шығыстарында және табыстарында бөлу қажет. Мұндай жағдайларда мінсіз есепті тек теориялық тұрғыдан жасауға болады, іс жүзінде ең жоғары дәлдікке ұмтылу керек, бұл өз кезегінде, тек қана аналық кәсіпорындарда да, еншілес кәсіпорындарда да есепке алуды мінсіз ұйымдастырғанда және кәсіпорындардың дұрыс жоспарлануы кезінде (әсіресе,
"дошкаларда" өздерінің "қыздары" пайда болғанда, яғни бас кәсіпорынға "немерелері" және тізбек бойынша) мүмкін.
Қорыта айтқанда қаржылық есепті шоғырандыруда топтастырылған түрде жалпы топ бойынша істің жай-күйін дәл көрсете алатын есептердің шығуын ой елеусіз күтуге болады.
Қаржылық есептерді шоғырландырудың мұндағы басты мақсаты кәсіпорындар тобының қаржылық есептерінің көрсеткіштерін оның қызметінің көрсеткіштерін бірыңғай пакетте ұсыну мақсатында біріктіру және үндестіру болып табылады.
Әдебиеттер:
1. Миддлтон Д.Бухгалтерский учет и принятие финансовых решений». М.:
«Аудит», ИО «ЮНИТИ», 1997г.
2. Модеров С.В. Консолидация финансовой отчетности: достигнутое и новое //
Аудитор. 2012. № 4.
3. Э. С. Хендриксен, М. Ф. ван Бреда. Теория бухгалтерского учета. М.:
«Финансы и статистика», 2000г.
УДК 336.6
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТІЛІК АУДИТІН ҰЙЫМДАСТЫРУ МЕН ЖҮРГІЗУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Нағыметуллаева Мөлдір Мейрімханқызы
«Мемлекеттік аудит» кафедрасының магистранті
Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті, НұрСұлтан, Қазақстан Республикасы
Ғылыми жетекшісі –А.Н.Ракаева
Бухгалтерлік есеп дара кәсіпкерлер мен ұйымдардың операциялары мен оқиғалары туралы ақпаратты жинаудың, тіркеудің және қорытудың Қазақстан Республикасының
«Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы» заңымен, сондай-ақ есеп саясатымен регламенттелген тәртіпке келтірілген жүйесін білдіреді. Нарықтық қатынастар жағдайында бухгалтерлік есеп ақпараттары мен мәліметтерін пайдаланушылардың мақсаты бәсекелестік тұрғыда болатындығынан ақпараттарды пайдаланушылар мен өзара ақпарат алмасушылар арасында қарама-қайшылықтар да болуы мүмкін. Сондықтан ақпараттар жүйесі түсінікті, әрі қарапайым жолдармен аса бір сапалы және жоғары деңгейде орындалуы керек. Ақпаратардың мағынасы мен ақпараттар жүйесі тиісті тұтынушыларға хабарланған кезде капитал рыногының және қаржы салымшыларының экономикалық мүмкіндіктерін біліп отыруға болады.
Қаржылық есеп беру қаржы менеджерінің қызметін ақпараттық қамтамасыз ету ретінде қаржылық есеп беруді ішкі және сыртқы пайдаланушыларға жіктеу.
Шаруашылық фактілерін жіктеу. Ұйымдардың шаруашылық қызметінде іске асырылған шаруашылық фактілері міндетті түрде экономикалық және заңдылық мән мен мағынада болады. Әрбір шаруашылық фактілерін талдау мен теңестіру, бағалау мен жіктеу және тиісті шоттар номенклатурасына қарай топтастырып жазу, сондай-ақ фактілерді экономикалық және заңдылық маңызына сай сипаттаудың атқаратын рөлі зор.
Есептің қай түрі болмасын экономикалық үрдісті басқарудың динамикалық моделін құруға қызмет атқаруы керек. Басқаруды модельдеу ешқашанда біржақты болмайды. Есеп
і ің і і і і , і ( , ),
ә і і ғ ( і ) ң ө
ғ . ш і і і ің ң і і ,
ш ғ ө , ө
і і ғ і і. Кө ші і ғ ің і ш ш ші
ші і .
ғ ғ і ө ө і і ә ә і
ш ө .
і . Е ің і і і
ә ғ ғ ш ш і і ғ , - ө і і і
і ің ғ ғ ң ғ ғ і ғ ғ . [12
.,1
ә і і і і ің і ө і і
ғ , і ә і ө і і ш
ің і і ә і , ң ғ ғ і
ң і ғ ғ ғ ғ . і
ің і ш ң ә і і
. і ің і і і і ің і ғ ,
ң і ң ғ і ш
ө і ә і ө і і і і і. [13 .,1 ]
і і і і ғ і . і
, і ; ә ғ ә
і і і і і і і і і і .
ш ң ғ ғ ә ә і і
і і ші і ің ә і ң і і
і і і і .
ің і .
ің - і і ЕС-2 Х ЕС
ә 5 . ң іші :
1 - і . і і ің і і і
і ғ ш і , і і і і і;
2 - .
і ің ң і і і і ш ғ ө і;
3 - ш ң ғ ; ш ң
ғ ө і ш ғ ө і ө і і
, ә ө і ө і , і ің
ң і ш ң ;
4 - ғ ө і . К ғ ө і
ң і , ң ң ғ і і
ш ғ ң , ң і ғ і ө і ің
ә і, ә ғ ө і
і- ң і і ә ғ ң ө
ө ө ің ;
5 - .
і і і ш .
Ш ғ ә і і і і ғ , ң
ә ( ә і ің ө і ғ ің ш іші 25
ә і 10000 ң ң (С 433- ), -
ңі і ң і і ш ( і ) ғ ғ
і ә і ө і ің ш ш
ғ ЕС-1 ә ә і ғ і і і
і ( ә і-Кі ) ө і. [2]
Кі і ш ә ө і і, і і . ө і
ә Кі ң ңғ і ғ ің ө і і,
ғ і ә і ің ә ә і ің ө і ( ғ )
.
Кі і і і ә ө і ө
ә і ің ә ә і ің ө і ( ғ ) і [3]
Кі ә і і і і і
і і і ң ә ғ
ә і і , і ш ң і і ә ө
я ә і :
3- ш ғ ә ш ө і і -1 і;
4- ш ғ ә ө і і -2 і;
7- ш ғ ә ш ә ш
ң і ө і і -5 і;
8- ш ғ ә ө і ші ң і ө і і -
6 і;
9- ш ғ ә ң ө і ө і і -7 і;
11- ш ғ ә я і ө і і -9 і;
12- ш ғ ә і і ің
ғ ө і і -10 і;
13- ш ғ ә і і ө і і
я ө і і -11 і;
16- ш ғ ә -13 і.
ңі і я ң і і ң ә
і ш ғ ә і і і і ң
ғ ң ә ш ш ғ ө і і ө і ші ң ғ С-1
ә ш ш я ғ і
ш ң і і ә ғ ә і і ө і ә
і і :
1 - і . і і ің і і і
і ғ ш і , і і і і і;
2 - я . П
і ің ң і і і і ш ғ ө і;
5 - .
і і і ш .[4 .,1 ]
э і: , , ,ш ғ ,
, ш ғ . , і ә ғ ғ
і і э і .
- ә і ө ғ ә і
ғ , ш э і і . ғ
ш э - і ш ң ә ң
ң і і ә і і і [4 ]
і - ә і ің ң ө ғ
ғ і і, э ң
ш ғ ә ғ . П ш ғ і - ғ
і ің і -ә і і :
1. С я і і і ғ ғ ө і іш я ғ
ө ің ғ ө і і і
і і і ғ ө ;
2. ә і ө і ғ і і
ғ і .
ы ы і ш - ы ы і і і, і і,
і і шығы ы ш і і ш ш ы ы і. ш үші
ш ы ы :
1. үші ұ - үші ш ы ың
ш ы ың ы ың ы ы үші ы ы
ғ і і і і і ұ ы ы ы ы. Мі
үші ұ - ұ ш ы ың ү і і ің ш ы ың
ы ың ы і ы ғ і
ы ғ ы ғ ы ің і ұ ы ы ы ы;
2. і ұ - ұ ы ы ұ ы ғ
і і ы і , і ы ғы і ы ш
ү і і і ү і .
ы ы ың і і ы ы і і і ың і і і
ы ы ы. ың іші ы і і і і і ы ғ ы:
К ң ;
і ;
і ;
ы ы ы ;
ы ;
ы ы і і.
К ң ( ы ш ) - ің і ы ңі
ы ы . ң і ы ы ғ ғы і ің ү і
ы ың і ы ы ы ы ы ы ғ ү і і і.
і ( ұ ы ы ы ) - і ы ың ы
і і і ы ы ы
1- . ы ы і і і ұ ы ы ы
ы ы і і і ің ы ы ің ы ы
. ы ы і ы , ы ы і ғ ы.
І. ы - :
1. К і ы ы ы
ғ ұ ы
2. Іш і ы ың ү і ы
3. ы і і і
і і і ғ
ІІ. ің ы ы
ұ
ІІІ. ы ғ
ұ ы
№1 ү і
( ү і і ғ )
№2 ү і
, і
№3 ү і ш
ғ ы ы ың
і
№4 ү і
К і і ің
і
шы ығы
ың ш
ы ы
ы ғ
ұ ы ың ы
ы ы і
і
ы ы ы
ы ің
ы ы
ы і
ы ы ің
і ің і 200
ұ ғ ә і, ә і ө і ғ
. ұ і і і .
і і і і і і і і ү і і і і і
ғ і і і ү і [5 .,5 ]
, ң ғ ғ ә ә і
і і ғ ( ү і і і і і ғ ) і і ө і
ә ғ і і і і і і. і і і ү і і
і ің ұ , і ә і і
ә ғ - ө і ің і і ң
і і ә і .
л лғ ә р:
1. Ш . ., . ., і і : ұ , ғ ә
і: ұ ./2012 .-508 .
2. « » ң №304-1 20.11.1998 .
(ө і )
3. « і ғ » ң №412-2 13.05.2003 . (ө
)
4. « і і і і і » ң №220-І 22.04.1998 .
(ө )
5. . . . і і: .- : Э , 2005.-400 .
. .
657.01
Х
р лл Эл р яр ч
. . . , - ,
– Ш . .
,
. И
,
.
. . , « »
,
, ,
. Х
17 1988 .
,
, -
, . Х
, ,
,
.
. .
