VÒ mét tù viÖn phËt gi¸o ë sankt-peterburg Tù viÖn Gunzetroinei t¹i thμnh phè Sankt-Peterburg lμ tù viÖn PhËt gi¸o ®Çu tiªn ë vïng T©y – B¾c phÇn l·nh thæ Ch©u ©u cña Liªn bang Nga. T¨ng ni, PhËt tö cña tù viÖn nμy còng nh− phÇn
®«ng T¨ng ni, PhËt tö cña n−íc Nga ®Òu thuéc PhËt gi¸o truyÒn thèng T¹ng - M«ng. Tù viÖn Gunzetroinei n»m trong thμnh phÇn cña T¨ng giμ PhËt gi¸o truyÒn thèng Nga- mét tæ chøc thèng nhÊt c¸c tù viÖn PhËt gi¸o toμn Nga, trong ®ã nhiÒu tù viÖn ®· xuÊt hiÖn ë n−íc nμy tõ thÕ kØ XVIII.
Tù viÖn Gunzetroinei ®−îc x©y dùng vμo n¨m 1915 theo s¸ng kiÕn cña vÞ tiÒn nhiÖm ng−êi ®øng ®Çu PhËt gi¸o T©y T¹ng hiÖn nay §¹t Lai L¹t Ma XIII vμ Agvan Lobsan §orgiev (1854-1938), mét L¹t Ma ng−êi Nga. Gunzetroinei dÞch tõ tiÕng T©y T¹ng cã nghÜa lμ “Céi nguån häc thuyÕt thiªng liªng cña §øc PhËt”.
Agvan Lobsan §orgiev lμ vÞ s− trô tr× ®Çu tiªn cña tù viÖn nμy.
Sau n¨m 1917 nhiÒu s− s·i vμ PhËt tö Nga bÞ li t¸n kh¾p n¬i, cßn c¸c tù viÖn, c¸i bÞ ph¸ dì, c¸i bÞ tr−ng dông vμo nh÷ng viÖc kh¸c. N¨m 1937 chÝnh quyÒn thμnh phè ®· sö dông tù viÖn Gunzetroinei lμm trô së cña ®μi ph¸t thanh qu©n sù. Tõ n¨m 1960 nã ®−îc dïng lμm phßng thÝ nghiÖm cña ViÖn
§éng vËt häc.
B¾t ®Çu tõ n¨m 1990, tù viÖn Gunzetroinei ®−îc tr¶ l¹i cho c¸c tÝn ®å
PhËt gi¸o Sankt-Peterburg, cßn ng−êi trô tr× ®−îc mêi tõ n−íc Céng hoμ Buratia thuéc Liªn bang Nga. §anzan-L¹t Ma Khavzun Samaev, ViÖn chñ trô tr× tù viÖn nμy, ®· tèt nghiÖp ®¹i häc PhËt gi¸o Gan®en ë M«ng Cæ. N¬i ®©y, tõ n¨m 1974
®· cã nhiÒu PhËt tö tõ Liªn X« sang theo häc. Lóc bÊy giê nh÷ng ng−êi ®· tèt nghiÖp ®¹i häc ë Liªn X« kh«ng ®−îc phÐp sang häc PhËt häc ë M«ng Cæ, do vËy, ®Ó ®−îc sang M«ng Cæ häc ®¹i häc PhËt gi¸o, §anzan-L¹t Ma ®· buéc ph¶i bá häc ngay tõ n¨m thø 4 khoa Ph−¬ng
§«ng häc cña §¹i häc tæng hîp Sankt- Peterburg. ¤ng lμ mét trong sè kh«ng nhiÒu nhμ s− cña Liªn X« thêi ®ã. Ngμy 14 th¸ng 2 n¨m 1991 – ngμy ®Çu n¨m míi theo PhËt lÞch T¹ng-M«ng, §anzan- L¹t Ma ®· tæ chøc lÔ cóng ®Çu tiªn t¹i tù viÖn nμy. §©y còng lμ ngμy tù viÖn Gunzetroinei ®−îc ®¨ng kÝ chÝnh thøc
®iÒu lÖ ho¹t ®éng t«n gi¸o cña m×nh.
Chung quanh vÞ ViÖn chñ tù viÖn nμy dÇn h×nh thμnh mét nhãm c¸c T¨ng ni, PhËt tö. T¹i ®©y, còng gièng nh− ë c¸c tù viÖn kh¸c ë Buratia, Ên §é, M«ng Cæ vμ T©y T¹ng, lÔ cóng ®−îc thùc hiÖn hμng ngμy vμ mäi tÝn ®å ®Òu cã thÓ tham gia hμnh lÔ. C¸c T¨ng ni sinh häc c¸ch sèng theo c¸c giíi luËt cña PhËt gi¸o.
N¨m 1993 L¹t Ma T©y T¹ng Geshe Tubtenom ®· lμm lÔ thô giíi cho n¨m T¨ng ni, gåm bèn ng−êi Buratia vμ mét ng−êi Nga.
N¨m 1997 c¸c nhμ s− cña tù viÖn Gunzetroinei ®· bÇu nhμ s− §giampa
§onie® (Ba®maev) lμm ViÖn chñ trô tr×
tù viÖn vμ ®−îc sù phª chuÈn cña ng−êi
®øng ®Çu T¨ng giμ PhËt gi¸o truyÒn thèng Nga Pan®i®o Khambo-L¹t Ma
§amba Aiusheev. VÞ ViÖn chñ míi nμy ®·
T T− − l li iÖ Öu u
thô giíi tõ n¨m 1993 vμ tr−íc khi ®−îc bÇu lμm ViÖn chñ, «ng lμm phã ViÖn chñ tù viÖn nμy.
Nh−ng vμo th¸ng 7 n¨m 1998 ®· x¶y ra mét sù cè: Mét nhãm gåm 13 ng−êi tù x−ng lμ PhËt tö ®· chiÕm tù viÖn. Thùc ra trong sè hä kh«ng cã ai lμ nhμ s−, kh«ng cã ai lμ gi¶ng s− PhËt gi¸o. Ngμy 13 th¸ng 7 n¨m 2001 Toμ ¸n quËn th¸ng M−êi, thμnh phè Sankt-Peterburg ®· ra quyÕt ®Þnh b¸c bá ®¬n xin ®¨ng kÝ tù viÖn cña nhãm ng−êi trªn vμ kh«i phôc quyÒn hîp ph¸p tr−íc ®ã cña T¨ng ni, PhËt tö tù viÖn Gunzetroinei. ViÖn chñ trô tr× tù viÖn vÉn lμ §giampa §onie® (Ba®maev).
Héi ®ång b¶o trî tù viÖn Gunzetroinei
®−îc bÇu gåm c¸c nhμ khoa häc vμ c¸c nhμ ho¹t ®éng x· héi danh tiÕng nh−:
TiÕn sÜ triÕt häc ,Gi¸o s− ViÖn sÜ ViÖn Hμn l©m khoa häc Nga A.O.Boronoev;
TiÕn sÜ sö häc, Tæng biªn tËp t¹p chÝ PhËt gi¸o “Garud” V.M.Montlovich, TiÕn sÜ triÕt häc, Nghiªn cøu viªn chÝnh ph©n viÖn Sankt-Peterburg thuéc viÖn Ph−¬ng
§«ng, ViÖn Hμn l©m khoa häc Nga E.P.ostrovskaia; TiÕn sÜ triÕt häc, Tr−ëng khoa triÕt häc vμ v¨n hãa häc Ph−¬ng
§«ng, Tr−êng §¹i häc Tæng hîp quèc gia Sankt-Peterburg E.A.Tortrinov; Tæng biªn tËp lÞch th− “orient”
E.A.Khamaganova cïng nhiÒu ng−êi kh¸c.
N. V. D (S−u tÇm vμ biªn so¹n)
héi th¶o khoa häc:
Nhμ s−- chiÕn sÜ Céng s¶n ThiÖn ChiÕu Ngμy 9 th¸ng 5 n¨m 2003 t¹i Hμ Néi, Trung t©m Khoa häc x· héi vμ Nh©n v¨n Quèc gia, ViÖn Nghiªn cøu T«n gi¸o ®· tæ chøc Héi th¶o khoa häc: “Nhμ s−-chiÕn sÜ Céng s¶n ThiÖn ChiÕu” nh©n dÞp kØ niÖm 105 n¨m ngμy sinh cña nhμ s− ThiÖn ChiÕu thÕ danh NguyÔn V¨n Tμi (1898-2003).
Gi¸o s−, viÖn sÜ NguyÔn Duy Quý, Gi¸m
®èc Trung t©m Khoa häc X· héi vμ Nh©n v¨n Quèc gia; Gi¸o s−, tiÕn sÜ §ç Quang H−ng, ViÖn tr−ëng ViÖn Nghiªn cøu T«n gi¸o ®· chñ tr× Héi th¶o. Hoμ th−îng ThÝch Thanh Tø, Phã Chñ tÞch th−êng trùc Héi
®ång trÞ sù Trung −¬ng Gi¸o héi PhËt gi¸o ViÖt Nam; Hoμ th−îng ThÝch Nh− NiÖm, Phã tr−ëng Ban trÞ sù Thμnh héi PhËt gi¸o Thμnh phè Hå ChÝ Minh; Gi¸o s−, Anh hïng lao ®éng Vò Khiªu, nguyªn Phã Gi¸m ®èc Trung t©m KHXH&NVQG; Phã gi¸o s−, tiÕn sÜ Phan Xu©n Biªn, Phã Tr−ëng ban T−
t−ëng – V¨n ho¸ Thμnh uû Thμnh phè Hå ChÝ Minh cïng tham gia chñ tr× Héi th¶o.
Tham dù Héi th¶o cã c¸c nhμ nghiªn cøu khoa häc thuéc ViÖn Nghiªn cøu T«n gi¸o, ViÖn TriÕt häc, ViÖn Sö häc, c¸c nhμ nghiªn cøu PhËt häc thuéc Trung −¬ng Gi¸o héi PhËt gi¸o ViÖt Nam, Thμnh héi PhËt gi¸o Hμ Néi, Thμnh héi PhËt gi¸o Thμnh phè Hå ChÝ Minh.
B¸o c¸o §Ò dÉn cña GS. TS. §ç Quang H−ng nªu râ nh÷ng môc tiªu cña cuéc Héi th¶o khoa häc nμy: Lμm râ h¬n th©n thÕ sù nghiÖp cña nhμ s− ThiÖn ChiÕu trªn c¶ ba ph−¬ng diÖn. Cô thÓ lμ: Nh÷ng cèng hiÕn víi PhËt häc, víi v¨n ho¸ vμ víi c¸ch m¹ng n−íc ta.
B¸o c¸o khoa häc më ®Çu cña GS. Vò Khiªu víi ®Ò tμi “T«n gi¸o vμ c¸ch m¹ng ë
h hé éi i n ng gh hÞ Þ – – hé h éi i t th h¶ ¶o o
®ång chÝ NguyÔn V¨n Tμi, tøc ThiÖn ChiÕu, tøc XÝch Liªn” ®· ®Ò cËp kh¸ ®Çy ®ñ vÒ cuéc
®êi vμ sù nghiÖp cña nhμ s− ThiÖn ChiÕu (T¹p chÝ Nghiªn cøu T«n gi¸o, sè 6 – 2002
®· giíi thiÖu bμi viÕt nμy). C¸c b¸o c¸o khoa häc kh¸c ®Ò cËp tíi nhiÒu khÝa c¹nh kh¸c nhau vÒ cuéc ®êi c¸ch m¹ng vμ sù nghiÖp PhËt häc cña «ng. §ã lμ c¸c b¸o c¸o:
“PhËt gi¸o víi d©n téc qua suy nghÜ cña s−
ThiÖn ChiÕu” cña Hoμ th−îng ThÝch Nh−
NiÖm; “Quan ®iÓm d©n téc qua t¸c phÈm cña s− ThiÖn ChiÕu” cña §¹i ®øc ThÝch
§ång Bæn; “ThiÖn ChiÕu-nÐt ®éc ®¸o cña PhËt häc ViÖt Nam ®Çu thÕ kØ XX” cña GS.
TS NguyÔn Tμi Th−; “Nh©n vËt cña chÊn h−ng PhËt gi¸o: s− ThiÖn ChiÕu vμ c− sÜ ThiÒu Chöu – NguyÔn H÷u Kha” cña TS.
NguyÔn Quèc TuÊn; “ThiÖn ChiÕu -Nhμ c¶i c¸ch PhËt häc lín ViÖt Nam” cña NguyÔn Q.
Th¾ng; “Hμnh tr¹ng nhËp thÕ cña s− ThiÖn ChiÕu vμ ThiÒu Chöu -NguyÔn H÷u Kha”
cña Lª Tuý Hoa; “ThiÖn ChiÕu-mét nhμ s−
c¸ch m¹ng” cña Th−îng to¹ ThÝch Gia Quang; “ Sù ®ång nhÊt gi÷a lÝ t−ëng Bå T¸t vμ lÝ t−ëng céng s¶n” cña Hoμ th−îng ThÝch HiÓn Ph¸p; “Nhμ s− -chiÕn sÜ Céng s¶n ThiÖn ChiÕu” cña GS. PhËt häc Minh Chi.
Hoμ th−îng ThÝch Nh− NiÖm, vèn lμ ®Ö tö gÇn gòi nhÊt cña nhμ s− ThiÖn ChiÕu, ®· viÕt vÒ «ng nh− sau: “Nhμ s− ThiÖn ChiÕu- mét vÞ tu sÜ PhËt gi¸o ®· thùc sù dÊn th©n vμo ®êi sèng t×m cÇu gi¸c ngé, lμ nhμ c¸ch m¹ng mÉu mùc ch©n chÝnh… Ngμi lμ mét trong nh÷ng t¨ng ni ®i ®Çu, cã c«ng lín lao trong phong trμo chÊn h−ng PhËt gi¸o t¹i miÒn Nam”.
ThiÖn ChiÕu sinh ra vμ lín lªn trong mét gia ®×nh cã truyÒn thèng PhËt gi¸o t¹i Long Hùu, Gß C«ng T©y, tØnh TiÒn Giang trong bèi c¶nh ®Êt n−íc ®· bÞ thùc d©n Ph¸p x©m l−îc. Nhμ nghÌo kh«ng cã ®iÒu kiÖn häc hμnh, nh−ng «ng ®· th−êng xuyªn tù häc vμ sau nμy ®· trë thμnh mét trÝ thøc c¸ch m¹ng. ¤ng b¾t ®Çu cuéc ®êi b»ng viÖc ®i tu t¹i chïa Linh S¬n, CÇu Muèi, Sμi Gßn n¨m
1926. ChÞu ¶nh h−ëng s©u s¾c cña phong trμo yªu n−íc lóc bÊy giê, «ng ®· viÕt nhiÒu bμi kªu gäi lßng yªu n−íc cña t¨ng ni, phËt tö vμ quÇn chóng nh©n d©n. Tham gia phong trμo ChÊn h−ng PhËt gi¸o, ThiÖn ChiÕu ®· cïng nhiÒu nhμ s− tiÕn bé ®Êu tranh b¶o vÖ sù lμnh m¹nh cña PhËt gi¸o, ph¸t huy tinh thÇn tõ bi b¸c ¸i cøu khæ cøu n¹n cña ®¹o PhËt. Tõ chç gÇn gòi vμ chÞu
¶nh h−ëng cña c¸c chiÕn sÜ c¸ch m¹ng, «ng
®· trùc tiÕp tham gia phong trμo c¸ch m¹ng vμ ®−îc bÇu lμm Phã Chñ tÞch Uû ban hμnh chÝnh tØnh Gß C«ng ngμy 23 th¸ng 10 n¨m 1945. Sau ®ã do ®iÒu kiÖn søc khoÎ kh«ng tèt, «ng ®· chuyÓn sang nghÒ dÞch s¸ch, b¸o phôc vô cho c«ng t¸c chÝnh trÞ vμ khoa häc cña c¸ch m¹ng. N¨m 1954 ThiÖn ChiÕu
®−îc ®iÒu vÒ c«ng t¸c t¹i Ban V¨n Sö §Þa, tiÒn th©n cña Trung t©m Khoa häc X· héi vμ Nh©n v¨n Quèc gia ngμy nay. Mét thêi gian sau ThiÖn ChiÕu sang Trung Quèc ch÷a bÖnh vμ ®−îc cö tíi lμm viÖc t¹i Nhμ xuÊt b¶n ngo¹i v¨n B¾c Kinh thuéc Uû ban
§èi ngo¹i Trung Quèc víi nhiÖm vô hiÖu
®Ýnh vμ dÞch thuËt s¸ch, b¸o vμ tμi liÖu.
§Õn n¨m 1962 ThiÖn ChiÕu trë l¹i ViÖt Nam vμ ®−îc ®iÒu vÒ c«ng t¸c t¹i Ban lÞch sö t− t−ëng ViÖt Nam thuéc ViÖn TriÕt häc cho ®Õn khi ¤ng qua ®êi (1974). ¤ng ®−îc giao c«ng viÖc chän lùa c¸c tμi liÖu dÞch, dÞch thuËt vμ hiÖu ®Ýnh c¸c b¶n dÞch cña
®ång nghiÖp phôc vô cho c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc cña ViÖn TriÕt häc. Trong nh÷ng n¨m cuèi ®êi «ng ®· hoμn thμnh cuèn s¸ch ThÕ nμo lμ ®¹o PhËt.
PV.
Héi th¶o khoa häc:
T− liÖu H¸n - N«m viÕt vÒ C«ng gi¸o ViÖt Nam
Ngμy 22 th¸ng 5 n¨m 2003 t¹i Hμ Néi, ViÖn Nghiªn cøu T«n gi¸o tæ chøc Héi th¶o khoa häc T− liÖu H¸n –N«m viÕt vÒ C«ng gi¸o ViÖt Nam. Tham gia Héi th¶o cã c¸c
nhμ nghiªn cøu thuéc ViÖn Nghiªn cøu T«n gi¸o, ViÖn Nghiªn cøu H¸n-N«m, ViÖn Sö häc, §¹i häc Khoa häc X· héi vμ Nh©n v¨n Hμ Néi vμ mét sè c¬ quan nghiªn cøu kh¸c cña Trung −¬ng vμ Hμ Néi.
GS. TS. §ç Quang H−ng, ViÖn tr−ëng ViÖn Nghiªn cøu T«n gi¸o trùc tiÕp chñ tr×
cuéc Héi th¶o.
Ngay tõ khi C«ng gi¸o míi du nhËp vμo ViÖt Nam c¸c gi¸o sÜ ph−¬ng T©y ®· quan t©m ®Õn viÖc sö dông ch÷ H¸n –N«m lμm c«ng cô truyÒn gi¸o. C¸c gi¸o d©n ng−êi ViÖt còng sö dông lo¹i ch÷ nμy ®Ó ghi l¹i c¸c ho¹t ®éng t«n gi¸o cña xø, hä ®¹o cña m×nh. Ch÷ H¸n-N«m cßn ®−îc dïng ®Ó in kinh s¸ch, d¹y ch÷ cho gi¸o d©n. Víi mét lÞch sö trªn d−íi 400 n¨m cã mÆt t¹i ViÖt Nam vμ viÖc sö dông ch÷ H¸n – N«m trong ho¹t ®éng truyÒn gi¸o, C«ng gi¸o ViÖt Nam
®· t¹o ra mét khèi l−îng t− liÖu H¸n – N«m kh¸ lín vÒ t«n gi¸o cña m×nh. §©y lμ nguån t− liÖu qóy gi¸ ®Ó nghiªn cøu lÞch sö C«ng gi¸o ë ViÖt Nam còng nh− lÞch sö ng«n ng÷
vμ v¨n häc n−íc nhμ. TiÕc r»ng cho ®Õn nay m¶ng tμi liÖu nμy míi ®−îc khai th¸c mét c¸ch rÊt h¹n chÕ do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau. Héi th¶o khoa häc ®· nhËn ®−îc 14 b¸o c¸o cña c¸c nhμ khoa häc ®Ò cËp tíi mét sè vÊn ®Ò nh−: T×nh h×nh l−u gi÷ c¸c v¨n b¶n H¸n – N«m vÒ C«ng gi¸o ë trong vμ ngoμi n−íc, c¸c lo¹i h×nh v¨n b¶n H¸n –N«m vÒ C«ng gi¸o, néi dung cña mét sè v¨n b¶n H¸n – N«m cô thÓ viÕt vÒ C«ng gi¸o ViÖt Nam. C¸c ®¹i biÓu tham dù Héi th¶o ®Òu nhÊt trÝ cho r»ng viÖc s−u tÇm, thu thËp, b¶o qu¶n, nghiªn cøu, khai th¸c c¸c v¨n b¶n nμy lμ viÖc lμm hÕt søc cÇn thiÕt vμ kiÕn nghÞ cÇn cã mét dù ¸n cÊp Nhμ n−íc ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc h÷u Ých nμy.
Trong T¹p chÝ Nghiªn cøu T«n gi¸o k× nμy, Ban Biªn tËp ®· b−íc ®Çu cho c«ng bè 3 b¸o c¸o khoa häc trong sè c¸c b¸o c¸o ®· tham gia Héi th¶o nãi trªn ®Ó b¹n ®äc tham kh¶o.
PV.
Héi nghÞ tËp huÊn c«ng t¸c t«n gi¸o toμn quèc Héi nghÞ tËp huÊn c«ng t¸c t«n gi¸o toμn quèc n¨m nay diÔn ra tõ ngμy 14 ®Õn 23 th¸ng 05 n¨m 2003 t¹i Thμnh phè HuÕ trong khung c¶nh ®Æc biÖt: lÇn ®Çu tiªn,
§¶ng Céng s¶n ViÖt Nam cã mét nghÞ quyÕt riªng vÒ vÊn ®Ò c«ng t¸c T«n gi¸o, ®ã lμ nghÞ quyÕt TW7 (kho¸ IX) vÒ c«ng t¸c T«n gi¸o võa ®−îc th«ng qua vμ ®−îc d− luËn x· héi trong c¶ n−íc chó ý.
T¹i Héi nghÞ, víi sù tham dù cña c¸c
®oμn ®¹i biÓu c¸c Ban T«n gi¸o, Ban D©n téc- T«n gi¸o, Ban T«n gi¸o –D©n téc, v.v…
cña 61 tØnh thμnh trong c¶ n−íc, «ng Lª Quang VÞnh, Tr−ëng ban Ban T«n gi¸o cña ChÝnh phñ ®· truyÒn ®¹t nghÞ quyÕt nμy.
¤ng Ng« Yªn Thi, Phã tr−ëng ban th−êng trùc Ban T«n gi¸o cña ChÝnh phñ ®· tr×nh bμy ch−¬ng tr×nh c«ng t¸c cña Ban T«n gi¸o cña ChÝnh phñ thùc hiÖn NghÞ quyÕt sè 25 cña BCH TW vÒ c«ng t¸c t«n gi¸o vμ tr×nh bμy b¶n dù th¶o §Ò ¸n tæ chøc bé m¸y qu¶n lÝ Nhμ n−íc vÒ t«n gi¸o c¸c cÊp.
§Æc biÖt, Héi nghÞ ®· dμnh nhiÒu thêi gian cho viÖc th¶o luËn vμ gãp ý kiÕn cho dù th¶o Ph¸p lÖnh vÒ t«n gi¸o vμ NghÞ ®Þnh h−íng dÉn thùc hiÖn Ph¸p lÖnh.
§©y lμ nh÷ng vÊn ®Ò träng yÕu cña c«ng t¸c t«n gi¸o cña Nhμ n−íc trong nh÷ng n¨m s¾p tíi, ph¶n ¸nh râ quyÕt t©m cña §¶ng vμ Nhμ n−íc tiÕp tôc ®Èy m¹nh sù nghiÖp ®æi míi ®−êng lèi, chÝnh s¸ch vÒ t«n gi¸o.
C¸c ®¹i biÓu dù Héi nghÞ còng rÊt hå hëi tham gia c¸c sinh ho¹t nghiÖp vô vμ giao l−u v¨n ho¸ víi c¸c cÊp chÝnh quyÒn vμ Ban T«n gi¸o tØnh Thõa Thiªn –HuÕ, n¬i diÔn ra Héi nghÞ tËp huÊn lÇn nμy. C¸c ®¹i biÓu tham dù ®· nång nhiÖt chóc mõng ®ång chÝ Lª Quang VÞnh, Tr−ëng Ban T«n gi¸o cña ChÝnh phñ võa ®−îc Nhμ n−íc trao tÆng Hu©n ch−¬ng §éc lËp H¹ng hai.
PV.
Héi th¶o quèc tÕ:
Khoa häc vμ t«n gi¸o
GÇn ®©y, ViÖn Nghiªn cøu T«n gi¸o thÕ giíi thuéc ViÖn Hμn l©m Khoa häc x· héi Trung Quèc cïng Trung t©m Nghiªn cøu Khoa häc Tù nhiªn vμ ThÇn häc cña Mü ®·
phèi hîp tæ chøc mét héi th¶o khoa häc quèc tÕ vÒ “Khoa häc vμ T«n gi¸o” t¹i B¾c Kinh.
Kho¶ng 120 häc gi¶ næi tiÕng tõ c¸c ViÖn X·
héi häc, ViÖn Khoa häc, §¹i häc B¾c Kinh,
§¹i häc Thanh Hoa, §¹i häc Nh©n D©n…
Trung Quèc cïng c¸c chuyªn gia, häc gi¶ vÒ t«n gi¸o, khoa häc tù nhiªn tõ Hång K«ng vμ Mü ®Õn tham dù héi th¶o. VÒ phÝa Mü, cã gi¸o s− sinh häc, cè vÊn vÒ Khoa häc tù nhiªn cña Tæng thèng Mü, gi¸o s− vÒ vËt lÝ, chñ nhiÖm Trung t©m Nghiªn cøu Khoa häc tù nhiªn vμ ThÇn häc, c¸c gi¸o s− chuyªn vÒ thÇn häc… Mét sè gi¸o s− triÕt häc vμ gi¶ng d¹y t«n gi¸o còng ®Õn tõ Hång K«ng. PhÝa Trung Quèc cã Gi¸m ®èc danh dù ®μi thiªn v¨n B¾c Kinh thuéc ViÖn khoa häc Trung Quèc, mét sè viÖn sÜ vÒ thiªn v¨n vËt lÝ, c¸c chuyªn gia vÒ lÞch sö khoa häc tù nhiªn cïng ViÖn tr−ëng ViÖn Nghiªn cøu t«n gi¸o thÕ giíi thuéc ViÖn X· héi häc Trung Quèc. C¸c
®¹i biÓu ®Õn dù ®Òu cã b¸o c¸o, th¶o luËn s«i næi, ®a d¹ng t¹i héi th¶o.
Theo chñ ®Ò trªn, häc gi¶ hai n−íc Mü- Trung ®Òu tõ gãc ®é khoa häc vμ kÕt qu¶
nghiªn cøu chuyªn m«n cña m×nh mμ bμn luËn vÒ mèi quan hÖ gi÷a V¨n ho¸, T«n gi¸o vμ Khoa häc; ý nghÜa vμ gi¸ trÞ cña sù tiÕn ho¸ nh©n lo¹i; sù thiªng liªng cña c¸c
®Êng tèi cao; c¸c vÊn ®Ò vÒ di truyÒn, gien,
tÝn ng−ìng… C¸c nhμ khoa häc Mü cho r»ng, sù ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®· lμm cho thÕ giíi biÕn ho¸ nhiÒu,
®iÒu ®ã còng t¹o biÕn ®æi ®Õn c¶ thÕ giíi tinh thÇn. Do sù ph¸t triÓn cña khoa häc vμ
®ua tranh gi÷a khoa häc vμ t«n gi¸o trong lÞch sö nªn hai c¸i ®ã lu«n ®èi lËp gay g¾t víi nhau. B−íc vμo thÕ kØ míi, mèi quan hÖ gi÷a khoa häc vμ t«n gi¸o cÇn ®−îc suy xÐt l¹i, t×m ra c¸ch thøc cã thÓ nμo ®ã ®Ó ®èi tho¹i vμ t¹o sù liªn th«ng cÇn thiÕt gi÷a chóng. Do kh¶ n¨ng nhËn thøc thÕ giíi cña con ng−êi lμ v« tËn nªn kh¶ n¨ng ®ã lμ cã thÓ. Theo c¸c häc gi¶ Trung Quèc, tr−íc ®©y tõng cã c¸ch xem xÐt m¸y mãc: §Þa bμn khoa häc cμng réng th× ®Þa bμn cña t«n gi¸o cμng hÑp. Giê ®©y, mèi quan hÖ gi÷a sù hiÓu biÕt vμ tÝn ng−ìng cña con ng−êi rÊt
®¸ng ®−îc quan t©m, xem xÐt s©u thªm.
Con ng−êi cÇn cã ph−¬ng ph¸p biÖn chøng,
®éng h¬n ®Ó xem xÐt mèi quan hÖ ®ã. C¸c nhμ khoa häc tù nhiªn khi ®i vμo lÜnh vùc nh©n v¨n cÇn ph¶i chó träng h¬n ®Õn c¸ch xem xÐt triÕt häc (duy vËt biÖn chøng).
§©y lμ mét héi th¶o khoa häc vÒ mèi quan hÖ gi÷a t«n gi¸o vμ khoa häc ®−îc tæ chøc ®Çu tiªn ë Trung Quèc, bao gåm nhiÒu
®¹i biÓu t«n gi¸o, c¸c tr−êng ph¸i khoa häc,
®Æc biÖt vÒ khoa häc tù nhiªn. Gi÷a c¸c nhμ khoa häc tù nhiªn vμ khoa häc x· héi ®·
®¹t ®−îc mét sè ®ång nhËn vÒ nhËn thøc vμ gi¸ trÞ cña vÊn ®Ò; t¹o nªn mét bÇu kh«ng khÝ, c¶nh huèng më ®Çu thuËn lîi cho viÖc tiÕp tôc ®èi tho¹i réng më gi÷a c¸c bªn.
Mai ThÞnh(kh¶o l−îc theo TC V¨n ho¸ T«n gi¸o thÕ giíi, sè 2/2002)
