• Tidak ada hasil yang ditemukan

i\S^L^idii&i I\

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2025

Membagikan "i\S^L^idii&i I\"

Copied!
9
0
0

Teks penuh

(1)

TAP CHi KHOA HOC VA C O N G NGHE Tap 47, so 5, 2009 Tr. 99-107

ANH HLPaNG CUA CHAT DIEU HOA SINH TRU'6'NG THU'C V A T LEN SU' PHAT SINH CHOI VA RE PHONG LAN GIA HAT

DENDROBIUM ANOSMUM

N G U Y E N VAN VINH, N G U Y E N HLJU LE

l . M d D A U

Dendrobium anosmum (Gia hat) la loai Phong lan hoang dai co nhieu tren day Truong Son tCrNamraBac.

Dae diem: than thdng, la xep hai hang dpc than ra hoa tren cap gia hanh da rung het la thu'dng m6i mat mpt hoa (nhieu la 2 - 3 hoa) va tao thanh ehuoi dai. Hoa cd 6 - 8 cm mau hong tia CO hai vet tim than rat dep tren m6i h6ng nen con gpi la luong diem hat. Hoa thuong nd dong loat, huong rat thom ttr 5 - 7 ngay mdi tan. Cd the thuc hay ham cho hoa nd dting tet. Chting thu'dng s6ng bam vao cay hay khuc g6 dai ttr 1 - 2 m. Trong chu ki sinh trubng chting phai trai qua thdi ki kh6 can chting mdi ra hoa d6ng loat. [1, 3, 8]

Hien nay d cac c a sd nhan gi6ng chi co nhan gi6ng tu nhien bang tach ch6i va cat giam nhung doan than cho he s6 nhan giong thap-

Vdi mue dich khao sat qua trinh hinh thanh ch6i va re bang phuong phap in vitro, chting t6i tien hanh sir dung: (1) (BA, kinetin) kich thich su hinh thanh ch6i tren cay lan Dendrobium anosmum in vitro,' (2) Anh hudng auxin (IBA, a - NAA) kich thich su ra re d cay lan Dendrobium anosmum in vitro; (3) Anh hudng ph6i hpp ctia auxin vdi cytokinin den sir sinh tru'dng va phat trien ctia cay lan Dendrobium anosmum in vitro.

2. VAT LIEU VA PHUOTMG PHAP NGHIEN CLTU 2.1. Vat lieu nghien ciru

Cay con Dendrobium anosmum (hinh 1) dugc gieo ttr hat tai phong phong thi nghiem C6ng Nghe Gi6ng Thuc Vat - khoa Nong Lam - truong Dai hpc Da Eat, qua dugc lay tai rimg Nam Cat Tien.

i\S^L^idii&i I\

.-^ -

Hinh I. Cay con Dendrobium anosmum

(2)

2.2. Noi dung va phyong phap nghien ciiu

2.2.1 Ndi dung nghien cim

(1) Anh hu'dng (BA, kinetin) len su hinh thanh choi tren cay lan Dendrobium anosmum.

(2) Anh hudng auxin (IBA, a - NAA) len su ra rl d cay lan Dendrobium anosmum.

(3) Anh hudng phoi hgp cua auxin vdi cytokinin len sir sinh trudr.g va phat trien cua cay lan Dendrobium anosmum.

2.2.2. Phuang phdp nghien cieu 2.2.2.1 Chudn bi mdi trudng

M6i trudng ca ban dugc str dung trong cac thi nghiem la m6i trudng MS (Murashige and Skoog, 1962) CO bo sung vitamin Morel, dudng sucrose 30 g/l, agar 8 g/l, than boat tinh 0,5 g/l.

Cac chit kich thich sinh trudng dugc b6 sung theo ham lupng d ttrng cdng thtrc tbi nghiem.

pH cua m6i trudng = 5,6.

2.2.2.2 Xie li mdu cdy

Miu ciy ban diu la cay lan Dendrobium anosmum in vitro 2 thang tuoi chpn ra nhtrng cay bang nhau.

2.2.3 Dieu kien nudi cdy

M I U ciy dugc giu d nhiet dp 25 ± TC, chieu sang 14 gid/ngay vdi cudng dp 30 pmol.m'.b' . 2.2.3.1. Bd tri thi nghiem

Thi nghiem 1

(1) Anh hudng (BA, kinetin) len su hinh thanh ch6i tren cay lan Dendrobium anosmum.

- Bo tri thi nghiem

Bdng 1. Cac nghiem thtrc kha nang tao cum ch6i cua cay lan Dendrobium anosmum in vitro

\ . Ham lupng

Xtmg/I)

Cytokinin \ ^ BA

Kinetin

0,0

DC

0,5

Al A6

1,0

A2 A7

1,5

A3 A8

2,0

A4 A9

3,0

A5 AlO Thi nghiem 2

(2) Anh hudng auxin (IBA, a - NAA) len su ra re d cay lan Dendrobium anosmum.

(3)

- Bd tri thi nghiem

Bdng 2. Nghiem thtrc anh hudng ctia auxin (IBA, a - NAA) len su hinh thanh rl cua cay lan Dendrobium anosmum in vitro

^"^^^^ Ham lugng

^ " - - ^ g / 1 )

Auxin ^~~-^^^

IBA A - N A A

0,0

DC 0,5

Bl B6

1,0

B2 B7

1,5

B3 B8

2,0

B4 B9

3,0

B5 BIO

Thi nghiem 3

(3) Anh budng phdi hgp cua auxin vdi cytokinin den su sinh trudng va phat trien cua cay lan Dendrobium anosmum in vitro.

- Thi nghiem dugc b6 tri va ki hieu cac c6ng thuc nhu bang 3.

Bdng 3. Nghiem thiic Anh hudng ph6i hgp cua auxin va cytokinin len su sinh trudng va phat trien cua cay lan Dendrobium anosmum in vitro

IBA hoac a-NAA (mg/l) BA (mg/l)

0,0 DC

0,5 Cl

1,0 C2

1,5 C3

2,0 C4

3,0 C5

2.2.4 Chi tieu theo doi vd xic li sd lieu

2.2.4.1. Cdc chi tieu theo doi vdo ngdy thie 90 sau nudi cdy + So choi (choi/cum cb6i); Chilu cao choi (cm).

-I- Sd rl (rl/ cum chdi); Chieu dai re (cm).

+ Trpng lugng tuai (mg); Trpng lugng kh6 (mg).

2.2.4.2. Xieli sd lieu

Str dung phin mlm Excell 2003 dl phan tich va tong hgp eae sd lieu tb6 thu dugc ttr cac thi nghiem.

Phan tich thong ke cac s6 lieu bing ANOVA 1 ylu to va trie nghiem phan hang Duncan 0,01 bing phin mlm xtr li thing ke STATISTIX 1.2 eua trudng Dai hpc Michigan - My.

(4)

3. KET QUA NGHIEN CLTU VA THAO LUAN "

3.1. Anh hudng (BA, kinetin) Ien sy hinh thanh choi tren cay Ian Dendrobium anosmum

I BA - So choi BA - Chieu cao choi

Kinetin - So choi Kinetin - Chieu cao choi

4.00

DC 0,5 mg/l 1,0 mg/l 1,5 mg/l 2,0 mg/l 3,0 mg/l

I BA - Trong lucmg tuai BA - Trong I'jgng kho

i:,:,.-:-i Kinetin - Trong lugng tuai Kinetin - Trong lugng kho

2

450.00 400.00 + '^ 350.00

"" 300.00

r

24.00 23.00 „

0,5 mg/l l,0m,g/l 1,5 mg/l 2,0 mg/l 3,0 mg/l 18.00

Bieu do 1. Anh hudng cua kinetin va BA din s6 chii, chilu cao chii Uong lugng tuoi, trong lugng kho ctia cay lan Dendrobium anosmum in vitro vao ngay thtr 90 sau nuoi ciy

AlO A9 " A8

Hinh 2. Anh hudng cua BA va kinetin len kha nang tao cum chii ciia cay lan Dendrobium anosmum in vitro vao ngay thu: 90 sau nuoi cay

(5)

Sau 30 ngay nu6i cay, cac mau Dendrobium anosmum tren nhCrng moi trudng c6 bo sung ham lupng BA va kinetin, deu co sir hinh thanh choi mdi. Ch6i mdi xuat hien sdm nhat tren 2 moi trudng co bo sung 0,5 mg/l BA va 1,0 mg/l kinetin, vao ngay thii 25 va 26 sau nu6i ciy.

Cac mau thi nghiem nu6i cay tren m6i trudng khong b6 sung cytokinin (DC), choi mdi xuit hien cham hon, sau 35 ngay nuoi cay. Dieu do chung to su co mat cua cytokinin trong moi trudng tac dpng den su hinh thanh ch6i ctia cay lan Dendrobium anosmum. [2, 4,5 ]

Cac choi lan Dendrobium anosmum cay tren moi trudng MS co bo sung 0,5 mg/l BA va 1,0 mg/l kinetin sinh trudng manh, trong giai doan ttr 30 - 45 ngay nuoi cay. Vao ngay thu' 60, ch6i mdi xuat hien nhieu ban va c6 kha nang phat trien thanh cay hoan chinh d6ng thdi co su boa vang cua mpt s6 la tren mau nu6i cay ban dau. Trong khi do, cac mau cay tren m6i truong co bo sung 2,0 mg/l hoae 3,0 mg/l (BA, kinetin) chi sau 35 ngay nuoi cay, la cua mau cay da chuyen sang mau vang, sd ch6i hinh thanh it ho'n cac cong thtrc khac va ch6i sinh truong cham. Giai doan ttr 60 ngay nu6i cay den 90 ngay nuoi cay, su hinh thanh ch6i tren cac mau thi nghiem d cac cong thtrc it cd su thay d6i. Vao ngay thtr 90 sau nu6i cay, thu ket qua d bieu d6 1 va hinh 2.

3.2. Anh hudng auxin (IBA, a - NAA) len sy ra re d cay lan Dendrobium anosmum

I IBA - So re NAA - Chieu dai re

NAA - So re t,a.:,c„i IBA - Chieu dai re IBA -Chieu cao choi —>«—NAA -Chieu cao choi

f 1

^J

00

1

ngi

H H' 300 250 - 200 - 150 100 50 -

0

I rBA - Trgng lugng tuai IBA - Trgng lugng kho

I NAA - Trgng lugng tuai NAA - Trgng lugng kho

0 P -- 20 op

DC 0,5 mg/l 1,0 mg/l L5rng/I ^ 0 mg/l 3,0 mg/l

25

15

DC 0,5 mg/l 1,0 mg/l L5rng/1 ^ ) D mg/l

Bieu do 2. Anh hudng ctia IBA va a - NAA len so re, chieu dai re, chieu cao choi, khoi lugng tuai, khoi lugng kho ctia cay lan Dendrobium anosmum in vitro vao ngay thir 90 sau nuoi cay

(6)

BIO

Hinh 3. Anh hudng cua a - NAA va IBA len kha nang tao rl cua cay lan Dendrobium anosmum in vitro vao ngay thtr 90 sau nuoi cay

(7)

Sau 40 ngay nuoi cay, su xuat hien re bat djnh d cac mau nuoi cay tren m6i trudng MS co b6 sung a - NAA hoac IBA, vdi ti le re hinh thanh la 100%.

Cac mau cay tren moi trudng bd sung IBA, re bat dinh xuat hien sdm (34 - 36 ngay sau cay) vdi s6 lupng re ldn (7 - 12 re/cay), chieu dai re tuong d6i d6ng deu, cay to, khoe, la xanh.

Trong khi do, cac mau cay tren moi trudng bd sung a - NAA, re xuat hien cham ban vao ngay thtr 38 - 39 sau nu6i cay, s6 lugng re dugc dugc hinh thanh khong nhieu.

6 mgt so cdng thtrc co nong dp a - NAA va IBA cap (3,0 mg/l), mpt SP mau nupi cay khong tao dugc re bat dinh sau 60 ngay nu6i cay. Trong khi dd, sau 40 ngay nu6i cay, cac mau cay tren m6i trudng DC hau nhu van giCr nguyen hinh dang va co su vang dan cua mau cay, chtrng to co su gia di cua mau, thu ket qua d bieu d6 2 va hinh 3.

Nhu vay, ham lupng auxin npi sinh trong mau cay bau nhu khong dang ke trong giai doan dau nuoi cay. Do do, viec b6 sung chat kich thich ra re vao mdi trudng nu6i cay cay lan Dendrobium anosmum in vitro la dieu thiet yeu.

3..3. Anh hu'dng phoi hgp ciia auxin vdi cytokinin len sy sinh trudng va phat trien ciia cay lan Dendrobium anosmum

I BA+IBA - 86 choi BA+IBA - So re

BA+IBA - Chieu cao cay' BA+IBA-Chigu dai ri

.io .c o

^)C -Ct C2 a CA C 5 -

^

I BA-l-IBA - Trpng lugng tuai —•— BA-MBA - Trpng lugng kho !

^

Bieu do 3. Anh hudng phoi hgp cua auxin vdi cytokinin len so choi, chieu cao choi, so re, chieu dai re len khoi lugng tuai, khoi lugng kho ctia cay lan Dendrobium anosmum in vitro vao ngay thtr 90 sau nuoi cay

(8)

Hinh 4. Anh hudng phoi hgp cua auxin vai cytokinin len su sinh trudng va phat triln cua cay lan Dendrobium anosmum in vitro vao ngay thtr 90 sau nuoi cay

Su phdi hgp gitra BA va IBA d ti le phti hgp tren mdi trudng MS se giup tang hieu suat tao re nhieu ban tao ch6i. Ben canh do cac chi tieu ve chieu cao cay, chieu dai re cting the hien tot su sinh trudng ctia mau cay, d mtre thap cua ti le auxin/cytokinin. [4, 6]

Khi phdi hgp 0,5 mg/l BA vdi 1,0 mg/l IBA cd hieu qua nhat trong viec kich thich tao choi d cay lan Dendrobium anosmum in vitro va cac chi tieu khac nhu chieu cao cay, dai re, trpng lugng tuai va khd cao hon d cac n6ng dp IBA( 0,5; 1,5; 2; 3) (bieu d6 3 va hinh 4).

4. KET LUAN

Ham lupng chat kich thich sinh trudng tao chdi doi vdi cay phong lan Dendrobium anosmum in vitro la 0,5 mg/l BA. C) nong dp nay mau cay cho s6 ch6i cao (6,67 ch6i/inau cay) va trpng lugng tuai ldn (383,94 mg) sau 90 ngay nu6i cay.

M6i tru'dng MS co b6 sung 1,0 mg/l IBA la mdi trudng kich thich ra re ctia cay lan Dendrobium anosmum in vitro co hieu qua nhat. Trong m6i trudng nay mau cay ra re 100% sau 40 ngay nudi cay, kha nang sinh trudng va phat trien cua re rat manh.

Moi trudng cd bd sung 0,5 mg/l BA va 1,0 mg/l IBA cho bieu qua nhat trong viec kich tbich tao ch6i d cay lan Dendrobium anosmum in vitro.

TAI LIEU THAM KHAO 1. http://commomons.•wikimedia.org/wki/Derobium_anosmum.

2. Nguyen Dtrc Lupng va Le Thi Thuy Tien - C6ng nghe te bao,Nha xuat ban Dai hpc QuIc gia TP H6 Chi Minh, 2006.

3. Nguyen Thien Tjch va cs - KT thuat nuoi tr6ng lan, Nha xuat ban Ndng nghiep, 2004.

4. Vu Van Vu va cs - Sinh li hpc thuc vat, Nha xuit ban Giao due, 2003.

5. Chen J. T. and Chang W. C. - Effects of auxin and cytokinin on direct somatic embrygennesis on leaf explant of Oncidium "Gower Ramsey", Plant Growth Regul, 2001, pp. 229-232.

6. Davies P. J. - Plant Hormones, Kluwer Academic Publushers, 1995, p. 833.

(9)

7. Gamborg O. L., Murashige T., Thorpe T. A., and Vasil I. K. - Plant tissue culture media, Invitro 12 (1976) 473-47 8.

8. Nihar Ranjan Nayak and cs. - In vitro propagation of three epiphytic Orchid, Cybidium aloifolium (L.) Sw., Dendrobium aphyllum (Roxb.) Fisch. and Dendrobium moschatum (Buch - Ham) Sw. Through thidiazuron - induced high frequency shoot proliferation,

1997, pp. 243-250.

SUMMARY

INFLUENCE OF PHYTOHORMON ON FORMATION SHOOT TIPS AND ROOTS OF WILD ORCHID-DENDROBIUMANOSML'M

Dendrobium Anosmum is a valuable wild orchid which cultivated in Vietnam forest and it's quantity is being reduced very fast caused by destroying the forest. This is a germplast bearing flowers with many kind of colorful and beautiful figures. Using plant tisue culture is potential method for it's preservation and development. In this research, we have determined optimum media for formation of shoots, roots and plantnet. Our results show below:

Medium MS based with added 1.0 mg IBA/I are not only formation of roots, but they are also good development after 40 days of culturing;

Combining 0.5 mg BA/1 and Img IBA/1 are m.ost fruitfully for shoot tips formation.

Dia chi: Nhdn bdi ngdy 22 thdng 3 ndm 2009 Nguyen Van Vinh,

Dai hpc Cong nghiep TP.H6 Chi Minh.

Nguyen Huu Le,

Tru'dng Cao dang Cong nghe va Kinh te Bao Lpc.

Referensi

Dokumen terkait

Trong san xuit VCO bSng c6ng nghe^ khong gia nhiet, cong doan tach pha pha nudc, pha dau, pha ran CO vai tro rit quan trpng, quylt dinh tai chat lugng va hieu suit thu nhan dau dira, do

Mat tran Td quoc, doan the, to chiic xa hpi, to chirc kinh te va ddng 6ao nhan dan Tuy nhien, cdng tac TDTT ciing van cdn bdc Id nhieu bat c ^ , han che Cdng tac quan Iy Nha nudc ve

Do dd, mot cudc khao sat vdi 2 giai doan duoc thuc hien delam luan cd vQng chac nham xac dinh trong so trong dieu kien nhin nhan cac trang thdng tin, kien thiic ua cac bao dien tu,

TAP CHI NGHIEN C U U Y HOC • HIEU QUA DIEU TRj TRUNG DICH TREN BENH NHAN UNG THU' PHOI KHONG TE BAO NHO GIAI DOAN MUON CO VA KHONG CO DOT BIEN GEN EGFR Nguydn Minh Ha\ Trin Van

1 Kieu nhin ludt nhanh, xe dich bang d td -^ 2 Thoang hifn ve trong tti nhd canh vat chung quanh khi doan cdng nhan iam dudng tap ttung d quang ducmg iy -> 3 canh vat trudc mit ludt

Thiet ke Nghien cuu nay sir dung khao sat lat cat voi huang tiep can nghien ciiu dinh luong de xae dinh nhung nhan to du doan y dinh su dung cong ngh$ Web 2,0 trong lap hpc dua tren

Nghien ciJu thifc tiln QDHP trong 100 ban an du'dc thu thap nglu nhien, chiing toi nhan thay viec QDHP du'dc thiTc hien tuan thu day du quy dinh ve can cu" quyet dinh hinh phat du'dc Bo

Tuy nhien, hifn nay tii nguyen tre niia dang ngay mdt suy giam c i ve sd lugng va chat lugng; ky thuat trdng, khai thic, su dung tre nua chua dugc chii y nhieu va die bift Ii nhan thirc