4734
4. Богданов М.С. Юридическая ответственность: основание, виды, субъекты.
Автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата юрид.
наук. - М., 1998.- 23 с.
5. Тиунов, О. И. Международное гуманитарное право. Учебник / О.И.
Тиунов. - М.: Норма, Инфра-М, 2016. - 320 c.
6. Котляров, Иван Иванович Международное гуманитарное право / Котляров Иван Иванович. - М.: Юрлитинформ, 2016. – 871 с.
ОЖ 341.9
АВТОРЛЫ Ы ТЫ ОР АУ Ж НЕ ОНЫ ХАЛЫ АРАЛЫ М ДЕНИ ЫНТЫМА ТАСТЫ ТА Ы Р ЛІ
Жазылова Гул наз Ердаулеткызы [email protected]
Л. Н. Гумилев атында ы Еуразия лтты университет Халы аралы ы маманды ы Х -33 тобыны студент
ылыми жетекш с – Сейдеш Б. Б.
За зд кс з даму ст нде. м рд жа а салалары пайда болуына байланысты, жа а леуметт к атынастар алыптасып, с йкес нше б л атынастар объективт за ды реттеуд ажет етед . Б ндай жа а салаларды б р интеллектуалды ы саласы. аза станда лемн к птеген бас а елдер нде сия ты, авторлы ы ж мысты ма саты мен адiр- асиетiне, сондай-а оны зiрлеу дiсiне арамастан, авторлы шы армашылы н тижес болып табылатын ылым, дебиет ж не нер туындыларына таралады. Бас аша айт анда, шы армашылы ты кез-келген н м , аншалы ты д рыс, этикалы ж не бас аларды ызы ушылы танытатынына, сондай-а оны жасаушыны алай б лд рет н не арамастан, авторлы ы ты ор алуына жатады.
А паратты лемдег е басты таратушысы аламтор болып табылады.
аз рг уа ытта жа анды жел рб р о амны м р нде ма ызды р л ат арады. Жыл сайын б к л лемд к аламтор ке тара ан сайын танымал болып барады. М мк н, б л аламторда рт рл а парат алу, б л су ж не тарату а жетк л кт м мк нд к беру не байланысты. Себеб , б л детте те о ай. к н шке орай, адамдар аламтор жел с нде сыныл ан ерк нд кт те о ай пайдаланады, б л фактор р арай осы салада ы авторлы ы тарды барлы жерде б зылуына сер етед . р т рл сайттар мен форумдар жасаушылар б тен талант есеб нен з н байытады.
4735
А паратты желі жа анды болып табылады, я ни оны жер бетіндегі барлы адамдар пайдалана алады. Т жірибе аламторды толы ымен ба ылау м мкін емес екенін к рсетеді. Осы м селе б кіл лемде адамдарды біріктіретініне арамастан, аламторда ы а паратты пайдалануды жалпы ы ты режимін райтын ж не осы а паратты пайдалану н тижесінде авторлы ы ты б з аны шін жауапкершілікті амтамасыз ететін бірде- бір за актісі жо . Сонды тан о амды дамытуды азіргі кезе інде а паратты ортаны ы ты реттеу мемлекет оны зыретті органдарыны тарапынан тиісті назар аудару а ж не осы салада ы бір атар жетілдіруді ж зеге асыру а тиіс.
Авторлы ы пен байланысты е танымал халы аралы нормативтік- ы ты актілер - 1886 жыл ы 9 ырк йектегі деби ж не к ркем туындыларды ор ау туралы Берн конвенциясы ж не Авторлы ы туралы жалпы а орта Конвенция. Дегенмен, б л за намалы актілер аламторда авторлы ы ты ор ау м селесіне назар аудармайды. Б л факт аламтор ортасыны ке жерлерінде ылыми ж мыстарды, аудио ж не бейнежазбаларды оса ал анда, кез келген н рсені табу а болатынына сер етуі м мкін. Жазасызды , а паратты пайдалануда к рінетін кедергілер мен шектеулерді болмауы - б л адамдарды оз аушы к ші. Жо арыда айтып тілген нормативтік- ы ты актілермен оса лем бойынша интеллектуалды меншік ы ы саласында ы мынадай бір атар халы аралы шарттар абылдан ан:
- Фонограммаларды жасаушыларды фонограммаларды р сатсыз к беюінен ор ау туралы конвенциясы (Женева, 29.10.1971 ж.);
- Орындаушыларды , фонограмма жасаушыларды ж не хабар тарату йымдарыны ы тарын ор ау туралы халы аралы конвенция (Рим, 26.10.1961 ж.);
- ДЗМ -ны авторлы ы туралы шарты (Женева, 20.12.1996 ж.);
- ДЗМ -ны орындау ж не фонограмма туралы шарт (Женева,
20.12.1996 ж.);
- нерк сіптік меншікті ор ау туралы Париж конвенциясы (20.03.1983 ж.);
- 2000 жыл ы 1 маусымда Женевада абылдан ан Патент ы ы туралы
шарт;
- 1970 жылы 19 мамырда бекітілген Патент кооперациясы туралы келісім;
- 1994 жыл ы 9 ырк йекте абылданып, 1995 жылы 12 тамызда к шіне енген Еуразиялы патентік конвенция;
- 1971 жылы 24 наурызда абылдан ан Халы аралы патенттік жіктеу туралы Страсбург келісімі.
«Зияткерлік меншік» термині 90 жылдарды басында ылыми айналым а ж не аза стан Республикасыны за намасына кірді. Зияткерлік меншік объектілерін - нертабыстарды, пайдалы модельдерді, нерк сіптік
4736
лг лер мен тауар белг лер н ор ау - т уелс з аза станны мемлекетт к реттеу н жа а ба ыты.
аза стан Республикасы АК 125-бабына с йкес азаматты немесе за ды т л аны шы армашылы интеллектуалды ызметтi н тижелерiне ж не олар а те естiрiлген за ды т л аны дараландыру ралдарына, жеке немесе за ды т л аны зi орындайтын ж мысыны немесе ызметiнi нiмдерiне (фирмалы атау, тауар белгiсi, ызмет к рсету белгiсi ж не т.б.) ерекше ы ы танылады. Шы армашылы интеллектуалды ызметтi н тижелерi мен ерекше ы тарды (интеллектуалды меншiктi ) объектiсi болуы м мкiн даралану ралдарын пайдалануды шiншi жа тар ы иеленушiнi келiсiмiмен ана ж зеге асырылады [1]. М ндай а паратты р сатсыз алып тастайтын немесе згертет н, не тарату ма сатында тарататын, импорттайтын ж не жалпы ж ртты назарына ж не т. б. ы а айшы рекеттер жасайтын адамдар а арсы ажетт шаралар абылданады.
Р-да зи ткерл к менш к объект лер аза стан Республикасыны
«Авторлы ж не саба тас ы тар туралы», 1999 жыл ы 13 шiлдедег
«Селекци лы жетiстiктердi ор ау туралы», 1999 жыл ы 16 шiлдедегi патент туралы за , 1999 жыл ы 26 ш лдедег «Тауар та балары, ызмет к рсету белг лер ж не тауар шы арыл ан жерлерд атаулары туралы», 2001 жыл ы 29 маусымда ы «Интегралды схемалар топологи ларын ы ты ор ау туралы» ж не т.б. за дарымен ор алатын объект лерд амтиды [2].
Сонымен атар Р интеллектуалды менш кт ор ау туралы б р атар халы аралы шаттар а м ше болып табылады.
2018 жылы аза стан Республикасы б р нш инстанци лы соты ара ан стерд саны 2016 жылмен салыстыр анда 26 %- а к п (с йкес нше 2016 жылы 12 ай ш нде 436 с, ал 2018 жылы 12 ай ш нде 591 с арал ан.
Сонымен атар 2016 жылы 12 ай ш нде 778 талап-арыз, ал 2018 жылы 12 ай ш нде 1014 талап-арыз т скен) [3]. Осылайша, интеллектуалды менш к м селелер бойынша соттарды стерд арау статистикасына арайтын болса , жалпы з ретт соттар мен арбитражды соттар арастыр ан интеллектуалды менш кт ор ау а атысты стер саныны ед у р
л ай анды ын к рсетед .
аламтор жел с нде интеллектуалды менш кт за сыз пайдалану а арсы к рест аз рг заман ы лемд к сот т ж рибес не ж г нет н болса , атап айт анда, 2012 жылды 13 ырк йег нде Франци ны солт ст к шы ысында Бел фор аласында HADOPI ж йес бойынша ал аш ы сот к м шы арылды. HADOPI - дебиет, ылым ж не нер туындыларын тарату ж не аламтор жел с нде авторлы ы тарды ор ау ж н ндег комитет. Б л комитетт ма саты жа анды жел де « ара шылы » контентпен к рес болып табылады. Осылайша, пайдаланушы а ш ескерту жасалады, одан кей н о ан белг л б р санкци лар олданылуы м мк н, оны ш нде айыпп л ж не аламтор а олжет мд л кт шектеу. Сот шеш м не с йкес, авторлы ы ты б з ан азамат 1500 еуро к лем нде айыпп л т леуге м жб р болады, б л ретте бастап ы талаптар он есеге азайтылды. Б л ст
4737
ерекшел г Францияда « ш ескерту» ж йес н р аннан кей н б р нш болып табылатынды тан, жауапкерш л к субъект с н аны тау ш н сот та да ан т с л, атап айт анда, жауапты т л аны з емес, байланыс а т ркеген адам жауапты болды [4].
лыбританияны интеллектуалды менш к ведомствосы 2 жылдан 10 жыл а дей н ара шылы пен айналысуды е к п мерз м н згерту туралы сыныс жасады. Сондай-а , б л за нег з нен т тынушылар а емес, за сыз контент нд руш лер не ба ытталатын болады. Интеллектуалды менш к министр Люси Невилл-Рольфт айтуынша, мемлекет ара шылы а атты ала дайды, себеб б л бизнеске ж не т тастай экономика а зиян тиг зед [5].
Жалпы лемд шырма ан б л м селен алдын алу ш н б зд ел м зде де барлы шаралар ол а алынуда. Б ра , е бастысы, интеллектуалды ы м селелер бойынша а паратты амтамасыз етуд , халы а са ты м селес н ке нен т с нд руд ол а ал ан ж н. Сонды тан, лемд к ау ымды б л м селен алдын алуда мынадай шараларды ж зеге асыру ажет:
- Интеллектуалды менш к ы ы ж н нде арнайы сот ру ж не бедел н ор ау ма сатында сотты шеш м н жариялау;
- Азаматтар а з ы тарын жа сы б луге ж не здер ж зеге асыру а ажетт жа дайлар жасау;
- Сайттарды барлы иелер не з н ресурсына « ы тарды бас ару туралы а паратты» орналастыру а н с ау беру;
- Ма саты жа анды жел де « ара шылы » материалмен к рес болып табылатын а паратты жел де интеллектуалды менш к н тижелер н тарату ж не авторлы ы тарды ор ау ж н ндег комитетт ру;
- Авторлар а за герл к к мек к рсете алатын б л кт мамандар даярлау;
- Патентт б з аны ш н к н л т л аны шы ынды теу ;
- Интернет жел с нде пиратты материалды орналастыратын барлы делдалдар ш н арнайы жиын енг зу. Б л шара ы тары осындай материалды за сыз орналастырумен б зыл ан ы иеленуш лер ш н тема ы сипатында болады. Уа ыт те келе аза стан осы критерийлерге жетед деп м ттенуге болады.
Пайдаланылған айнар к здер тізім:
1. Снегуренко В.З. Защита прав интеллектуальной собственности в Республике Казахстан// останай облысыны д лет департамент
http://www.kst.adilet.gov.kz/kk/node/97009 //
2. Отдел по правам интеллектуальной собственности Департамента юстиции г.Астана Законодательство в области интеллектуальной
собственности // Департамент юстиции города Астаны
http://www.astana.adilet.gov.kz/ru/articles-inner/zakonodatelstvo-v-oblasti- intellektualnoy-sobstvennosti //
3. 2. Статистические данные о рассмотрении гражданских дел //
4738
http://sud.gov.kz/rus/content/statisticheskie-dannye-o-rassmotrenii-grazhdanskih- del //
4.
-
http://www.lenta.ru/news/2012/09/13/lepirate/_Printed.htm //
5. -
-
https://www.gazeta.ru/tech/news/2015/07/20/n_7393401.shtml //
341.
-
-
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
