NGHIEN CLfU-TRAO D 6 I
s y THAY D6\ D O B^N K E O O U T V A D O B E N X E C U A VAI BONG VA VAI VISCO 6f TRANG THAI KHO VA U'OT
MODIFICATION OF TENSILE STRENGTH AND TEAR RESISTANCE OF COTTON AND VISCOSE FABRIC IN DRY AND WET STATE
Trmrag Thien Qudc Chuyen'^ Nguyen Nhat ^yinh^ Cao Thi Hoai Thuy^
'Trudng Dai hpc Cdng nghiep Det may Ha Ndi
^Trudng Dai hgc Bach khoa Ha Npi
T O M T A T
Vdi bong vd vdi visco duac sU dung nhteu doi v&i cdc sdn phdm vdi may mac vd vdi ky thugt, phuc vu cugc song sinh hogt hdng ngdy, trong nhieu sdn phdm xa visco dugc su dung thay the cho xa cotton. Tuy nhien, vdi visco bi gidm do ben a trgng thdi u&t, do do ldm gidm hieu qud su dung cdc sdn phdm tir vdi visco. Bdi bdo khdo sdt ddnh gid do ben keo gidn vd do bin xe hai logi vdi bong vd vdi visco & trgng thdi kho vd trgng thdi u&t. Ket qud khdo sdt cho thdy vdi bong & trgng thdi u&t CO do ben keo dirt cao han tic 5%-10% so vai a trgng thdi kho, nhung vdi visco a trgng thdi uat co do ben keo dut thdp han tir 70%-90% so v&i & trgng thdi kho. Do bin xe cua vdi bong vd vdi visco
& trgng thdi u&t gidm so vai & trgng thdi kho, muc do gidm do ben xe vdi khong ddng ki khodng tit 2yo-5%, trong khi mirc do gidm do ben xe vdi visco rdt lan tir 200-350%.
Tir Idioa: Vdi bong; Vdi visco; Do ben keo dirt; Dg ben xe.
ABSTRACT
Cotton and viscose fabrics are widely used for apparel and engineering products in daily life, in many products viscose fabric is replaced for cotton fabric. However, wet strength of viscose fabric is decreased and that makes viscose fabric products get low efficiency. The article investigates tensile strength and tear resistance of cotton and viscose fabrics In dry and wet state. The results show that for cotton fabric wet tensile strength is 5%-10% higher than dry one, for viscose fabric wet tensile strength is 70%-90% lower than dry one. Wet tear resistance of cotton and viscose fabrics is lower than dry one, the degree of decreasing cotton fabric's tear resistance is about 2%- 5%, but the degree of decreasing viscose fabric's tear resistance is very high about 200%-350%.
Keywords: Cotton fabric, viscose fabric, tensile sti-ength, tear resistance.
ISSN 0866 - 7056
TAP CHi CO KHi VIET NAM, Sd 6 nam 2017 www.colchivietnani.vn
NGHIEN CU'U - TRAO DOI
I . D A T V A N D E
Xa bdng la mdt loai xa thien nhien dugc hinh thanh trong dieu kien tu nhien d dudi dang xa co ban. Xa bdng khd mdnh, mem, cd dp quan tu nhien nen xa cd dp xdp, dac biet do ben dai cua xa bdng khd tdt. Thanh phan chil ydu cua xa bdng Id xenlulo tu nhidn chidm 94%, xo bdng cd cdu tnic chat che va dp dinh hudng cao. Cau tnic mach dai phan tu khdng ddng nhdt gdm pha tinh the va pha vd dinh hinh, cdc dai phan tir dang day hdp ddn nhau bang lire lien ket hydro, cdn cac mach se hdp dan nhau bdng luc lien kdt Vandecvan.
Xa visco la thd he xa xenlulo tdi sinh ddu tien dugc sdn xudt theo quy trinh keo sgi udt. Xa visco cd cdu true xdp, hau nhu khdng cd cdc phdn kdt tinh. Ham lugng a xenlulo trong xa chidm han 90%. Mat khac, miic do tning hgp trung binh cua xenlulo trong xo visco dung cho cdng nghidp det chi trong khoang 300 - 350 ndn dp bdn co hgc cua xa khdng cao. Do cdu tnic xdp nen xa mem mai, cd dp gian ldn, dd thdm nudc, de trucmg nd hong nudc va dd hdp phu thudc nhudm. Xa visco tuy la xenlulo tdi sinh nhung he sd tning hgp thdp ban nhidu so vdi cdc xo xenlulo cd sdn trong tu nhidn.
Cdng thlic cdu tao chung ciia xenlulo:
( q H „ 0 > hoac [C,H,O,(0H)3]n
K' F-? rA AV_yi
Cdc cdng trinh chu ydu nghien ciiu ve anh hudng cua cdc thdng sd ddn dp ben ciia vai a trang thai khd, rdt it cdng trinh nghien ciiu d trang thai udt. Robert va cdng su [I] nghien
ciiu tinh dan hdi va md dun ciia spi visco d trang thai udt. Bryant va WaUer [2] xdc dinh dp bdn keo dirt cua sgi visco dugc ngdm tt'ong nudc. Preston vd Nimkar [3] nghien cim luc lien kdt giiia cdc xa trong spi d trang thdi udt, trong khoang each giiia cac xa vdi nhau xudt hien luc thuy ffnh. A. Das va cdng sir [4] nghien ciiu dac tinh dp ben cua cac sgi polyeste pha visco va bdng vdi ti le pha khac nhau (100%
polyeste, 65/35 P/V, 50/50 P/V, 100% visco, 100% bdng) vdi cdc sgi chi sd NelO, Ne20, Ne30vaNe40.
Bdi bao nghien ciiu khao sdt ddnh gia do bdn keo diit va dp bdn xe hai loai vdi 100%
xa bdng va vdi 100% xa visco d trang thai khd va trang thai udt, hai loai vai deu dugc sir diing de san xudt cdc san phdm may m^c thdng dung vd do Cdng ty Cd phdn Det may Nam Dinh sdn xudt.
2. NGUYEN VAT LIEU VA PHUONG PHAP NGHIEN c t r u
2.1. Nguydn vat Iidu
Vai mdc det thoi 100% xo bdng do Cdng ty Cd phdn Ddt Nam Dinh sdn xuat, kieu det van didm 1/1, mat dp sgi dgc 500sgi/10cm, mat dp sgi ngang 240sgi/10cm, dp mdnh sgi dpc-sgi ngangN^=30/l, khdi lugng vdi: 155g/m^.
Vdi mdc det ihoi 100% xa visco do Cdng ty Cd phan Det Nam Dinh sdn xudt, kieu det vdn didm 1/1, mat dp sgi dgc va sgi ngang 310sgi/10cm, dp manh spi dpc vd sgi ngang N^=30/l, khdi lupng vdi: 160g/m^
2.2. Phuong phap nghien ciru
Vdi dupc gidt sach hd, bui ban, dau ma bang bdt giat. Thuan hda cac mdu vdi trong didu kien chudn (dp dm R^60±4%, nhiet dd^
ISSN 0866 - 7056
TAP CHi CO KHi VlfiT NAM, Sd 6 nam 2017
NGHIEN CLTU-TRAOD6|
T=20±2'') 24 gid trudc khi thir nghidm theo tieu chudn TCVN 1748-2007.
Ddi vdi thir nghiem d trang thdi udt, vdi dugc ngam nudc, sau do dung kep diia thuy tinh gat het nudc trdn mat vai. Giu vdi 24h trong binh kin, sau dd xac dinh do ben.
Do ben keo diit va dp gian dirt ciia vai det thoi dupc xac dinh theo tieu chudn TCVN 1754:1986.
Dp ben xe rach cua vdi det thoi dugc xac dinh theo tieu chudn ASTM D2261.
Thuc nghiem dp ben keo dirt, dp gian diit va dp ben xe rach vdi bdng vd vdi visco dupc tien hanh trdn may keo dut van nang TENSILON. Thuc nghidm dugc thuc hien d dieu kidn mdi trudng tidu chudn: Nhidt dp 25''C vd dp dm 65%, tai Trung tdm Thi nghiem Det may, Tnidng Dai hpc Bach Khoa Ha Npi.
2. NGUYEN VAT LIEU VA PHU'ONG PHAP NGHIEN C i r u
2.1. Nguyen vat lieu
Vdi mdc ddt thoi 100% xo bdng do Cdng ty Cd phan Det Nam Dinh sdn xuat, kieu det van diem 1/1, mat dp spi dpc 500sgi/10cm, mat dp sgi ngang 240spi/10cm, dp manh sgi dgc-sgi ngang N^=30/l, khdi lugng vai: 155g/
bang hot giat. Thudn hda cac mdu vai trong dieu kien chudn (dp dm R=60±4%, nhiet dp T=20±2'') 24 gid trudc khi thir nghiem theo tieu chudn TCVN 1748-2007.
Ddi vdi thu nghiem d tiang thdi udt, vai dugc ngam nudc, sau do dung kep dua thuy tinh gat het nudc frdn mat vdi, Giu vai 24h frong binh kin, sau do xac dinh dp ben.
Dp ben keo diit vd dp gian diit cua vai det thoi dugc xac dinh theo tieu chudn TCVN 1754: 1986.
Do ben xe rach ciia vai ddt thoi dugc xdc dinh theo tieu chuan ASTM D2261.
Thuc ngliiem do ben keo diit, dp gian dirt va dp bdn xe rach vai bdng va vai visco dugc tien hdnh frdn may keo diit van ndng TENSILON. Thuc nghiem dugc thuc hien d didu kidn mdi trudng tieu chudn: Nhiet do 25°C va do am 65%, tai Trung tdm Thi nghiem Det may, Trudng Dai hgc Bach Khoa Ha Ndi.
3. KET QUA VA BAN LUAN
3.1. Do bin keo dut va do gian dut Ichd va wot ciia vai bdng va visco
Kdt qua thi nghiem do ben keo diit (N) ciia vai bdng dupc the hien d hinh 1 va dp ben keo diit (N) cua vai visco dugc thd hidn d hinh 2 cho thdy:
Vdi mdc ddt thoi 100% xo visco do Cdng ty Cd phdn Det Nam Dinh san xudt, kidu ddt van diem 1/1, mat dp sgi dpc va sgi ngang 310sgi/10cm, do mdnh spi dgc va sgi ngang N^=30/l, khdi lugng vai: 160g/ml 2.2. Phirong phap nghien ciru
Vai dupc giat sach hd, bui ban, dau md
Ddi vdi vai bdng, do ben keo diit dgc udt tdng 4,5% so vdi do bdn keo dirt dpc khd;
do bdn keo diit ngang udt tang 10,2% so vdi dd bdn keo dirt ngang khd. Nhu vdy, vai bdng cd dd bdn keo dirt udt ldn ban dd bdn keo diit khd, do la vi d frang thai udt thanh phdn xo bdng truang nd ldm tang su ma sat giiia cac xa vdi nhau, do do lam tang do bdn cua spi va tang dd ben keo diit cua vai.
ISSN 0866 - 7056
TAP CHi CO KHi VIET NAM, So 6 nam 2017 www.cokhivietnam.vn
NGHIEN CU'U - TRAO D 6 |
Ddi vdi vdi visco, dp bdn keo diit dpc khd ldn ban 78,1% so vdi do bdn keo dirt dpc udt; Dp bdn keo diit ngang khd ldn hem 88,8%
so vdi do bdn keo dirt ngang udt. Nhu vdy, vdi visco cd do bdn keo diit khd cao ban rat nhidu dp ben keo dut udt, dd Id vi xa visco la xa xenlulo II cd miic dp polyme hda thdp, do dinh hudng thap va hap thu nudc rdt cao, lidn kdt hydro it hon xo cotton va xa visco cd be mat xo fran nhdn ndn d trang thdi udt cdc xa visco tiep xiic bi giam ma sat vdi nhau, do dd do ben keo dirt ciia vai visco udt thap han do bdn keo diit khd.
Hai loai vai bdng va vai visco cd khdi lupng vai gan bang nhau va chi sd sgi bang nhau, nhung mat dd cua hai log,! vdi khdc nhau nhieu. Kdt qud thi nghiem dd ben keo diit khd va udt ciia vdi bdng va visco cho thay: Vai bdng cd do ben keo diit dgc khd ldn hon 2,34 ldn so vdi vdi visco, sir chenh lech dp ben ldn la do mat dp spi dgc vdi bdng ldn han nhieu so vdi mat dp sgi dpc vai visco. Dp ben keo diit ngang khd ciia vai bdng thdp ban 1,07 ldn so vdi vai visco, do mat do sgi ngang vai bdng nhd han nhidu mat dp spi ngang vdi visco.
.I
• ^
s
8 0 0 700 600 5 0 0 400 300 20O IOO 0
^ 5 71
-I 1
1
k h S74SOt
1 •--
M l
DQC Ngang Ngang ir&t khA LT&tHinh I. Do ben keo dirt kho vd udt cua vdi bong
305 03 H
m i 176=86
gian diit ngang cua vai bdng dugc bieu dien fren hinh 3 cho thdy: Vdi bdng cd dp gian dirt dpc udt ldn hom 32 % so vdi dp gian diit dpc khd, vdi bdng cd dp gian diit ngang udt ldn ban 39,6% so vdi dp gian dirt ngang khd.
Ket qua thi nghiem dd gian diit dpc va gian diit ngang cua vai visco dupc bidu didn frdn hmh 4 cho thay: Vdi visco cd dp gian dirt dpc khd ldn ban 16,3% so vdi do gian dirt dpc udt, vai visco cd dp gian diit ngang khd ldn han 9,7% so vdi do gian diit ngang udt.
Hinh 3. Do gidn dirt khd vd uat cua vdi bong
Hinh 2. Do bin keo dirt khd vd u&t ciia vdi visco Kdt qua thi nghiem dp gian diit dgc va
Hinh 4 Do gian dut kho vd u&t cua vdi visco 3.2. DQ bdn xe dirt Idio va irdt cua vai bong va visco
Ket qud thi nghidm do ben xe dpc vd xe ngang ciia vai cotton va vai visco dugc bieu didn trdn hinh 5 va hinh 6 cho thdy:
ISSN 0866-7056
TAP CHi CO KHI VIET NAM, Sd 6 nam 2017
NGHIEN CU'U-TRAO06l
25.69 25.05
Hinh 5. Dp bin xi dutkho vd uat cua vdi cotton
Hinh 6. Do ben xe dut kho vd uat cua vdi visco Ddi vdi vai cotton, do ben xe dirt dpc udt giam 4,9%i so vdi do ben xe dirt dpc khd;
dp ben xe dut ngang udt giam 2,5% so vdi dp bdn xe dirt ngang khd. Nhu vay, vai cotton cd do ben xe dut udt nhd hon dd bdn xe diit khd.
Khi chiu luc xe xo bi cat ngang true xa, vi d frang thai udt xa bdng truang nd ndn dd bi cat, do do dp bdn xe diit cua vai giam.
Ddi vdi vdi visco, dp ben xe dut dpc khd ldn han 3,38 lan so vdi dp bdn xe diit doc udt; Dp bdn xe diit ngang khd ldn ban 2,36 ldn so vdi dp ben xe diit ngang udt. Nhu vay, vdi visco cd do ben xe dut khd cao hem rdt nhieu dp ben xe dut udt.
Vdi bdng vd vdi visco cd khdi lugng vai gdn bang nhau va chi sd sgi bang nhau, nhung mat do cua hai loai vdi khdc nhau nhieu.
Kdt qud thi nghiem dd ben xe diit ciia vai bdng va visco khi d frang thai khd va udt cho thay:
Vdi bdng cd dp bdn xe diit khd ldn ban nhieu
so vdi vdi visco (xe dpc khd 3,23 ldn, xe dpc udt 9,59 ldn; xe ngang khd 4,94 ldn, xe ngang udt 11,38 lan).
4. KET LUAN
Ket qud nghien ciiu thuc nghidm c6 the dua ra ket ludn sau:
Vai bdng cd do ben keo dut dgc va keo diit ngang udt cao han so vdi dp ben keo dirt dpc vd keo dirt ngang khd. Vdi visco cd dp ben keo diit dgc va keo diit ngang udt thdp han so vdi do ben keo dirt dpc va keo dirt ngang khd.
Miic dp tang dp ben keo diit vai bdng khoang tir 5%)-10%, mdc dp giam dp ben keo diit vai visco khodng tir 70%-90%.
Vdi bdng cd dp gian diit dgc va gian dirt ngang udt cao han so vdi do gian dirt dpc vd gian diit ngang khd. Vdi visco cd dp gian diit dpc va gian dirt ngang udt nhd hem so vdi dp gian diit dpc vd gian diit ngang khd. Miic do tang dp gian diit vai bdng khoang tii 30%-40%, miic do giam do gian dut vdi visco khoang tir 10%-16%.
Do ben xe dpc vd xe ngang udt ciia vai bdng va vdi visco gidm so vdi dp ben xe dgc va xe ngang khd. Miic dp gidm dp ben xe vai bdng khoang tu 2%-5%i, frong khi muc dp giam dp bdn xe vai visco rdt ldn tir 200-350% • Ngay nhan bai: 12/5/2017
Ngay phan bien: 15/6/2017 Tai lieu tham khao:
[1]. Robert A, Gill & Richard Steele. The resiliency and modunlus of viscose rayon as a functions of swelling and ten^Krature, JAppl Polym Sci 5(17) (1991) 589-600- [2]. Bryant G M & Walter A T, Text Res J, 29 (1989).
[3]. Preston J M & Nimkar M V, J Text Inst, 43, (1992) T402.
[4]. A Das, S M Ishtiaque, S Singh & H C Meena, Tensile characteristics of yam in wet condition, Indian Juoma!
of fiber & textile research, vol.34, 2009.
ISSN 0866 - 7056
TAP CHI CO KHI VlfiT NAM, So 6 nam 2017 www.cokhivietnam.vn
