KY Y t U HOl T H A O K H O A HOC
Sir CHI DAO CUA DANG VA NHA NUOC DOI V d l HOAT D Q N G
THONG TIN KHOA HOC - CONG NGHE
Biii Xuan Dire Thong tin khoa hpc vci cong nghe dugc xem la met dang ngudn luc quan^ trpng va mang tinh chiln luge trong xa hdi hien dai, Viec phat bien va tan dung ngudn lire thdng tin KH&CN se trd thanh sire manh quan trpng thiic diy tien trinh phat trien kinh te - xa hdi.
Thdng tin KH-CN la ylu td nIn tang ciia kinh tl tri thirc. Thdng tin KH-CN bao gom ca thdng tin vl boat ddng nghien cim phat triln ciia cac nha khoa hpc, cac vien, trudng dai hgc va thdng tin vl boat ddng KH-CN khac, diu la nhimg thdng tin cd ham lugng tri tue cao. Kho tang tri thirc KH-CN dugc tich luy va phat trien khdng ngimg d moi nha khoa hpc, tirng dan vi nghien cim, d moi thu vien chuyen nganh va d cac trung tam thdng tin.
Nhan thirc rd vai trd ciia thdng tin KH-CN doi vdi su phat trien kinh te - xa hdi ndi chung, va ddi vdi sir nghiep phat triln khoa hgc va cdng nghe ndi rieng. Dang ya Nha nudc ta da ban hanh mdt so chii truong va chinh sach nham thiic day va phat trien cdng tac nay. Nhimg chu truang va chinh sach quan trpng da dugc ban hanh:
- Nghi quylt 89/CP ngay 4/5/1972 cua Hdi ddng Chinh phu vl viec tang cudng cdng tac thdng tin khoa hgc va ky thuat;
- Quylt dinh sd 133/QD ngay 2/4/1985 cua Chii nhiem iiy Ban Khoa hgc va Ky thuat Nha nudc (nay la Bd Khoa hpc va Cdng nghe) kem theo Quy dinh thdng nhat ve td chire va hoat ddng thdng tin khoa hpc va ky thuat;
- Chi thi 95-CT ciia Chii tjch Hdi dong Bd trudng ban hanh nam 1991ve viee thuc day cdng tac thdng tin khoa hpc va cdng nghe trong cdng cudc ddi mdi dat nudc;
- Nghj quyet 49/CP ciia Chinh phii nam 1993 ve phat trien cdng nghe thdng tin d nudc ta treng nhirng nam 90;
- Nghj quyet Hdi nghj lan thir hai Ban Chap hanh Trung uang Dang (khoa VIII) ve khoa hpc, cdng nghe va mdi trudng trong thdi ky cdng nghiep boa, hien dai hoa.
Djnh hudng chien luge cho boat ddng thdng tin KH&CN d nudc ta trong thdi ky CNH,HDH da dugc de ra mdt each rd rang va tean dien, cu the la:
- Day manh cac heat ddng thdng tin, tuyen truyen, phd cap kien thirc khoa hgc va cdng nghe;
- Day manh cac djch vu thdng tin KH&CN ve lanh dao-quan ly, nghien cim khoa hgc va ddi mdi cdng nghe d eac doanh nghiep, dac biet la thdng tin cdng nghe;
- Phat trien va quan ly tdt mang ludi thu thap, xir ly thdng tin ve KH&CN nude ngoai.
Day la djnh hudng cue ky quan trgng, phan anh xu tbi chung ciia the gidi va dac thil phat trien ciia nudc ta trong thdi ky CNH va HDH.
Nhirng van ban tren chinh la ca sd phap ly chii yeu dl xay dung va phat triln He thong thdng tin KHCN d nudc ta treng may chuc nam qua va He thong nay da dat dugc nhirng ket qua rat dang khich le treng sir nghiep bao ve To qudc va xay dung dat nudc ciia Dang va nhan dan ta, Tuy nhien, dl boat ddng thdng tin KHCN cd thi phuc vu sau sat hon nua, hieu qua hon nira (ddi vdi ddi sdng xa hdi va san xuat cua nhan dan ta)
' Giam doc TV Khoa hgc Tong hgp TP.HCM
- 18
KY Y^U HOl T H A O K H O A HOC
trong thdi ky m d i - Thdi ky Cdng nghiep hoa va Hien dai hoa dat nudc, khung khd phap ly cho hoat ddng nay can dugc thay ddi cho phii hgp.
Tien de quan trpng cho sir ddi mdi khung khd phap ly nay la Luat Khoa hpc va Cdng nghe. Luat nay dugc Qudc hdi nudc CllXHCN Viet Nam thdng qua ngay 9/6/2000, dugc Chu tjch nudc ky ban hanh ngay 22/6/2000 va ed hieu luc tir 01/01/2001.
Luat Khoa hge va Cdng nghe da md ra mdt giai doan mdi ve chat ciia khung khd phap ly ddi vdi hoat ddng thdng tin KHCN. Vdi Luat nay. lan dau tien heat ddng thdng tin KHCN d Viet Nam dugc dieu chinh bang luat - van ban cao nhat ciia Nha nudc ta, dac biet la trong Luat da chi rd:
"Chinh phii dau tu xay dung he thdng thdng tin khoa hpc va cdng nghe qudc gia hien dai, bao dam thdng tin day dii va kip thdi ve cac thanh tuu quan trpng trong cac ITnh vuc khoa hpc va cdng nghe trong nudc va tren the gidi; ban hanh quy che quan ly thdng tin khoa hpc va cdng nghe"(Dieu 45).
Nham quan triet va hudng dan chi tiet thi hanh Luat Khoa hpc va cdng nghe ddi vdi hoat ddng thdng tin KHCN ndi chung, dac biet la ddi vdi cac Dieu 25 va Dieu 45 ndi rieng, ngay 31 thang 8 nam 2004, Thii tudng Chinh phii Phan Van Khai da ky ban hanh Nghj djnh sd 159/ND-CP ciia Chinh phu ve hoat ddng thdng tin khoa hpc va cdng nghe. Nghj djnh gdm 7 chuang, 34 dieu, trong dd the hien cac quan diem chi dao chu yeu sau:
Khang djnh vai trd ciia Nha nudc trong viec xay dung va phat trien he thdng thdng tin KHCN qudc gia hien dai (bang chinh sach va eac bien phap dam bao: ca che quan ly, tai chinh. nhan lire, ngudn tin va ca sd vat chat-ky thuat)
Tang cudng quan ly Nha nudc ddi vdi cac ngudn tin KHCN, dac biet la ngudn tin KHCN trong nudc, nhat la thdng tin, tu lieu ve ket qua cac nhiem vu KHCN (chuang trinh, de tai, de an, du an nghien cim khoa hpc va phat trien cdng nghe) cac nhiem vu dieu tra ca ban cd sir dung kinh phi tir ngan sach Nha nudc
Ddi mdi ca che quan ly nha nudc ddi vdi hoat ddng thdng tin KHCN, nang cao quyen tu chii, tu chju trach nhiem ciia cac td chirc, ca nhan heat ddng thdng tin KHCN.
Day manh xa hdi hda, tao dieu kien thuan lgi cho mpi td chirc. ca nhan tham gia hoat ddng thdng tin KHCN, cung cap djch vu thdng tin KHCN; Bao dam cho cac td chirc, ca nhan de dang tiep can thdng tin KHCN dugc tao ra bang ngan sach nha nudc
Da dang hda ngudn vdn dau tu cho phat trien hoat ddng thdng tin KHCN, khuyen khich phat trien djch vu thdng tin KHCN cd thu, tao lap thi trudng thdng tin KHCN, dap img nhu cau tin ciia cac td chirc, ca nhan trong xa hdi.
Tren ca sd cac Nghj quyet, Chi thj neu tren, Bd KH,CN&MT da ciing vdi cac nganh hiiu quan chuan bj va ban hanh cac van ban hudng dan, cu the hoa nhirng ndi dung, nhiem vu va bien phap nham day manh hoat ddng thdng tin KH&CN, ciing cd va phat triln he thdng thdng tin KH&CN qudc gia. Den nay, ve co ban He thdng da bao quat tat ca cac nganh kinh te qudc dan va cac ITnh vuc khoa hpc , cdng nghe tu trung uong den cac tinh. thanh phd trong ca nudc, trong dd bao gdm:
- Trung tam Thdng tin Tu lieu Khoa hpc \ a Cdng nghe Qudc gia - Co quan dau he.
- 2 CO quan thdng tin-tu lieu chuyen dang tai lieu, - 38 ca quan thdng tin khoa hpc va cdng nghe nganh, - 64 ca quan thdng tin khoa hpc va cdng nghe dja phuang,
- 500 td chirc thdng tin va thu vien ca so thudc cac vien nghien cim, xi nghiep, benh vien, trudng dai hgc, cao dang.
- 1 9 -
KY Y^U HOl T H A O K H O A HOC
Mdt sd nam gin day, su phoi hgp boat ddng thdng tin-tu lieu khoa hpe va cdng nghe da gin kit eac thu vien, ca quan luu trir treng mdt ITnh vuc boat ddng, cho phep md rdng pham vi phuc vu ciia he thong thdng tin khoa hgc va cdng nghe qudc gia, tron|
dd dang kl la mang ludi gdm 64 thu vien khea hpc tdng hgp ciia cac ti^nh, thanh phd tnrc thudc Trung uang, tren 480 thu vien cap hu\ en va mang ludi bao gam 90 kho luu trur d trung uong va dia phuang.
Ngoai ra, hien nay trong dilu kien ddi mdi ca chi kinh te va md cua, tham gia boat ddng thdng tin KH&CN cdn cd cae ca quan va td chirc tu van, cac Hiep hdi thudc cac ITnh vuc khac nhau. Nhu vay, d nudc ta, cho din nay, mdt he thdng cac ca quan thdng tin tu lieu KH&CN vdi cac quy md td chiic khac nhau da tao nen mdt ba tang eg sd, dam bao cho cdng tac thdng tin ta lieu KH&CN thuc sir trd thanh mdt ITnh vuc ho^t ddng xa hdi, gdp phin tich cue phuc vu cdng tac quan ly, lanh dao, nghien cim, san xuat va kinh doanh. Hoat ddng nay dang co ging timg budc gin chat vdi qua trinh phat trien kinh te-xa hdi nhim dap img ngay mdt tdt hen nhu cau thdng tin ciia xa hdi trong thdi ky CNH, HDH dit nudc.
D I nhirng djnh hudng chiln luge tren di vao cudc sdng, trong thdi gian tdi, boat ddng thdng tin KH&CN can tap trung vao cac trpng tam sau:
1. Cimg cd va phat triln He thdng thdng tin KHCN qudc gia, tang cudng td chirc cdng tae thdng tin cdng nghe, dieu phdi cac boat ddng trong He thdng tren ca sd xay dung va ban hanh cae van ban phap quy the che hda cac chii truang, dudng ldi, chinh sach mdi, tao ca sd cho tang cudng boat ddng thdng tin tu lieu KH&CN trong su nghiep cdng nghiep hda, hien dai hda dat nude.
2. Tang cudng kiem seat va khai thac cd hieu qua cac ngudn lire thdng tin khoa hpc va cdng nghe trong nude, Thiet lap "ngudng an toan thdng tin qudc gia" tren ca sd td chirc lai cac ddng tin trong nudc, cd chinh sach bd sung cac ngudn tin nudc ngoai can thilt,
3. Td chirc tdt cdng tac xir ly phan ticb-tdng hgp thdng tin de tao ra cac san pham va djch vu thdng tin cd gia trj gia tang cao.
4. Lam thdng sudt cae qua trinh giao luu thdng tin trong boat ddng khoa hgc va cdng nghe, khuyen khich cac kha nang thuong pham hoa eac san pham thdng tin cd nbu cau Idn tir phia thi trudng, md rdng eac boat ddng djch vu thdng tin tien tdi binh thanh thi trudng thdng tin.
5. Timg budc hien dai hda boat ddng thdng tin KH&CN dl hdi nhap vdi cac he thdng thdng tin khea hpc va cdng nghe qudc te, trudc bet la vdi cac nudc trong khu vuc.
6. Tang mire dau tu hang nam cho xay dung ca sd ha tang thdng tin qudc gia, dac biet cho tang cudng bd sung ngudn tu lieu, nguyen lieu diu vao khdng thi thilu ciia boat ddng thdng tin khoa hpe va cdng nghe.
NhUng trpng tam tren can phai dugc triln khai mdt each ddng bd, nhit quan tren ca sd met chien luge va quy beach chung cho toan nganh theo phuang cham: cdng tae thdng tin KH&CN phai gan kit mat thilt vdi su nghiep CNH,HDH dit nudc, liy viee dap ung nbu cau tin ciia cdng cudc ddi mdi lam muc tieu va ddng lire phat triln.
Tdm lai, hien nay, ngudn lire thdng tin, nguon lire vat chit va ngudn luc nang lupng da tao thanh the chan vac cho sy phat triln ciia mdt xa hdi hien dai. Trong dd, ngudn lire thdng tin khdng chi cung d p cho chung ta tri thirc dl nhan bilt va nim bit quy luat phat trien kinh te - xa hdi ma cdn khai day kha nang sang tao ciia con ngudi.
Viec tao lap, tich luy va khai thac ngudn luc thdng tin KH&CN mdt each he thong, diy dil, nhanh chdng, kjp thdi va chinh xac la dilu rat quan trgng doi vdi bat ky Chinh phii, td chirc hoac ca nhan nao,,,
- 2 0 -
