NGHIEN CUV - TRAO OOI
Trao doi ve ke toan giao dich gop von lien doanh, lien ket, cho thue bang thUdng hieu cua doanh nghiep
PGS.TS DOAN VAN ANH Trucmg Dai hoc Thuong mai
Gdp vdn lien doanh. lien ket hay cho thue b^ng thuong hieu la nhCrng giao dich kinh te da va dang phat sinh ngay cang nhieu nhung den nay v i n chua cd quy djnh nao mang tinh phap li de huung d i n cu the cho viec djnh gia va ghi nhan gia trj nay. He qua la mdi doanh nghiep cd each nhin nhan, danh gia va ilrng xu khac nhau, tao ra s i j thieu ddng bp trong xij li, cung cap thdng tin.
T
heo Hiep hgi Marketing Hoa Ky thi"Thuong hieu la mgt cai ten, tir ngu, ki hieu, bieu tugng hoac hinh ve kieu thiet ke, hoac tap hgp cac yeu to tren nham xac dinh va phan biet hang hda hay djch vu ciia mgt ngudi ban hoac nhdm ngudi ban vdi hang hda va dich vu ciia doi thii canh tranh". Vay, thuong hieu c6 the la bat ke nhirng thir dugc gan lien vdi san pham hoac dich vu nham lam cho chiing dugc nhan biet de dang va khac biet vdi cac san pham ciing loai.
Theo Thong tu 146/2007/TT-BTC ngay 6/12/2007 thi thuong hieu dugc hieu la nhan hieu, ten thuong mai ciia mgt doanh nghiep hoac san pham. Tuy nhien, khi ndi den thuang hieu la khong chi ndi den dau hieu trong nhan hieu hang hda, ma quan trgng hon la ndi den hinh anh ciia hang hda, cua doanh nghiep dd trong tam tri ngudi tieu dung, theo nghTa dd thi nhan hieu chi la hinh thirc ben ngoai, cdn thuong hieu la "linh hon", la tat ca nhung gi ma khach hang cam nhan ve doanh nghiep, ve san pham dugc cung img bdi doanh nghiep dd.
Thirong hieu la mgt trong nhirng tai san cd gia tri quan trgng bac nhat, gdp phan tao nen gia tri
vd hinh ciing nhu gia tri hiiu hinh va lgi nhuan cho doanh nghiep. Tai san thuong hieu thudng vugt qua gia tri tai san hiiu hinh ciia nhieu doanh nghiep. Nhieu qudc gia tren the gidi ciing cong nhan va cho phep thuong hieu la mgt loai tai san cd the dem ra gdp von lien doanh.
v l gia tri thuang hieu, Nghi djnh 109/2007/ND-CP ngay 26/6/2007 va Thong tu 146/2007/TT-BTC qui dinh "Gia tri thuang hieu dugc xac dinh tren ca sd cac chi phi thuc te cho viec sang che, xay dung va bao ve nhan mac, ten thuong mai ciia doanh nghiep trong vdng 10 nam trudc thdi diem xac dinh gia tri doanh nghiep hoac ke tu ngay thanh lap doi vdi cac doanh nghiep co thdi gian hoat dgng it hon 10 nam (bao gdm ea chi phi quang cao, tuyen truyen trong va ngoai nudc de quang ba, gidi thieu san pham, cong ty, xay dung trang web....". Tinh den thdi diem hien nay, qui dinh ciia Nghi dinh 109/2007 va Thong tu 146/2007 la qui dinh phap li duy nhat a Viet Nam lien quan den xac dinh gia tri thuang hieu, nhung qui dinh nay chi cd y nghTa doi vai co phan hda cac doanh nghiep nha nudc, trong khi thuc tien hoat dgng kinh doanh ciia cac doanh nghiep dien ra ngay cang nhieu nhirng giao dich gdp von lien doanh, lien ket, cho thue gia tri thuong hieu.
Thuong hieu la mgt tai san vo hinh ciia doanh nghiep nhung che do ke toan khong cho phep ghi nhan gia tri thuang hieu dugc tao ra tir ngi bg doanh nghiep tren Bao cao tai chinh thudng nien ciia doanh nghiep do. Van de dat ra cho kl toan va trd thanh nhu cau cap thiet hien nay la khi doanh nghiep sir dung thuong hieu ciia minh de gdp von lien doanh, lien ket hay cho thue thi c4n phai xay dimg cac nguyen tac ke toan nhu thi nao de xu li cac giao dich kinh te thuc te da phat sinh nhung chua dugc qui dinh trong cac van ban phap
2 4 TAP CHl KI^M T O A N S O 1 2 N A M Z O I O
NGHIEN CUU - TRAO DOI
li ciia ke toan.
Cd the nhan thiic mgt each ro rang ve giao dich gdp vdn lien doanh, lien kit hay cho thue thuong hieu nhu sau:
Thu-nhat, gia tri ciia thuang hieu dugc cac ben trong hgp dong lien doanh, lien ket hay di thue djnh gia va dugc thda thuan trong hgp ddng.
Thd hai, khi gia tri ciia thuong hieu da dugc xac dinh bdi thda thuan cua cac ben, thi gia tri thuong hieu nay phai dugc ghi nhan la tai san bdi nhirng li do sau:
• • • Xet tren yeu to "Tinh cd the xac dinh dugc", yeu to nay dugc thda man bdi mgt doanh nghiep cd the su dung thuong hieu cua minh de gdp von, cho thue mgt each rieng biet de thu dugc lgi ich trong tuong lai; ddi vdi ben nhan von gdp hay di thue se sir dung thuong hieu vao muc dich kinh doanh de cd the thu dugc lgi ich kinh te trong tuong lai va the hien bang mgt khoan thanh toan dudi hinh thirc tra cd tire hoac tien thue thuong hieu.
••• Xet tren yeu to "Kha nang kiem soat", yeu to nay dugc thda man bdi mgt doanh nghiep nam quyen kiem soat mgt tai san neu doanh nghiep do cd quyen thu dugc lgi ich kinh te trong tuong lai ma tai san dd mang lai cd nguon goc tir quyen phap li. Doanh nghiep cd the kiem soat dugc lgi ich bdi rang buoc mang tinh phap li, do la nhirng cam ket trong hgp dong gdp vdn hay cho thue.
••• Xet tren yeu to "Lgi ich kinh te trong tuong lai", yeu to nay duge thda man bdi lgi ich kinh te ma gia tri thuang hieu dem lai cho doanh nghiep tir viec sir dung thuong hieu la qua ro rang.
Doi vdi ben gdp von hay cho thue thuong hieu, lgi ich kinh te dugc the hien la nhung khoan thu nhap tir co tire hay thu nhap tir cho thue thuong hieu. Doi vdi ben nhan von gdp hay di thue thuong hieu, lgi ich kinh te dugc the hien d ket qua hoat dgng kinh doanh nhu kha nang tao ra dugc nhieu lgi nhuan hon, giam chi phi cho xay dimg thuong hieu, kha nang ban san pham vdi gia cao hon, kha nang ban hang de dang hon, gia tri cd phieu cao hon....
Tir nhiing phan tich tren, cd the khang dinh khi sir dung thuong hieu de gdp vdn hay cho thue phai dugc ghi nhan la tai san d ca ben gdp vdn, cho thue va ben nhan vdn hay di thue thuang hieu.
Trong khi nhirng quy djnh quan ly tai chinh hien hanh ciia Viet Nam ve gia tri thuong hieu het
siic don gian, chua bao quat dugc hau het cac trudng hgp phat sinh tir thuc tien; ve qui dinh ke toan, chua cd cac van ban ban hanh ve ke toan gia tri thuong hieu, tren ca sd phan tich ban chat cua giao dich va dua vao nguyen tac ke toan chung dugc thira nhan, nhirng qui dinh phap li ke toan hien hanh ve nhung ngi dung lien quan, chiing tdi dua ra nguyen tac ghi nhan va trinh bay thdng tin ve gia tri thuong hieu nham dinh hudng cho cac doanh nghiep trong viec ghi nhan, trinh bay thong tin ve gia tri thuang hieu ciia cac DN tren bao cao tai chinh.
Ke todn giao djch gdp vdn, nhdn vdn lidn doanh, lien ket bdng gid trj thuong hidu
Doi vdi ben gop von bang gia tri thUdng hieu
• • • Gia tri thuong hieu dugc tao ra tir ngi bg, doanh nghiep khong dugc tu dinh gia va ghi nhan la tai san tren Bao cao tai chinh ciia doanh nghiep.
• • • Khi sir dung thuong hieu de gdp vdn, gia tri thuong hieu dugc dinh gia theo nhung phuang phap thich hgp, dugc cac ben chap nhan va ghi nhan trong "Bien ban gdp von". Khi do, gia tri thuong hieu thda man cac yeu to qui dinh cua mgt tai san nen phai ghi nhan la tai san tren Bao cao tai chinh ciia doanh nghiep. Tuy nhien, gdp von bang loai tai san nay cd tinh dac thii rieng d chd, thong thudng, khi mang mgt tai san di gdp von thi tai san dd se dugc ghi giam va ghi tang cho khoan muc tai san dau tu; cdn khi mang thuong hieu di gdp von, do thuang hieu truoc day khong duge ghi nhan va the hien tren Bao cao tai chinh nen khong dan den viec ghi giam tai san nay nhung gia tri tai san dau tu ciia doanh nghiep lai tang len. Khi het thdi han dau tu, viec tinh toan, chia tai san, lgi ich ciia ben lien doanh, lien ket dugc thuc hien theo ti le vdn gdp da thda thuan ban dau, dan den viec doanh nghiep khi mang tai san di gdp von la gia tri thucmg hieu nhung khi nhan lai von gdp la nhung tai san hiiu hinh.
Tinh dac biet ciia giao dich nay dan den viec can phai ghi nhan nhu the nao de dam bao phan anh diing ban chat.
• • • Vi la tai san dugc ghi nhan tir hoat dgng dau tu dudi hinh thirc dau tu tai chinh nen lgi ich kinh te thu dugc tir hoat ddng dau tu nay dugc ghi nhan vao doanh thu hoat dgng tai chinh, cac chi phi lien quan den hoat dgng dau tu nay dugc ghi nhan vao chi phi tai chinh.
S D 1 2 N A M 2 0 1 O T A P C H i < | £ M T a A N 2 5
NGHIEN CUU - TRAO DOI
Co the dua ra cac phuang an xii li nhu sau:
PhiroTig an 1: Gia tri thu-ong hieu duo'c ghi nhan la mot khoan d i u tu- tai chinh, k§ toan ghi tang gia tri tai san va chenh lech danh gia tai san.
Co so khoa hoc cua phuang dn nay: Dd la nhirng lgi ich thu dugc trong tuong lai cua doanh nghiep dugc xuat phat tir nhirng ngudn lire hien hiiu cua doanh nghiep nen nguon luc nay phai dugc ghi nhan la tai san d thdi diem hien tai.
Nguyen tdc hctch lodn:
••*• Khi gdp von bang gia tri thuong hieu, ke toan ghi nhan gia tri thuang hieu dugc dinh gia vao tai khoan 222 "Gdp vdn lien doanh", 223
"Dau tu vao cong ty lien ket", dong thdi ghi tang chenh lech danh gia tai san tren TK 412 "Chenh lech danh gia lai tai san"
• • • Cac khoan thu nhap, chi phi phat sinh tir hoat dgng gdp von bang gia tri thuang hieu ke toan ghi nhan vao TK 515 "Doanh thu hoat dgng tai chinh" va 635 "Chi phi tai chinh"
• • • Khi het han lien doanh, lien ket, dugc chia tai san theo gia tri von gdp, ke toan ghi tang gia tri tai san nhan ve va ghi giam von dau tu tren tai khoan 222 "Gdp von lien doanh", 223
"Dau tu vao cong ty lien ket"; ddng thdi ke toan ket chuyen khoan chenh lech
danh gia lai tai san ghi tang nguon von kinh doanh {Sff do 1)
Phuffng an 2: Gia trj thuong hieu diro'c ghi nhan la mot khoan dau tir tai chinh nhu-ng khong ghi tang gia tri tai san va nguon von, ma chi ghi nhan 6' tai khoan ngoai bang.
Ca sd khoa hoc ciia phicoiig du ndv: Do gia tri thuong hieu dugc tao ra tir ngi bg nen doanh nghiep khdng dugc tu dinh gia va ghi nhan la tai san tren Bao cao tai chinh ciia doanh nghiep.
Nguyen tdc hcich todn:
• • • Khi gdp vdn bang gia tri thuong hieu, ke toan ghi nhan gia tri thuong hieu dugc dinh gia vao tai khoan ngoai bang loai 0;
De xuat bd sung tai khoan 010
"Gia tri Thuang hieu" vao he thong tai khoan ke toan doanh nghiep
••» Cac khoan thu nhap, chi phi phat sinh tu hoat dgng gdp \on bang gia tri thuang hieu ke toan ghi nhan vao TK 515 "Doanh thu hoat ddng tai chinh" va 635 "Chi phi tai chinh"
••» Khi hit han lien doanh, lien ket, dugc chia tai san theo gia tri vdn gdp, kl toan ghi tang gia tri tai san nhan vl va ghi tang nguon von kinh doanh tren TK 411 "Ngudn vdn kinh doanh" {Sff d6 2)
Tir 2 phuong an tren ket hgp vdi xem xet ban ch4t cua giao dich, thuang hieu dugc dinh gia khi gdp vdn, nhung lgi ich thu dugc tu dau gdp von bing thuong hieu ciing nhu lgi ich thu dugc khi hit han gdp vdn dau tu thi nguon lire nay can dugc ghi nhan tai thdi diem khi xac dinh dugc gia tri, xac dinh dugc yeu td thdi gian phat huy lgi ich ciing nhu nhirng lgi ich cd the thu dugc trong tuong lai thi phuang an 1 la phuong an dugc lira chgn de xu li cho trudng hgp nay.
Doi vdi ben nhqn von gop bang gia th thUdng hieu Can cii vao cac tieu chuan qui djnh cho mgt tai san co djnh vd hinh trong VAS 04, ddi vdi ben nhan vdn gdp thi gia tri thuang hieu dugc thda man cac tieu chuan qui dinh nen dugc ghi So' do 1: Sff do ke toan gia trj thirffng hieu theo phuffng an 1
111,112,
411 412 222,223 152,156 Ket chuyen ghi tans
NVKDkhi het h<in gop v6n LD, LK
Gia tri thi/ons hi^u duQC djnh gia khi gop von LD, I.K
Gin tri tai san nhgn ve khi hel han gop
v6n LD. LK
515 12 635
Thu nhap lir gop von LD, LK bang gia lri
thuang hi^u
Chi phi gop von LD, LK bang gia tri
lhuang hieu
Sff do 2: Sff do ke toan gia trj thuffng hieu theo phuffng an 2
0 1 0
Gia trj thi/crng hieii duQC dinh gia khi g o p von
L D , L K
G h i g i a m g i a tri thironig hieu khi hel h^n g o p v 6 n
L U , LK
5 1 5 1 1 1 , 1 1 2
Thu nh^p iCf Rop von LL>. LK bang g i a tri
thucrng hieu.
6 3 5 C h i phi .*<6p v 6 n L D , L K b a n g g i a tri
thucrng hieu
4 1 1 1 5 2 , 1 5 6
Gia tri tai san nhan v e khi het han g o p von
L D . LK
1 I 1 . 1 1 2
2 6 T A P C H i K I ^ M T D A N S O 1 2 N A M 2 0 1 0
NGHIEN CUU - TRAO DOI
nhan la tai san vo hinh cua doanh nghiep. Do dd, khi nhan vdn gdp bSng gia trj thuong hieu, can cir vao gia tri thuong hieu da dugc xac dinh, ke toan ghi tang gia tri tai san co dinh vd hinh tren tai khoan 213 (Chi tilt tai khoan 2134 - Nhan hieu hang hda, hoac 2138 - Tai san vo hinh khac) va ghi tang nguon von kinh doanh tren tai khoan 411 (chi tiet tai khoan 4111- Von dau tu ciia chil sd hiru).
Van de dat ra la se ghi nhan tiep theo nhu the nao ddi vdi gia tri thuang hieu, thuc hien khau hao hay khong khau hao doi vdi tai san nay (?).
Cd the thay doi vdi ben nhan von gdp thi gia tri thuong hieu chi dugc sir dung trong mgt khoang thdi gian nhat dinh, nghia la tai san nay se bi mat di theo thdi gian nen loai tai san nay phai thugc loai tai san dugc khau hao nhu cac tai san co djnh vo hinh khac ciia doanh nghiep.
Nguyen ldc hach todn:
••• Ve miic khau hao gia tri thuong hieu trong tung nam dugc xac dinh tren ca sd gia tri
thuong hieu da thda thuan va thdi gian sir dung phap li theo thda thuan trong hgp ddng gop von lien doanh, lien ket
• • • Ve phuong phap khau hao, nen sir dung phuong phap khau hao binh quan vi phuong phap nay phii hgp vdi doi tugng va each thirc thu hoi lgi ich kinh te tir su dung tai san thuang hieu
••• Ve chi phi khau hao gia tri thuong hieu ghi nhan vao chi phi quan li doanh nghiep trong ki.
thue thuang hieu trong nhieu nam thi sd tien nhan trudc tir cho thue thuang hieu cua cac nam sau dugc ghi nhan vao tai khoan 338 (Chi tiet TK 3387- Doanh thu chua thuc hien), hang nam ke toan se phan bd dan vao tai khoan 511 theo nguyen tac ke toan "Don tich" va "Phii hgp". {Sff d6 3)
Doi vdi ben di thue gid th thUdng hieu
Hoat ddng di thue gia tri thuang hieu dimg vao muc dich kinh doanh nen cd the dua ra nguyen tac hach toan nhu sau:
- Chi phi thue thuong hieu dugc ghi nhan vao chi phi hoat ddng kinh doanh cua doanh nghiep tren tai khoan 642 "Chi phi quan li doanh nghiep"
- Trudng hgp tien thue thuang hieu tra trudc trong nhieu nam thi ke toan ghi nhan sd tien tra trudc cho nhiing nam sau tren tai khoan 242 "Chi phi tra truac dai han", hang nam ke toan se phan bo dan vao tai khoan 642 theo nguyen tac ke toan
"Ddn tich" va "Phii hgp". (Sff do 4).l.
Sff do 111,
, \ , X
3: Sff do ke toan ben cho thue thuong hieu
112 _ 6 4 2 Sd tien thue thugng hieu tra dinh ki
242
Sd tien thue thuong hi^u tra truoc nhieu ki
Phan bo vao chi phi timg ki
Sff do Ke todn giao djch cho thu6, di thuS
gid trj thuong hi$u
Doi vdi ben cho thue gid th thUdng hieu Hoat dgng cho thue gia tri thuong hieu phai dugc xem la hoat dgng kinh doanh cua doanh nghiep nen cd the dua ra nguyen tac hach toan nhu sau:
••• Cac khoan thu nhap tir cho thue thuong hieu dugc ghi nhan vao doanh thu ban hang tren tai khoan 511 (Chi tilt TK 5118-Doanh thu khac);
••• Cac khoan chi phi phat sinh trong qua trinh cho thue thuang hieu c6 the dugc ghi nhan true tiep vao gia vdn hang ban trong ki.
• • • Trudng hgp nhan truac tien eho
4: Sff do ke toan ben di thue thuong hieu 411 (4111) 213 (2134, 2138)
Gia tri thuang higu khi nhgn von gop LD.LK
214(2143) 642 (6424)
Muc khau hao gia tri thuong hieu hang thang
Cat Ulu tl^am fe^ao:
• Chuan muc ke toan Viet Nann
• Che do ke toan doanh nghiep Viet Nam
• Cac thong tu huang d i n hien hanh
• http://forum.mait.vn
• http://saga.vn
• ttp://cuocsongviet.com.vn/index.asp?
so 1 2 N A M 2 0 1 D T A P C H i K ^ M T O A N 2 7
