Research Paper
Identifying and prioritizing housing indicators of low-income groups based on a perceptual-mental approach A Case Study the Bojnurd city
Mehran Alalhesabi a, Abdolhadi Daneshpour a, Roozbeh Dadjou a,
a. Department of Urban Planning, Faculty of Architecture and Urban Planning, Iran University of Science and Technology, Tehrn,Iran
A B S T R A C T A R T I C L E I N F O
The category of housing is a multifaceted and at the same time escalating issue. In this regard, the provision of housing for the low-income classes has a double complexity due to the greater vulnerability and lower ability of their users. Adopting a suitable policy requires a realistic understanding of the needs of users and their definition of desirable housing. Since the ideal housing is a relative concept that is defined abstractly, therefore, effective role-playing in this area requires knowing the mental frameworks of the users. Extracting housing indicators with a perceptual- mental approach in order to identify the needs, expectations and priorities of low-income groups is the important goal of this research. For this purpose, grounded theory research method has been chosen. As a case study, the city of Bojnord, which is the center of one of the deprived provinces of the country and has faced the migration of various groups from low-income strata, has been selected. Summarizing the results showed that the users' concern was more about the residential environment, so that 75%
of the codes in the form of 12 indicators were dedicated to this issue. Other codes are related to the residential unit and mostly 8 indicators have been extracted. Allocation of these indicators to the four categories extracted from the theoretical foundations shows the priority of social aspects (41%) and physical aspects (35%) in evaluating the quality of residence. This research can be a basis for targeted housing planning for low-income groups based on the perceptual-mental approach in order to prioritize the real needs of users.
Housing quality,
perceptual-mental approach, housing indicators,
housing for low-income groups,
Bojnord city.
26 March 2022 2 June 2022 28 July 2022
133-148
. Corresponding author (Email: [email protected])
Copyright © 2022 The Authors. Published by University of Tehran. This is an open access article under the CC BY license (https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/).
Citation: Dadjou, R., Alalhesabi, M., Daneshpour, A. (2022). Identifying and prioritizing housing indicators of low-income groups based on a perceptual-mental approach A Case Study the Bojnurd city.
Journal of Geographical Urban Planning Research, 10 (1), 133-148.
http://doi.org/10.22059/JURBANGEO.2022.335793.1631
Journal of Geographical Urban Planning Research, 10 (2), 2022
Extended abstract:
Introduction
The housing category is a multifaceted and at the same time intensifying issue. In this regard, the provision of housing for low- income groups has a double complexity due to the greater vulnerability and lower ability of their users. Adopting a suitable policy requires a realistic understanding of the needs of users and their definition of desirable housing. Since the ideal housing is a relative concept that is defined abstractly and cultural desires, needs and economic conditions can have different definitions, therefore, effective role-playing in this field requires knowing the mental frameworks of the users.
Methodology
In order to extract indicators, a qualitative method of the grounded theory type has been chosen. This method was introduced in the criticism of methods arising from positivist thinking. In terms of theoretical principles, contextual theory is based on the social interpretivist paradigm. Since in this research specifically the viewpoints of the beneficiaries are desired, the extraction of indicators relying on the opinions of the beneficiaries (low- income groups as target groups in policy making) has been considered. Considering the dual approaches of extracting residential satisfaction indicators, in this research, the indicators have been extracted from both the perspective of the expert-oriented approach and the psychological-perceptual approach. In the expert-oriented approach, based on the review of domestic and foreign researches, a set of indicators has been extracted, which can also provide the theoretical sensitivity required in the cognitive psychology approach.
Based on this, a series of in-depth interviews have been conducted with residents and the analysis of these interviews has provided a basis for extracting indicators. In the following, the interviews were analyzed with a systematic coding method and central categories were determined. These core categories are finally refined and most of the indicators extracted from users' perspectives are presented. As a case study, the city of Bojnord, which is the center of one of the deprived provinces of the country and has faced the migration of various groups from low-income groups, especially after the
establishment of North Khorasan Province in 2013, has been selected.
Results and discussion
The results of the interviews conducted with the residents showed that they emphasize different aspects to describe the current conditions of their housing. In order to better analyze these features, they are classified into two categories: housing indicators and residential environment indicators. Most of the indicators extracted from the interviews were in the residential environment group, and it was significantly more common than the other group. A total of 12 subcategory indicators of residential environment quality have been identified. In general, 75% of the codes were related to this group of these indicators.
Among them, the most important issue has been related to access to public services.
Considering that the investigated samples include the target neighborhoods of the housing provision programs for low-income groups in the city of Bojnord, and these neighborhoods often have significant deficiencies in terms of access to services.
Neighborhood safety and access to public transportation are closely followed. Peace of the neighborhood and access to urban centers are two other indicators that are very frequent.
Therefore, it can be stated that these items are among the most important indicators with higher priority.
In the field of housing and the quality of residential units, a total of 8 indicators have been identified, which account for 25% of the frequency of codes. According to the frequency of the codes of the sub-set of indicators, it can be stated that the cultural compatibility of the residents is in the first rank and the ability to pay housing costs is in the second rank. Responding to the residential needs of the residents and the strength of the buildings are also among the other indicators with higher relative frequency.
Summarizing the results showed that the users' concern was mostly about the residential environment, so that 75% of the codes in the form of 12 indicators were dedicated to this issue. Other codes are related to the residential unit and mostly 8 indicators have been extracted. Allocation of these indicators to the four categories derived from theoretical foundations shows the priority of social
aspects (41%) and physical aspects (35%) in evaluating the quality of residence.
Conclusion
Reviewing the theoretical literature shows the consensus on the necessity of abandoning one- dimensional and quantitative perspectives in the evaluation of housing quality, which can be seen in the consideration of qualitative aspects and subjective indicators in this field.
Nevertheless, the expert-oriented approach is still considered the dominant approach in assessing housing quality. Researches based on subjective approaches have shown that relying on the views of residents and their lived experience can lead to different indicators. This distance between the expert- oriented views and the indicators derived from the living experience of the residents has also become a controversial topic in the world literature, and researchers have pointed out the gap between these views. While researches based on expert-oriented approaches lead to a wide range of indicators in different aspects, researches based on the perceptual-mental approach lead to a brief and selected set of indicators that from the perspective of the residents in Assessing the desirability and
quality of housing has been the most important.
Therefore, it is better to pay attention to the perceptual-mental approach in housing programs in addition to the usual procedures to understand the expected needs and priorities of the beneficiary groups. Identifying these things helps to direct investments towards the most important priorities and in this way, in addition to providing a higher level of satisfaction, targeted use of limited resources is also carried out.
Funding
There is no funding support.
Authors’ Contribution
Authors contributed equally to the conceptualization and writing of the article.
All of the authors approved thecontent of the manuscript and agreed on all aspects of the work declaration of competing interest none.
Conflict of Interest
Authors declared no conflict of interest.
Acknowledgments
We are grateful to all the scientific consultants of this paper.
هلاقم یشهوژپ
و ییاسانش تیولوا
یدنب صخاش یاه نکسم هورگ یاه یدرکیور یانبم رب دمآرد مک یکاردا
- ینهذ
هعلاطم یدروم
: درونجب رهش
نارهم یلع یباسحلا -1
،یزاسرهش هورگ ،یزاسرهش و یرامعم هدکشناد
تعنص و ملع هاگشناد نارهت ،
ناریا ،
دیس روپشناد یداهلادبع -
هورگ زاسرهش ی
، ،یزاسرهش و یرامعم هدکشناد هاگشناد
ملع و تعنص نارهت ، ناریا ،
وجداد هبزور -
ناریا ،نارهت ،تعنص و ملع هاگشناد ،یزاسرهش و یرامعم هدکشناد ،یزاسرهش هورگ
هلاقم تاعلاطا هدیکچ
ناگژاو یدیلک :
تیفیک
،تنوکس درکیور یکاردا -
،ینهذ صخاش یاه
،نکسم نکسم
هورگ یاه مک
،دمآرد رهش درونجب .
خیرات تفایرد :
06 / 01 / 1401
خیرات یرگنزاب :
12 / 03 / 1401
خیرات شریذپ :
006 / 05 / 1401
.صص 148 - 133
هلئسم نکسم هلوقم نیعرد و یهجودنچ یا
نکسم نیمأت اتسار نیا رد .تسا هدنوش دیدشت لاح
بیسآ هب هجوت اب دمآرد مک راشقا نییاپ ییاناوت و رتشیب یریذپ
هرهب رت نآ نارادرب یگدیچیپ اه
بسانم تسایس ذاختا .دراد یفعاضم عقاو تخانش مزلتسم
هرهب زاین هب تبسن هنایارگ و نارادرب
نآ فیرعت ییاجنآزا .تسا بولطم نکسم زا اه هک تسا یبسن یموهفم بولطم نکسم هک
هب یم فیرعت یعازتنا تروص شقن اذل دوش
تخانش مزلتسم هزوح نیا رد رثوم ینیرفآ
بوچراچ هرهب ینهذ یاه صخاش جارختسا .تسا نارادرب
نکسم یاه یکاردا درکیور اب
- ینهذ
هب تیولوا و تاراظتنا ،اهزاین ییاسانش روظنم هورگ یاه
نیا هجوتدروم فده ،دمآرد مک یاه
هنیمز هیرظن قیقحت شور ،روظنم نیدب .تسا شهوژپ باختنا یا
،یدروم هنومن .تسا هدش
ناتسا زا یکی زکرم هک درونجب رهش هورگ ترجاهم اب و هدوب روشک مورحم یاه
یاه زا فلتخم
باختنا ،هدوب هجاوم دمآرد مک راشقا عمج .تسا هدش
هغدغد هک داد ناشن جیاتن یدنب
هرهب هب هدوب ینوکسم طیحم صوصخ رد رتشیب نارادرب هنوگ
هک یا 75 بلاق رد اهدک دصرد 12
صاصتخا عوضوم نیا هب صخاش رد و هدوب ینوکسم دحاو اب طبترم اهدک ریاس .تسا هتفای
بلاغ 8 صخاش جارختسا صخاش نیا صیصخت .تسا هدش هتسد هب اه
جرختسم هناگراهچ یدنب
ناشن یرظن ینابم زا هبنج تیولوا هدنهد
( یعامتجا یاه 41
( یدبلاک و )دصرد 35
رد )دصرد
یم شهوژپ نیا .تسا تنوکس تیفیک یبایزرا همانرب یارب ییانبم دناوت
نکسم دنمفده یزیر
هورگ کیور رب ینتبم دمآرد مک یاه یکاردا در
- هب ینهذ تیولوا روظنم یعقاو یاهزاین هب یهد
هرهب .دشاب نارادرب
1 . هدنسیون لوئسم Email:[email protected]
:دانتسا وجداد ، هبزور ؛ یلع یداهلادبع دیس ،روپشناد و نارهم ،یباسحلا .
( 1401 .) ییاسانش و تیولوا یدنب صخاش یاه نکسم هورگ یاه مک دمآرد رب یانبم
یدرکیور یکاردا - ینهذ هعلاطم یدروم : رهش درونجب هلجم . شهوژپ یاه یایفارغج همانرب یزیر یرهش 10 ، ( 1 ،) 148 - 133 .
http://doi.org/10.22059/JURBANGEO.2022.335793.1631
همدقم نکسم هب ناونع رامش هب یرهش عماوج رد یساسا و هیاپ یاهزاین زا یکی یم
دیآ زا هک هبنج یاه فلتخم یم دناوت تاعامتجا رب
.دشاب راذگرثا یناسنا اذل
نیمأت و بسانم نکسم تنوکس روخرد
هب ناونع زا یکی هغدغد یاه تسا حرطم مهم .
کهد یاه یلااب
رد ییلااب باختنا تردق و لمع یدازآ هعماج یدمآرد نیمأت
یتنوکس یاهزاین دنراددوخ
ات دنراد ار ناکما نیا و بسانم
نیرت
هب هجوت اب ار نکسم یدنمزاین
یاه .دنیامن باختنا دوخ یلاحرد
هک و باختنا تردق دمآرد مک راشقا هنیزگ
یاه شیپ ار یرتدودحم
دنرادور یارب بولطم طیارش هب یبایتسد و طیارش رییغت ناکما اذل نآ
اه رتراوشد ناوت راشقا نیا هکنیا هب هجوت اب .تسا نیمأت
عوضوم اذل دنرادن ار دازآ رازاب رد دوخ یاهزاین نیمأت
رامش رد دمآرد مک راشقا یارب بسانم نکسم تلاسر
یاه یلصا تلود اه
هب صوصخ رتمک عماوج رد هعسوت
هتفای .دراد رارق نکسم لکشم
هورگ یاه مک یاهروشک رد دمآرد لاحرد
هعسوت ان زا یش هبرجت
،لیلد نیمه هب .تسا یرهش طاقن هب ییاتسور یحاون زا ترجاهم و تیعمج دشر دمایپ هک تسا موادم و عیرس ینیشنرهش یاهروشک یاهرهش لاحرد
هعسوت لباق نکسم یاضاقت اب یرهش طاقن ریاس زا رتشیب ، یارب تعاطتسا
هورگ یاه مک یرهش دمآرد
دنتسه هجاوم (
Golubchikov,2012:60
).
رد نکسم و نیمز یمسر رازاب یدمآراکان نیمأت
یمامت یاهزاین هورگ
اه هب صوصخ هورگ
یاه ،دمآرد مک تلود
اه زا ریزگان ار
رد دودحم عبانم و نکسم نارحب تدش .تسا هدومن هصرع نیا هب دورو نیمأت
نتفای تیمها بجوم نکسم یاهزاین همانرب
یزیر
هدیجنس و عقاو هنایارگ نیا رد .تسا هدش هنیمز
ییاجنآزا هک یلصا فده تلود
اه تیاهنرد نیمأت بولطم نکسم هورگ
یاه دمآرد مک یم
دشاب هغدغد اذل تیفیک
یشخب یتسیاب
هب ناونع یشخب ییادج ریذپان زا تسایس یاه هاگدید نیا هزورما .دوش ظاحل تلود هتفریذپ
هدش نکسم هب هجوت دوبمک هک تسا
هورگ یاه تسا هداد شهاک ار یرهش یگدنز تیفیک ،نییاپ یدمآرد
(Emmanuel, 2011:484)
یاهدمایپ اذل . یب
یهجوت هب
رد نکسم تیفیک تسایس
یراذگ اه هن اهنت هورگ یاه تحت ار دمآرد مک ریثأت
.تسا راذگرثا زین یرهش هعماج لک رب هکلب هداد رارق
زا یکی ماگ یاه نیداینب نیمأت نش ،بسانم نکسم تخا
عقاو هنایارگ یتنوکس یاهزاین هورگ
یاه دمآرد مک هب
ناونع هرهب نارادرب
ییاهن تسایس اه و همانرب یاه یتلود نیمأت طسوت و هدوب یعازتنا یموهفم تنوکس تیفیک تشاد هجوت یتسیاب .تسا نکسم
فلتخم نابطاخم هب
تروص کاردا یتوافتم یم
دوش . م موهفم ییامنزاب رد عوضوم نیا هجوت و تعاطتسا لباق نکس
هتساوخ یاه
هورگ یاه و تسا هدش دادملق مهم رایسب زین دمآرد مک هاگن
یاه و ینوریب تشادرب یاه هداس هناراگنا هک ار نآ هب هراگنا یا نگمه
لیلقت یم دهد بیسآ از یفرعم هدش ( تسا
2020 lik et al, a
.)M
ننوکنوم (1
2018 ) یب یهجوت یعقاو یاهزاین هب هورگ
یاه فده
زا ار بیسآ یاه رد یدج همانرب
یزیر هک تسا هدومن یفرعم نکسم یم
دناوت .دوش رجنم عبانم فلاتا هب تسردان ییامنزاب
هورگ یاه زین نگمه هورگ کی ناونع کی هب یرهش دمآرد مک هلمجزا
هنیمز نیا رد مهم عناوم یفرعم
هدش ناققحم و تسا
ذاختا موزل هب تبسن هاگدید
یاه عقاو ارگ هنای هب یاج لیمحت بلاق یاه رادشه ینهذ هداد
دنا (
Talocci & Boano, 2018: 1
.)
زین هورگ نیا لخاد یلااب عونت هب
هطساو و تردق و یرادروخرب حطس هرهب
یدنم یعامتجا طباور زا هنوگره
هاگدید یاه ناسکی
ار رگن موکحم هب هداس یراگنا یم دیامن (
Wang et al, 2020
.) رد اذل ههد یاه ریخا هلصافاب رکفت زا نتفرگ تابثا
ییارگ رد رییغت و
هجوت ،اهراجنه هدرتسگ
یرت یاهدرکیور هب یکاردا
یواکاو ،اهدرکیور نیا رد .تسا هدیدرگ فوطعم ینهذ و بوچراچ
یاه ینهذ
هورگ یاه فده هب ناونع ییانبم لباق اکتا و اهزاین تخانش یارب هتساوخ
اه رامش هب یم دیآ . انش نیا ییاس هتساوخ
اه یکی اهزاین و
زا ماگ یاه هئارا ریسم رد هیلوا خساپ
ییاه نکسم هلئسم هب رادیاپ هب
صوصخ یاهروشک رد لاحرد
هعسوت هدرمشرب ( تسا هدش
Liu
& Ong, 2021
.)
و اهزاین نیا ییاسانش اب هتساوخ
اه یم ناوت صخاش یاه هب ار بولطم نکسم هویش
یا عقاو هنایارگ زا و دومن نییبت نآ
اه یارب
همانرب یزیر و یزاس میمصت ، میمصت
یریگ رد ییارجا تامادقا و هژورپ
یاه نیمأت نکسم هورگ یاه .درب هرهب دمآرد مک نیا
1 . Monkhonen
135
هلجم شهوژپ یاه یایفارغج همانرب
یزیر یرهش ۀرود ، 10 ۀرامش ، 2 ، ناتسبات 1401
هک تسا یعوضوم نونکات
ماظن رد همانرب یزیر و تسا هدنام عقاو لوفغم نکسم هژورپ
اه هاگدید نتفرگ رظن رد نودب هرهب
نارو و
اب نییاپ هب لااب زا یهاگن همانرب
یزیر و هدشارجا دنا هاگدید نیا . یم
دناوت نکسم نایم هلصاف داجیا و ییادج ثعاب نیمأت
هدش و
بولطم نکسم هورگ
یاه هرهب رو فادها هب لوصح رد یعنام هب و هدش همانرب
یاه نیمأت .دوش لدبم نکسم نانکاس هتسیز هبرجت
رتسب و هنیمز هب هجوت و همانرب
یاه نکسم هب ناونع زا یکی هویش یاه هجوت روم فاکش نیا هب نداد ششوپ هتفرگرارق
تسا
(
Croese et al, 2016:242
.) لیلحت یاه نکسم تیفیک زا مدرم هبرجت رب ینتبم هضرع
هدش مهارف ار ناکما نیا ، یم
دنک هب ات
یتخانش عقاو هنایارگ نکسم تیعضو زا تسد
تفای (
Baker & Lester,2017:146
.) یاهدرکیور ذاختا هزورما اذل عقاو
هنایارگ و
همانرب یزیر فده هعماج اب هب
روظنم و فاکش نیا ششوپ مه
اتسار ندومن همانرب یاه نیمأت فده هعماج تاراظتنا اب نکسم
هجوتدروم هتفرگرارق
دنا .
درونجب رهش زکرم
یلامش ناسارخ ناتسا هک تسا
یاراد و مورحم یناتسا زا ییلااب رامش
هاگتنوکس یاه ییاتسور رامش هب
یم دیآ . زا یکی ناتسا نیا مورحم
نیرت ناتسا یاه زا روشک حطس
یدنب تیعضو شخب نکسم رامش هب یم
دیآ . ( و یدزیا
،ناراکمه 1394 .) درونجب رهش نارجاهم دورو نایرج ضرعم رد هتشذگ زا
هب صوصخ زا ییاتسور نارجاهم
هورگ یاه یدمآرد
رهش نیا اقترا زا سپ دنور نیا هک تسا هدوب نییاپ هاگیاج هب
.تسا هتفای تدش ناتسا زکرم نارجاهم یلااب رامش اب هجاوم
هب صوصخ زا نارجاهم
هورگ یاه و دمآرد مک تیدودحم
یاه بجوم نکسم و نیمز رازاب رد دوجوم نکسم لکشم ات تسا هدش
.دیآ رامش هب رهش نیا رد مهم یلضعم هراومه شلات هب رجنم تیعضو نیا
تلود یارجا یارب هژورپ
یاه هب خساپ یارب یفلتخم
تسا هدش اهزاین نیا هک
ًابلاغ و اهزاین هب تبسن نییاپ هب لااب زا هاگن و ینوریب فیرعت اب هتساوخ
یاه نابطاخم همانرب
یزیر و
دشارجا ه دنا یسررب هب یرگید هیواز زا ات تسا هدش یعس شهوژپ نیا رد . یگژیو
یاه بولطم نکسم هورگ
یاه هتخادرپ دمآرد مک
و تاحیجرت یلجت یارب یلاجم دناوتب ات تسا هتساوخ
یاه یعقاو هورگ یاه رد فده همانرب یاه نیمأت .دروآ مهارف نکسم
یرظن ینابم
هاگدید زا بولطم نکسم هورگ
یاه دمآرد مک
راذگرثا ی م طابترا و ی
نا هافم ی م ک یف ی ت ک و تنوکس یف
ی ت گدنز ی عوضوم هب ی
بدا رد قافو دروم ی
تا رظن ی .تسا هدش لدبم
رد نکسم راذگرثا شقن هب هجوت اب ناققحم هبنج
یاه گدنز فلتخم ی
،اهراوناخ عبطلاب شقن ار نآ ک رد یف ی ت گدنز ی سب نانکاس ی
را
هتسجرب هتسناد دنا . رتارف نکسم زا
مهارف اهراوناخ ندیزگ ینکس یارب یلحم و هدوب هانپرس کی یم
دیامن . نیازا ور یقیمع هطبار
نکسم نایم تیفیکاب
.دراد دوجو یگدنز یهاگتماقا هب یسرتسد
تیاضر شخب زا یکی هدنزرا نیرت هبنج یاه یگدنز یفرعم هدش
و تسا هب ناونع رد مهم یرصنع لکش
یهد هدرادناتسا هب دارفا یگدنز یا
هجوتدروم هتفرگرارق
تسا (
Streimikiene,
2014:140
.) نآ یطیحم طیارش و نکسم شقن هب
ناونع زا دارفا یدنمتیاضر نازیم رد راذگرثا یلماع یگدنز
ناش تسا هدش
(
Wastaway,2006
).
زین ترب هلمجزا و نکسم هک تسا یناققحم یگژیو
یاه نینکاس یدنمتیاضر و هافر رب ییازسب تاریثأت دجاو ار نآ یم
دناد .
رظنزا ،هدوب تعاطتسا لباق ،هتشاد دارفا یارب یفاک اضف ،هدوب تحار و نما دیاب نکسم وا تصرف
ییاه سح اقترا و داجیا یارب
دارفا دوجو هب ( دروآ مهارف دوخ نینکاس یارب ار شمارآ و هدروآ
Bratt,2002:13-26
.) م زا رتارف یعقاو یانعم رد نکس دحاو
ینوکسم فیرعت
هدش لصاح بولطم ینوکسم طیحم و نکسم دنویپ زا تنوکس تیفیک و یم
دوش . زا زین تعاطتسا لباق نکسم
هبلغ دیابن و تسین ینثتسم هاگدید نیا هبنج
یاه رجنم موهفم نیا فیرعت رد یفیک داعبا یشومارف هب یداصتقا دوش
(
Liu &
Ong, 2021
.)
ناقهد روپ شناراکمه و
( 1398 ) ار بولطم نکسم موهفم ،تنوکس تیفیک تیروحم اب یشهوژپ رد هجوتدروم
رارق هداد دنا .
زا رتارف بولطم نکسم هبنج
یاه ،ینهذ داعبا زا هعومجم ،یکیزیف ناور
یتخانش زین ار یعامتجا و یکاردا و یمرب رد
دریگ . زورما
ینوکسم طیحم و مدرم نایم هطبار آ
ن اه رامش هب یطیحم یسانشناور رد مهم یتاعوضوم زا یم
دیآ زا یکی ینوکسم طیحم اریز
هتسجرب نیرت طیحم اه ،ناراکمه و یرمعم( تسا یرشب تشذگرس رد 1398
: 727 هب شیارگ یارب ییانبم عوضوم نیمه .)
یاهدرکیور یکاردا
.تسا هدومن مهارف
نامه روط ،دش هراشا نادب هک طیحم و نکسم
بولطم ینوکسم وناخ یارب و هدوب ینهذ یعوضوم
را اب بسانتم اه هاگتساوخ
یاه
یداصتقا طیارش و اهزاین ،یگنهرف یم
دناوت هکنیا هب هجوت اب .دشاب هتشاد یتوافتم فیراعت هژورپ
یاه نیمأت نکسم فدهاب نیمأت
ارجا دمآرد مک یاهراوناخ زاین یم
دنوش نیا تاراظتنا و اهزاین ییاسانش ، رگ
هو اه هب ناونع هرهب نارو نیا ییاهن حرط
اه تیمها زا
رد ییلااب تسایس
یراذگ اه و همانرب یزیر یاه .تسا رادروخرب نکسم هورگ
یاه یلصا نیبطاخم هک دمآرد مک حرط
اه و
همانرب یاه رامش هب یتلود یم
دنیآ ، هب رداق نکسم و نیمز یمسر یاهرازاب رد هک دنتسه ییاهراوناخ زا هتسد نآ نیمأت
یاهزاین
و دوخ عبطلاب یحطس هب یبایتسد لباق
لوبق تنوکس تیفیک زا یمن
دنشاب . هجوت تلود اه هب هبنج یاه رد یفیک همانرب یاه نیمأت
نکسم یم دناوت اب نیمأت حطس لباق لوبق تارثا ،تنوکس تیفیک زا ی رد تدمدنلب
هزوح یاه عیسو رت زا نیمأت هبنج یاه ار یکیزیف
یگدنز رد هورگ
یاه ( دیامن قیوشت فده
Malik & Roosli, 2022
.) یلع مغر هتسد یدنب نیبطاخم حرط
اه و همانرب یاه یتلود
ناونع اب هورگ یاه یتسیابن و هدوبن نگمه هورگ نیا هک تشاد هجوت یتسیاب ،دمآرد مک تشادرب
یاه تاحیجرت ،اهزاین زا ناسکی
و هتساوخ اه نآ اه .تشاد
یاهدرکیور ییاسانش
صخاش یاه نکسم
نکسم هب تبسن اهدرکیور رد تلاوحت ریس اب ماگمه یهارمه زورما ،
هبنج یاه بولطم نکسم نییبت رد نکسم یمک و یفیک
هجوت و مه نامز تایبدا رد قافو دروم یعوضوم هب ینوکسم طیحم و نکسم هب همانرب
یزیر .تسا هدش لدبم نکسم هب هجوت اب
یسررب یاه ،هتفرگ تروص هب
یلکروط دوجوم یاهدرکیور
ییاسانش هنیمز رد صخاش
یاه نکسم هب هتسدود یاهدرکیور
یاهدرکیور و روحم سانشراک ناور
یتخانش - یکاردا هقبط یدنب حیضوت همادا رد و هداد
هدش .تسا
د )فلا ی هاگد ک سانشرا :روحم
رد ای ن دی هاگد تارظن ک
،ناسانشرا انبم
ی مامت ی یسررب اه و مصت ی تام هطوبرم رارق یم دریگ و هب هطساو یارب هک یشقن نیمه
رظن رد سانشراک هتفرگ
هدش هب تروص هدرتسگ یا دقندروم عقاو هدش .تسا ( ننوکنوم 2018
رورم اب ) شهوژپ
یاه ماجنا هدش رد
ههد یاه 1970 و 1980 هس ، نیا یدمآراکان تهج هدمع لیلد شور
اه لیذ حرش هب ار عمج
یدنب تسا هدومن و
تیاهنرد تیمها
شور اه ار یتنس یاهدرکیور زا روبع و هناقلاخ ی هب
ناونع ماظن رد مازلا کی همانرب
یزیر .تسا هدومن هیصوت نکسم
ای
ن تاعلاطم رجنم هب اسانش یی لی تس عماج ی زا لماوع راذگریثأت رد یک فی ت یعقاو حم ی ط س ک تنو ی هدشن .تسا
مدع
قافتا رظن ناصصختم رد
،دادعت هام ی ت داعبا ساسا ی یک فی ت حم ی
،ط هورگ یدنب ای ن داعبا و
...
اب کی د ی رگ هب یروط هک تح ی
کی ک سانشرا رد نامز یاه توافتم تارظن فلتخم ی ار ناونع ک هدر تسا
.
تباث
هدش تسا ک ه رد ش ک ل ک ل ی
، ک ناسانشرا و
مدرم صصختمریغ رب
ور ی لماوع نییعت هدننک یک فی ت حم ی ط قفاوت مزلا ار
دنرادن . ای ن لماع هب ناونع مهم نیرت لماع حرطم هدش تسا (
Monkonen,2018
).
ای ن رد لاح ی تسا ک ه اتن ی ج هب تسد هدمآ اح یک زا نآ تسا ک ه هفلؤم یاه شجنس یک فی ت حم ی ط ی ساسا رب ور
کی در ک سانشرا
روحم اب شجنس یاه هلصاح زا رظنم غ ی ر ک اس( ناسانشرا ک
تهابش )نان ک
م ی دنراد (
Van poll,1997
.) سنلا ی گن و زنارام رد لاس
1969 رد ی دنتفا ک ه یبایزرا یاه همانرب ری ناز رب ور ی یگژیو یاه دحاو اسمه ی گ ی وگخساپ ی یبایزرا یاه اس ک نان زا دحاو
اسمه ی گ ی هدوبن و تن ی هج دنتفرگ ک ه همانرب ری ناز رتشم و ی ( نا بابرا عوجر و طیحم تیفیک زا یناسکی تشادرب ) هفلؤم
یاه هدنزاس
نآ هتشادن دنا نچمه . ی یرگید هعلاطم ن رد
لاس 1972 هک فدهاب ییاسانش یاهریغتم
نییعت هدننک مک یاهراوناخ یدنمتیاضر
توافت هک داد ناشن زین دش ماجنا نکسم زا دمآرد هتسجرب
یا وجو ناسانشراک و نانکاس هاگدید نایم نایم هسیاقم جیاتن .دراد د
137
هلجم شهوژپ یاه یایفارغج همانرب
یزیر یرهش ۀرود ، 10 ۀرامش ، 2 ، ناتسبات 1401
ییاهریغتم نانکاس هاگدید زا هک
یروآدرگ هدش اهنت هک داد ناشن دوب هدش تسرهف ناققحم طسوت هچنآ اب دوب 11
لوا یگژیو
ب طسوت ی ش زا نی م ی زا نابطاخم اس
ک ن هب ناونع لماوع سب ی را مهم قلت ی هدش دنا یقاب و 30 زا یگژیو نآ
اه تیمها دقاف هدوب
دنا
.
(Carp et al,1976)
یاهدرکیور هب تبسن لابقا رانک رد یتاعلاطم نینچ عقاو
هنایارگ شجنس و نکسم تیعضو یبایزرا رد کاردا
نانکاس هنیمز زاس یسررب و هعلاطم رد یتلاوحت صخاش
یاه .دیدرگ نکسم رد هک تسا یعوضوم نیا
شهوژپ یاه زین دیدج
هجوتدروم ( ننوکنوم .تسا هدوب
2018 جوت مدع ) یاهدرکیور هب ه
عقاو هنایارگ رد عبانم فلاتا یارب یلماع ار همانرب
یزیر نکسم
اناوب و یچولت .تسا هدومن یفرعم (1
8 201 لیمحت هب تبسن ) بلاق
یاه رادشه روحم سانشراک یاهدرکیور هب اکتا و ینهذ
هداد دنا . )ب دی هاگد یسانشناور -
:یکاردا
یگدنز تیفیک هرهب
نارو باختنا و هویش
یاه تاعوضوم زا ،نآ شجنس یارب بسانم ثحبدروم
رد شهوژپ یاه هزوح ریخا
تنوکس تیفیک هلوقم .تسا نکسم
ًابلاغ ینوریب و نییاپ هب لااب زا یهاگن اب فیرعت
هدش لیلد هب و تسا یب
یهجوت یاهزاین هب
یعقاو هورگ یاه فده داقتنادروم هتفرگرارق
دنا (
Monkkonen, 2018: 168
.) حرطم هنیمز نیا رد هک یدیدج یاهدرکیور
هب هجوت ،دنتسه هاگدید
یاه و یعقاو نیبطاخم تشادرب
یاه نآ اه داهنشیپ ار نکسم تیعضو زا هدومن
دنا . لیلحت یاه رب ینتبم
نکسم تیفیک زا مدرم هبرجت هضرع
هدش مهارف ار ناکما نیا ، یم
دنک یتخانش هب ات عقاو
هنایارگ نکسم تیعضو زا تسد
تفای
(
Baker & Lester,2017:146
).
هاگدید نیا رد فلاخرب
هب تبسن نانکاس هاگدید ،نیشیپ درکیور دحاو
کسم ون ی طیحم و
یبایزرا و نیودت رد ینوکسم صخاش
یاه عقاو طیحم و درف لباقتم یریذپرثا رب درکیور نیا داینب .دراد رارق هجوت زکرم رد نکسم
( تسا
Altman and Rogoff,1987
) ا . هطبار نی هب
ناونع لباقتم هطبار کی فیرعت
هدش رد طیحم و درف نآ رد هک تسا
رگیدکی رب یلماعت یدنیارف هتشاذگ رثا
و هب تروص رثا لباقتم یم
دنریذپ . هب روط حم رب مدرم لاثم ی
رثا دوخ یگدنز ط یم
دنراذگ و
ای حم تیفیک لزنت هب رجنم رما ن ی
ط یم دوش تحت یفنم لکش هب ار نکاس تعیمج ،یطیحم دب طیارش ،رگید یوس زا . ریثأت
رارق
یم دهد ا . ی ن ور کی در رب اپ ی ه حوطس توافتم اردا ک حم ی ط ی بطاخم ی ن رارق دراد .
ماجنا درکیور نیا اب هک یتاعلاطم رد یم
دوش ،
ًابلاغ زا نابطاخم هتساوخ
یم دوش ک ه ارش ی ط س ک تنو ی یلعف ناش ار رب ور ی کی
هعومجم زا یگژیو یاه یک فی ت طسوت همانشسرپ و
یا هبحاصم ورردور زرا ی با ی ک دنن . هیزجت لیلحتو یرامآ خساپ یاه خساپ ناگدنهد
فدهاب ییاسانش صخاش
یاه یبسن تیمها یبایزرا ای و طیحم تیفیک صخاش
اه ای یگژیو یاه تیفیک هب هجوت اب ینوکسم
تروص هدش کرد یطیحم یم
دریگ نیا یلصا فده . یسررب
اه ییاسانش ، یگژیو
یاه تسا ینوکسم طیحم مهم (
Van poll,
1997:18
.) هب یلکروط یم ناوت تشاد راهظا هاگدید
یاه هب هجوت اب روحم سانشراک هب تبسن یرگن یعازتنا
کاردا هرهب نارو
دقندروم عقاو هدش دنا . تنوکس تیفیک تاعلاطم لوحت ریس ناشن
هدنهد هب شیارگ یاهدرکیور
یکاردا هجوت هاگدید نیا رد .تسا
مه نامز نیا .دنتسه لئاق طیحم ینیع و یدبلاک تایصوصخ زین و هدهاشم دروم طیحم اب رظان درف یفطاع تلاماعت هب هفلؤم
اه
یتیهام
ًاقلطم و هتشادن یعطق و ینیقی هبنج و هتشادن ینهذ ای ینیع یم
ناوت یرتسب دن لباق
اکتا نکسم تیفیک ییاسانش یارب
.دنروآ مهارف ن یفن ار ققحم شقن درکیور نیا تسا رکذ هب مزلا
یم دیامن یبایزرا دنیارف رد یلاعف شقن زین نانکاس یارب هکلب ،
.تسا لئاق 3 - و اهرایعم صخاش
یاه نکسم یدنمتیاضر یبایزرا تایبدا رد
یرظن :
و یاهرایعم رورم صخاش
یاه یسرربدروم رد
شهوژپ یاه فلتخم ناشن هدنهد عونت هاگدید اه و هقبط یدنب یاه فلتخم
هدافتسادروم هک تسا هنیمز نیا رد
یم دناوت ناشن هدنهد ندوب هدرتسگ هفلؤم
یاه .دشاب نکسم تیعضو رد راذگرثا
شخب نیا رد یدادعت
زا شهوژپ یاه یلخاد همانرب یزیر نکسم ( زع ی ز
،ی 1384 - لم ک ی یخیش و
، 1388 - فر یع ی نا ،ناراکمه و
1393 - دئاق ،ناراکمه و یتمحر 1396
- ،یگنج و رف یرباص 1396
- ،ناراکمه و لاخلخ هنب یمیرک 1397
- و یروشآ نارگید
،
1 .Talocci & Boano
1400 - ،هداز یبا و هدازآ 1401
هک ) تهج یریگ هنیمز رد یصخشم و فافش و اهرایعم
صخاش یاه نکسم یبایزرا هتشاد
دنا ،
تهج نیمأت ققحم یرظن تیساسح هب
روظنم عمج یدنب صخاش اه ، یسرربدروم هتفرگرارق
دنا .
زا یکی شهوژپ یاه رد هک ی لاس
یاه ریخا عوضوم هب هقبط
یدنب صخاش یاه طسوت تسا هتخادرپ نکسم یبیبح و یروشآ
ماجنا هدش ، نآ اه دندقتعم یگنهرف و یعامتجا ،یسایس ،یداصتقا داعبا رب
هلئسم یدنم هدوب رثؤم نکسم هتکن .
لباق هجوت نیا رد
هب هژیو هجوت شهوژپ صخاش
یاه یفیک و یمک .تسا تعاطتسا لباق ینوکسم
( و یروشآ ،یبیبح
1400 ، 225 )
ناونع تحت دوخ شهوژپ رد ؛ناراکمه و نایعیفر
« دروم ،رهم نکسم یتنوکس تیفیک زا نانکاس یدنمتیاضر نازیم شجنس
نادهاز رهش رهم یسانش
» ، صخاش یاه توافتم یرظنم ار نکسم هجوتدروم
رارق هداد دنا زا و نآ اه و هاگدید شجنس یارب
هب تبسن نانکاس تارظن تیفیک زا تیاضر
هرهب دوخ تنوکس لحم هدرب
دنا ( ،ناراکمه و نایعیفر 1393
: 143 ،) رد یزیزع
شهوژپ ناونع اب ی
« لحت یل ی اج رب ی هاگ نوگرگد و ی صخاش یاه رهش نکسم ی
ا رد ی نار
» تلاوحت دنور هب تسا هداد ماجنا
صخاش یاه و تسا هتخادرپ روشک رد نکسم نآ
اه تسا هتسناد ینورد و ینوریب لماوع زا رثأتم ار ،یزیزع(
1384 : 25 ).
یناهج تاعلاطم رد نآ یبایزرا و تنوکس تیفیک هقباس
یا هنیمز نیا رد یددعتم تاعلاطم و هتشاد ینلاوط ماجنا
هدش رد .تسا
شهوژپ نیا هب
روظنم جارختسا صخاش یاه نینچمه و روحم سانشراک هاگدید قباطم نکسم تیفیک یبایزرا نیمأت
تیساسح
هاگدید قباطم یرظن ناور
یسانش
،یکاردا عماج تاعلاطم زا یخرب ماجنا
هدش یسرربدروم یارب ییانبم و
عمج یدنب و هقبط یدنب
صخاش اه هتفرگرارق .تسا
م زا یکی زا طوسبم یتسرهف هک عجرم عبان صخاش
اه سلاجا نیموس رد هک تسا یشرازگ ،هدومن هئارا
( تاتیبه 2015 شرازگ نیا رد .دش رشتنم ) هعومجم
یا زا صخاش اه یارجا یارب تیقفوم
زیمآ تسایس یاه نکسم هدشداهنشیپ
رد هک تسا هتسدود
صخاش یاه لوصحم هب فوطعم و1
صخاش یاه دنیارف هب فوطعم هقبط2
یدنب هدش هتکن .تسا لباق
هجوت رد
،دنس نیا دیکأت
هب هجوت موزل رب تیعقاو
یاه یبایزرا و هعماج عقاو
هنایارگ یارجا زا لصاح جیاتن همانرب
اه نیا زا رگید یکی .تسا
شرازگ اه طسوت طوسبم تعاطتسا لباق نکسم یلم داهن
لاس رد3
2008 هئارا هدش هک تسا هعومجم یا زا 721 خاش لماش ار ص
یم دوش . یلع مغر زا عونتم و هدرتسگ هنماد نیا صخاش
اه
ًابلاغ رد شهوژپ اه ، همانرب اه و تسایس یاه هدیزگ هعومجم ،نکسم
زا رتارگ صخاش یاه رارق انبم نکسم یم
دریگ نیا زا یکی . شهوژپ
یاه بلاج هجوت هنیمز نیا رد هعلاطم
یا هک تسا طسوت
شناراکمه و یبلاوفا (4
2018 ییاسانش رب زکرمت اب ) صخاش
یاه نکسم رب رثوم یدیلک ماجنا
هدش شهوژپ نیا رد .تسا اب
زکرمت
،یدیلک لئاسم رب هعومجم
یا زا صخاش اه رد هنیمز یاه تسیز یطیحم یعامتجا ، -
یداهن و یداصتقا ،یگنهرف هئارا
هدش .تسا
یتاعلاطم یددعتم
رادیاپ هعسوت میداراپ نداد رارق انبم اب هب
شنیزگ یفرعم و صخاش
یاه تنوکس تفیک یبایزرا هتخادرپ
دنا .
لنرک و یجریس (5
2002 ) هب اکتا اب یعامتجا و یداصتقا ،یدبلاک داعبا
هعومجم یا زا صخاش اه تنوکس تیفیک شجنس یارب ار
یگیاسمه یاهدحاو رد نامزاس
یهد هدومن دنا . ه و دیر شناراکم (6
7 0 20 ) یانبم رب نامزاس هیرظن
یعامتجا یاه هعومجم 7
عونتم یرت زا صخاش اه یعامتجا ،طیحم تسیز داعبا رد ار -
یانبم ار یداهن و یداصتقا ،یگنهرف یسررب
یاه هنیمز رد دوخ
رارق تنوکس تیفیک هداد
دنا و . تارستنوم و نوتسنی (8
2008 ) هباشم یدرکیور اب زین هعومجم
یا و اهرایعم زا صخاش
اه ار
ییاسانش هدومن دنا هتکن . لباق هجوت .تسا ناشدوخ ینوکسم طیحم و نکسم هب تبسن نانکاس تاحیجرت هب هجوت شهوژپ نیا رد
هچنآ نیا هعومجمرد شهوژپ
اه لباق هجوت .تسا نیا زراب یگژیو شهوژپ
اه هجوت مه نامز هب هبنج یاه فلتخم هب صوصخ داعبا
و یعامتجا ز
تسی یطیحم نکسم زا بانتجا و کت
یدعب .تسا ییارگ هدیزگ نیع رد یرگن
1 . Outcome indicators
2 . Process indicators
3 . National Affordable Homes Agency (NAHA) 4 . Afolabi et al
5 . Sirgy and Cornwell 6 . Rid et al
7 . socialinstitutions 8 . Winston and Montserrat
139
هلجم شهوژپ یاه یایفارغج همانرب
یزیر یرهش ۀرود ، 10 ۀرامش ، 2 ، ناتسبات 1401
شهوژپ یاه نکسم رب زکرمت اب زین ی هورگ
یاه دمآرد مک ماجنا
هدش هژیو هجوت صوصخ رد یرظن قافو ناققحم نایم رد .تسا
هیشاح هب هورگ نیا هب هدنار
هدش .دراد دوجو نکسم نیبطاخم زا ( لئوناما
2011 رب زکرمت اب ) یگژیو
یاه نیا صاخ هورگ
اه
هب صوصخ رد نییاپ تردق نیمأت
یفرعم هب نکسم تیبولطم زا یلقادح یحطس هعومجم
یا زا صخاش یاه نکسم یفیک و یمک
ققحم نیا .تسا هتخادرپ هبنج
یاه دروم ار یعامتجا دیکأت
جا تیلک تیوقت اب هک تسا هتشاد راهظا و هداد رارق یعامت
یم ناوت هب
.دومن کمک راشقا نیا نکسم تیفیک دوبهب نیکمیرتسا
(1
2014 ) تنوکس تیفیک یسررب هب هورگ
یاه یناوتیل رد دمآرد مک
.تسا هتخادرپ ققحم نیا
هعومجم یا زا تیدودحم یاه
و ینوریب نیمه
روط شنیزگ یانبم ار هنیمز طیارش صخاش
اه هداد رارق
و تسا تیاهنرد نکسم یلام راب و ینوکسم طیحم ،نکسم تیفیک داعبا هب هجوت اب هعومجم
یا زا صخاش اه ار هب روظنم شجنس
هعماج رد نانکاس تنوکس تیفیک .تسا هدومن یفرعم
هنیلام و رنیلوم (2
2013 اب ،) دیکأت و ییارگ لقادح زا بانتجا رب کت
یدعب
نکسم تیفیک یبایزرا رد یرگن هورگ
یاه ،دمآرد مک یعامتجا ،یداصتقا دعب راهچ ره هب هجوت
- ،یگنهرف تسیز
یطیحم و
ار یدبلاک هجوتدروم
رارق هداد دنا .
دنیآرب و تاعلاطم زا لصاح جیاتن یسررب
یاه هتفرگ تروص ناشن
یم دهد رد ناققحم شهوژپ
یاه هب رتدیدج صخاش
یاه
هجوت ینوکسم طیحم و ینوکسم دحاو حطس ود ره رد نکسم هتشاد
دنا راذگرثا بولطم نکسم نییبت رد ار حطس ود ره و
هتسناد دنا ییاوتحم ظاحل هب و رگید یهاگدید زا . رظن هب
یم دسر هقبط یدنب هناگراهچ صخاش
یاه رد نکسم هبنج
یاه ،یداصتقا
و یدبلاک ،یگنهرف و یعامتجا تسیز
یطیحم ار یم ناوت هب ناونع دنیآرب ک دومن دادملق هزوح نیا رد تاعلاطم یاهدرکیور اب ه
.تسا راگزاس زین هنیمز نیا رد حرطم دیدج هرامش لودج رد تاعلاطم نیا زا لصاح جیاتن
1 عمج یدنب دیدرگ .تسا ه
لودج 1 . صخاش یاه نکسم تیفیک یبایزرا
هقبط یدنب صخاش
اه عبنم
یدبلاک
ینوکسم یاهدحاو دصرد نکسم تلایهست زا رادروخرب
و حلاصم زا هدافتسا هویش
یاه
نیون تخاس تلکسا رد یفرصم حلاصم عون
انب ماگنهب و رثوم یرادهگن و ریمعت ینوکسم یاهدحاو دصرد یساسا ریمعت دنمزاین نامتخاس رمع و انب تمدق
حلاصم بسانت هدافتسا
هدش اب
بآ طیحم یاوهو ماوداب نکاسم تبسن یوگلا و ینامتخاس حلاصم عون تخاس نآ داعبا و لکش ،اضف حرط و
نامتخاس حرط ینامتخاس مکارت
نکسم یاهوگلا رد باختنا یدازآ لاغشا حطس طایح و سارت ،نکلاب هب یسرتسد راوناخ یاهزاین اب حرط بسانت و اتتنب یتتحارط رد لتتماعریغ دتتنفادپ لوتتصا تتتیاعر هطوحم یاه ینوکسم بسانم طابترا و فلتخم یاهاضف هزادنا نآ
اه
ناکم هرهب یارب تسرد یبای و اهدحاو مامت یدنم
نایم زاب یاضف نآ
اه دیشروخ رون زا
دوجو وردوخ کراپ یارب بسانم یاضف ینوکسم یاهدحاو هب جورخ و دورو تلوهس یرادروخرب و ینامتخاس تاررقم و طباوض زا تیعبت ینوناق یاهزوجم زا ،ناراکمه و نایعیفر
1393
،یزیزع 1384
یتمحر دئاق ،ناراکمه و 1396
،ناراکمه و یصوصرم 1400
Streimikiene, 2014
NAHA2008
Hussey et all, 2018
یداصتقا
فرصت هوحن و تیکلام عون /ینهر( ینوکسم دحاو هراجا
یا ،
)یکلم ،تمدخ ربارب رد /یناجم نکسم ندوب یمسرریغ
زاجمریغ نکسم نازیم رازاتب رد یراجیتتسا نکتسم تعاطتتسا تیلباق خرن
یمسر نکسم ماو تخادرپزاب هوحن و
هب نکسم ماو تبسن
دمآرد هنیزه مهس لک رد ینوکسم لزنم یاه راوناخ هنیزه
،هداز یبا و هدازآ 1401
،یبیبح و یروشآ 1400
،یزیزع 1384
و رف یرباص ،یگنج
1396
Rid et al., 2017
1 . Streimikiene
2 . Mulliner & Malliene
