1
تارییغت تیعمج
روبنز هقاس راوخ Cephus pygmeaus تلاغ
رد عرازم مدنگ ناتسرهش لپرس
باهذ ناتسا هاشنامرک
یناهوس یدنز نیشون
1
اقچرس یعراز لوسر ،* 2
1 هرشح رایشناد ناریا ،ناتسزوخ نیمار یعیبط عبانم و یزرواشک هاگشناد ،یکشزپهایگ هورگ ،یسانش
2 دشرا یسانشراک یوجشناد هرشح
ناریا ،ناتسزوخ نیمار یعیبط عبانم و یزرواشک هاگشناد ،یکشزپهایگ هورگ ،یسانش
( طبار هدنسیون همانایار سردآ*
[email protected] [email protected]
),
هصلاخ وخ هقاس روبنز مدنگ را
Cephus pygmeaus L. (Hym.: Cephidae) ی
لاس زا یخرب رد هک تسا تلاغ مهم تافآ زا یک -
یم اه .دیامن دراو یهجوت لباق تراسخ دناوت لاس یط هرشح نیا تیعمج مکارت تارییغت یسررب نیا رد
یعارز یاه 1931
و
1931 رب دروم هاشنامرک ناتسا رد باهذ لپرس هقطنم رد مدنگ هعرزم رد روظنم نیا هب .تفرگ رارق یسر
زا نامز شیور عورش
هنومن و یسررب ،دیدزاب هعرزم رد هایگ هب و زاغآ هعرزم زا یرادرب
یگتفه تروص دش ماجنا
لیاوا اب فداصم تشادرب نامز ات و
رد .تشاد همادا دعب لاس هامدادرخ ره
هنومن ،هعرزم رطق ود یور رب تکرح نمض اهدیدزاب زا تبون یرادرب
روت زا هدافتسا اب
هنومن رد هک داد ناشن لوا لاس رد تیعمج تاناسون یسررب .دش ماجنا یریگ هرشح یرادرب
7 روبنز تیعمج نیگنایم هام دنفسا
زا رتمک مدنگ راوخ هقاس 1
رد .دوب هعرزم رد یرادرب هنومن دحاو رد ددع هنومن
رادرب ی دعب یاه عمج جیردت هب تی ازفا
شی ات هتفای
کنیا رد ه 27 نیدرورف هام 1931 نیرتشیب روبنز لماک تارشح تیعمج
( 71 / 12 نیلوا رد .دیدرگ شرامش هعرزم رد )ددع
هنومن هرشح نیا تیعمج نیگنایم مود لاس رد یرادرب 8
هدوزفا تارشح دادعت رب امد شیازفا اب جیردت هک دوب روت ره رد ددع
ش .د خیرات رد یاه 12 و 22 نیدرورف 1931 نیرتشیب ( روبنز دادعت 11
جیردت هب نآ زا دعب و دش هدهاشم ینزروت راب ره رد )ددع
.تشاد یشهاک دنور لصف رخآ ات
:یدیلک تاملک هرشح روت ،مکارت ،مدنگ ،یرادرب هنومن
یریگ
1 . همدقم
ناریا رد مدنگ راوخ هقاس روبنز Cephus pygmeaus (Hym. Cephidae)
ناتسا رد ادتبا کرم و نارهت یاه
و دش هدید یز
یم هلمح زین رادواچ هب وج و مدنگ رب هولاع تفآ نیا .دراد دوجو روشک قطانم مامت رد نونکا ا و دنک
ز هجرد تافآ ی
تلاغ مود
یم بوسحم رارق هیذغت دروم نیئاپ تمس هب ار هقاس یلخاد تفاب هک تسا نآ یاهورلا هب طوبرم روبنز نیا تراسخ .دوش
یم هقاس .دهد هدولآ یاه
هلبنس هناد و دیفس یاه یم دیلوت ار یرغلا یاه
هب دننک روط ی هک هناد نزو شهاک دصرد هقاس رد اه
یاه
2
ات هدولآ 11 یم مه دصرد هقاس .دسر
یم داب شزو اب هدولآ یاه نیب روبنز نیا یاهورلا هب عرازم یگدولآ دصرد .دننکش
1 ات 22
شرازگ دصرد تسا هدش
.[2]
ا تافآ یسانش تسیز یسررب بسانم نامز نییعت یارب ماگ نیلوا .تسا تافآ یقیفلت تیریدم یاه همانرب نیودت رد یرورض یرم
یز قیقد هعلاطم هقطنم ره رد تافآ لرتنک تسا ییارحص طیارش رد نآ یسانش تس
.[1]
راوخ هقاس روبنز مکارت یسررب دروم رد
یگدولآ و تراسخ .تسا هتفرگ تروص یدودحم تاعلاطم ناریا رد تلاغ یسررب دروم جرک هقطنم رد تفآ نیا هب وج مقر جنپ
تسا هتفرگ رارق ( ییافص و یریدغ نینچمه .[3]
1982 هقاس هب مدنگ یگدولآ نازیم رد هتوب مکارت ریثات ) دروم ار تلاغ راوخ
هداد رارق یسررب دنا
لاغ راوخ هقاس روبنز رب مدنگ نس لرتنک یارب یفرصم نویتورتینف مس ریثات نینچمه .[5]
هدش یسررب زین ت
تسا ناتسا باهذ لپرس هقطنم مدنگ عرازم رد تلاغ راوخ هقاس روبنز تیعمج تارییغت هعلاطم فده اب یسررب نیا .[4]
شنامرک یعارز لاس ود یط ها 1931
و 1931 .دش ماجنا
2 . شور و داوم اه
شیامزآ اه رد لاس یاه یعارز 31 - 1939 و 31 - 1931 رد کی عرزم ه مدنگ یبآ باختنا هدش رد ناتسرهش لپرس
،باهذ
هک یکی زا قطانم مهم تشک تلاغ رد ناتسا هاشنامرک یم
،دشاب ماجنا دش . رد باختنا هعرزم یلماوع دننام مدع مس و یشاپ
تلوهس یسرتسد رد
رظن هتفرگ دش . تعسو هعرزم یباختنا دودح کی راتکه .دوب
هب هامدنفسا لیاوا دودح زا تیعمج تارییغت یسررب روظنم لاس
یاه 1939 و 1931 هنومن و یسررب ،دیدزاب زا یرادرب
هب و زاغآ عرازم ماجنا یگتفه تروص
اهدیدزاب زا تبونرهرد .تشاد همادا دعب لاس هامدادرخ لیاوا اب فداصم تشادرب نامز ات و دش
هنومن ،هعرزم رطق ود یور رب تکرح نمض یباختنا عرازم زا مادکره رد و ا هدافتسا اب یرادرب
هناهد رطق( یریگ هرشح روت ز 12
یتناس
،رتم هتسد یدنلب 122
یتناس روت طورخم یدنلب و رتم 12
یتناس هب .دش ماجنا )رتم هیشاح تارثا فذح روظنم
،یا
هنومن قمع زا یرادرب 2
ات 9 شخب تمس هب و هدش زاغآ عرازم یرتم همادا یزکرم یاه
راب ره رد هدش یروآ عمج تارشح .تفای
ینزروت رد یاه هشیش نورد ییاسانش و کیکفت تهج ،تارشح گرم زا نانیمطا و رونایس یواح هشیش رد نتفرگ رارق زا سپ
نم هاگشیامزآ هب راد ت
ن ،یرادرب هنومن خیرات ره رد مدنگ راوخ هقاس روبنز لماک تارشح دادعت شرامش زا سپ .دندش لق رادوم
رازفا مرن زا هدافتسا اب هدش شرامش لماک تارشح دادعت ساسارب تیعمج تارییغت Excel
.دیدرگ مسر
3 . ثحب و جیاتن هقاس روبنز تیعمج تارییغت هنومن اب مدنگ عرازم رد راوخ
یرادرب نامز ات مدنگ شیور لصف یادتبا زا یگتفه یاه
تشادرب دروم هعلاطم تاناسون یسررب .تفرگ رارق یم ناشن لوا لاس رد تیعمج
هنومن رد هک دهد یرادرب
7 نیگنایم هام دنفسا
زا رتمک مدنگ راوخ هقاس روبنز تیعمج 1
رد .دوب هعرزم رد یرادرب هنومن دحاو رد ددع هنومن
رادرب ی دعب یاه عمج جیردت هب تی
ازفا شی رد تیعمج هکنیا ات هتفای 27
نیدرورف هام 1931 ( دادعت نیرتشیب 71
/ 12 لکش( دیدرگ شرامش هعرزم رد )ددع 1
رد .)
هنومن نیلوا هرشح نیا تیعمج نیگنایم مود لاس رد یرادرب
8 نآ دادعت رب امد شیازفا اب جیردت هک دوب ددع ات هدش هدوزفا اه
خیرات رد هک ییاج یاه
12 و 22 نیدرورف 1931 ( روبنز دادعت نیرتشیب 11
ب و دش هدهاشم ینزروت راب ره رد )ددع هب نآ زا دع
ت جیردت لکش( تشاد یشهاک دنور لصف رخآ ا 2
.)
3
لکش 1 : هقاس روبنز تیعمج یلصف تارییغت لپرس هقطنم رد راوخ
یعارز لاس رد باهذ 1331
- 1333
لکش 1 - 22 - هقاس روبنز تیعمج یلصف تارییغت لپرس هقطنم رد راوخ
یعارز لاس رد باهذ 1331
- 1331
رد تفآ تیعمج دنور هسیاقم یم ناشن هعلاطم لاسود
دنور زا ابیرقت یعارز لاس ود ره رد تیعمج تارییغت هک دهد
دنور لصف نایاپ ات امد شیازفا اب و دیدرگ زاغآ هام دنفسا لیاوا دودح زا یعارز لاس ود ره رد تفآ تیلاعف .دوب رادروخرب یهباشم یعارز لصف نایاپ رد تفآ تیعمج شهاک لاامتحا .داد ناشن یشیازفا هقاس یگدیسر هب لاسود ره رد
ندوبن بسانم و مدنگ یاه
یم طوبرم تفآ نیا غلاب تارشح تیلاعف و یزیر مخت یارب اه هقاس تفاب .ددرگ
1 . یریگ هجیتن
4
خیرات یخرب رد تلاغ راوخ هقاس یاهروبنز لماک تارشح تیعمج هکنیا هب هجوت اب نیگنایم هب یرادرب هنومن یاه
11 ددع
روت راب ره رد یم ینز
هقاس یگدولآ نازیم دروم رد رتشیب یاهیسررب اذل ،دسر تفآ نیا تراسخ و اه
ناتسرهش مدنگ عرازم رد
یم داهنشیپ باهذ لپرس .ددرگ
1 . ینادردق هب ناتسزوخ نیمار یعیبط عبانم و یزرواشک هاگشناد یشهوژپ تیریدم زا هلیسو نیدب ماجنا رد یلام تیامحرطاخ
گ یم یرازگساپس شهوژپ .ددر
6 . عبانم
1 . .م ،ینسح
، .ق ،ینلابنق
، .م ،یعاجش ،.ح ،یدزیا 1988
هتسپ لیسپ تیعمج مکارت تارییغت . Agonocena pistacia (Hemiptrera:
Psylidae) ناجنسفر هقطنم رد
.ناریا یکشزپهایگ شناد هلجم . 12
( 2 :) 38 - 39 .
2 . .و ،یریدغ 1979 تلاغ راوخ هقاس روبنز کیژولویب تایصوصخ یسررب . Cephus pygmaeus L. (Hym. Cephidae)
هرشح نمجنا همان .
.ناریا یسانش 11
: 99 - 27 .
9 . .و ،یریدغ 1973 .ناریا یعارز مولع هلجم .جرک هقطنم رد وج مقر جنپ رد تلاغ راوخ هقاس روبنز تراسخ و یگدولآ فلاتخا هسیاقم . 2
( 2 :)
11 - 12 .
1 . .و ،یریدغ 1973 ویتورتینف مس ریثات نازیم یسررب . مدنگ نس هیلع یفرصم ن
هقاس روبنز تیعمج مکارت شهاک رد .تلاغ راوخ
2 ( 9 :) 29 - 17 .
1 . .ن ،ییافص .و ،یریدغ 1982
.رذب و لاهن .تلاغ راوخ هقاس روبنز هب مدنگ یگدولآ نازیم رد هتوب مکارت ریثات . 17
: 282 - 239 .
5
Population dynamics of Cephus pygmaeus (Hym.: Cephidae) in wheat fields in SarPol-e Zahab region, Kermanshah Province
Nooshin Zandi Sohani1*, Rasoul Zarei Sarchogha2
Associate professor of Entomology, Department of Plant Protection, Ramin Agriculture and Natural
1
Resources University of Khuzestan, Iran
dent of Entomology, Department of Plant Protection, Ramin Agriculture and Natural Resources MSc stu
2
University of Khuzestan, Iran
*corresponding author email ([email protected], [email protected])
ABSTRACT
Cephus pygmeaus L. (Hym.: Cephidae) is one of the important pests of poaceae and cause the severe damage in cereal fields in some years. In this study, population dynamics of this pest was investigated in a wheat field in SarPol-e Zahab region, Kermanshah Province during 2015 and 2016 years. For this purpose, weekly sampling from field was started from the beginning of plant growth and continued until the harvesting time. Sampling pattern was x-shaped and a sweep net was used during sampling. Results showed that in February 26, the mean number of pest was less than 4 adults per net. The population increased in next sampling dates and reached to 12.75 adult per net in 16 April 2015. In the second year, the mean number of adults was 8 per net at the first sampling and then increased with increasing of the temperature. The maximum number of pest was more than 15 adults per net in 1 and 15 April 2016 and then the population decreased until the end of wheat growing season. Key words: Sampling, wheat, population density, sweeping net
