From the legitimacy of power to limitation of sovereignty; A pattern based on natural laws
(Type of Paper: Research Article)
Yaser Mokarrami Ghartavol1, Mohammadjavad Javid2*, Fatemeh Movahhedi Pasha Beyg3
Abstract
The Government has been natural and necessary in natural rights advocate” s idea, following this grand approach, it is essential to the restriction of the sovereignty and power of this government. In public law studies, authority differs from crude or pure power, and the institution of authority is fundamentally linked to Legitimacy .The basis of such legitimacy is the early guidance of natural Rights that transforms pure force into authority under conditions of legitimacy. Authority has a nature of power that is attached to legitimacy and is called legitimate power. A great example of this authority within the realm of state is sovereignty, which is a tool in the hands of the government. A sovereignty that is bound, not as an absolute entity, but as a relative entity, despite its inherent and permanent characteristics, by natural rules as an absolute entity. The output of this article confirms the relativism of sovereignty and absoluteness to natural rules, thereby limiting sovereignty to absolute natural laws.
Keywords
absoluteness, limitation of sovereignty, natural Rights, Natural justice, Power, natural rules, Legitimacy, relativism.
___________________________________________________________________
1.Ph.D. in Public Law, Department of Public and International Law, Faculty of Law and Political Science, university of Tehran, Tehran, Iran. Email: [email protected]
2.Prof , Department of Public and International Law, Faculty of Law and Political Science, university of Tehran, Tehran, Iran (Corresponding Author). Email : [email protected]
3.MA. in Public Law, Department of Public and International Law, Faculty of Law and Political Science, University of Allame, Tehran, Iran. Email : [email protected]
Received: May 3, 2020 - Accepted: December 26, 2021
This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 4.0 International, which permits others to download this work, share it with others and Adapt the material for any purpose.
؛تیمکاح دیدحت ات تردق تیعورشم زا یعیبط نیناوق رب ینتبم ییوگلا
یملع :هلاقم عون(
)یشهوژپ _
لواطرق یمرکم رسای ،1
داوجدمحم دیواج
2
،*
حوم همطاف گیباشاپ ید
3
هدیکچ
تیمکاح دیدحت نکل ،هدوب یعیبط و یرورض دنچره ،یعیبط قوقح نایماح ۀشیدنا رد تموکح یرما ،تموکح نیا تردق و رادتقا یمومع قوقح تاعلاطم رد .تسا یساسا
اب ماخ تردق روو اای
دراد توافت ،صلاخ اب رادتقا داهن و
تیعوراشم یدانویپ
یاساسا هدرواخ نیانچ یاانبم .تاسا
،تیعورشم یاطعا اب یطیارش رد ار صلاخ روو هک تسا یعیبط قوقح ۀیلوا تاداشرا یتیعورشم لیدبت رادتقا هب یم
.دنک
،رادتقا یسنج تردق وا دراد هک تیعورشم ناداب
همیماض هداش و ماان
تردق عورشم ار هب دوخ هتفرگ تسا . ناوانع تاحت تلود ورملق لخاد رد رادتقا نیا یلاع ۀنومن
تموکح تسد رد یرازبا هک تسا تیمکاح تسا
هب هن هک یتیمکاح . ، الطم دااهن نای ناوانع
هب هکلب یلع یبسن داهن نی ناونع و رمتسم نوچ یتافص مغر
یعیبط نیناوق طسوت ،ندوب یمئاد
هب رد تیباسن داییست ریناایب هالاقم نایا دادانورب .تاسا هداش دودحم و دیقم ، لطم داهن ناونع تاسا الطم یعیبط نیناوق اب تیمکاح دیدحت هجیتن رد ،یعیبط نیناوق رد قلاطا و تیمکاح
هار وا یعیبط قوقح وا تنایص نماض ،یعیبط نیناوق دیق اب هک یتیمکاح تلاداع رااای
بط ی اع ی
تسا تسا تیمکاح لامعا نایغط عنام و هدوب یعیبط قوقح ۀیاپ رب یعیبط تلادع هکارچ ، .
ناگژاودیلک
.تیبسن ،تیعورشم ،یعیبط نیناوق ،تردق ،یعیبط تلادع ،یعیبط قوقح ،تیمکاح دیدحت ،قلاطا
___________________________________________________________________
1 . شناد
،یمومع قوقح یرتکد ۀتخومآ نیب و یمومع قوقح هورگ
هایاشناد ،یاسایس مولع و قوقح ۀدکشناد للملا
ناریا ،نارهت ،نارهت .
Email: [email protected]
2 . نیب و یمومع قوقح هورگ ،داتسا ت هایشناد ،یسایس مولع و قوقح ۀدکشناد ،للملا
ناریا ،نارهت ،ناره )لوئسم ۀدنسیون(
.
Email: [email protected]
3 . شناد دشرا یسانشراک ۀتخومآ قوقح
،یمومع هایاشناد ،یاسایس موالع و قواقح ۀدکاشناد یموامع قوقح هورگ
ناریا ،نارهت ،ییابطابط هملاع .
Email: [email protected]
:شریاپ خیرات 14
/ 02 / 1399 - :تفایرد خیرات 05
/ 10 / 1400
همدقم
هب رما یداب رد دیاش عوضوم هک دسرب رظن
شهوژپ هب ،رضاح ت یعون قوقح نارادفرط یاعدا رارک
هاجیتن و دراک میهاواخ یاسررب هامادا رد ااما ،دشاب یعیبط نیناوق ۀیرظن قلاطا لوح یعیبط نیناواق ماان هاب رایغتیغ و ینیاشیپ الطم دااهن نی ،یوحن هچ هب و هنویچ هک تفرگ میهاوخ هب( تیمکاح مان هب ینیسپ یبسن داهن نی ،یعیبط احت ار )یعاامتجا داهن نی ناونع
ۀرطیاس ت
یمرد دوخ یم داشرا تیاهن رد و دیدحت ار نآ و دروآ
.دنک عوضوم تیمکاح ااب
مواهفم ترداق و
رادتقا رد مه مآ ی هتخ و هراومه ی ا لقادح رد شخب یاه هتخانش دش ۀ رات ی خ راشب ی رج ای نا اد در و
شیپ وا ناژ ُب ند ن ی
،ز رد نابم ی روئت ی
،ن نارکفتم ناتساب نانوی نیسلاک نوچ
وطسرا و لافا نوط
و رد رود ه اه یی نیدزن
،رت کام ی لوا ی اب شور یاه رات ی خ ی
، نآ ار دروم ثحب و یسررب رارق هداد دانا .
بحاص رتشیب قافتا دروم اعدا نیا هک تسا نارظن
،تیمکاح رد
یانعم یتناس اای ناامه ترداق
رترب یسایس لطم هک ییاناوت لامعا مامت هتساوخ اه ی دوخ ار دراد ریید ، لباق هدافتسا تسین و
هب طساو یم دودحم ،ینیسپ هچ و ینیشیپ هچ لماوع یخرب ۀ .دوش
موهفم یسررب رد دیدحت
مکاح ی ت ود یرظن ۀ حرطم لباق سررب ی تسا یخرب بحااص ناراظن
دندقتعم تیمکاح دودحم
هب هعومجم وا ینیاشیپ یاشورا یااهراجنه هالمج
نیناواق یاعیبط ،
...و یهلا نیناوق تسا
هک ساسارب شیدنا ۀ ادع تل و هب طساو ۀ لقع یحو و فشک م ی وش د و شیاپ
وا لیکشت تلود نیا دعاوق موغ
،تسارجغا رد
لباقم هداع ا ی ااب حراط ایرظن ۀ تیدوداحم یاتاذ
تیمکاح دندقتعم
تیمکاح هب
طساو ۀ نوناق تلود قولخم دودحم
م ی وش د ( ،یحاتف 1392 : 13 .)
اوق ینعی ،ینیشیپ رما نی اب تیمکاح دیدحت ینعی لوا ۀیرظن یعیبط نین
ۀالاقم یباایورا دروم1
رضاح تسا . اوا ی ن ور ارب ی واکاو ی ،یاعیبط نیناواق سااسارب تیمکاح دیدحت زگاان
ی ر وا اسررب ی
تغوقم ی نوچ
،تردق رادتقا و عورشم ی ت هاب نااسنا یاعیبط نیناوق هب دانتسا همادا رد و ناوانع
نآ دایدحت تیاهن رد و تیمکاح ندوب یبسن تابثا رد لطم یقیداصم اسه
میت . رد مود ۀایرظن
تسیویتیووپ نلاک هاگدید بلاق یم هولج اه
هب هک دنک و فعاض ضااقن یاراد بایقر ۀیضرف ناونع
ترداق دایدحت ۀراابرد هایرظن نایا یاراب یفقی دح ،تیاهن رد اما ،تسا دوخ هب صوصخم توق هب عناق یخساپ هب ،تلود ۀلیسو .تفای میهاوخن تسد یملع و هدننک
باتکم شیادیپ وا شیپ ،یتاسیویتیووپ
قواقح باتکم رد تایمکاح دایدحت فاطع ۀاطقن
حطس رد یعیبط تلادع یانبم و هیاپ دوخ تیعبت نیا هک تسا یعیبط نیناوق وا تیعبت ،یعیبط هعماج تسا . تلادع هک ی اپ رب ۀی بط ی تع تسا هدش راوتسا
، ا ااب ای ن بط نواچ هاک اطنم ی
تاع و
قلت هنغداع تقلخ ی
یم وش د
، ناوق سپ ی ن شان ی نآ وا ااعبط ماه دواب داهاوخ هانغداع
، ارباانب ی ن
___________________________________________________________________
1 . بط نیناوق ژاو ود یعیبط قوقح اب یعی ۀ
ن ناسکی
،دنتسی رد هکلب همادا یعیبط قوقح هک داد میهاوخ حیضوت
یعیبط نیناوق رب ینتبم دنا
شن یعیبط نیناوق لد وا یعیبط قوقح ینعی ، س
یم ت .دنریگ
نتبم قوقح ی
ا رب ی ن ناوق ی ن بط مه ی اتع قلت هنغداع ی
م ی وش .د ناواق مامت ی ن هعواضوم هاک
لد رد
وصت فلتخم عماوج ی
ب یم ارجا و وش
د
، ا لوط رد رگا ی
ن ناوق ی ن گ رارق درای رااعت رد و اب
ا ااهنآ
دشابن
، دوب دهاوخ عورشم
، غ رد ی ر ا ی ن وا دنچره تروص عوان سااسارب و مدرام رظنم
ی دادراراق
اموزل هن و تفرگ دهاوخ دوخ هب هنغداع فصو هن زگره ،دشاب هدش هتفریاپ عوراشم
داهاوخ دواب
واج(
ی
،د 1390 : 76 ) ، اوا ی ن ور نردم یاهراکهار اب یتیعبت نینچ ماهم ،یوورما عماوج ۀدش
نیرات
نیدب .دوب دنهاوخ نیناوق شجنس رایعم ب نیناواق تایعبت بایترت
راما یاعیبط نیناواق وا یراش
لکاش و یاساسا قواقح شاناد نداش هاتینردم دانیارف رد هاکلب ،تسین یلک و یموهوم یرایگ
ناملراپ یعیبط نیناوق نیا ،یگدنیامن ماظن و اه ا
یارب هک دن ناملراپ
اه یاراب یراایعم ،بختنم ی
یاعیبط نیناواق ماان هاب الطم و ینیاشیپ یدااهن راب ینتبم ،یرشب ینیناوق دادنورب مهاراف ار
یم هدهااشم لاباق نارایا یملااسا یروهمج تیمکاح یگدنیامن ماظن رد دنیارف نیا ۀنومن .دواس
.دوش هدیجنس نید رایعم اب دیاب ناریا ناملراپ یجورخ نیناوق هک تسا یعیبط نیناوق اب تیمکاح دیدحت ینابم اساسا هک تسا روحم نیا لوح ،شهوژپ یلصا شسرپ
پ یارب ؟تسا تروص هچ هب وا تایمکاح هک میتسه هیضرف نیا تابثا یپ رد ،روکام شسرپ هب خسا
هب و تردق سنج نیناواق هاک تاسا یبسن یداهن هکلب ، لطم رما نی هن ،عورشم تردق نی ناونع
تلادع قحت تابجوم نیناوق و لوصا نیا وا تیعبت هک هتخاس یلوصا هب دیقم ار نآ ،ناسنا یعیبط ر یناسنا ملاس ۀعماج رد یعیبط نیاوا .درک دهاوخ مهارف ا
هداش هئارا شخب ود رد رضاح شهوژپ ور
مود شخب رد و هدش هتخادرپ تیمکاح و رادتقا ،تیعورشم ،تردق ۀلوقم هب تسخن شخب رد تسا هب تیمکاح یریاپدیدحت یم یبایورا یعیبط نیناوق اب یبسن رما نی ناونع
دوش .
تیعورشم تردق
یعیبط قوقح بتکم رد
قح نارادفرط یورسیس وا یعیبط قو
تنس ات هتفرگ یمور ساموت
سانیئوکآ اس و
ی ر ی ن دندقتعم ،
لاامع ا هانوگره و تاموکح راب مداقم و هدواب لوماشناهج و تاباث ینیناواق ،یعیبط نیناوق هک نیاوا ،دنتسه تیمکاح هاب هک تسا جیار ناشیا نیب رد نامتفگ نیا ور
راه ،نوئاش نایا ۀطاساو
هب ،یناسنا ۀعماج رد یداهن رد .دنهد یبطت یعیبط نیناوق اب ار دوخ دیاب ،یسایس یاهداهن هژیو
یم لماش ار تیمکاح لامعا ات هتفرگ یعیبط تردق وا قابطنا نیا ،یسایس ۀووح هب و دوش
یعوان
تیعورشم تموکح طسوت تیمکاح ِلامعا و تردق دربراک شخب
تسا .
1 . یعیبط تردق
هب صا ،یناسنا تاعامتجا شرتسگ ۀطساو ۀهجو شیپ وا شیب ،رتشیب تعفنم بسک یارب عوانت غو
نیاوا ،تسا هداد ناشن هیلوا عماوج رد ار دوخ شلات نیلوا ور
بالغا ،رتاشیب تردق بسک یارب اه
هب نوزفا تعفنم ۀبلاطم و هرطیس روظنم ماگ نیتسخن نیا و تسا رت
وا ،ترداق ِلامعا نوموآ یاه
سا ناتساب ناسنا طسوت یعیبط تردق عون یفیرااعت ااب لااح ناامو اات ناانچمه هک یریسم .ت
هبلاطم و نارادفرط ،ینامرآ هاگ و هدنبیرف هاگ یفادها و توافتم تایهام ااما .دراد یرایاسب نارگ
هک رادفرطرپ و بااج و هتسارآ داهن نیا
« تردق »
؟تسیچ تسا هتفرگ مان
موهفم رد تردق ،یسانش و لرتنک ،راک ماجنا ییاناوت ار1
ییاناوت هدارا لاامعا ای یزیچ لخ ام
ی
نناد د
(Collin, 2004: 185; Rye, 2014: 30)
. ماان هاب یاسایس دنماشیدنا نی هاگدید وا ااتنگروم
،
تردق ترابع تسا وا ره یلماع هک دناوتب لرتنک رب یصخش صخش
ریید ار هب دوجو
،دروآ ظفح دنک
و لماش دوش
.(Morgenthau, 1948: 13)
ریسفت رد یحیسم سانیئوکآ ااب تافلاخم رد هانارهام ی
باتک رد ،نیتسوگآ دوخ فلس تایهلا عماج
هاب و ترداق عواضوم دوخ صاخ شور اب صااخ رواط
یم یسررب ار ناسنا رب ناسنا ۀطلس و تردق لامعا عوضوم هاب خاساپ رد ار دواخ لغدتسا یو .دنک
یم واغآ شسرپ نیا یب تلاح رد اساسا ایآ هک دنک
نااسنا راب نااسنا ،رشب یهانگ و یروراس رایید
یم نایب ،خساپ رد سانیئوکآ ؟تشاد طلست دراد
یرورس ۀژاو یارب هک یم ینعم ود2
راظن رد ناوات
ۀدراب صخاش مواهفم نایا رد .تاسا یگدرب انامه ،تردق لامعا و طلست یارب ینعم نیلوا تفرگ چیه هدرب نیا و تسا یریید اضوم ،هژاو نایا یموامع مواهفم رایید یانعم .درادان یاقح هانوگ
عو
هب رورس صخش ینعی تسا ییاورنامرف و یربنامرف داوآ صاخاشا و مدرم هب ناریید تسدغاب ناونع
یم تردق ِلامعا هب یرورس عون نیا ،یگدرب صوصخ رد اما .دنک
و هداش دااجیا هدرب تبوقع ۀطساو
یب تلاح رد نوچ یمن مرج و تیصعم بکترم یسک یهانگ
نیاوا ،دوش یو نتخااس هدرب و رفیک ور
رایید ینااسنا ۀدراب نااسنا ،رشب تیموصعم نارود رد و یعیبط تلاح رد نیاربانب .تسا یفتنم زین یمن دشاب تسناوت
.(Aquinas, 2006: 96)
یام هجیتن ساموت هنادنمشوه لغدتسا نیا وا هاک درایگ
هدرب ینعی هطلس و یرورس عون ود رد یربنامرف و یراد
- یم ریخا تمسق طقف ،ییاورنامرف تاسناوت
یمرکم( دشاب هتشاد دوجو تیموصعم نارود رد و
،دیواج 1395 : 667 .) نیاوا ور رد تالاح تملااس
هعماج ن ی ز اب ی د رادتقا ی دشاب ات خ ی ر نایمه ی لصاح دوش و هعماج اقب ی دبا . نوزفا راب ا ای
،ن ربارباان ی
ناسنا اه رد
،اهدادعتسا دارفا
ی ار هب تمس ربهر ی قوس یم دهد هجیتن رد . یمکاح ِلامعا
یتافانم ت
هرود ره رد و هتشادن تیموصعم نارود اب هراوامه ،ضوابه وا ساپ نارود هاچ و تیمواصعم هچ یا
ناسنا راراق یرتغااب ۀابتر رد شناد و تفرعم ،فاصنا ،لدع ظاحل وا هک دنراد دوجو عماوج رد ییاه
یم و دنراد .دننک تردق لامعا و دنشاب هتشاد تدایس دوخ ناعونمه هب دنناوت
1 . 1 . هب تردق دیدحت عوضوم ؛رازبا ةباثم
تاقباطم وراگ رد تردق لامعا تیعورشم و تسا یعیبط نیناوق رب رخؤم ،تردق ،دش هتفگ هکنانچ
___________________________________________________________________
1.power 2. Mastership
نیاوا ،تسا یعیبط نیناوق اب نآ مهم اب لوا ۀلحرم رد تردق دیدحت ور
یاعیبط نیناواق دوایق نیرات
یم ینامو .تسا ا تردق هک مییویب تردق تیدودحم وا میناوت
یلااع یفاداها هاب ندیسر یارب یرازب
ینامو اما .دشاب یعیبط قوقح دییست دروم ترداق اای ،دواش داداملق ییااغ فده نی تردق دوخ هک
شورادض هب ندیسر یارب یرازبا یاعیبط نیناواق ااب دااضت رد هک اه
نآ دایدحت رایید ،داشاب ،دانا
نایاوا .درادن تیعوضوم یعادات دیااش ،رازابا مااقم رد ترداق ور
داننک و ناربناامرف نیاب یربارباان ۀ
و غاو یفده هب ندیسر دصقم نوچ اما ،دشاب نارادربنامرف لاع
ی تسا یافیرعت زاین ترداق دایدحت ،
.تشاد دهاوخ مهم رازبا نیا وا صاخ ،دراد داقتعا هژروود سیروم ،اعدا نیا دییست رد1
ام من ی ناوات ی م
تردق ار هب انعم ی لطم طبار ۀ ناسنا ی رباربان ی نادب ی م هک ساسارب
،نآ درف ی
، درف د ی ری ی ار روبجم
هب تعاطا وا دوخ
،دنک هکلب
،تردق اطبار ه یا و ای هژ و اراد ی ق ای دو ی صااخ تاسا (
،هژروود 1358 :
20 شور و دتم یسایس تردق رد هک یدودح و دویق ) نونکاات واابرید وا و دراد ار دوخ صاخ یاه
واب قواقح و تسایس مولع نادنمشیدنا شلاچ و هشقانم دروم رد .تاسا هد
رظن ای ه ااه و یاسایس ی
یم یرشب عماوج وا تبحص یتقو یساسا قوقح بتاکم یلاع یسایس ۀعماج بلغا ،دوش
عوان نیرات
یلاع هک تسا عماوج .دراد نایرج نآ رد یسایس تردق ینعی تردق عون نیرت
یسایس تردق ات یعیبط تردق زا
ناسنا اتاذ ح ی ناو ی هعماج اپ ی ر و س ی سا ی و هدوب هب ساو ۀط مه ی ن بط ی تاع تاسا هاک یامدآ اب ای د
عامتجا ی گدنو ی دنک . ای ن ترورض بط ی ع ی ببس لکش نتفرگ
،تردق لاکشا تاموکح
لاامعا و
تیمکاح م
ی
،دوش ی نع ی لماع ی هک شمارآ و مظن ار رارقرب م ی دواس . تردق عماوج نیا رد یسایس
نیرتراکشآ دومن
و تسا تردق اب
لیکشت ۀعماج یناسنا و تکرح هب تمس یکشت ل ۀعماج
،یسایس
هب یسایس تردق دیلوت رابجا
یم .دوش یگژیو یعامتجا ندوب
ناسنا هب ۀطساو یندم عبطلا ای ندوب
باختنا
،ینلاقع وا ار رد رانک ناعونمه دوخ
عمج یم داییست دروام یعاامتجا یگدانو نایا ،دانک
تسا یعیبط نیناوق (
ولرجآ رهاط و ،ی 1395 : 7 .) تردق یاسایس
، تاسه ۀ رواحم ی راه ن رظ ۀای
س ی سا ی تسا . رد سررب ی دنا ی هش اه ی س ی سا ی راکشآ م ی دوش هک مه ۀ دنا ی هش نارو س ی سا ی ابلس ی ا
ای اباج رابرد ۀ موهفم تردق لکش و لاماکت ی اتفا یاسایس ترداق یانعی نآ ۀ نخاس
هاتفگ دانا . وا
مهم نیرت تغاؤس حرطم رابرد ۀ تردق هک تسا نیا ،یسایس هنویچ
م ی ناوت نآ ار راهم دیدحت ای
درک و وا دربراک نآ رد هار اه ی عورشمان گولج ی ر ی هب دروآ لامع
؟ لاؤاس قواقح باتکم رد هاک ی
.تسا هتخاس لوغشم دوخ هب ار هووح نیا نادنمشیدنا و هدوب حرطم زین یعیبط
___________________________________________________________________
1 . ه نی هن ار تردق ،نآ لامعا و تردق بسک یارب رشب عون یعاسم ریید نایب هب فادها هب لین یارب یرازبا هکلب ،فد
یم دادملق رتغاو هیرظن دنچره .دننک
دادملق ییاهن فده ار نآ هب ندیسر و تردق هک دراد دوجو زین فلاخم یا
یم هب تردق ،یعیبط قوقح بتکم رد .دننک .تسا یعیبط نیناوق هب دیقم فده نی هن و رازبا نی ۀباثم
رب ،یعیبط قوقح بتکم نادنمشیدنا ماظن
دانم نآ لاامعا و ترداق ی کست
ای د هتاشاد ترداق .دانا
نیناوق وا تیعبت اب یعیبط یم تیعورشم بسک یعیبط
یم لیدبت رادتقا هب ،دنک یلااع دوامن هک ،دوش
فالتخم قراط هاب یتمواکح نارازگرااک و مکااح هب یناسنا ۀعماج رد تیمکاح موهفم رد ،رادتقا نیا یم رااگاو یعیبط نیناوق بوچراچ رد ار هعماج ات دوش
هب اغ ی ت ،رایید رایبعت هاب .دواس نومنهر ییاهن
ااگ رد یعیبط تردق تیعوراشم باسک دایاب ،دواخ دیدحت واغآ رد ،نردم عماوج هب هیلوا عماوج وا ر
یاعیبط قواقح باتکم رد تاسا تواافتم یقوقح و یرکف بتکم ره رد تیعورشم نیا یانبم ،دنک یااطعا ااب ، الطم یاعیبط نیناواق ااساسا .تاسا یعیبط نیناوق رب ینتبم ،یتیعورشم نینچ بسک و یعیبط تردق هب تیعورشم قاعتم
اب یم لماکت یسایس تردق مهم و نیتسخن و دبای
راب ار دایق نیرات
یم لامعا نآ رادتقا هب ار یعیبط تردق دیق نیا عقاو رد ،دنک
یم لدب1
.دواس
رد هاک تافگ دیاب تردق اب نآ قارتفا هجو و رادتقا یتسیچ صوصخ رد اما هاعماج
اسانش ی
یسایس رادتقا اب تردق فرص )صلاخ روو(
توافتم ب و تسا هدرواخ یاساسا یدنویپ تیعورشم ا
تسا
(Robertson, 2002: 34)
. رادتقا ینعی نامرف رودص تیحلاص ای
یتردق هاک تیعوراشم نآ
ساسارب س ن تا ای
،نوناق هتفریاپ هدش تسا (
Scruton, 1982: 32
.) سناج وا راداتقا سنج سپ
تردق مان و هدش هفاضا نادب تیعورشم ای تردق لامعا تیحلاص هک تسا تردق هاب ار عوراشم
.تخادرپ میهاوخ نادب همادا رد ،تسیچ تیعورشم دوخ هکنیا اما .تسا هتفرگ دوخ یهاگ ،یخرب رادتقا
ار اب تردق فدارتم یم
،دنناد اما نیا ود توافتم دنا . رادتقا
، تردق هلوقم ا ی
یداهن هدش تسا . رد نینچ یتلاح تردق دوجو
،درادن هکلب ح نآ داهن یارب لامعا تردق وجو د
دراد . هب ریید
،نخس رادتقا ح عورشم یارب یرااگذوفن ای
تیاداه رااتفر نارایید تاسا ،ملااع(
1391 : 96 هک تسا ثیح نیا وا .) بحاص
نارظن یروهشم نوچمه
لسار م ی نا ترداق رع ای نا و
تردق نتبم ی رب )تیناقح( تیاضر توافت
ساسا ی لئاق یم دنوش و وا ا ی ن رط ی هب کرد یقد رات
موهفم رادتقا نمک م ی دننک .
ِوِب ر وا لمج ۀ ا ی ن هتسد وا نارکفتم تسا هک م ی وگ ی د
« : طاباور اب ی ن
اورنامرف و رادربنامرف وا
ود تروص جراخ ن ی تس ی ا نتبم ی رب
« راابجا الطم
» تاسا هاک صااخ
نارود گدرب ی تسا ی ا تروص ی بط ی ع ی و قح ی ق ی دراد هک مزلتاسم دواجو لقاداح ی وا ااپ ی شر و
لوبقم ی ت تسا و مه ی ن عون مود
« تردق
» و ی ا هب بعت ی ر ربو تردق بط ی ع ی و قح ی ق ی تسا هک هاب
موهفم
« رادتقا
» دزن ی ن م ی
2دوش
» ( عاجش ،ی 1376 : 56 ).
یم یاقطنم ظااحل وا هاک تافگ ناوت
ۀطبار تردق و رادتقا نیب مومع
و صوصخ لطم ترداق سنج وا یرادتقا ره ینعی تسا رارقرب
ادتقا اموزل یتردق ره اما ،تسا ذوفن و .تاسین ر
لائاح قواقح باتکم رد راداتقا و ترداق نیاب
یب ،یعیبط یعیبط نیناوق نش
تسا تیعورشم ۀصیصخ دعب تمسق رد . ،یاعیبط نیناوق یشخب
یم یسررب تیمکاح تیاهن رد و رادتقا هب نآ لیدبت و یعیبط تردق اب دنویپ رد .دوش
___________________________________________________________________
1. Authority
2 . ب لغدتسا نیا .دراد قابطنا ضوبه و تیموصعم نارود رد تردق لامعا وا سانیئوکآ ساموت ریسفت ر
تیعورشم یانبم ؛یعیبط نیناوق یعیبط تردق
1عوضوم مهم ا ی ن تسا هک تن ی هج و ریثست لمع ی عورشم ی ت رد ووح و تردق ۀ رادتقا
چ ی
؟تس اش ی د
لصا ی رت ی ن یساسا و نیرت خساپ ی هک هب ا ی ن شسرپ م ی ناوت داد ا ی ن دشاب هاک عوراشم ی ت وا راه
عون
،نآ تنس ی
، دنمهرف ی ی ا نوناق ی هک دشاب
، تن ی هج شا ا ی ن تسا هک تعاطا وا رادتقا ار و یناقح
فیلکت یعون م
ی دنک و ا ی ن ه نام رف یا دن ی تسا هک ط ی نآ وا رط ی عورشم ی ت ترداق یاعیبط
هب رادتقا دبت ی ل م ی دوش
.
ناسک ی هک عضاوم
،تردق هب هژیو تردق س ی سا ی ار لاغشا م ی ،داننک رد شلاات دانا اات راداتقا
وخ ی ش ار ساسارب عورشم ی ت جوت ی ه دننک و ناشن دنهد هک ارچ سرتسد ی هب تردق و ن ی ز لامعا
نآ حرب تسا و نچمه ی ن هب هچ لد ی ل دارفا و ی تسدر ۀفیظو تعاطا ندرک وا روتسد یاه اهنآ ار
دنراد ،ماوق(
1390 : 34 ).
،ترداق میهاافم راتهب کرد یارب ؟تسیچ نآ تیهام و تیعورشم اما
و رادتقا هب عبت وا ریزگان ،تیمکاح نآ ئارا
وا هامادا رد هاک میتسه تیعورشم وا بسانم یفیرعت ۀ
رب هاگدید وا و ایاوو یخرب نادنمشیدنا یخ
هب راصتخا .تخادرپ میهاوخ نادب
عورشم ی ت م ی دناوت هب ناونع ا ی ن بت یی ن رد رظن هتفرگ دوش هک ارچ مدرام وا نااسک ی هاک راب
دنسم تردق دنتسه ی ا عدم ی رادتقا رب اهنآ دنتسه
، تعاطا م ی ( دننک
،شار 1387 : 61 ).
سکاام
ربو رد هعماج سانش ی س ی سا ی هس عبنم ارب ی عورشم ی ت حرطم هدرک تسا : 1 . تناس انتبم ی راب
تنس اه ی د ی ر ی ن ، 2 . تافص صخش ی و ی هژ ( راک ی امز ) و 3 . نوناق ی ت ( هدانورف ، 1383 : 87 نایا رد .)
میسقت یم هحماسم یکدنا اب هک هدش نایب ماع لکش هب تینوناق یدنب نیناوق نلاک ۀنوگ هس ناوت
ترابع هک درک یبایورا ار و یعیبط نیناوق ،یهلا نیناوق :وا دنا
راضاح شهوژاپ هاک یعضو نیناوق
نیناواق یانعی نیناوق وا یصاخ عون مییویب رتهب ای تینوناق ینعی تیعورشم موس عبنم رب اتدمع میسقت نیا لیذ رادومن .تسا زکرمتم یعیبط یم ناشن ار یدنب
:دهد
رادومن 1
___________________________________________________________________
1. Legitimacy
مکاح یارب هرهب یدنم وا
،نامدرم یربنامرف دیاب
وا هار ینونااق و عورشم هاب
ترداق و داسرب
هنغداع تموکح دنک . رگا تموکح وا عورشمان ای هنغداعان
،دشاب نکمم تسا قاقحتسا یورایپ
ار
وا تسد دهدب
(Lewis, 2003: 91)
. دارام یاعیبط قواقح بتکم هاگدید وا وا
راما عوراشم راما
هنغداع تسا و دارم وا رما هنغداع یرما باطم نیناوق یعیبط و تقلخ و لاقع و تعیبط ا
نااسن
تسا . لاح هکنآ دارم وا ینوناق ندوب نتشاد ضانم لوبقم هماع تسا و تسیک هک دنادن هک نوناق
لوبقم
،همه اموزل هن نوناق عورشم تسا ات هنغداع دشاب و هن یتح اترورض نوناق بوبحم تسا ات
فصو لوقعم هب دوخ قواقح باتکم نارادافرط .دشاب زین نیا فلاخ تسا نکمم دنچره ،دریگ
ط هک دنراد داقتعا یعیب نوناق
یعیبط عورشم و هنغداع
،تسا دنچره لوبقم و بوابحم ناایمه
رارق دریین و وا ۀصرع لمع دانام ورف و
نونااق یعاضو غ ی بطر ی اع
،ی عوراشمان و
هانغداعان ،تاسا
دنچره اب لابقا هماع هجاوم دوش و فصو یندم ای یدنورهش هب
دوخ دریگ ،دایواج(
1388 : 24 ).
اب نیا کیور در رد
،یناسنا ۀعماج یتیعورشم
رد چیه ینوناق
،تسین ریم هکنآ راابت و یناامدود وا
نیناوق تعیبط هب هارمه هتشاد دشاب و رد لوط نآ نیناوق فیرعت و بیوصت دوش .
تیمکاح رادتقا و تردق عورشم دنیارب ؛
1دنچره یرظن ۀ تیمکاح رد واغآ رصع
،دیدج هک ناژ
2ندب موهفم وان
ِی تایمکاح ار
وت حیاض
،داد
هب جیردت هضرع
،دش اما رکف نآ هب وطسرا ضوبرم تاسا هاک وا ترداق راترب تالود نخاس تافگ
(Kalmo& Skinner, 2011: 51)
. رگا ساسا تعیبط یناسنا رب نیا رارق هتفرگ دشاب ات رد عامج
افصاب و تیمیمص رد
یپ تداعس شیوخ
،دشاب ندیسر هب نیا تداعس یدراف ریزگاان وا یاراجم
تداعس مج یع یم دراگ . نی ۀعماج دنمتداعس ناکما
یرتشیب یاراب تداعاس نات نات یااضعا
شیوخ مهارف یم دروآ . نیاوا ور نینچ تموکح هعماج
یا من ی دناوت رااف وا هاغدغد ااه ی یااضعا
دوخ دشاب . نیا
،تیمکاح لامعا ینعی دوخ ۀژیوراک اب تموکح رد
ۀجرد لوا فاظوم هاب نیمسات
تلادااع
،یعااامتجا ۀعااسوت
تااینما و نیمااضت قوااقح و یداوآ یاااه یااساسا نادنورهااش تااسا
یداوآ ییاه هک رد بوچراچ نوناق
تعیبط هب تیمسر هتخاناش هداش
دانا ،دایواج(
1392 : 77 .)
ناسنا یدوجوم تسا
یعامتجا هک
اب تشاگ نامو هب عامتجا دروآ یور و
نایا یگدانو و رد راانک
مه ندوب هب نی یرس نیناوق یارب یریگولج وواجت وا
هب قوقح ناریید واین نیا ،دراد نیناوق
دیاب
___________________________________________________________________
1. Sovereignty
2 . سپ ن ندب ناژ وا ی
ز مکاح صوصخ رد زباه ساموت ی
ت دوخ فورعم رثا رد ول
ی ناتا رظن یاه ا و ی هد اه ی ار دوخ
تسا هدراین دنا هدمع .
ی نادنمش ی تح و اهدعب هک ی
اعم نارود رد مکاح صوصخ رد رص
ی ت خس داد ن هداد ،دنا
بلغا ت رد س یی د ی ا رظن دقن یاه رد زباه ساموت و ندب ناژ صوصخ
مکاح ی ت و هدوب رظن یاه دج ی
،رتد نطب وا
ای ن ت س یی اهد اهراجنه هب هجوت اب و اهدقن و ی
ند ی ا ی ب قوقح نتفرگ تردق و رصاعم ی
ن للملا و رشب قوقح و
تغوقم ی ناهج نوچ ی ناهج و ندش ی
اس و ی دلوتم ش هد تسا .
رد هعماج لامعا دوش و نیا رسیم مهم من
ی دوش ریم هب سو ی ل ۀ قوفام یتردق ۀمه
تردق اه
، هک نیا
تردق رترب نامه زاین راداتقا دواخ هک تسا رادتقا داهن یلاع لکش تیمکاح نیا .تسا تیمکاح
یناسنا عماوج رد ماخ تردق عورشم لکش تسا
هک طسوت اق ۀاعماج هاب دورو رد یاعیبط نیناو
یم تیعورشم بسک یناسنا .تخادرپ میهاوخ نآ حیرشت هب رتشیب لیذ رد هک دنک
موهفم تیمکاح هب
ناونع طقن ۀ ینوناک نی ثحب م ی نا هتشر ا ی یواح مهم نیرت لئاسم یرشب
تسا
(Bartelson, 2006: 464)
. اط ی یداامتم نوراق مکاح
ای ت مواهفم ی اساسا ی رد ثاحابم
س ی سا ی و قوقح ی هدوب تسا
، اما یمن هک درک اعدا ناوت یانعم
نآ هراومه راکاشآ هدواب ای ا اتح ی
تباث قاب ی هدنام
،تسا ماظن اه ی س ی سا ی ط ی نارود حرط
،نآ نانچ شوختسد لوحت
هدش دنا هک
موهفم مکاح ی ت هتسناوتن نودب غت یی ر قاب ی دنامب
(Grimm, & Cooper, 2015: 3)
. اب ا ی ن لااح
،
ظن ترثک دوجو اب تاایر
رد م ای نا ناگدناسیون رد
صواصخ ساشنم
و هام ای ت ثاحب ینارب ای ز
،نآ
مکاح ی ت هب روط پ ی هتسو وا مه ییایازم رادروخرب
تسا ، ای ن زم ی ت لماش موادت و فااطعنا ااپ ی ر ی
نآ
، اب دوجو تسا دوجوم تاهبش ۀمه
(Pusterla, 2015: 1)
.
رتسگ ۀ ناعم ی بستنم هب داهن مکاح ی ت رایاسب ،تاسا عیاسو هتاسد
ا ی ا و ۀرایاد فرااعملا ااه
مکاح ی ت ار
،هطلس
1تیغو ،
،رادتقا
، لطم رایتخا رترب
ی
، تردق هقلطم و ر ی اش ۀ
2،نآ
Sovereign
ار هب انعم ی رهش ی را تردقاب هتسناد دنا . هب معو نای رد یلاع تردق ای رترب ۀطلس ،تیمکاح یخرب
تاسا تالود
.(Garner, 2009: 1524; Wild, 2006: 242; Martin, 2003: 469)
نوتاسکلاب
تیمکاح ار
« رادتقا
،رترب تمواقم اپان ی ر
،
، لطم ندشنراهم
،ی هک نیرتاشیب تاراایتخا
ینونااق راب
هدهع شا هتشااگ هدش تسا » م ی دناد و هراک د گربلام تفگ تسا ه هک تیمکاح
« تردق » تاسین
هکلب
« تیفیک
» تسا
« : تیمکاح یگژیو
یلاع تردق تسا ، یلاع وا نیا ظاحل هک نیا
،تردق چیه
تردق یرتغاب ار من ی اپ ی در و چیه تردق یریید من ی داناوت ااب نآ تاباقر دانک ( » ،ملااع 1391 :
245 یاسررب لاباق دعب ود رد بلغا تیمکاح ۀژاو صوصخ رد جیار نامتفگ یقوقح تایبدا رد .)
ریاس لباقم رد تلود نی تیعضو هب اهنآ وا یکی تسا تلود
اه یم للاقتاسا ناامه هاک دوادراپ
و تسا یم لیکشت ار یسایس لک نی هک تسا یداهن نی یتلود ره نورد یریید یاراد و داهد
تموکح نامه هک تسا یتارایتخا تاسا
(Gordon, 2002: 19)
. رد تاراکفت دج ای د
، تایمکاح
یموهفم ایوپ و لوحتم تسا نیاوا ، ور رد لوط خیرات هتسب هاب طیاراش یناامو و ینااکم ،فالتخم
تیمکاح یموهفم توافتم هتشاد و هب یاضتقا نیا لوحت رد
،موهفم هریاد و رتسگ ۀ نآ زین لوحتم
هدش تسا
، هب روط ی هک تشادرب وا تیمکاح رتشیب
یعبات وا عسوت ۀ طباور یعامتجا و
یاسایس رد
حطس یلخاد و نیب یللملا هدوب تسا یامئاد نواچ یاصیاصخ دواخ فیراعت رد داهن نیا دنچره .
___________________________________________________________________
1 . ژاو ۀ غو ی ت رد بدا ی تا ملاسا )عیشت( ی دزن ی ن رت ی ن موهفم تبسن هب مکاح ی ت س ی سا ی تسا .
2 . ژاو وا نیتغ نابو رد ۀ
maiestas ژاو وا ییایلاتیا رد و ۀ
segnioria یم هدافتسا تیمکاح یارب
دوش (Bodin &
Franklin, 1992: 1) .
غا اما ،دراد ار ...و ندوب لطم ،ندوب هب نادنمشیدنا بل
،یاعیبط قواقح باتکم نارادافرط هژایو
یلع زباه و ندب ناژ دننام تموکح وا تیامح مغر
طاسوت تایمکاح دایدحت هب لئاق ،هقلطم یاه
قوف عورشم یتردق ینعی قلاطا ماقم رد تیمکاح .دندوب یهلا و یعیبط نیناوق تردق
اه رایید ی
یعیبط قوقح هب رعت ۀواجا هک هعماج ناسنا
اه ر و هناهب چیه هب ا تسد
ا و ی ز ،درادان و هتاشادن ی
یعیبط نیناوق رب ینتبم دوخ یتیمکاح نینچ تیعورشم هکارچ تسا
.
دننام ،قوقح نیا دنراد داقتعا یعیبط قوقح بتکم نادنمشیدنا تایکلام ح و یگدنو ح
... و طسوت دیابن ضقن یسایس تردق چیه
دنوش تاشاینا هدایدان ار قواقح نایا یمکااح رگا و
،
بجاو دوب دهاوخن هعاطغا .
هاب یرایعم یعیبط قوقح اساسا یام تاسد
هاک داهد یماامت
نیناواق
تخادرپ و هتخاس ۀ
یاب رشب تسد د
شجنس رایعم نآ ساسارب دنوش
نیدب ، بیترت نیناوق ار یعیبط
م ی ناوت دودحم ار یسایس تردق ورملق هک تسناد یلماوع هلمج وا راک
مااجل وا و هد اسگ
ی یتخ ی
ریگولج مکاح یم ی
دننک (
،یوضترم 1381
: 72 ،) هاب ماه قوقح نیا اریو یهیداب و یاتاذ لایلد
هب مه و اهنآ نتسناد ببس
اهنآ تیمومع
، مه هب تبسن ۀ
هب یرشب دارفا لزنم
ۀ ینما میرح تاسه
دن
ه هک ی چ سک ( یسایس مکاح یتح )
من ی دناوت نآ رعتم ای دنک یدعت نآ هب وش
د هامادا رد هاک
میهاوخ عوضوم نیا طسب هب .تخادرپ
یریذپدیدحت یعیبط نیناوق نامرف ،تیمکاح
یم دیدحت یلوصا هچ و یبابسا هچ اب و هنویچ ،تیمکاح داهن هکنیا و ماهم ثاحب ،دواش
بلااج ی
تسا هدمع رت ی ن هحاص نآ راب یاسایس و یقواقح نادنماشیدنا هاک تایمکاح دایدحت راصانع
هتشااگ دنا نیواوم اب دیدحت ،یتیدودحمدوخ لماش یدراوم ، نیاب قواقح
،راشب قواقح و لالملا
هب دیدحت شیپ رصانع رد هقادم اب .دنتسه ... و یعیبط نیناوق ۀلیسو یم هتفگ
کارتاشا هاب ناوات
نونااق دااهن ناامه صاخ کارتشا نیا رظن هب هک تفای تسد صاخ کرتشم یجورخ ای فیرظ .تسا ای هکن هدرتسگ ۀلوقم دوخ ،دراد یفیرعت هچ و تسیچ نوناق هک تسا یا
و یرکف بتکم ره
عون و شرین هب هجوت اب یقوقح ناهج
بی ن هدیدع فیراعت دوخ نلاک ی نآ حیرشت یارب ار یا
هائارا
هداد چیاه ،دایدحت راصانع دروام رد ،نوناق ظفل صاخ کارتشا رد حیحص ورفم نیا .دنا هانوگ
یمن داجیا یکیکشت یم یتقو هکنیا حیضوت ،دنک
عیبط نیناوق اب تیمکاح دیدحت مییوگ روظنم ،ی
.تسا مارتحا دروم یرشب عماوج رد و هدوب یعیبط قوقح یانبم دوخ هک تسا ینیناوق و نیواوم یم نخس یتیدودحم دوخ وا یتقو ای نونااق طاسوت زاج یتیدودحمدوخ نیا ،مییوگ
عاضو هداش
نیاب قواقح نیواوام اب دیدحت ای تسین روصت لباق ،نکمم لکش ره اب ای تلود طسوت اای لالملا
نیواوم یم تیعبت نوناق تیمکاح ینعی ،صاخ لومرف نامه وا ییمه رشب قوقح .دننک
و دییست دروم ،یعیبط نیناوق اب تیمکاح دیدحت روکام رصانع نایم رد کست
ای د نادنماشیدنا
تسا یعیبط قوقح بتکم هکنیا حیضوت
ناوق ی ن بط ی ع ی اب امت ی تلا رطف ی اام تاقباطم دانراد
و
نامرف اهنآ ی ک ی تسا . رد نوسلیژ هقبط
دنب یعیبط یداصم ی م
ی وگ ی د : ناسنا رد الهو ۀ تاسخن
ی ن دوجوم تسا و دب ی ن
،ناونع وا ام ی ل هب ص ی تنا دوجو
،دوخ وا رط ی مست ی ن مه ۀ هچنآ هب ح
هب بط ی تع و ی لعت
،دراد تسا ی نع ی ره سک ی اب مامت ن ی اهور ی دوخ هب باناج چ ای ز ی اراگ ی ش
دراد هک م ی دناوت گدنو ی ی ا تملاس وا ار ظفح و اص ی تنا دانک ساپ اراگ ی ش هاب ظافح تاسه ی
نیتسخن روتسد نوناق بط ی ع ی تسا هک مدآ ی طم ی ع نآ تسا . امود ی ن روتاسد نآ چ ای ز ی ار رد
درادرب هک هب لد ی ل ا ی هکن ناسنا ی ن ح ی ناو تسا و لامعا ح ی ناو ی ماجنا م ی
،دهد هب وا محت ی ل م ی
دوش دننام ، لوت ی
،لثمد ندرورپ نادنورف دوخ و د ی ری تامازلا بط ی ع ،عون نیا وا ی روتسد
موس هاک
رب مدآ ی هب ناونع دوجوم ی لقاع محت ی ل م ی وش د
، تسج و وج ی ره چ ی ز ی ار هک هاب ماکح لاقع
ریخ
،تسا ارب ی و ی ررقم م ی دراد لثم ، و ی نتس رد
،هعماج ارب ی تدهاجم عمج
ی و تدعاسم هاب
ی دک ی ی ر
.(Gilson & Shook, 2002: 304)
اوق وا جتنم یعیبط قوقح یداصم هدمع یاعیبط نین
نیا رد لخاد هقبط
دنب ی هس ناگ نوسلیژ ۀ تسا
و ضاقن لاباق تایمکاح داهن طسوت قوقح نیا .
.دنتسین نتفرگ هدیدان قوقح هک میتفگ یعیبط
یپ رد نیناوق یعیبط هب دوجو هدمآ
،تسا هب نیا رابتعا م ی ناوت تافگ
قوقح
،تعیبط مدقم رب قوقح تیناسنا
،تسا هتبلا قوقح یعیبط یناسنا ۀمادا نامه قوقح تاسا
،دیواج(
1392 : 62 .) قوقح ،ریید ریبعت هب یعیبط
رس رد نیتاسآ نیناواق یاعیبط نیناواق و دراد
یعیبط ناسنا نآ هتسد وا ینیناوق ار لماش م ی دوش هک ناسنا اب نانآ هداو یام دواش و نایا نیناواق
یارب لماکت و یلاعت شیوخ رظتنم نذا و ۀواجا یناسنا امن ی داننام . اامت م ۀاغدغد باتکم قواقح
یعیبط رب نیا طنم راوتسا دوب ات تعیبط یناسنا ار رادماو تعیبط یتاسه نااشن داهد و نیناواق
یعیبط ناسنا ار رارمتسا نیناوق ملاع تعیبط دنادب ،دیواج(
1388 : 11 - 9 ).
رد
،عقاو ه ی چ چ ی ز امن ی
دناوت دوخ ار وا ق ی د نوناق یعیبط
،دناهرب وی ار ره چ ی ز ی هک م ی دهاوخ دوخ ار وا ق ی د نوناق ،داناهرب
هب نامه هوادنا هک رد ا ی ن راک فوت ی ی دبا
، دوخ ار دوبان م ی دواس و دب ی ن نااس و ی اگژ ی فالخت ااپان ی ر
نوناق ی هک وا عدم ی ضقن نآ تسا
، تاابثا ام ی دواش ،یاسایس ۀاعماج نای رد یاسایس یااهداهن .
هب یعیبط نیناوق وا تیعبت رد ،ییسشنم ره اب ،تیمکاح داهن صوصخ یام تیعوراشم بسک
و دانک
هب ار یعیبط قوقح وا تنایص ابقاعتم ناونع
ساسا ی رت ی ن هدهع فیلکت یم راد
.دوش
دیدحت یارب ییانبم ؛یعیبط نیناوق ةیاپ رب یعیبط تلادع
قوقح هعوضوم رد مامت لحارم پ ی اد ی ش و عسوت ۀ دوخ وا رج ی نا ی دنمشور پ ای ور ی ام ی دانک و عباات
نامو و ناکم تسا . اما قوقح بط ی ع
،ی وگواب ی مظن بط ی ع ی شا ی تسا و رد بوچرااچ ناامو
و نااکم
دودحم من ی دوش و دننام نوناق هبذاج ی ا اس ی ر ناوق ی ن ف ی ز ی ک ی رد همه اج و رد ره نامو ی قداص ام ی
دنک ،داحوم(
1381 : 77 ).
یاخرب ۀدایا قواقح یاعیبط ار یالیخت و لغدتاسا یااه عفادام نآ ار
یظافل یاه چوپ و یب انعم یم دنناد (
Bentham, 1983: 500
) . لباقم رد اما قواقح باتکم نارادفرط
خساپ رد سوارتشا .دوش عضو هعماج رد ،یعیبط نیناوق هب هجوت اب دیاب نیناوق هک دندقتعم یعیبط یم یعیبط قوقح نافلاخم هب راه میریااذب هاک دنام نآ هب یعیبط نیناوق و قوقح ندرک در :دیوگ
یرما یقح عضو
هدش ب ،تسا ینداهن و ه
تاسا ناامه طاقف ح مییویب هک دنام نآ هب ،ریید ترابع
ینوناق هک ا و نارا هاگداد اه یم نییعت توافتم یاهروشک ی ( دننک
،سوارتشا 1375
: 18 ساانیئوکآ .)
یم یعیبط نیناوق نییبت رد :دیوگ
وا هک اجنآ ره یزیچ هک تحت تیمکاح
،تسادخ وا نیناوق یلوا
تیعبت
،دنراد سپ ۀامه نآ تااقولخم و
،یتاسه ماداک راه هاب
یااضتقا تایاغ یدواجو و فداه
،ناشتقلخ هب
یوحن رد نونااق یالوا تکرااشم ،دانراد
نایا ۀویاش تکرااشم رد
نونااق یالوا یاراب
تادوجوم یذ
لقع و یراع وا لقع توافتم هدوب و تروص تکراشم دوجوم یذ
،لقع رایسب لااع ی رات
وا دوجوم یراع وا لقع تسا (
Aquinas, Part I-II, Q91
)،
نیاوا نیا ور تکرااشم دواجوم
یذ لاقع
( ناسنا ) رد اجنیا هب ۀطساو عون تقلخ
،یلاع نوناق یعیبط هدیمان یم .دوش
یم یحیسم سانیئوکآ و وطسرا لوق وا نرتارتسا :دسیون
فده یلصا ۀمه لاعف ای ت ااه ی نااسنا
رد روما
،یویند ندیسر هب تداعس و یتخبشوخ
،تسا نیاوا لواصح ور هاب
نایا تداعاس وا ایرط
تیعبت و یعیبط تلادع وا
« نیناوق یعیبط
» رسیم دوب هک لقع اهنآ ار فشک یم دراک و هاب نیامه
تلع لامعا یقلاخاریغ هک
ۀجیتن موتحم هدیدان نتفرگ ای در نیناوق یعیبط و ینلاقع
،دندوب مرجغ
یعیبطریغ و
هنادرخبان هب م باسح ی دندمآ ( نرتارتسا , 1379 : 62 ) مظن . رد تعیبط هاب اام ماظن رد
یگدنو ار م ی دوومآ . وا نیمه مظن رد تعیبط تسا هاک ۀفاسلاف قواقح هاب اراس نونااق یاعیبط
هتفر دنا . رگا هعومجم تاماظن تعیبط ار میسانشب و رد بلاق اه ی تواافتم هتاسد یدانب ،میانک هاب
هعومجم ا ی وا نیناوق یعیبط رد نایم
،تادامج تاتابن و تااناویح تاسد
میهاواخ تافای . بااکترا
ع یلم فلاخ نیا نیناوق
،یعیبط یدعت هب قوقح نیا تادوجوم تسا
،دیواج(
1391 : 13 .) نیناواق
رظان رب تیهام
،ناسنا وا ۀرمو نیناوق یربج و فلخت ریاپان تقلخ یو تسا هک درمت وا نآ باجوم
رفیک یعیبط
،تسا هکارچ نیناوق یعیبط ناسنا یپ رد نیناوق ملاع تعیبط تسا و ناسنا هولااع راب
وق ه رایتخا و
،لقع هب ناونع یوضع وا نیا
،تعیبط وا نینچ یگژیو ییاه رادرواخرب تاسا
و دایواج(
فش ی ع هداو ، 1395 : 63 .) عماج رد یقوقح عون ره وا نخس ۀ
هاک دواب داهاوخ عوراشم هااینآ یناسنا
یعیبط نیناوق و یعیبط قوقح رد هشیر یعیبط تلادع وا تیعبت و
دشاب هتشاد
.
لحت فو رب تلادع ی
ل نعم هب وطسرا یا
ربارب ی نعم هب ندوب لداع و یا
اعر ی ت رابارب ی تاسا .
م لئاق تلادع عون ود هب وطسرا هاینآ ی
دوش تلادع : ی اعر اب هک ی
ت م لصاح نوناق ی
دواش ماکح و
ضاق ی مضت ی ن دننک ۀ ا ی ن بط تلادع و تسا ینوناق تلادع عون ی
ع ی نونااق تلاداع وا راترب هاک ی
و
وا رتارف سرتسد ضاق مکح ی تسا ( دحوم
، 1381 : 95 ) . نییبت رد تلادع
نآ هاک میتفگ یعیبط
،فصو یعون وا تلادع تسا هک رب ۀیاپ تعیبط راوتسا هداش و نواچ تاعیبط و تاقلخ هانغداع
یقلت یم
،دوش سپ نیناوق یشان وا نآ مه اعبط هنغداع دهاوخ .دوب مامت نیناوق هعوضوم هاک رد
لد عماوج فلتخم بیوصت و ارجا یم
،دوش رگا رد لوط نیا نیناوق دریگ رارق و
رد راعت اب اهنآ
،دشابن عورشم دهاوخ
،دوب رد ریغ نیا تروص دنچره وا رظنم مدرم و ساسارب یعوان دادراراق و
فاوت هتفریاپ هدش
،دشاب زگره هن فصو هنغداع هب دوخ دهاوخ تفرگ و هن اموزل عورشم دهاوخ
دوب ،دیواج(
1388 : 21 .) گدنو رد ی عامتجا ی م ره ،مه ی ناز ب ی تلادع ی ی نع ی وا روما ندرک جراخ
اج ی های ب ناشدوخ صاخ ی
رتش رس هعماج نآ ،دشاب ی
ع رت هب وس ی و دراااگ داهاوخ مدق لداعت مدع
ره هب هوادنا تلادع ورو ی اانبم رب ی اهدادعتاسا ی
بط ی اع ی ب ی رتاش داشاب
، ماود و ماواق وا عاماوج
بی رتش ی د و دوب دنهاوخ رادروخرب ر
ا ی ن م ی نا اعبط اعماج ۀ ا ی ناام ی اعماج ااب ۀ غ ی را ی ناام ی اه ی چ
توافت ی طخت .دنرادن ی
ا وا ی ن دعت روما ی رح هب ی م بط و رقتسم حلص ی
اع ی تاسا واج(
ای
،د 1390 :
77 ) تیعورشم یعیبط نیناوق وا تیعبت ،یعیبط تلادع یارجا . و یراشب یراااینوناق رد شاخب
یناواق هب دیقم تیمکاح لامعا ۀیاس رد زج یعیبط قوقح وا تنایص نای ناتاسد رد یاعیبط ن
.دوب دهاوخن رسیم عورشم تموکح نوناق
ی ندوب بااطم ، تیااضر
یموامع هاب اسر ترداق ی
ند
،
بیقعت هتساوخ یاه یقیقح مدرم هب ناونع ۀدنیامن لقع
،یعمج وا ضورش تموکح عورشم تاسا
،دیواج(
1393 : 85 .) یاعیبط تلاداع یاتاسار رد لین ،یرااینوناق رد یعیبط نیناوق وا تیعبت ،
مهم وا روکام قرط وا تیعورشم بسک و یمومع قوقح هب هجوت و هماع تحلصم هب هجوت نیرات
دویق و طیارش سست
ی س .دوب دهاوخ هراشغاردص تادیدحت اب تیمکاح لامعا و عورش تموکح
یاعیبط نیناواق و داعاوق ااب تیمکاح دیدحت رادفرط نادنمشیدنا بلغا هاب
پ ای ور ی وا وطاسرا
دقتعم دن هک تلود اهن د ی بط ی ع ی تسا . یم ناشیا :دنیوگ بط ی تع درخ ی تسا هک دانوادخ رد اشا ی ا
هداهن تسا ات هب وس ی فده عم ی ن ی پ ی ش دنور اربانب ی ن ژاو ۀ
« بط ی تع
» ار هب نامه موهفم دانمتیاغ
هک وطسرا هب راک م ی
،درب هدافتسا یم و دننک دندقتعم ا ی ن رد بط ی تع نااسنا اه تاس هاک رد عاماوج
صخشم اب تموکح اه ی عم ی ن رانک ی دک ی ری گدنو ی دننک و بط ی تع هب ه ی چ هجو رد لاباقت ااب نااهج
نابر ی رارق من ی گ ی در ( لی
،نامد 1379 : 95 ) . نوتسلپاک م
ی وگ ی د : رد دااهن نااسنا لایم هاب هاعماج و
تموکح رارق هداد هدش تسا ، رگا ه ی چ سک یهابتشا رد هعماج بکترم دوشن هب ، روط صخشم یخرب
یاهداهن تلود یرورضریغ وخ
دها وب د اما یتح رد تالاح اب ی هاانگ ی و دوابن مئاراج زاین وااین هاب
یتیمکاح تسا
ات وا ریخ یمومع تاظفاحم دانک
(Copleston, 1993: 413-415)
. تاموکح ۀافیظو
هاماع رایخ هب هجوت و هنادنمدرخ یراتفر ،ینادزی و یعیبط نوناق مواول و تائاضتقا ۀریاد رد تکرح تسا ناوق یمامت هنیمو نیا رد و هاب فواطعم دیاب نایاورنامرف یوس وا هعوضوم نی
مسات ی ن تداعاس
رد ،دراد یناواخمه یراشب ناداجو ااب هراوامه هنغداع نیناوق .دشاب نامدرم ۀبیط تایح و یقیقح .دنتسین تعاطا لباق و هدوب یمومع کرتشم ریخ فلاخرب ،ینلاقعریغ و هنغداعریغ نیناوق ،لباقم
نوناق رشب ی اراد ی لصا و م ب ان یی وا حان ۀی دوخ ن ی تس و راک نآ دودحم هب عت یی ن ش ی هو اه ی
ارجا ی نوناق بط ی ع ی تسا
(Gilson&others, 2002: 304-305)
. حضاو تسا هک ناوق ی ن نااسنا ی
