هلاقم یملع - یشهوژپ
تبسن ریثأت یبایزرا یرتکاب طسوت میساتپ للاحنا رب یتسیز دوک ءازجا فلتخم یاه
Pseudomonas fluorescens
زاناس یفرشا ولدیعس -1
سابع
2یدمص - نسحریم یلوسر
ینایقدص
3
-*
نسحم
4نیرب - رهپس میهاربا
5
:تفایرد خیرات 11
/ 06 / 1398
:شریذپ خیرات 20
/ 11 / 1398
چ هدیک
هنلااس شیازفا طیحم رب اهدوک نیا برخم تارثا زین و یمیساتپ ییایمیش یاهدوک تمیق ی
یمورب ویرساتپ زا ادادترسا یاررب یراکهار ذاختا ،تسیز
یم بوسحم اهراکهار نیا هلمج زا دنمدوس نارادناجزیر یواح یتسیز یاهدوک زا ادادتسا .تسا ادومن یرورض ار کاخ .دوش
دره ارب هعلاطم نیا درم
تبسن ریثأت یسررب و یزاس یمرو فلتخم یاه
یرتکارب طرسوت ویرساتپ یزارسدازآ و لاحنا نازیم رب درگوگ و تیپوگولف ،تسوپمک Pseudomonas
fluorescens دادعت ساسا نیا رب .تفرگ ماجنا دمآراک یتسیز دوک هیهت یارب اهریغتم نیا بولطم حوطس هئارا و
20 رس شور زا ادادتسا اب شیامزآ حط
یمرو یاهریغتم فلتخم ریداقم رثا و دش فیرعت یزکرم بکرم حرط یانبم رب خساپ ادرش یدرنبدک حطرس رارهچ رد درگوگ و تیپوگولف یناک ،تسوپمک
+α(
، ،+1 ،0 -1 α و - ناشن جیاتن .دیدرگ یسررب ویساتپ لاحنا نازیم رب ) ادرنهد
یلاارب یدرمآراک ی (
8 / 0 = وRMSE
949 / 0
2 = حررط درم )R
م بکرم وهرب ،جیاتن ساسا رب .دوب ویساتپ لاحنا دروآرب رد یزکر یمرو شنک
( درگوگ اب تسوپمک 0338
/
>0 وهررب و )p درگورگ ارب تریپوگولف شنرک
0083( /
>0 ینعم و دایز ًاتبسن )p .دوب راد
اتن ی ج لحت ی ل رامآ ی ارض ی ب زکرم بکرم حرط دم ی
کاح ی ازفا و تبثم رثا زا ی
ادن ی مرو ی تسوپمک ( X1
رثا و )
دنم ی پوگولف ادنهاک و ی
ت ( X2
( درگوگ و ) X3
ازفا رب ) ی ش ساتپ لاحنا ی
و یروطب .دوب هک
زا درگورگ رادقم شیازفا اب 25
/ 10 هرب 75 / 39 لارحنا ،درصرد
ًابیرقت ویساتپ 61
/ 31 .تفای شهاک دصرد شیپ ساسا رب
ریداقم ،ویساتپ لاحنا یارب هنیهب طیارش ینیب 78
/ 41 یرمرو درصرد ،ترسوپمک
35 / 24 درصرد
و تیپوگولف 25
/ 10 ( ویساتپ لاحنا نیرتشیب هب رجنم درگوگ دصرد 27
/ 109 یلیم یرتکاب طسوت )رتیل رب مرگ سنسرولف سانومودوس
یم .دوش
هژاو یاه :یدیلک دم یمرو ،یتسیز دوک ،یزاس خساپ حطس شور ،تسوپمک
همدقم
1 2 3 4
5
ذغت ی ه عمج ی ت ازفا اح رد ی
ش ناهج دنمزاین واشک زر ی وکاررتم و
اپ ی راد و ازفا ی ش لباق هجوت لوت ی تاد زرواشک ی تسا ا اب . ی ن لوت ، اح ری د
اذغ داوم یی رد زرواشک ی ًامومع من ی اپ دناوت ری راد ا رررم ،درشاب ری
ن هرک
ییاذغ رصانع لد هب
ی ل ازفا ی ش لوت ی د کاخ زا وصحم .دنورش جراخ
ارب
هعسوت زرواشک ی وکارتم فرعم و ی ماقرا بیه و لااب درکلمع اب اهدریر
رد
وط
،زبس بلاقنا کاخ رصمرپ ییاذغ رصانع
رساتپ هرلمج زا ی
و ارب
تعرس ییلااب یم هیلخت دنوش . هرب یرورط هرک رسب ی را ی کارخ زا اره ی
زرواشک ی دقاف قم اد ی فاک ر ی زا ی ک ی ا دنچ ییاذغ رصنع رورض
ی یارب
اایگ دنتسه و دوبمک نی نژورت
، رساتپ و ردرسف ی
و لرباق ،ااریگ سرترسد
1 ، 2 ، 3 ، 4 و 5 - هب ایداترسا ،ناداترسا ،کاخ مولع یرتکد یوجشناد بیترت داترسا و ر
مولع اورگ کاخ هیمورا اارشناد ،یزرواشک ادکشناد ،
*( - : وئسم ادنسیون
m.rsadaghiani@urmia.ac.ir Email:
)
DOI: 10.22067/jsw.v34i3.82161
یلصا یاهروتکاف ادننکدودحم
ارب ی لوت ی د اذرغ داوم یی رسب رد ی را ی زا
کاخ اه ی زرواشک ی یم بوسحم ( دنوش
50 ) . اذرل اررب ی گورلج ی ر ی زا
ای ن درکلمع ندروآ تسد هب و لکشم یاه
رتلااب
، هرب نازروارشک رورط
ا ازف ی ادن ا ی هب عبانم یاهدوک ش ی م یا یی ادش هتسباو دنا
( 21 یرلع .) ورغر
هکنیا دوک یاه ش ی م یا یی گ دشر هب ری اا کرمک یرم درنیامن ، رد یریثأرت
دوبهب کاخ صاوخ و دنرادن
زا موادم ادادتسا نآ
اه تاررثا یربرخم ررب
حم ی ط زی تس دراد ( 1 .) نیا زا رد ییایمیرش داورم زا ادادترسا شهاک ،ور
رد ورهم رایرسب تریولوا ناورنع هرب ،ولاس یزرواشک تلاوصحم دیلوت .تسا ادش هتفرگ رظنرد یزورما تاقیقحت
یاهدوک سیز
6یت یکی زا وهم نیرت ناکرا اری کریناگرا یزروارشک
7یلآ و رادیاپ یم لیکشت ار8
هک دنهد ادادتسا زا بسانم و حیحص نآ
اه
6- Biofertilizer
7- Organic Farming 8- Sustainable Agriculture
یم نمض دناوت شیازفا
درکلمع یمک و یدیک تلاوصحم یزروارشک
و
شهاک رصم لباق شخب یهجوت
زا یارهدوک عاونا ،ییایمیرش
ردح
طیرحم ترسیز ار زرین هرب اربند هترشاد درشاب یوارح ارهدوک نریا .
یرتکاب( ادنز نارادناجزیر زا ینویسلاومرف چراق و اه
اری )دنمدورس یاه
تیلوباتم نآ یدیلوت یاه یم اه
شور رریرط زا هرک دنشاب درننام ییاره
ررید و نهآ نیمأت ،ویساتپ یزاساهر ،تادسف لاحنا ،نژورتین تیبثت رب نآ ررب اولارع و ادورمن کمک اایگ هیذغت دوبهب هب رصانع شهارک ا
یرامیب کریرحت حرعاب دریدم تاررثا ریاس و کاخ نامتخاس دوبهب ،اه اربند هرب ار وصحم تیدیک و تیمک شیازفا و ادش اایگ دشر رتشیب
( دنراد 5 ) یم نارادناجزیر نیا ،ادش رکذ دراوم رب اولاع.
نمرض درنناوت
هشیر اب یتسیزمه طابترا یرارقرب نآ ییارناوت ،نارهایگ یاره
رد ار اره
بذج رربارب رد نارهایگ ترمواقم و اداد شیازرفا ییاذرغ داورم و بآ
شنت هب ار ادنز ریغ و ادنز یاه هظحلام لباق نازیم
.دنرشخب دوبهب یا
یاراد یزرواررشک شررخب رد یتادررسف و یررنژورتین یتررسیز یاررهدوک هنوگ و سنج .دنتسه ادادتسا نیرتشیب جریار یاره
و جریار یاPGPR
دیلوت رد ادش ادرب راک هب بلاغ سنرج لمارش ًاتدرمع ،اهدوک عون نیا
سانومودوس یاه ساب ،
ی سول پسوزآ ، ی ری مول رتکابوتزا و یم ( دنرشاب 36 .)
حرعاب یربورکیم یارهدوک نویرسلاومرف رد درگورگ رصنع زا ادادتسا یرم رظن هب اذل و ادش اایگ یور رب نآ یدشر کرحم تارثا شیازفا -
لاومرف رد ،ترباث شرخب ناورنع هرب یترسیاب ررصنع نیا دسر نویرس
( دورش هتفرگ رظن رد یبورکیم یاهدوک 24
ررثا ترسا نرکمم هرتبلا .)
توادتم ادش ادرب راک هب رادناجزیر هب هجوت اب یبورکیم دوک رد درگوگ تاررثا لریلد هرب درگوگ دربراک هک دومن نایب یتسیاب لک رد یلو دشاب هیذغت رثا( ویقتسم یسرتسد تیلباق رب ریثأت( ویقتسم ریغ و )اایگ رب یا
شهاک ریرط زا ییاذغ رصانع یربورکیم دورک نویرسلاومرف رد )pH
یم رریرط زا یررصنع درگورگ نویرسادیسکا .درشاب دریدم ًلاماک دناوت
شهاک کاخ رد ولحمان رصانع تیللاح دوبهب بجومpH
یکهآ یاه
( دراد اربند هرب ار ااریگ طسوت رصانع بذج شیازفا و ادش 11
اذرل .)
رتکاب رانک رد درگوگ دربراک ی
لح یاه ادننک ،فرلتخم ییاذغ رصانع ی
تلاورصحم دررکلمع شیازرفا و کارخ صاورخ حلاصا حعاب اهنت هن یم یعارز وک یاهدوک نامدنار شیازفا بجوم هکلب ،ددرگ زرین رصم
یم ( دوش 12 ( ناراکمه و ورشوخ .) 24
هرعلاطم رد ) و دربرارک ریثأرت یا
ف یرربورکیم دوررک نویررسلاومرف رد ار درگوررگ دربراررک مدررع هتادررس
سنسرولف سانومودوس ا هرک دندومن شرازگ و ادرک یسررب ار
ندوزرف
رثا اهنت هن درگوگ یردنم
یرتکارب ررب سنرسرولف سانومودورس
درورم
ادادتسا ومرف رد لا دورک نیا تبثم رثا هکلب هتشادن یبورکیم دوک نویس
دیدشت ار ادومن تسا .
مرو ی تسوپمک هک زین اهن وصحم یی
آرف ی دن زجت ی ه رلآ داورم ی د ر
مرک روضح یاه
کاخ ی تسوپمک زاس یم
،دشاب لد هب ری ل حطرس شهارک
لاآ ی ادن اه لااب حطس نتشاد و ی
عمج ی ت م ی بورک ی اذرغ رصانع و یی
، رد
ناونع هب رضاح اح ی
ک ی رتهب زا ی ن ارهدوک ی ز ی ترس ی ترسا حررطم (
35 ط رد .) ی آرف ی دن لوت ی د مرو ی تسوپمک ادمع تمسق ی
لآ ادام ی هرب
د تروص ی سکا ی د ومآ ،نبرک ن ری کا ندرعم ،بآ و ی
رم ی دورش شرخب و
قاب ی ادنام ن ی ز سر داوم هب ی
اد اپ و ری راد دربت ی ل رم ی ددررگ ارحل زا هرک
ش ی م یا یی ه داورم هرب ی
مو ری ک ز تهابرش کارخ ری
دا ی ( دراد 10 .) داورم
ه ی مو ی ک قترسم رورط هب ی
و رمهم شرقن ی
داورررم هتررسهآ رارشتنا رد
فرظ دوربهب و یذررغم ی
تر تارک دارربت ی
نو ی
، فرظ ،pH
ری ت و یرفارب
سب ی یرا د یاره شنرکاو زا ی
رر ( دنراد 38 ) خا . ری
ًار رنغ ی یزارس رمرو ی
تسوپمک رتکاب اب ی یاه لح ادننک ررصانع اذرغ یی راررق هرجوت درورم
( تسا هتفرگ 2
ازفا .) ی ش عمج ی ت م ی بورک ی
، ازفا ی ش رسا ی د ه ی مو ری ک و
شهاک تبرسن شهاک ،pH
رمرو ردC:N
ی رنغ ترسوپمک ی
ادرش ارب
تی اهرام ی رتکاب یا یی ازگ ( تسا ادش شر 15
، 23 .)
وهم ویساتپ ،ردسف و نژورتین زا دعب هرک ترسا ییاذغ رصنع نیرت
یرم اردیا یدریلک شرقن ناهایگ هعسوت و وسیلوباتم ،دشر رد ( درنک
3 .)
ارهنت اما ،دراد دوجو کاخ رد روفو هب ویساتپ هچرگا 1
ارت 2 نآ درصرد
یم سرتسد لباق ناهایگ یارب ،کارخ عورن هرب هتسب .دشاب
90 ارت 98
ینارک راتخارس رد کارخ ویساتپ دصرد راپرسدلف رریظن یردلتخم یاره
.دراد رارق )تیوکسوم و تیتویب( اکیم و )نیلکورکیم و زلاکوتروا(
1 ارت
10 هریلا نیرب یلدابتریغ لکش هب زین کاخ ویساتپ دصرد عاورنا یاره
یناک زا یصخشم ( ترسا هرتفرگ رارق یسر یاه
44 ویرساتپ ترظلغ .)
هب هک ، ولحم تروص
بوررکیم و ناهایگ طسوت ویقتسم کارخ رد اره
یم رارق زین ییوشبآ ضرعم رد و ادش بذج کاخ رد ،دریگ
یعارز یاه
نیب 2 ات 5 یرلیم ( ترسا رریغتم ررتیل رد مررگ 43
دارعتمان ررصم .)
هریلخت( تلاورصحم دررکلمع هرجوت لباق شیازفا ،ییایمیش یاهدوک اخ وتسیس رد ویساتپ هیلخت و )کاخ ولحم ویساتپ هرک ادش حعاب ک
هترشاد دورجو ادرش تریبثت لکش هب کاخ رد ویساتپ زا ییلااب ریداقم یسب رد ویساتپ دوبمک هجیتن رد .دشاب تسا ادش شرازگ ناهایگ زا یرا
( 27 و 49 هنلااس شیازفا .) ( یمیساتپ ییایمیش یاهدوک تمیق ی
470
اس زا نت ره یازا هب رلاد 2011
ررب ارهدوک نیا برخم تارثا زین و )
طیحم کارخ یموب ویساتپ زا ادادتسا یارب یراکهار ندرک ادیپ ،تسیز
( تررسا ادوررمن یرورررض ار 27
هررک دنتررسه نآ زا یکاررح تاررعلاطم .)
وسیناگراورکیم یرتکاب لماش کاخ دیدم یاه
چراق ،تیفورپاس یاه اره
تسیمونیتکا و یرلپ ،یندرعم و یرلآ یاهدیسا دیلوت ریرط زا دنرداق اه
تلاک ،اهدیراکاس اس
شنکاو و یز ویساتپ لاحنا هب رجنم یلدابت یاه
کارخ ولحمارن ( دنورش اره
9 ، 18 ورسیناگراورکیم نریا نیرب رد .) ،ارره
یرتکاب یم و ادوب رادروخرب یدایز تیمها زا اه هب دنناوت
یرثررم لکرش
تپ ولحمان و یندعم ریاخذ ( دنیامن لح ار کاخ لک ویسا
6 ، 32 و 37 .)
ف لاع ی ت اه ی لوباتم ی ک ی رناجزیر ناراد تن رد و ی هرج ارناوت یی لارحنا
ررساتپ ی و نآ طررسوت ثأررت تررحت ارره ی
ر غتم ی اررهر ی ف ی ز ی ررک ی ررش و ی م یا یی
نوگانوگ ی ظن ی ر
،نژورتین و نبرک عبانم رسابوکنا ارود ورط ،ارمد
ی نو ،
، pH
ارش ی ط وهت ری
،ه نارک رادرقم و عورن ی
ترسا ( 47 ) . ،ازوررما اررب ی
خشت ی ص ارش ی ط هب ی هن ارب ی لاعف ی ت لوباتم ی ک ی رتکاب ی اه ا ز شور اه ی
رامآ ی ظن ی ر خساپ حطس شور (
)RSM
هب1
ناونع دم رازبا ری د ی اررب ی
دم زاس ی مک ی دعت مأوت رثا دا
ی غتم ی ر رد یربورکیم یاهدنیارف یخرب
تهج ن ی ل آراک رثکادح هب یی
ا ی ن نارادناجزیر یرم ادادترسا
( دورش 45 ).
شور زا یکی ناونع هبRSM
دم یاه حررطم یربرجت یزارس ترسا
( 14 .) نیا شور هعومجم ا ی شور زا اه ی ر ی ضا ی هرطبار هرک ترسا ی
یب ن ی ک ی ا غتم دنچ ی ر دنچ اب ار خساپ ی
ن غتم ی ر )هرعلاطم درورم( لقتسم
عت یی ن م ی دنک ( 48 ).
شور نیا رد یم یعس
حرط کی زا ادادتسا اب دوش
یارب یهار ،بسانم شیامزآ وهرب نیمخت
شنک اه
، و مود هرجرد تارثا
دروم خساپ حطس یعضوم لکش یتح ناریم نیا رد .دوش هتفای هعلاطم
هب یصاخ ادها یرم اربند یدرج روط
نیررتمهم زا هرک دنورش نارش
یم رف دوبهب هب ناوت آ
یدورو نتفای اب دنی یاه
هنیهب و تلاکرشم عرفر ،
رف فعض طاقن آ
یاپ و دنی رک اراشا نآ یزاسراد ( د
4 .)
یرتکاب هچرگا لح یاه
یم ویساتپ ادننک یژولونکت ناونع هب دنناوت
مدرع ارما ،درنیامن لرمع ویساتپ ولحمان اکشا لاحنا رد نیزریاج یترسیز یاهدوک دروم رد نازرواشک یهاگآ یارهدوک هترسهآ ریثأرت و
هعررسوت هررب ناررققحم لرریامت ،اارریگ درررکلمع رررب یمیررساتپ یرربورکیم نآ دربرارک و اداد شهاک ار یمیساتپ یتسیز یاهدوک یژولونکت ار اره
( تسا ادومن دودحم یزرواشک رد 18
نیا زا .) دره ارب هعلاطم نیا ،ور
تبسن ریثأت یسررب یرمرو فرلتخم یاه
عربنم( تریپوگولف ،ترسوپمک
طررسوت ویررساتپ یزاررسدازآ و لاررحنا نازرریم رررب درگوررگ و )ویررساتپ یرتکاب
Pseudomonas fluorescens
نریا بورلطم حوطرس هرئارا و
.تفرگ ماجنا دمآراک یبورکیم دوک هیهت یارب اهریغتم شور و داوم اه
حیقلت هیام هیهت یرتکاب
Pseudomonas fluorescens
اوررگ یبورکیم کناب زا
تنیرتون دماج تشک طیحم رد و دش هیهت هیمورا اارشناد کاخ مولع راررگآ (2
زا سررپ .درریدرگ تررشکزاب )NA
تررشذگ 48 دررشر زا تعاررس
یوارح نلرا نورد هب هیادج ازات تشک زا پول کی ،یرتکاب 25
یرلیم
ثارب تنیرتون طیحم رتیل (3
هیام )NB
سپس و ینز تدم هب
24 تعاس
تعررس ارب رکیش رد 120
( هرقیقد رد رود یارمد رد )rpm
28 هرجرد
یتناس ،حیرقلت هریام یلرصا طیرحم حیرقلت یارب .دش اداد ناکت دارگ 2
لیم ی نرلرا نورد هرب ،یرتکارب یاراد ترشک طیحم زا رتیل 250
یرلیم
یواح هک یرتیل 100
یلیم طیحم زا رتیل هریام ،دوبNB
ترهج و یرنز
تدرم هرب ندش تخاونکی 24
تعررس ارب تعارس 120
هرقیقد رد رود
1- Response Surface Methodology (RSM) 2- Nutrient Agar
3- Nutrient Broth
( یامد رد )rpm
28 یتناس هجرد .دش اداد ناکت دارگ
هدامآ هنومن یزاس هزادنا و اه
م میساتپ یریگ لولح
یمرو ادتبا کلا زا درگوگ و تیپوگولف ،تسوپمک 140
روربع شرم
نآ بآ تشادهرن تیفرظ .دندش اداد هرک یرورط هرب ،دیدرگ نییعت اه
رادقم 100 قوف داوم زا کی ره زا مرگ رد هرک ییاهردنلیس لخاد رکذلا
نآ یاهتنا هچراپ یفاص اه لرماک عابرشا ات و دش هتخیر تشاد رارق یا
هنومن بآ ،اه نآ هب هنومن همادا رد دیدرگ هفاضا اه بش کی تدم هب اه
اهردنلیرس زا کری ره .ددرگ جراخ یفاضا بآ ات دندش اهر دوخ اح هب یامد اب نوآ هب ،نیزوت زا سپ 70
یتنارس هجرد و دندرش لرقتنم داررگ
زا سپ 24 بآ رادرقم تریاهن رد و ترفرگ ماجنا نیزوت ًاددجم تعاس
هنومن ندرک سیخ یارب مزلا هلداعم زا ادادتسا اب اه
1 دریدرگ هبساحم
( 42 مررن طرسوت ادرش هرئارا یرشیامزآ حرط ساسا رب همادا رد .) رازرفا
دادعت و بیکرت وه اب داوم نیا زا کی ره زا یدلتخم ریداقم 20
هرنومن
ودج( ادش ادامآ 2
یارمد اب ولاکوتا رد و ) 121
و سویرسلس هرجرد
راشف 5 / 1 ( دندش لیرتسا ردسمتا 42
د .) دروم لیرتسا بآ رادقم نایاپ ر
ارب ااررمه ،هرنومن ره یارب ادش نییعت زاین 1
یرلیم حیرقلت هریام ررتیل
ییایرتکاب ( دودح تیعمج اب 108
× 49 / 2 یلیم ره رد یرتکاب ولس ررتیل
( رون بذج رد ولحم زا 56
/ 1 جوم وط اب ) 600
رتمونارن ) رره لرخاد
هتسب هناهد و هتخیر هتسب هنومن .دیدرگ سرپ اه
تدرم هب اه 2
رد اارم
یامد
±2 28 یتناس هجرد ناریاپ رد .دندرش اداد راررق روتابوکنا رد دارگ
ازادنا روظنم هب ،شیامزآ نامز رادرقم ، ولحم ویساتپ رادقم یریگ
5 / 2
هنومن زا کیره زا مرگ اب اارمه اه
50 یلیم تبرسن ارب( ررطقم بآ رتیل
20:1 تدم هب ) 30
زا سرپ و درش اداد ناکت هقیقد 24
لرمع تعارس
هنومن .دیدرگ رارکت ًاددجم نداد ناکت ادادترسا اب ژویدیرتناس زا سپ اه
ارامش( نمتاو یفاص ذغاک زا 41
اراصع رد و ادش اص ) ترسدب یاه
ویرلف اارترسد زا ادادتسا اب ویساتپ رادقم ادمآ درم رتمورتف
Corning
( دش تئارق480
16 .)
( 1 تبوطر دصرد = (W1 - W2) × 100% )
W2
هک
W1
و
W2
هب نآ رد ناشن بیترت ادرنهد
زا لربق هرنومن نزو ی
یم نوآ رد ندش کشخ زا سپ و نوآ .دنشاب
لدم میساتپ للاحنا یزاس
دم روظنمب ررب رثررم یارهریغتم ریداقم ریثأت یبایزرا زین و یزاس
یرتکارب طسوت ویساتپ لاحنا نازیم
Pseudomonas fluorescens
شیامزآ یحارط .دش ادادتسا یزکرم بکرم حرط زا ریداقم بیکرت اب اه
و خساپ حطس شور زا ادادتسا اب لقتسم یاهریغتم زا کی ره فلتخم هنماد .دش ماجنا یزکرم بکرم حرط یانبم رب ررظن دروم یاهریغتم ی
یمرو ریداقم لماش ریدارقم سارسا ررب ،درگورگ و تیپوگولف ،تسوپمک
و یعقاو ( ادرش دک ریداقم نینچمه
،+α
1 ،+
0 ، 1 -
α ، - ودرج رد ) 1
ودج هب هجوت اب .تسا ادش هئارا 1
رادقم
x0
یرمرو یارهریغتم یارب
ارب ربارب بیترت هب درگوگ و تیپوگولف ،تسوپمک 28
، 45 و 25 درصرد
لیلحت هیزجت هک تسا رکذ هب مزلا .دوب برکرم حررط هرب طوبرم یاه
مرن زا ادادتسا اب یزکرم فا
راز
Design Expert 10
.تفرگ تروص
ثحب و جیاتن هب هعلاطم روظنم وهرب ی
شنک یمرو یاهریغتم نیب یاه ،تسوپمک
هرنیهب حوطس نییعت زین و درگوگ و تیپوگولف ترهج ،ارهریغتم نریا ی
یرتکارب طرسوت ویرساتپ لارحنا نیرترشیب هب یبایتسد سانومودورس
سنسرولف .دریدرگ ادادترسا یزکرم بکرم حرط زا
و یرشیامزآ حررط
ودج رد ،لصاح جیاتن 2
نیرترشیب ،جیارتن سارسا رب .تسا ادش هئارا
( ویرساتپ لاحنا 2
/ 117 یرلیم حوطرس هرب طوربرم )ررتیل رد مررگ 1
-
حطرس و ،درگوگ و تیپوگولف 1
یرمرو + شیارمزآ( دورب ترسوپمک 15
،
ودج 2 )
.
لودج 1 - لدم رد هعلاطم دروم یاهریغتم ریداقم هنماد یزاس
Table 1- Range of studied variables amounts in modeling ریداقم و هنماد Range and amounts هدش دک رادقم
ریغتم ی
Coded amount of variable لقتسم ریغتم
Independent variable
-α -1 0 +1 +α Xi
5 14.43 28 41.57 51 X1
یمرو )دصرد( تسوپمک (Vermicompost (%))
10 24.35 45 65.65 80 X2
تیپوگولف (Phlogopite (%))
0 10.25 25 39.75 50 X3
)دصرد( درگوگ (Sulfur (%))
لودج 2 - رتام ی س داقم ی ر غتم ی اهر ی لدم رد هدش دک یزاس
زکرم بکرم حرط شور ی
Table 2 – Matrix of coded variables amounts in central composite design modeling میساتپ تظلغ Potassium concentration
(mg.l-1) هدشدک ریداقم
اهریغتم ی
( Amounts of coded variables شیامزآ هرامش
Experiment
number درگوگ
Sulfur تیپوگولف
Phlogopite یمرو
تسوپمک Vermicompost
82.63 -1
1 1
1
70.29 1
-1 1
2
67.82 0
0 0
3
43.13 1
-1 -1
4
70.29 0
0 0
5
33.26 -1
1 -1
6
72.76 0
0 0
7
67.82 0
1.68 0
8
67.82 0
0 0
9
45.60 1.68
0 0
10
72.76 0
-1.68 0
11
72.76 0
0 1.68
12
70.29 1
1 1
13
62.88 -1
-1 -1
14
117.2 -1
-1 1
15
80.16 -1.68
0 0
16
38.20 1
1 -1
17
20.92 0
0 -1.68
18
67.82 0
0 0
19
62.88 0
0 0
20
لودج 3 - ارض ی ب هلمجدنچ عبات یا
حرط بکرم یزکرم ارب ی پ ی ش یب ن ی تظلغ هدش لح میساتپ
Table 3– Coefficients of central composite design multi variable function for predicting dissolved potassium هرامآ
p ( p-Value ) هرامآ F
( F-Value ) رض ی ب Coefficient اهرتماراپ
ی لدم
Model parameters لدم شخب
Part of model
0.0001
>
20.88 68.07
دم تباث Constant of
model
0.0001
>
112.1 18.31
Vermicompost یطخ
Linear Phlogopite -5.66 10.74 0.0083
0.0002 31.31
-9.67 Sulfur
0.0033 14.72
-6.46 Vermicompost ×
Vermicompost ود هجرد
Second order Phlogopite × Phlogopite 1.83 1.18 0.3024 0.6501 0.22
-0.787 Sulfur × Sulfur
1.0000 3.059E-009
0.000125 Vermicompost × Phlogopite
وهرب شنک
Interaction Vermicompost × Sulfur -5.54 6.04 0.0338
0.0083 10.74
7.41 Phlogopite × Sulfur
هلمجدنچ عبات بیارض ارامآ اارمه هب یا
یاه وp
زا ادادترسا ابF
ودج رد یزکرم بکرم حرط 3
ادش اداد ناشن ،یرطخ شرخب رد .دنا
( هعلاطم دروم یاهریغتم مامت رثا
0.001
>
ویساتپ لاحنا رادقم رب )p
ینعم یلع زین ود هجرد شخب رد .دوب راد ینعمریغ رثا وغر
تیپوگولف راد
گوگ و یمرو ،در ینعم ریثأت تسوپمک لاحنا رب یراد
یرتکاب طسوتK
ریداقم هب هجوت اب ،لقتسم یاهریغتم لباقتم تارثا اب طابترا رد .تشاد ارامآ وهرب ،p
یمرو شنک ( درگوگ اب تسوپمک
0.0338
>
وهررب و )p
( درگوگ اب تیپوگولف شنک
0.0083
>
ینعم و دایز ًاتبسن )p
ترسا راد
ودج(
3 .)
اب ودج جیاتن هب هجوت 3
ررثا یاراد یاهریغتم نتفرگ رظن رد اب و
ینعم لاحنا رب راد شیپ عبات ،K
ینیب ادرش لرح ویرساتپ رادرقم ادننک
ادش دک رادقم ساسا رب یرتکاب طسوت هب لقتسم یاهریغتم ی
ترورص
( هلداعم 2 .تسا هئارا لباق )
( 2 )
Dissolved K (mg.l-1) = 68.07 + 18.31X1 - 5.67X2 - 9.68X3 – 5.54X1X3 + 7.41X2X3 – 6.46 X12
R2 = 0.949 R2adj = 0.904
هلداعم نیا رد
X1
،
X2
و
X3
هب ادرش درک ریداقم هب طوبرم بیترت
یمرو یم درگوگ و تیپوگولف ،تسوپمک هلداعم .دنشاب
2 یارنبم ررب هرک
ادرش هرصلاخ یزرکرم بکرم حرط دم بیارض یرامآ لیلحت جیاتن ادنیازفا و تبثم رثا زا یکاح ،تسا یمرو
( تسوپمک
X1
و یردنم رثا و )
( تیپوگولف ادنهاک
X2
( درگوگ و )
X3
رد .دنترسه ویرساتپ لاحنا رب )
لکش 1 ،یزرکرم بکرم حرط زا لصاح دم ییاراک یبایزرا روظنم هب
ازادنا ویساتپ رادقم شیامزآ رد ادش یریگ
رد یزکرم بکرم حرط یاه
نازیم لباقم شیپ ویساتپ
ورسر یزکرم بکرم حرط دم اب ادش ینیب
هب لکش نیا .تسا ادش یم ناشن ینشور
برکرم حررط درم هک دهد
( یلوبق لباق تقد اب یزکرم 80
/ 0 = وRMSE
949 / 0 =
R2
رادرقم ) شیامزآ رد ار ویساتپ
یاه 20 رادرقم ساسا رب .تسا ادومن دروآرب هناگ
R2
یم ، هک تدگ ناوت 9
/ 94 غت زا دصرد طرسوت ویرساتپ لاحنا تاریی
.تسا نییبت لباق دم نیا زا ادادتسا اب یرتکاب هب هبتر و دم جیاتن رتهب ریسدت روظنم درم یارهرتماراپ رثا یدنب
هلداعم رد یزکرم بکرم حرط 1
اب اهرتماراپ نیا زا کی ره رثا دصرد ،
وتراپ لیلحت زا ادادتسا هلداعم دربراک اب و1
3 ( دیدرگ هبساحم 3
).
( 3 )
نآ رد هک ؛
Pi
دصرد ره رثا کی غتم زا یاهری زرکرم بکرم حرط ی
و
βi
بیارض زین هلداعم
هلمجدنچ یا ( ودج 3 .تسا ) کی ره رثا دصرد
لکرش رد یزکرم بکرم حرط دم یاهرتماراپ زا 2
ادرش اداد نارشن
.تسا هب ادش یسررب لقتسم یاهریغتم نیب زا مرو بیترت
ی ،ترسوپمک
وهرب ،درگوگ یمرو مود ناوت و درگوگ و تیپوگولف نیب شنک
تسوپمک
ادهاشم ویساتپ لاحنا نازیم رب ار ریثأت نیرتشیب هرب .دنراد یا
یرورط
نیا رثا دصرد هک 4
هب ریغتم ارب رربارب بریترت 62
/ 56 ، 79 / 15 ، 27 / 9 و
05 / 7 نریا تارثا دصرد عومجم و ادوب 4
ارب رربارب زرین رریغتم 73
/ 83
.تسا دصرد یرتکارب طرسوت ویساتپ لاحنا رب اهریغتم مأوت رثا سانومودورس
سنسرولف لکرش( درش وسر یدعب هس یاهرادومن زا ادادتسا اب
3 رد .)
هب ریغتم ود تاریثأت اهرادومن نیا ریغتم و ادش اداد ناشن نامزمه روط
لکرش .تسا ادش هتشاد هرن تباث دوخ یزکرم حطس رد موس 3
فرلا
ناشن نهد اد یمرو یبیکرت رثا ی لاحنا رادقم رب تیپوگولف و تسوپمک
رادقم روضح رد ویساتپ 25
ارب رربارب درک ،یزکرم حطس( درگوگ دصرد
.تسا )ردص
1- Pareto analysis
لکش –1 تظلغ هزادنا یاه شیپ و هدش یریگ
ب هدش لح میساتپ هدش ینیب یزکرم بکرم حرط لدم زا هدافتسا ا
Figure 1– Measured and predicted concentration of dissolved potassium by central composite design model
0 10 20 30 40 50 60 56.62
5.41 15.79
7.05
0.56 0.1 0.0
5.18 9.27 روتكا ره ریثأت Effect of each factor
لکش 2 - جیاتن لیلحت وتراپ یارب هسیاقم رثا یاهرتماراپ لدم
حرط بکرم یزکرم رب للاحنا میساتپ
Figure 2 –Pareto analysis results for comparison of the effects of central composite design parameters on potassium dissolution
یم ادهاشم لکش رد هکروطنامه یرمرو شیازرفا ،دورش
ترسوپمک
یرم ویرساتپ لارحنا نازریم هجوت لباق شیازفا حعاب شیازرفا .دورش
ادرشن ویساتپ لاحنا رادقم رد یسوسحم تارییغت هب رجنم تیپوگولف رورضح رد ویرساتپ لارحنا نازیم ،ادمآ تسدب جیاتن ساسا رب .تسا یروطب .تسا توادتم زین درگوگ فلتخم ریداقم رادرقم شیازرفا ارب هک
زا درگورگ 25
/ 10 هرب درصرد 75
/ 39 ًاربیرقت ویرساتپ لارحنا ،درصرد
61 / 31 لکش( تسا هتفای شهاک دصرد 3
.)پ و ب
یناک هیزجت شهاک رثا رد اه
هب( طیحمpH
یاهدیرسا دیلوت لیلد
نویتارک اب سکلپمک لیکشت ،)یلآ هطرساو هرب( ینارک یحطرس یاره
و )ادش دیلوت روفوردیس و یلآ یاهدیسا لپ
ی راکاس ی یاهد لوت ری د ادرش
طسوت رتکاب ی اه هک هب روط غ ی قترسمر ی و رد یزارسدازآ ررصانع
شرقن
دنراد ناکم زا ی وس اه ی لصا ی رتکاب ی اه زاساهر رد ی رساتپ ی و بورسحم
م ی نوش د لپ.
ی راکاس ی
،اهد سا ی یاهد رلآ ی و رس ی اهروفورد ار هرب تدرش
بذج ادرک و رجنم هرب کرشت ی ل ترظلغ لاارب یی زا رسا ی یاهد رلآ ی و
س ی اهروفورد رد دزن ی ک ی حطس ناک ی ادش و اب سکا ی د س یل ی س ی و دوجوم رد
حطس ناک ی سکلپمک ای داج م ی امن ی
،دن هب ا ی ن ترت ی ب رصانع زا حطرس
ناک ی دازآ ادش و دراو حم ی ط شک ت ولحم رم ی ،دنورش زا رفرط ی رلپ ی
راکاس ی یاهد دوجوم رد حم ی ط تشک اب بذج س یل ی س ی و حعاب هرب وره
ندروخ داعت س یل ی س ی و بی ن ناک ی و زاف ام ی ع م ی دنوش و زا ا ی ن رط ری ر
رجنم هب دازآ ندش یرصانع ریظن ساتپ ی و و نهآ م ی درگ رن د ( 25 و 26 .)
هیوس ییاناوت شهاک یارب اه
طیحمpH
هب رصخاش ناونع یدیرسا زا ی
طیحم ندومن یم هتفرگ رظن رد
هب .دوش یرم ضررف ،ررید ترابع دورش
وسیناگراورکیم لح یاه
ویساتپ ادننک یرم لح ار ولحمان ویساتپ هک1
لرباق ریداقم دنرداق ،دننک .درنیامن دریلوت ار یرلآ یاهدیرسا زا یهجورت
وسیناگراورکیم یکیلوباتم تیلاعف زا یشان یلآ یاهدیسا هرب ررجنم اره
شهاک یزارسدازآ تریفرظ ،لک هتیدیسا شیازفا ریرط زا و ادشpH
نویتاک یم شیازفا ار ویساتپ ریظن ییاه دنهد
( 8 ، 40 ).
ررب برلطم نیا
هتفای ساسا ،درندومن شرازرگ هرک ترسا راوترسا ررقحم نیدنچ یاه
،کیترسا ،کرینوکولگ رریظن یرت و ید ،ونوم یلآ یاهدیسا ،KSMs
کیراترات ،کیراموف ،کیلازگا یم دیلوت کیرتیس و
نیمأرت یارب و دننک
هب دوخ زاین
Si4+
و
K+
نوری نیا و هتسکش ار یناک راتخاس ، دراو ار اره
شهاک هب رجنم ریرط نیا زا و ادومن ولحم زاف یرمpH
( دنورش 20 ،
22 و 27 دیلوت .)
H+
زین دوک بیکرت رد دوجوم یناک زیلوردیه وط رد
شهاک ررید لیلد یمpH
( دشاب 28 .) ع یل شهاک هک یتبثم ریثأت وغر
هک نیا هب هجوت اب دراد ولحمان رصانع لاحنا تیلباق شیازفا ردpH
هررنیهب ادودررحم یرتکاررب یاررربpH
سانومودوررس ررریظن ییارره و ارره
سولیساب اه 5 ات 8 شهاک اذل تسا هناترسآ زا ررتمک هبpH
لرمحت ی
یرتکاب نآ ییآراک شهاک هب رجنم اه ( دش دهاوخ اه
17 اب .) هرب هرجوت
نیا شهارک هرب ررجنم اذرل دراد ییازدیسا تیصاخ ،یرصنع درگوگ هک
یمpH
( ددرگ 29 ررثا رد ویرساتپ لارحنا نازریم شهارک نیاربارنب .)
یم درگوگ رادقم شیازفا درگورگ هرک دشاب نآ زا یشان دناوت
هرب ارpH
یرتکارب دشر هجیتنرد و اداد شهاک یرتکاب لمحت هناتسآ زا رتمک اره
ب و فقوتم نآ طرسوت ویساتپ یزاساهر نازیم بیترت نیا ه شهارک اره
( تسا هتفای 25
.) ناراکمه و یفرشا (
7 لرح نارادرناجزیر ررثا ) ادرننک
یناک زا ویساتپ یزاسدازآ رب تاکیلیس ویساتپ یاه
و ادرک یسررب ار راد
ویرساتپ یزاساهر شیازفا هب رجنم یبورکیم حیقلت هک دندومن شرازگ اتپ و دش هرنومن رد ولحم ویس حیرقلت یاره
ارب هرتفای
Bacillus sp.
و
Aspergillus niger
هب بیترت 3 / 92 و 8 / 92 هرنومن هب تبسن دصرد -
1- K- solubilizing microorganisms (KSMs)
شهوژپ جیاتن .تفای شیازفا دهاش یاه ( نیب
13 هرک داد نارشن زرین )
رد یرتکارب حیرقلت ررثا رد تیلایا و راپسدلف زا ادش دازآ ویساتپ نازیم بیترت هب تشک طیحم 8
و 16 یرم اداد امتحا .تفای شیازفا دصرد
شنکاو دوش یرلپ طرسوت سکلپرمک لیکرشت ،دیرسا دریلوت ریظن ییاه
دیراکاس نورب یاه یزارسدازآ رد یرمیزنآ تلایدربت و ررییغت و یلولرس
یناک زا ویساتپ .دنشاب لیخد اه
و نبررک عبارنم لریبق زا یدلتخم لماوع هک دنداد ناشن تاعلاطم ،اررمد ،نژورررتین ررش ،pH
ییآراررک رد نویررسابوکنا ارود و هرریوهت طیار
لح ادننک ( دنراد شقن ویساتپ یاه 33
و 46 نیا هب هجوت اب .) نبررک هک
نارادرناجزیر یکیلوباتم تیلاعف و دشر یارب هیلوا ییاذغ عبانم زا یکی یم ادش حیقلت تسا یرورض یلآ یاهدیسا دیلوت یارب نآ دوجو و دشاب
بسانم ینبرک عبنم نییعت اذل وسیناگراورکیم یارب
لح یاه ک زئاح ادنن
یم تیمها ( دشاب
19 ، 34 و 39 .) یمرو تسوپمک یاورتحم یوارح هرک
وک و رصمرپ ییاذغ رصانع و نبرک یم ییلااب رصم
دشاب ریرط زا
تیلاعف و دشر ،ییاذغ رصانع زا ییلااب ریداقم هضرع یکیلوبارتم یاره
وسیناگراورکیم هب رجنم و اداد شیازفا ار اه
لح تیلاعف دوبهب یگدرننک
نآ یم اه ( دوش 30 و 41 .) اپوگولف ی ت )ویرساتپ عربنم ناورنع هرب(
زرج
می اهاک ی رت ی یهاتکا ارد م ی درشاب عرض نامتخارس زا و ید
ی رادرورخرب
تررسا . ا هررب هررجوت اررب ی
هررکن ررساتپ ی و م رد ی اررهاک ن طررسوت ی اررهور ی
ورتکلا تاتسا ی ک هرن یراد م ی دوش نآ اذل ری نو رسا زا لرصاح ی
اهد ی رلآ ی
ت لو ی د ادش یرتکاب طسوت مولآ لاحنا هب رداق
ین ری مو هاتکا هرقرو ری
ارد
م و ادوب ی دناوت ساتپ ی و ب ی ن یلا ه یا امن دازآ ار ی د رد.
رت یاهاکیم ی
ارتکا
اورگ نیب هک یرتمک هلصاف لیلد هب یاه
لیسکوردیه هیلا
یهاتکا ارد
هیلا نیب ویساتپ ،دراد دوجو اه
یاراد یرادریاپ یرمک یرم درشاب و اذرل
یزاسدازآ ویساتپ رتشیب دتفایم قادتا (
43 .) لارحنا یجیردرت شهارک
تیپوگولف رادقم شیازفا رثا رد ویساتپ م ار
ی ناوت و بذج هب یا
بثت ری ت
ساتپ ارابود ی
و ناک زا ادش اهر ی
رد تدم وط نامز
نویسابوکنا تبسن
داد ( 31 .) شیپ ساسا رب ادهارشم ویرساتپ لارحنا یارب هنیهب طیارش ینیب
یم ریدارقم هرک دورش 78
/ 41 یرمرو درصرد ،ترسوپمک
35 / 24 درصرد
و تیپوگولف 25
/ 10 ویرساتپ لارحنا نیرترشیب هب رجنم درگوگ دصرد
( 27 / 109 یلیم یرتکارب طرسوت )رتیل رب مرگ سنرسرولف سانومودورس
یم لکش( دوش 4
.)
هجیتن یریگ
ا رد ی ن شهوژپ تبسن رثا یمرو فلتخم یاه تریپوگولف ،تسوپمک
یساتپ عبنم(
ویرساتپ یزارسدازآ و لاحنا نازیم رب درگوگ و )و طرسوت
سانومودوس سنسرولف
سررب دروم ی .ترفرگ رارق هرعلاطم نریا جیارتن
ناشن ادرنهد یرمرو( ادرش ادادترسا یدورک بریکرت بورلطم ریثأرت ی
تسوپمک لرح ییارناوت ررب )درگورگ + تیپوگولف + یرتکارب یگدرننک
سانومودوس سنسرولف
وب یهارشیامزآ سایقم رد .د
جیارتن سارسا ررب
شهوژپ نیا
، بیکرت 78 / 41 یرمرو درصرد ،ترسوپمک
35 / 24 درصرد
و تیپوگولف 25
/ 10 یرم درگوگ دصرد ندورمن وهاررف رریرط زا درناوت
ار یبورخ یمیرساتپ یترسیز دوک ،یرتکاب تیلاعف یارب بولطم طیارش تیلاعف رانک رد هک دیامن داجیا لح یاه
هب ،یرتکاب یگدننک دورجو لیلد
درگوگ
، کاخ pH
ک ار شها هب رجنم زین ریرط نیا زا و اداد شیازفا
کاخ نیا رد ییاذغ رصانع یرادیاپ و یمهارف اه
دوش یم داهنشیپ.
دوش
ساریقم رد )داوم هنیهب ریداقم زا ادادتسا اب( یدوک بیکرت نیا ییآراک هناخلگ هعرزم و یا .ددرگ یبایزرا زین یا
لکش 3 - هس شیامن یزکرم بکرم حرط لدم یدورو یاهریغتم لباقم رد میساتپ رادقم تارییغت یدعب
Figure 3– 3 dimensional present of K amount against central composite design variables
لکش 4 - هب ی هن یزاس داقم ی ر اهرتماراپ ی دورو ی لدم یارب ب بسک ی ش ی هن تظلغ میساتپ لولحم
Figure 4– Optimization of input parameters of the model for obtaining maximum soluble potassium concentration
عبانم
1- Adesemoye A.O., and Kloepper J.W. 2009. Plant–microbes interactions in enhanced fertilizer-use efficiency.
Applied Microbiology and Biotechnology 85(1): 1-12.
2- Alikhani H.A., and Hemati A. 2014. Effect of Vermicompost Enrichment with Chemical Fertilizer and Bacterial Treatments on Humification and Acid Humic Properties. Agricultural Science and Sustainable Production 24:
113-125. (In Persian with English Abstract)
3- Almeida H.J., Pancelli M.A., Prado R.M., Cavalcante V.S., and Cruz F.J.R. 2015. Effect of potassium on nutritional status and productivity of peanuts in succession with sugar cane. Journal of Soil Science and Plant Nutrition 15(1): 1-10.
4- Amanpour J., Salari D., Niaei A., Mousavi S.M., and Panahi P.N. 2013. Optimization of Cu/activated carbon catalyst in low temperature selective catalytic reduction of NO process using response surface methodology.
Journal of Environmental Science and Health 48(8): 879-886.
5- Anonymous. 2006. Biofertilizer Manual, FNCA Biofertilizer Project Group. Japan Atomic Industrial Forum.
6- Archana D.S., Nandish M.S., Savalagi V.P., and Alagawadi A.R. 2013. Characterization of potassium solubilizing bacteria (KSB) from rhizosphere soil. BIOINFOLET-A Quarterly Journal of Life Sciences 10(1):
248-257.
7- Ashrafi-Saeidlou S., and Rasouli-Sadaghiani M.H. 2017. Potassium release kinetics from K-bearing minerals in presence of silicate-solubilizing microorganisms. Iranian Journal of Soil and Water Research 3: 639-649. (In Persian with English Abstract)
8- Badr M.A., Shafei A.M., and Sharaf El-Deen S.H. 2006. The dissolution of K and P-bearing minerals by silicate dissolving bacteria and their effect on sorghum growth. Research Journal of Agriculture and Biological Sciences 2(1): 5-11.
9- Barin M., Sadeghi S., Rasouli-Sadaghiani M.H., Sepehr E., Dovlti B., and Vahedi R, 2018. Influence of k- solubilizing fungi on potassium release from silicate minerals and some growth indexes on Corn (Zea mays L.).
Applied Soil Research 6(2): 96-108. (In Persian with English Abstract)
10- Benitez E., Nogales R., Elvira C., Masciandaro G., and Ceccanti B. 1999. Enzyme and earthworms activities during vermicomposting of carbaryl treated sewage sludge. Journal of Environmental Quality 28: 1099–1104.
11- Besharati H. 2001. Preparing appropriate medium for Thiobacillus and study of its interaction with VAM and grain yield of wheat. PhD Thesis, Tarbiat Modarres University. 212 p. (In Persian with English Abstract)
12- Besharati H., and Saleh Rastin N. 2000. Study of Thiobacillus bacterial inoculation effects along with sulfur to increase the absorption of phosphorus. Journal of Soil and Water Sciences 13(23): 1-39. (In Persian with English
Abstract)
13- Bin L. 1998. A study on how silicate bacteria GY92 dissolves potassium from illite. Acta Mineralogica Sinica 18(2): 234-237.
14- Box G.E., and Draper N.R. 2007. Response surfaces, mixtures, and ridge analyses. John Wiley & Sons.
15- Busato J.G., Lima L.S., Aguiar N.O., Canellas L.P., and Olivares F.L. 2012. Changes in labile phosphorus forms during maturation of vermicompost enriched with phosphorus-solubilizing and diazotrophic bacteria.
Bioresource Technology 110: 390–395.
16- Chapman H.D., and Pratt P.F. 1978. Methods of analysis for soils, plants and waters. P. 30-43. Division of Agricultural Sciences. University of California, Berkeley, USA.
17- Dix N.J., and Webster J. 1995. Fungal Ecology. Cahpman & Hall, Cambridge, UK. 57p.
18- Etesami H., Emami S., and Alikhani H.A. 2017. Potassium solubilizing bacteria (KSB): Mechanisms, promotion of plant growth, and future prospects A review. Journal of Soil Science and Plant Nutrition 17(4): 897-911.
19- Gangoliya S.S., Gupta R.K., and Singh N.K. 2015. Phytase production through response surface methodology and molecular characterization of Aspergillus fumigatus NF191. Indian Journal of Experimental Biology 53: 350- 355.
20- Girgis M.G.Z., Khalil H.M., and Sharaf M.S. 2008. In vitro evaluation of rock phosphate and potassium solubilizing potential of some Bacillus strains. Australian Journal of Basic and Applied Sciences 2(1): 68-81.
21- Glick B.R. 2012. Plant Growth-Promoting Bacteria: Mechanisms and Applications. Scientifica 2012: 1-15.
22- Han H.S., and Lee K.D. 2006. Effect of co-inoculation with phosphate and potassium solubilizing bacteria on mineral uptake and growth of pepper and cucumber. Plant, Soil and Environment 52(3): 130.
23- Kaushik P., Yadav Y.K., Dilbaghi N., and Garg V.K. 2008. Enrichment of vermicompost prepared from cow dung spiked solid textile mill sludge using nitrogen fixing and phosphate solubilizing bacteria. Environmentalist, 28:283–287.
24- Khoshrou B. Sarikhani M.R., and Aliasgharzad N. 2017. Application and non-application of sulfur in the formulation of Pseudomonas fluorescens phosphatic microbial fertilizer on Corn (Zea mays L.). Agricultural Science and Sustainable Production 27: 119-136.
25- Lian B., Wang B., Pan M., Liu C., and Teng H.H. 2008. Microbial release of potassium from K-bearing minerals by thermophilic fungus Aspergillus fumigatus. Geochimica et Cosmochimica Acta 72(1): 87-98.
26- Liu W., Xu X., Wu X., Yang Q., Luo Y., and Christie P. 2006. Decomposition of silicate minerals by Bacillus mucilaginosus in liquid culture. Environmental Geochemistry and Health 28(1-2): 133-140.
27- Meena V.S., Maurya B.R., and Bahadur I. 2014. Potassium solubilization by bacterial strain in waste mica.
Bangladesh Journal of Botany 43(2):235–237.
28- Meena V.S., Maurya B.R., Verma J.P., Aeron A., Kumar A., Kim K. and Bajpai V.K. 2015. Potassium solubilizing rhizobacteria (KSR): isolation, identification, and K-release dynamics from waste mica. Ecological Engineering 81: 340-347.
29- Mirseyed-Hosseini H., Gerdelidani-Fathi A., and Jabalameli M. 2017. Effects of elemental and bentonite sulfur on sulfur and phosphorous availability in calcareous soil and corn growth characteristics. Iranian Journal of Soil Research 1: 61-73. (In Persian with English Abstract)
30- Nancarrow L., Taylor J.H. 1998. The Worm Book: The Complete Guide to Worms in Your Garden. Ten Speed Press. 152p.
31- Norouzi S., Khademi H., and Shirvani M. 2012. The kinetics of K release from muscovite and phlogopite with organic acids. Journal of Soil and Water Research 42: 163-173. (In Persian with English Abstract)
32- Parmar P., and Sindhu S.S. 2013. Potassium solubilization by rhizosphere bacteria: influence of nutritional and environmental conditions. Journal of Microbiological Research 3(1): 25-31.
33- Pradhan N., and Sukla L.B. 2006. Solubilization of inorganic phosphates by fungi isolated from agriculture soil.
African Journal of Biotechnology 5(10): 850-854.
34- Prasad M.P. 2014. Optimization of fermentation conditions of phosphate solubilizing bacteria- a potential bio fertilizer. Merit Research Journal of Microbiology and Biological Science 2(2): 031-035.
35- Ravindran B., Dinesh S.L., John Kennedy L., and Sekaran G. 2008. Vermicomposting of solid waste generated from leather industries using epigeic earthworm Eisenia fetida. Applied Biochemical Biotechnology 151: 480–
488.
36- Rodriguez H., and Fraga R. 1999. Phosphate solubilizing bacteria and their role in plant growth promotion.
Biotechnology Advances 17:319-339.
37- Saha M., Maurya B.R., Meena V.S., Bahadur I., and Kumar A. 2016. Identification and characterization of potassium solubilizing bacteria (KSB) from Indo-Gangetic Plains of India. Biocatalysis and Agricultural Biotechnology 7: 202-209.
38- Senesi N., Miano T. M., and Brunetti G. 1996. Humic-like substances in organic amendments and effects on native soil humic substances. In Humic substances in terrestrial ecosystems. P. 531-593. Elsevier Science BV.
39- Sharmila M., Ramanand K., and Sethunathan N. 1989. Effect of yeast extract on the degradation of
organophosphorus insecticides by soil enrichment and bacterial cultures. Canadian Journal of Microbiology 35(12): 1105-1110.
40- Sheng X.F., and He L.Y. 2006. Solubilization of potassium-bearing minerals by a wild-type strain of Bacillus edaphicus and its mutants and increased potassium uptake by wheat. Canadian Journal of Microbiology 52(1):
66-72.
41- Shilpa M.E., and Brahmaprakash G.P. 2016. Amendment of carrier with organic material for enhancing shelf life of microbial consortium. Journal of Pure and Applied Microbiology 10(4): 2835-2842.
42- Somasegaran P., and Hoben H.J. 1994. Preparing a Range of Carrier Materials and Producing Inoculants. In:
Handbook for Rhizobia. Springer, New York.
43- Sparks D.L., and Huang P.M. 1985. Physical chemistry of soil potassium. P. 201-276. Potassium in Agriculture.
Soil Science Society of America, Madison.
44- Sparks D.L. 1987. Potassium dynamics in soils. P. 1-63. In Advances in soil science. Springer, New York.
45- Swetha S., Varma A., and Padmavathi T. 2014. Statistical evaluation of the medium components for the production of high biomass, a-amylase and protease enzymes by Piriformospora indica using Plackett–Burman experimental design. Biotechnology 4: 439–445.
46- Whitelaw M.A. 1999. Growth promotion of plants inoculated with phosphate-solubilizing fungi. P. 99-151. In:
Advances in Agronomy, Academic Press.
47- Whitelaw M.A. 2007. Growth promotion of plants inoculated with phosphate solubilizing fungi. Advances in Agronomy 69: 99-151.
48- Witek-Krowiak A., Chojnacka K., Podstawczyk D., Dawiec A., and Pokomeda K. 2014. Application of response surface methodology and artificial neural network methods in modelling and optimization of biosorption process.
Bioresource Technology 160: 150-160.
49- Xiao Y., Wang X., Chen W., and Huang Q. 2017. Isolation and identification of three potassium-solubilizing bacteria from rape rhizospheric soil and their effects on ryegrass. Geomicrobiology Journal 34(10): 873-880.
50- Zord C., Senbayram M., and Peiter E. 2014. Potassium in agriculture – status and perspective. Journal of Plant Physiology 171:656–659.
