• Tidak ada hasil yang ditemukan

If, cuomg dg nhilm, ngudn gdc phit sinh va

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2024

Membagikan "If, cuomg dg nhilm, ngudn gdc phit sinh va"

Copied!
5
0
0

Teks penuh

(1)

HOI NGHI KHOA HOC TOAN Q U O C V £ SINH THAI VA TAI NGUYEN SINH VAT LAN THU BA

KET QUA NGHIEN ClTU TINH HINH NHIEM SAN LA (TREMATODA) VA GIUN DAU GAI (ACANTHOCEPHALA) 6 MQT SO LOAI CA NU'OC NGQT PHO BIEN

THUQC VUNG DONG BANG SONG HONG

NGUYEN VAN HA, HA DUY NGQ, NGUYEN VAN DLfC, TRAN THI BiNH, BUI THJ DUNG Vien Sinh thdi vd Tdi nguyen sinh vdt Ddng bang sdng Hdng cd 5,8 van ha difn tich mit nude, phong phu thinh phan loai ci nude nggt, vcii nhieu vimg chuyen canh nudi ci phyc vy nhu cau thyc phim cho ngudi din Ha Ngi vi cac thanh phd Icin d mien Bic nude ta. Tuy nhien, phan ldn cic co sd nudi ci deu gap phii cic van de ci bfnh, ci cham ldn, ci chet hang loat hoic ci kem chit lugng. Mdt frong nhumg tic nhin giy ra cic vin de dd li cic loii ky sinh trimg ky sinh d mgi noi frong co the ci nudi. Cic loai niy cd ngudn gdc tai dia phuomg hoic du nhap tir ncri khic den mi khdng dugc kiem soit ve dich bfnh.

Trong 2 nim 2003-2004, chiing tdi d i tien hanh nghien curu, dinh gii tinh hinh nhiem ky- sinh trimg d mdt sd loii ci nude nggt sdng ty nhien d 3 dja diem thugc ngoai thanh Ha Ngi, Kim Bing (Ha Nam) va Kim Son (Ninh Binh) vdi myc dich tim hieu thinh phan loii, ty If, cuomg dg nhilm, ngudn gdc phit sinh va die diem khu hf ky sinh trimg d ci nude nggt vimg ding bing sdng Hdng. Kit qui da phit hifn 3 loii mdi cho khoa hgc, nhieu vit chii mdi va bd sung nhilu loii mdi cho khu hf ky sinh trimg d ci nude nggt Vift Nam. Bii viet niy cung cap cac dan lifu vl tinh hinh nhiem sin Ii v i giun diu gai d 8 loii ci ty nhien d 3 dja phuang thugc ddng bing sdng Hdng.

L PHU'ONG PHAP NGHIEN CUtl

Toin bd mau vat (N = 593) thugc 8 loii ci nude nggt dugc thu mua tai dja phuang nghien curu khi cdn sdng. Ten loii, sd lugng mau vi chilu dai co the cua cic loii ci nhu sau: ci Diec (Carassius auratus), n = 82, 12,5 ± 1,3; ci Chep (Cyprinus carpio), n = 89, 24,5 ± 4,4; ci Me tring (Hypophthalmichthys harmandi), n = 51, 31,8 ± 3,4; ci Nheo (Parasilurus asotus), n = 46, 19J ± 2,7; ci Tre (Clarias fuscus), n = 84, 28,2 ± 3,9; ci Chudi {Channa maeulata), n = 82, 24,4 ± 5,3; ci Chach {Mastacembelus armatus), n = 76, 24,4 ± 7,8; ci Rd ddng (Anabas testudineus), n = 83, 10,0 ± 2,4.

Md miu ca theo phuong phip md kham toan difn Skrjabin nhu sau: ml tir mang den Id huyft, toan bd ngi quan dugc tich rieiig re vi quan sit dudi kinh lup de tim ky sinh trimg. Sin li va giun diu gai dugc dinh hinh vi bio quin trong cdn 70%, sau dd dugc nhugm carmine axit, khir hit nude qua cic nong dg con 70%, 80%, 95%,_ 100%, lam trong bing dung dich xilen va gin nhya dinh canada. Cac miu vit sin la vi giun diu gai dugc luu gitr vi bio quin tai Phdng Ky sinh trimg hgc, Vifn Sinh thii va Tii nguyen sinh vat.

n . KET QUA NGHIEN CUtJ

1. Nghien cuu tinh hinh nhiem san la va giun dau gai it cac loai vat chu

Kit qui nghien cim 593 ci thi cua 8 loii ci nude nggt (bang 1) cho thiy, ty If nhiem sin li, giun diu gai d cic loai ci khdng cao (38,1%), nhung cudng dg nhiem khi cao (frung binh 29,7 giun sin/ci). Ci Nheo v i ci Tre cd ty If, cudng dg nhiem cao nhit: ci Nheo (91,3%; 38,0 giun san/ca), ci Tre (92,8%; 57,1 giun sin/ci). Ty If vi cudng do nhiem sin Ii, giun dau gai thap nhit d ci Rd (1,3%; 1,0 giun sin/ci) vi ca Me fring (9,8%; 5,4 sin/ci). 15 loai sin la va 5 loai giun diu gai da dugc dinh lo?i (bing 2).

(2)

HOI NGHI KHOA HQC T O A N Q U O C Vfe SINH THAI V A TAI N G U Y £ N SINH VAT LAN THLf BA

Bdng 1 Ty If, c u d n g dg nhiem san la

Ten loai vat chu Ca Diec

Ca Chep Ca Me tring CaNheo CaTre Ca Chuoi Ca Ro dong Ca Chach

Tong

SM 82 89 51 46 84 82 76 83 593

SN 22 14 5 42 78 25 1 39 226

va giun d a u gai if cac loai c i nghien ciru (%)

26,8 12,6 9,8 91,3 89,3 24,4 1,3 3,6 38,1

So loai giun san

5 6 2 5 3 5 1 2 20 SM: So lucjmg mo SN: So lugng nhiem (%): Ty If nhiem

CDN 1-36 1-96 1-13 2-200 1-470 1-22

1-1 1-15 1-470

Tong so giun san

235 166 27 1600 4453 110

1 119 6711 CDN: Cucmg dg nhiem

Trung binh

10,7 11,9 5,4 38,0 57,1 4,4

1,0 3,1 28,7

2. Nghien ciru sy phan bo ciia cac loai san la va giun dau gai 2.1. Phan bo theo cac loai vat chii

Ty If nhiem cac loai san la, giun dau gai if cac loai ca nghien ciru

Bdng 2

Ten loai ky sinh Aspidogaster deeatis Prosorhynehus sp.

Azygia hwangtisiyui Azygia robusta Metadena bagarii Phyllodistomum sp.

Eumasenia moradabadensis Asymphylodora japonica Asymphylodora sp.

Orientocreadium batrachoides Macrotrema sp.

Carassotrema koreanum Vitellotremafusipora Isoparorehis hypselobagri Metorchis kimbangensis Acanthoeephalorhynchoides sp.

PaUisentis (P) celatus Pallisentis (B) vietnamensis Cleaveius longirostris Cleaveius sp.

Tong so ca kiem tra

C i Diec

12,2 5,6 12,2

3,3

3,3 5

C i Ch6p

5,6 3,8

4,5 4,5

5,6

8,3 6

C i M^

9,8 2,6

2

C i Nheo

91,3 4,3

56,5 17,4 4,3

5

C i Tre

89,3

23,8 7,1

3

C i Chuoi

5,3 20,7

13,3 3,7

9,8

5

C a R o

2,1

1 Ca Chach

-17,4

44,6

2 Phan tich sy phan bo cua cac loai sin la va giun diu gai d cic vat chii (bing 2) cho thay, cic loai /. hypselobgri vi C. koreanum ky sinh rgng tren 3 loai vat chu, trong dd /. hypselobgri a cic bg khac nhau (ca Chep, ca Nheo, ca Chudi, ca Rd), cdn C. koreanum chi phit hifn d bg ca

(3)

HOl NGH! KHOA HQC T O A N Q U O C V £ SINH THAI VA TAI N G U Y £ N SINH VAT LAN THU BA

Chep. Cd 3 loai ky sinh d 2 loai vat chu thugc 2 bd, gdm Phyllodistomum sp., P. celatus (ci Nheo, ci Chach) va O. batracyhoides (ci Dilc, ca Tre). Loai A. japonica ky sinh'd 2 loai vat chii tiiugc bg c i Chep. Cic loai cdn lai chi phat hifn ky sinh fren 1 loii vat ch'ii. Phin ldn cac loai sin li vi giun diu gai cd ty If nhiem thap (ducii 20%), chi cd mgt vii loai cd ty If nhiem cao: M. bagarii (91,3%) d c i Nheo, E. moradabadensis (89,3%) d ci Tre, /. hypselobgri (56,5%) d ca Nheo va P. celatus (44,6%) d ci Chach bim, cic loai niy cung la vat ky sinh diln hinh d cac loai vit chii ciia chung.

Phin tich sy phin bd ciia sin Ii, giun diu gai d timg loai vat chu cho tiiiy, ci Chep cd thanh phin loai phong phu nhit: 6 loai, tilp din la ci Dilc, ci Nheo, ca Chudi: 5 loai, ci Tre: 3 loii, ca Me fring va ca Chach: 2 loai, ci Rd ddng: 1 loii. Cic loii vat chii cd ty If nhiem cao hoic thanh phin loai phong phii nhu c i Chep, ci Nheo, ci Tre thudng gap 2-3 loai ky sinh fren 1 ca thi vit chii.

2.2. Phan bo theo ca quan ky sinh

Phan bo cua cac loai san la va giun dau gai theo ca quan ky sinh

Bdng 3

Ten loii san la, giun dau gai Aspidogaster deeatis Prosorhynehus sp.

Azygia hwangtisiyui Azygia robusta Metadena bagarii Phyllodistomum sp.

Eumasenia moradabadensis Asymphylodora japonica Asymphylodora sp.

Orientocreadium batrachoides Macrotrema sp.

Carassotrema koreanwn Vitellotrema fusipora Isoparorehis hypselobagri Metorchis kimbangensis Acanthoeephalorhynchoides sp.

Pallisentis (P) celatus Pallisentis (B) vietnamensis Cleaveius longirostris Cleaveius sp.

Tong so loii ky sinh

Da day

+ +

2

Ruft truffc + +

+ + + + + + +

-1-

+ + + + + + + 17

Ruft sau

-t- +

+

3

Gan

+ +

2

Bong hoi

+

1 Kit qui nghien ciai (bing 3) cho thiy, cd 4 co quan nhilm sin li, giun diu gai. Trong dd, mgt trudc nhilm 17 loii, mgt sau: 3 loii, da diy va gan: 2 loai, bdng hoi: 1 loii. Nhin chung, cac loii sin li vi giun diu gai ky sinh chuyen hoi d mgt co quan hoac phin co quan nhit dinh, cic loai cd ty If nhilm cao: M. bagarii, E. moradabadensis, P. celatus phit hifn d ci phan tmdc vi phin sau ciia mgt. Loai /. hypselobgri dang tmdng thinh ky sinh d bdng hoi ci Nheo, dang non gap d nhieu co quan cua mgt so loii ca khic.

2.3. Phan bo theo dja diem nghien cuu

Kit qui nghien cuu (bang 4) cho tiiiy, cd 7 loai sin la, gjun dau gai phit hifn d ca 3 dia diem, gdm:

Azygia robusta, Eunuisenia moradabadensis, Asymphylodora japonica, Orientocreadium batrachoides, Macrotrema sp., Pallisentis (P) celatiis va Pallisentis (B) viemamensis; 3 loii phat hifn d Hi Ngi vi Ninh

(4)

HOI NGHI KHOA HQC TOAN Q U O C V £ SINH THAI VA TAI NGUYEN SINH VAT L^N THlJ BA

Binh, gdm: Azygia hwangtisiyui, Asymphylodora sp. vi Carassotrema koreanum; loai Metadena bagarii min phat hien d Ninh Bmh va Hi Nam; loai Isoparorehis hypselobagri chi phit hifn d Ha Ngi va Ha Nam; cd 4 loai mdi chi phat hifn d Hi Ngi: Prosorhynehus sp., Vitellotrema fusipora, Acanthoeephalorhynchoides sp., Cleaveius sp.; 2 loai chi phit hifn d Ninh Binh: Aspidogaster deeatis, Cleaveius longirostris v i 2 loai chi phat hifn d Ha Nam: Phyllodistomum sp., Metorchis kimbangensis.

Nhin chung, cic loii sin li, giun dau gai die trung ciia cic loai ca deu thiy phd bien d cac dia diem nghien ciru, cac loai giun sin mcii chi phat hifn d 1 dia diem deu cd ty If,- cudng dg nhiem thip. Vi vay, chiing tdi chua thay cd sy khac bift Idn ve khu hf san la, giun diu gai d cac dia diem nghien cihi.

Phan bo ciia cac loai san la, giun dau gai theo dja diem nghien ciru

Bdng 4 Ten loai san la, giun dau gai

Aspidogaster deeatis Prosorhynehus sp.

Azygia hwangtisiyui Azygia robusta Metadena bagarii Phyllodistomum sp.

Eumasenia moradabadensis Asymphylodora japonica

Asymphylodora sp.

Orientocreadium batrachoides Macrotrema sp.

Carassotrema koreanum Vitellotremafusipora Isoparorehis hypselobagri Metorchis kimbangensis Acanthoeephalorhynchoides sp.

Pallisentis (P) celatus Pallisentis (B) vietnamensis Cleaveius longirostris Cleaveius sp.

Tong so loai ky sinh

Ha Nfi +

-1- -1-

-1- -1-

+ +

-1-

+

-1-

+ + +

-1-

+ 15

Ninh Binh

-1-

-t- -t- -1-

-1-

+

-1- -1-

+ +

+ + + 13

H i Nam

-1-

+ + +

-1-

-1-

+

+ + + +

11 m . KET LUAN

1. Ty If nhiem sin la, giun diu gai d cic loai c i khdng cao (38,l%o), nhung cudng dg nhiem khi cao (trung binh 29,7 giun sin/ci). Ty If, cudng dg nhiem cao nhat d ca Nheo vi ca Tre, thap nhat d ci Rd ddng vi c i Me tring.

2. Phan ldn cic loai sin la va giun dau gai cd ty If nhiem thap (dudi 20%)), chi cd mgt vii loii cd ty If nhiem cao la M. bagarii, E. moradabadensis, I. hypselobagrri vi P. celatus. Da sd cic loii sin Ii, giun dau gai chi ky sinh fren 1 loii vat "chii, chi cd 4 loai ky sinh d 2 loii vat chd vi 2 loii ky sinh d tir 3 loai vat chu trd len. d ca Chep, ca Nheo va ca Tre thudng gip 2-3 loii ky sinh fren 1 co thi vat chii.

3. Cd 4 CO quan nhifm sin la, giun dau gai: mgt, da day, gan va bdng hoi. Trong dd, mgt trudc nhiem 17 loii, mgt sau: 3 loai; da day va gan: 2 loii; bdng hoi: 1 loii.

(5)

HOI NGHI KHOA HOC T O A N Q U O C V £ SINH THAI VA TAI N G U Y £ N SINH VAT LAN THU- BA

4. Cd 7 loai san Ii, giun diu gai phat hien thay d ca 3 dia dilm nghien cim, 5 loai phat hien d 2 dia diem, 8 loai chi mdi phat hifn d 1 dja dilm.

TAI LIEU THAM KHAO

1. Amin O. M, R. A. Heckmann, N. V. Ha, P. V. Luc, P. N. Doanh, 2000 Comn Parasitol., 67(1): 4 0 - 5 0 .

2. Amin O. M., R. A. Heckmann, N. V. Ha, 2004: The Raffles Butietin of Zoologv 52(2)' 593-598. ^ ^' 3. Kulakova A. P., Ha Ky, 1976: Parazitologiya, 10: 460-462.

4. Moravec F., O. Sey, 1989 : Vest. CsSpolee. Zool., 53: 89-106.

5. Moravec F., O. Sey, 1989. Folia Parasitologica, 36: 243-262.

6. Nguyen Van Dire, Nguyen Van Ha, 2004: Tap chi Sinh hgc, 26(1): 25-31.

7. Nguyen Van Ha, 2005: Tap chi Sinh hgc, 27(2): 21-24.

8. Nguyen Van Hi, Nguyin Vin Dire, 2005: Tap chi Sinh hgc, 27(3A): 12-16.

9. Nguyin Vin Ha, Nguyen Vin Dire, Trin Thj Binh, Biii Thi Dung, 2005: Da dang giun san ky sinh dudng rugt d hg ca Chep (Cyprinidae) d Vift Nam. Nhirng van de nghien cihi ea ban trong khoa hgc sy song, tr. 142-145.

lO.Nguyen Van Ha, Nguyen Van Dire, Tran Thj Binh, Nguyin Thj Le, 2003: Tap chi Sinhhgc, 25(3): 14-16.

ll.SeyO., 1986: Acta. Zool. Hung., 32: 161-168.

P R E V A L E N C E O F T R E M A T O D E AND A C A N T H O C E P H A L A INFECTION O F F R E S H W A T E R FISHES IN R E D RIVER DELTA

NGUYEN VAN HA, HA DUY NGO, NGUYEN VAN DUC, TRAN THI BINH, BUI THI DUNG SUMMARY

A total of 593 freshwater fishes comprised of 82 (13,8%), 89 (15,0%), 51 (8,6%), 46 {ly/o), 84 (14,1%), 82 (13,8%), 76 (12,8%) and 83 (13,9%) of Carassius auratus. Cyprinus carpio, Hypophthalmichthys harmandi, Parasilurus asotus, Clarias fuscus, Channa maeulata, Mastacembelus armatus, Anabas testudineus, respectively, were examined for helminth parasites in three study areas (Ha Noi, Ha Nam and Ninh Binh). Mud fish and hybrid catfish accounted for the highest prevalence and density of parasites (91,3%; 38,0 helminth/fish), (92,8%; 57,1 helminth/fish) respectively and lowest in anabas (1,3%); 1,0 helminth/fish) and silver carp (9,8%; 5,4 helminth/fish). Fifteen trematode and five acanthocepbalan species was identified. Among them, Metadena bagarii, Eumasenia moradabadensis, Isoparorehis hypselobagrri (Trematoda) and PaUisentis celatus (Acanthocephala) accounted for highest prevalence 91,3%; 89,3%; 56,3%; 44,6% respectively in tiie fish species examined. Most of trematodes and acanthocephalans were found in only one host except four species {Phyllodistomum sp., Asymphylodora japonica, Orientocreadium batrachoides, Pallisentis (P) celatus) found in two hosts, Carassotrema koreanum found in three hosts and Isoparorehis hypselobagri found in four hosts. Trematode and acantiiocephala have been found in the intestine, stomach, liver and swimming-bladder.

Referensi

Dokumen terkait

Phuong phdp tien hdnh: fat ca benh nhdn tham gia nghien cuu dugc thuc hicn theo cdc bird'c nhu sau: Tai thdi diem nhap vidi: Benh nhan dugc khai thdc cac yeu td djch td lam sang, ddnh

se eho eudng do nen va cudng do bam dinh vdi be tdng lon nhit d ca hai loai edt GFRP va Thep da nghien ciiu; 4.2 Cd su tuong quan kha chat che giiia cudng do be tdng cdt sgi phan tan,

Phinmg phdp .xac djnh boat tinh a-amylase trong hgt ddu .\ho nhe ndy mdm Hal dau Nho nhe nav mam tuong duong vdi 2 g hat kho o cac thoi diem nay mam khac nhau duoc nghien trong 4 ml

Vi vdy, ndu dira vao kha ndng sinh trudng dd chpn lodi thi nen chpn loai mdy Tdt de trdng tai khu vue nghien ciru Id phii hpp nhat Dua vdo ddc diem phdn bd, ty le sdng, sinh trudng vd

Trong bao clo nay, chung tdi trinh bay viec nghien cUu xay dung Bd cdng cu phan tieh va xU ly dQ lieu anh quang hpe va radar hd trd cac chuyen gia trong viee xii ly dQ lieu anh viin

Nghien cuu nay ling dung phan mem Maxent Maximum Entropy, su dung du lieu cac diem chay tir san pham dien tich chay MODIS-Collection 6 MOD64A1 cua NASA trong giai doan tir 2003 din 2016

Xuat phit tir nhu cau thyc te va tinh cap thiet cua cdng tac kidm tra chit lugng dugc Ueu, chiing tdi da tien hinh de tii nghien ciru chiet xuit, phan lap v i tinh che acid aristolochic

NGHlfeN CUU TRAO POI Ky thuat - Cong nghe Ban than ngay "gay c4n", ngay nhihig nii ro cd th^ xay ra; "xau", theo quan diim nhip sinh hgc, ehi Viec nghien ciiu nhip sinh hgc la mdt