1
و رامآ نیمز زا هدافتسا اب لیبدرا تشد رد کاخ یروش هشقن هیهت و یناکم تارییغت GIS
قرد یلق یدمحا الهش ولک یسابع ادیآ ،1
یروع یلعمسا رذابا ،2 3
1 - یلیبدرا ققحم هاگشناد ،کاخ یسدنهمو مولع دشرا یسانشراک یوجشناد
2 - یلیبدرا ققحم هاگشناد یملع تایه وضع
3 - لع تایه وضع یلیبدرا ققحم هاگشناد یم
هصالخ یم باسح هب ناهایگ دشر هدننکدودحم لماوع زا یکی کاخ یروش یروش یناکم تارییغت تخانش نیاربانب ،دیآ
کاخ همانرب و تیریدم تهج تسا یرورض قیقد یزیر
. هرهب شیازفا رد یدج تالکشم زا یکی کاخ یروش عوضوم یرو
یم یزرواشک تالوصحم یم هک ،دشاب
رب تسیاب اب ،یزرواشک رد درکلمع شیازفا یا
.ددرگ راهم حیحص تیریدم و هعلاطم
هتسد کاخ یدنب کمن لک تظلغ هب هجوت اب روش یاه
یم تروص لولحم یاه یم ار رتماراپ نیا هک دریگ
ا اب ناوت هزادن یریگ
تیاده کمک هب لولحم یکیرتکلا تیاده درک نییعت یکیرتکلا جنس
کاخ یروش یناکم راتخاس یسررب فده اب قیقحت نیا .
دادعت اب ،تسا رثوم کاخ یزیخلصاح رد هک 77
قمع زا بکرم هنومن 0
- 30 یتناس کاخ یرتم یاه
تحاسم اب لیبدرا تشد
000 اف .تسا هدیسر ماجنا هب عبرمرتمولیک هنومن طاقن هلص
مه زا یرادرب 3000
زا سپ .دوب رتم هداد ندوب لامرن یسررب
اه ،
یسررب تهج بسانم و میسرت یروش راگن شارپ مین یرامآ نیمز یاه
هداد هب یروئت لدم نیرت سپس .دش هداد شزارب اه
طیحم رد ArcMap
هنهپ هشقن دیدرگ هیهت کاخ یروش یدنب
هلصاح جیاتن . هک داد ناشن
لدم لدم نیرتهب یطخ
هداد یارب یدروآرب یم یروش یاه
ریداقم نیب .دشاب رتماراپ
.دراد دوجو طسوتم ییاضف راتخاس یسررب دروم یروش نیگنایم
هقطنم 49 / 0 یم .دشاب کاخ یروش هشقن هب هجوت اب هدرتسگ فیط دشر یارب یتیدودحم چیه ،هقطنم
زا ،ناهایگ زا یا
.درادن دوجو یروش ظاحل املک یدیلک ت : ,گنیجیرک,یناکم تارییغت ,کاخ یروش ArcMap
لیبدرا تشد ,
1 . همدقم
هرهب شیازفا رد یدج تالکشم زا یکی کاخ یروش عوضوم یم یزرواشک تالوصحم یرو
یم هک ،دشاب یارب تسیاب
یکیرتکلا تیاده .ددرگ راهم حیحص تیریدم و ریبدت اب ،یزرواشک رد درکلمع شیازفا جرا یرتماراپ (EC)
ح یبایزرا رد
یم کاخ یروش .دشاب
هزادنا یریگ هزادنا اذل .تسا عیرس و نازرا ،دامتعا لباق رتماراپ نیا یریگ
عابشا لگ هراصع EC
کاخ تسا کاخ یروش شجنس یارب لوادتم شور 0[
نیمز یاه شور زا یروش یناکم یریذپرییغت یسررب یارب .]
سباو ءزج لیلحت هب رداق هک یرامآ کاخ یناکم یریذپرییغت موهفم .دوش هدافتسا ،تسا یناکم یاهرییغتم ناکم هب هت
اه
یگژیو یخرب ریداقم هک تسا نیا نآ هلصاف هک یطاقن اب هسیاقم رد رواجم طاقن رد کاخ یاه
تهابش ،تسا رتشیب اه
[دنراد یرتشیب 7
.]
ناراکمه و قلطم یعناق شور زا کاخ یروش هشقن هیهت یارب
آ نیمز یاه نایب و دندرک هدافتسا یرام
هنیزه شهاک اب هارمه نیمز رتهب تیریدم یارب کاخ یروش هشقن هیهت هک دنتشاد رظن هب یرورض یرما یداصتقا یاه
یم دسر [ 9 ] هعلاطم یط رد . یا
رتلاو رامآ نیمز و ییایفارغج تاعالطا متسیس زا هدافتسا اب ار کاخ یروش یدنب هنهپ هشقن
ومن هیهت د [ 6 .]
توکس ناراکمه و ی شور
هیمورا تشد رد کاخ تایصوصخ یخرب یناکم شنکارپ رد ار یرامآ نیمز یاه
2
شور نیب زا هک دندومن نایب و دندرک هسیاقم صخاش دروآرب رد ار تقد نیرتالاب گنیجیرک شور یرامآ نیمز یاه
یاه
[دراد کاخ 3
هشقن هیهت و یروش یریذپرییغت هعلاطم رضاح قیقحت فده .]
هنهپ یدنب یم کاخ یروش .دشاب
2 . شور و داوم اه
تشد لیبدرا یکینوتکت هلاچ کی تروص هب ،لکش یضیب و عفترم و هدوب
دودح نآ تحاسم 000
عبرم رتمولیک
لوط(
90 ضرع و رتمولیک 20
یم )رتمولیک دودحرد یمیالم رعقم بیش یاراد و راومه رایسب ،تشد نیا .دشاب
0 / 0 دصرد
افترا .تسا تشد طسوتم ع
1300 تسایرد حطسزارتم هک
عفترم اب برغ بونج رد نآ هطقن نیرت 1000
و عافترا رتم
لامش رد هطقن نیرت تسپ اب
1200 عافترا رتم رارق
.دراد هدودحم رد یتاعلاطم هقطنم تیعقوم رد لیبدرا تشد ی
ییایفارغج 37
و هجرد 17 / 09 ات هقیقد 30 و هجرد 06 / 13 و یلامش ضرع هقیقد 90
و هجرد 49 / 0 ات هقیقد 90 و هجرد
76 / 32 .تسا هدیدرگ عقاو یقرش لوط هقیقد رد ،هعلاطم دروم هقطنم ندرک صخشم زا سپ قیقحت نیا ماجنا یارب
طیحم ArcMap داعبا هب مظنم یدنب هکبش کی رد
3000 × 3000 رتم عبرم .دیدرگ صخشم یرادرب هنومن طاقن لحم
ییایفارغج تاصتخم 77
هب هطقن تیعقوم متسیس ( یناهج بای
کمک هب ارحص رد سپس .دیدرگ لقتنم )GPS GPS
قمع زا یرادرب هنومن و تفای اه هنومن قیقد لحم 0
- 30 کاخ یاه هنومن .دیدرگ ماجنا بکرم تروص هب یرتمیتناس
هسیک طسوت کلا زا ندومن کشخ اوه زا سپ ،هدیدرگ لقتنم هاگشیامزآ هب ارحص زا یکیتسالپ یاه
2 لیم هداد روبع یرتمی
لگ هیهت زا سپ .دندش هراصع ،عابشا
تیاهن رد .تفرگ تروص ژویفیرتناس هاگتسد طسوت یریگ هراصع زا هدافتسا ابEC
هاگتسد طسوت عابشا لگ هداد عیزوت ندوب لامرن ،یرامآ نیمز یاهزیلانآ ماجنا یارب .دش یریگ هزادنا رتم EC
یرما اه
یارب روظنم نیمه هب ،تسیرورض مرن زا یرامآ لیلحت
رازفا SPSS16 زا یرامآ نیمز یاهزیلانآ یارب .دش هدافتسا
GS+
هنهپ و هیهت یارب و زا کاخ یروش هشقن یدنب
.دمآ لمع هب هدافتساGIS
3 . ثحب و جیاتن وههب لاههمرن هههکیئاجنآ زا ریداههقم عههیزوت ند
رتماراههپ نیمخت زا هدافتههسا یارههب یههساسا طرههش یههسررب دروههم رههگ
یم گههنیجیرک فوروههگوملوک یرتماراههپان نوههمزآ زا هدافتههسا اههب تمههسق نههیا رد اذههل دههشاب
- ندوههب لاههمرن ،فونوریمههسا
هداد مرن هتههسب زا هدافتههسا اههب اههه یرازههفا
SPSS16 [ تههفرگ ماههجنا
1،2 .] ب دروههم رتماراههپ یراههمآ فیههصوت رد یههسرر
لودج 1 .تسا هدامآ
لودج 1 - هعلاطم دروم رتماراپ یرامآ فیصوت Asymp.sig
( 2-tailed )
Kolmogorov-smirnov
Z یگدیشک یگلوچ ممینیم ممیزکام رایعم فارحنا نیگنایم
رتماراپ
0.054 1.344 0.56 0.28 0.76 1.31 0.1179 0.9444 EC(ds/m)
لودج –2 هبساحم یسررب دروم رتماراپ راگن شارپ مین
RSS R2 C /(CO+C) (Rang) CO
(Nugget)
CO+C
(Sill) لدم عون رتماراپ
5.435E-6 0.023 0.026 35546.6137 0.01385 0.01421 یطخ EC(ds/m)
3
یارب هداد یناکم یگتسبمه نییعت راگن شارپ مین ینحنم ،گنیجیرک شور زا هدافتسا اب یکاخ یاه
کاخ یروش یارب
یم یدروآرب لدم نیرتهب یطخ لدم هک دش میسرت لکش رد هجیتن هک دشاب
1 .تسا هدش هئارا
لکش 1 یروش راگن شارپ مین
یروش ریثات عاعش لکش اب قباطم 30096
هداد قوف هلصاف ات رگید ترابع هب ،تسا رتم آ زا دعب و دنتسه مه زا رثاتم اه
ن
یفداصت اهنآ نیب هطبار یم
.دوش هشقن و دروآرب هقطنم فلتخم طاقن یارب یروش ریداقم گنیجیرک شور زا هدافتسا اب
هقطنم شنکارپ طیحم رد نآ یا
ArcMap سالک و هیهت
لکش رد هک ،دش یدنب 2
.تسا هدش هداد ناشن هشقن هب هجوت اب
کاخ یروش یدنب هنهپ
، وش هک یروط دراد دوجو هعلاطم دروم یضارا یارب هنهپ هس زا رتمک هقطنم یر
2 رب سنیمز یسد
یم بسانم تشک یارب کاخ یروش ظاحل زا هقطنم زا یعیسو حطس رگید ترابع هب تسا رتم ندوب یزرواشک هک دشاب
یم بلطم نیمه دیوم زین تشد .دشاب
لکش 2 هنهپ هشقن اخ یروش هدش یدنب
ک (ds/m)
4 . هجیتن یریگ یروش هشقن هب هجوت اب ،کاخ
زا رتمک یکیرتکلا تیاده تیلباق هعلاطم دروم هقطنم رد 2
هدوب رتم رب سنمیز یسد
،
نازیم نیرتمک (EC
64 / 0 - 96 / 0 .دراد دوجو تشد ینایم تمسق رد ) هقطنم لک
تیدودحم دقاف یروش ظاحل هب یم
دشاب
یمن داجیا یلکشم ناهایگ بلغا تشاک یارب هک .دنک
د یارب هدش شزارب لدم نیرتهب هدا
یم یطخ لدم یروش یاه هب .دشاب
4
هشقن هدمع روط شور هئارا فده اب کاخ یروش یاه
یم هیهت یتیریدم یاه هنیزه شهاک اب نیاربانب ،ددرگ
یداصتقا یاه
یم رظن هب یرورض کاخ یروش هشقن هیهت .دسر
5 . عبانم
1 - ا .ف ،یلیئاکیم ،.م ،بوشآ رهش نب 1364
رامآ یاهشور و میهافم . رون مایپ هاگشناد تاراشتنا و پاچ زکرم .ی
.
2 -
،داژن نیسح
،یمیدق ،.ر.م .ف
ع . .1301 اب یرامآ لیلحت و هیزجت .ARC GIS VIEW
ناریا تعنص و ملع هاگشناد تاراشتنا .
3 - .ح .م ،نایدهم ،.ر ،یئوکسا یتوکس
، یدومحم
،.ش ، ینامرهق .ا ، 1306 . شور یخرب ییآراک هسیاقم یرامآ نیمز یاه
شیهپ یارهب شنکارپ ینیب
ینابغاب و تعارز رد یگدنزاس و شهوژپ .هیمورا تشد یدروم هعلاطم ،کاخ یروش یناکم 79:40
- 40 .ص
عناق -4 ی ،یدعاسم ،.ف ،یلامرخ ،.ع ،لوا ییاشاپ ،.ر.غ ،قلطم ا
. 1307 هشقن هیهت . کاخ هژیو تیریدم روظنم هب کاخ یروش ی
هعلاطم( روش یاه
ا زا یشخب :یدروم دلج ،یعیبط عبانم و یزرواشک مولع هلجم ،)الق قآ تشد قرش لامش یعارز یضار
10 هرامش ، 16 ، 02 - 70 .ص
5- Sparks, D.L. 1995. Environmental Soil Chemistry. Academic Press, INC.
6- Walter, C., McBratney, B. 2001. Spatial prediction of topsoil salinity in the Chelif Valley, Algeria, using local ordinary kriging with local variograms versus whole-area variogram. Australian Journal of Soil Research, 39(2):
248-259.
7- Wang, G., Gertner, G., Parysow, P., Anderson, A.B. 2000. Spatial Prediction and uncertainty analysis of topographic factors for the revised universal soil loss equation (RUSLE). Journal of Soil and Water Conservation.
55(3): 114 – 123.
5
Spatial Variation and Mapping of Soil Salinity in Ardabil Plain Using GIS and Geostatistic
.
, Esmali Ouric bA.
i Kalo Abbas Sh., Ahmadi Golidaraga,
a: Master Student of Science and Soil Engineering, University of Mohaghegh Ardabili;
b and c: Faculty Member University of Mohaghegh Ardabili; * Corresponding author:
*Corresponding author: [email protected]
ABSTRACT
Soil salinity is a limiting factor for plants growth. Therefore understanding the spatial variation of salinity is essential for accurate management of soil. Soil salinity is one of the serious problems in increasing the agricultural productivity, which should be restrained in order to increase agricultural productivity through correct management. Study and classification of saline soils take place according to the concentration of total soluble salts that this parameter can be determined by measuring the electrical conductivity of saturated paste extract. The aim of this research is investigation of spatial structure for soil salinity that affecting soil fertility. This study has been conducted with 77 soil samples of 0– 30 cm depths at Ardabil plain in area of 800 km2. The distance between samples was 3500 meters. After checking the normality of data, salinity semivariogram draw for geostatistic surveys and most appropriate thoretical model fitted to the data. Then soil salinity map produced in the ArcMap. The results showed that the linear model is the best estimation model for salinity data. There is a moderate spatial structure between the measured values of the parameter.
According to the soil salinity map, there is no salinity limitation to the growth of a wide variety of plants in studied region.
Keywords:Soil Salinity, Spatial Variation, Kriging, ArcMap, Ardabil Plain
