ﺳرﺮﺑ ﯽ دﯾ هﺎﮔﺪ ﻦﺑا نﺎﺟّﺮﺑ رﺎﺑرد ۀ
» ﺪﺒﻋ
ّﻠﮐ ﯽ
«
ﺪﻣﺎﺣ رﻮﭘﺮﻈﻧ 1
:ﻪﻟﺎﻘﻣ ﺖﻓﺎﯾرد ﺦﯾرﺎﺗ) 12
/ 7/
1400 ـ :ﻪﻟﺎﻘﻣ شﺮﯾﺬﭘ ﺦﯾرﺎﺗ 25
/ 11 / 1400 (
هﺪﯿﮑﭼ
ﮥﻠﺌـﺴﻣ و ﺪـﺣاو زا تاﺮـﺜﮐ نﺪـﺷ ردﺎﺻ ﺖﯿﻔﯿﮐ ،نﺎﻓﺮﻋ و ﻪﻔﺴﻠﻓ رد ﻢﻬﻣ ﻞﺋﺎﺴﻣ زا ﯽﮑﯾ ﻦﺑا .ﺖﺳا قﻮﻠﺨﻣ ﻦﯿﻟوا .د) نﺎﺟّﺮﺑ
536 و ﻪـﺘﺧادﺮﭘ ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻦﯾا ﻪﺑ ﺰﯿﻧ ،ﯽﺴﻟﺪﻧا فرﺎﻋ ،(ق
ﺑ رﺎﮐ ﻪﺑ ار ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ حﻼﻄﺻا .ﺖﺳا هدﺮ
حﻼﻄﺻا ﯽﺳرﺮﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا فﺪﻫ
ﯽـّﻠﮐ ﺪـﺒﻋ زا
ﻦﺑا هﺎﮔﺪﯾد نﺎﺟّﺮﺑ
.ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﯾ ﻦﺑا هﺎﮔﺪﯾد زا ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا زا ﯽﮐﺎﺣ ﺎﻫ ﯽـّﻠﮐ ﺪـﺒﻋ ،نﺎـﺟّﺮﺑ
هﺪـﺷ ﻖـﻠﺧ ﺪﻧواﺪﺧ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا تﺎﻗﻮﻠﺨﻣ ِﺖﻘﻠﺧ ﮥﻄﺳاو و ﺪﻧواﺪﺧ قﻮﻠﺨﻣ ﻦﯿﻟوا ﮥﻤﻫ ۀﺪﻧرادﺮﺑرد ﻪﮐ ﺖﺳا ﺪﺣاو و ﻊﻣﺎﺟ یدﻮﺟﻮﻣ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ .ﺖﺳا ﺪـﺒﻋ .ﺖـﺳا تﺎﻗﻮﻠﺨﻣ
ﻦﺑا ﺮﻈﻧ زا .ﺖﺳا هﺮﯿﻐﻟ ﻢﯾﺪﻗ و ﻪﺴﻔﻨﻟ ثدﺎﺣ و مﺪﻋ ﻪﺑ قﻮﺒﺴﻣ ﯽّﻠﮐ ِﯽﻧآﺮﻗ ترﺎﺒﻋ نﺎﺟّﺮﺑ
» ءﯽﺷ ﻞﮐ « ﻦﺑا .ﺖﺳا ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﻪﺑ ﺮﻇﺎﻧ ﻞﯿﺜﻤﺗ زا ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﺢﯿﺿﻮﺗ رد نﺎﺟّﺮﺑ
ِنﺎـﺴﻧا یﺎﻫ
ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﺘﺸِﮐ و (ﯽﺋﺰﺟ ﺪﺒﻋ)(ع)مدآ ،تدﺎﺒﻋ لﺎﺣ رد ترﺎـﺒﻋ ﺪـﻨﭼﺮﻫ .ﺪـﻨﮐ
» ﺪـﺒﻋ
ﯽّﻠﮐ
« ، ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ،دراﺪﻧ ﯽﻧﺎﻓﺮﻋ ِرﺎﺛآ رد ﯽﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ دﺮﺑرﺎﮐ ﺖﺤﺗ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﯾا رد وا ﺪﺳر
ناﻮﺧا ﺮﯿﺛﺄﺗ ﻦﺑا ﺮﺑ و هدﻮﺑ ﺎﻔﺼﻟا
.ﺖﺳا هدﻮﺑ راﺬﮔﺮﯿﺛﺄﺗ ﯽﺑﺮﻋ
:یﺪﯿﻠﮐ نﺎﮔژاو ﻦﺑا
.ءﯽﺷ ﻞﮐ ،ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ،ﯽﺋﺰﺟ ﺪﺒﻋ ،نﺎﺟّﺮﺑ
1.
رﺎﯾدﺎﺘﺳا ؛نﺎﻬﻔﺻا هﺎﮕﺸﻧاد ،ﯽﻣﻼﺳا فرﺎﻌﻣ هوﺮﮔ ،نﺎﻓﺮﻋ و نﺎﯾدا
Email: [email protected]
نﺎﯾدا ن و
لﺎﺳ هﺎﺠﻨﭘ مرﺎﻬﭼو ۀرﺎﻤﺷ ، مود ، نﺎﺘﺴﻣز و ﺰﯿﯾﺎﭘ 1400
ﺺﺻ 514 - 499 ﻪﻟﺎﻘﻣ) ﯽﺸﻫوﮋﭘ
( Religions and Mysticism
Vol. 54, No. 2, Autumn & Winter 2021/2022 DOI: 10.22059/jrm.2022.331306.630256
1 ﻪﻣﺪﻘﻣ .
ﺪـﯿﭘ ﯽﮕﻧﻮـﮕﭼ ﻦﯿـﯿﺒﺗ ،ﯽﻧﺎﻓﺮﻋ و ﯽﻔﺴﻠﻓ ﺚﺣﺎﺒﻣ رد ﻢﻬﻣ ﻞﺋﺎﺴﻣ زا ﯽﮑﯾ و تﺎـﻗﻮﻠﺨﻣ ﺶﯾا
ﻦﯿـﻟوا و ﺖـﺴﺨﻧ ردﺎـﺻ ﮥﻠﺌـﺴﻣ ،ﺮـﮕﯾد ترﺎـﺒﻋ ﻪـﺑ و ﺪﺣاو زا تاﺮﺜﮐ نﺪﺷ ردﺎﺻ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﺦﺳﺎﭘ ﯽﻣﻼﺳا نﺎﻓﺮﻋ و ﻪﻔﺴﻠﻓ رد .ﺖﺳا قﻮﻠﺨﻣ هﺪـﺷ ﻪـﺋارا ﻪﻠﺌـﺴﻣ ﻦـﯾا ﻪـﺑ ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ یﺎﻫ
نﺎﺴﻧا ،ﻪﯾﺪﻤﺤﻣ ﺖﻘﯿﻘﺣ ،لوا ﻞﻘﻋ ﻪﻠﻤﺟ زا) ﯽﺗوﺎﻔﺘﻣ تﺎﺣﻼﻄﺻا زا نآ ﺢﯿﺿﻮﺗ رد و ﺖﺳا ... و ﻂﺴﺒﻨﻣ دﻮﺟو ،ﻞﻣﺎﮐ .ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا (
ﻦﺑا .د) نﺎﺟّﺮﺑ 536
/ق 1141 ﻪـﺘﺧادﺮﭘ ﻪﻠﺌـﺴﻣ ﻦـﯾا ﻪﺑ ﺰﯿﻧ ﯽﺴﻟﺪﻧا ﺮﮑﻔﺘﻣ و فرﺎﻋ (.م
ﻦﯾا رد دﻮﺧ هﺎﮔﺪﯾد ﺢﯿﺿﻮﺗ رد و ﺖﺳا .ﺖـﺳا هدﺮـﮐ هدﺎﻔﺘﺳا ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ حﻼﻄﺻا زا هرﺎﺑ
مﺎـﻧ
مﻼﺴﻟاﺪﺒﻋ ﻢﮑﺤﻟاﻮﺑا وا ﻞﻣﺎﮐ ﻦﺑ
ﺪﺒﻋ ﻦﻤﺣﺮﻟا ﻦﺑ ﯽﺑا لﺎﺟﺮﻟا ﻦﺑا .ﺖﺳا رﺎّﺑا
.د) 658
،(.ق ﻦﯿـﻟوا
ﻦﺑا لﺎﺣ حﺮﺷ ۀﺪﻨﺴﯾﻮﻧ و ثﺪـﺤﻣ ،ﺮـﺴﻔﻣ ،نﺎـﻓﺮﻋ و فﻮـﺼﺗ ﻞـﻫا ،ﺪﻫاز ﮏﯾ ار وا ،نﺎﺟّﺮﺑ
ﯽﻣ ﯽﻓﺮﻌﻣ ﻢﻠﮑﺘﻣ ﺪﻨﮐ
] 2 ج ، 2 ص ، 292 [ . ﯽﺒﻫذ
ترﺎـﺒﻋ زا وا ﻒﯿـﺻﻮﺗ رد
» مﺎـﻣﻻا ﺦﯿـﺸﻟا
هوﺪﻘﻟا فرﺎﻌﻟا «
هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﻣ ﺪﻨﮐ ] 16 ج ، 20 ص ، 72 [.
ﻦﺑا نﺎﺟّﺮﺑ ﯽﻧﺎـﻓﺮﻋ ﺐـﺘﮑﻣ ناوﺮـﯿﭘ زا
ﻦﺑا نﺎﯾاﻮﺸﯿﭘ زا و هّﺮﺴﻣ
» نوﺪﯾﺮﻣ
«
ﯽـﻣ رﺎﻤـﺷ ﻪـﺑ ،ﺲﻟﺪﻧا بﺮﻏ ﮥﯿﻓﻮﺻ زا ﯽﻫوﺮﮔ ، ﺪـﯾآ
] 6 ،
ج 2 ص ، 225 [ . حﻼﻄﺻا ﯽﺳرﺮﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا فﺪﻫ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ
ﻦـﺑا هﺎﮔﺪﯾد زا .ﺖـﺳا نﺎـﺟّﺮﺑ
ﺖﯿﻤﻫا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ و ﺶﻨﯾﺮﻓآ ﺪﻨﯾاﺮﻓ رد قﻮﻠﺨﻣ ﻦﯿﻟوا ﮥﻠﺌﺴﻣ ﻦـﺑا هﺎﮕﯾﺎﺟ و ﺖﯿﺼﺨﺷ
نﺎـﺟّﺮﺑ
نﺎﺸﻧ ۀﺪﻨﻫد ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا مﺎﺠﻧا تروﺮﺿ و ﺖﯿﻤﻫا ﺖﺳا
.
ﻦﯾا
،ﺶﻫوﮋﭘ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ
یدﺎﻨﺳا شور زا -
ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ و یا ﺎﺑ
ﯽﻔﯿـﺻﻮﺗ دﺮـﮑﯾور -
ﯽـﻠﯿﻠﺤﺗ
مﺎﺠﻧا .ﺖﺳا هﺪﺷ ﺎﺘﺳار ﻦﯾا رد
، اﺪﺘﺑا ﮥﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎﺑ ﻦﺑا رﺎﺛآ
ﯽـﻨﻌﯾ) ﺖـﺳا هﺪﺷ پﺎﭼ ﻪﮐ نﺎﺟّﺮﺑ
بﺎﺘﮐ حﺮﺷ یﺎﻫ
ءﺎﻤﺳا ﷲ ﻪﯿﺒﻨﺗ ،ﯽﻨﺴﺤﻟا حﺎﻀﯾا و مﺎﻬﻓﻷا
ﻪﻤﮑﺤﻟا طﻮﺑﺮﻣ تﻼﻤﺟ و تارﺎﺒﻋ (
ﻪﺑ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ جاﺮﺨﺘﺳا
هداد ﺲﭙﺳ .ﺪﺷ
ﻪﺘـﺳد و ﯽـﺳرﺮﺑ ﺎـﻫ ﺎـﺑ ،نآ زا ﺲـﭘ .ﺪﻧﺪـﺷ یﺪـﻨﺑ
ﻪﺑ ِتﺎﻋﻼﻃا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﺳد
ﻦﺑا هﺎﮔﺪﯾد ،هﺪﻣآ ۀرﺎﺑرد نﺎﺟّﺮﺑ
ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ و ﻞـﯿﻠﺤﺗ و ﻒﯿـﺻﻮﺗ
ﻪﺠﯿﺘﻧ ،نﺎﯾﺎﭘ رد .ﺪﺷ یﺮﯿﮔ
2 ﻖﯿﻘﺤﺗ ﮥﻨﯿﺸﯿﭘ .
هﺎـﮕﯾﺎﭘ و ﯽـﻤﻠﻋ تﺎـﻋﻼﻃا ﻊﺑﺎﻨﻣ رد هﺪﺷ مﺎﺠﻧا یﺎﻫﻮﺠﺘﺴﺟ رد ﯽـﺸﻫوﮋﭘ ،ﻪـﻃﻮﺑﺮﻣ یﺎـﻫ
ۀرﺎﺑرد ﻦﺑا هﺎﮔﺪﯾد .ﺪﺸﻧ ﺖﻓﺎﯾ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ نﻮﻣاﺮﯿﭘ نﺎﺟّﺮﺑ
3 ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ .
ﻦﺑا حﻼﻄﺻا زا دﻮﺧ ﺮﻈﻧ ﺪﻣ ﺖﻘﯿﻘﺣ ﺢﯿﺿﻮﺗ یاﺮﺑ نﺎﺟّﺮﺑ
» ﯽﻠﮑﻟا ﺪﺒﻌﻟا «
ﯽـﻣ هدﺎﻔﺘـﺳا ؛ﺪـﻨﮐ
ﯽـﻣ هﺮـﻬﺑ ﺰـﯿﻧ یﺮـﮕﯾد تارﺎﺒﻋ زا نآ یﺎﺟ ﻪﺑ ﯽﻫﺎﮔ ﺎﻣا :ﺪـﻨﻧﺎﻣ ،دﺮـﺑ
»
ﯽـﻠﮑﻟا ﻢﻟﺎـﻌﻟا
« ] 3 ،
ص 519 ؛ 4 ج ، 4 ﺺﺻ ، 363 - 364 ؛ 5 ج ، 2 ص ، 352 [ ،
» ﯽـﻠﮑﻟا ﻖﻠﺨﻟا
« ] 4 ج ، 3 ص ، 427 [ ،
» ﯽﻠﮑﻟا لﻮﻌﻔﻤﻟا
« ] 4 ج ، 1 ﺺﺻ ، 302 - 303 ج ؛ 2 ﺺﺻ ، 6 و 7 ج ؛ 4 ص ، 410 [ و
» دﻮـﺟﻮﻤﻟا
ﯽﻠﮑﻟا
« ] 4 ج ، 2 ص ، 6 [ ﻦﺑا هﺎﮔﺪﯾد ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﻪﻣادا رد . ﯽﻣ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ۀرﺎﺑرد نﺎﺟّﺮﺑ
.ﻢﯾزادﺮﭘ
3 . 1 ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﻒﯾﺮﻌﺗ .
ﻦﺑا ﯽﻣ ﻊﻣﺎﺟ یدﻮﺟﻮﻣ و ﺖﻘﯿﻘﺣ ار ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ نﺎﺟّﺮﺑ ﻪـﮐ ﺪﻧاد
تﺎـﻗﻮﻠﺨﻣ ﻞـﮐ ۀﺪـﻧرادﺮﺑرد
ﮥــﻠﻤﺠﻟا ؛ﮥــﻘﯿﻠﺨﻟا ﮥــﻠﻤﺟ ؛تﺎــﻗﻮﻠﺨﻤﻟا ﮥــﻠﻤﺟ) ﮥﻨﻤــﻀﺘﻤﻟا
ﻞــﮑﻟ ﺎــﻣ ﻪــﻘﻠﺧ (ﷲ ] 4 ج ، 1 ،
ﺺــﺻ 115
، 147
، 148 و 333 ؛ 5 ج ، 1 ص ، 48 [ (ﻦﺋﺎــﮐ ّﻞــﮐ) تادﻮــﺟﻮﻣ ﮥــﻤﻫ و ]
3 ،
ﺺﺻ 246
، 247 و 603 [ ﯽﻣ ﻒﯾﺮﻌﺗ ترﻮﺻ ﻦﯾا ﻪﺑ ار ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ وا .ﺖﺳا :ﺪﻨﮐ
» ﯽـﻠﮑﻟا ﺪﺒﻌﻟا
ﺠﻟ ﻊﻣﺎﺠﻟا ﻢﻟﺎﻌﻟا ﻮﻫ ﻦﯿﻤﻟﺎﻌﻟا ﻊﯿﻤ
« ] 3 ص ، 517 [ ﻦـﺑا هﺎﮔﺪﯾد زا . ﮥـﻤﻫ ﯽـّﻠﮐ ﺪـﺒﻋ ،نﺎـﺟّﺮﺑ
ﯽﮔﮋﯾو و تﺎﻗﻮﻠﺨﻣ نآ تﺎﺼﺨﺸﻣ و ﺎﻫ
ﺎﻫ و ﯽﻟﺎـﻋ ،ﺖـﯿﻤﮐ ،ﺖـﯿﻔﯿﮐ ،نﺎﮑﻣ ،نﺎﻣز ﻪﻠﻤﺟ زا)
(ندﻮﺑ ﻞﻓﺎﺳ درادﺮﺑرد ار
] 4 ج ، 1 ص ، 146 :ﺪﯿﻨﯿﺒﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ؛ 4
ج ، 1 ص ، 151 [.
ﯽـّﻠﮐ ﺪﺒﻋ
ﯽﻧﺎﻤﺳآ ﺐﺘﮐ یاﻮﺘﺤﻣ و ﻢﻠﻗ و حﻮﻟ تﺎﺑﻮﺘﮑﻣ ﺮﺑ ﻞﻤﺘﺸﻣ ﯽﺣو ﺄﺸﻨﻣ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و ﺖﺴﻫ ﺰﯿﻧ
:ﺖﺳا ﺖﻟﺎﺳر و
» ﺮﺋﺎﺳ ﻢﺛ ،یﻮﺣ ﺎﻣ و حﻮﻠﻟا و ﻢﻠﻘﻟا ﺖﺒﺛأ ﺎﻣ ﯽﻠﻋ ﻞﻤﺘﺷا یﺬﻟا ﯽﻠﮑﻟا ﺪﺒﻌﻟﺎﻓ
ﻟّﺰﻨﻤﻟا ﺐﺘﮑﻟا ﺔ
،ّﯽـﻠﻌﻟا ﯽﺣﻮﻟﺎﺑ ﻪﻣّﺮﮑﻤﻟا ﻒﺤﺼﻟا ﺮﺋﺎﺳ و رﻮﺑﺰﻟا و تارﻮﺘﻟا و ﻞﯿﺠﻧﻻا و نآﺮﻘﻟا
و ﻞـﯿﻠﻬﺘﻟا و ﺢﯿﺒـﺴﺘﻟا ﻦـﻣ ﻪﺑﺮﻟ ﺮﮐﺬﻟا دﻮﺟو و ﺪﯿﺣﻮﺘﻟﺎﺑ ﻪﺗدﺎﻬﺷ ﻢﺛ و ﺪـﯿﻤﺤﺘﻟا و ﺮـﯿﺒﮑﺘﻟا
ﻦـﻣ ﯽﻟا ﻪﻧﻮﻐﻠﺒﯾ و شﺮﻌﻟا ﻦﻣ لﺰﻨﯾ ّﯽﻠﻌﻟا ﺮﻣﻻا مﻼﺴﻟا ﻢﻬﯿﻠﻋ ﻪﮑﺋﻼﻤﻟا ﯽﻟا ﯽﻘﻠﯾ ،ﺪﯿﺠﻤﺘﻟا ﻮﺒﻨﻟا و ءﺎﺒﻧﻺﻟ لوﻻا ﻮﻫ اﺬﻫ و ،ﯽﻬﺘﻨﻤﻟا ﯽﻟا ﻢﻬﻧود ﻦﻣ ﯽﻟا ﮏﻟﺬﮐ ﻢﺛ ،ﻢﻬﻧود ة
ﻟﺎـﺳﺮﻟا و ﺔ و
ﻋﺎﻔﺸﻟا ﺔ « ] 3 ص ، 177 .[
ﻦﺑا ﯽﺗادﻮـﺟﻮﻣ ﺮـﻈﻧ زا ﯽـّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﺖﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ نﺎﺟّﺮﺑ و ءﺎﻤـﺳا ﺮـﻈﻧ زا و درادﺮـﺑ رد ﻪـﮐ
:ﺖﺳا ﺪﺣاو یدﻮﺟﻮﻣ ﻪﺴﻔﻧ ﯽﻓ ﯽﻟو ،ﺖﺳا ﺮﺜﮑﺘﻣ ،تﺎﻔﺻ
» ﺮـﺜﮑﯾ و ﻮـﻫ ﺚـﯿﺣ ﻦـﻣ ﺪﺣاو ﻮﻫ
تﺎﻔﺼﻟا و ءﺎﻤﺳﻻﺎﺑ ]«
3 ﺺﺻ ، 368 - 369 :ﺪﯿﻨﯿﺒﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ؛ 3
ص ، 517 ؛[
» ﻊﯿﻤﺠﻟا رّﻮُﺼُﺗ اذﺈﻓ
رﻮﺻ ة ﺪﺣاو ة ﯽـﻠﮑﻟا ﺪﺒﻌﻟا ﻮﻬﻓ ] «
4 ج ، 1 ص ، 151
ـﺘﻘﯿﻘﺣ و دﻮـﺟﻮﻣ ﯽـّﻠﮐ ﺪـﺒﻋ ﻦﯾاﺮﺑﺎـﻨﺑ .[
ﯽ
ﯽﮔﮋﯾو و تﺎﻗﻮﻠﺨﻣ ﮥﻤﻫ ۀﺪﻧادﺮﺑرد ﻪﮐ ﺖﺳا ﺪﺣاو و ﻊﻣﺎﺟ نآ یدﻮﺟو تﺎﺼﺨﺸﻣ و ﺎﻫ
.ﺖﺳﺎﻫ
3 . 2 نآﺮﻗ رد ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ .
ﻦﺑا ﯽﻣ دﺎﻨﺘﺳا ﺰﯿﻧ نآﺮﻗ تﺎﯾآ ﻪﺑ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﺢﯿﺿﻮﺗ رد نﺎﺟّﺮﺑ نآ و ﺪﻨﮐ
ﺪـﺒﻋ ﻪـﺑ ﺮﻇﺎـﻧ ار ﺎﻫ
ﯽﻣ ﯽّﻠﮐ ﻦﺑا رﺎﺛآ رد ﯽﻧآﺮﻗ ترﺎﺒﻋ ﻦﯾﺮﺗراﺮﮑﺗﺮﭘ .ﺪﻧاد
،ﯽـّﻠﮐ ﺪـﺒﻋ یاﺮﺑ نﺎﺟّﺮﺑ ترﺎـﺒﻋ
» ﻞـﮐ
ءﯽﺷ « ﻦﺑا .ﺖﺳا ﯽﻣ نﺎﯿﺑ یدﺪﻌﺘﻣ دراﻮﻣ رد نﺎﺟّﺮﺑ
ِﯽﻧآﺮﻗ ترﺎﺒﻋ ﻪﮐ ﺪﻨﮐ
» ءﯽﺷ ﻞﮐ «
ﺮﻇﺎـﻧ
ﯽـﻣ دﺎﻨﺘﺳا ﯽﺗﺎﯾآ ﻪﺑ ﺐﻠﻏا ،ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﺢﯿﺿﻮﺗ رد اﺬﻟ ؛ﺖﺳا ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﻪﺑ
نآ رد ﻪـﮐ ﺪـﻨﮐ ﺎـﻫ
:ﺖﺳا ﻪﺘﻓر رﺎﮐ ﻪﺑ ءﯽﺷ ﻞﮐ ترﺎﺒﻋ
» :هﺮﮐذ ﻞﺟ ﷲ لﺎﻗ
» ءﯽﺷ ﻞﮐ ﻖﻟﺎﺧ ﷲ
« ﻟا]
:ﺪـﻋﺮ 16 [
لﺎﻗ و
»
ًﺎﻤﻠﻋ ءﯽﺷ ﻞﮐ ﻊﺳو ﻮﻫ ﻻا ﻪﻟا ﻻ یﺬﻟا
« ] :ﻪﻃ 98 [ لﺎﻗ و
» ﻮـﻫ و ءﯽـﺷ ﻞـﮐ ﻖـﻠﺧ و
ﻢﯿﻠﻋ ءﯽﺷ ﻞﮑﺑ
« ﻻا]
:مﺎﻌﻧ 100 [ « ] 5 ج ، 1 ص ، 48 [ ؛
» :ﯽـﻠﮑﻟا ﯽـﻓ هﺮـﮐذ ﻞﺟ ﷲ لﺎﻗ
» ﷲ
ءﯽﺷ ﻞﮐ ﻖﻟﺎﺧ
« ﻟا]
:ﺮﻣﺰ 62 [
»
اﺮﯾﺪـﻘﺗ هرّﺪـﻘﻓ ءﯽـﺷ ﻞـﮐ ﻖـﻠﺧ و «
ﻟا]
:نﺎـﻗﺮﻔ 2 [ « ] 4 ج ، 4 ،
ص 174 [ ؛
» ﺎﻨﺒﺘﮐ و هﺮﮐذ ﻞﺟ ﷲ لﺎﻗ ءﯽـﺷ ﻞـﮐ ﻦﻣ حاﻮﻟﻻا ﯽﻓ ﻪﻟ
] ا ﻻ :فاﺮـﻋ 145 [ « ] 3 ،
ص 280 [
» . مﺎـﻣا ﯽﻓ هﺎﻨﯿﺼﺣا ءﯽﺷ ﻞﮐ و ﻢﻫرﺎﺛآ و اﻮﻣﺪﻗ ﺎﻣ ﺐﺘﮑﻧ و ﯽﺗﻮﻤﻟا ﯽﯿﺤﻧ ﻦﺤﻧ ﺎﻧا
ﻦﯿﺒﻣ ] :ﺲﯾ 12 [ « ] 3 ص ، 529 [ ﮥﯾآ ،تﺎﯾآ ﻦﯾا ﻦﯿﺑ رد .
»
اﺮﯾﺪـﻘﺗ هرّﺪـﻘﻓ ءﯽﺷ ﻞﮐ ﻖﻠﺧ و
«
ﻟا]
:نﺎﻗﺮﻔ 2
،[
ﻦﺑا ﺮﻈﻧ رد هﮋﯾو هﺎﮕﯾﺎﺟ نﺎﺟّﺮﺑ
ﺎﯿﺴﺑ و دراد یا ﺗ نآ ﺮﺑ ر
ﺄ ﯽـﻣ ﺪﯿﮐ ﺪـﻨﮐ
] یاﺮـﺑ
:لﺎﺜﻣ 4 ج ، 1 ص ، 151 ج ؛ 5 ص ، 237 ؛ 3 ﺺﺻ ، 50 ، 51 ، 246
، 247
، 280 و 671 [.
ﻦﺑا ﯽـﻣ ﯽﻓﺮﻌﻣ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ نﺎﻤﻫ ار ءﯽﺷ ﻞﮐ ،دراﻮﻣ ﯽﺧﺮﺑ رد نﺎﺟّﺮﺑ :ﺪـﻨﮐ
» ءﯽـﺷ ﻞـﮐ
ﯽـﻠﮑﻟا ﺪﺒﻌﻟا ﻮﻫ یﺬﻟا «
] 4 ج ، 1 ﺺـﺻ ، 76 - 77
؛ :ﺪـﯿﻨﯿﺒﺑ ﻦﯿـﻨﭽﻤﻫ 3
ـﺻ ، ﺺ 395 ، 537 ،
545 ، 603 و 692 [ ﻞﮐ ﯽﻫﺎﮔ . ﯽﻣ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ زا ﻪﯾﺎﻨﮐ ار ءﯽﺷ
:ﺪﻧاد
» ﯽـّﻨﮑﻤﻟا ﯽـﻠﮑﻟا ﺪـﺒﻌﻟا
ءﯽــﺷ ﻞــﮑﺑ ﻪــﻨﻋ «
] 3 ﺺــﺻ ، 50
، 51 و 517 :ﺪــﯿﻨﯿﺒﺑ ﻦﯿــﻨﭽﻤﻫ ؛ 4
ج ، 1 ص ، 115 ؛ 3 ،
ﺺﺻ 246 - 247 [ ﯽﻣ نﺎﯿﺑ ﺰﯿﻧ یدراﻮﻣ رد . :ﺖـﺳا ﯽـّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﻢﺳا ءﯽﺷ ﻞﮐ ﻪﮐ ﺪﻨﮐ
» ﻞـﮐ
ﯽﻠﮑﻟا ﺪﺒﻌﻠﻟ ﻢﺳا ﻮﻫ ءﯽﺷ «
] 3 ص ، 671 :ﺪﯿﻨﯿﺒﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ؛ 3
ﺻ ، ﺺ 298 و 566 [.
ﺘﮑﻧ ﮥ وا ﻪﮑﻨﯾا ﻪﺟﻮﺗ ﺐﻟﺎﺟ
» ﺲﯾ « ﯽﻣ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﻢﺳا ﺰﯿﻧ ار ] ﺪﻧاد
3 ص ، 517 [ وا ﺮـﻈﻧ زا .
ﮥﻌﻄﻘﻣ فوﺮﺣ
» ﺲﯾ
« ،
» ص
« ،
» ق « و
» ن « ﻪﺑ ﺪﻧواﺪﺧ و ﺪﻨﺘﺴﻫ ءﯽﺷ ﻞﮐ ﺎﯾ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﯽﻣﺎﺳا
نآ ﮥﻠﯿﺳو نآ یﺎﻤﺴﻣ ﻪﺑ ﺎﻫ
ءﯽﺷ ﻞﮐ ﻪﮐ ﺎﻫ ] ﺖﺳا هدرﻮﺧ ﻢﺴﻗ ،ﺖﺳا
3 ص ، 518 [.
ﻦـﯾا ﺮﺑ هوﻼﻋ
ﻦـﺑا ،ﺎـﻫ تﺎـﯾآ نﺎـﺟّﺮﺑ
»
ﻦﯿﻤﻟﺎـﻌﻟا بر ﻪـﻠﻟ ﺪـﻤﺤﻟا «
] :ﺪـﻤﺣ 2 [ ] 4 ج ، 1 ،
ﺻ ﺺ 61
، 88 و 146 [ و
» یﺮﺜﻟا ﺖﺤﺗ ﺎﻣ و ﺎﻤﻬﻨﯿﺑ ﺎﻣ و ضرﻻا ﯽﻓ ﺎﻣ و تاوﺎﻤﺴﻟا ﯽﻓ ﺎﻣ ﻪﻟ «
] :ﻪﻃ 6 [ ] 4 ج ، 1 ص ، 76 ؛ 3 ﺺﺻ ، 516 و 519 [ و
» و تاوﺎﻤـﺴﻟا ﻖـﻠﺧ یﺬـﻟا ﷲ ﻢﮑﺑر نإ
ﺘﺳ ﯽﻓ ضرﻻا ﺔ
ﯿﺜﺣ ﻪﺒﻠﻄﯾ رﺎﻬﻨﻟا ﻞﯿﻠﻟا ﯽﺸﻐﯾ شﺮﻌﻟا ﯽﻠﻋ یﻮﺘﺳا ﻢﺛ مﺎﯾا و ﺲﻤـﺸﻟا و ﺎـﺜ
ﻦﯿﻤﻟﺎـﻌﻟا بر ﷲ کرﺎـﺒﺗ ﺮـﻣﻻا و ﻖﻠﺨﻟا ﻪﻟ ﻻا هﺮﻣﺎﺑ تاﺮﺨﺴﻣ مﻮﺠﻨﻟا و ﺮﻤﻘﻟا «
] ا ﻻ :فاﺮـﻋ
54 [ ] 3 ص ، 276 [ ﯽﻣ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﻪﺑ ﺮﻇﺎﻧ ﺰﯿﻧ ار .ﺪﻧاد
3 . 3 ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ دﺎﺠﯾا و ﻖﻠﺧ .
ﻦﺑا ﯽﻣ عوﺮﺷ ﺎﺠﻨﯾا زا ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﺖﻘﻠﺧ ﺢﯿﺿﻮﺗ رد نﺎﺟّﺮﺑ و دﻮـﺑ اﺪـﺧ ﻂﻘﻓ اﺪﺘﺑا رد ﻪﮐ ﺪﻨﮐ
ﭻﯿﻫ یدﻮﺟﻮﻣ ] ﺖﺷاﺪﻧ دﻮﺟو وا زا ﺮﯿﻏ و وا زا ﻞﺒﻗ
4 ج ، 1 ص ، 92 [ ﮥﻤﻫ و ﺰﯿﭼ ﻪﻤﻫ ﻪﺘﺒﻟا .
ﺪﻧدﻮﺑ اﺪﺧ ﻢﻠﻋ رد ﻢﻟﺎﻋ ﻞﮐ و تﺎﻗﻮﻠﺨﻣ ]
4 ج ، 4 ص ، 173 [ ﯽﺘـﺴﻫ ﮥـﻤﻫ ،ﺮﮕﯾد ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ ؛
نآ ﮥﻤﻫ ﻪﺑ ﺪﻧواﺪﺧ و ﺪﻨﺘﺷاد دﻮﺟو اﺪﺧ ﻢﻠﻋ رد هﻮﻘﻟﺎﺑ رﻮﻃ ﻪﺑ تﺎـﺼﺨﺸﻣ و تﺎـﯿﺋﺰﺟ و ﺎﻫ
نآ ﺖﺷاد ﻢﻠﻋ ﺎﻫ :
» ﻠﻤﺠﻓ ﺔ ﻣ ﻢﻟﺎﻌﻟا دﻮﺟﻮ ة ﻮﻘﻟﺎﺑ هﺮﮐذ ﻞﺟ ﷲ ﺪﻨﻋ ة
رﺪـﻗ و ﺎـﻬﺑ ًﺎـﻤﻠﻋ یأ ؛
ًة
ﻞﯿـﺼﻔﺘﻟا ﻞﯿﺼﻔﺗ و ﻞﯿﺼﻔﺘﻟا و لﺎﻤﺟﻻا ﯽﻠﻋ ﯽﺘﻣ و َﻢِﻟ و َﻢِﺑ و ءﺎﺷ ﻒﯿﮐ ﺎﻬﻟ ًاﺪﯾﺮﻣ و ﺎﻬﯿﻠﻋ هﺮﺧآ ﯽﻟا «
] 4 ج ، 4 ص ، 174 :ﺪﯿﻨﯿﺒﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ؛ 3
ص ، 298 [ ﻞـﮐ و ﺰـﯿﭼ ﻪﻤﻫ زا وا رﻮﻈﻨﻣ .
ﺮـﺻ ﺎـﺑ تارﺎﺒﻋ ﻦﯾا رد ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ نﺎﻤﻫ ﻢﻟﺎﻋ
ﯽـﻣ نﺎـﯿﺑ ﺖﺣا :ﺪـﻨﮐ
» ﯽـﻠﮑﻟا ﺪـﺒﻌﻟا
ـﯾﺪﺣا ﯽﻓ ﯽﻠﻋﻷا ّﯽﻠﻌﻟا ﻢﻠﻋ ﻪﻠﻤﺷ یﺬﻟا دﻮﺟﻮﻟا ﻮﻫ و ءﯽﺷ ﻞﮑﺑ ﻪﻨﻋ ﯽّﻨﮑﻤﻟا ﺔ
ﻢـﻟ ذإ ﻪـﻟزا
هاﻮﺳ ءﯽﺷ ﻦﮑﯾ «
] 3 ص ، 517 .[
ﻪـﺑ ﺪـﻧواﺪﺧ و ﺖﺷاد دﻮﺟو ﺪﻧواﺪﺧ ﻢﻠﻋ رد ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﺲﭘ
ﻦﺑا .ﺖﺷاد ﯽﻤﻠﻋ ﮥﻃﺎﺣا نآ دﺎﻨﺘـﺳا ﺰـﯿﻧ نآﺮـﻗ تﺎـﯾآ ﻪـﺑ ﺐـﻠﻄﻣ ﻦـﯾا ﺢﯿـﺿﻮﺗ رد نﺎﺟّﺮﺑ
ﯽﻣ :ﺪﻨﮐ
» لﺎﻗ
»
ًﺎﻤﻠﻋ ءﯽﺷ ﻞﮐ ﻊﺳو ﻮﻫ ﻻا ﻪﻟا ﻻ یﺬﻟا
« ] :ﻪﻃ 98 [ لﺎﻗ و
» ءﯽـﺷ ﻞﮐ ﻖﻠﺧ و
ﻢﯿﻠﻋ ءﯽﺷ ﻞﮑﺑ ﻮﻫ و
« ﻻا]
:مﺎـﻌﻧ 100 [ « ] 5 ج ، 1 ص ، 48 [ ﺮـﻫ زا ﺪـﻧواﺪﺧ ،ﻦـﯾا ﺮـﺑ هوﻼـﻋ .
ظﺎﺤﻟ زا ﻪﻠﻤﺟ زا ؛دراد طﺎﺣا ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﻪﺑ ﺖﻬﺟ ،ﻢﻠﻋ
ﻆـﻔﺣ و دﺎـﺠﯾا ،ﺖﯿـﺸﻣ ،ترﺪﻗ ]
4
،
ج 1 ص ، 48
؛ ج 4 ص ، 153 [.
رﻮﻧ :دﻮﺑ ﻊﻃﺎﺳ ،یﺰﯿﭼ دﺎﺠﯾا زا ﻞﺒﻗ ،ﺪﻧواﺪﺧ
» ﯽـﻓ ﻪـﻟزأ مﺪﻗ ﯽﻓ ﯽﻠﻋﻷا ّﯽﻠﻌﻟا هرﻮﻧ ﻊﻄﺳ
ءﯽﺷ ﻞﮐ دﺎﺠﯾا ﻞﺒﻗ ﻪﺘﯾﺪﺣأ ﺪﺣأ ] «
3 ﺺﺻ ، 102 - 103 دﺎـﺠﯾا ﺪـﻧواﺪﺧ ﻪـﮐ یﺰﯿﭼ ﻦﯿﻟوا .[
ﻪـﺘﺒﻟا ﻪـﮐ دﺮﮐ دﺎﺠﯾا ار ﺖﻤﻠﻇ ﯽﻨﻌﯾ رﻮﻧ ﺪﺿ ،نآ زا ﺲﭘ ؛دﻮﺑ شدﻮﺧ رﻮﻧ زا ﻪﮐ دﻮﺑ رﻮﻧ ،دﺮﮐ ﺮﺑ ﺲﭙﺳ ؛دراﺪﻧ ﯽﻘﯿﻘﺣ دﻮﺟو :دﺮـﮐ دﺎـﺠﯾا ود ﻦﯾا زا ار تاﺮﺜﮐ ،دﻮﺧ ﻢﻠﻋ یﺎﻨﺒﻣ
» ﺎـﻣ لوﺄـﻓ
هرﻮـﻧ ﻦـﻋ ﻞـﺟ و ﺰﻋ هﺪﺟوأ رﻮﻨﻟا ﻮﻬﻓ ،ءﯽﺷ ﻦﻣ ﻪﻧﺄﺷ و هؤﻼﻋ ﯽﻟﺎﻌﺗ و ﻪﻟﻼﺟ ﻞﺟ ﷲ ﺪﺟوأ و ... ،ﻢﻫﻮـﺘﻣ ﯽـﻨﻌﻣ ﻦـﻋ هﺮﮐذ ﻞﺟ هﺪﺟوأ مﻼﻈﻟا ﻮﻫ و ًاﺪﺿ ﻪﻟ ﺪﺟوأ ﻢﺛ ،ﻊﯿﻓﺮﻟا ﻪﯾﺰﻨﻟا ﯽﻠﻌﻟا ﯿﻘﺤﻟا ﯽﻓ ﻪﻟ دﻮﺟو ﻻ ﻢﻫﻮﺘﻤﻟا ﯽﻨﻌﻤﻟا اﺬﻫ ﻦـﻣ ﻪﻧﺄﺷ و هؤﻼﻋ ﯽﻟﺎﻌﺗ و ﻪﻟﻼﺟ ﻞﺟ ﻖﻠﺨﻓ ،... ﺔﻘ
و ﻪﺑﺎﺘﮐ ﻪﺑ ﻖﺒﺳ ﺪﻗ ﺎﻣ ﺎﻬﺟﺰﺘﻤﻣ ﻦﻣ ﻢﺛ ،ءﺎﺷ ﺎﻣ مﻼﻈﻟا ﮏﻟذ ﻦﻋ ﺪﺟوأ و ،ءﺎﺷ ﺎﻣ رﻮﻨﻟا ﺺﻟﺎﺧ ًاﺪـﺣاو ﺪـﺣاﻮﻟا ﮏـﻟذ ﻦﻋ ﺪﺟوأ ،ًاﺪﺣاو ﻖﻠﺧ ،ﺪﺣﻻا ﺪﺣاﻮﻟا ﻮﻫ ﻻا ﻪﻟا ﻻ ﷲ ﻮﻬﻓ ،ﻪﻤﻠﻋ ﻪﻌﺳو ﻢﯿﮑﺤﻟا ﻢﯿﻠﻌﻟا ۀﺮﺜﮑﻟا ﺎﻤﻬﻨﻋ ﺪﺟوأ ] «
4 ج ، 2 ، ﺺﺻ 4 - 5 ،ﺮﮕﯾد ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ .[
» ،ﯽـﻠﮐ ﺪـﺒﻋ ﻖﻟﺎﺧ
دﺮﮐ ﻖﻠﺧ ﺖﻤﻠﻇ و رﻮﻧ زا ار نآ ] «
3 ص ، 174
ﯽـﻣ نﺎـﯿﺑ یﺮـﮕﯾد یﺎـﺟ رد ﻪﺘﺒﻟا .[
ﻪـﮐ ﺪـﻨﮐ
] دﺮﮐ ﻖﻠﺧ شدﻮﺧ رﻮﻧ رد ار ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﺪﻧواﺪﺧ 3
ﺺﺻ ، 102 - 103 ﯽﻣ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ .[
ﺖـﻔﮔ ناﻮﺗ
ﻦﺑا هﺎﮔﺪﯾد زا ﻪﮐ .ﺖﺳا ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ،ﺪﻧواﺪﺧ قﻮﻠﺨﻣ ﻦﯿﻟوا ،نﺎﺟّﺮﺑ
ﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺪـﺷ ﻖـﻠﺧ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﻦ ]
4 ج ، 4 ص ، 153 ؛ 3 ﺺـﺻ ، 517 و 555 [ ترﻮـﺻ ﻪـﺑ و
ﯽﻬﻟا ﻢﻠﻋ ﺎﺑ ﻖﺑﺎﻄﻣ و ﻞﻣﺎﮐ و ﻞﻌﻔﻟﺎﺑ (نﺎﺼﻘﻧ و تدﺎﯾز نوﺪﺑ)
] ﺪﺷ دﺎﺠﯾا 4
ج ، 4 ص ، 174 [ .
ﻦﺑا هﺎﮔﺪﯾد زا ،ﺮـﮕﯾد نﺎـﯿﺑ ﻪـﺑ و ،لﺎـﻤﮐ و مﺎـﻤﺗ ترﻮـﺻ ﻪﺑ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ دﺎﺠﯾا و ﻖﻠﺧ نﺎﺟّﺮﺑ
شﺮﻋ ﺮﺑ ﺪﻧواﺪﺧ یاﻮﺘﺳا ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ،نآ ﮥﯾﻮﺴﺗ :ﺖﺳا هدﻮﺑ
» نﺎﻤﺣﺮﻟا شﺮﻌﻟا ﯽﻠﻋ یﻮﺘﺳا ﺎّﻤﻟ
و مﺎـﻤﺗﻹا ﯽـﻓ ﻪـﻌﻓر و ّﯽـّﻠﮑﻟا ﺪﺒﻌﻟا ﮏﻟذ ﻪﺋاﻮﺘﺳﺎﺑ یّﻮﺳ ﻪﻧﺄﺷ و هؤﻼﻋ ﯽﻟﺎﻌﺗ و ﻪﻟﻼﺟ ﻞﺟ لﺎـــﻤﮐﻹا «
] 3 ص ، 56 ؛ :ﺪـــﯿﻨﯿﺒﺑ ﻦﯿـــﻨﭽﻤﻫ 4
، ج 1 ص ، 92
؛ ج 2 ـــﺻ ، ﺺ 330 - 331 [ وا .
ﯽﻣ نﺎﯿﺑ ،ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ندﻮﺑ مﺎﻤﺗ و ﻞﻣﺎﮐ ﺢﯿﺿﻮﺗ رد ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
ﻪـﺑ ﯽـّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﻪﮐ ﺪﻨﮐ ترﻮـﺻ
:ﺖﺳا هﺪﺷ ﻖﻠﺧ ﺪﻧواﺪﺧ
» ﺮﯾﺪﻘﺗ مﺮﮐأ و ﺮﯾﻮﺼﺗ ﻦﺴﺣأ ﯽﻓ ﻪﺗرﻮﺻ ﯽﻠﻋ ًﺎﺑﻮﺑﺮﻣ ًاﺪﺒﻋ هﺪﺟوأ «
] 4 ج ، 4 ص ، 153 :ﺪﯿﻨﯿﺒﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ؛ 4
ج ، 2 ص ، 7 [.
ﻦﺑا ﺮﻈﻧ زا نﺎـﻣز و فﺮﻇ ﻪﺑ دوﺪﺤﻣ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﻪﮐ ،دراﺪﻧ ﻪﻃﺎﺣا ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﺮﺑ ﯽﻗﻮﻠﺨﻣ ،نﺎﺟّﺮﺑ
ﺣا تﺎـﻗﻮﻠﺨﻣ ﮥﻤﻫ ﺮﺑ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﻪﮑﻠﺑ ؛ﺪﺷﺎﺑ نآ نﺎﮑﻣ و نﺎـﮑﻣ و نﺎـﻣز ﻪـﺑ دوﺪـﺤﻣ و دراد ﻪـﻃﺎ
ﯽﻣ نﺎﯿﺑ ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ تارﺎﺒﻋ ﺎﺑ ار ﺐﻠﻄﻣ ﻦﯾا وا .ﺖﺴﯿﻧ :ﺪﻨﮐ
» ﺲﯿـﻟ ﯽـﻠﮑﻟا ﻮﻫ ﺚﯿﺣ ﻦﻣ ًﺎﻀﯾا ﻮﻫ و
ًاﺪـﻤﺘﻌﻣ وأ ًﻼﻣﺎـﺣ وأ ﻪﻟ ًﺎﻓﺮﻇ نﻮﮑﯿﻓ ،ثﺪﺤﻣ ﻻ و قﻮﻠﺨﻣ ﻪﺑ ﻂﯿﺤﯾ ﻻ و ،قﻮﻠﺨﻣ ﯽﻠﻋ لﻮﻌﺠﻤﺑ ﻪﻟ ] « 4 ج ، 1 ﺺﺻ ، 147 - 148 ؛[
» ﺎﻣ ﯽﻠﻋ [ﯽﻠﮑﻟا ﺪﺒﻌﻟا=]ﮥﻠﻤﺠﻟا نﺈﻓ ﯽـﻠﻋ ﺖـﺴﯿﻟ هﺮـﮐذ مﺪـﻘﺗ
قﻮـﻠﺨﻣ ﺎـﻬﺑ ﻂﯿﺤﯾ ﻻ و قﻮﻠﺨﻤﻟا ] «
4 ج ، 1 ص ، 333 ﺪـﯿﻨﯿﺒﺑ ﻦﯿـﻨﭽﻤﻫ ؛ 5
ج ، 1 ص ، 48 ؛[
» ﻢـﺛ
ﻠﻤﺟ ﯽﻨﻋأ ؛ﯽﻨﻌﻤﻟا ،ًاﺮﯾﺪﻘﺗ هرﺪﻘﻓ ءﯽﺷ ﻞﮐ ﻖﻠﺧ ﺔ
،بﺎـﺘﮑﻟا اﺬـﻫ رﺪـﺻ ﯽﻓ هﺮﮐذ مﺪﻘﺘﻤﻟا ﻢﻟﺎﻌﻟا
فﺮﻇ ﻪﺑ ﻂﯿﺤﯾ ﻻ و نﺎﻣز ﻻ و نﺎﮑﻣ ﻻ ﯽﻓ قﻮﻠﺨﻤﻟا ] «
4 ج ، 4 ص ، 153 .[
ﻦﺑا ﺗ نﺎﺟّﺮﺑ ﺄ ﺪﯿﮐ ﯽﻣ ﻪـﮑﻠﺑ ،ﺪـﺸﻧ دﺎـﺠﯾا ﺪـﻧواﺪﺧ رد یﺮﯿﯿﻐﺗ ،ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﻖﻠﺧ ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﮐ
:ﺪﻣآ دﻮﺟو ﻪﺑ مﺪﻋ لﺎﺣ زا ﻪﮐ دﺮﮐ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ لاﻮﺣا
» ءاﻮﺳ ﯽﻠﻋ هﺪﺟوا مﻮﯾ هﺪﺟوا ﻢﺛ
و ًﺎﻣﺪـﻋ ﻞـﺒﻗ نﺎـﮐ ﺪﻗ و ،دﻮﺟﻮﻣ و ﻪﺴﻔﻨﻟ دﻮﻬﺸﻣ نﻻا ﻪﻧأ ﻼﺧ ًﺎﻤﻠﻋ ﻪﺑ دﺰﺘﺴﯾ ﻢﻟ هرﺪﻗ ﺎﻣ لاﻮﺣﻻا ﻒﻠﺘﺨﺗ قﻮﻠﺨﻤﻟا ﯽﻠﻋ و ،ًاﺪﻘﻓ ﮏﻟذ ﻦﻋ ﯽﻟﺎﻌﺗ ﻖﻟﺎﺨﻟا ﯽﻠﻋ ﻻ
« ] 4 ج ، 4 ص ، 173 [.
هﺎﮔﺪﯾد زا ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻦﺑا
نﺎﺟّﺮﺑ
، ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ
، و ﺪﻧواﺪﺧ رﻮﻄﻔﻣ و قﻮﻠﺨﻣ
ـﻋ ﻪـﺑ قﻮﺒـﺴﻣ مﺪ
:ﺖﺳا
» رﻮﻄﻔﻤﻟا ﯽﻠﮑﻟا ﺪﺒﻌﻟا ﻮﻫ «
] 3 ص ، 537 ﻦﺑا ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ .[
نﺎﺟّﺮﺑ ﯽﻣ ﺪﯿﮐﺄﺗ ﺪﻨﮐ
ﺪـﺒﻋ ﻪﮐ
:ﺖﺳا هﺮﯿﻐﻟ ﻢﯾﺪﻗ و ﻪﺴﻔﻨﻟ ثدﺎﺣ ﯽّﻠﮐ
» ﺤﻣ [ﯽﻠﮑﻟا ﺪﺒﻌﻟا=] ﻮﻬﻓ نﺎـﮐ ﻢـﺛ ﻦﮑﯾ ﻢﻟ ﻪﻧﻷ ؛ثﺪ
ًاﺪَﻫﺎـﺸﻣ ﻪﻘﻟﺎﺨﻟ ًﺎﻣﻮﻠﻌﻣ ﻪﻧﻮﮑﻟ ،ﻢﯾﺪﻗ ﻮﻫ و ،ﻞﺻﻮﻣ و ﻞﺼﻔﻣ ﺮﺑﺪﻣ قﻮﻠﺨﻣ ﻪﻧﻷ ،بﻮﺑﺮﻣ ﻮﻫ و ﻢـﻠﻋ ﯽﻓ نﺎﮐ ﻪﻧﻷ ،ﻪﻣﺪﻗ و ﻪﺴﻔﻨﻟ ثﺪﺤﻣ ﻮﻬﻓ ،دﻮﺟﻮﻟا ﺢﺘﻔﺘﺴﻣ ﻪﻧﻷ ،ﻪﺛﺪﺤﻣ ﻪﺛﺪﺤﻓ ،ﻪﺋرﺎﺒﻟ ﻪﺴﻔﻨﻟ ﻻ هﺮﯿﻐﻟ ًاذإ ﻪﻣﺪﻘﻓ ،ًارﻮﮐﺬﻣ هﺪﻨﻋ و ًﺎﻣﻮﻠﻌﻣ ﻪﻘﻟﺎﺧ «
] 4 ج ، 4 ص ، 174 [.
ﮥﺘﮑﻧ ﻪﺟﻮﺗ ﺐﻟﺎﺟ ﻦﺑا ﻪﮑﻨﯾا
ﯽﻣ رﺎﮐ ﻪﺑ ار ﯽﺗارﺎﺒﻋ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﺖﻘﻠﺧ ﺢﯿﺿﻮﺗ رد نﺎﺟّﺮﺑ دﺮﺑ
:ﺖﺳا (ﺪﺣاﻮﻟا ﻻا ﻪﻨﻋ رﺪﺼﯾ ﻻ ﺪﺣاﻮﻟا) ﺪﺣاﻮﻟا ۀﺪﻋﺎﻗ ِروآدﺎﯾ ﻪﮐ
» ﺪـﺣاو [ﯽـﻠﮑﻟا ﺪﺒﻌﻟا=] ﻮﻬﻓ
ﻖﺤﻟا ﺪﺣاﻮﻟا هﺪﺟوأ ﻮﻫ ﺚﯿﺣ ﻦﻣ ﻪﺴﻔﻧ ﯽﻓ «
] 3 ص ، 517 [ ؛
» ﺪـﺣاﻮﻟا ﻮـﻫ ﻻا ﻪﻟا ﻻ ﷲ ﻮﻬﻓ
ﻖﻠﺧ ،ﺪﺣﻻا
ًاﺪﺣاو « ] 4 ج ، 2 ص ، 5 [.
ﻦﺑا ﺮﻈﻧ زا ﻪﮑﻨﯾا ﺮﮕﯾد ﮥﺘﮑﻧ ﯽﻠﯿـﺼﻔﺗ و ﯽـﻠﮐ ترﻮﺻ ود ﻪﺑ ﺪﻧواﺪﺧ ار ﺰﯿﭼ ﻪﻤﻫ ،نﺎﺟّﺮﺑ
دﺮﮐ ﻖﻠﺧ (ًﻼﯿﺼﻔﺗ و ﮥﻠﻤﺟ) ]
4 ج ، 4 ﺺﺻ ، 153 و 173 [ ﯽـّﻠﮐ ﺪـﺒﻋ نﺎـﻤﻫ ﯽـﻠﮐ ترﻮﺻ ؛
تادﻮـﺟﻮﻣ ترﻮـﺻ ﻪـﺑ ،هدﻮـﺑ هﺪﺷ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﻪﮐ ﯽﺗارﺪﻘﻣ و تﺎﺼﺨﺸﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺪﻌﺑ و ﺖﺳا ﻣ اﺪﯿﭘ ﻞﯿﺼﻔﺗ ﻢﻟﺎﻋ ﯽ
:ﺪﻨﮐ
»»
ﻼﯿﺼﻔﺗ هﺎﻨﻠﺼﻓ ءﯽﺷ ﻞﮐ و
« ] ا ﻻ :ءاﺮﺳ 12 [ ءﯽـﺷ ﻞـﮐ نأ :یأ
ﻠﻤﺟ نﺎﮐ ﺔ
ﻪـﯿﻟا ﻪﻠـﺼﻓ ﺎـﻣ ﯽـﻟا ﺪـﻌﺑ ﻪﻠﺼﻓ ﻢﺛ ،ﯽﻟوﻻا ﺐﺘﮑﻟا و ﺮﯾﺪﻘﺘﻟا ﻖﺑﺎﺳ ﯽﻓ «
] 5 ج ، 2 ،
ص 354 :ﺪﯿﻨﯿﺒﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ؛ 3
ص ، 517 [ .ﺖﺳا تﺎﻗﻮﻠﺨﻣ ِﺖﻘﻠﺧ ﮥﻄﺳاو ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ .
ﺑا هﺎﮔﺪﯾد زا ﻪﮑﻨﯾا ﺖﻤﺴﻗ ﻦﯾا رد ﯽﻧﺎﯾﺎﭘ ﺐﻠﻄﻣ ﻦ
زا ﻪـﮐ ﯽﺠﯾﺎـﺘﻧ و تﺎـﮑﻧ زا ﯽﮑﯾ ،نﺎﺟّﺮﺑ
ﯽﻣ طﺎﺒﻨﺘﺳا ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﺖﻘﻠﺧ عﻮﻨـﺼﻣ ،قﻮـﻠﺨﻣ ﻪﮐ ﺖﻬﺟ ﻦﯾا زا ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا دﻮﺷ
:دراد ﺖـﻟﻻد ،ﺪـﻧواﺪﺧ ﯽـﻨﻌﯾ ،دﻮـﺧ ﻞـﻋﺎﻓ و ﻊﻧﺎـﺻ ،ﻖﻟﺎﺧ دﻮﺟو ﺮﺑ ،ﺖﺳا ﺪﻧواﺪﺧ لﻮﻌﻔﻣ و
» ﺎـﻬﻘﻟﺎﺧ و ﺎﻬﻌﻧﺎـﺻ و ﺎﻬﻠﻋﺎﻓ ﻮﻫ ﺚﯿﺣ ﻦﻤﻓ ،تﺎﻗﻮﻠﺨﻤﻟا ﮥﻠﻤﺟ ﻪِﻘﻠﺧ رﺎﺒﺘﻋﺎﺑ بﻮـﺟو ﯽـﻠﻋ ّلد
ﺑﺎﺘﮑﻟا ﺖّﻟد ﺎﻤﮐ ،ﻪﻧﺄﺷ و هؤﻼﻋ ﯽﻟﺎﻌﺗ و ﻪﻟﻼﺟ ﻞﺟ ﯽﻠﻌﻟا هدﻮﺟو ﺔ
ﯽـﻠﻋ ءﺎـﻨﺒﻟا و ﺐـﺗﺎﮑﻟا ﯽـﻠﻋ
ﻞﻋﺎﻓ ﯽﻠﻋ ﻞﻌﻔﻟا و ٍنﺎﺑ ] «
4 ج ، 2 ﺺﺻ ، 5 - 6 :ﺪﯿﻨﯿﺒﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ؛ 4
ج ، 4 ص ، 410 ﺪـﺒﻋ وا اﺬﻟ .[
ار ﯽّﻠﮐ
» یﺮﺒﮐ ﺖﯾآ «
و
» ﯽﻤﻈﻋ تدﺎﻬﺷ «
ﯽﻣ ﯽﻓﺮﻌﻣ ] ﺪﻨﮐ
4 ج ، 1 ص ، 147 .[
3 . 4 و ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ . بﺎﺘﮐ
ﻦﯿﺒﻣ (ظﻮﻔﺤﻣ حﻮﻟ)
ﻦﺑا نﺎﺟّﺮﺑ ﯽﺗارﺎﺒﻋ ِﻦﻤﺿ رد بﺎﺘﮐ و ﯽﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﺖﺒﺴﻧ و ﻪﻄﺑار ﻪﺑ ،دﻮﺧ رﺎﺛآ رد
حﻮـﻟ) ﻦﯿـﺒﻣ
ﯽﻣ هرﺎﺷا (ظﻮﻔﺤﻣ .ﺪﻨﮐ
ﯽـّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﯽﺗارﺎﺒﻋ رد وا
بﺎـﺘﮐ نﺎـﻤﻫ ار ظﻮـﻔﺤﻣ حﻮـﻟ ﺎـﯾ ﻦﯿـﺒﻣ
ﯽﻣ ﯽﻓﺮﻌﻣ ﺪﻨﮐ
؛ بﺎﺘﮐ تﺎـﻗﻮﻠﺨﻣ ۀرﺎـﺑرد ﯽـﻬﻟا ﻢـﻠﻋ ِبﻮـﺘﮑﻣ نﺎـﻤﻫ ظﻮﻔﺤﻣ حﻮﻟ ﺎﯾ ﻦﯿﺒﻣ
ﻪﺑ ﻃ :ﺖﺳا تﺎﯿﺋﺰﺟ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ و ﯽﻠﯿﺼﻔﺗ رﻮ
» ﻦـﻣ حاﻮـﻟﻻا ﯽـﻓ ﻪﻟ ﺎﻨﺒﺘﮐ و هﺮﮐذ ﻞﺟ ﷲ لﺎﻗ
ﯽﻨﻌﯾ ءﯽﺷ ﻞﮐ -
لﺰﻨﯾ ﺎﻤﺑ ﻢﻠﻋا ﷲ و -
بﺎـﺘﮑﻟا هاﻮـﺣ یﺬـﻟا ﻦـﻣ و ،ﻪـﻘﻠﺧ ﯽﻓ ﻪﻤﻠﻋ ﻦﻣ
ﻪﻨﻋ ﺮﱠﺒﻌﻤﻟا ﯽﻠﮑﻟا ﺪﺒﻌﻟﺎﺑ ﻪﻨﻋ ﺮّﺒﻌﻤﻟا وأ ﻦﯿﺒﻤﻟا بﺎﺘﮑﻟا ،ءﯽﺷ ﻞﮑﻟ ًﻼﯿﺼﻔﺗ و ﮥﻈﻋﻮﻣ ﻦﯿﺒﻤﻟا ﻞﮐ ﻖﻠﺧ و ﻪﻟﻮﻘﺑ ﯽﺷ
اﺮﯾﺪﻘﺗ هرﺪﻘﻓ ء «
] 3 ص ، 280 [ . وا ءﯽﺷ ﻞﮐ ﺰﯿﻧ یﺮﮕﯾد دراﻮﻣ رد ﻪﮐ)
(ﺖﺳا ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ِﺮﮕﻧﺎﯿﺑ وا هﺎﮔﺪﯾد زا ﯽﻣ ﯽﻓﺮﻌﻣ ظﻮﻔﺤﻣ حﻮﻟ نﺎﻤﻫ ار
:ﺪﻨﮐ
» ﻮـﻫ ءﯽـﺷ ﻞـﮐ
ًﺎـﻤﻠﻋ و ًﺎـﺒﺘﮐ ءﯽﺷ ﻞﮑﻟ ﻊﻣﺎﺠﻟا ظﻮﻔﺤﻤﻟا حﻮﻠﻟا «
] 3 ص ، 603 :ﺪـﯿﻨﯿﺒﺑ ﻦﯿـﻨﭽﻤﻫ ؛ 4
ج ، 2 ،
ص 289 [ . ﻦﺑا نﺎﺟّﺮﺑ یﺮﮕﯾد ترﺎﺒﻋ رد ﺖﺒﺴﻧ
ﺪﺒﻋ نﺎﯿﺑ ترﻮﺻ ﻦﯾا ﻪﺑ ظﻮﻔﺤﻣ حﻮﻟ و ﯽّﻠﮐ
ﯽﻣ :ﺪﻨﮐ
»
ظﻮـﻔﺤﻤﻟا حﻮـﻠﻟا ﮥﺨـﺴﻧ ﻮﻫ یﺬﻟا ﯽﻠﮑﻟا ﺪﺒﻌﻟا ] «
3 ص ، 566 ﺪـﻘﺘﻌﻣ ﻦﯿـﻨﭽﻤﻫ وا .[
زا رﻮﻈﻨﻣ ﺖﺳا
» ﻦﯿﺒﻣ مﺎﻣا «
نﺎـﻤﻫ ،نآ ّﻞﮐ رﻮﻬﻇ ﻪﮐ ﺖﺳا ظﻮﻔﺤﻣ حﻮﻟ نﺎﻤﻫ ،ﺲﯾ ۀرﻮﺳ رد
:ﺖﺳا ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ
» و ظﻮﻔﺤﻤﻟا حﻮﻠﻟا ﻮﻫ اﺬﻫ ،ﻦﯿﺒﻣ مﺎﻣا ﯽﻓ هﺎﻨﯿﺼﺣا ءﯽﺷ ﻞﮐ و ﻪـﺘﻠﻤﺟ رﻮﻬﻇ
ﯽـﻓ و مﻮـﻣﺰﻣ ﻪـﻤﻠﻋ ﯽـﻓ ﻮﻬﻓ دﺎﺠﯾﻻﺎﺑ ﻪﻨﻣ ﺮﻬﻈﯾ ﻢﻟ ﺎﻣ و ،ﺮﻬﻈﯾ ﺎﻣ ﻪﻨﻣ ﺮﻬﻈﯾ ﯽﻠﮑﻟا ﺪﺒﻌﻟا ﻮﻫ رﻮﺻ بﻮﺘﮑﻣ ظﻮﻔﺤﻤﻟا حﻮﻠﻟا
ًة
ًﻼﺟأ و ًﺎﻗزر و ًﻼﻤﻋ و ًاﺮﻣا و ًﺎﻘﻠﺧ و ] «
3 ص ، 529 .[
ﺮـﻈﻧ ﻪـﺑ ،ﻪـﻃﻮﺑﺮﻣ ﻦﺋاﺮـﻗ و ﯽﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﺖﻘﻠﺧ و ﻒﯾﺮﻌﺗ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ تﺎﺤﯿﺿﻮﺗ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﯽﻣ رﻮﻈﻨﻣ ﺪﺳر ﻦﺑا
ﻦﯾا ﮥﻄﺑار ِنﺎﯿﺑ ،نﺎﺟّﺮﺑ بﺎﺘﮐ و ﯽﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﻦﯿﺑ ﯽﻧﺎﻤﻫ
وا و ﺖـﺴﯿﻧ ﻦﯿـﺒﻣ
بﺎﺘﮐ و ﯽﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﺰﯾﺎﻤﺗ ﻪﺑ ﻞﺋﺎﻗ بﺎﺘﮐ .ﺖﺳا ﻦﯿﺒﻣ
ﯽﻠﮐ ﺪﺒﻋ و ﺖﺳا ﯽﻬﻟا ﻢﻠﻋ ِبﻮﺘﮑﻣ ﻦﯿﺒﻣ
بﺎﺘﮐ .ﺖﺳا نآ ِﯽﮕﻠﻤﺟ رﻮﻬﻇ و دﻮـﺟﻮﻣ) ﺰـﯿﭼ ﻪـﻤﻫ ۀرﺎﺑرد ﺪﻧواﺪﺧ ﻢﻠﻋ ۀﺪﻧرادﺮﺑرد ﻦﯿﺒﻣ
دﻮﺟو مﺪﻋ ﺎﯾ دﻮﺟو ﺐﺒﺳ و (دﻮﺟﻮﻣ ﺮﯿﻏ نآ
:ﺖﺳﺎﻫ
» ءﯽـﺷ ﻞـﮐ ﻪـﯿﻓ ﻞﻤﺘﺣا بﺎﺘﮑﻟا اﺬﻬﻓ
؟نﻮـﮑﯾ ﻻ ﺐﺒﺳ یﺄﺑ و ؟نﻮﮑﯾ ﻻ ﻢِﻟ و ،ﻢِﺑ و ﯽﺘﻣ و ﻦﺋﺎﮑﻟا نﻮﮑﯾ ﻒﯿﮐ و ،ﻦﺋﺎﮐ ﺮﯿﻏ و ﻦﺋﺎﮐ
؟نﺎـﮐ اذإ ﻦﺋﺎـﮑﻟا نﻮـﮑﯾ ﻒﯿﮐ و ؟ﻻ وأ ﺐﺒﺴﺑ نﻮﮑﯾ ﻞﻫ و ] «
4
، ج 1 ص ، 483 ﺪـﺒﻋ ﯽـﻟو ؛[
و ﯽـﻠﮐ ﺪـﺒﻋ ﺰﯾﺎﻤﺗ ﺮﺑ ﺮﮕﯾد ﻞﯿﻟد .ﺖﺳا تﺎﻗﻮﻠﺨﻣ ۀﺪﻧرادﺮﺑرد ﻂﻘﻓ ﯽﻠﮐ بﺎـﺘﮐ
ﻦـﯾا ﻦﯿـﺒﻣ
ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﺑا
تﺎﯾآ ﺢﯿﺿﻮﺗ رد نﺎﺟّﺮﺑ
»
َو
ٍبﺎَﺘِﮐ ﻰﻓ ،ٍرﻮُﻄْﺴﱠﻣ
ٍقَر
ٍرﻮُﺸﻨﱠﻣ « ﻟا]
:رﻮﻄ 2 - 3 [ نﺎـﯿﺑ
ﯽﻣ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﻊﺿﻮﻣ ﻪﮐ ﺪﻨﮐ قر ،
رﻮﺸﻨﻣ بﺎﺘﮐ نﺎﻤﻫ) (ظﻮـﻔﺤﻣ حﻮـﻟ ﺎـﯾ ﻦﯿـﺒﻣ
ﻪـﮐ ﺖـﺳا
ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﺪﻧواﺪﺧ ] ﺖﺳا هدﺮﮐ دﺎﺠﯾا نآ سﺎﺳا ﺮﺑ ار دﻮﺟو ﻞﮐ نﺎﻤﻫ ﺎﯾ
3 ص ، 624 ـﺘﺒﻟا .[
ﻪ
ﻦﺑا ﻪﮑﻨﯾا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ،دراﺪﻧ نﺎﮑﻣ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﺖﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ نﺎﺟّﺮﺑ
زا وا رﻮﻈﻨﻣ ﺪﺳر
ﯽـﻣﺮﺑرد ﻪﮐ ﯽﺗﺎﻗﻮﻠﺨﻣ و ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﺖﻘﻠﺧ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ نﺎﮑﻣ و ﻊﺿﻮﻣ ﺮـﺑ ،دﺮـﯿﮔ
بﺎﺘﮐ یﺎﻨﺒﻣ .ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻦﯿﺒﻣ
ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻦﺑا ﺪﺳر
ﻌﻣﺎﺟ ِنﺎﯿﺑ لﺎﺒﻧد ﻪﺑ تارﺎﺒﻋ ﻦﯾا رد نﺎﺟّﺮﺑ زا ﯽـّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﺖﯿ
بﺎﺘﮐ ﺖﯿﻌﻣﺎﺟ ﻖﯾﺮﻃ و تﺎـﯿﺋﺰﺟ و ﯽـّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﺖﻘﻠﺧ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺐﻠﻄﻣ ﻦﯾا ﺮﺑ ﺪﯿﮐﺄﺗ و ﻦﯿﺒﻣ
.ﺖﺳا هدﻮﺑ ﯽﻬﻟا ﻢﻠﻋ سﺎﺳا ﺮﺑ نآ ﻞﯿﺻﺎﻔﺗ
3 . 5 ﻞﯿﺜﻤﺗ . ﻦﺑا یﺎﻫ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ یاﺮﺑ نﺎﺟّﺮﺑ
ﻦﺑا ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﺰﯿﻧ ﻞﯿﺜﻤﺗ زا ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﺢﯿﺿﻮﺗ رد نﺎﺟّﺮﺑ ﺢﯿﺿﻮﺗ ﻪﺑ ﺖﻤﺴﻗ ﻦﯾا رد ﻪﮐ ﺪﻨﮐ
نآ ﻣ ﺎﻫ ﯽ .ﻢﯾزادﺮﭘ
3 . 5 . 1 تدﺎﺒﻋ لﺎﺣ رد ِنﺎﺴﻧا .
ﻞﯿﺜﻤﺗ زا ﯽﮑﯾ ﻦﺑا ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ
ﯽﻣ ﻪﺋارا ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ یاﺮﺑ نﺎﺟّﺮﺑ و تدﺎـﺒﻋ لﺎـﺣ رد ِنﺎـﺴﻧا ،ﺪﻫد
ﻪـﮐ ﺖـﺳا ﯽﻧﺎـﺴﻧا ﺪـﻨﻧﺎﻣ ،ﻢﯿـﻨﮐ رﻮﺼﺗ ار ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﺮﮔا وا هﺎﮔﺪﯾد زا .ﺖﺳا ﺪﻧواﺪﺧ ﺶﯾﺎﯿﻧ هﺪـﺷ ﻞﯿﮑﺸﺗ ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ ءاﺰﺟا و ﺎﻀﻋا زا و ﺖﺳا ﺪﺣاو ﺖﯿﺼﺨﺷ یاراد :ﺖـﺳا
» ﻪـﺋرﺎﺑ هرّﻮـﺻ
رﻮـﺻ ﯽـﻠﻋ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻦﺴﺣأ هؤﺎﻀﻋا ﺐﺗر و ،ﺮﯾﻮﺼﺗ ﻦﺴﺣأ ﻪﻧﺄﺷ و هؤﻼﻋ ﯽﻟﺎﻌﺗ و ﻪﻟﻼﺟ ﻞﺟ ة
ـﻔﻠﺘﺨﻣ ءﺎـﻀﻋأ ﻦـﻣ ﺐﮐﺮﻣ ﺪﺣاو ﺺﺨﺷ ﺔ
« ] 4 ج ، 1 ص ، 150 :ﺪـﯿﻨﯿﺒﺑ ﻦﯿـﻨﭽﻤﻫ ؛ 4
ج ، 1 ،
ص 146 ؛ 4 ج ، 4 ﺺﺻ ، 363 - 364 [ و رﺎﮔدروﺮﭘ ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻧﺎﺴﻧا ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ .
اﻮﺗ ﺖﻟﺎﺣ ﻪﺑ دﻮﺧ ﮏﻟﺎﻣ ﺖﺳا هدﺎﺘﺴﯾا ﯽﻨﺗوﺮﻓ و ﻊﺿ
] 3 ص ، 292 [ و دراد اﺪـﺧ ﻪـﺑ نﺎﻤﯾا و
ﯽﻣ دﻮﺧ ّبر ار اﺪﺧ ﻂﻘﻓ و ﺖﺳوا ﻢﯿﻠﺴﺗ ﯽﻣ ﺶﺘﺳﺮﭘ ار وا ﻂﻘﻓ و ﺪﻧاد
ﺪـﻨﮐ ] 3 ص ، 174 [ .
لﺎـﺣ رد ًﺎـﻤﺋاد و دراد ﻪﺟﻮﺗ اﺪﺧ ﻪﺑ ًﻼﻣﺎﮐ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻧﺎﺴﻧا ﻞﺜﻣ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ،ﻞﯿﺜﻤﺗ ﻦﯾا رد ﺖﺳوا ﺶﯾﺎﯿﻧ و زﺎﻤﻧ ]
ﻻ ﻪﺗﻼﺻ لﺎﺣ ﯽﻓ ﻪﻠﻌﻓ اﺬﻫ
ًﺎّﯿﻠـﺼﻣ لاﺰﯾ [
] 3 ص ، 177 [ ﻦـﺑا . نﺎـﺟّﺮﺑ
ﯽﻣ نﺎﯿﺑ ﻞﯿﺜﻤﺗ ﻦﯾا یاﺮﺑ ﺰﯿﻧ ار یﺮﮕﯾد تﺎﻔﺻ :ﺖﺳا هﺪﻣآ ﺮﯾز لوﺪﺟ رد ﻪﮐ ﺪﻨﮐ
رﺎﻤﺷ لوﺪﺟ ۀ
1 ﯽﮔﮋﯾو : تدﺎﺒﻋ لﺎﺣ رد نﺎﺴﻧا ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ یﺎﻫ
1
» رﻮﺻ ﯽﻠﻋ ﻢﻫﻮﻠﻟ ﻞﺜﻤﻤﻟا ﷲ ﻪﻘﻠﺧ ﺎﻣ ﻞﮑﻟ ﮥﻨﻤﻀﺘﻤﻟا ﮥﻠﻤﺠﻟا ﻮﻫ مﻮﻤﻌﻟا ﯽﻠﻋ ءﯽﺷ ﻞﮐ ة
مدآ [48ص ،1ج ،5] «ﯽﻠﮑﻟا ﺪﺒﻌﻟا ﻮﻫ و ،ﻪﺋرﺎﺒﻟ ًﺎﺘﻧﺎﻗ ،ﻪﻘﻟﺎﺨﻟ ًﺎﯿﻠﺼﻣ 2
» رﻮﺻ ﻪﻤﻫﻮﺘﯾ نأ ة
ًﻼﺟو ،ﻪﺋرﺎﺑ ﻦﻣ ًﺎﻔﺋﺎﺧ ًﺎﺘﻧﺎﻗ ،ﻪﻌﻧﺎﺼﻟ ًﺎﻌﺷﺎﺧ ﻪﻘﻟﺎﺨﻟ ًﺎﻤﻠﺴﺘﺴﻣ ﯽﻠﺼﯾ ﻢﺋﺎﻗ نﺎﺴﻧا
و ﻪﻧﺄﺷ و هؤﻼﻋ ﯽﻟﺎﻌﺗ و هﺮﮐذ ﻞﺟ ﻪﺒﯿﻗر ﻦﻣ هﺪﺟ
« ] 4 ج ، 1 ص ، 150 [
3
» ﻗ ﻞﺟﺮﺑ ... ﺎﻬﻬﺒﺸﺗ و ﮥﻠﻤﺠﻟا ﻢﻫﻮﺗ ﻪﺒﯿﻗﺮﻟ ﺐﻗاﺮﻣ ﺖﻧﺎﻗ ﻪﺑﺮﻟ ﺪﺑﺎﻋ ،... ﯽﻠﺼﯾ ﻢﺋﺎ
« ] 4 ج ، 2 ﺺﺻ ، 14
- [15
4
» ﻪﻟ ًاﺮﮐاذ ًﺎﺤﺒﺴﻣ ،ًﻼﯿﺼﻔﺗ و ﮥﻠﻤﺟ ﻪﺘﻘﯿﻘﺤﺑ ﻪﻟ ًاﺪﺟﺎﺳ ،ﻪﺘﻠﻤﺠﺑ هﺮﻃﺎﻔﻟ ًﺎّﯿﻠﺼﻣ ،ﻪﺘﯿﻠﮑﺑ ﻪﺑﺮﻟ ًﺎﺘﻧﺎﻗ
« ] 4
، [150ص ،1ج
5
»
،ﯽﻠﮑﻟا ﺪﺒﻌﻟا ﻪﻠﻋﺎﺟ و ﻪﻘﻟﺎﺨﻟ ﺪﺒﻌﺘﻤﻟا ،بﺮﻠﻟ ﺖﻧﺎﻘﻟا
« ] 5 ج ، 2 ص ، 352 [
[69ص ،1ج ،5] «ًﺎﺘﻧﺎﻗًﺎﻤﺋﺎﻗ ًﺎﺼﺨﺷ» 6
و ﺖـﺳا هدﻮـﺑ ﺢّﺒﺴﻣ و ﺖﻧﺎﻗ و ﺪﺑﺎﻋ ﺰﯿﻧ ﺪﻧواﺪﺧ ﻢﻠﻋ رد و ﺖﻘﻠﺧ زا ﻞﺒﻗ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﻪﺘﺒﻟا
ﯽﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ار وا ﺪﻧواﺪﺧ ﯽﻣ ار وا ﺢﯿﺒﺴﺗ و هدﺮﮐ
ﺷ ] ﺖﺳا هﺪﯿﻨ 4
ج ، 4 ص ، 173 ﻦﯿـﻨﭽﻤﻫ ؛
:ﺪﯿﻨﯿﺒﺑ 3 ص ، 692 [ ؛
» ضرﻻا و تاوﺎﻤﺴﻟا ﯽﻓ ﺎﻣ ﻪﻠﻟ ﺢّﺒﺳ ﺪﯾﺪﺣ]
: 1 [ ءﯽـﺷ ﻞـﮐ ﺢّﺒﺳ یأ ،
هﺪﻤﺣ و هﺪﺟﻮﯾ نأ ﻞﺒﻗ و ﻪﺘّﯾﺪﺣا لزا ﯽﻓ «
] 3 ص ، 671 [.
ﻦﺑا ﯽﻣ نﺎﯿﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ نﺎﺟّﺮﺑ نﺎﻤﻫ ﺪﻨﮐ
نﺪـﺑ یﺎﻀﻋا ﮥﻤﻫ ،زﺎﻤﻧ لﺎﺣ رد نﺎﺴﻧا ﻪﮐ رﻮﻃ
(تﺎـﻗﻮﻠﺨﻣ ﮥـﻤﻫ ﯽﻨﻌﯾ) درادﺮﺑرد ﻪﭽﻧآ ﮥﻤﻫ و ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ءاﺰﺟا ﮥﻤﻫ ،ﺪﻧراﺰﮔزﺎﻤﻧ ﺰﯿﻧ وا ﺰـﯿﻧ
ﺖـﻧﺎﻗ و ﺪﺑﺎﻋ ﺪﻨﺘـﺴﻫ
] 3 ص ، 692 ؛ 4
، ج 1 ص ، 150
؛ ج 4 ص ، 173 ؛ 5 ج ، 2 ص ، 352 [ ﺮـﺑ .
ﺗ ،سﺎﺳا ﻦﯾا ﺄ
ﯽﻣ ﺪﯿﮐ ﯽـﻟو ﺪﻨﺘـﺴﻫ ﻊـﺿﺎﺧ و ﺪﺟﺎـﺳ ﺪـﻧواﺪﺧ ﺮﺑاﺮﺑ رد ﺰﯿﻧ ناﺮﻓﺎﮐ ﻪﮐ ﺪﻨﮐ
ﯽﻤﻧ نﺎﺷدﻮﺧ ] ﺪﻨﻧاد
4 ج ، 4 ص ، 376 [ ،دراﺪـﻧ هار ﯽـّﻠﮐ ﺪـﺒﻋ رد عاﺰﻧ و کﺮﺷ و ﺮﻔﮐ ﻪﺘﺒﻟا .
ﯽﻣ ﻪﻠﺻﺎﻓ تﺪﺣو زا ﻪﮐ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﻞﯿﺼﻔﺗ رد ﻪﮑﻠﺑ فﻼﺘﺧا ﻦﯾا ،دﺮﯿﮔ
ﯽـﻣ ﻞﮑـﺷ ﺎـﻫ :دﺮـﯿﮔ
» ] ﻮﻫ ﺎﻤﻧإ ﺎـﻤّﻧإ و ،یرﺎـﻤﯾ ﻻ و ﯽـﺋاﺮﯾ ﻻ و ًﺎﺌﯿﺷ ﻪﺑ کﺮﺸﯾ ﻻ ﺾﺤﻤﻟا قﺎﻓﻮﻟا [ﯽﻠﮑﻟا ﺪﺒﻌﻟا=
ﺪﺣﻮﻟا ﻦﻣ ﺎﻫﺪﻌُﺒﻟ ﮥﻠﻤﺠﻟا ﻞﯿﺼﻔﺗ ﯽﻓ ﮏﻟذ ثﺪﺣ ة
« ] 3 ص ، 554 [.
ﻦﺑا ﻪﯿﺻﻮﺗ ،راﺰﮔزﺎﻤﻧ ﺪﺑﺎﻋ ﻪﺑ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﻪﯿﺒﺸﺗ زا ﺲﭘ نﺎﺟّﺮﺑ ﯽﻣ ﻪﺋارا یدﺮﺑرﺎﮐ یا
و ﺪﻫد
ﯽﻣ ﯽﻓﺮﻌﻣ ﻞﻣﺎﮐ تدﺎﺒﻋ یﻮﮕﻟا ار ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ وا .ﺪﻨﮐ
ﯽﻣ ﻪﯿﺻﻮﺗ ﺐـﻟﺎﻃ ﯽـﺴﮐ ﺮـﮔا ﻪـﮐ ﺪﻨﮐ
ﻂـﻘﻓ ﺪﻧواﺪﺧ ﻪﮐ ﺪﻨﮐ رﻮﺼﺗ اﺪﺧ ﺎﺑ ﺎﻬﻨﺗ ار دﻮﺧ ،زﺎﻤﻧ مﺎﮕﻨﻫ رد ﺪﯾﺎﺑ ،ﺖﺳا ﻊﯿﻓر و ﻻاو تدﺎﺒﻋ ﯽﻣ ار وا ﻤﻫ و ﺖﺳاﺪﺧ ﺮﯿﺑﺪﺗ و ترﺪﻗ ﺖﺤﺗ وا و ﺪﻨﯿﺑ ﮥ
ﺲـﭘ .ﺖـﺳاﺪﺧ ﺖﺳد ﻪﺑ ﻂﻘﻓ وا رﻮﻣا
نﺎﻤﻫ نآ ﺮﯿﻏ و هدﻮﺑ ﺎﻬﻨﺗ دﻮﺧ ﻖﻟﺎﺧ ﺎﺑ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﻪﮐ رﻮﻃ
ﻮـﺒﻧ یدﻮـﺟﻮﻣ ﺎﻫ ﺰـﯿﻧ راﺰﮔزﺎـﻤﻧ ،هد
:ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد فﻮﺧ وا زا ﻂﻘﻓ و ﺪﻨﮐ ﻢﯿﻈﻌﺗ و تدﺎﺒﻋ ار وا ﻂﻘﻓ ﺪﯾﺎﺑ
» ةدﺎـﺒﻌﻟا تدرأ نإ ﺖـﻧﺄﻓ
ﻻ ﻪـﻧﺄﮐ ﯽـﺘﺣ ﮏـﺑر ﻊﻣ ًادﺮﻔﻣ ﮏﺴﻔﻧ کﺮﺗﺎﻓ ،ﻼﻌﻟا تﻮﻨﻘﻟا و یﻮﻘﺘﻟا ﻊﯿﻓر و ﻪﻌﯿﻓﺮﻟا ﯽﻤﻈﻌﻟا ﻪﻠﻐـﺸﯾ ﻻ ﻪﻧﺄﺑ ﻢﻠﻌﻟا ﻖﻘﺤﺗ ﺪﻗ ذإ ؛ﮏﻟﺬﮑﻟ ﻪﻧإ و ،کاﻮﺳ ﺐﻗاﺮﯾ ﻻ و ﮏﯿﻟا ﻻإ ﺮﻈﻨﯾ ﻦـﻋ ءﯽـﺷ
و هﺮﯿﺑﺪـﺗ و هرﺪـﻗ و ﻪـﺗرﺪﻗ و ﻪـﻤﻠﻋ ﮏـﺑ طﺎﺣأ ﺪﻗ ﯽﻠﮑﻟا ﮏﻟﺬﺑ ﻪﺒﺸﻤﻟا ﯽﺋﺰﺠﻟا ﺖﻧا و ءﯽﺷ و ﮏـﺘﮐﺮﺣ و ﮏـﺗﻮﻗ و ﮏـﻟﻮﺣ ﻪـﺑ ،کﺮﺧآ و ﮏﻟوا و ﮏﻨﻃﺎﺑ و کﺮﻫﺎﻇ ﯽﻓ ﻪﮐﺎﺴﻣإ و ﻪﻈﻔﺣ ﺟ ﻪﻟ و ﮏﻧﻮﮑﺳ ﺔﻟﺰﻨﻣ ﮏﺑر ﻊﻣ ﮏﺴﻔﻧ لﺰﻧﺄﻓ کﺮﻣا ﻊﯿﻤ
ﻻ و ،هﺮـﯿﻏ فﺎـﺨﯾ ﻻ یﺬﻟا ﻢﻫﻮﺘﻤﻟا
ﺮﯿﻐﻟا ذإ ؛ﻪﻠﻤﻌﺑ ﯽﺋاﺮُﺗ ًادﺮـﻔﻣ ﮏـﺑر ﻊـﻣ ﺖﻧا ﮏﻟﺬﮑﻓ .ﻪﺑر و ﻪﺴﻔﻧ ﻮﻫ ﺎﻤﻧإ موﺪﻌﻣ ﮏﻟﺎﻨﻫ ﺎﻤﯿﻓ
ﺎـﯿﺣ ﻻ و ًﺎـﺗﻮﻣ ﻻ و ًاّﺮـﺿ ﻻ و ًﺎﻌﻔﻧ هاﻮﺳ ﮏﻟﺬﺑ ﮏﻠﻤﺗ ﻻ ﮏﻧﺄﺸﻟ
ًة و ﻪـﯿﻠﻋ ﻞـﮑﺗﺎﻓ ،ًارﻮـﺸﻧ ﻻ و
ُﻪـﻔَﺧ و هﺪﺣو ﻪﺒﻗار و ﮏﻧﺄﺸﺑ کدﺮﻓأ ﺎﻤﮐ ﮏﺗدﺎﺒﻌﺑ هدﺮﻓأ و ،هﺪﺣو ﮏﻘﻠﺧ ﺎﻤﮐ کﺪﺣو هﺪﺒﻋا بﺮﻗأ ﻮﻬﻓ ،هﺪﺣو ﻪﻤّﻈﻋ و هﺪﺣو ﻪـﻘﻟﺎﺧ ﻊـﻣ ﯽﻠﮑﻟﺎـﺑ ﮏﻧﺎﻤﯾا ﯽﻓ مﺪﻘﺗ ﺎﻤﮐ ،ﮏﯿﻟا ﮏﻨﻣ ﮏﯿﻟا
اﺬﻫ ﺮﻌﺸﺘﺳﺎﻓ ﺖﯿﻠﺻ ﯽﺘﻤﻓ ،ﻢﯿﻈﻌﻟا ﯽﻠﻌﻟا ] «
4 ج ، 2 ﺺﺻ ، 14 - 15 .[
ﻦﺑا ﯽﮔﮋﯾو ﺎﺑ و دراد ﺪﯿﮐﺄﺗ ﺪﻧواﺪﺧ ﺎﺑ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﺖﺒﺴﻧ ﺮﺑ ﻞﯿﺜﻤﺗ ﻦﯾا رد نﺎﺟّﺮﺑ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ
.ﺖـﺳا هداد ﺢﯿـﺿﻮﺗ ار ﻪـﻄﺑار ﻦﯾا ،ﺪﺷ نﺎﯿﺑ
ﺪـﺣاو :زا ﺪـﻨﺗرﺎﺒﻋ ﻞـﯿﺜﻤﺗ ﻦـﯾا هﻮـﺟو ؛ندﻮﺑ
ﻦﺑا اﺮﭼ ﻪﮑﻨﯾا .ندﻮﺑ اﺪﺧ ﻊﯿﻄﻣ و ﻢﯿﻠﺴﺗ ؛دﺪﻌﺘﻣ ءاﺰﺟا ﻦﺘﺷادﺮﺑرد ﺪـﺑﺎﻋ فﺮـﺻ ﻪـﺑ نﺎﺟّﺮﺑ
ﺖـﻟﺎﺣ رد ﻪـﮐ ﺪـﺷﺎﺑ ﺖـﻠﻋ ﻦﯾا ﻪﺑ ﺪﯾﺎﺷ ،هدﺮﮐ حﺮﻄﻣ ار راﺰﮔزﺎﻤﻧ و هدﺮﮑﻧ ﺎﻔﺘﮐا ﺪﺒﻋ ِندﻮﺑ .دراد یﺮﺘﺸﯿﺑ رﻮﻬﻇ و ﯽﻠﺠﺗ هﺪﻨﺑ عﻮﻀﺧ و ﻢﯿﻠﺴﺗ و ﺖﻋﺎﻃا ،زﺎﻤﻧ
ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻦﺑا ﺪﺳر
ﻋ ﺢﯿـﺿﻮﺗ رد نﺎـﺟّﺮﺑ
ﯽـّﻠﮐ ﺪـﺒ
،ﻞـﯿﺜﻤﺗ ﻦـﯾا ﮥـﺋارا و ﺮﯿﺛﺄـﺗ ﺖـﺤﺗ
ناﻮﺧا .ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺎﻔﺼﻟا
ﯽـﻣ نﺎـﯿﺑ ﻢَﻟﺎﻋ ﺢﯿﺿﻮﺗ رد ناﻮﺧا ﻞـﮐ ،ﻢﻟﺎـﻋ زا رﻮـﻈﻨﻣ ﻪـﮐ ﺪـﻨﻨﮐ
ﯽﻣ هﺪﯿﻣﺎﻧ ﺰﯿﻧ ﺮﯿﺒﮐ نﺎﺴﻧا و ﺖﺳا تﺎﻗﻮﻠﺨﻣ دﻮﺷ
یﺪـﺣاو ﺲـﻔﻧ ﻪﮐ ﺖﺳا یﺪﺣاو ﻢﺴﺟ و
نآ ﯽﻣ ﺮﯿﺑﺪﺗ ار نﺎﻤﻫ ،ﺪﻨﮐ
:ﺖﺳا ﺪﺣاو ﺲﻔﻧ یاراد نﺎﺴﻧا ﮏﯾ ﻪﮐ رﻮﻃ
» ﻢـﻠﻋا ـﻬﯾأ ﺎ خﻷا نأ
ﻰﻨﻌﻣ لﻮﻗ ءﺎﻤﮑﺤﻟا :
،ﻢﻟﺎﻌﻟا ﺎﻤﻧإ نﻮﻨﻌﯾ ﻪﺑ تاوﺎﻤﺴﻟا ﻊﺒﺴﻟا
و
،ﻦﯿـﺿرﻷا و
ﺎـﻣ ﺎـﻤﻬﻨﯿﺑ ﻦـﻣ
ﻖﺋﻼﺨﻟا
،ﻦﯿﻌﻤﺟأ و
هﻮّﻤﺳ ﺎﻀﯾأ
،اﺮﯿﺒﮐ ﺎﻧﺎﺴﻧإ ﻢﻬﻧﻷ
نوﺮﯾ ﻪﻧأ ﻢﺴﺟ ﺪﺣاو ﻊﯿﻤﺠﺑ ﻪـﮐﻼﻓأ و
قﺎﺒﻃأ ﻪﺗاوﺎﻤﺳ و نﺎﮐرأ ﻪﺗﺎﻬﻣأ و
،ﺎﻬﺗاﺪّﻟﻮﻣ و
نوﺮﯾ ﺎﻀﯾأ نأ ﻪﻟ ﺎﺴﻔﻧ ةﺪﺣاو ﺔﯾرﺎﺳ ﺎﻫاﻮﻗ ﻲﻓ
ﻊﯿﻤﺟ ءاﺰﺟأ ﺎﻬﻤﺴﺟ نﺎﯾﺮﺴﮐ ﺲﻔﻧ نﺎﺴﻧﻹا ﺪﺣاﻮﻟا ﻲﻓ ﻊـﯿﻤﺟ ءاﺰـﺟأ هﺪـﺴﺟ « ] 10 ج ، 2 ،
ﺺﺻ 24 - 25 [ رد . ﻪﻌﻣﺎﺠﻟا ﮥﻟﺎﺳر رد ،
» ﯽﻠﮑﻟا نﺎﺴﻧﻻا ﯽﻓ ﻞﺼﻓ
« نﺎـﻤﻫ ﺎـﯾ ﯽﺘـﺴﻫ ﻢﻟﺎـﻋ ،
ﯽـﻣ ﻒﯿﺻﻮﺗ و ﯽﻓﺮﻌﻣ ﺢﯿﺒﺴﺗ و تدﺎﺒﻋ ِلﺎﺣ رد ِنﺎﺴﻧا ِﻞﺜﻣ ،ﯽﻠﮐ نﺎﺴﻧا :دﻮـﺷ
» نا ... ﻢـﻠﻋا
ﺒﻃا نﺎﮑﺳ و ،کﻼﻓﻻا ﻢﻟﺎﻌﻟا ،ﺮـﻤﻘﻟا ﮏﻠﻓ ﯽﻬﺘﻨﻣ ﯽﻟا ،ﻂﯿﺤﻤﻟا ﮏﻠﻔﻟا نﺪﻟ ﻦﻣ تاوﺎﻤﺴﻟا قﺎ
و ،هﺮﻫﺎـﻄﻟا ﻪـﺗاﺬﻠﺑ ﻦﻐﺘـﺴﻣ ،ﻪـﺋﻻﻵ ﻞﻤﮑﺘـﺴﻣ ،ﻪﺗاﺬﺑ ﻢﺋﺎﻗ ،ﯽﻧارﻮﻧ ﻒﯾﺮﺷ ﯽﻧﺎﺣور ﻢﻟﺎﻋ ﻮﻫ قدﺎـﺻ نﺎـﺴﻠﺑ ﻖﻃﺎـﻧ ،ﻪﻘﻟﺎﺧ ﺪﯿﺣﻮﺘﺑ ﺮﻘﻣ ،ﻪﺋرﺎﺒﻟ ﻊﺋﺎﻃ نﺎﺴﻧا ﻞﺜﻤﮐ ﻮﻫ و ،هﺮﺧﺎﻔﻟا هﺮﻫاﻮﺟ ﻟا و ﺮﯿﺒﮑﺘﻟا و ﻞﯿﻠﻬﺘﻟا و ﺲﯾﺪﻘﺘﻟا و ،ﺢﯿﺒﺴﺘﻟﺎﺑ نﺎـﺴﻧﻻا .... .ماوﺪـﻟا ﯽـﻠﻋ ﺪﯿﻤﺤﺘﻟا و ﺪﯿﺠﻤﺘ
ﻪﻟ لﺎﺜﻣ ﻪﺘﺤﺗ ﺎﻣ نﻷ ،ﯽﻠﮑﻟا نﺎﺴﻧﻻا ﻮﻫ و ،ﻪﯿﻓ ﮥﯿﺼﻌﻣ ﻻ یﺬﻟا ،ﻪﺑﺮﻟ ﻊﺋﺎﻄﻟا ،ﻞﺿﺎﻔﻟا «
] 17 ،
ج 1 ﺺﺻ ، 612 - 613 [ . ﺖﻫﺎﺒﺷ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﻦـﺑا ﺢﯿـﺿﻮﺗ ﻦﯿـﺑ ﻪـﮐ یرﺎﯿـﺴﺑ یﺎﻫ و نﺎـﺟّﺮﺑ
ناﻮﺧا ﯽﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺎﻔﺼﻟا ﻦﺑا یﺮﯾﺬﭘﺮﯿﺛﺄﺗ لﺎﻤﺘﺣا ،دﻮﺷ
زا نﺎﺟّﺮﺑ ناﻮﺧا
ﻦـﯾا ﮥـﺋارا رد ﺎﻔـﺼﻟا
.دراد دﻮﺟو ﻞﯿﺜﻤﺗ
3 . 5 . 2 ﯽﺋﺰﺟ ﺪﺒﻋ ﺎﯾ (ع)مدآ تﺮﻀﺣ .
ﻦﺑا هﺎﮔﺪﯾد زا ،نﺎﺟّﺮﺑ
تﺮﻀﺣ نﺎﻤﻫ .ﺖﺳا ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ یاﺮﺑ ﯽﻠﯿﺜﻤﺗ (ع)مدآ (ع)مدآ ﻪـﮐ رﻮـﻃ
ﺖـﺳا هﺪﺷ ﻖﻠﺧ ﺖﻤﻠﻇ و رﻮﻧ زا ﺰﯿﻧ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ،هﺪﺷ ﻖﻠﺧ کﺎﺧ و بآ زا ]
3 ﺺـﺻ ، 174 و
517 [ ﻧ ﺖﻘﻠﺧ رد ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﺶﻘﻧ . ﮥﻄﺳاو ﻪﺑ تادﻮﺟﻮﻣ ﺖﻘﻠﺧ .ﺖﺳا (ع)مدآ ﺶﻘﻧ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺰﯿ
نﺎﺴﻧا ﺖﻘﻠﺧ ﺪﻨﻧﺎﻣ ،ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﺲﭙـﺳ و ﺪـﺷ ﻖـﻠﺧ (ع)مدآ اﺪـﺘﺑا ﻪـﮐ ﺖـﺳا (ع)مدآ زا ﺎـﻫ
ﯿﻘﺑ و وا زا شﺮﺴﻤﻫ ﮥ
نﺎﺴﻧا ﺪﻧﺪﺷ ﻖﻠﺧ ود نآ زا ﺎﻫ ]
3 ص ، 555 [ ﺪـﺒﻋ ،ﺮـﮕﯾد ترﺎـﺒﻋ ﻪﺑ .
نﺎـﺴﻧا ﮥـﻤﻫ ﻊﻣﺎـﺟ ﻪـﮐ (ع)مدآ ﻞﺜﻣ ،ﺖﺳا ﯽﺘﺴﻫ تﺎﻗﻮﻠﺨﻣ ﮥﻤﻫ ﻊﻣﺎﺟ ﯽّﻠﮐ ﺖـﺳﺎﻫ
] 3 ،
ص 517 [ ﻦﺑا ﻪﺘﺒﻟا . ﻞﺜﻣ ﺖﯿﻌﻣﺎﺟ ﺖﻬﺟ زا ار ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﻪﮑﻨﯾا ﺮﺑ هوﻼﻋ ،درﻮﻣ ﮏﯾ رد نﺎﺟّﺮﺑ
ﯽﻣ (ع)مدآ
ﯽـﻣ ﯽـﻓﺮﻌﻣ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ یاﺮﺑ ﯽﻠﺜﻣ ﺰﯿﻧ ار اّﻮﺣ ،ﺪﻧاد ﮥـﻤﻫ ۀﺪـﻧرادﺮﺑرد ﻪـﮐ ﺪـﻨﮐ
نﺎﺴﻧا ﯽﻣ ﺪﯿﮐﺄﺗ توﺎﻔﺗ ﻦﯾا ﺮﺑ و ﺖﺳﺎﻫ ﺪـﻧواﺪﺧ ﯽﻟو دﻮﺑ (ع)مدآ ﻮﻔﮐ و ﺮﺴﻤﻫ اّﻮﺣ ﻪﮐ ﺪﻨﮐ
ﻫ لﺎﻌﺘﻣ :دراﺪﻧ ﯽﯾﺎﺘﻤ
» ﻘﻠﺧ ﯽﻟا اوﺮﻈﻧا لﻮﻘﯾ ﺔ
،مﻼـﺴﻟا ﻪﯿﻠﻋ مدآ ﻮﻫ ،هﺪﺣاو ﺲﻔﻧ ﻦﻋ ﻢﮐﺎﺑأ
ﻖـﻠﺧ هﺪـﺣو ﷲ ﮏﻟﺬـﮐ ،ًءﺎـﺴﻧ و ًاﺮﯿﺜﮐ ًﻻﺎﺟر ﺎﻤﻬﻨﻣ ّﺚﺑ و ﻢﺛ ،ءاّﻮﺣ ﻪﺟوز ﻪﻨﻣ ﻖﻠﺧ و ﻢﺛ
اﺬـﻫ یﻮـﺣ ،ًاﺮﯾﺪﻘﺗ هرّﺪﻘﻓ ءﯽﺷ ﻞﮐ ﻖﻠﺧ و ،ءﯽﺷ ﻞﮑﺑ ﻪﻨﻋ ﺮّﺒﻌﻤﻟا و ﯽﻠﮑﻟا ﺪﺒﻌﻟﺎﺑ ﯽّﻤﺴﻤﻟا ﻞﮐ ﯽﻠﻋ ﯽﻠﮑﻟا ﺪﺒﻌﻟا ﺆـﻔﮐ ءاّﻮﺣ ّنأ ﺮﯿﻏ ،ﯽﺜﻧأ و ﺮﮐذ نﺎﺴﻧإ ﻞﮐ ﯽﻠﻋ ءاّﻮﺣ تﻮﺣ ﺎﻤﮐ ﻦﺋﺎﮐ
ﻻ و ﻪـﻟ ﻞـﺜﻣ ﻻ و ﻪـﻟ ﺆـﻔﮐ ﻻ ﻪﻧﺄﺷ و هؤﻼﻋ ﯽﻟﺎﻌﺗ و ﻪﻟﻼﺟ ﻞﺟ ﷲ و ،مﻼﺴﻟا ﺎﻤﻬﯿﻠﻋ مدﻵ ءﯽﺷ ﻪﻠﺜﻤﮐ ﺲﯿﻟ ﺪﯿﻤﺤﻟا ﯽﻨﻐﻟا ﻮﻫ و ﺮﯿﻈﻧ ﻻ و ﻪﯿﺒﺷ «
] 3 ﺺﺻ ، 246 - 247 [.
ﻦﺑا ﺖﻫﺎﺒﺷ ﻦﯾا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ نﺎﺟّﺮﺑ
،ﺎﻫ حﻼﻄﺻا
» ﯽﺋﺰﺟ ﺪﺒﻋ «
ﻊﺿو ار ﯽﻣ ﺪـﻨﮐ تﺮـﻀﺣ و
ﯽـﻣ ﯽـﻓﺮﻌﻣ ﯽـﺋﺰﺟ ﺪـﺒﻋ نﺎﻤﻫ ار (ع)مدآ ] ﺪـﻨﮐ
4 ج ، 5 ص ، 515 :ﺪـﯿﻨﯿﺒﺑ ﻦﯿـﻨﭽﻤﻫ ؛ 3
،
ص 56 [ ﯽﻣ ﺮﮐذ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ یاﺮﺑ ﯽﻠﺜَﻣ ،ﺖﺣاﺮﺻ ﻪﺑ ار وا و ﺪﻨﮐ
] 3 ص ، 516 [ ،ﻦـﯾا ﺮﺑ هوﻼﻋ .
ﺖﺳا ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ یاﺮﺑ یا ﻪﻧﺎﺸﻧ و ﻪﯾآ ﯽﺋﺰﺟ ﺪﺒﻋ ]
3 ﺺﺻ ، 519 و 554 [.
ﻦﺑا ﻪﮐ یﺮﮕﯾد ﺐﻠﻄﻣ ﯽﻣ نﺎﯿﺑ ﯽﺋﺰﺟ ﺪﺒﻋ و ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﺖﺒﺴﻧ و ﻪﻄﺑار ۀرﺎﺑرد نﺎﺟّﺮﺑ
ﺪﻨﮐ
ﺚﯾﺪـﺣ ﻦـﯾا ﻪـﺑ وا .ﺖـﺳا هﺪـﺷ ﻖﻠﺧ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ترﻮﺻ سﺎﺳا ﺮﺑ ﯽﺋﺰﺟ ﺪﺒﻋ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا ﯽﻣ دﺎﻨﺘﺳا تﺮﻀﺣ ﻪﮐ ﺪﻨﮐ
ﺪﻧدﻮﻣﺮﻓ (ص)ﺪﻤﺤﻣ :
» ﻪﺗرﻮﺻ ﯽﻠﻋ مدآ ﷲ ﻖﻠﺧ «
] 3 ﺺﺻ ، 50
،
51 و 56 ؛ 4 ج ، 1 ص ، 146
؛ ج 2 ﺻ ، ﺺ 5 - 6 [ ﺪﺧ ترﻮـﺻ زا رﻮﻈﻨﻣ و ﺪـﺒﻋ نﺎـﻤﻫ ار ﺪـﻧوا
ﯽﻣ ﯽّﻠﮐ :ﺪﻧاد
» هاّﻮـﺳ هﺪـﻟو ﻦـﻣ نﻮـﻨﻣﺆﻤﻟا و مﻼﺴﻟا ﻪﯿﻠﻋ مدآ ﻮﻫ و ّﯽﺋﺰﺠﻟا ﺪﺒﻌﻟا ﻖﻠﺧ ﺎّﻤﻟ
ﯽـﻓ و ،ﻪﺗرﻮـﺻ ﯽـﻠﻋ مدآ ﷲ ﻖـﻠﺧ (ص) ﷲ لﻮـﺳر لﺎﻗ ... ﯽﻠﮑﻟا ﺪﺒﻌﻟا ۀرﻮﺻ ﯽﻠﻋ ًۀرﻮﺻ ﺎـﻤﮐ ﻞـﻌﻓ و ﮏـﻠﻣ ﮥﻓﺎـﺿإ ﻪﯿﻟا ﻪﻓﺎﺿأ ﯽﻠﮑﻟا ﺪﺒﻌﻟا ﻮﻫ ﻪﺗرﻮﺻ و نﺎﻤﺣﺮﻟا ۀرﻮﺻ ﯽﻠﻋ یﺮﺧأ ﯾ
اﺬـﻫ ﻮـﺤﻧ و ﷲ لﺎـﻣ و ﷲ ﺪﺒﻋ و ﷲ مﺮﺣ و ﷲ ﺖﯿﺑ لﺎﻘ «
] 3 ص ، 56 [ ﺪـﺒﻋ ﻦﯾاﺮﺑﺎـﻨﺑ .
ﺪﻧواﺪﺧ ترﻮﺻ سﺎﺳا ﺮﺑ ﯽﺋﺰﺟ ]
4 ج ، 5 ﺻ ، ﺺ 343 - 344 [ .ﺖﺳا هﺪﺷ ﻖﻠﺧ
ﺪـﺒﻋ ِﺐـﻠﻗ ﯽـﺋﺰﺟ ﺪـﺒﻋ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﻪﺑ ﯽﺋﺰﺟ ﺪﺒﻋ ﺖﺒﺴﻧ ۀرﺎﺑرد ﺮﮕﯾد ﮥﺘﮑﻧ ﺖﺳا ﯽّﻠﮐ ]
3 ص ، 517 ؛ 4 ج ، 1 ص ، 148 [ ﺪﺒﻋ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ . ﯽﺋﺰﺟ
((ع)مدآ=) ﺪـﺒﻋ ِﺐﻠﻗ و ﻞﺜﻣ
.ﺖﺳا ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ترﻮﺻ نﺎﻤﻫ ،نآ ِترﻮﺻ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽّﻠﮐ
ﻦﺑا اﺪـﺘﺑا ﻪـﮑﻨﯾا ؛دراد ﺪﯿﮐﺄﺗ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﮥﻄﺳاو ﻪﺑ ﺖﻘﻠﺧ ﺪﻨﯾاﺮﻓ ﺮﺑ ﻞﯿﺜﻤﺗ ﻦﯾا رد نﺎﺟّﺮﺑ ﻪﺑ نآ زا ﺮﮕﯾد تادﻮﺟﻮﻣ و ،ﺖﺳا یرﺎﯿﺴﺑ تادﻮﺟﻮﻣ ﺮﺑ ﻞﻤﺘﺸﻣ ﻪﮐ ،هﺪﺷ ﻖﻠﺧ دﻮﺟﻮﻣ ﮏﯾ
هﺪﻣآ دﻮﺟو .ﺪﻧا
3 . 5 . 3
ِﮐ . ﯽﺘﺸ
ﻦﺑا ﻪﮐ یﺮﮕﯾد ﻞﯿﺜﻤﺗ ﯽﻣ ﻪﺋارا ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ یاﺮﺑ نﺎﺟّﺮﺑ
:ﺖﺳا ﯽﺘﺸِﮐ ،ﺪﻫد
»
ـﻠﻤﺠﻟا ﻢﻫﻮـﺗ ﺔ
و
ﻨﯿﻔﺴﻟﺎﺑ ﺎﻬﻬﺒﺸﺗ ﺔ
« ] 4 ج ، 2 ص ، 14 [ ﺖـﺳا روﺎﻨـﺷ ﺎﯾرد رد ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﺘﺸﮐ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ .
ﯽﻣ ﻞﻤﺣ دﻮﺧ نورد ار ﯽﺗادﻮﺟﻮﻣ و :ﺪﻨﺘﺴﯿﻧ ﯽﺘﺸﮐ ءﺰﺟ ﯽﺘﺸﮐ زا جرﺎﺧ تادﻮﺟﻮﻣ و ﺪﻨﮐ
» رﻮﺻ ّنأ ة ﯽﻠﮑﻟا ﺪﺒﻌﻟا رﻮﺻ ﯽﻠﻋ ...
ة ﻨﯿﻔﺳ ﺔ
ـﻠﻤﺠﻟا عﺎـﻤﺟ ﻪّﺒﺷ ﺎﻤﻧإ و ،... ﺮﺤﺒﻟا ﺮﻬﻇ ﯽﻠﻋ ﺔ
ﻨﯿﻔﺴﺑ ﺔ ﻨﯿﻔﺴﻟا ﯽﻫ ذإ ﺔ
طﺎﺣأ ﺎﻣ ﻞﮐ ّنإ و ﺎﻫﺮﻬﻇ ﯽﻠﻋ و ﺎﻬﻨﻄﺑ ﯽﻓ ﻪﺘﻠﻤﺟ ﺎﻬّﻠﮐ ﺖﻌﻤﺟ ﺪﻗ
ﺎﻬﻨﻣ ﺲﯿﻟ ّﺖﺴﻟا ﺎﻬﺗﺎﻬﺟ ﻦﻣ ﺎﻬﺑ «
] 3 ﺺﺻ ، 50 - 51 [ ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ . ﺖـﺳا ﻦﯾا وا رﻮﻈﻨﻣ ﺪﺳر
اد راﺮﻗ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ِﯽﺘﺸﮐ نورد ﻪﭽﻧآ ﺮﻫ ﻪﮐ ۀﺮﯾاد رد ،در
تﺎﻗﻮﻠﺨﻣ زا جرﺎﺧ ﻪﭽﻧآ ﺮﻫ و ﺖﺳا
،ﺖﺳا نآ قﻮﻠﺨﻣﺎﻧ
.ﺖﺳا ﻦﺑا ﯽﻣ نﺎﯿﺑ ﺖﺣاﺮﺻ ﻪﺑ ﺮﮕﯾد یﺎﺟ رد ار ﺐﻠﻄﻣ ﻦﯾا نﺎﺟّﺮﺑ :ﺪـﻨﮐ
» و ﻦﺋﺎﮑﺑ ﺲﯿﻠﻓ هاﺪﻋ ﺎﻣ ًاذﺈﻓ ثﺪﺤﻣ ﻻ
« ] 4 ج ، 1 ص ، 151 [.
ﻦﺑا ﮥﯾآ ﻪﺑ ﻞﯿﺜﻤﺗ ﻦﯾا رد نﺎﺟّﺮﺑ
» ـﻤﻌﻨﺑ ﺮﺤﺒﻟا ﯽﻓ یﺮﺠﺗ ﮏﻠﻔﻟا ّنأ ﺮﺗ ﻢﻟا ﺔ
ﻢﮑﯾﺮـﯿﻟ ﷲ
ﻦﻣ ﻪﺗﺎﯾآ
« ] :نﺎﻤﻘﻟ 31 [ ﯽﻣ دﺎﻨﺘﺳا ﻪﻧﺎﺸﻧ و ﻪﯾآ ار ﯽﺘﺸﮐ و ﺪﻨﮐ
ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﺖﯿﻧاﺪﺣو یاﺮﺑ یا
ﯽﻣ ﯽﻓﺮﻌﻣ ﺪﻨﮐ
] 4 ج ، 4 ﺺﺻ ، 346
، 363 و 364 [ و ندﻮـﺑ ﺪـﺣاو ﺮـﺑ وا ،ﻞـﯿﺜﻤﺗ ﻦـﯾا رد .
.دراد ﺪﯿﮐﺄﺗ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ندﻮﺑ ﻊﻣﺎﺟ
4 ﻦﺑا یراﺬﮔﺮﯿﺛﺄﺗ و یﺮﯾﺬﭘﺮﯿﺛﺄﺗ . ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ عﻮﺿﻮﻣ رد نﺎﺟّﺮﺑ
یﺎﻫﻮﺠﺘﺴﺟ سﺎﺳاﺮﺑ ترﺎﺒﻋ ،هﺪﺷ مﺎﺠﻧا
» ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ « ﻦﺑا رﺎﺛآ رد ﻂﻘﻓ ﮏـﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ نﺎﺟّﺮﺑ
ﯽﻬﺟﻮـﺗ ﻞـﺑﺎﻗ دﺮﺑرﺎﮐ وا زا ﺪﻌﺑ و ﻞﺒﻗ ناﺮﮑﻔﺘﻣ و ﺎﻓﺮﻋ رﺎﺛآ رد و ﺖﺳا ﻪﺘﻓر رﺎﮐ ﻪﺑ حﻼﻄﺻا ﻦﺑا زا ﻞﺒﻗ نﺎﻓرﺎﻋ و ناﺮﮑﻔﺘﻣ رﺎﺛآ رد .دراﺪﻧ رد ﻪـﺒﺗﺮﻣ ود ﻂـﻘﻓ ﯽـّﻠﮐ ﺪـﺒﻋ ترﺎﺒﻋ ،نﺎﺟّﺮﺑ
ﻪﺘﺷﻮﻧ نﺮﻗ .د) یﺬﻣﺮﺗ ﻢﯿﮑﺣ یﺎﻫ ﺪـﺷ هﺪﻫﺎـﺸﻣ (یﺮـﺠﻫ مﻮﺳ
] 11 ﺺـﺻ ، 266
، 267 و
274 [ ﻦﺑا دراد لﺎﻤﺘﺣا و .ﺪﺷﺎﺑ هدﻮﺑ وا ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ حﻼﻄﺻا ﻦﯾا بﺎﺨﺘﻧا رد نﺎﺟّﺮﺑ
ناﻮﺧا رﺎﺛآ رد ﯽـﻟو ،ﺪﺸﻧ ﺖﻓﺎﯾ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ترﺎﺒﻋ ﺪﻨﭼﺮﻫ ﺰﯿﻧ (یﺮﺠﻫ مرﺎﻬﭼ نﺮﻗ) ﺎﻔﺼﻟا
ۀرﺎﺑرد ﻪﮐ ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ
» ﯽﻠﮐ نﺎﺴﻧا «
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺋارا
ناﻮـﺧا تارﺎـﺒﻋ) رد ﺎﻔـﺼﻟا
ﻞـﺒﻗ ﺖﻤـﺴﻗ
(ﺪﺷ هدروآ ﻦﺑا ﻒﯿﺻﻮﺗ ﻪﯿﺒﺷ رﺎﯿﺴﺑ ،
ﺖﺳا ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ زا نﺎﺟّﺮﺑ و
ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻦﺑا ﺪﺳر
نﺎـﺟّﺮﺑ
ناﻮﺧا ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﺢﯿﺿﻮﺗ رد .ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺎﻔﺼﻟا
ﻦﺑا زا ﺪﻌﺑ نﺎﻓرﺎﻋ و ناﺮﮑﻔﺘﻣ رﺎﺛآ رد ترﺎﺒﻋ نﺎﺟّﺮﺑ
» ﯽـّﻠﮐ ﺪﺒﻋ «
رد ﻪـﺒﺗﺮﻣ ﺶـﺷ ﻂـﻘﻓ
ﻦﺑا رﺎﺛآ .د) ﯽﺑﺮﻋ 638
ﺪﺷ ﺖﻓﺎﯾ (ق ]
8 ﺘﮐ ، ص ،ﮥـﺑﺮﻘﻟا بﺎ 4
ـﺻ ،ﻞﺋﺎـﺴﻤﻟا بﺎـﺘﮐ ؛ ﺺ
35 -
36 ؛ 9 ج ، 1 ﺺــﺻ ، 111 ، 114 و 115 ج ؛ 2 ﺺــﺻ ، 615 - 616 [ حﻼﻄــﺻا وا ﻪــﺘﺒﻟا .
» ﺪــﺒﻋ
ﻞﻣﺎﮐ «
ﯽـﻣ رﺎـﮐ ﻪﺑ ﺰﯿﻧ ار دﺮـﺑ
] 7 ، ص 46 ؛ 9
، ج 1 ص ، 658 ؛ ج 2 ﺺـﺻ ، 4 ، 5 ، 103 ، 104 ،
213 ، 615
، 616 و 684 ؛ ج 3 ﺺـﺻ ، 157 ، 248 ، 284 ، 363 و 409 ؛ ج 4 ﺺــﺻ ، 8 ، 11 و
132 [ ترﺎﺒﻋ .
» ﺴﻧا نﺎ ﻠﮐ ﯽ « ﻦﺑا رﺎﺛآ زا ﯽﮑﯾ رد ﺰﯿﻧ :ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺰﯿﻧ ﯽﺑﺮﻋ
» ﯽـﻠﮑﻟا نﺎـﺴﻧﻻا
ﻰﻠﻋ ﺔﻘﯿﻘﺤﻟا ﻮﻫ نآﺮﻘﻟا ﺰﯾﺰﻌﻟا « ] 8 بﺎﺘﮐ ، رﺎﻔﺳﻻا ﻦﻋ ﺞﺋﺎﺘﻧ ص ،رﺎﻔﺳﻻا 17
[ شرﻮـﻈﻨﻣ ﻪﮐ
:ﺖﺳا نآﺮﻗ
» ﻖﻠﻄﯾ ﻦﺑا ﻲﺑﺮﻋ ﻆﻔﻟ نﺎﺴﻧﻻا ﻰـﻠﻋ ثﻼـﺛ ﺐـﺗاﺮﻣ ﺔـﯾدﻮﺟو ـﻔﻠﺘﺨﻣ
ﺔ : ﺔـﺒﺗﺮﻣ
ﺔﯿﻧﺎﺴﻧﻻا وا
نﺎﺴﻧﻻا ﻞﻣﺎﮑﻟا - ﻢﻟﺎـﻌﻟا او نﺎـﺴﻧﻻا ﺮـﯿﺒﮑﻟا
- نآﺮـﻘﻟا وا نﺎـﺴﻧﻻا ﻲـﻠﮑﻟا
« ] 15
،
ص 153 [ ﻦﺑا ﺞﯾار حﻼﻄﺻا . ﺮـﻈﻧ ﻪـﺑ .ﺖـﺳا ﻞـﻣﺎﮐ نﺎـﺴﻧا ،ﯽـّﻠﮐ ﺪـﺒﻋ مﻮﻬﻔﻣ یاﺮﺑ ﯽﺑﺮﻋ
ﯽﻣ ﻦﺑا ﺪﺳر هدﺮـﺑ رﺎـﮐ ﻪـﺑ مﻮـﻬﻔﻣ ﮏﯾ یاﺮﺑ ار ﻞﻣﺎﮐ نﺎﺴﻧا و ﻞﻣﺎﮐ ﺪﺒﻋ و ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﯽﺑﺮﻋ
ﻧ ﻪﺑ ﻞﻣﺎﮐ نﺎﺴﻧا مﻮﻬﻔﻣ و ﻪﺘﻓر رﺎﮐ ﻪﺑ ِظﺎﻔﻟا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ .ﺖﺳا ﯽﻣ ﺮﻈ
ﻦﺑا ﺪﺳر ﺖـﺤﺗ ﯽـﺑﺮﻋ
ﻦﺑا ﺮﯿﺛﺄﺗ .ﺖﺳا هداد ﻂﺴﺑ و حﺮﺷ ار ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ،ﻞﻣﺎﮐ نﺎﺴﻧا ﺢﯿﺿﻮﺗ ﺎﺑ و هدﻮﺑ نﺎﺟّﺮﺑ
ﻦﺑا زا ﺲﭘ
ﯽـﻤﻧ هﺪﻫﺎـﺸﻣ ﯽﻧﺎـﻓﺮﻋ رﺎـﺛآ رد ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ترﺎﺒﻋ ﯽﺑﺮﻋ ترﺎـﺒﻋ و دﻮـﺷ
» ﺪـﺒﻋ
ﻞﻣﺎﮐ «
صﻮـﺼﻓ حﺮـﺷ رد .د) یﺪـﻨﺟ ﻢـﮑﺤﻟا
700 ] (ق 12 ﺺـﺻ ، 100 ، 105 ، 393 ، 475 ،
476 و 597 ﻻا و [ ﻞﻣﺎﮑﻟا نﺎﺴﻧ .د) ﯽﻠﯿﺟ
826 ] (ق 13 ﺺﺻ ، 98 و 116 دﺮﺑرﺎـﮐ نﺎـﻨﭽﻤﻫ [
ﺰﯿﻧ ﯽﻧﻼﯿﮐ ﯽﻨﯿﺴﺣ و دراد
» ﻞﻣﺎﮐ ﺪﺒﻋ «
و
» ﻞﻣﺎﮐ ﯽﻠﮐ نﺎﺴﻧا «
هدﺮـﮐ هدﺎﻔﺘـﺳا ﻪـﺒﺗﺮﻣ ﮏـﯾ ار
] ﺖــﺳا 14 ﺺــﺻ ، 199 و 361 هﺪﻫﺎــﺸﻣ تﺎﺣﻼﻄــﺻا ﻦــﯾا زا یدﺮﺑرﺎــﮐ نآ زا ﺲــﭘ ﯽــﻟو ؛[
ﯽﻤﻧ ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ و دﻮﺷ حﻼﻄﺻا ﻪﺑ ار دﻮﺧ یﺎﺟ ﺪﺳر
» نﺎﺴﻧا ﻞﻣﺎﮐ « هداد ،ﺮـﮕﯾد ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ .ﺪﻧا
نﺎﻤﻫ ] هدﺮﮐ نﺎﯿﺑ ﺮﺼﻧ ﻦﯿﺴﺣ ﺪﯿﺳ ﻪﮐ رﻮﻃ
18, p. 68
ناﻮﺧا [ زا ،ﻊﻣﺎـﺟ نﺎـﺴﻧا یاﺮـﺑ ﺎﻔـﺼﻟا
ۀژاو
» ﯽﻠﮐ « هدﺮﮐ هدﺎﻔﺘﺳا ۀژاو زا ًﻻﻮﻤﻌﻣ ﺎﻓﺮﻋ و ﺪﻧا
» ﻞﻣﺎﮐ « ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا .ﺪﻨﻨﮐ
ﻪﺠﯿﺘﻧ یﺮﯿﮔ
ﻦﺑا رﺎﺛآ ﯽﺳرﺮﺑ ﺎﺑ ﯾﺎﺘﻧ ،ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ۀرﺎﺑرد وا هﺎﮔﺪﯾد و نﺎﺟّﺮﺑ
:ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺮﯾز ﺞ
1 ﻦﺑا هﺎﮔﺪﯾد زا . دﻮﺟو ﻪﺑ ﯽﻬﻟا رﻮﻧ زا ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ،ﺪﻧواﺪﺧ قﻮﻠﺨﻣ ﻦﯿﻟوا ،نﺎﺟّﺮﺑ
زا تﺎـﻗﻮﻠﺨﻣ ،ﺶﻨﯾﺮـﻓآ ﺪـﻨﯾاﺮﻓ رد و ﺖـﺳا تﺎـﻗﻮﻠﺨﻣ ِﺖﻘﻠﺧ ﮥﻄﺳاو ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ .ﺖﺳا هﺪﻣآ هﺪﻣآ دﻮﺟو ﻪﺑ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﻞﯿﺼﻔﺗ .ﺪﻧا
2 ﻦﺑا ﺮﻈﻧ زا . ﻊﻣﺎﺟ ﯽﺘﻘﯿﻘﺣ و دﻮﺟﻮﻣ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ،نﺎﺟّﺮﺑ
ادﺮﺑرد ﻪـﮐ ﺖـﺳا ﺪﺣاو و ر
ۀﺪـﻧ
ﯽﮔﮋﯾو و تﺎﻗﻮﻠﺨﻣ ﮥﻤﻫ ﺎﻫ
نآ یدﻮﺟو تﺎﺼﺨﺸﻣ و ﻦﺑا .ﺖﺳﺎﻫ
و ﻞـﻣﺎﮐ ﺢﯿـﺿﻮﺗ رد نﺎﺟّﺮﺑ
ﯽﻣ نﺎﯿﺑ ،ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ندﻮﺑ مﺎﻤﺗ .ﺖـﺳا هﺪﺷ ﻖﻠﺧ ﺪﻧواﺪﺧ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﻪﮐ ﺪﻨﮐ
ﺪـﺒﻋ
ﯽﻫﺎـﮔ سﺎﺳا ﻦﯾا ﺮﺑ و ﺖﺴﻫ ﺰﯿﻧ ﯽﻧﺎﻤﺳآ ﺐﺘﮐ یاﻮﺘﺤﻣ و ﻢﻠﻗ و حﻮﻟ تﺎﺑﻮﺘﮑﻣ ﻞﻣﺎﺷ ﯽّﻠﮐ لدﺎﻌﻣ بﺎﺘﮐ ﯽﻣ ﯽﻓﺮﻌﻣ ظﻮﻔﺤﻣ حﻮﻟ ﺎﯾ ﻦﯿﺒﻣ دﻮﺷ
. ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻪﺘﺒﻟا ﺰﯾﺎـﻤﺗ ﻪـﺑ ﻞﺋﺎﻗ وا ﺪﺳر
بﺎﺘﮐ و ﯽﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﺖـﯿﻌﻣﺎﺟ ﻖـﯾﺮﻃ زا ﯽـّﻠﮐ ﺪـﺒﻋ ﺖـﯿﻌﻣﺎﺟ ِنﺎـﯿﺑ لﺎـﺒﻧد ﻪﺑ و ﺖﺳا ﻦﯿﺒﻣ
بﺎﺘﮐ ﺮـﺑ نآ ﻞﯿـﺻﺎﻔﺗ و تﺎـﯿﺋﺰﺟ و ﯽّﻠﮐ ﺪﺒﻋ ﺖﻘﻠﺧ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺐﻠﻄﻣ ﻦﯾا ﺮﺑ ﺪﯿﮐﺄﺗ و ﻦﯿﺒﻣ
.ﺖﺳا هدﻮﺑ ﯽﻬﻟا ﻢﻠﻋ سﺎﺳا
