PDF Journal of Entomological Society of Iran

Entomological Society of Iran Research Article 202x, 43 (3), 110

خرن رارقتسا یبسن

و حیجرت ینابزیم هتش

یموم بیس

) یور هياپ یاه ديربیه شخبدیما بیس

نایفیطل دوعسم ،

راکشتآ شویراد

، یمئاق هیضار

قحت نامزاس ی

،تاق ورت و شزومآ ی

ج زرواشک ی

، قحت هسسؤم ی تاق نابغاب مولع ی

، م هدکشهوژپ ی

هو یاه سدرس و هلدتعم ی

ر ناریا ،جرک ،ی





 /

ات هلاقم هچخیر

تفایرد : 0 0 / 0 0 / 1001

شریذپ : 0 0 / 0 0 / 01 10

یصصخت ریبد :

؟؟؟؟؟؟؟

هدیکچ موم هتش ی ی

ک ی .تسا ناهج رسارس رد بیس یلصا تافآ زا

ا ماجنا زا فده ی

ن سررب شهوژپ ی

جرت ی ح م ی نابز ی رد بیس یموم هتش 10

نویسادیربیه زا لصاح شخبدیما جاتن نایم زا یباختنا پیتونژ

هدرگ و پیتونژ دازآ یناشفا یموب هاتوکاپ یاه

بیس اپ و ،یردام دلاو ناونع هب )دهشم یئابرم و ناهفصا شیازآ(

هی ت یشیور یاه یراج

( بیس لاس یط هژورپ نیا .دوب یردپ دلاو ناونع هب )

یاه 1911 ات 1001 ینولک رب تراظن .دش ماجنا یاه

هتش یموم

بیس ره 2 هتفه رابکی زا یادتبا نیدرورف ات هامنابآ ماجنا دش . خرن سا رارقت بسن ی جرت صخاش و ی

ح ور تافص .دش هبساحم هتش ی

ش ی

ر دصرد لماش ی

هش از یی

، ر دادعت ی هش لوت ی د حان لوط ،هدش ی

ه ر ی هش از ور ی اپ ی ک

،اه ر لوط ی هش اه اپ دادعت و ی ک لوت ی د زادنا هدش گ ه ی ر ی

ه کیکفت یارب .دش ی

رب ی اهد هشوخ لیلحت شور زا صخاش رب فلتخم تافص ریثأت هجرد و یا

اه زا ط قیر هطبار لیلحت و هیزجت

م .دش هدافتسا یگتسبمه ی

گنا ی ن جرت صخاش و رارقتسا خرن ی

ح ترت هب ی ب لداعم 10 /

±0 02 / 2 و 00 /

±0 10 / 0 دوب . یغ ساسحر یرت ن و

ساسح یرت ن اپ ی ه ه ی رب ی د ترت هب ی ب ( 1930 و ) خرب .دندوب

ی صوصخ زا ی تا ور ی ش ی اپ ی ه یاه ه ی رب ی د م هلمج زا ی گنا ی ن

ر لوط ی هش لوت ی د ی اپ ی ک توافت زورب رد اه

ی اپ ی ه یاه ه ی رب ی د س ی ب جرت و رارقتسا خرن رظن زا هعلاطم دروم ی

ح م ی نابز ی ش موم هت ی س ی ب

هدوب رثؤم دنا . یاتن ج ا ی ن همانرب رد شهوژپ یاه

یحلاصا هدنیآ ماقرا یس ب .دراد دربراک

هژاو ياه يدیلك : گ تمواقم ،هتش ،تافآ ،بیس ی

ها ی

، پیتونژ هاتوکاپ یاه

همدقم

بیس یکی

زا نیرتمهم ینابغاب تلاوصحم قطانم

لدتعم ناهج ( تسا ناتخرد .)

بیس دروم هلمح عاونا

یفلتخم زا تافآ رارق یم ( دنریگ هتش .)

اه زا هلمج تافآ یلصا رد غاب یاه بیس رد رسارس ناهج دنتسه ( یموم هتش .)

بیسآ زا یکی یم هورگ نیا تافآ نیرتاز

( دشاب تمواقم .)

نیا تفآ هب یرایسب زا هرشح

شک اه ناکما مومس دربراک ییایمیش

ار دودحم هدرک تسا ( .)

تمواقم یهایگ هب هتش اه ی ک عبنم دنمشزرا رد مشچ زادنا ینابغاب اپ ی راد ( تسا شرازگ قبط .)

نیدنچ اه بیس مقر زا هلمج مقر 319

رد ربارب هتش یموم بیس مواقم ( دنتسه مقر نینچمه .)

هب ناونع نیدلاو مقر مواقم

رد هتش ربارب

تسا بیس یموم .

ماقرا ناونع هب

هعومجم یا زا هیاپ یاه مواقم رد ربارب هتش موم ی بیس یفرعم هدش دنا ( .)

قافتا روط هب ی

تمواقم هب هتش موم بیس ی هب لیلد هارمه ندوب اب تایصوصخ بولطمان

زا لیبق تیساسح هب چراق رگرامیب یاه و

مدع دوجو تایصوصخ یفیک

بسانم دننام

،هزادنا

گنر و معط هویم تبسن هب نیدلاو لباق شنیزگ هدوبن تسا ( .)

هعلاطم کی رد یللملا نیب

تسرهف ی زا 13 مقر مواقم ی ا سب ی را مواقم تسا هدش شرازگ بیس یموم هتش هب (

).

شرازگ اه ی اما ربتعم

ضقانتم ی رد زین دروم 09 ( دراد دوجو تفآ نیا هب مواقم بیس مقر ضقانت نیا .)

یم ناشن اه دنهد

هک پیتویب نیا زا یفلتخم یاه اب هتش

ی د دوجو

.دشاب هتشاد اب

ا دوجو ی

،ن هیاپ هداعلا قوف تمواقم حطس

ا ی امزآ هک اجک ره رد ار ی

ش تسا هداد ناشن هدش .

تمواقم هیاپ نیا رد بلاغ نژ طسوت

ی

ًلاومعم تیعمج زا یشخب هنوگ نورد

ا ی هتش م صخشم ار ی

هک دنک یاراد درکلمع دارفا ریاس اب یتوافتم یتسیز ب .دنتسه

ی تو ی پ خرب رد اه ی صخاش ه ا ی یتسیز

، زا

سم هلمج ی اهر ی مس ادز یی

، لوت تعرس ی د گدنکارپ ،لثم ی

، فرظ و ی ت سآ ی ب ناسر ی گ هب ی ناها توافتم ( دنتسه ).

ناکم ی مس یاه فلتخم تمواقم نابزیم هتش هب یهایگ یاه اه

هلمج زا تنآ ی زونز ( ثأت هتش راتفر رب هک ی

ر هتشاذگ لوا موجه زا و ی

ه هب نابزیم گولج ی ر ی م ی دنک و )

تنآ ی بی زو ( سناتپ رب هک ی

ل ز ی تس ی هتش اه ثأت ی ر م ی دراذگ تسا هدش ییاسانش ) (

تنآ .) ی بی زو روراب شهاک رب ًاتدمع ی

ی ا ازفا ی ش م و گرم ی ر هتش رب اه

ثأت ی ر م ی ( دراذگ )

. تمواقم هتش تونژ رد اه ی پ اه ی گ ی ها ی لولس گرم اب صاخ ی

عضوم ی ذغت لحم رد ی

ه هتش ساسح قوف شنکاو هباشم ،اه ی

ت

لوت اب ی د سکا ی نژ لاعف و سکارپ ی د ه ی نژورد .تسا هارمه مئلاع

زورکن زین خرب رد ی ماقرا زا یهایگ ساسح قوف هبش خساپ .تسا هدش شرازگ ی

ت ین ز خرب رد ی

بی تو ی پ اه ی دش هدهاشم هتش .تسا ه

مسیناکم تنآ تمواقم ی هب تبسن زونز عیسو هنماد

زا یرت ب ی تو ی پ هنوگ هتش یاه اه م ؤ ( تسا هدوب رث رد .)

دنچ ی ن تمواقم زا دروم یهایگ

هتش هب ه ،اه ی چ هناشن ا ی لولس گرم زا ی

( تسا هدشن شرازگ هتش هب تمواقم .)

اه

رد یخرب غاب تلاوصحم ی

ذغت رثا رد ی ه سآ و ی ب لبق ی هتش ازفا اه ی ش م ی ی دبا ( .)

اب ا ی ن

،لاح عبانم تمواقم هب هتش اه دودحم و

ًلاومعم مک ی با دنتسه .

،بلغا تمواقم هب هتش اه رد هدوت اه ی حلاصا

،هدشن رد هدوت اه ی شحو ی ی ا تح ی رد س ای ر

هنوگ اه ی دزن ی ک هب هنوگ اه ی فده اسانش یی هدش تسا . اربانب ی ن ن ی زا هب ی ک آرف ی دن حلاصا ی نلاوط ی ارب ی فرعم ی ماقرا مواقم دراد دوجو (

.) هیاپ یفرعم تیمها هب هجوت اب شهوژپ ناریا رد ،بیس دیدج یراجت یاه

هیاپ نیب یریگ گرود هلمج زا یفلتخم یاه یجراخ یشیور یاه

هیاپ و بیس ( یموب هاتوکاپ یاه

صا هژورپ زا لصاح جاتن یشیور ریثکت تیلباق یسررب ،) هیاپ حلا

( بیس یاه یسررب و )

هیاپ زا یدادعت یکشخ شنت هب لمحت ( بیس دیربیه شخب دیما یاه

.تسا هدش ماجنا ) ینابزیم حیجرت یسررب شهوژپ نیا ماجنا زا فده

رارقتسا نازیم و یور بیس یموم هتش

10 هدرگ و نویسادیربیه زا لصاح شخبدیما جاتن نایم زا یباختنا پیتونژ پیتونژ دازآ یناشفا

بیس یموب هاتوکاپ یاه شیازآ(

هیاپ و یردام دلاو ناونع هب )دهشم یئابرم و ناهفصا بیس یراجت یشیور یاه

همانرب رد یردپ دلاو ناونع هب ا تدم ینلاوط ی

هیاپ حلاص یاه

.دوب ناریا رد بیس یشیور

شور و داوم

اه

ناکم و نامز يارجا شهوژپ . نیا هژورپ رد غاب نویسکلک ریاخذ یثراوت هدکشهوژپ هویم

یاه هلدتعم و یریسدرس عقاو رد جرک رهشلامک یط

لاس یاه 1911

ات 1001 ماجنا دش ا . ی نـ ا ی هاگتـس اـب عافترا طسوتم 1930 رد حطس زا رتم ی

،ا هلـصاف رد 03 ک ی یرتمول فارغج لوط .دراد رارق نارهت برغ یا

یی ا ی نـ هـقطنم رـبارب

31 و هـجرد 2 قد ی هـق قرـش ی ضرـع و فارغج یا یی نآ 93 و هجرد 03 قد ی هق لامش ی .تسا عضو ی ت مول غاب کاخ ی

- سر ی

، پ ی کاخ شاه 3

/ 3 لک تزا دصرد ، 1

لآ تزا دصرد ،دصرد ی

33 / 0 ساتپ ،دصرد ی

م بذج لباق 333

پ ی پ ی بذج لباق رفسف و ما 1

/ 12 پ ی پ ی لقا .دوب ما ی م ا ی ن ا ی هاگتس تم لاس درس لوصف رد أ

زا رث

س ی متس اه ی لامش ی برغ لامش و ی

برغ و ی و هب ی هژ برغ بونج ی ر و هدوب ی شز اه ی نآ ریثأت تحت لاعف ی ت ا ی ن س ی متس م اه ی دنشاب گدنراب . ی یاه ا ی ن هام زا هقطنم یاه

درا طساوا اتو زاغآ رذآو نابآ ی

تشهب م همادا هام ی ی دبا ( .)

مرژ مسلاپ دروم شیامزآ . رد شهوژپ نیا 10

پیتونژ یباختنا زا نایم جاتن شخبدیما لصاح زا نویسادیربیه و

هدرگ یناشفا دازآ پیتونژ یاه هاتوکاپ ب یمو بیس

( شیازآ ناهفصا و یئابرم دهشم ) هب ناونع دلاو یردام و هیاپ یاه یشیور یراجت بیس هب

ناونع دلاو یردپ رد همانرب ی ینلاوط تدم حلاصا

هیاپ یاه یشیور بیس رد ناریا دروم یسررب رارق دنتفرگ . داوم یهایگ دروم زاین تهج یارجا

،هژورپ لاهن یاه کی هلاس یا هک دندوب زا قیرط یشیور و اب ا هدافتس زا

شور ندیناباوخ یراون رد هاگتسیا تاقیقحت ینابغاب لامک رهش جرک ریثکت دندش . نیا لاهن اه هب نادلگ یاه یلطس ( هب رطق هناهد 29 و عافترا 22 یتناس

،رتم مجح

نادلگ لداعم 3 رتیل ) یواح طولخم کاخ لیرتسا اب بیکرت هسام ( نش :) کاخ گرب : کاخ سر هب نازیم 1:1:2

، لقتنم و رد یاضف دازآ یرادهگن .دندش رد لاس مود

سپ زا تشاک و ندیسر هب دشر

،یفاک هدامآ یبایزرا نومزآ یاه ( دندش ینابزیم حیجرت .)

ارب ی ا ی ن د رد روظنم ی

،هام هملق اه یی لوط هب 23

تناس ی رتم ا زا ی ن اپ ی ه اه هت ی ه ت زا سپ و ی رام نومروه اب تظلغ اب

9000 م رد تمسق یل

ی نو لرپ رتسب رد ی ت امد اب امرگاپ هب زهجم ی

رتسب 21 تناس هجرد ی دارگ

ری هش راد هملق .دندش اه ی ر ی هش راد هدش 03 نادلگ هب دعب زور اه

یی ب ا هناهد رطق 90 تناس ی رتم واح ی کاخ( تشاک رتسب هسام ،کاخ ،گرب

داب ی پ و ی ت سام تبسن هب

1:1:1:1 لاقتنا ) ی تفا دن ( )

زا سپ . ی ک ارش رد دشر هرود ی

ط یعیبط ا هب هام دنفسا رد ، ی

هاگتس رد و لقتنم رهشلامک 10

در ی ف تشک هناگادج دندش

.

فیدر نیب هلصاف اه

2 لداعم فیدر رد ناتخرد هلصاف و رتم 1

.دوب بیس لاهن هنازخ طیارش قباطم رتم تبقارم

اه ی غاب ی بآ لماش ی را ی هرطق ا ی و لرتنک فلع اه ی

زره فک قیرط زا ییایمیشریغ تروص هب نیجو و یرب

شور قباطم اه

ی ا لومعم ی هاگتس درگ ماجنا ی د رادقم هب هتزا یهددوک قیرط زا هیذغت . 03

مرگ تخرد ره یارب

طسق ره رد و طسق هس رد 10

لولحم تروص هب وکساموف لماک دوک .دش ماجنا کرس تروص هب مرگ تبسن هب تبون ود رد یشاپ

1 دادرم و دادرخ رخاوا رد رازه رد

امزآ زاغآ زا شیپ ی

هنومن زاغآ رد .دش ماجنا تاش یرادرب

.دندوب تشاک زا دعب موس لاس رد ناتخرد هیلک اه جوت اب

گدولآ هب ه ی اپ ی ه اه ی س ی ب موم هتش هب ی رد بیس

تشاک هقطنم

، نولک هک دش هداد هزاجا ی

موم هتش ی ارطا رد ف کشت هقوط ی ل ه .دوش ی چ هنوگ لرتنک ش ی م یا یی و یا غ ی ر ش ی م یا یی لع ی ه موم هتش ی بیس ور ی ا ی ن اپ ی ه اه

تفرگن ماجنا .

شور هنومن يرادرب . تراظن رب ینولک یاه ییاوه هتش یموم بیس ره 2 هتفه رابکی زا یادتبا نیدرورف ات نابآ هام ماجنا دش . تمسق مامت هنت ،هقوط ،هشیر یاه

تفرگ رارق دیدزاب دروم هخاش و .

زا ره دیربیه جنپ جنپ تخرد ره زا و تخرد هخاش

هب روط یفداصت باختنا .دندش هب هخاش و هقاس ،هقوط لحم رد هتش ینلک دادعت

.دش شرامش هناگادج تروص هنومن تحص و تقد یسررب یارب

صخاش زا یرادرب ( یبسن سنایراو یاه

RV =^{سنایراو}

نیگنایم

( یریذپرییغت بیرض و )

CV =^{درادناتسایاطخ}

نیگنایم

هدافتسا )

( دش )

. یارب ره هنومن ،تخرد ناتخرد هشیر زا یرادرب

بیس اب هلصاف تخاونکی رد ره قمع رد و دیربیه 20

ات 90 یتناس دش ماجنا یرتم

( )

. یم تفآ تیلاعف یعیبط دنور ندروخ مه هب ثعاب شرامش یارب دارفا یزاسادج و ناتخرد یور زا تیعمج تشادرب هک اجنآ زا شور زا ،دش

ینلک مکارت دروآرب یارب عیرس شرامش هتش یاه

یواسم ای رتکچوک هزادنا هب تیعمج هدوت ره روظنم نیا یارب .دش هدافتسا 3

یتناس رظن رد ینلک کی لداعم رتم

دش هتفرگ ( هنومن قمع ات هقوط یحطس تمسق .)

لحم رد یرادرب ری

ش ه ز دندوب هدشن هدناشوپ کاخ اب اه ی

ار ا ی ن م رما تادهاش هرود یا

هتش ا نودب ار اه ی

داج غ تمحازم ی نکممر م ی تمسق .درک اب تخرد ره هقوط

تسلاپ ی ک س ی ها دش هدناشوپ ماجنا ناتخرد ددجم یهد کاخ لاس مود ههام شش رد .

یم ( دش هنومن ره رد ینلک لک دادعت .)

رد و هام ره رد ،یرادرب هنومن هرود لک

هداد لیدبت .دش هبساحم یرادرب تروص هب تیعمج یاه

هداد هعومجم رد رفص ریداقم هک یدراوم رد بسانم دنور نداد ناشن یارب دنشاب کیدزن مه هب هدمآ تسد هب دادعا و هتشاد دوجو اه

تارییغت رت صوت

ی ه

هدش ( تسا .)

خرن رارقتسا یبسن ینلك .هتش ( هتش ینلک یبسن رارقتسا خرن .دش هبساحم ریز هطبار زا هدافتسا اب )

AQR = ∑ Ci

∑ 𝐶𝑖+ ⋯ + ∑ 𝐶𝑛

𝑛

هطبار نیا رد و

ینلک دادعت هعومجم دیربیه رد هتش لاعف یاه

ات ما هنومن لصف لوط رد دادعت ما و یرادرب

شیامزآ دروم بیس هیاپ یاهدیربیه لک دادعت

( دوب )

صخاش حیجرت هتش ( ).

پیتونژ رد ینابزیم حیجرت هسیاقم یارب فلتخم نارگشهوژپ طسوت هک هتش حیجرت صخاش هنوگ فلتخم یاه

ه یهایگ یا

اب ،هدش هدافتسا تیقفوم اب فلتخم تافآ و ( دش هبساحم ریز هطبار زا هدافتسا

.)

C − Aphid = 2A M + A

،هطبار نیا رد ینلکدادعت

و دیربیه ره رد رثؤم زور– ینلک طسوتم

هنومن خیرات ره رد هعلاطم دروم یاهدیربیه لک رد رثؤم زور– یم یرادرب

رگا .دشاب

یم هداد حیجرت رتمک دیربیه دشاب ،دوش

رگا و ینابزیم حیجرت هنایم

ساسح دیربیه ،دشاب .تسا ) رتشیب حیجرت دروم( رت

ینلک - زور رثؤم

هدافتسا اب طبار زا ه ریز هبساحم ( دش .)

Cd =C(i − 1) − Ci

2 × t

هطبار نیا رد و

هنومن رد دیربیه ره رد لاعف ینلک لک دادعت بیترت هب یرادرب

و و هنومن ود نیب ینامز هلصاف .دوب زور بسح رب یرادرب

هزادنا يریگ تافص دشر یشیور هیاپ اه . هشیر دصرد لماش یشیور تافص هملق دصرد( ییاز

هملق لک زا راد هشیر یاه ت هشیر دادعت ،)هدش هتشاک یاه

دیلو

هشیر هملق ره رد هشیر دادعت( هدش هشیر هیحان لوط ،)راد

کیاپ یور از هشیر طیحم رد هک هملق لحم هلصاف( هدش دیلوت یاه

یناتحت تمسق ات هتفرگ رارق ییاز هملق

یاراد هک هشیر لوط ،)تسا هشیر باختنا یفداصت تروص هب هک هشیر ددع هد لوط نیگنایم( اه

رد هیاپ دیربیه ره زا کیاپ دادعت( هدش دیلوت کیاپ دادعت و )دندش

هپک ندیناباوخ طیحم دش یریگ هزادنا )یا

دن ( .)

شور لیلحت هداد .اه لبق زا هیزجت و لیلحت یرامآ و هتسد یدنب هیاپ رد بیس دیربیه یاه ورگ

ه یاه فلتخم یارب یبایزرا عیزوت لامرن هعماج هنومن ب یرادر زا

نومزآ فورگوملوک فونریمسا–

( )

هدافتسا د .دش ا ر ی ن راتشون زا لیلحت راو ی سنا ی ک هفرط و یبسن رارقتسا خرن فلاتخا یسررب یارب

حیجرت هیاپ رد بیس یموم هتش ینابزیم دش هدافتسا هعلاطم دروم بیس یاه

. هداد یرامآ فلاتخا هسیاقم یارب هنماد دنچ نومزآ زا اه

صرد کی حطس رد نکناد یا د

یارب .دش هدافتسا کیکفت

یاهدیربیه رب بیس

ساسا هجرد تیساسح هب یموم هتش زا شور لیلحت هشوخ یا هدافتسا .دش هنومن ییاه هک زا رظن رد هج یگدولآ هباشم

،دنشاب رب ساسا کی هلصاف یسدیلقا صخشم هب هورگ یاه یفلتخم میسقت یدنب دندش . هداد یاه تشادرب هدش رد نیا شهوژپ هب شور

دروم هیزجت و لیلحت و رارق دنتفرگ ( ).

هجرد ریثأت تافص فلتخم هیاپ رب نازیم تمواقم زا قیرط هیزجت و لیلحت هطبار یگتسبمه

رازفا مرن کمک هب نمریپسا یگتسبمه بیرض هبساحم و دروم

یسررب رارق تفرگ ( ).

اتن ي ج

خرن رارقتسا یبسن هتش یموم

بیس یموم هتش یبسن رارقتسا خرن یلصف تارییغت

.

لاس رد

یاه 1911 ، 1000 و 1001 یور 10 بیس دیربیه هیاپ

رد

لکش 1

.تسا هدش هداد ناشن رارقتسا

ینلک ات طساوا رد یشهاک ناسون کی زا سپ و هدش زاغآ هام نیدرورف یادتبا بیس یموم هتش یاه ا

رخاو

یم یقاب حطس نامه رد یناسون کدنا اب تاناسون اب لصف یاهتنا ات و هتشگزاب هیلوا حطس دودح هب ًاددجم ،هام دادرخ ش یبسن رارقتسا خرن .دنام

هت

هیاپ همه رد هعلاطم لاس هس رد بیس یموم

.داد ناشن یناسکی دنور هعلاطم دروم دیربیه یاه

لکش 1 - ینلک یبسن رارقتسا خرن یلصف تارییغت بیس یموم هتش یاه

یور 10 بیس دیربیه هیاپ .

و نیرتلااب نییاپ لاس رد بیس یموم هتش هنلااس رارقتسا خرن طسوتم رادقم نیرت یاه

1911 ، 1000 و 1001 دیربیه هب قلعتم بیترت هب (

1930 و )

لداعم و 11 / 2 و 29 / 1 هیاپ لک رد بیس یموم هتش رارقتسا خرن نیگنایم .دوب لداعم هعلاطم دروم بیس یاه

10 /

±0 02 / 2 تارییغت هنماد .دوب صخاش نیا

لداعم 3 / 1 هیاپ رد یموم هتش رارقتسا خرن دایز توافت هدنهد ناشن هک دوب ینعم فلاتخا ماقرا نیگنایم هسیاقم .دوب هعلاطم دروم بیس دیربیه یاه

اد حطس رد یر

( داد ناشن دصرد کی 1

= ، 33 / 121

= ، 010 / 0

= .) صخاش ریداقم خرن یارب یریذپرییغت بیرض و یبسن سنایراو یاه

لداعم بیترت هب یبسن رارقتسا 12

/ 0 و

00 / 0 .دوب یبایزرا شور بسانم تقد و تحص هدنهد ناشن هک دوب رارقتسا خرن طسوتم

ینلک یبسن یور بیس یموم هتش یاه 10

هعلاطم دروم بیس دیربیه هیاپ

لاس رد یاه 1911 ، 1000 و 1001 رد بیترت هب لکش

2 .تسا هدش هداد ناشن

لکش 2 بیس یموم هتش ینلک یبسن رارقتسا خرن نیگنایم- هیاپ یور

لاس رد شخب دیما دیربیه یاه یاه

1911 ات 1001 ( نیگنایم یاه

ینعم توافت کرتشم فورح اب دنرادن مه اب یراد

)

حیجرت ینابزیم هتش یموم بیس . صخاش ریداقم لداعم بیترت هب بیس یموم هتش ینابزیم حیجرت یارب یریذپرییغت بیرض و یبسن سنایراو یاه

00 / 0 و

09 / 0 یموم هتش حیجرت صخاش نیگنایم .دوب یبایزرا شور بسانم تقد و تحص هدنهد ناشن هک دوب هیاپ رد بیس

رد بیس دیربیه یاه لکش

9 هدش هداد ناشن

تسا نیرتشیب مک و لداعم بیترت هب هلاس هس طسوتم رادقم نیرت 02

/ 1 و 32 / 0 هیاپ یارب دیربیه یاه و

( 1930 ) تسا هدوب . صخاش نیگنایم

هیاپ لک رد حیجرت لداعم هعلاطم دروم بیس یاه

00

±/ 0 10 / 0 لداعم صخاش نیا تارییغت هنماد .دوب 01

/ 0 ناشن هک دوب هتش ینابزیم حیجرت دایز توافت هدنهد

هیاپ رد بیس یموم ینعم فلاتخا ماقرا نیگنایم هسیاقم .دوب هعلاطم دروم دیربیه یاه

( داد ناشن دصرد کی حطس رد یراد 1

= و 101 / 20

، 019 / 0

= اب .)

لماش بیس دیربیه هیاپ ود طقف دوجوم جیاتن هب هجوت و

هیاپ ریاس .دوب کی زا رتلااب ینابزیم حیجرت صخاش مک حیجرت صخاش یاراد اه

زا رت

1 .دندوب

هورگ يدنب هیاپ ياه دیربیه بیس ساسارب خرن

رارقتسا و صخاش حیجرت ینابزیم هتش یموم

فلا - خرن رارقتسا یبسن هتش یموم بیس . هشوخ زیلانآ جیاتن هب هجوت اب هیاپ یا

بیس دیربیه یاه هتش یبسن رارقتسا خرن رظن زا هعلاطم دروم

بیس یموم

یم میسقت هتسد ود هب ( دنوش

لکش 0 هیاپ لوا هورگ .) لماش نییاپ یبسن رارقتسا شنکاو یاراد دیربیه یاه

و هیاپ مود هورگ .دندوب

دیربیه یاه

لماش لااب رارقتسا خرن اب (

1933 ) ، ،

( 1933 ) ، ،

( 1930 ) ، ( 1930 ) ، و زا یلک روط هب .دندوب

هیاپ هعماج بیترت هب هعلاطم دروم بیس دیربیه یاه 20

و 30 .دندوب بیس یموم هتش یارب لااب و نییاپ یبسن رارقتسا خرن یاراد دصرد

لکش 3 - بیس یموم هتش ینابزیم حیجرت صخاش نیگنایم هیاپ رد

بیس شخبدیما دیربیه یاه لاس رد

یاه 1911 ات 1001 ( نیگنایم -

ینعم توافت کرتشم فورح اب یاه دنرادن مه اب یراد

) .

0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5

Mean(-LN(AQR) ±SE

Apple hybrids

2020 2021 2022 Mean

A A A A

A A

C B

A A

0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 1.2 1.4

C-Aphis±SE

Apple hybrids 2020 2021 2022

Preferred

A B

C C C C C

C C C

لکش 4 هیاپ یدنب هتسد مارگوردند- بیس یاه

دیربیه هتش یبسن رارقتسا خرن صخاش هلاس هس نیگنایم ساسارب یموم

بیس

ب - حیجرت ینابزیم هتش یموم بیس . زیلانآ جیاتن هب هجوت اب هشوخ

هیاپ یا ود هب بیس یموم هتش ینابزیم حیجرت رظن زا هعلاطم دروم بیس دیربیه یاه

یم میسقت هتسد ( دنوش

لکش 3 هیاپ لوا هورگ .) لماش نییاپ ینابزیم حیجرت شنکاو یاراد دیربیه یاه

و هیاپ مود هورگ .دندوب

یاراد دیربیه یاه

حیجرت شنکاو لماش لااب ینابزیم

( 1933 ،) ،

( 1933 ،) ،

( 1930 ،) ( 1930 ،) و روط هب .دندوب

هیاپ هعماج زا یلک بیترت هب هعلاطم دروم بیس دیربیه یاه

20 و 30 نییاپ ینابزیم حیجرت یاراد دصرد .دندوب بیس یموم هتش یارب لااب و

یسررب رثا تافص یشیور هیاپ ياه دیربیه بیس رب خرن رارقتسا و حیجرت ینابزیم هتش یموم بیس

فلا - خرن رارقتسا .یبسن دوجو شهوژپ نیا جیاتن ساسارب توافت

یاه یمک رد نایم هیاپ یشیور تافص بیس دیربیه یاه

ثعاب داجیا فلاتخا رد نازیم

یم یموم هتش ینلک رارقتسا .ددرگ

تهج یسررب دوجو ای مدع دوجو طابترا نیب ره مادک زا یشیور تافص اب

زا صخاش نیا شور

لیلحت یگتسبمه سا هدافت هدیدرگ

تسا هک جیاتن نآ رد لکش 0 هظحلام یم دوش . هدمآ تسدب جیاتن ساسارب زا

نیب تافص فلتخم دروم یسررب

،هدش دیلوت هشیر دادعت ت هشیر لوط نیگنایم

یدیلو

کیاپ یاراد هدش دیلوت کیاپ دادعت و یگتسبمه

ینعم یراد لداعم هب بیترت هب 39

/ 0 ، 32 / 0 - و 30 / 0 اب یموم هتش ینلک رارقتسا نازیم .دوب بیس

لکش 5 - هیاپ یدنب هتسد مارگوردند صخاش هلاس هس نیگنایم ساسارب دیربیه بیس یاه

ینابزیم حیجرت هتش

یموم بیس

.

لکش 6 هیاپ یشیور تافص نیب طابترا مارگولروک- بیس یموم هتش یبسن رارقتسا خرن اب بیس دیربیه یاه

رض ی ب گتسبمه ی رازبا ی رامآ ی ارب ی عت یی ن هجرد و عون هطبار

ی ک غتم ی ر مک ی هیاپ یمک تافص(

)بیس یاه اب

غتم ی ر مک ی دی رگ رقتسا خرن(

)هتش ینلک را

تسا . رض ی ب گتسبمه ی نچمه و هطبار تدش ی

ن قتسم( هطبار عون ی

م ی ا م ناشن ار )سوکعم ی

دهد هطبار . یقتسم م ی ا تبثم یمک تفص ود هشیر دادعت

هدش دیلوت و

هدش دیلوت کیاپ دادعت ا هب

ی ن رگا هک تسانعم نیا رد

غتم ی اهر ازفا ی ش ( یا )شهاک ثعاب ازفا ی ش ( یا )شهاک .تسا هدش بیس یموم هتش یبسن رارقتسا خرن ر

هطبا

یقتسمریغ م ی ا یفنم یمک تفص می

گنا ی ن ر لوط ی هش لوت ی د ی اپ ی ک ا هب ی ن رگا هک تسانعم نیا رد

غتم ی ر ازفا ی ش ( یا )شهاک ثعاب شهاک ( یا شیازفا ) رارقتسا خرن

تسا هدش بیس یموم هتش یبسن .

گرزب همه زا هشیر لوط نیگنایم تفص یگتسبمه بیرض قلطم ردق هک نیا هب هجوت اب کیدزن کی هب و رت

ت نیاربانب ،تسا ر

هیاپ یور رب بیس یموم هتش یبسن رارقتسا خرن تارییغت رد ار ریثأت نیرتشیب .تسا هتشاد یسررب دروم بیس یاه

لکش 7 - هیاپ یشیور تافص نیب طابترا مارگورلوک بیس یموم هتش ینابزیم حیجرت اب بیس دیربیه یاه

.

.557 -0.817

.284 .153

.180 -.533

.177

-1.000 -.800 -.600 -.400 -.200 .000 .200 .400 .600 .800

Average number of line produced Average number of productive line root Average root length of line (cm) Length of theline root zone (cm) Percentage of rooting of wooden cuttings Average root length of cuttings(cm) Average number of root cuttings

Correlation Coefficient (r) AQR

-.285

0.782 -.316

-.018

.049

.539 .042

-.400 -.200 .000 .200 .400 .600 .800 1.000

Average number of pike produced Average number of productive roots of line Average root length of line (cm) Length of the root zone of the lines (cm) Percentage of rooting of wooden cuttings Average root length of cuttings(cm) Average number of root cuttings

Correlation Coefficient (r)

C- Aphis

ب - حیجرت ینابزیم . دوجو توافت یاه یمک رد نایم هیاپ یشیور تافص یاه

بیس دیربیه ثعاب

داجیا فلاتخا رد هیاپ ینابزیم حیجرت ب تبسن اه

یموم هتش ه

یم بیس .ددرگ تهج یسررب دوجو ای مدع دوجو طابترا نیب ره مادک زا یشیور تافص اب

زا صخاش نیا شور

لیلحت یگتسبمه هدافتسا هدیدرگ تسا ک ه جیاتن نآ

رد لکش 3 هظحلام یم دوش . هدمآ تسدب جیاتن ساسارب زا

نیب تافص فلتخم دروم یسررب یاراد هدش دیلوت کیاپ دادعت و کیاپ یدیلوت هشیر لوط نیگنایم

یگتسبمه ینعم یراد لداعم هب بیترت 30

/ 0 و 33 / 0 اب یموم هتش ینابزیم حیجرت .دوب بیس

رض ی ب گتسبمه ی رازبا ی رامآ ی ارب ی عت یی ن هجرد و عون هطبار

ی ک

غتم ی ر مک ی هیاپ یمک تافص(

)بیس یاه غتم اب

ی ر مک ی دی رگ )بیس یموم هتش ینابزیم حیجرت(

تسا . هطبار یقتسم م ی ا تبثم م یمک تفص ود هشیر لوط نیگنای

هدش دیلوت کیاپ دادعت و کیاپ یدیلوت ا هب

ی ن رگا هک تسانعم نیا رد

غتم ی اهر ازفا ی ش ( یا )شهاک ثعاب ازفا ی ش ( یا )شهاک هتش ینابزیم حیجرت م

هدش بیس یمو

گرزب همه زا هدش دیلوت کیاپ دادعت تفص یگتسبمه بیرض قلطم ردق هک نیا هب هجوت اب .تسا کیدزن کی هب و رت

یثأت نیرتشیب نیاربانب ،تسا رت تارییغت رد ار ر

هیاپ یور رب بیس یموم هتش ینابزیم حیجرت .تسا هتشاد یسررب دروم بیس یاه

ثحب هجیتن و یریگ

ای ن هک داد ناشن هعلاطم هیاپ

دیربیه فلتخم یاه س

ی ب تیساسح توافتم ی هب تبسن بیس یموم هتش .دنراد

ش تیساسح ای تمواقم نازیم یبایزرا یموم هت

بیس ور ی هیاپ و ماقرا

،بیس فلتخم یاه هزادنا

گ ی ر ی شور هب تبسن ینابزیم حیجرت و یبسن رارقتسا خرن ( تفآ نیا یور هعلاطم ییادتبا یاه

) ریاس و شور اه ی ار ی ج زرا رد ی با ی یبسن تمواقم مسلاپ مرژ

ساسارب یهایگ یاه هدهاشم

تیعمج یناوارف (

،) جیاتن

.تسا هتشاد یرتدامتعا لباق کی تیساسح نازیم

گ ی ها تفآ هب ف لماوع ساسا رب ی

ز ی ژولو ی ک ژولوکا و ی ک ن و ی ز شنکمهرب نیب یم نییعت اهنآ ش

( دو

) . شهوژپ نیا ،

رد ارش ی ط امزآ ی ش ی ی ناسک و تروص هب نامز مه .دش ماجنا هک دش یعس نیاربانب عونت

تیساسح لد هب ی ل حم لماوع ی ط ی لقادح هب دناسر ه

دوش ا رب هولاع . ی

،ن اپ ی ه یاه و یموب هاتوکاپ هیاپ

یراجت یشیور یاه یموب ریغ

ارب ی شیامزآ اه هتش .دش هدافتسا اه

ی نامه رد لاعف تیعمج هب طوبرم شیامزآ دروم

دندوب هقطنم اربانب .

ی

،ن راتفر توافت هنوگ ره ی

تسا نکمم هک یشان

زا تیعمج توافت فلتخم یاه

هتش اه ی ( تسا یفتنم زین ،دوب هقطنم رد لاعف

لصف یط رد یهایگ تمواقم حطس رد تارییغت ثعاب لصف یط رد ییاوه و بآ و یطیحم تارییغت هک تسا هداد ناشن نارگشهوژپ ریاس تاعلاطم .)

یم ( دوش رارقتسا صخاش زین شهوژپ نیا رد .)

هیاپ تمواقم رد رثؤم لماوع زا یکی ناونع هب یبسن هب تبسن هعلاطم دروم بیس دیربیه یاه

.دوب ریغتم لصف یط رد بیس یموم هتش داد ناشن شهوژپ نیا جیاتن خرن هک

اه ی بیس یموم هتش رارقتسا ره رد

ی ک زا اهدیربیه هجوت لباق روط هب ی

توافتم ساسحریغ .تسا اسح و نیرت

س نیرت

ه هیاپ بیترت هب دیربی (

1930 ) و دندوب

. هشوخ لیلحت جیاتن یا

توافت هورگ نیب سوسحم تمواقم نازیم رییغت .داد ناشن ار فلتخم تیساسح اب اه

نازیم رد رییغت اب اهدیربیه نلک رارقتسا

هتفای جیاتن .تسا ینیب شیپ لباق هتش ی ار عوضوم نیا نارگشهوژپ ریاس یلبق یاه

ت ییأ د یم نک ( د

اب یماقرا هک تسا هداد ناشن هباشم تاعلاطم .) وی

گژ ی اه ی دعتسم نژ نتشاد هلمج زا یاه

تمواقم ،

و زا بیس یموم هتش رارقتسا یارب حوطس

تمواقم نییاپ هدوب رادروخرب یرت نازیم هک یروط هب .دنا

هروپ دشر تعرس و ءاقب نآ رد بیس یموم هتش یاه

( تسا هدوب توافتم اه .)

ای ن دپ ی هد م ار ی هعلاطم رد ناوت رضاح

ارب ی یرگلابرغ حوطس هیلوا رد تمواقم

یاهدیربیه فلتخم

هعلاطم دروم هب هجوت اب

یور بیس یموم هتش رارقتسا توافت

هب اهنآ .دربراک یاهدیربیه خرن اب

رارقتسا ،مک دایز لامتحا هب می

نابز تمواقم یاه ( دنتسه یرت

.)

توافت اه ی ز ی دا ی ب ی ن هیاپ بیس یدیربیه یاه ساسح رد

ی ت هلمح هب اهنآ بیس یموم هتش

.دراد دوجو خرن

صخاش زا یکی بیس یموم هتش رارقتسا ه

رثؤم یا

توافت نیا زورب رد تسا

. ازفا اب ی ش زین تیساسح نازیم رارقتسا خرن ازفا

ی ش م ی ی

،دبا اما هیاپ زا تیساسح نازیم رب رارقتسا خرن ریثأت ه هیاپ هب یا

دیربی دی رگ توافتم

.تسا ،رارقتسا خرن شهاک اب دشر

ینلک رد هتش هیاپ یاراد یاه رتمک ینابزیم حیجرت

خات هب ی ر هداتفا یا تح ی آ زا ن گولج ی ر ی م ی .دوش خم لماوع هتبلا هلمج زا یفلت

صخاش رانک رد یعیبط نانمشد عاونا ( دنرثؤم بیس یموم هتش تیعمج ییایوپ رد تمواقم یاه

) هب م رظن ی هتش دسر اه

، هیاپ ار ییاه ارب هک ی

لوت ی د بسانم لثم رت

رارقتسا یارب دنتسه م باختنا

ی دننک ( .)

گ دشر اب اما ی

ناها و مکارت رییغت عمج

ی ت

، هتش ار دوخ موادم روط هب اه طیارش اب

یم گنهامه نابزیم دننک

( ).

یم هدهاشم شهوژپ نیا جیاتن رد هک روطنامه دوش

( لکش 1 لصف یادتبا رد رتشیب رارقتسا خرن رد تاناسون )

نآ تاناسون هنماد هیلوا رارقتسا زا سپ و هدوب هدودحم رد

یم یقاب تباث لصف یاهتنا ات یکدنا دح رد هیاپ ینابزیم حیجرت و تیساسح .دنام

مزیناکم یتوافتم یاه گ تمواقم رد

ی ها تنآ هلمج زا تافآ هب ی

ز تنآ ،زون ی ب ی زو ( دنراد شقن لمحت و .)

گ ی ناها ی تارشح ربارب رد هک

گ ی راوخها اراد دنتسه مواقم ی

صوصخ ی تا ف ی ز ی ک ی ب و ی شو ی م یا یی درف هب رصحنم ی

م رداق ار اهنآ هک دنتسه ی

.دننک تمواقم تارشح هلمح ربارب رد دزاس د

نیا ر

هیاپ یشیور تایصوصخ زا یخرب هک دش صخشم شهوژپ هلمج زا دیربیه یاه

می گنا ی ن ر لوط ی هش لوت ی د ی اپ ی ک توافت زورب رد هیاپ یاه

س دیربیه یاه دروم بی

هدوب رثؤم رایسب بیس یموم هتش ینابزیم حیجرت و رارقتسا خرن رظن زا هعلاطم دنا

( لکش اه ی 0 و 3 تمواقم زورب لماوع ییاسانش روظنم هب هک هباشم تاقیقحت رد .)

هک هدش هداد ناشن هدش ماجنا بیس یموم هتش هب تبسن بیس ماقرا ک

یف ی ت اذغ یی عض ی ف ی ا ذغت دض تارثا ی

ها ی تنآ و ی بی تو ی ک ی وناث داوم ی ه گ ی ها ی تمواقم زورب رد

هیاپ و ماقرا یاه ( تسا هدش شرازگ رثؤم بیس یموم هتش هب تبسن بیس )

شلات . اه ی ددعتم ی ارب ی لماوع ندرک نشور ی

ثعاب هک

تمواقم بیس ماقرا هب م

ی

،دنوش هدش ماجنا قفوم اب اما ی ت مک ی هارمه وب .تسا هد مزیناکم تنآ ی بی زو ی س عاونا تمواقم ی

ب هب تبسن تفآ نیا دراوم رد

تسا هدش شرازگ یددعتم (

.) یتنآ مسیناکم اب طبترم هک بیس یموم هتش رارقتسا و ینابزیم حیجرت صوصخ رد اما ،تسا یزونز

شرازگ یشهوژپ رد .دراد دوجو یکدنا رایسب یاه هک هدش شرازگ

مقر بیس هشیر تمواقم هب تبسن

یم ار نامتخاس ساسارب ناوت

تفاب یلولس شنرلکسا

ی م هیجوت هشیر ( دومن

).

هک هدش هداد ناشن یشهوژپ رد گتسبمه

ی ب سوکعم ی ن ساسح ی ت س عاونا ی ب یموم هتش هب تبسن

کرت تبسن و ی

تاب لنف ی مآ هب ی ون ن ی نژورت تفاب رد هشیر ( دراد دوجو تخیر تافص ریثأت اب هطبار رد یجیاتن شهوژپ نیا ماجنا زا لبق ات .)

یسانش

هیاپ یور رب بیس یموم هتش تمواقم شنکاو زورب رب .دوب هدشن ماجنا بیس یاه

هب هجوت اب اضاقت و ناگدننک فرصم لابقتسا ی

تمواقم ،رازاب هیاپ

اه ولوا رد ی ت همانرب اه ی تافآ یقیفلت تیریدم واقم ماقرا تشک .تسا هتفرگ رارق

م یا لمحتم

بسانم زا یکی رت

ی ن شور یاه لرتنک ارب ی ربارب رد بیس لوصحم ظفح مسلاپ مرژ زا هدافتسا .تسا تافآ هلمح

اه ی هتش ربارب رد مواقم م اه

ازفا هب رجن ی ش لوت ی د

قاب شهاک هب و هدش ی

هدنام تفآ شک حم رد اه ی ط م کمک ی ( دنک .)

هیاپ تمواقم یسررب یارب تاعلاطم همادا تبسن رتمک رارقتسا خرن یاراد یاه

یم داهنشیپ بیس یموم هتش هب .ددرگ

ناوارف ی بسن ی هدوت اه ی وگ رد هدش فشک مواقم هن

اه ی هداد ناشن یهایگ هتش هب تمواقم هک

مک دادعت هب ًلاومعم اه ی

نژ زا اه

دودحم دادعت اب ی

للآ زا اه ی تمواقم یم ادیپ زورب دنک

ب رد . ی رتش تنژ تاعلاطم ،دراوم ی

ک ی اب زونه ی د هدوت هک دوش صخشم ات دوش ماجنا اه

ی نم هدش باختنا عب

نژ اه ی دج تمواقم ی

د دنتسه . اربانب ی

،ن اب ی د دم رد ی ر ی ت ز عونت ی تس ی بط یع ی زادنا مشچ رد ینابغاب

اپ ی راد دیلوت هلمج زا بیس

گ رارق هجوت دروم ی

در (

.)

رازگساپس ی

یملع تأیه یاضعا و نیققحم و رهشلامک ینابغاب تاقیقحت هاگتسیا ناراکمه هیلک زا هویم هدکشهوژپ

هدنب هژورپ نیا ماجنا یط رد هک یریسدرس و هلدتعم یاه ار

هرهب اهنآ یملع هرواشم زا و دندومرف یرای یم یرازگساپس ،میدوب دنم

.ددرگ





 /

 