
رد یتاسد ترواص هاب تاشاک و دواب اام نیدروراف
رایش قمی اب ییاه 5
/ 0 یتناس فرگ ماجنا رتم رد ندرک کنت تایلمی .ت
نداش نباس رد یتخاوندی تهج .دش ماجنا یگرب تشه و راهچ هلحرم یرایبآ رامیت امیا و تفرگ تروص یلاوتم یرایبآ تشاک زا سپ ،روذب اات و داش زااظآ یاگرب شاش هلحرم رد هچهایگ لماک رارقتسا زا سپ تراک رد یرایبآ .تفای همادا یدی ولوینیف یگدیسر هلحرم کای ااب ااه
ااب یشیامزآ تروص هب ار ترک کی ادتبا .دش ماجنا بآ صخشم مجح یرواطب دومن یرایبآ ،بآ صخشم رادقم کی هتاشپ هاک
تراک یااه
"ژماک ( دوامن نییعت ار ترک یفرصم بآ مجح س،س .دش سیخ 40
راظن رد اایگ یابآ زاین نیگنایم دح رد یفرصم بآ مجح نیا هک رتیل رکذ لصاوف رد یرایبآ و )دش هتفرگ ( دش
8 و زور 16 سااسا راب )زور
اات یداشخ شنات امیا اب نامنمه قرعت دض تابیکرت .دش ماجنا نآ هتزه ،یهدلگ هلحرم .داش یشا،لولحم باتفآ بورظ ماگنه رد رابدی یا
زادنا دیئونتوراک و لیفورلک نانیم ایگ یگرب د هلحرم رد .داش یرایگ
( نارادمه و رد شور ،شیامزآ نیا رد 13
دروم ) .تافرگ راراق دازتسا
رد س،س و دیبوک ینیچ نواه رد ار زات یگرب هنومن مرگ کی ادتبا رد 10 یلیم تدم هب ار دمآ تسدب راصی .دش لح نوتسا ژح رتیل 10
تیرااس اااب و هاقیقد 3000
هااب س،ااس و و ویزیرتناااس هااقیقد رد رود
دام رتموتفورتد،سا اگتسد
Bio Quest, CE2502, UK
و لاقتنم
یم جوم وط رد دمآ تسدب بذج نان یاه
662 لیفورلک یارب رتمونان
وa
645 لیفورلک یارب رتمونان وb
470 تئارق دیئونتراک یارب رتمونان
زادنا تهج .دش ( ناراادمه و وائگ شور زا یالنف تابیکرت یریگ
15 ) .دش دازتسا 100
ااب داش هایهت راصی زا رتیلوردیم 200
راتیلوردیم
نیلوف 50 صرد و طولخم د 2000
قواف ولحم هب رطقم بآ رتیلوردیم
زا سپ .دش هفاضا 3
هقیقد 1000 میدس تانبرک رتیلوردیم 20
داصرد
هنومن ندز مه یمک زا دعب و هفاضا ولحم هب طیارش رد تیاس کی اه
هنومن بذج س،س ،دندش یرادهگن قاتا جوم وط رد اه
765 رتموناان
تفرگ ماجنا (
12 .) تظلظ زا درادناتسا ینحنم مسر یارب فالتخم یاه
دش دازتسا دیسا کیلاگ و ناتیب شور کامک هب ایگ نیلورپ شجنس .
( نارادمه 8
شور نیا رد .تفرگ تروص ) 5
/ 0 اب ایگ زات ،رب زا مرگ
10 یلیم ولحم رتیل 3
زا .دیدرگ دییاس کیلیسیلاسوزلوس دیسا دصرد
اح نگمه طولخم ،ندرک فاص زا سپ لص
2 یلیم و داش هتشادرب رتیل
ندونفا زا سپ 2
یلیم و نیردیه نیان دیسا فرعم رتیل 2
یلیم دیسا رتیل
نب رد صلاخ کیتسا یامد اب یرام
100 یتنااس هجرد تدام هاب داراگ
سپ و هتشاذگ خی بآ مامح رد ار اهنآ س،س .دش داد رارق تیاس کی ندرک هفاضا زا 4
یلیم لوت رتیل جوام واط رد بذاج راداقم ،نئو 520
درادناتاسا یانحنم زا دازتاسا اب نیلورپ رادقم و دش دناوخ رتمونان نآ
هاناد سنااسا نییعت تهج( بآ راخب اب ریطقت زا دازتسا اب .دمآ تسدب هناد تشادرب .دش یسررب هنادهایس ییوراد ایگ رثوم داوم نانیم )اه اه
15 ینجت یارب .تفرگ تروص امریت داد سناایراو ه
و شیاامزآ یااه
رادومن مسر مرن زا ،اه
یاهرانفا وSAS
Excel
داش دازتاسا .
هاسیاقم
نیگنایم امتحا حطس رد اه 5
نوامزآ سااسارب و دصرد مااجناLSD
.دش
ثحب و جياتن
یلونف تابیکرت راب یراایبآ لاصاوف رثا هک داد ناشن سنایراو هینجت ودج جیاتن
ینعم یلونف تابیکرت د
ودج( دش را 1
نیگنایم هسیاقم جیاتن .) ناشن اه
.تافای شهااک یلونف تابیکرت نانیم یرایبآ لصاوف شهاک اب هک داد ( یلواانف تااابیکرت ناناایم نیرتااشیب 74
/ 709 یاالیم نیرااتمک و )مرااگ
( 58 / 560 یالیم یراایبآ لاصاوف رد ایترت هاب )مراگ 16
و زور 8 زور
ودج( دیدرگ دهاشم 2
ت دض تابیکرت رثا .) یلوانف تاابیکرت راب قرع
ینعم دش راد ودج(
1 ) هاب یلوانف تابیکرت نانیم نیرتمک و نیرتشیب .
نازواتیک ایکرت و دهاش رامیت رد یترت 1
.دایدرگ دهااشم داصرد
ینعم فژتخا قرعت دض تابیکرت فلتخم حوطس نیب نینچمه دوبن راد
ودج(
2 یم ناشن یدایز دهاوش .) دایلوت یاشنت طیاراش رد هاک دهد
یم شیانفا ربارب نیدنچ ات تابیکرت نیا زا یخرب (دبای
25 یکرت .) یاه
تیلوباتم زا یگرنب ورگ لماش یلونف زا یرایسب هک دنتسه هیوناث یاه
یکرت یام لماش ار یلونف یاه یکرت ل م یوقلح یاه نایا .دنواش
یکرت شقن یاراد اه رایظن یدی والوینیف و یدی والوکا دداعتم یااه
شقن افد یاه یم ینادیسکا یتنآ و یی ( دنشاب
1 .) قباطم جیاتن یرایسب
لنف ناققحم زا تیلوباتم هلمجزانیناه
یاه هیوناث یا هاک دنتاسه ریاسم
ینتنسویب تحت اهنآ
طیارش ریثات یطیحم
رارق یم لاحارم رد و درایگ
یومن طیارش و یاراد یطیحم ناسون
( تسا 18 .) نایا نتناس شیانافا
یکرت کرحم رثا رد اه یاه
،یابوردیم تژامح ریظن یطیحم ددعتم
وترپ شنت و شزنبارف یاه شراناگ یاطیحم ییایمیاش و یدینیف یاه
( تسا دش 16
و 37 ( ناراادمه و یابر یاتب .) 7
هاعلاطم رد ) راثا یا
روذاب ینادیسکا یتنآ تیلاعف و ییایمیشویب تابیکرت رب ار یدشخ شنت د ار یهجوات لاباق شیانافا و هاعلاطم نبس ریز ایگ تاابیکرت لاک ر
یرواطب .داندومن دهااشم شنت نانیم ندیشخب تدش اب کیلونف هاک
دهااش هاب تباسن شنت تحت ناهایگ رد یلنف تابیکرت نانیم 28
/ 15
.تفای شیانفا دصرد
لیفورلک یاوتحم راب یراایبآ لاصاوف رثا هک داد ناشن سنایراو هینجت ودج جیاتن
یاانعم لااک لاایفورلک یاوااتحم ودااج( دااش راد
1 .) ناناایم نیرتلاااب
( لک لیفورلک 03
/ 6 یلیم یرایبآ لصاوف هب طوبرم )مرگ/مرگ 16
و زور
( نانیم نیرتمک 09
/ 5 یلیم یراایبآ لاصاوف راامیت رد )مرگ/مرگ 8
زور
ودج( دیدرگ دهاشم 2
تاابیکرت نیاب نیگناایم تاسیاقم ماجنا اب .)
ینعم فژتخا ،قرعت دض حوطاس نیاب ،لک لیفورلک یاوتحم رد یراد
م راامیت هاب طوابرم نانایم نیرتشیب .دش دهاشم تابیکرت نیا فلتخ
( دهاش 72 / 6 یلیم حطاس هاب طوابرم نانایم نیرتمک و )مرگ/مرگ 5
/ 0
( نازوتیک دصرد 32
/ 5 یلیم وداج( دوب )مرگ/مرگ 2
تاظلظ شهااک .)
،زژیفورالک مینانآ تایلاعف راثا هاب یداشخ شنت طیارش رد لیفورلک و یلونف تابیکرت و زادیسکارپ داد تبسن لیفورلک هینجت تیاهن رد
دنا
( 25 .) ( نارادمه و یتیریا 16
داض تاابیکرت یور راب هک یقیقحت رد )
هبااشم یتیلااعف هاک یتاابیکرت هاک داندومن شرانگ دنداد ماجنا قرعت نوامروه نیا تظلظ شیانفا جوم ای و دنراد دیسا کینسبآ نومروه ن نایب شیانفا هطساو هب ایگ رد رد لیخد یاه
رد نومروه نیا نتنس
یم ایگ میننآ تیلاعف شیانفا لیلد هب .دنوش
DNase
مینانآ نیا رثا و
نیئتورپ نانیم ،ینیئتورپ یشاپورف رد نانایم نیانچمه و ولاس یااه
یم شهاک لیفورلک قرعت دض رثا لیلد هب نازوتیک یکرت .دبای
هاب شا
ن نایب ابط هاب و دیاسا کیناسبآ نوامروه نتنس رد لیخد یاه نآ ر
میننآ تیلاعف شیانفا
DNase
ار لیفورلک نانیم دهاش هنومن هب تبسن
( داد شهاک 10
و 12 باس هاب ماص و ژیاسوم تابیکرت دروم رد .)
یمن ،تابیکرت نیا لمی منینادم قیقد ندوب صخشم مدی تالی ناوت
یم یلو دومن صخشم ار شهاک نیا ینتناسوتف شهاک هب ار نآ ناوت
لدابت شهاک بس هب تاسناد طوابرم داش رامیت ناهایگ رد یزاگ ت
( 26 و 27 .)
دیئونتوراک یاوتحم زادنا یریگ نااهایگ یدیئونتوراک یاوتحم یور رب دش ماجنا یاه شیانفا اب .داد ناشن ناهایگ لیفورلک نانیم اب یهباشم جیاتن ابیرقت نین
زادنا دیئونتوراک یاوتحم شنت حطس ینعم تروص هب دش یریگ
یراد
تاافای شیاناافا ودااج(
1 یاوااتحم ناناایم نیرااتمک و نیرتااشیب .)
یرایبآ لصاوف رد یترت هب دیئونتوراک 16
( زور 86 / 0 یلیم و )مرگ/مرگ
یرایبآ لصاوف 8
( زور 76 / 0 یلیم ودج( دش دهاشم )مرگ/مرگ 2
ااب .)
یانعم فژتاخا ،قرعت دض تابیکرت نیب نیگنایم تاسیاقم ماجنا یراد
ونتوراک یاوتحم رد .داش دهاشم تابیکرت نیا فلتخم حوطس نیب ،دیئ
یابری ماص راامیت هاب طوابرم نانایم نیرتشیب 75
/ 0 ( 84 / 0 یالیم
حطس هب طوبرم نانیم نیرتمک و )مرگ/مرگ 5
/ 1 ( ژیاسوم دصرد 7
/ 0
یلیم ودج( دوب )مرگ/مرگ 2
یدیئونورپونیا تاصخشم زا اهدیئونتراک .)
اهنآ فیاظو نیرت مهم زا یدی هک دنتسه و ینویاسادیسکا دض تیلاعف
ادیدار رفد زا .تسا ایگ رد یدشخ شنت زا لصاح نژیسکا دازآ یاه
مهم یم اهدیئونتوراک تاقتشم نیرت نتوراک هب ناوت
هاک دوامن راشا اه
یم لیدشت ار ایگ ینویسادیسکا دض متسیس یدیلک شخب کی .دانهد
نتوراک اتب متسیس ینکرم هتسه هب یصاصتخا روطب اه یاه
یرون 1 و
2 نایز تارثا زا ار تسژپورلک و دنراد اصتا اادیدار و روآ
دازآ یااه
یم تعنامم نژیسکا ( دنیامن
17 ، 33 و 37 داد امتحا لیلد نیمه هب .)
یم رواظنم هاب یتبواطر شنات طیاراش رد هتفرگ رارق ناهایگ هک دوش
ادیدار نانیم شیانفا زا یشان تامدص شهاک رد نژیاسکا دازآ یااه
تفاب تفاب رد ار دیئونتوراک نانیم اه یام لاب دوخ ینتنسوتف یاه
دانرب
( 22 و 24 .)
نیلورپ نازیم راب یراایبآ لاصاوف رثا هک داد ناشن سنایراو هینجت ودج جیاتن
ینعم دصرد کی حطس رد نیلورپ نانیم .دش راد
سنایراو هینجت ودج
ینعم رثا یرایبآ لصاوف هک داد ناشن نانایم راب یراد
هتاشاد نیلوراپ
ودج( تسا 1
نیگنایم هسیاقم .) ناشن اه
لاصاوف شیانافا ااب هک داد
یروطب تفای شیانفا نیلورپ نانیم یرایبآ نیلوراپ نانیم نیرتشیب هک
( 72 / 12 یرایبآ لصاوف رد ) وموردیم 16
( نانایم نیرتمک و زور 2
/ 7
یرایبآ لصاوف رد ) وموردیم 8
وداج( دایدرگ دهااشم زور 2
راثا .)
رت یانعم نیلورپ رب قرعت دض تابیک وداج( داش راد
1 حوطاس نیاب .)
ینعم فژتخادهاش هب تبسن قرعت دض تابیکرت فلتخم دهاشم یراد
ودج( دش 2
راب قراعت داض تاابیکرت و یراایبآ لصاوف لباقتم رثا .)
راد ینعم نیلورپ نانیم وداج( داش
1 یرواطب .) نانایم نیرتلااب هاک
مه هب دهاش رامیت رد نیلورپ یراایبآ لصاوف ار
16 داش دهااشم زور
لدش(
1 زا ولاس لاخاد ینماسا راشف شیانفا اب نیلورپ دایز دیلوت .)
یام لامی هاب تعنامم یلولس یعیبط دنیارف رد یشنت تلژتخا ریثأت اات شنات طیاراش فذاح زا سپ یتح ،نیلورپ حطس شیانفا نیا .دروآ یم یقاب ام کی تدم تیلوماسا .دنام
اب نیانچمه ااه یرادایاپ ثای
میننآ نوی روضح رد اه یکرت ریثأت نین و یبآ شنت ،اه
ییایمیاش یااه
یم دننک روتاند ( دنوش
17 و 33 ( ناراادمه و یلناابرق .) 17
شراناگ )
،رب رد نیلورپ نانیم هک دندرک شنت طیارش تحت هنادهایس ایگ یاه
.تفای شیانفا دیدش یدشخ ولس رد ار نیلورپ شیانفا نینچمه
یاه
گ مسینادم هب طوبرم یهای هتسناد یدشخ هب تمواقم یاه
حوطاس .دانا
یم رداق ار ایگ ،نیلورپ یلاب دزااس
نییااپ ار دواخ یابآ لیاسناتپ اات
.درادهگن یکرت رمجت ییاه
نیلورپدننام دیساو
یاه هنیمآ تفابرد ایگ تحت
شنت یدشخ یم یدح ات دناوت مزل طیارش
یارب همادا بذج بآ
طیحمزا هشیر یارابار مهاراف اایگ یاادتااما ،دروآ
نااهایگ هاب نایا
یکرت اه یارب یلآ میظنت ینمسا هنینه دواب رب هاب راجنمو شهااک
ایگ دردلمی یم
( دوش 6 و 21 )
.
ج لود 1 - هنادهايس يسررب دروم تافص رب قرعت دض تابيكرت و يرايبآ لصاوف رثا سنايراو هيزجت
Table 1- ANOVA for the effect of irrigation intervals and anti-transpiration compounds on some triats of Nigella sativa تاعبرم نيگنايم
Mean squre
سناسا دركلمع Essential oil
yield سناسا دصرد
Essential oil percentage يلنف تابيكرت
Phenolic compounds نيلورپ
Proline ديئونتوراك
Carotenoids ك
ليفورل Chlorophyll هجرد
يدازآ df رييغت عبانم
S.V.B
0.29ns
0.0005ns
٭٭
1346.57 0.75ns
0.00004ns
0.099ns
رارکت 2 Replication
226.16**
0.008**
333715.66**
٭٭
442.65
٭٭
٭٭ 0.14 7.89 یرایبآ رود 1
Irrigation interval
0.38 0.00016
2348.02 2.23
0.0001 0.15
ا یاطخ 2 یلص
Errora
13.96**
0.003**
٭٭
12272.15
٭٭
44.77
٭٭
0.0027
٭٭
0.55 قرعت دض تابیکرت 9
Anti-transpirant
8.35**
0.0015*
1751.4ns
0.28ns
0.69ns
0.1ns
9 یرایبآ رود قرعت دض تابیکرت×
Irrigation× Anti- transpirant Interaction
12.84 0.0005
1277.95 10
0.0005 0.1
اطخ 36 یعرف ی
Error b
و*
هب :**
ناشن یترت ینعم فژتخا دوجو دنهد امتحا حوطس رد راد
5 و 1 دصرد .
. probability levels, respectively of
significant and significant at the 5% and 1%
- non indicate , * and **
ns
لكش 1 - بآ لصاوف لباقتم رثا رب قرعت دض تابيكرت و يراي
نازيم نيلورپ هايگ يس هنادها
Figure 1- Interaction effect of irrigation intervals ×anti-transpirant onproline content of Nigella sativa plant
ج لود 2 - هنادهايس يسررب دروم تافص رب قرعت دض تابيكرت و يرايبآ لصاوف رثا نيگنايم هسياقم
Table 2- Mean comparisons of the effects of irrigation intervals and anti-transpirant on some traits of Nigella sativa
سناسا دركلمع Essential oil
yield (kg/ha) سناسا دصرد
Essential oil % (v/w) نيلورپ
Proline (µmolg-1fw) ديئونتراك
Carotenoids (mg .g-1) ورلك
ليف Chlorophyll
(mg .g-1) يلنف تابيكرت
Phenolic Compounds (mg/100g DW) اهراميت
Treatments
یرایبآ لصاوف Irrigation interval
10.01a 0.16a
7.2b o.76b
5.9b 560.58b
8 زور 8 days
6.13b 0.13b
12.72a o.81a
6.o3a 709.74a
16 زور 16 days رعتدض تابیکرت ق
anti-transpirant
9.4b 0.2a
17.74a 0.74d
5.33ef 742.81a
دهاش Control
8.12c 0.14cd
8.77d 0.8b
6.44b 577.5d
نازوتیک Chitosan 0.25%
9.26b 0.14cd
9.27bc o.72de
5.32f 600.16cd
نازوتیک 0.5%
Chitosan
10.72a 0.18ab
9.44b 0.81b
6.2c 599.48cd
نازوتیک Chitosan 1%
6.59d 0.12d
8.69d 0.72de
5.56e 651.13b
زرزسا ژیسوم Psyllium mucilage 0.5 %
7.12d 0.14cd
9.16bc 0.81b
6.21c 626.8c
زرزسا ژیسوم Psyllium mucilage 1%
8.89e 0.16bc
8.96cd 0.7e
5.47ef 659.88b
زرزسا ژیسوم Psyllium mucilage1.5 %
8.02c 0.15c
9.33b 0.77c
6.23bc 26.8b
یبری مص Arabic gum 0.25%
5.89e 0.12d
9.41b 0.74d
5.97d 632.08bc
یبری مص Arabic gum 0.5%
6.64d 0.14cd
9.25bc 0.84a
6.72a 633.55bc
یبری مص Arabic gum 0.75%
نیگنایم رد هباشم فورح یاراد یاه ینعم فژتخا مدی رگنایب نوتس ره
امتحا حطس رد راد 5
نومزآ زا دازتسا اب دصرد یمLSD
.دشاب Similar letters in each column
indicate no significant difference at p≤0.05 based on LSD test.
سناسا درکلمع و دصرد ردلمی و دصرد هک داد ناشن سنایراو هینجت ودج جیاتن سناسا د
وداج( تافرگ راراق یرایبآ لصاوف ریثأت تحت 1
داصرد نیرتاشیب .)
یرایبآ لصاوف رد سناسا 8
( زور 16 / 0 رد نآ نانیم نیرتمک و )دصرد
یراایبآ لصاوف رامیت 16
( زور 13 / 0 نیانچمه .داش دهااشم )داصرد
یراایبآ لاصاوف رد سناسا دردلمی نانیم نیرتشیب 8
( ااب زور 01 / 10
راتده رد مرگولیک یرایبآ لصاوف رامیت رد نانیم نیرتمک و )
16 اب زور
( 13 / 6 ودج( دش دهاشم )راتده رد مرگولیک 2
داض تاابیکرت راثا .)
ینعم سناسا دردلمی و دصرد رب قرعت نیگناایم هسیاقم جیاتن .دش راد
نازوتیک رامیت هک داد ناشن اه 1
سنااسا دصرد نیرتشیب یاراد دصرد (
18 / 0 رامیت و )دصرد 5
/ 0 د سنااسا داصرد نیراتمک ژیاسوم داصر
( 12 / 0 داض تاابیکرت و یرایبآ لصاوف لباقتم رثا .دندوب اراد ار )دصرد
یانعم سنااسا درادلمی و دصرد رب قرعت یرواطب ،داش راد
راامیت هاک
نازوتیک 1 یرایبآ لصاوف و دصرد 8
رامیت و نیرتلاب یاراد زور 25
/ 0
و یبری مص دصرد 5
/ 0 آ لاصاوف و ژیاسوم داصرد یراایب
16 زور
لداش( داندوب سنااسا درادلمی و دصرد نیرتمک یاراد یااه
2 و 3 .)
لاماوی هالمج زا یازلتخم لاماوی هاب اایگ رد یدیلوت سناسا نانیم ( تسا هتسباو یطیحم 31
یاطیحم لاماوی نیرتمهم زا یدی نین بآ .)
یم فلتخم تلوصحم دیلوت رد رثؤم یرواطب ،دشاب
رد بآ دوابمک هاک
ایگ دیلوت نایرج یام ناه
و وامن و داشر راب ینیگناس تامداص داناوت
( دایامن دراو یایوراد نااهایگ رثؤام داوام نینچمه 11
و 31 رد بآ .)
یم و دوب رثؤم سناسا نتنسویب هنادهایاس تایمک و تایزیک رد داناوت
هاک سنااس روت رااشف شهااک بآ دوابمک هناشن نیلوا.دشاب راذگریثأت ولس ومن و دشر شهاک هب رجنم اه
اصوصخم یام ،راب و هقااس رد
مهم ولس دشر .دوش رارق ریثات تحت یبآ شنت اب هک تسا دنیآرف نیرت
یم یم دودحم مادنا زادنا ولس دشر شهاک اب .دریگ نیامه هب و دوش
یام ار ناهایگ یبآ مک سوسحم رثا نیلوا هک تسا لیلد زادانا ناوات
،رب رتدچوک هان اایگ داشر .داد صیخاشت ناهایگ عازترا ای اه
ااهنت
هدلب ،دراد رصانی بذج و نتنسوتف قیرط زا ماخ داوم رمجت هب یگتسب ولس ندش لیوط تهج ایگ بآ دایز لیسناتپ ظزح هب دراد یگتسب اه
،،راب ندراک رتدچواک و داداعت شهااک اب یدشخ شنت طیارش رد و یم شهاک ار دوخ دننک نتنسوتف حطس حطاس شهااک قاعتم و دهد
ینتنسوتف تیفرظ ،،رب یم شهاک
شهااک ثایاب دادایور نیا و دبای
یم ،رب حطس هاجرد رد یابآ ماک رثا رد اه ولس دشر شهاک . دوش
،رب دشر شهاک ثیاب وا یم اه
اایگ ،رب حطس شهاک اب هک دوش
یم تسد زا یرتمک بآ یام ار ،رب حطس ندش دودحم نیاربانب .دهد
ارب رد ایگ ییافد یاهراک و زاس زا یدی ناونی هب ناوت رد یداشخ رب
اابند هب و دیشروخ رون بذج حطس ،،رب حطس شهاک اب تفرگ رظن داام دایلوت شهاک هب رجنم اتیاهن و شهاک ایگ ینتنسوتف حطس نآ
یم ایگ دردلمی و کشخ داصرد شهااک ناین شیاامزآ نیا رد .ددرگ
شهااک و اایگ یشیور فیعض دشر هب ار دیدش شنت رامیت رد سناسا تیاهن و ایگ یهدلگ
"ا درادلمی شهااک .داد تباسن هناد دیلوت شهاک
رابنایز رثا زا یشان تسا ندمم کاخ تبوطر شهاک هجیتن رد سناسا سنااسا درادلمی نواچ .داشاب اایگ یشیور ردیپ و دشر رب یبآ شنت یام اایگ درادلمی و سناسا دصرد زا یعبات درادلمی شیانافا .داشاب
یم ار نازوتیک رامیت رد سناسا شیانفا هب ناوت
نایا رد هاناد درادلمی
تظلظ ریاس تبسن تظلظ داض داوام .تسناد قرعت دض تابیکرت یاه
هنزور نتسب قیرط زا قرعت زا بآ رااخب راشتنا هب تمواقم شیانفا و اه
،رب ولس رد بآ لیسناتپ شیانفا جوم اه اتیاهن و ،رب یاه
"
داشر
مادنا یم اه جورخ زا یریگولج بس هب قرعت دض تابیکرت .دنوش زا بآ
تفاب ایرخت لاماوی زا یاخرب تایلاعف زا یریگولج بس نیدب و اه
یام شیانافا ار کاشخ دام دیلوت نانیم ،نتنسوتف یگدننک ااب .دانهد
و هاناد دایلوت اتیاهن و شیانفا ایگ یهدلگ یشیور دشر نانیم شیانفا یم شیانفا رثوم دام نانیم دبای
( 4 ، 10 ، 21 ، 23 ، 29 ، 32 و 35 .)
لكش 2 - يرايبآ لصاوف لباقتم رثا سناسا دصرد رب قرعت دض تابيكرت×
هنادهايس
Figure 2- Interaction effect of irrigation intervals × anti-transpirant on essential oil of Nigella sativa
لكش 3 - صاوف لباقتم رثا يرايبآ ل
سناسا دركلمع رب قرعت دض تابيكرت× هنادهايس
Figure 3- Interaction effect of irrigation intervals × anti-transpirant onessential oil yield of Nigella sativa
هجيتن يريگ ،نیلوراپ ،یلوانف تاابیکرت نانایم داش دهااشم شهوژپ نیا رد
ف رد دیئونتوراک و لیفورلک یرایبآ هلصا
16 نایا هک ،تفای شیانفا زور
نینچمه تسا یدشخ طیارش هب تمواقم مسینادم ییون دوخ شیانفا ینعم تارییغت هب رجنم قرعت دض تابیکرت دروام تازاص هیلک رد یراد
و داصرد یراایبآ لصاوف شیانفا .دندش دهاش هنومن هب تبسن یسررب ام یااهرامیت نیاب رد .داد شهااک ار سناسا دردلمی رود هاعلاطم درو
یراایبآ 8 نازواتیک راامیت و زور 1
درادلمی و سنااسا نانایم داصرد
یرایبآ رود .دنداد شیانفاار سناسا 8
تظلظ رد نازوتیک یکرت و زور 1
ینعم ریثات دصرد هانومن هب تبسن یسررب دروم تازص هیلک رد یراد
یبری مص رامیت .دنتشاد دهاش 25
/ 0 ینعم ریثات دصرد ازص رب یراد
ت
هاینجت تاسیز و یعیبط تیهام هب هجوت اب .تشادن یسررب دروم ریذاپ
ریااس ااب هسیاقم رد قرعت دض تابیکرت نیا ندوب نازرا و نمیا ،ندوب یم تابیکرت نیا ،ییایمیش قرعت دض تابیکرت یبسانم نینگیاج دنناوت
یابآ طاباور رد ترااهم و تخاناش .دنشاب ییایمیش تابیکرت نیا یارب لمحت و ایگ و یزروااشک رد هامانرب نیرات یلاصا یداشخ شنت هب
شنات هنوگ نیا ربارب رد تمواقم ییاناوت یدااصتقا تایمها یاراد ااه
تسا یناوارف .
عبانم
1-André C.M., Schafleitner R., Legay S., Lefèvre I., Aliaga C.A.A., Nomberto G., Hoffmann L., Hausman J.F., Larondelle Y., and Evers D. 2009. Gene expression changes related to the production of phenolic compounds in potato tubers grown underdrought stress. Phytochemistry 70(9): 1107-1116.
2-Bagheri H., Andalibi B., and Azimimoghaddam M.R. 2010. Effect of atrazine anti transpiration application on improving physiological traits, yield and yield components of safflower under rainfed condition. Journal of Crops Improvement 14(2): 1-16. (In Persian with English abstract)
3-Bannayan M., Nadjafi F., Azizi M., Tabrizi L., and Rastgoo M. 2008. Yield and seed quality of Plantago ovata and Nigella sativa under different irrigationtreatments. Industrial Crops and Products 27: 11-16.
4-Babaeei K., Amini Dehaghi M., Modares Sanav S.A.M., and Jabbari R. 2010. Water deficit effect on morphology, prolin content and thymol percentage of Thyme (Thymus vulgaris L.). Journal of Medicinal Plants Research 26:
239-251. (In Persian with English abstract)
5-Bettaieb Rebey I., Jabri-Karoui I., Hamrouni-Sellami I., Bourgou B., Limam F., Marzouk B.2012. Effect drought on the biochemical composition an antioxidant activities of cumin (Cuminum cyminum L.) seeds. Industrial Crops and Products 36: 238–245.
6-Bajji M., Lutts S., and Kinet J.M. 2001. Water deficit effects on solute contribution to osmotic adjustment as a
function of leaf ageing in three durum wheat (Triticum durum) cultivars performing differently in arid conditions.
Plant Science 160: 669-681.
7-Babita M., Maheswari M., Rao L.M., Shanker A. K., and Rao D.G. 2010. Osmotic adjustment, drought tolerance and yield in castor (Ricinus communis L.) hybrids. Crop Sciences 69: 243–249.
8-Bates L. 1973. Rapid determination of free proline for water-stress studies. Plant Soil. 39:205-207.
9-Bassim Atta A. 2003. Some characteristics of nigella (Nigella sativa L.) seed cultivated in Egypt and its lipid profile.
Food Chemistry 83: 63-68.
10-Bittelli M., Flury M., Campbell G.S., Nichols E.J. 2001. Reduction of transpiration through foliar Application of chitosan. Agricultural and Forest Meteorology 107: 167–175.
11-Davazdahemami S., and Majnoonhossein N. 2008. Cultivation and production of some medicinal and spice plants.
Tehran University Press. 300 pages.
12-Del Amora F.M., Cuadra-Crespoa P., Walkera D. J., Cámarab J.M., and Madridc R. 2010. Effect of foliar application of antitranspirant on photosynthesis and water relations of pepper plants under different. Levels of CO2
and water stress. Journal of Plant Physiology 167: 1232-1238.
13-Dere S., Gunes T., and Sivaci R. 1998. Spectrophotometric determination of chlorophyll- a, b and total carotenoid cintents of some algae species using different solvents. Journal of Botany 22:13-17.
14-El Dakhakhny M., Barakat M., Abd El Halim M., and Aly SM. 2000. Effect of Nigella sativa oil on gastric secretion and ethanol induced ulcer in rats. Journal of Ethnopharmacology 72: 299–304.
15-Gano X., Bjok L., Trajkovski V., and Uggla M. 2000. Evaluation of antioxidant activities of rosehip ethanol extracts in different test systems. Journal of Agricultural and Food Chemistry 80: 2021-7.
16- Ghorbanli M., Bakhshi Gh., and Zakeri A. 2012. Investigation on the effects of water stress on antioxidant compounds of Linum usitatissimum L. Journal of Medicinal and Aromatic Plants 27(4): 647-658. (In Persian with English abstract)
17-Ghorbanli M., Bakhshi G.R., Salimi S., and Hedayati M. 2011. Effect of Water deficit and its intraction with ascorbat, catalase and glutathione peroxidase amounts in Nigella sativa. Journal of Medicinal and Aromatic Plants 26(4): 466-476. (In Persian with English abstract)
18-Gharibi SH., Tabatabai P., and Saeidi GH. 2012. Effect of water deficit on morphological and antioxidant activities in Achillea tenuifolialu. Journal of Herbal Drug 3(3): 181-190. (In Persian with English abstract)
19-Hadrami A., Adam L.R., Hadrami I., and Daayf F. 2010. Chitosan in Plant Protection. Review, Agricultural and Forest Meteorology 8: 968-987.
20-Iiriti M., Picchi V., Rossoni M., Gomarasca S., Ludwig N., Garganoand M., and Faoro F. 2009. Chitosan antitranspirant activity is due to abscisic acid-dependent stomatal closure. Environmental and Experimentan Botany 66: 493-500.
21-Khalil S.E., Nahed G., Aziz A.E., and Abou Leil B.H. 2010. Effect of water stress and ascorbic acid on some morphological and biochemical composition of (Ocimum basilicum) Journal of American Science 6: 33-44.
22-Koc E., Islek C., and Ustun A.S. 2010. Effect of coldon protein, proline, phenolic compounds andchlorophyll content of two pepper (Capsicum annuum L.) varieties. Gazi University Journal of Science 23: 1-6.
23-Kazempour S., Tagbakhsh M. 2002. Effect of some antitranspiration on vegetive Characteristics, yield and yield parameters of corn under limited irrigation. Journal of Agronomy. Crop Science 32(2): 205-211. (In Persian with English abstract)
24-Lila M.A. 2004. Anthocyanins and Human Health: An In Vitro Investigative Approach. Journal of Biomedicine and Biotechnology 5: 306-313.
25-Lombardini L., Harris M.K., and Glenn D.M. 2005. Effects of particle film application on leaf gas exchange, water relations, nut yield, and insect populations in mature pecan trees. Horticultural Science 40: 1376–1380.
26-LU C., and Zhang J. 1999. Effect of water stress on photosystem II photochemistry and its thermo stability in wheat plants. Experimental Botany 50: 1199-1206.
27-Ludwig N., Cabrini, R., Faoro F., Gargano M., Gomarasca S., Iriti M., Picchi V., and Soave C. 2010. Reduction of evaporative flux in bean leaves due to chitosan treatment assessed by infrared thermogragh. Infrared Physics &
Technology53: 65-70.
28-Mamnoei E., and Sharifi R. 2010. Study the effects of water deficit ochlorophyll fluorescence indices and the amount of proline in six barley genotypes and its relation witcanopy temperature and yield. Journal of Plant Biology 5: 51-62. (In Persian with English abstract)
29-Nabipour M., Meskarbashee M., and Yosefpour H. 2007. The Effect of water deficit on yield and yield components of safflower (Carthamus tinctorrius L.). Pakistan Journal of Biological Sciences 10: 421-426.
30-Ozkur O., Ozdemir F., Bor M., and Turkan I. 2009. Physiochemical and antioxidant responses of the perennial xerophyte Capparis ovata Desf. to drought. Environmental and Experimental Botany 66(3): 487-492.
31-Omidbaigi R. 2009. Production and processing of medicinal plant (3 rd edition. Vol. 1). Razavi Ghods Astan Publication. 347 pp.
32-Petropoulos S.A., Dimitra D., Polissiou M.G., and Passam H.C. 2008. The effect of water deficit stress on the
growth, yield and composition of essential oils of parsley. Science. Horticulture 115: 393–397.
33-Schwambach J., Ruedell C.M., de Almeida M.R., Penchel R.M., de Araújo E.F., and Fett-NetoA.G. 2008.
Adventitious rooting of Eucalyptus glubulus×maidennii mini-cutting derived from mini-stumps grown in sand bed and intermittent flooding trays: acomparative study. New Forests 36(3): 261-271.
34-Shaalan M.N. 2005. Influence of biofertilizers and chicken manure on growth, yield and seeds quality of (Nigella sativa L.) plants. Egyptian Journal of Agricultural Research 83: 811-828.
35-Safikhani F., sharifabadi H., Syadat A., Ashorabadi A., Syednedjad M., and Abbaszadeh B. 2007. The effect of drought on yield and morphologic characteristics Deracoce phalummoldvica L. Journal of Medicinal Plants Research 23(2):183-194. (In Persian with English abstract)
36-Salehi M., Nassiri Mahallati M., and Koocheki A. 2003. Leaf nitrogen and chlorophyll as indicators for salt stress.1- 10. (In Persian with English abstract)
37-Winkel- Shirly B. 2002. Biosynthesis of flavonoids and effects on sress. Current Opinion in Plant Biology 5: 218- 223.
38-Yadava U. 1989. A rapid and nondestructive method to determine chlorophyll in intact leaves. Horticulture Science 21: 1449-1450.
39-Yordanov I., Velikova V., and Tsoner T. 1999. Influence of drought, high temperature and carbamide cytokinin 4- PU-30 on photosynthetic activity of plants. I. changes in chlorophyll fluorescence quenching. Photosynthetica 37:
447-457.
دیئونتوراك ،لیفورلك ياوتحم ،يلنف تابیكرت رب قرعت دض تابیكرت و يرایبآ لصاوف رثا ...
387
The Effect of Irrigation Intervals and Anti- transpiration Compounds on Phenolic Compounds, Chlorophyll, Carotenoids, Proline, Essential Oil
Percentage and Yield in the Nigella Sativa
Z. Safaee1- M. Azizi2*- H. Aroiee3- Gh. Davarinejad4 Received: …-…-2019
Accepted: …-…-2020
Introduction: Nowadays Nigella Sativa plant is considered as a one of the most important kinds of medicine.
Almost all the metabolic activities of plant cells, including the construction of active ingredients in medicinal plants, depend on water. Lack of absorbable water by plants can lead to the morphological, physiological and biochemical changes, including decrease of cell swelling and growth and thus reduction of leaf area and plant height, stomatal closure and photosynthesis restriction, increase in the soluble compounds for regulating the osmotic pressure, reduction of nutrient absorption and ultimately reduction of crop production. The use of anti-transpiration compounds is considered as a promising tool for the regulation of transpiration in respect of water conservation at an optimal level, where the strategies such as the use of anti-transpiration compounds have the potential for transpiration regulation. The aim of the present study is to improve the biochemical characteristics of medicinal plant N. sativa by anti-transpiration compounds under drought stress conditions.
Materials and Methods: The research was done using a split plot experiment based on a randomized complete block design with three replications. The irrigation intervals (8 and 16 days) in main plots and anti-transpiration compounds of chitosan (0.25, 0.5 and 1 %), Plantago psyllium mucilage (0.5, 1 and 1.5 %) and Arabic gum (0.25, 0.5 and 0.75 %) were put in subplots with three replications. The distance between the main plots in each block and distance between the two blocks were also assigned as 100 cm and 200 cm, respectively; so that the moisture content of a plot had no effect on the adjacent plots. Anti-transpiration compounds were sprayed simultaneously with applying drought stress till the flowering stage once a week at sunset. Phenolic compounds, proline, chlorophyll, carotenoids, essential oil were measured.
Results and Discussion: The results showed that there were significant differences between treatments in all studied traits. The best rate of the measured traits was observed at 8-day irrigation interval and chitosan treatment. The results obtained from the study showed that the effect of irrigation intervals and anti-transpiration compounds on the measured traits were significant. The best rate of the measured traits was observed at 8-day irrigation interval and chitosan treatment. The amount of phenolic compounds, proline, chlorophyll and carotenoids increased at 16-day irrigation interval, in which the increase is considered a type of drought tolerance mechanism. Different levels of anti- transpiration compounds decreased the chlorophyll, carotenoids, phenolic compounds, proline, essential oil percentage and yield.
Conclusion: The important processes, including nutrition, photosynthesis, stomatal opening and closure and growth are all influenced by water. Plants are constantly living in tension and develop morphological and physiological changes in the structures and compositions and chemical processes for coping with this tension. In this study, it was observed that the level of phenols, proline, chlorophyll and carotenoids would increase at 16-day irrigation interval, where the increase is considered as a drought tolerance mechanism. The anti-transpiration compounds also led to the significant changes in terms of all the studied traits compared to the control, indicating the effectiveness of theses natural compounds. As the above compounds are natural and biodegradable, as well as safer and less expensive than other chemical anti-transpiration compounds, they can serve as a good alternative to the chemical compounds. Cognition and expertise in water relations of plant and drought stress tolerance is considered as the main program in agriculture and the ability to withstand this stress is of great economic importance.
Keywords: Anti-transpiration compounds, Biochemical characteristics, Irrigation intervals, Nigella sativa
1, 2, 3 and 4- M.Sc. of Horticulture (Medicinal Plants), Professor, Associate Professor and Professor (Retired), Department of Horticulture, Ferdowsi University of Mashhad, respectively.
(*- Corresponding Author Email: [email protected])
:اپاش 4730 - 2008 ISSN: 2008 - 4730
