Doanh nghiep can tiep cai trong giai quyet tranh ch<
^
• N G U Y I N THI THANH BlNH' Qua trinh hgi niiap mff ra cac CO* hoi va dieu kien cho cac quoc gia tren the gidi khai thac toi da 191 th^ cua minh de phat triin, dong thtri, qua trinh nay cung dat cac qu6c gia trvdc siic ep canh tranh, nhiing thach thuc va tham chi la nhirng bat dong, tranh chap.
Kh6ng nam ngoai xu hudng chung ndy, ciing vdi qua trinh hdi nhap qu6c te, co quan nhd nude, cdc doanh nghiep Viet Nam ciing dang phdi doi mat vdi cdc thach thuc bdt ddng va tranh chap d ITnh vyc phi thucmg mai (bien dao, tai nguyen, lanh tho) va linh vyc thuang mai (tranh chap thuong mai, ddu tu, quyen sd huu tri tue). Do dd, d cdp Chinh phu vd cac doanh nghiep Viet Nam cdn co chien luge chu d6ng trong viec gia nhap, tiep can vd su dung cdc thiet che da phucmg giai quyet tranh chdp de tang cudng kha nang tu ve va sdn sang bdo ve Igi ich ddt nude, bao ve lgi ich doanh nghiep yong budc dudng hdi nhap.
Bdi viet nay xin gidi thieu tdi cac doanh nghiep nhftng thiet chl da phuong trong gidi quyet tranh chdp ' Hoc vien Hanh chinh quoc gia
qudc te biSn nay md cac quoc gia vd doanh nghiep dang dp dung.
Ve CO bdn, cdc tranh chap quoc te bao g6m:
Tranh chdp trong ITnh vyc cong phdp quoc te gifta cdc qudc gia vdi nhau.
Tranh chap tiong ITnh vyc tu phap qu6c te (yanh chdp "tu"_) gdm:
tranh chap giua ca nhan, doanh nghiep Viet Nam vdi ca nhdn, doanh nghiep nude ngoai; tranh chap giua Chinh phu (Nhd nude) Viet Nam vdi doanh nghiep, ca nhan nude ngodi, yong dd Chinh phu (Nhd nude) Viet Nam da tft bd quyen mien tru qudc gia.
Ve nguyen tac, tranh chdp qu6c te (theo cdng phdp qudc te hay tu phdp qu6c te) cd thi gidi quylt thdng qua:
- Toa an qudc te/khu vyc/qudc gia hay theo cac thiet che giai quylt tranh chap qudc te tuong ty.
- Trpng tdi: theo co che tipng tai thudng tryc hoac tipng tdi vu viec (ad hoc).
Thuong lupng, trung gian, hoa giai,
Tuong ung vdi cac phuong thiic giai quyet tranh chdp neu tien, hien nay yen thi gidi dang t6n tai cdc thilt che da phuang gidi quylt yanh chdp quoc te CO bdn nhu sau:
Ddi vdi tda dn qudc te/khu vt^c hay cdc thiit che gidi quyet tranh chdp qudc te tucmg lu, hien nay c6 nhieu thiet che da phuong mang bdn chat xet xu cdc tianh chap qu6c te.
De m6t yong cdc thiet che nay c6 tham quyen giai quyet tianh chap, cac qudc gia lien quan phdi thira nh^in tham quyen cua cdc thilt chl d6, thudng la thdng qua dieu udc quoc te gia nhap thiet che. Trong cdc thiet che nay Viet Nam da, dang xem x6t gia nhap nhu sau:
- Cdc thiet che giai quyet yong linh vyc phi thuang mai gom: Tda dn cong ly qudc te (ICJ), Tda dn qu6c te vl ludt bien (ITLOS), Tda an hinh s\f qudc te (ICC) hay co che xem xet cdc vu viec ve quySn con ngudi cua Uy ban Quyen con ngudi theo Cong udc qudc te ve cac quyin dan su, chinh tri (ICCPR).
- Cac thiet ch6 gidi quyet yanh chap thuang mai qudc te gdm: Ca quan giai quyet tranh chap cua t6 chuc thuong mai the gidi (WTO); Co quan gidi quyet tranh chap theo hiep hdi cac qu6c gia Ddng Nam A (ASEAN); cdc thiet che gidi quyet tranh chdp theo cdc hiep dinh thucmg mai, ke cd cdc hiep dinh thuong m^i ty do, Trong nhftng thiet che da phuang gidi quyet tianh chap thuong mai qu6c te nay, hiln nay Viet Nam
L U A T s u VlgT NAM I S 6 81 THANG : 0 - 2014
Emmn^m
mdi chi su dung Co quan giai quyet tranh chdp cua WTO.
Boi vai trong tdi thudng true hay trgng tdi vu viec gidi quyet tranh chdp qudc te, do uu diem cua ca che giai quylt tranh chap qudc te bang trgng tai, phuong thuc gidi quyet tianh chdp nay ngay cdng dugc uu tien su dung phd bien, nhat la cac tranh chdp trong ITnh vyc yr phdp qudc tl. Hi?n nay, co che giai quygt
bang trgng tai thudng true thudng dugc cdc quoc gia vd doanh nghiep lua chpn Id co quan giai quyet tianh chdp gom m6t sd cdc co quan ygng tai sau day:
Tda Trgng tdi thudng true (PCA): giai quylt tranh chdp yong tdt cd cac ITnh vyc cong phap vd tu phdp qudc tl.
- Tmng tam qudc te ve gidi quyet tianh chap ddu tir (ICSID).
- Cdc thiet che/tmng tdm trgng tai qudc te/khu vyc nhu: Tda Trgng tdi qudc te cua Phdng Thuang mai qudc te (ICC), Tmng tam Trgng tdi qudc te Singapore (SIAC), Tmng tam Trgng tai qudc te Hong Kong (HKIAC), Tmng tdm Trgng tdi khu vyc Kuala Lumpur (KLRCA), Tda Trpng tdi quoc te London (LCIA^,
Ngodi ra con co trgng tdi cua cac td chuc phi chinh phu chuyen ngdnh •
LUATSUVIETNAM 1 S 6 8 | T H A N G 1 0 - 2 0 1 4
• J H W I W H - U f f l B M l
»
• nhu Hiep hdi B6ng qudc te (ICA), Trang tdm Trpng tai vd hda gidi cua Td chuc sd huu tri me the gidi (WIPO),
Ben canh cac thiet che trgng tdi thudng tryc, nhieu tranh chdp qu6c te co the dugc giai quylt theo ypng tai vu viec (ad hoc), cu the la cac td chuc, doanh nghiep con lua chpn hpi ddng trpng tdi dugc thdnh lap nham gidi quylt tranh chap phdt sinh va chdm diit ngay sau khi vu viec dugc giai quyet; viec thdnh lap trong tai vu viec dya tren quy tdc trgng tdi dugc cdng bo bdi Quy tdc Trgng tai cila Uy ban lien hgp qu6c vl ludt thuang msii qu6c tl (UNCITRAL),
Thuc tien gidi quyet tranh chdp quoc te hien cho thay cdc doanh nghiep hay co quan nhd nude cua Viet Nam da timg tham gia nhilu yanh chdp tai cac thilt chl trgng tdi thudng tryc hoac vu viec vd ddy dang Id phuang thuc phd biln dugc cac ben lya chpn.
Viec gidi quyit tranh chdp qudc ti thdng qua thuang luang, trung gian, hda gidi (cdc phuong thuc gidi quylt yanh chdp thay thi - ADR) CO thi diin ra d bdt cu giai doan nao cua qua yinh gidi quylt tranh chdp yen ca sd ding thuan gifta cdc ben yanh chip. Day Id phuang thuc gidi quylt yanh chdp khong bat buoc, diin ra tren co sd ty nguyen cua cac ben yanh chdp (ke cd cac thiet chl gidi quylt tianh chdp da neu d tren) dong vai y6 tiling gian, hda gidi, h6 trg cdc ben thuang lugng. Co che nay cQng da CO yong hiep dinh, thda thuan thuong mai, thdm chi cd phi thuang mai cua Viet Nam vdi cac nude. Hien tai cd mpt s6 thilt che chuyen vl hoa giai cung dugc
thdnh lap vd co nhirng ddng gop tich eye cho qua trinh giai quyet yanh chdp qudc te nhu: Tnmg tdm Hoa giai Singapore (SMC), Tmng tam Trpng tdi qudc te H6ng K6ng (HKIAC), Tmng tam Trpng tdi vd hoa gidi ciia WIPO, Ngodi ra, tuy theo cdc tranh chap cu the md cdc ben CO thoa thuan lua chpn co quan gidi quyet tranh chap Id tda dn cua mdt qu6c gia lien quan,
Thyc tien gidi quyet mpt s6 tranh chdp gan day, dac biet Id yanh chdp trong cdc linh vyc thuong mai qudc te ma co quan nha nude hay doanh nghiep Viet Nam la mdt ben, cho thdy chiing ta con nhieu yeu kem, bdt cap, nguyen nhan do doanh nghiep Viet Nam con thieu hilu hilt vl phap ludt thucmg mai qu6e tl; dgi ngii ludt su, chuyen gia tu vdn vl luat thucmg mai cua Viet Nam cdn yiu va thieu ca ve sd lugng vd chdt lugng; mdt sd thiet chl giai quyit yanh chdp Viet Nam lai chua phdi la thdnh vien de tan dung co bdi trong viec bdo ve quyin, lgi ich cua nhd nude, cdng ddn Viet Nam, Hien nay, Thii hrdng Chinh phu dang giao cho B6 Tu phdp chii yi, ph6i hgp vdi cdc bp, ngdnh hen quan xay dung de an hd trg co quan, t6 chuc va doanh nghiep Viet Nam tiep can, gia nhap vd su dung cac thiet che da phuong trong giai quyet tianh chdp qu6c tl. Hon Iiic nao het, dl dung vung vd phdt triln khi vuon ra "bien Idn", cdc doanh nghiep Viet Nam cdn tich cue chu dpng tim hilu va ndm bdt cdc quy trinh gidi quyet tranh chdp qu6c tl da phuong. Cdc luat su Viet Nam cdn tich cue nghien cuu cac thong le, phap luat kuih doanh qudc tl dl CO the Id lyc lugng ndng cdt ho tig cdc doanh nghiep Viet Nam yen budc dudng hgi nhap •
Huy tear tram ky
• LSNGUYINH6NGHA
T
ap chi Luat su Viet Nam sd 7 (thdng 9) cd dang bai"Oan sai hay bd sdt ngudi, Igt tgi?" phan dnh viec xet xu so thdm vu an "an chan" tram ky d huyen Khanh San (tinh Khdnh Hda) cd ddu hieu vi pham nghiem ypng phap ludt td tung hinh su.
Phien tda phuc tham sau khi bi hodn da dugc md lai vdo cdc ngay 29 va 30/9/2014.
Tai phien tda phiic thdm, bi cao Nguyin Thanh Tnmg (nguyen Tmdng Cdng an huyen Khdnh Son, bi an so tham tuyen xu phat 10 nam tu ve tdi tieu thu tdi san do ngudi khac pham tdi ma cd theo diem a, b khodn 4 Dilu 250 Bd luat Hinh su) gift nguyen npi dung khdng cao keu oan.
Trong phdn xet hdi t^i philn tod, hi cao Thanh Tmng khai: hi khodng 19 gid din 22 gid ngdy 27/9/2012, dng ta nhau vdi mpt sd ngudi, yong
LUATSUVI£TNAM|S08|THANG 10-2014
