Độ tin cậy của bộ công cụ đo lường các thành tố của

(1)

1. Ñaët vaán ñeà

Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5].

Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9 laàn, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh vaø xöû lí kòp thôøi khi bò beänh. Ñeå phoøng choáng beänh, ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû lyù khi treû bò maéc beänh ñeå giaûm tyû leä maéc vaø töû vong.

Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu:

“Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp tính ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam”, vôùi muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam

naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn hieän nay.

2. Phöông phaùp nghieân cöùu

2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu

Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3 tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam.

2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu

Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû lôøi phoûng vaán.

Tieâu chuaån loaïi tröø: Tinh thaàn khoâng minh maãn hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù mothers being able to detect some severe signs of diarrhea and ARI was low. Only 6.6% of mothers recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of mothers recognized signs of dyspnea (25.9 % in urban and 1.5% in mountainous region). Mothers’

knowledge about prevention of diarrhea and ARI in urban was better than that of mothers in rural and mountain regions.

Keywords: Diarrhea, acute respiratory infections, knowledge, under 5-year-old child.

Taùc giaû:

1. Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: [email protected]

2. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá Email: [email protected]

3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: [email protected], [email protected]

4. Boä Y teá

Email: [email protected], [email protected]

Độ tin cậy của bộ công cụ đo lường các thành tố của tổ chức học tập tiếng Việt

Nguyễn Thiện Minh

¹

, Lý Tiểu Long

¹

, Đặng Thị Thiện Ngân

¹

, Nguyễn Thị Thu Nhạn

¹

, Nguyễn Thị Hoàng Huệ

¹

, Nguyễn Thị Bạch Ngọc

¹

, Nguyễn Thị Mai Trang

¹

, Nguyễn Hồng Loan

¹

TÓM TẮT

Đặt vấn đề: Tổ chức học tập là tổ chức nơi con người liên tục nỗ lực với khả năng của mình để đạt được kết quả mong muốn, nơi các ý tưởng mới được hình thành, nơi tinh thần tập thể được phát huy, nơi con người liên tục học và học cùng nhau.

Mục tiêu: đánh giá độ tin cậy nội bộ của bộ công cụ đo lường các thành tố của văn hóa tổ chức học tập (DLOQ) phiên bản tiếng Việt.

Đối tượng, phương pháp: Nghiên cứu cắt ngang mô tả, được tiến hành vào tháng 12 năm 2022, đối tượng nghiên cứu là nhân viên y tế tại Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch.

Kết quả: phân tích 148 phiếu khảo sát cắt ngang cho thấy hệ số Cronbach’s Alpha của bộ công cụ là 0,97. Trong đó hệ số Cronbach’s Alpha thấp nhất trong nhóm “trao quyền” (0,7810) và cao nhất trong nhóm “Học tập và cộng tác theo nhóm” (0,9276).

Kết luận: bộ công cụ đo lường các thành tố của văn hóa tổ chức học phiên bản tiếng Việt có độ tin cậy nội bộ phù hợp để sử dụng đánh giá các thành tố của văn hóa tổ chức học tập trong cơ sở y tế tại Việt Nam.

Từ khóa: tổ chức học tập, DLOQ, độ tin cậy nội bộ, Cronbach’s Alpha, trao quyền, Học tập và cộng tác theo nhóm.

Internal consistency of the Vietnamese version dimensions of learning organization questionnaire

Nguyen Thien Minh

¹

, Ly Tieu Long

¹

, Dang Thi Thien Ngan

¹

, Nguyen Thi Thu Nhan

¹

, Nguyen Thi Hoang Hue

¹

, Nguyen Thi bach Ngoc

¹

, Nguyen Thi Mai Trang

¹

, Nguyen Hong Loan

¹

ABSTRACT

Background: A learning organization epitomizes an environment where individuals incessantly harness their capabilities to accomplish stipulated objectives, foster the generation of innovative ideas, advocate teamwork, and engage in relentless collective learning.

Objectives: This study aims to ascertain the internal consistency of the Vietnamese translation of

(2)

trình phoûng vaán.

2.3. Thieát keá nghieân cöùu: Moâ taû caét ngang 2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu

2.4.1. Côõ maãu

Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå xaùc ñònh soá hoä gia ñình coù baø meï coù con döôùi 5 tuoåi:

Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi  = 0,05), p = 0,37 [3],  = 0,14 tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi.

2.4.2. Caùch choïn maãu:

Choïn maãu nhieàu giai ñoaïn

Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh:

Hoøa Bình-mieàn Baéc, Haø Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân Giang- Mieàm Nam;

Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao goàm xaõ noâng thoân, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ;

Giai ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi, choïn ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo phöông phaùp laø “coång lieàn coång”.

2.5. Phöông phaùp, kyõ thuaät thu thaäp soá lieäu Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø chænh söûa sau khi coù thöû nghieäm taïi Thaïch Thaát, Haø Noäi.

Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû soùt thoâng tin. Giaùm saùt vieân kieåm tra phieáu khi keát thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi.

sau khi thu thaäp ñöôïc kieåm tra, laøm saïch, maõ hoaù vaø nhaäp baèng phaàn meàm Epidata 3.1, xöû lyù thoáng keâ baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä

%, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh ²^.

2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân cöùu vaø ñoái töôïng nghieân cöùu. Thoâng tin ñöôïc hoaøn toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc ñích nghieân cöùu.

3. Keát quaû

3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy

Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö (n=409)

Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%.

Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy (n=409)

Noäi dung

Thaønh thò Noâng

thoân Mieàn nuùi Toång

n % n % n % n % p

Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7 0,006 Sôï treû beänh naëng

theâm 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1

Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa

2 1 2 2

1

p P

N x

Z

_D px

§ ·

H

¨ ¸

© ¹

the Dimensions of Learning Organizations Questionnaire (DLOQ).

Methods: A descriptive cross-sectional study was executed in December 2022, with the participant cohort comprising healthcare personnel from Pham Ngoc Thach Hospital.

Results: Analysis of 148 responses from the cross-sectional survey identified Cronbach’s Alpha coefficient of 0.97 for the measurement tool, signifying high reliability. The lowest Cronbach's Alpha coefficient was found in the "empowerment" dimension (0.7810), while the "group learning and collaboration" dimension presented the highest value (0.9276).

Conclusions: The Vietnamese adaptation of the Dimensions of Learning Organizations Questionnaire demonstrates sufficient internal consistency, rendering it suitable for the evaluation of learning organization elements within healthcare institutions in Vietnam.

Keywords: learning organization, Dimensions of Learning Organizations Questionnaire (DLOQ), internal consistency, Cronbach’s Alpha, empowerment, group learning and collaboration

Tác giả:

1 Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch Email: [email protected] Ngày nhận bài: 18/04/2023

Ngày gửi phản biện: 05/05/2023 Ngày duyệt bài: 15/06/2023 1. ĐẶT VẤN ĐỀ

“Văn hoá tổ chức học tập” (learning organization culture) là một đặc điểm của tổ chức, nơi các thành viên liên tục nỗ lực học hỏi và hoàn thiện bản thân để đạt được kết quả mong muốn, các ý tưởng mới được hình thành, tinh thần tập thể được phát huy, mỗi thành viên liên tục học và học cùng nhau.

¹

“Văn hóa tổ chức học tập” góp phần cải thiện chất lượng điều trị, nâng cao sự hài lòng của người bệnh thông qua việc mỗi nhân viên tự hoàn thiện bản thân, cập nhật kiến thức, chuẩn hóa quy trình điều trị và chăm sóc.

²

Mặc dù các nghiên cứu về văn hóa tổ chức và văn hoá tổ chức học tập đã được tiến hành trong

nhiều thập kỷ nhưng chỉ trong vài năm gần đây,

các nhà nghiên cứu về quản lý y tế mới nhận

thức được tầm quan trọng của “văn hoá tổ chức

học tập” như một đặc điểm quan trọng có thể

ảnh hưởng sự hài lòng của người bệnh và sự

thành công của các cơ sở chăm sóc sức khỏe.

^3,4

Hiện nay, các bệnh viện tại Việt Nam đang

không ngừng nỗ lực cải thiện “văn hóa tổ chức

học tập” để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của

người bệnh. Một số hoạt động liên quan đến tổ

chức học tập trong bệnh viện gồm có: đào tạo

và huấn luyện liên tục nhân viên về kỹ năng

giao tiếp, cách thức chăm sóc bệnh nhân, tiếp

nhận và phản hồi các phản ánh người bệnh để

(3)

1. Ñaët vaán ñeà

2. Phöông phaùp nghieân cöùu

Taùc giaû:

4. Boä Y teá

cải tiến dịch vụ, cũng như xây dựng môi trường làm việc hỗ trợ sự phát triển chuyên môn của nhân viên. Chính vì thế, để có thể quản lý tốt hơn văn hoá tổ chức học tập thì các nhả quản lý cần phải có công cụ đáng tin cậy để đo lường

“văn hoá tổ chức học tập” trong bệnh viện.

Hiện tại có hai phiên bản của bộ công cụ đo lường các thành tố của văn hóa tổ chức học tập (Dimensions of Learning Organizations Questionnaire - DLOQ), một phiên bản đầy đủ với 43 câu hỏi, gồm có bảy thành tố. Phiên bản thứ hai của DLOQ là một dạng rút gọn chứa 21 câu hỏi trong số 43 mục ban đầu nhưng vẫn có tính hợp lệ và độ tin cậy về cấu trúc, mỗi thành tố gồm 3 câu hỏi. Nghiên cứu này sử dụng phiên bản rút gọn với 21 câu hỏi và 7 thành tố.

⁵

Tuy nhiên, theo các hiểu biết tốt nhất của nhóm tác giả, vẫn còn rất ít các nghiên cứu về văn hoá tổ chức học tập trong lĩnh vực quản lý y tế tại Việt Nam.

Chính vì thiếu vắng các công cụ tiêu chuẩn để có thể đo lường văn hoá tổ chức học tập trong bệnh viện nên chúng tôi tiến hành nghiên cứu này với mục tiêu đánh giá độ tin cậy nội bộ của bộ công cụ đo lường các thành tố của văn hóa tổ chức học tập (Dimensions of Learning Organizations Questionnaire - DLOQ) phiên bản tiếng Việt trong y tế.

2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu là nhân viên y tế công tác tại Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch, Thành phố Hồ Chí Minh. Tiêu chí chọn lựa đối tượng nghiên cứu: là nhân viên làm việc tại các khoa lâm sàng, cận lâm sàng, khoa khám bệnh của Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch vào thời điểm khảo sát.

Tiêu chí loại trừ là người hiện đang nghỉ thai sản, nghỉ ốm dài hạn, đi học tập hoặc công tác dài hạn; không đồng ý tham gia nghiên cứu.

2.2. Thời gian nghiên cứu

Thời gian nghiên cứu: từ 01/12/2022 đến 30/12/2022.

Thời gian thu thập số liệu: một tháng, từ 05/12/2022 cho đến 09/12/2022.

2.3. Thiết kế nghiên cứu: Thiết kế nghiên cứu mô tả cắt ngang.

2.4. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu Cỡ mẫu: Nghiên cứu sử dụng công thức tính cỡ mẫu để ước tính điểm trung bình về văn hoá tổ chức học tập, với giá trị độ lệch chuẩn tham khảo từ nghiên cứu của Mia Leufvén và cộng sự.

³

Công thức tính cỡ mẫu:

Trong đó, xác suất sai lầm loại I, alpha là 0,05.

Bảng 1. Ước tính cỡ mẫu nghiên cứu.

Thành tố Trung bình Độ lệch chuẩn Cỡ mẫu cần thiết

Học tập liên tục 3,24 1,1200 97,0

Đối thoại 3,14 1,1160 96,0

Học tập và cộng tác theo nhóm 3,29 1,2070 112,0

(4)

3. Keát quaû

Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy (n=409)

Noäi dung

n % n % n % n % p

theâm 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1

2 1 2 2

1

p P

N x

Z

_D px

§ ·

H

¨ ¸

© ¹

Thành tố Trung bình Độ lệch chuẩn Cỡ mẫu cần thiết

Lồng ghép 3,17 1,2030 112,0

Trao quyền 3,09 1,3270 136,0

Kết nối hệ thống 3,21 1,1870 109,0

Lãnh đạo chiến lược 3,75 1,3180 134,0

Sau khi tính toán, cỡ mẫu cần thiết tối thiểu là 136 đối tượng, thực tế phỏng vấn được 148 người.

2.5. Quy trình nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng bảng câu hỏi khảo sát soạn sẵn có cấu trúc, bằng tiếng Việt theo hình thức trực tuyến. Nhóm nghiên cứu lập danh sách toàn bộ các nhân viên khoa lâm sàng, cận lâm sàng, khoa khám bệnh đủ tiêu chuẩn tham gia nghiên cứu từ phòng tổ chức cán bộ của bệnh viện. Danh sách ban đầu gồm có 510 nhân viên y tế được sắp xếp theo thứ tự của khoa công tác và tên. Danh sách này tiếp tục được nhóm nghiên cứu chọn ngẫu nhiên hệ thống để thu được danh sách mẫu gồm 150 đối tượng nghiên cứu. Trong đó, cỡ mẫu nghiên cứu đảm bảo tất cả các khoa đều có đại diện tham gia nghiên cứu. Cỡ mẫu dành cho từng khoa đảm bảo phù hợp với số lượng nhân sự có trong khoa, nghĩa là các khoa có nhiều nhân sự hơn sẽ có nhiều người tham gia nghiên cứu hơn. Sau đó nhóm nghiên cứu sẽ gửi hướng dẫn tham gia, đường dẫn khảo sát trực tuyến, danh sách đối tượng nghiên cứu theo từng khoa vào hộp thư điện tử của từng khoa. Đại diện các khoa sẽ gửi đường dẫn đến trang khảo sát trực tuyến vào số điện thoại của các nhân viên y tế trong khoa được chọn tham gia khảo sát.

2.6. Công cụ thu thập dữ liệu

Công cụ thu thập dữ liệu là bảng câu hỏi trực tuyến, tự điền với ba thành phần: đặc điểm dân số học của đối tượng nghiên cứu gồm 7 câu hỏi (giới, tuổi, chức danh nghề nghiệp, chức vụ, thường xuyên tiếp xúc với người bệnh, thâm niên làm việc tại bệnh viện); bảng câu hỏi về các thành tố của văn hóa tổ chức học tập gồm 21 câu hỏi. Tổng cộng bảng câu hỏi gồm 28 câu hỏi.

Nghiên cứu sử dụng bộ công cụ đo lường

các thành tố của văn hóa tổ chức học tập

- Dimensions of Learning Organizations

Questionnaire (DLOQ) trong nghiên cứu của

Mia Leufvén và cộng sự và được nhóm nghiên

cứu dịch phiên bản tiếng Việt.

³

Bộ công cụ gồm

21 câu hỏi với bảy thành tố.

⁵

Mỗi câu hỏi gồm

6 giá trị (từ 1: rất không hài lòng đến 6 là rất

hài lòng) theo thang điểm Likert. Bảy thành

tố cụ thể: học tập liên tục, đối thoại, học tập

và cộng tác theo nhóm, lồng ghép, trao quyền,

kết nối hệ thống, lãnh đạo chiến lược.

^3,5

Bộ

công cụ DLOQ được nhóm nghiên cứu dịch từ

nguyên bản tiếng Anh sang tiếng Việt, và được

dịch ngược từ tiếng Việt sang tiếng Anh để đối

chiếu. Sau đó, một nhóm gồm năm chuyên gia

y tế xem xét về sự phù hợp của ngôn ngữ và

văn hóa. Bộ công cụ được chỉnh sửa cho đến

khi cả 5 chuyên gia cùng thống nhất trước khi

tiến hành khảo sát.

(5)

1. Ñaët vaán ñeà

2. Phöông phaùp nghieân cöùu

Taùc giaû:

4. Boä Y teá

2.7. Xử lý số liệu

Nghiên cứu sử dụng hệ thống Google Form để tạo bộ công cụ khảo sát trực tuyến và thu thập dữ liệu. Dữ liệu được làm sạch và phân tích bằng phần mềm StataCopr©Stata phiên bản 16.0. Đặc điểm của nhân viên y tế được báo cáo với tần số, tỷ lệ và khoảng tin cậy 95% (KTC 95%) của tỷ lệ với các biến: giới (biến nhị giá), chức danh, chức vụ; biến định lượng (tuổi, thời gian làm việc) tại bệnh viện được báo cáo trung bình, trung vị, khoảng tứ phân vị. Bộ công cụ DLOQ được tính toán Cronbach’ s Alpha theo

từng thành tố. Phân tích nhân tố khám phá được thực hiện với phép quay Promax

2.8. Đạo đức trong nghiên cứu

Nghiên cứu cam kết tôn trọng con người, tuân thủ các nguyên tắc đạo đức trong nghiên cứu y học, dựa trên sự tự nguyện của người tham gia khảo sát, và không thu thập thông tin để xác nhận được danh tính của người tham gia khảo sát. Nghiên cứu đã được phê duyệt về tính khoa học và đạo đức của theo quyết định số 1234/

QĐ- PNT ngày 16/11/2022 của Giám đốc Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch.

3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

Bảng 2. Một số đặc điểm dân số học của đối tượng nghiên cứu (n = 148)

Đặc điểm Tần số Tỷ lệ (%)

Giới

Nam 47 31,8%

Nữ 101 68,2%

Tuổi * 38,03; 32; 28-39

Chức danh nghề nghiệp

Bác sĩ 30 20,3%

Điều dưỡng 83 56,1%

Dược sĩ 3 2,0%

Kỹ thuật viên/ kỹ thuật y 19 12,8%

Cử nhân các chuyên ngành khác 2 1,4%

Hộ lý 11 7,4%

Chức vụ

Trưởng/ phó khoa 6 4,1%

Điều dưỡng trưởng/ kỹ thuật viên trưởng 9 6,1%

Nhân viên 133 89,8%

Thường xuyên tiếp xúc với người bệnh

Không 23 15,5%

Có 125 84,5%

Thâm niên làm việc tại bệnh viện (năm) * 10,54; 9; 4-14

* Trung bình; trung vị; khoảng tứ phân vị Hầu hết đối tượng nghiên cứu là nữ chiếm 68,06%, điều dưỡng (56,25%), nhân viên

(89,8%) và thường xuyên tiếp xúc với người

bệnh (84,55%).

(6)

3. Keát quaû

Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy (n=409)

Noäi dung

n % n % n % n % p

theâm 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1

2 1 2 2

1

p P

N x

Z

_D px

§ ·

H

¨ ¸

© ¹

Bảng 3. Phân tích hệ số Cronbach’ s Alpha của thang đo DLOQ (n=148)

Thành

tố Đặc tính về tổ chức học tập Item- test

Item- rest

Hiệp phương sai trung

bình

Hệ số Cronbach’

alpha của nhóm nếu loại biến

alpha của cả nhóm Học

tập liên tục

Q1. Giúp nhau học hỏi. 0,876 0,735 0,743 0,830

0,8687 Q2. Có thời gian để học 0,931 0,844 0,595 0,731

Q3. Được khen thưởng vì học

tập. 0,872 0,686 0,709 0,884

Đối thoại

Q4. Đưa ra phản hồi cởi mở và

trung thực với nhau. 0,928 0,839 0,795 0,888

0,9214 Q5. Bất cứ khi nào mọi người

nêu quan điểm của họ, họ cũng hỏi những người khác nghĩ gì.

0,924 0,827 0,789 0,898 Q6. Mọi người dành thời gian

xây dựng lòng tin với nhau. 0,937 0,855 0,759 0,874

Học tập và

cộng tác theo nhóm

Q7. Các nhóm có quyền tự do điều chỉnh mục tiêu hoạt động của mình, khi cần thiết.

0,938 0,857 1,067 0,891

0,9276 Q8. Trong khoa, các đội/nhóm

có thể thay đổi suy nghĩ của họ sau khi thảo luận nhóm hoặc dựa trên các thông tin thu thập được.

0,961 0,910 1,005 0,848

Q9. Trong khoa, các đội/nhóm tin tưởng rằng Bệnh viện sẽ hành động theo đề xuất của họ.

0,905 0,792 1,211 0,942

Lồng ghép

Q10. Khoa tạo ra các hệ thống để đo khoảng cách giữa hiệu suất công việc thực tế và hiệu suất dự kiến.

0,892 0,716 0,656 0,713

0,8199 Q11. Khoa của tôi chia sẻ các

bài học kinh nghiệm cho tất cả nhân viên.

0,766 0,563 1,142 0,857 Q12. Khoa của tôi đo lường

kết quả của thời gian và nguồn lực dành cho đào tạo.

0,910 0,775 0,610 0,642

(7)

1. Ñaët vaán ñeà

2. Phöông phaùp nghieân cöùu

Taùc giaû:

4. Boä Y teá

Thành

tố Đặc tính về tổ chức học tập Item- test

Item- rest

Hiệp phương sai trung

bình

alpha của nhóm nếu loại biến

alpha của cả nhóm

Trao quyền

Q13. Khoa ghi nhận những

người có sáng kiến. 0,762 0,554 0,969 0,778

0,7810 Q14. Khoa trao cho nhân viên

quyền kiểm soát các nguồn lực họ cần để hoàn thành công việc.

0,906 0,773 0,482 0,530

Q15. Khoa hỗ trợ những nhân viên chấp nhận rủi ro một cách có tính toán để hoàn thành công việc.

0,845 0,579 0,688 0,778

Kết nối hệ

thống

Q16. Khoa khuyến khích mọi người suy nghĩ từ góc độ toàn cầu

0,901 0,768 0,777 0,729

0,8450 Q17. Khoa làm việc cùng với

cộng đồng bên ngoài để đáp ứng nhu cầu chung của cộng đồng.

0,878 0,689 0,827 0,819

Q18. Khoa khuyến khích mọi người tiếp nhận phản hồi từ các khoa, phòng khác khi giải quyết vấn đề.

0,851 0,701 1,011 0,803

Lãnh đạo chiến

lược

Q19. Trong khoa, lãnh đạo khoa là người cố vấn và huấn luyện nhân viên mà họ quản lý.

0,927 0,844 0,933 0,898

0,9257 Q20. Trong khoa, lãnh đạo

khoa liên tục tìm kiếm cơ hội để học hỏi.

0,943 0,870 0,846 0,875 Q21. Trong khoa, lãnh đạo

khoa đảm bảo rằng các hành động của tổ chức nhất quán với các giá trị của nó.

0,931 0,836 0,850 0,905

(8)

3. Keát quaû

Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy (n=409)

Noäi dung

n % n % n % n % p

theâm 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1

2 1 2 2

1

p P

N x

Z

_D px

§ ·

H

¨ ¸

© ¹

Hệ số Cronbach’s Alpha của toàn bộ thang đo là 0,9708. Hệ số Cronbach’s Alpha của các nhóm đều lớn hơn 0.7, do đó thang đo là phù hợp, không có biến nào bị loại khỏi thang đo.

Trong đó hệ số Cronbach’s Alpha thấp nhất trong nhóm “trao quyền” (0,7810) và cao nhất trong nhóm “Học tập và cộng tác theo nhóm”

(0,9276).

4. BÀN LUẬN

Mục tiêu chính của nghiên cứu này là đánh giá độ tin cậy nội bộ của bộ công cụ đo lường các thành tố của văn hóa tổ chức học tập phiên bản tiếng Việt (DLOQ) trong bối cảnh bệnh viện Việt Nam. Kết quả hệ số Cronbach’s Alpha của thang đo trong nghiên cứu là 0,9708 - rất cao, kể cả trong từng thành phần của thang đo đều cao hơn 0,7. Kết quả này tương đương với các nghiên cứu trước đây của thang đo DLOQ đã được nghiên cứu bằng các ngôn ngữ khác.

Với bảng câu hỏi DLOQ đầy đủ gồm 43 câu hỏi, các tác giả ước tính độ tin cậy nội bộ bằng giá trị Cronbach’s Alpha của bảy thành tố nằm trong khoảng 0,83 đến 0,93, và độ tin cậy nội bộ tổng thể là 0,93 với thang đo DLOQ rút gọn với 21 câu hỏi.

^3,6,7

Trong một nghiên cứu tại Nepal, nhóm tác giả Mia Leufvén và cộng sự đã nghiên cứu trên 135 nhân viên y tế về DLOQ và cho thấy DLOQ phù hợp để sử dụng tại các quốc gia có thu nhập trung bình- thấp. DLOQ đã phát hiện ra sự biến động trong nhận thức của nhân viên về văn hoá tổ chức. Các điều dưỡng có điểm đáng kể thấp hơn các bác sĩ về khía cạnh “ủy quyền”, trong khi các bác sĩ có điểm thấp hơn các nữ y tá về

“lãnh đạo chiến lược”. Kết quả này cho thấy tổ chức bệnh viện có những đặc điểm của một cấu

trúc tập trung, phân cấp có thể cản trở sự tiến bộ hướng tới một tổ chức học tập. Nghiên cứu của Mia Leufvén và cộng sự cũng chứng minh rằng, mặc dù việc thiết kế và phát triển DLOQ tại Hoa Kỳ và việc sử dụng chính của nó trong các công ty, nó có thể được sử dụng và áp dụng trong các bệnh viện ở các nước thu nhập thấp.

Việc áp dụng DLOQ cung cấp thông tin quý giá và hiểu biết khi thiết kế và đánh giá các nỗ lực cải thiện chăm sóc sức khỏe.

Trong các nghiên cứu trước đây sử dụng DLOQ trong các công ty, điểm số thấp về khía cạnh “ủy quyền” cho thấy có mối liên quan với các tổ chức có cấu trúc phân cấp quan liêu, nơi nhân viên cấp dưới bị hạn chế có quyền truy cập vào thông tin và hạn chế quyền ra quyết định. Điều này khiến họ không có động lực để sáng tạo, học hỏi hay tiếp nhận ý tưởng mới.

Cấu trúc tổ chức truyền thống của các bệnh viện chủ yếu là quan liêu, được điều hành bởi các cơ cấu thứ bậc rõ ràng, các quy tắc cứng nhắc và quy trình chuẩn hoá. Điều này để lại rất ít không gian cho sự tham gia của nhân viên trong việc ra quyết định. Các nhân viên cấp dưới, đặc biệt là các điều dưỡng và sinh viên, có ít hoặc thậm chí không có bất kỳ ảnh hưởng nào đến việc ra quyết định. Việc ra quyết định, nhiều khi lại được thực hiện bởi những người không trực tiếp thực hiện quyết định đó.

Mặc dù cấu trúc truyền thống này ngày càng

bị thách thức và chuyển đổi thành một tổ chức

ít phân cấp, phi tập trung và hướng nhóm hơn,

vẫn còn nhiều bệnh viện, đặc biệt là ở các nước

đang phát triển như Nepal, hoặc Việt Nam tiếp

tục áp dụng cấu trúc quản lý bệnh viện truyền

thống. Điều này một phần là do truyền thống

và văn hóa, nhưng cũng do thiếu nguồn lực và

(9)

1. Ñaët vaán ñeà

2. Phöông phaùp nghieân cöùu

Taùc giaû:

4. Boä Y teá

kiến thức về cách biến đổi chính họ.

³

Trong môi trường chăm sóc sức khỏe thay đổi nhanh chóng, những tổ chức thành công là những tổ chức có thể liên tục chuyển đổi, cải tiến, sáng tạo và thích nghi với hoàn cảnh mới, tức là những tổ chức có thể áp dụng các đặc điểm của một tổ chức học tập.

^8,9

Đối với lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, khả năng học hỏi là rất cần thiết vì kiến thức và kỹ năng có thể nhanh chóng trở nên lạc hậu do sự phát triển không ngừng của khoa học và y học. Một tổ chức học tập có một số đặc điểm: cần không ngừng học tập, cải tiến; thực hiện chu trình tạo ra kiến thức mới, tiếp thu và chuyển giao kiến thức sau đó tiếp tục tạo ra kiến thức mới; phát triển việc học tập, thay đổi và hành động của cá nhân, nhóm và tổ chức gắn với giá trị, tầm nhìn và mục tiêu cụ thể; phát triển văn hóa thích hợp và các cấu trúc hỗ trợ quá trình học tập. Ngày càng có nhiều hiểu biết rằng các khía cạnh của một tổ chức học tập bao gồm một số yếu tố cơ bản về lãnh đạo, chiến lược, hoạch định chính sách có sự tham gia, học tập liên tục, đối thoại và tìm hiểu, học tập theo nhóm, trao quyền và tạo điều kiện thuận lợi cho các quy trình và cấu trúc.

¹⁰

Nghiên cứu này có điểm yếu là chưa đánh giá hoàn chỉnh độ tin cậy của bộ công cụ DLOQ mà chỉ đánh giá độ tin cậy nội bộ. Ngoài ra, nghiên cứu cũng chưa tiến hành chỉnh sửa có những chỉnh sửa để thích ứng với văn hòa tại Việt Nam nói riêng và văn hóa trong ngành y nói chung. Vì như đã nói, bộ công cụ này được thiết kế và phát triển ở Hoa Kỳ trong các ngành công nghiệp khác, không phải ngành y. Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng chưa thể khảo sát

ở nhiều bệnh viện, nhiều chuyên khoa, nhiều cơ cấu tổ chức bệnh viện/ phòng khám (bệnh công, bệnh viện tư, phòng khám tư). Đây là những điểm yếu mà các nghiên cứu sau cần khắc phục.

5. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

Nghiên cứu này chứng minh rằng, mặc dù được thiết kế và phát triển ở Hoa Kỳ, nhưng bộ công cụ đo lường các thành tố của văn hóa tổ chức học tập có thể được sử dụng và áp dụng trong môi trường bệnh viện tại Việt Nam. Công cụ này có thể được sử dụng cùng với các công cụ đo lường đã được kiểm chứng khác để mở rộng và nghiên cứu sâu hơn lĩnh vực các yếu tố văn hóa có thể tác động đến sự phát triển của tổ chức và sự hài lòng của người bệnh.

Giá trị Cronbach’s Alpha của toàn bộ công cụ đo lường các thành tố của văn hóa tổ chức học tập phiên bản tiếng Việt là 0,97. Trong đó hệ số Cronbach’s Alpha thấp nhất trong nhóm “trao quyền” (0,7810) và cao nhất trong nhóm “Học tập và cộng tác theo nhóm” (0,9276). Nghiên cứu này cho thấy thang đo DLOQ phiên bản tiếng Việt có độ tin cậy nội bộ phù hợp để sử dụng đánh giá các thành tố của văn hóa tổ chức học tập trong cơ sở y tế.

Lời cảm ơn: Nhóm nghiên cứu trân trọng cảm ơn ban lãnh đạo và nhân viên y tế tại Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch đã phối hợp thực hiện khảo sát, cung cấp dữ liệu cho nghiên cứu này.

Xung đột lợi ích: Các tác giả khẳng định không

có xung đột lợi ích đối với các nghiên cứu, tác

giả, và/hoặc xuất bản bài báo.

(10)

3. Keát quaû

Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy (n=409)

Noäi dung

n % n % n % n % p

theâm 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1

2 1 2 2

1

p P

N x

Z

_D px

§ ·

H

¨ ¸

© ¹

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Wang X, Yang B, McLean GN. Influence of demographic factors and ownership type upon organizati