• Tidak ada hasil yang ditemukan

MOTSOVKI € NV € HOATDONGGING ift HO fl B l NHCU fi

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2023

Membagikan "MOTSOVKI € NV € HOATDONGGING ift HO fl B l NHCU fi"

Copied!
5
0
0

Teks penuh

(1)

M O T S O V K I € N V € H O A T D O N G G I N G i f t H O f l B l N H C U f i

• • •

H O I D O N G B A O A N U € N H O P Q U O C

D u o i goc do phap ly quoc te, k h i quan he hop tac giua cac quoc gia ngay cang phat trien t h i tranh chap cung cang co ca sa de phat sinh. V a i t u each la ca quan dai dien cho L i e n hop quoc ( L H Q ) , chiu trach nhiem chinh trong duy t r i hoa b i n h va an n i n h quoc te, H o i dong Bao an ( H D B A ) dugc giao nhiem v u giai quyet hoa b i n h cac tranh chap quoc te. Quyen l g i va nghTa v u cua H D B A trong ITnh vuc nay dugc ghi nhan cu the tai chuong V I ciia H i e n chuong L H Q .

Theo quy d i n h tai D i e u 34 H i e n chuong L H Q . H D B A truoc het co tham quyen dieu tra m o i tranh chap hoac t i n h h i n h tranh chap de xac d i n h x e m neu keo dai co the de doa hoa binh va an n i n h quoc te hay khong. M o t quoc gia khong phai la thanh vien L H Q cung co the l u u y H D B A viec cuoc tranh chap ma ban than ho la mot ben d u o n g su de ca quan nay x e m xet giai quyet, m i e n la quoc gia nay thua nhan truoc se tuan m i l nghia v u giai quyet hoa b i n h cuoc tranh chap theo quy dinh ciia H i e n c h u o n g L H Q ( D i e u 35 H i e n chuong).

Hoat dong g i n g i u hoa b i n h ciia L H Q ra doi dau tien vao ngay 29/5/1948, k h i H D B A thong qua quyet d i n h thanh lap Phai doan G i a m sat qua trinh d i n h chien tai Palestine.

T S . N g u y e n L a n N g u y e n Khoa Luat, DHQG Hd Npi

K e tir do den nay, d u o i su lanh dao chung ciia H D B A , hoat dong g i n g i u hoa b i n h ciia L H Q da trai qua nhieu giai doan phat trien khac nhau. Ban dau, k h i m a i ra d a i , hoat dong g i n g i u hoa b i n h dugc x e m la bien phap thoa hiep giua cac nuoc Ion nham tan dung v a i tro trung lap t u o n g doi ciia L H Q , tranh no ra cuoc chien tranh nong tai nhung k h u vuc k h o n g nam trong an n i n h true tiep ciia hai nuoc L i e n X o va M y . T i e n de de kien lap cac hoat dong g i n g i u hoa b i n h truyen thong la phai dugc cac ben tranh chap dong y. L u c l u g n g g i n g i u hoa b i n h truyen thong co t u t u o n g chii dao la " g i u g i n hoa binh", "phoi hop giup do" de giai quyet tranh chap va t h u o n g dugc chii trong trien khai vao t h a i k y cuoi ciia cuoc tranh chap. K h i tranh chap dugc giai quyet t h i luc l u g n g g i n g i u hoa b i n h cung cham dirt hoat dong. Co the thay h i n h thiic g i n g i u hoa b i n h nay mang lai n h u n g hieu qua nhat d i n h trong giai quyet x u n g dot A r a p - Ixraren, cuoc khiing hoang kenh dao Suez, sir kien a Conggo, roi loan o L i b a n g . . .

K e tir k h i thanh lap d i n thang 9/2008.

L H Q da trien khai dugc 64 chien dich g i n g i u hoa b i n h khac nhau, trong do co 16 chien dich v o i h o n 110.000 nhan vien hien dang

(2)

18 NGHIEN CUTJ CHAU AU - EUROPEAN STUDIES REVIEW N ° 0 6 (129).2011

hoat ctong a khap cac n a i tren the g i a i . N h i r n g chiec " m u n o i xanh1' - bieu t u o n g cua luc l u o n g g i n g i u hoa b i n h eta nhan dugc su ung ho t i c h cue cua xa h o i quoc te. N a m 1988, luc l u g n g g i n g i u hoa b i n h cua L H Q gianh dugc giai t h u o n g N o b e l Hoa b i n h - chung m i n h su dong gop to I o n cua luc l u o n g nay d o i v o i hoa b i n h va an n i n h the g i o i . Co the thay rat nhieu v i du ve nhung thanh cong quan trong cua luc l u g n g g i n g i u hoa binh L H Q n h u hoat dong gin g i u hoa binh a M o z a m b i c , D o n g T i m o , Campuchia, El Sanvador, L i b a n g , Croatia, Grudia, Tay Sahara, Conggo, N a m i b i a . . . T u y nhien, nhung thanh cong ma luc l u o n g g i n g i u hoa binh L H Q dat dugc lai b i l u m o b o i chinh nhung that bai ma luc l u g n g nay da va dang vap phai. D o la nhung that bai to I o n trong chien dich g i n g i u hoa b i n h o X o m a l i hay nhung trac t r o trong g i n g i u hoa b i n h a N a m T u cu, 6 A n g o l a , H a i t i , Ruanda va k h u vuc Bancang... Co nhieu nguyen nhan khac nhau dan den ket qua khong m o n g d g i nay, trong do co the ke den mot so nguyen nhan ca ban nhu:

Thu nhdt: T r o n g nhieu t r u o n g hop, H D B A da danh gia qua lac quan ve ket qua co the dat dugc nha su giup da cua luc l u o n g gin g i u hoa b i n h , nen da de ra nhiem v u qua tham vong trong k h i lire l u o n g g i n g i u hoa binh con thieu nhung nguon luc can thiet. V i du, viec m o rong n h i e m v u cho luc l u o n g g i n giCr hoa binh a X o m a l i nam 1993 tir bao dam van chuyen va cap phat l u o n g thuc sang loai trir cac phe phai v u trang, thiic day hoa giai

chinh t r i . . . chinh la n g u y e n nhan quan trong dan den sir t h i t bai cua c h i i n d i c h nay.

Thu hai: D o ban than L H Q k h o n g co trong tay nhan lire va vat luc de tien hanh cac hoat dong g i n giu: hoa b i n h m a phai dua vao su dong gop ciia cac quoc gia thanh vien, trong k h i cac nuoc thanh v i e n L H Q v o i muc tieu dat l g i ich quoc gia len hang dau, thuong chi quan tam dong gop nhan luc va tai chinh m o t each day d i i , nhanh chong cho nhung chien d i c h d e m lai l g i i c h cho chinh ban than ho. D o i luc, l g i i c h nay dugc quan tam nhieu h o n l g i i c h ciia n g u a i dan dang ganh chiu hau qua ciia cac cuoc chien tranh, xung dot can sir giup d a ciia cong dong quoc te. Do vay, viec quyet d i n h trien khai chien dich gin g i u hoa b i n h tai cac k h u vuc co dia - chinh t r i , dia - k i n h te k h o n g quan trong thuong rat kho khan, k h o n g dugc sir quan tam ciia cac nuac trong H D B A (dac biet la cac thanh vien t h u o n g true). K e ca k h i quyet d i n h trien khai chien d i c h g i n g i u hoa b i n h da dugc thong qua t h i viec thuc hien tren thuc te thuong cung rat cham tre, tham c h i , co nhieu chien dich g i n g i u hoa b i n h k h o n g trien khai dugc hoac phai l i i i t h a i han trien khai, giam qui m o hoat dong m a i trien khai dugc. Chiing ta co the thay ro dieu ay qua viec so sanh giua hai k h u v u c T r u n g D o n g va chau Phi. Chau Phi - n o i co rat nhieu cac cuoc x u n g dot dam mau xay ra, nhung do l g i ich ciia cac nuoc uy v i e n H D B A tai k h u vuc nay k h o n g Ion, nen cac cuoc x u n g dot nay cham nhan dugc su ho t r g tir phia H D B A khien cho x u n g dot ngay cang leo thang, tham chi dan tai tham hoa nhan dao, nhieu t r u o n g hop v u o t qua

(3)

J}Lot SJO IL UleJL ixe ti&at itmig.. 1 9

tam k i e m soat cua lire l u o n g g i n g i u hoa binh. T r o n g k h i do, d T r u n g D o n g - k h u vuc tap trung nguon nang l u o n g Ion cua the g i o i - t h u o n g t h u hut nhieu su quan tam. Cac chien d i c h g i n g i u hoa b i n h d day t h u o n g nhan dugc su dong gop t i c h cue ke ca ve tai chinh va nhan lire tir nhieu quoc gia tren the g i o i

Thu ba: L u c l u o n g gin g i u hoa b i n h L H Q bao g o m quan nhan va cac chuyen gia tren nhieu ITnh vuc den tir nhieu quoc gia khac nhau, tuy c h i u su chi huy chung ciia T u lenh luc l u o n g g i n g i u hoa b i n h , nhung kha nang phoi hop hoat dong giua ho con thieu thong nhat, dong bo, con ton tai su chia re, mat doan ket, nen trong nhieu t r u o n g hop, khong nhung k h o n g phat huy dugc sire manh chung ma con l a m giam hieu qua hoat dong cua lire l u o n g g i n g i u hoa b i n h . Dac biet, trong t h a i gian vira qua, luc l u o n g g i n g i u hoa b i n h c h i u sir thao tung rat Ion ciia M y va cac nuoc p h u o n g Tay. M y t h u o n g t u cho m i n h quyen "quyet d i n h va thuc t h i " nhung nhiem v u gin g i u hoa b i n h . T r o n g cac chien dich gin g i u hoa b i n h , n g u d i M y khong bao g i d tir bo quyen chi huy quan doi M y hoac chi trao quyen chi huy nay cho dong m i n h quan su than can, n h u m o t thanh v i e n N A T O chang han. D o vay, d o i v d i cac chien dich gin g i u hoa b i n h co sir t h a m gia dong gop ciia quan doi M y , chi huy luc l u o n g g i n g i u hoa b i n h buoc phai la n g u d i M y hoac mang quoc tich ciia m o t trong cac dong m i n h than can ciia M y , neu k h o n g se rat kho khan trong chi huy, dieu hanh tren chien t r u d n g . K h o n g nhirng vay, d mot so k h u vuc tren the g i d i ,

M y con t u t r i e n k h a i cac d o n v i quan d o i ciia m i n h ben canh cac luc l u o n g g i n g i u hoa b i n h ciia L H Q n h u Bancang, D o n g T i m o . . . Cac d o n v i nay k h o n g nam d u d i su dieu harm ciia L H Q nen viec p h o i hop hoat dong t h u d n g rat kho khan. C o n g tac dao tao nhan luc tham gia luc l u g n g g i n g i u hoa b i n h chii yeu do cac quoc gia thanh v i e n t u tien hanh theo tieu chuan ciia L H Q , dan den t r i n h do chuyen m o n , kha nang p h o i hop trong cac hoat dong chung ciia nhan v i e n g i n g i u hoa b i n h den tir cac quoc gia ciing k h o n g dong deu va k h o n g phai ai ciing dap u n g dugc day dii cac tieu chuan do L H Q de ra. D i e u nay cang khien cho cong tac hop dong phoi hgp hoat dong ciia luc l u g n g g i n g i u hoa b i n h t r d nen kho khan h o n , hieu qua hoat dong g i n g i u hoa b i n h v i the ciing g i a m sut ro ret.

Thu tu: Hoat dong quan l y , k y luat ciia H D B A va B a n T h u k y d o i v d i cac thanh v i e n tham gia g i n g i u hoa b i n h chua chat che, dao diic nghe nghiep ciia luc l u g n g g i n g i u hoa b i n h con t o n tai nhieu van de. D i e u nay khien cho hoat dong g i n g i u hoa b i n h phai doi mat v d i nhieu v u tai tieng, khong n h u n g l a m giam hieu qua hoat dong ma con lam suy giam long t i n ciia cong dong quoc te. V i du:

N h u n g tai tieng ve t h a m nhung ciia m o t so quan chuc L H Q t r o n g C h u o n g t r i n h D 6 i d i u lay l u o n g thuc tai Irac. Ca H D B A va Ban T h u k y deu k h o n g nam dugc quyen dieu hanh C h u o n g t r i n h nay, k h o n g n h u n g vay, k h i n h u n g cao buoc ve tham nhung dugc dua ra, ca hai c o quan nay da k h o n g k i p t h o i x e m xet de co n h u n g quyet d i n h ngan chan, giam thieu hau qua; T a i tieng b d i cac v u tham sat

(4)

2 0 NGHIEN CLfU CHAU AU - EUROPEAN STUDIES REVIEW N ° 0 6 (129).2011

d Ruanda va Secbrenica nam 1994 va 1995 dien ra ngay truac mat cac luc l u g n g g i n g i u hoa b i n h cua L H Q ; Su c6 lam dung tinh due ma cac b i n h l i n h g i n g i u hoa b i n h gay ra doi v a i chinh n h u n g nan nhan ciia cuoc x u n g dot dang can su bao ve ciia L H Q dien ra d nhieu n a i tren the g i a i (Conggo, H a i t i , Liberia, Xudang), trong do dac biet nghiem trong la v u cac b i n h l i n h g i n g i u hoa b i n h do Maroc, N a m Phi. Nepan. Pakixtan, T u y n i d i va Urugoay c i i den b i phat hien da l a m dung cac thieu n u Conggo va L i b e r i a nam 2004; H i e n tuong doi siing lay vang ciia b i n h l i n h g i n g i u hoa b i n h d Conggo dang b i to cao va dieu tra hien nay...

Thu nam: Hoat dong g i n g i u hoa b i n h hien nay co chieu h u d n g gia tang, nhung it duoc trien khai d nhung n a i lien quan den xung dot giua cac nude, trai l a i , dugc trien khai nhieu d n o i xay ra noi chien do x u n g dot dan toe, x u n g dot ton giao, tranh gianh tai nguyen. L g i dung dieu nay, mot so nude ldn thudng k i n h dong m a u thuan dan toe, ton giao. k i c h dong ly k h a i . co tinh gay ra cac diem nong ve nhan quyen, tao c d de thao tung H D B A thong qua quyet d i n h thanh lap lire l u o n g g i n g i u hoa b i n h ciia L H Q hong can thiep vao cong viec n o i bo ciia quoc gia khac. ap dat "trat t u the g i d i " theo y do ciia ho. T r o n g t r u d n g hgp nay. hoat dong gin g i u hoa binh mat di t i n h khach quan, mat di n i e m tin ciia nhan dan. ciia cac ben lien quan t d i xung dot dan toe, t o n giao va cung k h o n g nhan dugc su iing ho rong rai ciia cong dong quoc te - n l i u n g nhan to co ban quyet d i n h su thanh cong ciia mot chien dich g i n g i u hoa

binh. K h o n g r m u n g vay, no con k i c h dong su phan khang, chdng d o i ciia n h u n g n g u d i nay, anh h u d n g true tiep t d i ket qua cua hoat dong g i n g i u hoa b i n h .

Gan day, v d i t n r d n g hop ciia L i b y a , sau k h i cac lire l u o n g an n i n h L i b y a no siing vao m o t cuoc bieu t i n h nho lai Benghazi - thanh pho l d n t h u hai ciia nude nay, L i b y a dang t r d thanh tieu d i e m cua m o t cuoc chien tranh keo dai do lire l u g n g lien quan tien hanh do A n h , Phap va M y cam dau.

A n h va Phap dong vai tro dau tau trong cuoc chien nay v d i su ho t r g ciia M y va dudi danh nghTa L H Q . H o i nghi Paris da quyet dinh bat dau cac hanh dong quail su chong lai chinh quyen L i b y a "de ap dat vung cam bay theo n g h i quyet ciia H o i dong Bao an L i e n hgp quoc". Cac dot k h o n g k i c h ciia p h u o n g T a y dugc tien hanh vao thdi diem cac lire l u g n g quan d o i ciia L i b y a da tien vao trung tarn thanh pho Benghazi, n a i tap hgp bo chi huy cac luc l u g n g noi day. Mac dii n g u d i phat n g o n c h i n h p h i i T r i p o l i bac bo tin la quan d o i ciia ong Gaddafi da tan cong thanh pho - m o t harm dong dugc xem la vi pham cam ket n g u n g ban ma chinh phii nude nay dua ra sau k h i H D B A L H Q ra nghj quyet ap dat v i i n g cam bay.

Phan i i n g tire t h i sau cac cuoc tan cong ciia Phap, A n h va M y , nha lanh dao Gaddafi tuyen bo D i a T r u n g H a i da bien thanh "chien t r u d n g " , dong t h a i tuyen bo se trang b i v u k h i cho n g u d i dan de doi pho v d i cac cuoc tan cong ciia p h u o n g Tay. Cuoc chien nay nham loai bo chinh quyen Gaddafi, n h u n g d i i

(5)

Jloi sA g Lieji oi Itjtuil a*p*ig,.. 2 1

v i dong ca g i , no cung k h o n g phai la led ich quoc gia song con cua bat k y quoc gia phuong Tay tham chien nao. C h i n h quyen L i b y a tir nhieu nam qua da tir co lap m i n h bdi nhung cuoc dan ap dam mau dan thuong.

Chinh dieu nay da tudc d i tinh hop phap cua chinh phii do Gaddafi lanh dao.

Chien tranh se thiic day sir phan hoa noi bo L i b y a sau rong h o n nua. Phuong Tay co the m u o n tranh mot cuoc chien tranh tren bo, nhung khong loai trir k i c h ban nay, neu cac lire l u o n g noi day tai L i b y a khong d i i kha nang lat do chinh quyen Gaddafi, m o t quoc gia v d i 6,5 trieu dan dang b i chia re nghiem trong. D o i v d i p h u o n g Tay, con dudng dan tdi cuoc chien tranh nay duoc trai bang

"thien y" bao ve dan t h u d n g L i b y a khoi su tan sat ciia chinh quyen Gaddafi. N h u n g con dudng nay cung co the dan t d i su sa lay.

Trong co che ciia L H Q , H D B A khong phai co quan g i u vai tro chii dao trong hoat dong chong k h i i n g bo n h u doi v d i hanh dong trong t r u d n g hop hoa b i n h b i x a m hai, bi pha hoai hay co hanh v i x a m luoc hoac quyet d j n h trien khai lire l u o n g g i n g i u hoa binh.

Trong hoat dong chong k h i i n g bo quoc te, Dai H o i dong ( D H D ) dong vai tro la co quan hoach d i n h chinh sach, D H D co tranh nhiem ldn hon H D B A trong viec xay d i m g chien lupc chong k h i i n g bo, d j n h nghTa phap ly ve khiing bo, ngan chan hien t u p n g l o i dung chong khiing bo de x a m pham chii quyen ciia quoc gia khac. De lam dupe dieu nay can phai cai to toan dien H D B A , dac biet la cai each co che bo phieu theo h u d n g giam bdt

anh h u d n g ciia cac thanh v i e n t h u d n g true doi v d i co quan nay.

N h i r n g phan tich neu tren cho thay H D B A da va van se c h i u trach nhiem chinh trong viec trien khai cac chien dich g i n g i u hoa b i n h ciia L H Q . T r o n g qua trinh thuc hien n h i e m v u g i n g i u hoa b i n h , viec tang cuong trao quyen, uy quyen va hpp tac v d i cac to chirc k h u vuc la can thiet. De lam tot viec nay, cpng dong quoc te can xay dung dupe mpt co che p h o i hpp co hieu qua giua hai ben. H D B A phai xac d i n h ro pham v i quyen han ma cac to chirc k h u vuc dupe phep thuc hien trong tirng chien dich g i n g i u hoa b i n h cu the va k h o n g ngirng tang cuong quyen k i e m soat d o i v d i hoat dpng ciia cac to chuc do, sao cho vira dam bao dupe t i n h dan chii trong giai quyet cac van de quoc te, vira dam bao dupe vai tro chii chot, quyet d j n h ciia H D B A trong cac hoat dpng g i n g i u hoa b i n h .

T a i lieu t h a m k h a o

1. Hpc v i e n Quan he quoc te (2007), Su phat trien cua Hpi dong Bdo an Lien hop quoc, H a N p i .

2. B u i T r u d n g Giang (2007), Cai each Hpi dong Bdo an Lien hop quoc - mpt so chieu hudng va nhan dinh, Tap chi N h u n g van de K i n h te va C h i n h t r i the g i d i , 1(129).

3. C h u M a n h H i i n g (2005), Cai to Lien hop qudc - thdi co vd thach thuc, Tap chi Luat hpc, (Dac san 60 nam L i e n hpp quoc).

4. V i e n Quan he qu6c t<§ Bp Quoc phong (3/2007), Nude My nhung nam ddu thi ky 21, Ha Noi.

5. http:// w w w . u n . o r g / r e f o r m 6. h t t p : / / w w w . t o q u o c . g o v . v n

Referensi

Dokumen terkait

Triidc het, de bao v^ gia tri dong bac Viet Nam, chinh quyen Sai Gon tich ciic tim kiem bien phap kiem soat va dieu hoa thi trifdng tien te dong thdi gia tang chifdng trinh nhap cang va

Theo mfl hinh nay, d mfli dem vi lanh thfl dfiu cd ca quan dgi dien do dan bau; mfli lanh thfl la mdt dan vi dfc lap va vfi mat phap ly khflng hfi lifin quan den chinh quyfin tnmg uong