N g h i § n c i i u G i a d i n h v a G i 6 i
S ^ 5 - 2 0 1 1
Di dong viec lam trong nhdm lao flgng m 25 flen 34 tuoi 6 noi thanh Ha Noi
• m
Nghien ciifli trirdng hcfp tai quan Thanh Xuan, Ha Noi
Le Thuy Hing
Vien Xa hoi hpc, Hoc vi§n Chinh trj - Hanh chfnh Quoc gia Ho Chi Minh
Torn tat: Di dong viec lam la va'n de con bo ngo trong linh vUc nghien cGu ve lao dong viec lam hien nay. Nhdm gop phan lam ro bGc t r a n h di dong viec lam trong boi canh hoi nhap quoc te cl Viet Nam, bai viet nay phan tich thUc trang di dong viec lam cua lao dong tre cl do tudi 25-34 cl noi t h a n h Ha Noi. Ke't qua nghien cGu cho tha'y lao dong tre dang t h a m gia tich cUc vao thi trUdng lao dong. Mac du phan dong trong so' ho co thay ddi viec lam nhUng chi co mot bo phan co thay ddi ve vi tri nghe nghiep, linh vUc hoat dong va vi tri cong viec. Dang chu y la trong so'lao dong tre CO thay ddi vi tri nghe nghidp thi hau he't deu djch chuyen len vi tri nghe nghiep cao hdn. ChUa co nhieu bang chGng cho tha'y viec thay ddi linh vitc hoat dong lam tang them thu nhap va co g i n vdi sU t h a n g tie'n nghe nghiep, vi vay sU chuyen ddi viec lam cua ngUdi lao dong cl cac nganh vdn tiem an nhieu ba't ldi. Tac gia cung cho r a n g cung vdi qua trinh toan cau hoa, di dong viec lam se ngay cang tang, lao dong tre co the se gap nhieu kho khan hdn, va vi vay can c6 cac nghien cGu sau hdn ve di dong viec lam va CO chinh sach hd trd cho lUc lUdng lao dong nay.
T ^ k h o a : Lao dong - Viec lam; Lao dong tre; Di dong viec lam.
72 Nghien cGu Gia dinh va Gidi. Quyd'n 21, so 5, tr. 71-81 1. Ldi gidi thieu
Di ddng vide lam la mdt khai niem chi nhumg thay ddi vide lam cua cac ca nhdn. (Yic nghidn cGu cho thdy di ddng vice lam cd ngudn gd'c tG nhung thay ddi trong cdu true ciia nen kinh tdva cung vdi qua trinh toan cdu hda, di ddng vice lam cd xu hudng ngay cang tang. Dieu dang chii y la di ddng vide lam khdng chi don gian la kd't qua ciia qua trinh phat tridn xa hdi ma nd cdn cd nhGng tac ddng trd lai dd'i vdi su phat trien. Di ddng vide lam trdn thuc td cd quan hd chat che vdi nhGng thay ddi vd thu nhap va vj thd xa hdi cua cac cd nhan va cdc nhdm xa hdi, do dd, nd cd md'i lien hd vdi hang loat vdn dd nhu chdt lugng cudc sd'ng, bdt binh ddng vd tid'n bd xa hdi. Di ddng vide lam vi thd la mdt ndi dung nghidn ciiu quan trgng giiip nhan bid't va ly giai each thGc ma bdt binh ddng dugc tao ra va dugc duy tri trong xa hdi.
Tun hidu ve di ddng vide lam trong bdi canh hdi nhap qud'c te hidn nay rdt cdn ehu y tdi nhdm lao ddng tre. Nhdm xa hdi nay chie'm mdt ti Id ldn trong luc lugng lao ddng va cd vai trd quan trgng ddi vdi su phat Gidn xa hdi. Song, hg cung la nhdm dang phai dd'i mat vdi nhidu khd khan, thdch thGc nha't trong qua trinh tim kidm vide lam va phat tridn nghe nghidp. Do do tudi nam trong giai doan qua do tG nha trudng sang mdi trudng lam vide ndn lao ddng tre thudng bj han chd'vd trinh dd chuyen mdn va kinh nghidm lam vide, didu cd the xay ra ngay ca dd'i vdi nhirng ngudi cd Ginh do hge vdn cao. Khi tham gia vao thj hudng lao ddng, hg cd phdn yd'u thd' hon va cd xu hudng chdp nhan nhumg cdng vide khdng dn djnh, tidn luang thap va cd it CO hdi phat tridn hon. Nhdt la trudc nhGng bdt dn cua thj trudng hidn nay, trong cac chucmg trinh cdt giam lao ddng dd didu chinh hoat ddng san xudt kinh doanh cua cac doanh nghidp, thi lao ddng he la nhGng ngudi ddu tidn bj cat giam thdi gian lam vide hoac thdm chi bj cho thdi vide.
O Viet Nam, di ddng vide lam la vdn dd mdi xudt hidn va ft dugc quan tam. Trong thdi ky kinh tdkd hoach tap h-ung, do sGc lao ddng khdng dugc thGa nhan la hang hda, nha nudc can thidp hue tid'p vao qua trinh phan cdng va su dung lao ddng ndn djch chuydn lao ddng giua cac dom vj kinh td' rdt han chd' va hdu nhu khdng tdn tai. Chi dd'n khi Viet Nam thuc hidn dudng ldi Ddi mdi, thj trudng lao ddng mdi ddn dugc hinh thanh, van hanh theo quy luat cua nd, va cung vdi qua trinh cai each doanh nghidp nha nudc, phat tridn kinh td tu nhan va cdu true lai ndn kinh td' thi chuydn ddi viec lam mdi trd ndn dd dang hom va phd bid'n hom. Cho de'n nay, vdn de lao ddng, viec lam va thj trudng lao ddng da thu hut dugc rat nhieu su quan
Le Thuy Hang 73
tam cua cac nha nghien ciiu cung nhu cdc nha hoach djnh chfnh sach, tuy nhidn, di ddng vide lam ndi ehung va di ddng vide lam cua lao ddng tre ndi ridng vdn cdn la vdn dd bj bd ngd. Nhdm gdp phdn lam rd bGc tranh di ddng viec lam trong bdi canh hdi nhap qud'c td d Vidt Nam, bai vid't nay se hudmg de'n md ta thuc Gang va phan tfch cac yd'u td anh hudng dd'n di ddng vide lam trong nhdm lao ddng tre d ndi thanh Ha Ndi.
Sd lidu su dung hong bai vid't nay dugc ldy tG cudc didu tra: Vide lam cua lao ddng tre Gong dd tudi tG 25 dd'n 34 d quan Thanh Xuan, Ha Ndi, do Vidn Xa hdi hge. Hge vidn Chfnh trj Hanh chi'nh qud'c gia Hd Chf Minh phd'i hgp vdi Cue Thdng kd Ha Ndi tid'n hanh thang 10/2009. Trong cudc didu tra nay, cd 300 Gudng horp tham gia Ga ldi bang hdi va cd 30 trudng hgp tham gia Ga ldi phdng vdn sau.
2. Ket qua nghien ciiru
2.1. Thuc trang di dong viec lam Tinh trgng chuyen ddi viec ldm
So Ueu trong Bang 1 cho bid't ti Id di ddng vide lam trong mdu nghidn Cliu hong khoang thdi gian 7 nam, tG 2003 - 2009. Theo kd't qua nghidn cGu, vide chuydn ddi vide lam didn ra tuong dd'i phd bid'n. Nd'u khdng tfnh cac trudng hgp chuydn tG tinh trang thdt nghidp sang cd vide lam, hay tG cd vide lam sang that nghidp la cd di ddng vide lam thi trong mdu nghidn cGu ti Id chuydn ddi vide lam da d mGc dang kd la 42,7%.
Trong mdu nghien ciiu, mGc thay ddi vide lam cua nhdm lao ddng tre la tG mdt dd'n ba ldn nhung phd bid'n nhdt d mGc mdt ldn. Ti Id cd mdt ldn chuyen doi vide lam la cao nhdt va dat 35,3%. Tuy khoang thdi gian trung binh cho mdt lan chuydn ddi vide lam la xdp xi 6 nam, nhung khdc bidt ve thdi gian cho mdt ldn chuyen ddi vide lam la rdt ldn, dao ddng tG 1 cho dd'n 19 nam.
Bang 1. Dl dong viec lam trong nhom lao dpng 25-34 tudi a Thanh Xuan, Ha Ndi
Di dong viec lam Chung
Co thay ddi viec lam KhOng thay ddi viec lam
Thay ddi viec lam lien quan de'n thdt nghiep
Tile(%) 100 42,7 43,0 14,3
74 Nghien ciiru Gia dinh va Gidi. Quy§'n 21, so 5, tr. 71-81
Nhdm lao ddng tic khdng thay ddi vide lam tuy chid'm ti Id thdp hon so vdi ti Id cd thay ddi vice lam nhung khdng dang kd (43% so 43,7%). Tim hidu li do khdng thay ddi vide ldm trong nhdm ndy thdy rdng cd mdt phan khdng nhd lao ddng tre cdn thid'u sir nang ddng trong nghd nghidp, hoac hg dang gap khd khan trong vide tim kid'm vide lam tdt hon. Trong sd nhGng ngudi chua tGng thay ddi vide ldm, cd tdi 19,1% cho bi^t hg "chua hai long vdi cdng vide nhung ngai thay ddi" vd trdn 10% tra ldi "chua hai Idng nhung khdng cd kha nang tim dugc cdng vide td't hon",
cau tra ldi danh gia vd kha nang tim kid'm vide lam mdi cang khdng djnh thdm phat hidn trdn. Mac dG trong mdu nghidn ciiru trinh dd hge vdn cua lao ddng tre la kha cao va tuong dd'i ddng ddu, cu thd cd tdi 74,7% d trinh do tG cao ddng trd ldn, 10% dat trinh dd trung cdp va chi cd 15% 6 trinh do tG trung hge phd thdng trd xudng, nhung chi cd 29% sd lao ddng dugc hdi cho rdng "tim kid'm vide lam mdi la khdng khd" Sd ngudi cho rdng "tim kid'm vide lam mdi la tuong dd'i khd" chid'm ti Id kha ldn la 32%.
Va vdi trdn 60% y kid'n cho rdng tim kid'm vide lam mdi cd thd rdt khd tuy theo cdng vide, cd thd dd dang nhan thdy rdng dd'i vdi phdn ddng lao ddng tre tham gia phdng vdn dd tim dugc mdt cdng viec td't han se cdn khd khan hon rdt nhidu.
Ngoai ra, trong mdu nghidn cGu cdn mdt nhdm dang chuyen ddi vide lam theo hudng tG tinh trang thdt nghidp sang cd vide lam, hoac tG cd vide lam chuydn sang that nghidp. Ddng chuydn ddi nay didn ra theo hudng tich cue. Sd ngudi khdng cd vide lam tim dugc vide lam cao hon so vdi sd ngudi cd vide lam nhung bj roi vao that nghidp, nhd dd, so vdi trudc khi chuydn ddi, ti Id thdt nghidp sau chuyen ddi giam nhe b mGc 5,3%.
Ve dpng ca chuyen ddi viec ldm
Kd't qua nghidn ciiru cho thdy vice chuydn ddi vide lam trong nhdm lao ddng tre chu yd'u xudt phat tG nhu cdu theo dudi va phat hidn nghe nghidp.
Hon mdt nua sd trudng hgp thay ddi vide lam la vi mud'n cd vide lam mdi phu hgp vdi kha nang va co hdi phat tridn nghd nghidp (56,1%). Sd trudng hgp chuydn ddi vide lam vi cac If do khac nhu mud'n cd "thu nhdp cao hon"
hay mud'n cd cdng vide "6n djnh va phu hgp vdi nhu cdu cua gia dinh"
hoac do "su phan cdng" khdng nhidu, chi chid'm ti Id la 25,4%, 6,9% va 5,4% (xem Bidu 1).
Ve su thay doi thu nhdp
Mae du d hdu hd't cdc trudng hgp chuydn ddi vide lam khdng xudt phat
Le Thiiy H a n g 75
Bleu 1. Li do ddn den viec chuyen ddi viec lam
On dinh hon va phd hgp nhu cSu gia dinh ( 6.9%;
Do phan c6ng/ke't thuc h(,»pd<^ng,
(5.4%)
Thu nhap cao hon (26,4<f)
PhD hgp nSng lire,
CO CO h o i phat
tri^n trtt (56.10%)
tG nhu cdu cd thu nhap cao hon, nhung nhin chung thay ddi vide lam cd tac ddng lam tang them hon la lam giam bdt thu nhap cua lao ddng tre.
Trong mdu nghien cGu, ti Id tra ldi "thu nhap giam trdn 10%" chid'm ty Id rdt tha'p la 3,4%, G-ong khi do, ti Id Ga ldi "thu nhap tang tG 10 dd'n 50%"
va "tang fren 50%" dat kha cao la 36,1% va 31,2%.
2.2. Di dong viec lam theo vi tri nghe nghiep, Iinh vuc boat dgng va vi tri cong viec
Tuy vide lam ma mdt ngudi dam nhan thudng gdn vdi vj trf nghe nghiep, ITnh vuc hoat ddng va vj trf cdng vide cu the cua ngudi dd, nhung di ddng vide lam trdn thuc td' lai khdng hoan todn ddng nha't vdi thay ddi vj tri nghe nghidp (di ddng vj tri nghe nghidp), chuyen ddi linh vuc hoat ddng (di ddng linh vuc hoat ddng) va chuydn ddi vj tri cdng vide (di ddng vi tri^ cdng vide).
Di dpng vi tri nghe nghiep
Sd lidu vd su thay ddi vi tri nghd nghidp cho thdy trong sd nhiing ngudi cd chuyen ddi vide lam thi chi cd mdt bd phan cd djch chuydn vj trf nghe nghiep. Nd'u ti le di ddng vide lam la 43,7% thi ti Id di ddng vj tri nghd nghidp chi la 15,6%. Didu ly thu la hdu hd't cac trudng hgp cd djch chuyen vi trf nghd nghiep deu theo hudng djch chuydn ldn cac vj trf cao hom trong thang bac nghd nghidp. Ti le dich chuyen ldn cac vj hi eao hon la 14,7%
76 Nghien curu Gia dinh va Gidl. Quyd'n 21, so 5, tr. 71-81
Bleu 2. Ty le lao ddng tang giam theo vi tri nghd nghiep
12%
10%
8%
6%
4%
2%
0%
-2%
-4%
-6%
10.1
mm
0.6
^
-5.3 Lanh dao, nhi Nhi quan iy bac quan ly cao ca'p trung
Nhan vifin
-5.3/
Thit nghiep
trong khi ti Id djch chuyen xudng vj trf thdp hon chi d mGc 0,9%.
Sir khac bidt nay cho thdy du cung tham gia vao thi trudng lao ddng nhung kha nang ndm bdt co hdi vide lam giGa nhirng ngudi lao ddng he khdc nhau la khdng gid'ng nhau. Trong khi mdt so ngudi dat dugc su thang tid'n nghe nghiep ngay d giai doan ddu cua cudc ddi lam \iec thi mdt sd khdc lai roi xudng nhumg vj tri nghd nghiep thdp hon.
Trong mdu nghidn cGu, djch chuydn ldn vj tri "lanh dao/nha quan ly bac cao" la xu hudng djch chuyen chinh. Ti Id djch chuydn ldn vj trf nay la 11,8% cao hon nhidu so vdi ti Id djch chuyen ldn cac vj tri "nha quan ly bac trung" (2,6%) va "nhan vidn" (0,6%). Cung vdi nhimg thay ddi lidn quan dd'n tinh trang that nghidp, qua trinh djch chuydn nay da gdp phdn lam thay ddi cdu true vj tri nghd nghidp. So vdi trudc khi cd chuydn ddi vide lam, ti Id lao ddng d vj ix\ "lanh dao/nha quan ly cdp cao" tang 10 diem phdn tram (tG 7% ldn 17,1 %), bdn canh dd, ti Id lao ddng d vj tri "nha quan ly bac trung" va "that nghiep" cung giam d mGc 5,3 didm phdn ham (tG 58,7% xudng 53,4% va tG 10,4% xudng 5,1%) (xem Bieu 2).
Di dpng theo linh vuc hogt dpng
Cung gid'ng nhu di ddng vj tri nghd nghidp, su thay ddi vide lam khdng nhd't thid't ddn dd'n nhumg thay ddi vd Imh vuc hoat ddng. Trong sd trudng hgp cd thay ddi vide lam (chid'm 43,7% trong mdu), thi chi cd mdt bd phdn
Le Thuy HSng 77 Bleu 3. Ti le lao ddng djch chuyen theo linh vuc hoat ddng
va ti Id tang, giam sau dich chuyen
7% , R% - 5%
4 % •
3%
2%
1%
0 % • 1 % •
5.3
0.7
5.9
•
3.71
COng nghiep/Xay Thuong mai/Dich dung vu DC )ich chuydn i e'n • Lao
1.1
-0.3
M.
QLNN KH vk dich vu cOng Lao dOng tang, giam sau dich chuydn
cd thay ddi linh vuc hoat ddng (tucmg duong 21,1% trong mdu nghidn Cliu). Cd tdi 22,6% cd thay ddi vide lam nhung khdng chuyen ddi linh vuc hoat ddng.
Sd lieu ve su thay ddi Iinh vuc hoat ddng cho thdy lao ddng tre di ddng kha hnh hoat (xem Bieu 3). Hdu hd't cdc linh vue deu cd lao ddng djch chuyen dd'n, tuy nhidn xu hudng chfnh vdn la djch chuyen sang linh vuc
"Cdng nghiep/Xay dung" va "Thuong mai/Djeh vu" Ti Id lao ddng chuyen sang cdc Hnh vuc nay ldn lugt la 5,3% va 5,9% trong tdng so cac trudng hcfp dugc phdng va'n. Djch chuydn vao linh vuc "Khoa hge cdng nghd/Y te/Giao due/Van hda thdng tin" (Khoa hge va djch vu cdng) chi chie'm ti Id xdp xi 2%. Khd'i co quan quan ly nha nudc va cdc td chGc chfnh trj xa hdi (QLNN) cd mGc chuyen dd'n thdp nhdt, la 1,1%." Nhung djch chuyen nay lam tang nhe ti Id lao ddng tre tham gia vao cac nganh "Cdng nghiep/Xay dung" (0,7%), "Thuong mai/Djch vu" (3,7%) va "Khoa hge va djch vu cdng" (1,1%), song lam giam nhe ti Id lao ddng trong khu vuc
"QLNN" (0,3%).
Su khac bidt kd trdn cd thd phan nao chju anh hudng cua qua trinh cdu tnie lai ndn kinh td' d Viet Nam. Do dugc uu tidn ddu tu phat tridn, cdc nganh nay tao thdm dugc nhidu vide lam va thu hut thdm nhidu lao ddng, trong dd cd lao ddng tre. Trong khi dd, khu vuc "QLNN" ehju tac ddng ngugc chidu tG qua trinh nay. Khu vuc nay dang ddn bj thu hep lai, vi the su djch chuyen lao ddng vao khu vuc nay bj han chd'.
78 Nghien cufu Gia dinh va Gidi. Quyd'n 21, so 5, tr. 71-81
Ngoai ra, qua trinh cai each va hodn thidn hd thd'ng chfnh sach va phap luat vd thj tiudng lao ddng da didu chinh cdc quan hd lao ddng trdn thj trudng. So vdi cac Hnh vuc khac, lgi thd do lam vide trong khu vuc
"QLNN" da giam dang kd. Tidn luong trong khu vuc QLNN mdc du dugc dam bao lau dai, nhung cd xu hudng thdp hon va nhin chung chua hgp ly do mang tfnh cao bdng, qua phu thude vao dd manh yd'u cua ngdn sach nha nudc, va vide didu chinh tidn luong thudng la chdm khdng theo kjp vdi nhumg bidn ddng gia ca trdn thj trudng. Qua trinh tuydn dung lao ddng cd su khdt khe vc thii tue va tidu chudn lao ddng nhung vdn thid'u su minh bach, cdng bdng, cung nhu chua cd chfnh sdch cu thd dd thu hut va trgng dung ngudi tai. Vide tham gia bao hidm khdng chi han chd' trong cac co quan nha nudc ma da dugc md rdng cho tdt ca mgi ngudi dudi nhidu hinh thGc tham gia khac nhau.
Di dpng vi tri cdng viec
So vdi djch chuyen vj tri nghe nghidp va djch chuydn linh vuc hoat ddng, djch chuyen vj tri cdng vide cd phdn d mGc thdp hon. So ngudi cd chuyen ddi vj tri cdng vide chi chid'm mdt ti Id nhd la 7,9% trong mdu nghidn cGu (xem Bidu 4).
Su thay ddi vj tri cdng vide cd lidn quan dd'n vide chuydn sang dam nhdn cac vj tri nhu "lam cdng an luong", "tu san xudt kinh doanh" va "chu san xudt kinh doanh" - dieu nay phu hgp vdi xu hudng djch chuydn chung
Bleu 4. Ti Id di dong viec lam, vj tri nghe nghiep, ITnh vuc hoat dpng va vi tri cdng viec
21.1 15.6
Thay d6i viec \km Chuydn I6n vi tri Chuyfo sang linh Chuydn sang vi trf nghd nghiep cao hon vuc khdc cAng viec khdc
L§ Thuy Hang 79
hidn nay, nhung diem khac bidt la trong cac quyd't djnh thay ddi vide lam thi "tu san xua't kinh doanh" la vj trf cdng vide dugc lua chgn nhidu hon.
Sd hdu vd su thay ddi ti Id lao ddng theo vj Gf vide lam cho thdy didu nay.
Sau khi can bang giGa djch chuydn dd'n vdi djch chuyen di d mdi vj trf cdng vide thi thdy rang d vj tri "lam cdng" (giam 0,2%) va "chu san xudt kinh doanh" cd ti Id hdu nhu khdng thay ddi, trong khi ti Id lao ddng "tu san xudt kinh doanh" tang ldn 2,8%. Mac du ti Id lao ddng chuydn ddi sang vj tri "lam cdng" khdng phai la cao nhdt nhung didu nay khdng mau thudn vdi xu hudng djch chuydn lao ddng vao vj trf "lam cdng", Trdn thuc te, vdi sd lidu Gdn 80% lao ddng dang d vj tri "lam cdng", lua chgn vide lam d vj trf nay hidn vdn la xu thd chinh hidn nay.
Ddng djch chuyen lao ddng tap Gung vao vj tri "tu san xudt kinh doanh" cd tinh hgp ly nhdt djnh va cd the ly giai dugc. Do khdng dugc hudng lgi tG cac chuang Ginh an sinh xa hdi hiiu hidu ndn ngudi lao ddng, nha't la lao ddng tre, dang thid'u hoac mdt vide lam cd xu hudng chdp nhan ba't ky cdng vide nao thay vi bj thdt nghidp mdt each lau dai. Tuy nhidn, vdi su trg giup tG gia dinh va ban be, vide chuyen ddi sang nhiing cdng vide tu lam, la nhiing vide vdn khdng ddi hdi nhieu vd tai chfnh, kid'n thGc va kinh nghiem, la khdng qua khd. Vi the, chuyen ddi sang vj tri "tu san xudt kinh doanh" la lua chgn phu hgp dd'i vdi nhidu ngudi lao ddng.
Dieu dang quan tam la trong khi su chuyen ddi linh vuc hoat ddng khdng cd quan he chat che vdi vide djch chuyen ldn vj trf nghd nghidp cao hon, thi nhiing thay ddi vj tri cdng vide thudng ddn dd'n vide chuydn ldn cac vj tri nghe nghiep cao hon. Ti Id chuyen ldn cac vi tri nghe nghidp cao hon d nhdm cd thay ddi linh vuc hoat ddng la 20% thdp hon rdt nhidu ti Id nay d nhdm cd thay ddi vj tri hoat ddng (63%). Trong nhdm cd thay ddi vj trf cdng vide, hdu hd't cac trudng hgp chuyen sang vj tri "lam cdng" (5/6 trudng hgp) va sang vj tri "chu san xudt kinh doanh" (10/11 trudng hgp) ddu cd vj trf nghd nghidp di ldn.
Di ddng vide lam nhin chung cd anh hudng tfch cue theo hudng tang thu nhap cho ngudi lao ddng, tuy nhidn, anh hudng eua cac hinh thGc di ddng khac nhau dd'n su thay ddi tien luong la khdng hoan toan gid'ng nhau.
Sd hdu trong Bieu 5 cho thdy di ddng vj tri nghd nghidp va di ddng vj tri cdng vide cd lien he chat che vdi thay ddi tich cue vd tien luong, song thay ddi ve linh vuc hoat ddng lai khdng ddn dd'n nhGng thay ddi tfch cue ve tien luong. Viec djch chuyen ldn vj tri nghd nghidp cao hom giup ti Id tang luong d mGc "Tang tren 50%" cua nhdm nay cao hom dang kd so vdi
8 0 Nghi§n cGu Gia dinh va Gidi. QuyS'n 2 1 , so 5, tr. 71-81
Bleu 5. Ti Id (Jing luong theo tinh trang chuyen ddi viec lam
100%
80%
60%
40%
20%
0%
415
-E7
H
43.2 -B.9
ten vi trf cao hon
429
R
321
Khfing ! Chuydn thay ddi vj' sang vi tr(
tr( k\\&c
DTangtren50%
• Tang tirl 0-50%
DGiam/tang dudi 10%
Khfing ! Chuydn i Khfing thay ddi vi sang fTnh , thay ddi
tri vuc l<hSc ! Iinh vuc Djch chuydn vj tri nghS i Djch chuydn vj tri cfing Djch chuydn linh vuc
nghifip vi6c hoat dfing
nhdm khdng thay ddi vj tri nghe nghidp, tang ldn tdi 22,8 didm phdn ham.
Tuomg tu, vide chuyen ddi vj trf cdng vide cung giup cho ti Id tang luong d mGc "Trdn 50%" cua nhdm nay tang ldn 21,2 didm phdn tram so vdi nhdm khdng thay ddi vj trf cdng vide. Trong khi dd, so sanh giua nhdm cd thay ddi linh vuc hoat ddng vdi nhdm khdng cd thay ddi thi thdy rdng thay ddi tidn luong giGa 2 nhdm nay hdu nhu khdng cd su khac bidt (xem Bidu 5).
Su khac biet trdn ggi ra rdng, vide thay ddi linh vuc hoat ddng cd phdn bdt lgi hon la cd lgi cho ngudi lao ddng. Ngoai viec khdng phat huy, tdn dung dugc nhirng kid'n thGc va kinh nghidm lam viec da cd, vide chuyen ddi cdng vide chua hdn da mang lai thu nhdp ldn hon. Ngoai ra, qua hinh thay ddi nay cung dat ra ydu cdu phai hge hdi va tich luy thdm cac kid'n thGc va kinh nghidm mdi.
3. Ket luan
Kd't qua nghidn cGu cho thdy djch chuydn vide lam trong nhdm lao ddng tre didn ra kha phd bid'n. Vdi ddng co chfnh la tim kid'm vide lam phu hgp dd phat huy nang luc va ndm bdt cac co hdi phat tridn nghd nghidp, lao ddng tre da kha linh hoat, chu ddng hong chuydn ddi viec lam. Trong sd nhiing trudng hgp thay ddi vide, cd khdng it trudng hgp chuydn ddi vide lam ngay trong nam ddu khi vGa mdi gia nhap vao thj trudng lao ddng.
Le Thuy Hang 81
Trong qua trinh chuyen ddi vide lam, phdn ddng lao ddng tre cd thay ddi vide lam nhung khdng cd bdt ky su thay ddi nao vd vj trf nghd nghiep.
Mac du cd bdt lgi do han che vd kid'n thGc va kinh nghidm lam vide, nhung trong sd nhumg lao ddng tre cd thay ddi vd vj tri nghd nghidp thi hdu hd't hg deu djch chuyen ldn vj tri nghd nghidp cao hon. Chi cd rdt it trudng hgp dich chuydn xud'ng vj tii nghd nghidp thdp hon. Didu nay cho thdy mdt bd phan lao ddng he da phat huy duge su nhidt huyd't cua tudi tre va nhirng lgi the do dugc dao tao td't hom Gong qua trinh theo dudi nghd nghiep cua minh.
Cung gid'ng nhu di ddng vj trf nghd nghidp, di ddng linh vuc hoat ddng d mGc thd'p hon so vdi nhumg thay ddi vide lam. Su chuyen ddi linh vuc hoat ddng tap trung vao cdc nganh nhu la "Cdng nghidp/Xay dung" va
"Djch vu/Thuong mai" - phu hgp vdi xu the chung cua qua trinh cdu triic lai ndn kinh td'. Tuy nhidn, khac vdi di ddng vj tri nghe nghidp va di ddng vj trf cdng vide, chua cd bdng chiing cho thdy vide thay ddi linh vuc hoat ddng lam tang thu nhap hoac la gan vdi su thang tid'n nghe nghidp. Chuydn ddi linh vuc hoat ddng vi the ma bdt lgi hom la cd lgi ddi vdi lao ddng tre.
Do vide lua chgn cdng vide cd xu hudng tap trung vao vj tri "lam cdng"
ndn mGc do di ddng vj tri cdng vide cua lao ddng tre la tha'p hon ca. Didu dang luu y la trong ddng chuyen ddi vj trf cdng vide, xu hudng djch chuydn vao vj tri "tu san xuat kinh doanh" chid'm uu the hon han cac ddng djch chuyen khdc. Thay ddi vd vj tri cdng vide mac du cd tac ddng tfch cue lam tang thdm thu nhap cho ngudi lao ddng, nhung khdng ddng nghla vdi cdng vide cd chdt lugng ma tham chi tiem an nhirng ba't dn ve vide lam trong tuong lai.
Tdm lai, nhirng md ta ban ddu vd di ddng vide lam trong nhdm lao ddng tre d ndi thanh Ha Ndi, tuy chua dua ra bGc tranh toan didn va nhiing ly giai ddy du ve di ddng vide lam d Viet Nam trong bdi canh hdi nhap qudc td', nhung budc ddu ggi ra nhGng vdn dd cdn duge quan tam. Lao ddng tre ngay nay dang tham gia tfch cue vao thj trudng lao ddng tuy nhidn trong qua trinh nay mdt bd phan lao ddng phai ludn ludn chuydn ddi vide lam ma chua cd dugc cdng vide td't hon. CGng vdi qua trmh toan cdu hda, di ddng vide lam se ngay cang tang. NhGng khd khan, thaeh thGc ma lao ddng tre gap phai cung nhu nhGng tac ddng tidu cue ma hg phai ganh chju cd thd se nhieu hon. Do vay, xay dung chinh sdch hd trg cho lao ddng tre la rdt can thid't va didu nay cung dat ra ydu cdu phai tiep tue nghidn ciiu sau hom vd di ddng vide lam.B
