CHUYEN D E THEP X A Y Dl/NG
TS. D6 HOTu Thdng', TS. N g u y i n Vdn Thjnh^, TS. Pham Van He', Ths. Le Anh Tuan^, KS. N g u y i n Vdn Bp*
1. Ogt van de
Ket cau thep cd kh^ nang chju lac tdt, ddng nhat ve chat ladng, d i ta ddng hoa trong che tao va cd gidi hoa trong thi edng, ed k h i nang dap Qng yeu cau kien true tham my cao,... vi vay dang dape ap dgng ngay cang nhieu trong xay dQng edng trinh ndi chung va cdng trinh giao thdng ndi rieng.
Tuy nhien, vat lieu thep sQ dung cung cd nhQng nhapc diem trong khau xay dang, qucin ly, b i o tri.
Vi vay, eac chuyen gia, cac nha khoa hpc dang tfch cac nghien cQu de tao ra eac s^n pham ket cau thep da dang, cd tinh nang ky thuat, chat iQpng tdt, tudi thp cao. De dat dadc muc tieu ang dung rpng rai vat lieu thep trong xay dang cdng trinh, nang cao hieu q u i quSn ly, bSo tri va khai thac eac cdng trinh sQ dung vat lieu thep, nham ha gia thanh, ehi phi ban dau trong sSn xuat, che tao eac ket cau cdng trinh bang thep... eac cd quan quin ly, cac ed quan chuyen mdn, cac nha khoa hpc cua Viet Nam da va dang thadng xuyen trao ddi thdng tin, kinh nghiem ve tinh hinh Qng dung ket cau thep, cac giii phap cdng nghe mdi trong thiet ke, thi cdng v^ che tgo ket
cau thep, quin ly chat lUdng thep vdi eac vien nghien cQu, tradng dai hpc, tap doan s i n xuat thep hang dau tren the gidi.
Thdi gian qua viec nghien cQu Qng dung va quin ly chat iQpng thep trong xay dQng cdng trinh d nadc ta da cd nhQng bade phat trien dang ghi nhan: Sd la^ng cdng trinh sQ dyng ket cau thep hoac dai bd phan bang vat lieu thep tang nhanh; Cdng nghe che tao ket cau thep ngay cang tien bd; Cae loai hinh ket cau sQ dung trong xay dang cdng trinh ngay cang da dang. Ben canh dd, he thdng tieu chuan ve cdng tac s&n xuat, che tao, thi cdng l i p rap, thf nghiem va quSn ly chat la(?ng thep va ket cau thep ngay cang hoan thien, tQng bade hdi nhap vdi trinh dp eiia khu vac va the gidi.
Trong xay dQng edng trinh giao thdng, nhieu da an da va dang sQ dung cdng nghe che tao ket cau thep theo tieu chuan Viet Nam, Nhat Ban, Trung Qudc, My... nha dQ an xay dQng 44 cau dadng sit, dQ an xay dQng cau Thuan Phade, cau Can Thd, cau VTnh Tuy, cau Ddng Tru,...
Viec trao ddi thdng tin ve tinh hinh s i n xuat, che t^o, Qng dyng
va quin ly chat iQpng thep trong xay dQng cdng trinh giao thdng hien nay ngay cang trd nen quan trpng. Nhan thQc rd tam quan trpng cua viec Qng dung ket cau thep trong xay dQng edng trinh giao thdng d Viet Nam trong nhQng nam tdi, Bd GTVT da chi dao cac cd quan ddn vj trong nganh mot mat day manh Qng dung ket cau thep trong xay dQng cdng trinh giao thdng qua cac dQ an, ddng thdi md rpng quan he vdi cae cd quan nghien cQu, tradng dai hpc, c^c cdng ty tQ van va cae hang cua nadc ngoai de trao ddi, hpc hdi nham iQa chpn tiep thu cdng nghe mdi, thich hpp trong ITnh vQc s i n xuat, che tao va kiem soat chat iQdng thep trong cdng trinh giao thong. Mat khac, viec nghien cQu, xay dQng, thQ nghiem, ban hanh cae tieu chuan mdi ngay cang dQdc chu trpng nham tao cd hdi de trinh dp s i n xuat, cdng nghe che tao ket cau thep cua Viet Nam tiep can, rut ngan khoeing each so vdi eac nadc tien tien trong khu vac va tren the gidi. Chang han, ta nam 2001, Hiep hoi sat thep Nhat Bin da phdi hdp vdi Bp GTVT td chQc nhieu hdi thSo de trao ddi kinh nghiem ve sQ phat trien ket cau
NGl/dl X A Y Dl/NG S 6 THANG 9 - 2009
CHAT Ll/dNG THEP TRONG CONG TRINH GIAO THONG...
thep d Viet Nam.
2. Tinh hinh chat li/png thep tai cac d i / an xay di/ng cong trinh giao thong
De danh gia chat ladng thep, can phai CO sQ dieu tra day du tQ khau che tao, khau cung Qng, thu thap va phan tich cac ket qua thi nghiem den tinh hinh sQ dung thep tai cac cdng trinh xay dang, trong dd cac ket qua thi nghiem vat lieu va ket cau xay dang la rat quan trpng. Bai viet nay trinh bay mot sd thdng tin cd lien quan den chat ladng thep tQ khau cung Qng va che tao ban thanh pham thep, mot sd ket qua thi nghiem trong phdng thi nghiem va tinh hinh sQ dung tren thac te d mot sd da an xay dQng cdng trinh giao thdng Idn.
Mac du trong khau che tao vat lieu thep ed he thdng quan ly chat ladng ndi bd chat che, song chu yeu ehi ed cae nha san xuat cd uy tin tren the gidi mdi duy tri tdt he thdng quSn ly chat lapng dd. Thac te d Viet Nam cd nhieu doanh nghiep che tao va cung cap thep, nhieu san pham do cac cd sd nay khdng dn dinh ve cac chi tieu hinh hpc (dadng kinh, trpng ladng ddn vi). Ket q u i kiem tra tai hien tradng cho thay dadng kinh cua thep dape san xuat theo tieu chuan JIS thadng dat d mUc can dudi (sal sd kich thudc am) ma it khi dat mQc can tren (sal sd kfeh thadc dadng).
Khi dape hdi thi tham chi cdn dadc t r i Idi la tuy loai khach hang ma nha may dap ang cac loai thep chat ladng khac nhau.
Dadi day la mot sd thdng tin ve chat ladng cua mot sd chung loai thep dadc sQ dung nhieu trong ITnh vac xay dang cdng trinh giao thdng trong thdi gian gan day:
Ve chat lUdng cap cudng dg cao, neo va nem neo cho cap cudng dg cao, bu long cUdng dg cao: Trade day sQ dung thep CDC ta cac sdi ^ 5mm bd lai thanh bd 24 sdi, gan day loai cap nay khdng cdn dadc sQ dung nQa ma chu yeu sQ dung cac tao cap cd dadng kfnh 12.7mm hoac 15.2mm. TUdng ang vdi dudng kinh tao cap va sd tao cap sQ dung ma cd cac loai neo va phu
kien cua neo phu hdp v^ rat da dang. Viet Nam chaa cd cd sd nao s i n xuat cap cadng dp cao ma chu yeu nhap khau tQ nadc ngoai nhU Nhat, Thai Lan, Malaixia. Cap cUdng dp cao cua Nhat, Thai Lan va Malaixia san xuat cd chat lapng dat yeu cau va kha dn djnh. Mot khdi lUdng Idn neo va nem neo cho cap cudng dp cao sQ dung d Viet Nam dadc mua ta hang OVM.
Chat lapng neo va nem neo cho cap cua OVM kha dn djnh. Trong khi dd mot sd cd sd che tao cua Viet Nam cung da che tao neo va nem neo cho cap cadng dp cao, nhang chat lUdng chaa dape dn dinh. Chat lapng bu Idng cadng dp cao cua eac ddn vj nay che tao cung thadng khdng dn dinh.
Ve chat lugng cac lo^i thep hinh: Thep hinh dUdc sCl dung kha pho bien lam ket cau hoac lam cong trinh phu tam. Tren thi tradng nhieu loai thep hinh khdng dat tieu chuan ve chieu day quy djnh, dieu nay khien cho khach hang rat khd IQa chpn, nhat la trong ITnh vQc xay dQng dan dung, vi ddi tupng nay cd nhieu ngadi la ta nhan hoac doanh nghiep nhd, do dd khdng cd du phaong tien va dieu kien de thi nghiem kiem tra.
Ve chat lugng cac lo^i thep thudng:
Tren cd sd ket qua thf nghiem trong phdng thi nghiem cho thay cd mot sd loai thep thadng dape sQ dung trong cae da an xay dQng cdng trinh giao thdng nha
sau:
- Thep thanh cd gd (Deformed bar) dadng kinh : 10mm - 51mm.
- Thdp cupn (Wire rod): dadng kinh 6mm - 11.5mm .
- Thep thanh trdn trdn (Plain round bar) dadng kinh: 14mm - 45mm.
Tieu chuan ap dung de che tao chu yeu la sQ dung JIS G 3112, G 3505, G 3503, G 3 1 0 1 , TCVN 1651-2005, ASTM,...
Sd lapng thdng ke tren 500 m l u thep trdn dape thi nghiem cho thay khi ap dung TCVN thi cd khoang 15-20 mSu (chiem khoang 4%) khdng dat yeu cau ve trpng lapng ddn vj, trong khi dd neu ap dung tieu chuan JIS thi hau nha dat yeu cau, neu ap dung tieu chuan ASTM thi cd khoang 15-20 m l u (gan 4%) khdng dat yeu cau ve trpng lapng ddn vj, ed mot phan nhd khdng dat yeu cau ve chi tieu cd ly (cadng dp).
Qua so sanh tren cd mot sd nhan xet sau day ve tinh hinh chat lapng thep tai Viet Nam:
- Nhin chung cac nha san xuat thep tai Viet Nam chu trpng san xua't thep dap Qng yeu cau cua JIS ngay ca khi khdng ed ddn dat hang trade;
- Trong cac da an giao thdng, cac tieu chuan ky thuat (Specification) thadng ap dung tieu chuan cua Viet Nam hoac tieu chuan ASTM, do vay se cd mot phan nhd khdng dap ang dupe yeu cau do cd sa chenh lech giOa cac tieu chuan.
Bang 1. So sanft i/e trgng luqng ddn vi giUa cac tieu chuan cCia mot sd loai thep
DUdng kfnh,
mm
6 10 16 22 25 1 32
TCVN 1651-D8
Tift diSn, mm^
28.3 78.5 201 380.1 491 804
Trgng iJpng don vi,
kg/m 0.222 0.617
1.58 2.98 3.85 6.31
ASTM A615/
A615 IVI-05
Tift diSn,
mm'
- 71 199 387 510 819
Trpng luqng ddn vi,
kg/m
-
0.56 1.55 3.04 3.97 6.40
JIS G3112:1987
Tift di§n, mm^
31.67 71.33 198.6 387.1 506.7 794.2
Trpng lapng ddn vi,
kg/m 0.249
0.56 1.56 3.04 3.98 6.23
Ghi chu
Thep til anh CO gd
NGl/dl XAY D U N G S 6 T H A N G 9 - 2009
CHAT Ll/dNG THEP TRONG C 6 N G TRJNH GIAO THdNG.»^
TIBu chu3'n
TCVN 1651-08
JIS G3112:
1987
ASTM A615/A615
M-05
Bing
Mac th^p
CB300-V CB4Q0-V CB500-V SD295A (SD30A) SD295B {SD30B) SD345 (SD35) SD390 (SD40) SD490 (SD50) Grade 280
Grade 420
Grade 520
2. So s^nh ve tinh chSt cd ly glQa cic ti§u chuSn Tinh cM'l ta \i
Gidi h^n chiy, Nl/mm^
300 400 500 295 min 295-390 345-440 390-510 490-€25 280min
420min
520min
Gidi han bSn, N/mm^
450 570 650 4 4 0 - 600 440 min 490 min 560 min 620 min 420 min
620 min
690 min
DO gian d^i, %
19 14 14 16min. vdi D<25 18min, vdi D'25 16min. vdi D<25 18min. vdi D'25 18min. vdi D<25 20min. vdi D'25 16min. vdi D<25 18min. vdi D'25 12min. vdi D<25 14min. vdi D'25
D10:11min D13,16,19:12min 010,13,16,19:9 min
022,25: 8min 029,32,38,43,57: 7min
019,22,25:7 min 029,32,38,43,57: 6min
cua mdt sd lo^i th6p BSc irnh ufl'n
Gdc uflin,
(°)
160-180
180 180 180 180 90 180
180
180
Bin kinh uffn (mm) 3d-d^16 4d-d<16550
4d-d^16 5d-16<d550
5d-d5l6 6d-16<d550
1.50 vdi D<16 2D vdi D>16
2.5D 2.5D vdi 0^25
3D vdi D>25 010,13,16: 3.5D
019:50 010,13,16: 3.5D
019.22,25: 50 029,32,36:70 043,57(90°) :9D
019.22,25: 50 029,32,36:70 043,57(90°) :9D
Lo^j th<p iV dgng
Thfip thanh cd
Th£p thanh cd ga
Thfip thanh cd gd D10-D19 Thep thanh cd
g<J Thfip thanh cd
gd D19-D57
- Khi ap dung TCVN, cac mSu thep chu yeu khdng dat yeu cau ve trpng iQpng ddn vj, cdn khi ap dung ASTM thi cd mot sd m l u thep vaa khdng dat yeu cau ve trpng lapng ddn vj vQa khdng dat yeu cau ve cadng dp. Nguyen nhan la do yeu cau ve cadng dp cua ASTM cao hPn (tuy thupc vao mac thep).
3. Mpt s d kien nghj
- Hien nay cap cUdng dp cao, thanh bar cadng dp cao sQ dung kha phd bien trong cac edng trinh GTVT vdi khdi lUdng rat Idn, trong khi dd khdng cd cd sd che tao nao cua Viet Nam che tao ducc vat lieu nay. Nha nadc can cd djnh hadng dau ta de day manh cdng nghiep che tao d Viet Nam
- De thi nghiem mdt sd chf tieu cua neo, cap cUdng dp cao (nha thi nghiem mdi cua bd cap, thiet bi giam chan trong cau day vang, thi nghiem dp tQ chung cua bd cap,...), d Viet Nam chaa ed thiet
bj thf nghiem ma deu phdi thf nghiem d nadc ngoai. Nha nude cung can quan tam trang bj cac phdng thi nghiem cd du nang lac cho ITnh vQc nay.
- Can quan ly chat che hdn chat lapng thep cua cac nha san xuat thep d Viet Nam. Cac nha san xuat thep cua Viet Nam eOng can thay uy tin trong viec dam b i o chat lapng la chia khda cua thanh cdng trong qua trinh phat trien ben vQng.
- Quan ly chat IQdng vat lieu, dac biet la thep vao cdng trinh giao thdng d Viet Nam ndi chung la tdt. Nha thau va ta van giam sat ed y thQc tuan thu tieu chuan ky thuat, do dd deu cd thi nghiem kiem tra trade khi sQ dung.
- Qua hang chue edng trinh giao thdng ma Vien Khoa hpc va cdng nghe GTVT iam ta van giam sat, chaa p h i i daa thep ra khdi edng trudng, dieu dd cd nghTa la hau het thep nhap khau cung nha
che tao trong nadc dupe eac nha thau sQ dung la dat yeu cau theo tieu chuan ap dung. Tuy nhien ve trpng lapng ed Id thep khdng dat (trong khi dd ve cadng dp la dat) d i n den viec nhieu khi cac ben dai dien cho chu dau ta yeu cau phai tfnh toan lai trpng lapng de thanh toan, dieu dd gay phien h^
cho nha thau va he thdng q u i n ly dQ an. Dieu dd ed nghTa la nha san xuat can nang cao hdn yeu cau dap Qng che tao theo dung tieu chuan dat ra. Ve mat qucin ly vT md cung can thdng nha't tieu chuan cua Viet Nam vdi tieu chuan cua cac nadc khac tren the gidi de tranh cd sa sal khac nha da neu tren.13
1,5. Vien Chuyen ngdnh Cau Ham- Vien KH&CN GTVT, 2. Trung tam KHCN May XD- Vien KH&CN GTVT, 3. Trung tam TVTK&CGCN- Vien KH&CN GTVT4. Phong TN trpng diem dudng bo I- Vien KH&CN GTVT N G l / d l X A Y Dl/NG s6 T H A N G 9 • 2 0 0 9
