TAC DONG A
ll VAN MY*
JTJop tac khu vuc Dong A la mot diem J^J^ sang Ion trong su phat trien ciia chau A hien nay. Sir phat trien ciia Hgp tac Dong A dang la van de thai sir ciia qua trinh toan cau boa va hgp tac hoa khu vuc. Da co nhieu y kien khac nhau ve tien trinh Hgp tac Dong A dugc de cap den tai nhirng Hgi nghi cap cao Ciic quoc gia Dong A cung nhu cac hgc gia khi ban ve van de nay, trong do tinh md ciia ciia Hgp tdc Dong A la mot trong nhu'ng van de dugc nhieu nguai quan tam.
Trung Quoc la mot nuoc Ian trong khu vuc Dong A. Trung Quoc da va dang co nhiing dong gop quan trgng doi voi tien trinh Hgp tac Dong A. Sau day xin dugc trinh bay quan diem ciia cac nha lanh dao cung nhu cung nhu cac hgc gia Trung Quoc ve tinh mo cira (chii nghTa khu vuc ma) trong hgp tac Dong A.
1. Vai net ve qua trinh hinh thanh va phat trien ciia Hop tac Dong A
Ve mat khai niem dja ly, khi noi den cac quoc gia thuoc khu vuc Dong A la noi den 5 quoc gia Dong Bac A (gom Trung Quoc, Nhat Ban. Trieu Tien. Han Quoc. Mong Co.
va con nhac tai viing Vien Dong Xibiri thuoc Nga) va ciic quoc gia Dong Nam A (gom 10 quoc gia thanh vien ASEAN la Indonexia. Malaixia, Xingapo. Phih'ppin, Thai Lan. Brunay. Mianma. Viet Nam, Lao va Campuchia). Dong A vai tir each la mot
khu vuc, truac bet co sir lien ket ve mat dia ly, cac quoc gia noi lien nhau bai Iiic dja va bien. Cac nuoc tiep giap nhau, hinh thanh nen moi lien he tu nhien va Igi ich chung.
Nhu chung ta deu biet, y tuang ve hgp tac khu vuc Dong A da ra dai tir lau. Nam 1965 da CO hgc gia Nhat Ban de xuat y tuong ve khu vuc tu do thuang mai Thai Binh Duong, nhung khong di tai ket qua vi khong nhan dugc sir dong thuan tir cac quoc gia Dong A, va cung phai thay rang, y tuang ve hgp tac khu vuc liic bay gia thirc chat la hgp tac khu virc chau A-Thai Binh Duong, ma trong do, su hgp tac chu yeu la hgp tac giira cac nuac phat trien.'"
Vao thang 12 nam 1990, Thii tuong Malaixia liic do la Mahathir trong chuyen tham Trung Quoc da co cuoc hgi kien voi Thu tuang Trung Quoc Ly Bang. Trong cuoc hgi kien, Thu Tuang Malaixia da de xuat y tuang thanh lap "To chirc hat nhan kinh te Dong A" bao gom cac nen kinh te CLia cac nuoc ASEAN (liic do gom 6 nuac) vai 3 nuoc Dong Duong, Myanma, Trung Quoc dai luc, Dai Loan, Hong Cong, Han Quoc va Nhat Ban. Dan so cac khu vuc tren luc bay gia vao khoiing 1,8 ti nguai. "T6 chirc hat nhan kinh te Dong A" se \iy 6 nuac
lleii sT. Vien Nghien ci'ai Trung Quoc
' ' Ve nguon goc Hgp tac Dong A dirge trinh bay trong cuon "Quan he quoc te i<hu virc chau A - Thai Binh Duang" cua Tran Phong Quan (Trung Quoc), Nxb Tan Hoa, r999. tr.27i-228
28 NGHIEN CtrU DONG BflC fl. SO 9(103) 9-2009
Nghien citu khoa hgc
ASEAN liic do lam trung tam, Nhat Ban se dong vai tro chu dao. Muc tieu la nham lien hgp tat ca cac quoc gia khu vuc Dong A de doi pho voi nhung thach thirc ma chu nghTa bao hg thuong mai ciia Khu mau dich tu do Bac My va Lien minh chau Au tao ra, dong thai se phat trien kinh te khu vuc Dong A tro thanh mot lire lugng kinh te phat trien trong nen kinh te the gioi. Liie do, Nhat Biin va cac nuoc ASEAN khac da phan doi viec thanh lap mot to chirc kinh te khu vuc ma lai khong CO My tham gia vi My luon dong mot vai tro rat quan trgng luc bay gia, dac biet la ve kinh te va quan sir. Tuy nhien, de ton trong Malaixia, trong Hgi nghi nguyen thii ciia cac quoc gia thanh vien ASEAN Ian thir tu hgp vao thang 1 nam 1992, van de "To chirc hat nhan kinh te Dong A" ciing da dugc tien hanh thao luan va cuoi ciing da thong nhat doi ten "To chirc hat nhan kinh te Dong A" thanh "Dien dan hat nhan kinh te Dong A", dong thai khang dinh y nghTa tich cue cua Dien dan nay doi vai su hgp tac Dong A.<='
Nhung y tuong nay cung lap tire bi sir phan doi ciia My, My cho nhu vay la each lam mat quyen tham du kinh te ciia My trong khu vuc. Do vay, y tuong ve "To chirc hat nhan kinh te Dong A" hay "Dien dan kinh te Dong A'" deu da khong tro thanh hien thuc.
Nhirng mat mat tir cuoc khung hoang tai chinh chau A nam 1997 mot Ian nira da khien cac nuac trong khu vuc nhan thiic mot each sau sac tam quan trgng cua su hgp tac khu vuc, vi vay Nhat Ban lai de ra sang kien
"Quy Miyazawa" va y tuang "Quy tien te
chau A". My mot Ian nira phan doi. nen Nhiit Ban da khong kien tri va y tuang nay cung lai bi tan va.
Nhung sir tim toi cua cac nuoc Dong A con chua dirng lai a do. Sau khung hoang tai chinh chau A. vao thang 12 nam 1997. lanh dao ASEAN va Trung Quoc, Nhat Ban, Han Qu6c (luc do la 9 + 3) da to chirc mot hgi nghi phi chinh thirc tai thii do Kuala Lumpur cua Malaixia, day la mot cuoc hgi ngg co y nghTa sau sac. Mac dii hie do, chu de chinh cua hgi nghi cac nha lanh dao la lam the nao de doi pho vol khiing hoang tien te, nhung no lai ta diem khoi dau mai cho viec thiic day sir hgp tac ciia khu vuc.
Nam 1998, Hgi nghi cac nha lanh dao Dong A to chirc tai Manila, thu do Phih'ppin da di toi nhan thirc chung ve nguyen tac hgp tac, phuang huong va trgng diem ciia Hgp tac Dong A, Ian dau tien dua ra "Tuyen bo chung ve Hgp tac Dong A", trong do, cac nha lanh dao da nhat tri cho rang: "Se tiep tuc tien hanh doi thoai, hai boa va hgp tiic, tang cuang tim hieu va tin cay Ian nhau, tir do xay dung hoa binh va on dinh lau dai o Dong A". Tir do, Hgi nghi cac nha lanh dao dugc CO dinh moi nam mot lan, ban nira con tirng buac tang them nhieu hgi nghi bg truang, khiln co che "10 + 3" (ASEAN 10 nuac va 3 nuoc Trung, Nhat, Han) tro thanh con duong chinh ciia hgp tac va doi thoai cua cac nuac khu vuc Dong A."'
Thang 7 nam 2000. trong thai gian dien ra Dien dan khu vuc ASEAN (ARF), Ian dau tien da tien hanh cuoc hgi dam chinh thirc cap Ngoai truang ciia "10+3'' de thao kuin viec tang cuang van de hgp tac kinh te. Nam
''' Vucng Qu6c Binh; ASEAN va chu nghTa /(hit vice mai Dong A, Tap chi chau A - Thai Binh Duorng duang dai (Trung Qu6c) s6 7 - 2007.
O) Truang On LTnh; 77/?/ hlcii chii itghui khu virc Dong A.
Tap chi chau A - Thai Binh Duang duang dai (Trung Qu6c)s6 12-2004
NGHIEN C(jru DONG BflC fl. SO 9(103) 9-2009 29
2003, Hgi nghi cap cao ASEAN da thong qua "Hiep uac Bali thir hai'\ neu ra y tuong xay dung cong dong kinh te vao nam 2020 va se tirng buac xay dung cong dong an ninh, xa hgi, van hoa...'*"
Qua su tim toi va tich luy kinh nghiem.
thang 12 nam 2004, tai Hgi nghi Thugng dinh "10+3" dien ra a thu do Vienchan ciia Lao, cac nuac tham du hgi nghi da quyet dinh trieu tap Hgi nghi Dong A Ian dau tien, du dinh vao thang 12 nam 2005.
Hgi nghi Thugng dinh Dong A lan dau tien da dugc to chu'c vao ngay 14-12-2005 tai Kuala Lumpur, thu do Malaixia. Hgi nghi nay mang y nghTa lich sir la cot moc ciia hgp tac khu vuc. Hgi nghi danh dau Hgp tac Dong A buac vao giai doan ca che hoa va hien thuc boa. Tai Hgi nghi, cac nuoc con thoa thuan ve nhirng van de ciing phai doi mat, nen Hgi nghj niiy con co y nghTa lam tang cuang niem tin va giam bat nhirng su nghi nga giira cac nuac.
Dieu dang luu y tai Hgi nghi nay la ngoai 10 quoc gia thanh vien ASEAN va 3 quoc gia Dong Bac A (Trung Quoc, Nhat Ban, Han Quoc) con co 3 quoc gia ngoai khu vuc Dong A tham du Hgi nghi, do la An Do, Oxtraylia va Niu Di Lan. Dieu nay cho thay Hgi nghi Thugng dinh Dong A Ian dau tien da chinh thirc khang dinh Hgp tac Dong A la hgp tac khu vuc ma cira.
2. Quan diem ciia Trung Quoc ve "chii nghla khu vuc mo" trong hop tac Dong A
Co the de dang nhan thay rang, ngay tir dau, quan diem ciia cac nha lanh dao Trung Quoc ve Hgp tac Dong A la hgp tac khu vuc CO tinh mo cira, khong loai trir cac nuoc
ngoai khu vuc tham gia vao Hgp tac Dong A, dac biet la My.
Nguyen T6ng Bi thu DCS Trung Quoc, Chu tjch nuoc CHND Trung Hoa Giang Trach Dan trong bai phat bieu: "Tang cuang doan ket hgp tac chau A, thiic day hoa binh va phat trien ciia the giai" da dua ra mot so kien nghi ve viec tang cuang hgp tac khu vuc, do la: "Thir nhat, xuat phat tir dai cue phat trien chau A, ciing tao dung moi truang chinh tri hieu biet lan nhau, chung song hoa binh. Thir hai, quan triet nguyen tac hiep thuang binh dang, ciing co Igi va uu dai nhau. Thir ba, kien tri nguyen tac da dang ve hinh thirc, khong ngirng tim toi hinh thirc hgp tac mai. Thir tu, kien tri chii nghTa khu vuc ma cua."'''
Thir truang Ngoai giao Trung Quoc Vuong Nghj cung cho rang: Trong xu the toan cau hoa va nhat the boa kinh te khu vuc, thi Hgp tac Dong A phai la su hgp tac voi xu huong hgp tac khu vuc ma cira, khong ngirng tim kiem va ma rong diem hgi nhap Igi ich mai." Thir truang cho rang: "Trung Quoc va Nhat Ban co anh huang quan trgng doi vai xu huang va trien vgng cua Hgp tac Dong A, sir dieu hoa va hgp tac giira hai ben la rat quan trgng. Thong qua Hgp tac Dong A de thiic day quan he Trung - Nhat. Khong nhung the, ve quan he giira Nhat Ban va My, dac biet la My co Igi ich va anh huang quan trgng a Dong A, vi vay ciing vai viec tang cuang hgp tac giira cac nuac trong khu vuc, dong thai cung phai thuc hien xu huang khu vuc ma cua, khong bai xich My va cac nuac ngoai khu vuc khac. Chu y tang cuang doi
' ' Ha Lap Binh: Sir phat trien cua chu iigliTa khu vice Dong A moi va anh hirang cua no, Tap chi chau A - Thai Binh Duang duang dai (Trung Quoc) so 6 - 2005
* Clui tich Trung Quoc Giang Trach Dan: Tang cuang doan ket hap lac chau A, ihiic day hoa hinh va phcil trien ciia the giai. Nhan dan nhat bao (Trung Quoc) ngay 1 1 - 5 -2002
30 NGHIEN CUU DONG BflC fl. SO 9(103) 9-2009
Nghien citu khoa hgc
thoai va dieu boa voi cac nuac, ton trgng Igi ich ciia nhau. khong ngirng tim kiem va mo rong diem hgi nhap Igi ich moi.""''
Cac hgc gia Trung Quoc cung cho rang:
"Vai tam quan trgng ciia My trong cac cong viec mang tinh toan cau ciing nhu trong khu vuc chau A - Thai Binh Duong va quan he mat thiet ciia My voi khu vuc Dong A, thi trong tien trinh Hgp tac Dong A nhat dinh phai suy nghT den viec xu ly moi quan he tot vai My. Vi vay Hgp tac Dong A vira phai duy tri va bao ve Igi ich ben trong cua hgp tac khu vuc, xir ly cong viec theo qui luat thong thuang ciia hgp tac khu vuc, lai vira phai ton trgng Igi ich cua mot quoc gia quan trong nhu My a khu vuc Dong A, thuc hien chii nghTa khu vuc mo. Tat nhien My cung phai ciing ton trgng Igi ich ciia nhau. Dac biet, viec xay dung khu mau djcb tu do Trung - Nhat - Han can phai suy nghT den Igi ich cua My, dong thai can tich cue khuyen khich My dau tu vao khu vuc Dong Bac A."'''
Ngay 14-12-2005, Hgi nghi Thugng dinh Dong A Ian dau tien da dien ra tai Malaixia.
Do Hgi nghj Thugng dinh Dong A se co the phat trien thanh hgi nghi thong le nen nhirng nuac tham gia hgi nghj ngay tir dau co the se CO vj tri cao ban trong Hgp tac Dong A trong tuong lai. Vi vay, cac nuac ngoai khu vuc dia ly Dong A nhu An Do, Otxtraylia, Niudilan deu muon tham gia hgi nghj ngay tir dau, va cuoi ciing, do chu truang ciia cac quoc gia Dong A la Hgp tac Dong A la hgp
'^' Vuang Nghi: Hap tdc khu virc chau A trong tien trinh loan ciiu hoa. Thai bao Hoan Cau (Trung Quoc), ngay 30 - 4 - 2 0 0 7 .
'^' Luc Ki^n Nhan: Ban ve cong dong kinh te Dong Bac A, Tap chi chau A - Thai Binh Duong dirang dai (Trung Qu6c) s6 6 - 2005
tac khu vuc mang tinh ma cira, nen Hgi nghi Thugng dinh Dong A Ian thir nhat. ngoai lanh dao 10 quoc gia ASEAN va 3 quoc gia Dong Bac A thi lanh dao cua 3 quoc gia ngoai khu vuc la An Do, Otxtraylia va Niudilan ciing da dugc tham du.
Viec An Do tham gia hgi nghj phii hgp vai hat nhan tinh than "chinh sach huang Dong" cua nuoc nay. Ciing voi vi tri ciia khu vuc Chau A - Thai Binh Duong ngay cang len cao tren vii dai quoc te. An Do bat dau chuyen huang vao Dong A va cac nuoc trong khu vuc Chau A - Thai Binh Duong.
Tham gia vao tien trinh hgp tac khu vuc Dong A phii hgp vai chien luge nuoc Ian va chien luge khu vuc cua An Do.
Dgng lire khien Oxtraylia tham gia hgi nghi CO the xuat phat tir tinh toan ve mat kinh te va an ninh. La mot "quoc gia phuong Tay nam a phuang Dong", lau nay Oxtraylia dirng giira My va Dong A. Tir sau Chien tranh Lanh, xu huong chinh sach ngoai giao ciia Oxtraylia chiu sir chi phoi ciia 2 nhan to Ian: mot la tang cuang dong minh quan sir voi My, nham bao dam an ninh cho minh;
hai la dii My hay ASEAN la chii dao thi hai khu vuc nay luon dirng a hai vj tri uu tien hang dau trong chinh sach doi ngoai cua Oxtraylia. Lan nay Oxtraylia tham gia vao Hgi nghi Thugng dinh Dong A da the hien tinh cam khong the dirt bo dugc doi vai chau A.
Con doi voi Niudilan, dgng lire ciia nuac nay co the la Igi ich ve mat kinh t6 va thuang mai, duong nhien sir tham du ciia nuac lang gieng Ian la Oxtraylia cQng co vai tro thuc day doi vai nuac nay tham gia Hgi nghj.
Dieu khien mgi nguai chu y la My-nuac CO anh huang quan trgng a Dong A lai
NGHIEN ecru DONG BflC fl. SO 9(103) 9-2009 3 1
khong tham gia Hgi nghi. Nguyen nhan la do My tir choi ky "Hiep iroc hiru nghi va hgp tac" ciia ASEAN- day la mot trong nhiJng dieu kien quan trgng nhat de tham du Hgi nghi do ASEAN dua ra. Hon nira, My qua phu thuoc vao he thong dong minh quan sir song phuang a Dong A con lai dual thai Chien tranh Lanh, dua vao do lam can cir cho sir CO mat cua My a Dong A va vi vay sir vang mat cua My tai Hgi nghi khong he ton hai toi anh huang ciia My tai khu vuc.""
Dieu dang noi la truac day My luon giir thai do khong cong nhan Hgp tac Dong A neu nhu khong co sir tham du ciia My.
Nhung My lai chap nhan co che "10+3", nguyen nhan la vi hien nay cac quoc gia trong ciing mot khu vuc thanh lap tap doan kinh te khu vuc da tra thanh xu the noi bat.
My von dang tap trung cho Khu vuc Miui dich Tu do chau My. Nguyen nhan nira la trong tinh hinh dam phan thuang mai da phuang ciia WTO roi vao the be tac, hgp tac khu vuc la sir bo sung cho thuang mai da phuang tren toan cau va da dugc cong dong quoc te cong nhan. Nguyen nhan thir 3 la co che "10+3" la do co che doi thoai ASEAN + Trung - Nhat - Han nang cap tao thanh, qua do rat tu nhien. ban nua nhan manh den tinh ma cira ve kinh te. khong co y lam noi bat dac diem khong c6 My tham gia, nen My kho tim dugc ly do de phan doi.
Trieu Tien va Mong Co thuoc khu vuc Dong A lai chua tham gia vao tien trinh Hgp tac Dong A. Su tham gia ciia Trieu Tien va Mong Co phai do sir tu nguyen ciia hg.
Nhung 2 nuoc nay deu chua tham gia vao tien trinh Hgp tac Dong A bat dau tir nam
'*" Lam Kien Hoc (Trung Quoc). Nguon:
http::'ne\vs. xinliuanet.com/banyt/2005-12-08/content 3894320.htm
1997, va ciing khong phai la thanh vien cua
"10+3". Tuy vay, chi can hg c6 thien y thi viec tham gia vao khuon kho hgp tac nay co le se khong co van de gi.
Con Lien bang Nga, viing Vien Dong Xibiri cua Nga ve mat dia ly cung thuoc Dong Bac A. Lien bang Nga la nuac co dien tich Ion, trgng tam chinh tri va kinh te cua Nga deu a phan chau Au. Mac dii Nga da tham gia vao hgp tac kinh te khu vuc Dong Bac A, nhung Nga co tham gia vao tien trinh Hgp tac Dong A hay khong co le dieu quan trgng la phu thuoc nhieu vao mong muon cua phia Nga...
Tai Hgi nghi Thugng dinh Dong A Ian thir nhat nay, Thu tuang Quoc vu vien Trung Quoc On Gia Bao da co bai phat bieu quan trgng, trong do nhan manh: "Trung Quoc ung hg Hgp tac Dong A giir dugc mire do minh bach va ma cira. Trung Quoc phan doi Hgp tac Dong A dong cira, loai trir va chong doi voi bat ky ben nao. Trung Quoc chu truang trong tien trinh hgp tac khu vuc, phai kien tri tu duy ma ciia, de xuong chu nghTa khu vuc ma, trong ma cira thiic day cac nuac Cling tien bg, thiic day khu vuc ciing phat trien.
Chi CO hgp tac ma cua mai co the khong ngirng tien bg.
Chi CO hgp tac ma cira mai phat buy Igi the khu vuc.
Chi CO hgp tac ma cira mai co the thuan theo trao luu thai dai.
Kinh nghiem lich sir va thuc tien cho thay, sir phat trien ciia Dong A khong tach khoi the giai. Chiing ta can thiic day hgp tac khu vuc do cac nuac trong khu vuc Dong A tham gia. mang dac sac cua khu vuc va phii hgp vai yeu cau cua khu vuc. Chiing ta can xem xet va quan tam den Igi ich hgp ly cua
32 NGHIEN C(]ru DONG BflC fl. SO 9(103) 9-2009
Nghien citu khoa hgc
cac nuoc ngoai khu vuc. tang cuang su cam thong va iing hg ciia ciic nuac nay doi voi Hgp tac Dong A.''"
Nhu vay, ngay tir dau Hgp tac Dong A da mang tinh mo cira. Tinh mo cira cua Hgp tac Dong A khong nhung la quan diem ciia Trung Quoc ma con la quan diem ciia cac thanh vien trong co che 10+3. Giiio su Truang On LTnh, So truang So nghien ciru chiiu A - Thai Binh Duong, Vien KHXH Trung Quoc da neu ro: Hgp tac Dong A phat trien tren co so khung quan he cac quoc gia Vii khu vi,rc hien co, tinh mo cua the hien a cho: Mot la, cho phep cac thanh vien trong khu vuc nay tham gia vao nhieu co che hgp tac; Hai la thu hiit nhieu thanh vien ben trong va ben ngoai tham gia duoi nhieu hinh thirc, dong thai tiep luc hgp tac thong qua kenh chii dao "10+3", dieu nay the hien dugc tinh ciri mo va linh boat ciia hgp tac Dong A. Vi viiy, Hgi nghi thugng dinh da ket nap ciic quoc gia co vj tri dja ly khong thuoc Dong A nhir An Do. Oxtraylia.
NiuDiliin vii duong nhien ciing hoan nghenh Ciic nuoc khiic nhir My... tham gia dong gop ke sach cho sir phat trien, doiin ket vi\ hgp tiic ciia khu vuc Dong A.'""
TAI LIEU THAM KHAO
1. Vc nguon goc Map tiic Dong A dugc trinh biiy trong cuon "Quan he quoc tc kim vuc chau A - Thiii Binh Duong" ciia Triin Phong Quan (T rung Qu6c). N.\b Tan Hoii. 1999, tr.271-228)
2. Vuong Quoc Binh: .4Sf:.4N vd chu nghla khu vice meri Dong A. Tap chi chau A - Thiii Binh Duong duong dai (Trung Quoc) so 7 - 2007.
3. Truong On LTnh: Tim hieu chu nghTa khu vuc De'mg A. Tap chi chiiu A - Thai Binh Duong duong dai (Trung Quoc) so 12 - 2004
4. Ha Lap Binh: Su phat irien cua chu nghTa khu vuc Dung A me'ri va anh hudng cua nej, Tap chi chau A - Thai Binh Duong duang dai (Trung Qu6c) s6 6 - 2005
5. Chii tich Trung Quoc Giang Trach Dan:
Tdng cuerng doan ket he/p tdc chdit A, ihitc de'iy hod hinli vd phat trien cua the gie'xi. Nhan dan nhat bao (Trung Quoc) ngiiy 11 - 5 - 2002
6. Vuong Nghj: ihrp tdc khu vuc chau A Irong den trinh todn edit hod, Thoi bao Hoan Ciiu (Trung Qii6c). ngay 30 - 4 - 2007.
7. Luc Kien Nhiin; Ban ve cong eWng kinh te Dong Bdc A. Tiip chi cliiiu A - Thai Binh Duong duang diii (Trung Quoc) so 6 - 2005
8. Lam Kien Hoc (Trung Quoc). Nguon:
hUjr ' news.xiniuiiiiicLci)ni'hanyf 2005-12- OS cDiucnl 3804320.hini
9. Bill phiit bieu ciia Thii tircVng Trung Quoc On Gia Biio tai Hgi nghi Thugng dinh Dong A lin thir nhiit, ngay 14-12-2005.
Ngu6n:http://ww\v.bnnc.gov.en
10. Truong On LTnh: Nhcln thirc the ndo vc' su phdl trien he/p tdc cua khu vi/e Dong A, Tap chi
Chiiu A - Thiii Binh Duong duong dai (Trung Qu6c)s6 8-2005.
' ' Bai phat bieu cua Thii tudng irung Quoc On Gia Bao tai Hoi nglii Thugng dinh Dong A lan thir nhat. ngay 14-
12-2005. Ngu6n:http://w\vw.fmnc.gov.en
rruong On LTnli: ^'han ilii'rc the ndo ve sir phdl trien hop tdc cua k/iii virc Dong A. Tap chi Chau A - 7 hai Binh Dirong dircmg dai (Trung Quoc) so 8 - 2005.
NGHIEN CUU DONG BflC fl. SO 9(103) 9-2009 33