Die O.B. Jaargang 1, no.49

Geregistreer nan die H.P.K. as 'n Nuusblad.

In ' n volhs- b e weging is daar gelee11 t- lwid om ook lw lde te 1cord .

,. .

₀

EERSTE J AARGANG.

'l)ie

..

\VOEN'SDAG, 14 OKTOBER 19,J2.

Calvinistiese Standpunt Teenoor

Verduidelik

Demokras i e

Prof. Van der Walt o or Waarde van T radisie

Ons verhouding tot die tradisie was die onderwerp van •n toespraak dcur genl. prof. dr.

A. J. H. van der Walt, Sekretaris van die Grootraad, by geleentheid van die Provinsiale ltongres van die A.N.S. op Stellenbosch verledc week. Prof. va,n der Walt het in duidelike taal die Calvinistiese standpunt teenoor die dcmokrasie gestel en beklcmtoon dat dil by ons nie so seer oor 'n stelsel gaan nie as oor uitvoering van d:e ewige beginsels van die geopenbaarde woord van God.

J\leL hctrckking iot die tradi~ie he~ spr. ~lan­

gevocr <he ons eerbie(t daan·oor moet. ho, maar aall die ander kant is <lit 'n feiL dnL uiks wat gcword hot en bcst.aan juis 'u sLr!llckrans VIlli

hcilighoid dra en gevolglik ona:l!l!.asb:l:u- is nie. In die woordc ,·nn Paul Kruger: JlCCill uit, ll1e ''erlcdc wnL ~ocd en edel is en bou da:nop die t.oekoms Hi juis opgesluit Oil~ ~cbondcnhcid en tcgclyk ons vryheid tccnoor die lradisic. Ell1e historiese handcling moot getoets word aan die behoeftes van die lewende geslagte en aan die lll<ltltstaf van die goddelikc wet.

:\fct bctrekking toL die gcsag~faat waarna vandag gt'sLrccf word, het prof. Van dor 'Valt

"" ge::,c dat on~ llOII die verwyt loegeslinger word

dat ons met die b'1dwator ook die killll wil wcg- W()rp, orntlat nl., so word bcwccr·, ons U:Jh·inis- ticsc t.r:ulisio in wycre sin, ('n om; volk~t.radi,;ie

in engcro sin, die demokrasie aangcwys hct as prinsipit'el die sniwere regerings\·orm.

Die Calvinisme gaan uit van die gronclstelling dat aile gesag by God berus. ,\s :"k('pper \'""

natuur en mens, as Onderhouer ,·an :-~lies, ook van die mcnslike samelewing, i:; C:od <lie oor- Rprong van die slaat, wat lly in Sy algcmcne gcnadc ingestel hct meL dwanggcsnp; \'(Ill die

~;La~Lsowcrhoid om die verwoeslt'nde uit.wcrking vau d ic son do Le bcteuol.

Die owerheidsgesag bcrus dus prinsipieel .nog op die volkswil, nog op kontrak, nos op usurpa-

·sic, ma:~r op die wil van God. Tn die Maat gelcl die gcbod \':ln God, maar die posili\·ering <laar- van is :lan mcnsc opgedra, cn die ondcrdaan is ondcrworpc ~tan die positi\·cring~bcvel ,·;tn die ow('rhcid bchnh,·e \\'atJ!lccr die bcv('IC hande- li'ngc cis waL in stryd st:~an meL die Codclelike onlinnnsics, soos gein!erpreteer, nic deur tlic individuolc·, ma~tr die gemecn~knplikc Chrisle- liko gcwolo. Calvyn het die gcsag dus onwrik- banr· gcfondecr, maar tersclfdorLyd die wortcl van aile Lirannie deursny, dour sy leer dat ook dio in die skcpping en herskepping gcgronde lcwcnskringe soos die Yolk, die huisgesin en die kerk 'n direk \·au God afgoleidc ge~ag hiunc cie pcrkc besit.. Daarmee is die grondslag \·an burgcrlikc vryheid teenoor willekeurigc tiraunie gele. Maar nerens is daar sprake dat die gesag uit die volk Mm of dat die owerheid op prinsi- piele gronde deur die yolk, optredendc as indi·

vidue, daarscstcl moet word nie. Oit is nodis om hicr baie duidelik te vcrklaar dat die begrip- pc vryheid on dcmokrasie hoesenaamd nie sino- niem is nie.

Dat die Cah·inismc in die gcskiedenis mcdc- scggcnslmp v:ln die volkslewe in die rcgering be\·ordc-r hct, is w:1ar, maar wat beklcmtoon moet. word is da ~ waar en wannecr dit gebeur het die docl was om die mag van wat besi<ot~

is as afgodiese of Gods wil weerstrewende ower- hedc in te per11, on nie omdat die Calvinisticse beginscls die medeseggenskap van die volk in die staatsgesag gcbicd nie.

oaar is in die gcskiedenis ook duidelike ge- valfe waar Calviniste in direkte teestelling tot die demokrasie gckom het. Ek wil hicr ,·olsta:ln met twce voorbccldc tc nocm. Die ecrstc is die

~ederlandse 'Rcpublick na die nfs\\'cring; Wtn Philips I f. I licr he!. die Cahiniste, hocwcl d('s-

Lyds m(lar 'n 10% va11 die be,·olldng, die mng vas in hantlc gcgryp in die stryd teen Sp:111jc. Om die mag lc kan bchon .cu die volk diensbaa1·

I.e 'maak aan clic bcslryding v:m die volk1wyand is in die stcdc dio regte van die Cildclcde om mee tc W< rk in die v('rkicsiug van die stedelike 0\\'erbeid en d<•ur hullc in die danrstclliu~ \':\11

die staat~owcrheid, opgchef omdat die mecslo van die C:ilddcdc nog Katolick was en dus potcnsiiid Rpaans~csind. Die Republiell was dus i.11derd:~ac1 vecl minder demol1raties ond2r Calvinistiesc bestuur as die Geweste tytlcns clio Spaanse bcstuur. Tog het ck nog nooit dio bewcring gehoor <lat die Nederlandsc bmgcrs in die RepubliCI< onvry was nie, of dat die eerste republikeine die Calvinistiesc bcgirisels ver!1rag het nic, hct. spr. vcrklaar.

Die t. weedo \'Oorbecld is die Engelan<l van Cromwell. :1\a die onthoofding ,·an Koning Karel 1 hcL hy (nl. Cromwell) die \'Olk:;vcrt<'Cll·

woordigcn; in die sogcnn:1mde Lang Parl<'mcn~

sondcr gewolcnswroC'ging Intis-toe gesLuur or"- dat. !mile vir hullo in ~y oog onbehoorliko magLc opgecis hot., en Len slot.te hot l1y gecindig met.

'n ~nilit.cre dildaLuur· om bclange I.e bcskorm wat by hocr gong hot as dcclname van die volk, deur hulle \'OrlcenwoordigCl:S, ann clio wct.- gewing. F.k glo nic da~ daar iemaud is w:n sal bewcer dat hierdic groot Puritcin daarmcc die Cah·inistiesc b('ginscls outrou was nic.

Gcen Stelsel

Ons Christclikc begin sols eis indenbad • nic een of andcr bcsondore regeriugsvorm nic, of dit nou dcrnolnasic is of iets audcrs; daarorn ook hct Calvinistc altyd weer opnuut stclling genccm teenoor die instellinge en bchoeft.es van hul tyd. Die enigste, maar dan ook onve¥bid·

0

ln die party·

politielt.

is daar geleent- lwill

⁰¹ⁿ

slegs stenwee te bly.

0

N o. 49.

delikc cis, \'!at gestel word, en kan word, is dat die lewensvorme en die instellingc sowel as die sosiale- r,., staa tsprak tyke van aile tye moet beantwoord aan die ewige beginsels van die

geopenb:~ardc Woonl van God. Ook vir ons, in hienlie Lyd \·an omwcn!cling Ctl volksnootl is die bchoefLe ,·:m clio volk en die bcginsels van Gods Woonl die enigslo maatslnwwe waarmee ons rckcning hoef (e hou.

\Vat. die dcmokrasic in dio algcmeen betref, d.w.s. die dit·ektc dcelnamc van ~lie volk self, of denr sy ,.c1·leenwoonligcrs aan die wctgewing en rl'gering, staan ons prinsipiccl nentraal. Di~

kan in sommige omstandighedo gocd wees, in ander skadelik. Tn b.)' wesc gaau die stryd van- dng ook nie teen die d('mokrasic as sochnig nio, maar teen die lewcnshouding van die liberalisme

\\':tt wortcl in die l<'ransc rcvolusie, met sy atomisticse volksop\•alLing en sy geloof aan en lwldemtoning vau die vryhcid van die individu.

Soos clkc lewens- en worclclhcskouing het ook die libcralisme \'ir horn lcwcnsvorrnc geskep waarin sy beginscls bcliggaam en uitgcleef kon word, en die som ^\'::Ill him·die liberalist.icse lcwcnS\'OTJll is die parlementCrc dcmokrasic wat

ons ken. ·

Op materielc gebied het die ekonomiesc libera- :ismc gelei tot uitbuiting van die swakkc deur

<he stcrke, van die c.ngeorganiseerde deur die goedgeorganiseerde; tot matclose rykdom naas skrcicnde armoede, oorprolluksie naas hanger- snood; tot periodieke ,booms" en depressies, en eindelik tot werklooshcid en die vo111svernieti·

(\Ten•olg op bll;. 2, kol 1)

•

TWEE

CAL VINISTIESE ST Al\ OPUNT

(Y cn·olg 1·a n hi,. 1)

scnue klassestryd. icenoor hicruie dinge staan die parleme.:-~tcre demol{rasic magteloos Sy behccrradc, sy sosinlc wctgewing. sosinlc kongrcsse probcor wei tlio ;,osialc pyn Ienig,

Ill na r kau di (; nie gences omrla [. nic toL die wor- tcl ,·nn die kwaad, die ste],t'l ~>ell', dcurgedring lmn ,,·or·d nie.

Op gcestelike gebicd i:, dit nic bcter nic. 'n Byna onheheerdc pers en sprecknyhcid. 1

swakueheenle ''ermaaklikhcid~wc~c, hcL gelei tot karakter·ondenn,·ning en vcrbroklwlin" van 'n gesondc ,·olksgc;indheid. "'

Skynvryheiu.

Ten slottc is daar die stnnlsinstcllinge en st.nnlsprakLyk waarin clio lihcnllisticsc bcginscls bcliggaam is, nl. die parlcmentero dcmokrasic, met. sy noodwendige party-or::!anisa:.ies en party-

r·c~ering. Die skoonklinkende lt'll!>t' is hicr:

Dour die volk vir die volk; ma:lr onder~<ock toon aan dai. hi01·die ,dcu•· die ,·olk'' grolcndeels skyn is, en dat van die ,vir clio volk'' weinig leregkom. Tu 'n pnrlcmentcrc demokrn~ie is ·n good en oupartydig ingeligle kieser.,korps ,·an die grootstc bclang. Him·,·an k:111 cgtcr weioig l.cre::;(kom. In werl1lillheid word die opcnbare mcning grotendcels sevorm dour die pcrs, wat OJ) sy beurt w2cr grotendcels in cfie hande is va.n die georganiscerdc. geld mag; or waar dit nie die geval is nie vir sy bcstaan afhanklik van advertensics gekontroleer dcur die geldmag.

In plaas van 'I'! demokrasie kry ons dus •n Mammonokrasie, 'n diktatuur van die georga- nisccrde geldmag, die ergste soort dik tatuur denkbaar, omdat dit naamloos, onverskillig en wrced is, bclustig slegs op wins en bcgunstlger van die belange wat sy wins kan vergroot.

Die sLelsel \':11l partyrcgering sctr dra in hom opgC!sluiL, uit tlic anrd vau sy wcse, die kiem van mngtcloosheid. Ook by die bcste aanvangs- be.doelingc weeg die partybelange, d.w.s. die .noodsaaklikheid om stemme te behou en nuwe stemme te wert, en by individuele lcdc om setels te verse11er, op die duur swaardcr as die volks- en lanusbelange. Daarom moet mens onder hierdie stclscl nooit na deurtastcndc maa tre~ils

VOlKSKAS

~S U E~E BANKi

F omlse oorskry £2,800,000

Volkskas (K oo1)cratief) Bpk.

(Opgorig kragtens die Koopcratiewe wet) Hoofkantoor:

l

VOLKSKAS-gebou, Scntraalstraat,

PRETORIA

Dlo Voll< so ll:Lnk.

_ _ , . ,

soek nie. Die partyregering gaan van kompro- mis tot kompronliS. Ons kan, w:ll on~ lana betref. 111:1:1r 11et noem die dagwNgcwinj:!;, die

wct~cwing op ldending- en nnlurollcstcutreg en

~;o,·ool ntet•r. Oie putyregering korn cers lot denna;.tende haiHleling wnnnecr dit s.1' cic wesc 1·erloih• cu self oorgaan tot 'u dik1aluur, ~oos c.lic huidigo rPp:ering.

'l'cenoor die atomisLicsc ,·olksop1·aU iug 1·an die lihcralisrne s!el ons die organiesc: teenoor

~lie bcklemioning Yan die reg en die ,·r~·heid ,·an die onkcliug, die I.Jcklemloning 1·an die reg. die geestelike en liggaamlike gcsondhcid en die ,,·eh·a:lrL \':\11 die 1·olksgemeensk:tp: lccnoo1· die panyorgani,a,.,ie en die sLcl,;cl van part~-rege­

ring. die volksorganisasie of volksbewegiug met die ge,>l~staat wnt 111 nouste voeling meL die ''oJlo;bcwcging tot; stand kom.

OndE>r volk word ,·orstnan die dour <lie dric- lwid blood, bode111 en l;ult.uur·-gerneenskap be-

p:1~lde en! it oil.

Die Volk.

Jn die 1·olksbeweging geld as hoogstc begin;cl naa~ die cer I'!Hl Cod, lotsgemeenskap nm eli<' eukcling binnu clio volk eu nie binne 'n klas or kbssc van die ,·olk nie; ,·ercler selftug en dissi- pline "' plaas vau indi1·idnalistiese losbnndig- heid; ,·olkstliens Jll plaas van persooulike wins- bejag. Dis die lank ,·nu die volksbeweging om clio volk rn oorecnslcmming met hierdic hcgin- sels te orguniscer tor, roepings,·enulling. Dis die taak \':111 die gesngslaat, wac in die nonslo ,·erbonclenhcid met di<" 1·olksbeweging lor, ~tnnd kom en handel. om deur regs,·orming, rcg~hand­

hawing en reg.,roepassiug dit v11· dio volk as gehcel. en vn· die volksgenoto arsondedik, moontlik lt• maak orn hulle ,·olks1·oeping re ver- nrl en 'n ~cestolikc en materieel gcsonde volkti- gcureensk:r p op le bon en sLaancle tc hon.

In die nasLrewing 1·an hierdie idoaal lmn ons ons dc·s i.e $Lerlwr· ,·ocl omdat ons op die sel<ere afspringplck van ous \'Oikstradisio s(.l\:111 1·ir ons eic waa::;(sprong 111 die !oekoms. Tn die llocre-in,.,(cllinge ;o,oos beliggaam 111 die l3oere- statc, wa" daar n('emde elemeutc en ook sknd<·•

like clemente. :\lanr in die kern Ynn dio in::.tel- liugc het opgcsluit gelc die volkstaatsicJee, en

Ill die JWnktyk 1s dit reeds tot 'n aan~ienlikc mate bclcef. Dis die wesenlike en gesondc l•cru nadnL die ool'lolligc en skadoliko gcwas 1·an die plan~ wcg~c~noei is. Die bcsto hnlde :t:\IJ dic- volb heldt• van die 1·crledc is om op die gc:-,ondc fondarnonlc ,·nn dio volksgebou YOort, !c hou, die sw:rkk<' tc crkcn en weg i.e breek.

,~---

MARKAGENTSK~p

V rroe~ Rli~ff® .. Mark

KAAPSTAD

~

Betaling geskied omniddellik, tveehli/,·s, m.aandeliks of soos

verlang.

ll~:STE HEER~E~DE PR)'SE.

!UlNN AAR & Ji AN SCHOOR

};teunar: OUSTAV llE'l'IEF.

Teletoon 2-0ZU.

• SLUlfT NOU AAN BY· DIE V.M.K.

Du; AYIUH..!L"JER S•; F:ll!: M0l'ORY.EU£JiiiGD10.

V.:\J:.H.. Klubbcdlenlng Slult die Volgende In:

Ornlls eleepdlens.

Gocdi<OI>Cr motor.-ersekertng, grntls res;-sndvtea.

V.:"\l.li. nnnbcvole garage8, botellc, lostcsbulse on k8feea ~ gc&\'Tllheld en IJUIIIC(' A.frlliancrtx:.dleuJog u ln\Tll.f~.

Snclto ntlcn:·crlngsd!eos.

Pud\·crsl:~.e, Pad- au roete.knnrte.

'n UuJcl<o motortic.nteken.

Volle Besonderbede vc.n : -

DIE llOOFilES'l:UURDEB, DIE TAKllES1'UURl>£.U,

DIE 1'AK8ES'l'UUJ.LDEB, Bus 1093, JotmnneoiJOJ'a.

Boo 20·13, liABpstnd

Bus 383, »toomJonwln.

'--- - - - -- - - - - - - - - --- - -- - - - - ----

DIE O.B., \VOENSDAG, 14 OKT. 1942.

SdilotemanllU!~I@

^o

Drru1k I

vm KW ALITEIT E~ TEv'RE DEN- 1 HEID DIE ~KOOPST:E I

WYN£:

Fonkelwyn 5/-

Lewenswyn S/6

Vermouth

a;e;

Hanekraai-C<>cktail ~/6

Likeurwyn

Zl-

jeripigo, Rooi 1/S jeripigo, Wit 1/S Soet Muskadel 1/2

Port 1/3

Worcester Hock !./1

Pontak 1/1

Spesiale Sjerrie 1ld.

Sjerrie !Ocll.

BRANDEWYNE, Schoemanello Ml

I

Ekstra Spesiaal

s;e

F.C.

S/-

JENEWER G/-

LIKEURS:

Ker.sie-Brandewyn $/- Anys-Brandewyn _'!J/- Gemmer-

Brandewyn 5/-. Lemoen

Brandewyn 5/- Peperment-Likeur

51-

Van der Hum 5/-

JENEWER LIK.EURSJ Lemoen jenewer 6/- Suurlemoen-

jenewer 6/-

3/- 3/6 2/6 S/- 1/S 1/1 1/1 1/- 1/- l!d.

lld.

lOd.

9d.

5/- 4/9 4/3

5/-

4/3

4/~

4/S 4/S 4/3 4/S

5/- S!-

8/6 6/- 6/- 5/6 5/6 5/- 5/- 4/6 4/-

26/6 25/- 24/-

1.4/- 24/- 24/- 24/- 247- 24/-

Voeg by 6/- vLr ka&al& M botW!D, ea LB/8 v-..

•aatjle wat vergoed &t>l u-or4 by r.e.rugoen<l.tn!l'. -·on,.

tewer <irnnk lD on& tnhoncro eolun.lt ona voorrade VIUl lohoucrs bet, en r .. lcenlll< 011 voorwnru-de dat dJ~

t.uhouera blnno scs!lg- d~.>o rmo ODJI terug bet>ora word. Weena bottcl Alu•nrijl0 I<J\u on• nlloonll!!

lo. ou.c ete bottcls, kl&sles dr~.>uk vcrpr..k, waar •ulk$

4fan.!r 'n rnl.nloloru prya vnn n-1~-0 betoop. lnd.Jen

~roedkoper k1•slen verlang word woet o e eJe In·

~ouera aaa ons eturu·.

Word verkoop In 12-botltl-IUoalea or tj-gel!logvaat)loa of groter. U klssle vc.n 12 bottclll k&n Wyn, Bran·

6.ewyn, Jenever, L!kcur, Vermoutb en Hanekrru>l beve.t. Termc: K.:ll.B., pluo trelogeld ns. ayl}'llc li.B.A., piUJI tr<tnkomm1u!o. V.O.S. OUDTBHOOR!i'.

BESTEL VAN

POSBUS 142. OUDTSifOORN.

W o V(())HGJ IBSJFK 09

HUG IENOOT.

Fabrikante van .

Kelder en Besproeiings Masjien erie, Sleepwaens, Boerewaens, Ens., Ens.

Foon: Paarl 23.

If»oslbmts ]0

₉

IHhmgeiDJ.oot

ONDERSTEUN ON§

ADVlEUTEERDERS

l I

I

•

DI E' 5 ).D., W OENSDAG, 1L1

Ois_~.

( Kom itee se Ope Brief aan Dr. f\1alan,

Onderstaande , Ope Srief" is deur die Saamwerkl<omitce wat op 11 S!!ptember 'n ver·

socningspoging ~ll Pretoria probccr bewerllstellig het, gerig <~an dr. o.

::=.

Malan in antwoor<l op sckcro aantygings en warwoorstellir:gs wat aangcvoer word om die Icier van die H.N.P. so wciering om sy mede·Afrika.ners dio broedcrhand to reik, good to prnat. Die brief is ondertckcn d!!ur mm. P. G. Visser, sel<retaris van die komitc.o, en wont effcns vcrkort weergegec.

On thou sal word dat die komi! eo oorwcgend uit H. N. P .·aanhangcrs bcstaan het.

Cc~glo Dr. i\Iabn, -Ons l1et tl vorslng aan die Kongrcs ~or ons ,poging tot vorsocuiug'' gclccs in Die Transvaler nln 18 S<•ptcmbcr, maar kon skaars ons oc glo dat u, die Icier ,·an die magtigo ~a!.ionale Party, so kon nfdaal om 'n indlllk van gcmene onderhandse huigclagtig- hcid nlll dio Komitee ,-an 21 en die antler drio lt>i01·s by die kongres to skep.

Die Komitee het 'n paar wsnl:c voorgestcl wat gcwysig of selfs van die hantt gewys lwn word as dit nic prakties geblyk hct nic. !Tulle ho~ gllld on t.yd opgeoffer om dio saak so good moontlik to dieu. Nie 'n saak van individuelc parlyc of organisasics nio, maar vnn bcstaan van ons ~asic·.

li. hot, nadat u ,·erncom hot dat die ander dric lcicrs ook teenwoordig sou woes, nco, nadat,

ou~ en hullo roods teenwoonlig was. 1a:tL wcct da~ dit nic die afspraak was nic. l\lnr. J la\·eng;.., ath·. Pirow en dr. \"an Rensburg hot IIH:rop v,,. trek sondcr tht die saak bcsprock i~; omd:t~ hnllo gcwoior hot om ieis to bospreok in u afwesig- hcid, en ons hot hicrmeo saamgeslc1n.

U heL opgecl:\ag nadaL hiordio drio hero vcr- Lrck he~ en ons hot u presies mccgcdccl hoc dit gckom hcl cbt ons juis al vier die Jcicri! bymc- kaar wou he. Ons hot aan u die cenparige bcsluitc ,·an vcrskillende ,-crgadcrings ,·oorg~­

lccs t-n meL nndruk ,-erkl:l;u, nadat U dit bc'lveer en as boswaar geopper het, dat. ons strewe nie 'n vcrkicsingsoorccnkoms is uic, maar 'n poging om ct:e A friltancrs byme!1aar tc !<ry.

U sal u horinner dat clio lComit.co dour s;;

woorth-ocrtler u by hcrbaling ,-ior. m:t:d die vol- gcndo nao gcslcl het, on u \'Crsock he~ om ·u. dirckto nnLwoord op elkoen te gee, ^11!.

l. ts u berc:ct om af to stap van aile gctwis en gcstlillc.

2. Is u bcrcid om partybelange omJcrgcs!tik <o stel ann (Jio rcpub!ikcinse voU1sbclangc'?

3. Is u boreid om aile geskilpuntc tusscn c;:;

lciers aan 'n volksrefermldum te ond~rwerp'?

·J. 1 s u bcreid om die andcr dric leicrs to ont·

moct en die brocdcrhand te nccm '?

SY ..:L~'£'WOORD

IIicrdic nao sou ook aan die andot· drio Icier:~

gcslcl ~cw<:es hct as bulle toc~clant was om tconwoordig te wees. 1-l ierop hct u kccr op keer die t<omitce ven'!YS na die feit dat 'n e1cksic·

oorecnkoms nic op die voorgestelde manicr ge·

doen word nic, as ook dat d;c volk moot tcrug- kccr na die basis van 3 Junie 1941, nieteer.·

stnandc die Komitce u kecr op keer vercluidelik het dat hulle nie aandring op •n clel<sic·oureen·

korns nio en dat die voorstel van terugkecr n..- clie basis van 3 Junie rectts vyfticn maande 'n

mislu~<king t'!as-,necm ns bowys hoc ver- deeld die volk is na al h:erdic maandc.."

Ons hot. ook :t;ln u Yerduidclik dal, hocwcl u ons cerslo \·crsock om saam meL die nnclcr drie leicrs t.c \'Orp;nder, Yan die band p;cwys hot, ons wcct· by 11 nangedring h<:t- altyd nog: met clic- Mifde doc!. As u dit andcrs opgenccm hct is dit jammer, het ons u oor en oor bcduie, maar dit was ons opvatting en bcdoeling. U hct dus, too u van ons af na die l<ongrlls is, good gewcet hoc die vur·11 in die hcf steel<. Tog ga<Ml u direk vandaar en gee die kongres en die hcle land •n wanvoorstclling, nl. ,.dat WEERSYDS aange·

ncern was", dat die eerste voorstel van die baan is!

U was slim, en hot 'n ,·cnlraaidc ,·crslag on- middcllik die l:Jnd ingestuuL Jn die inlcidings- artikcl \':)n Die Trnns,·aler word bcskryf hoe geprobccr was onmiddellik ua. clio Uninlo Ron- grcs 0111 twyfel en onsekcrbeid to !an~ ontstaan en d:tt dit opvalh:nd is dnt. aclv. Pirow, dr. Van l~cnsburg en mnr. Havonga blykbaar sa:JmsLaan en bcLl'okko was by ¹n !)oging om <h. )(al::m

onverwags by 'u onderhandoling wnt hy tovore lda:u gcweior hct, in to sleep, en Yorcler daL 'n wclmcncnde komitco die middel geworu hot 0111

so ·n taktick to help bc\·ordcr. Hierdic insinua·

sic is laakbaar, en as die volk hicr 'n oordccl mots vel sou ons nic aan die uitspraak twyfcl nic.

::\ouja, ons kan Die 'frans,·nler nouliks kwalik necm dac hy clio snok so opgeneem hot, n[L n toespraak. Dit is cgtcr ons plig om onomwonc.:e te verldaar cl<~t nog arlv. Pirow, nog tlr. van Rensburg, nog rnnr. H avenga hicrdie aantygi,ng verdie-n hct, aanscsicn aldric dour die Komitcc genader w<ls, net soos u, om 'n samespreking to hou met die doel soos reeds uitccngcsit.

Hierdie , wclmcnoude" Komi teo n::tm·aar dus

\'Olle veranl woordclikhoid ,·ir onigo sogenaamdc ,tnldiek", en diL spyt, hom dat sy pogiug so

BESKULDIG! NGS EN li'EITE

Op 2-5 Oktobor 1911 het ach. C. R. Swart, Icier van die If.:\ .P. in die Yrystaat, die ,-olgcnde gcsc: ,. \' oor clr. Yau Reusburg op die tcrrein ,·cr:;kyn hct, is ons, wat die 0.13.

gelci hot, gcdurig ,·cn-olg en bcspicd. Klop- jagle is op ons huisc en kantoro ni tge,·ocr en drcig<:>mente is teen ons gclos. Maar nou is rJit allcs stil. Nou stcl genl. Smu!.s en min. Lawrence dio Yolk gerus deur clio .-crsokel'ing daL die O.TI. nio mecr govan.-!ik.

is nie. H ierdic versl{ynsel moct vir (lie Nasionaliste betckenisvol en onrusbarcnd wees."

Seclcrt hierdic besku!diging is vier lode van die Grootraad geinterncer of in tron11e gestop. Httllc is A.I<.G.

c.

^L. de Jager, A.K.G. 0. L. Ncl, gent. D. P. Elofr en

;;enl. J. F. van cJcr Mcrwe. In die afge!ope paar we!t-e aileen is vier hoofg-enernals en gcnoraals en tnlio under hoc offisicro van die O.B. r;ev:mso gcncem.

'n , n:rwarring" veroorsaak het. Verder moot ons u hcrinncr dnt die chtum van hierdio ~•tmc­

koms. nl. die dn~ n:'• die l;ninle Kongrc:s. nio deur die clrie YCrclnp;gcmnnlne here of die Komi·

tee bepaal was nie, maar dettr uself, en daarom Yincl ons die aantyging in bogcnocmde inlciding~;­

:Jrtikel so onresvcrdig.

En non gcagte Doklor, 'n laaste woordjie.

Ons hct probcer 'n strooiLjio bydra tot opbou van ous Afrikanerdom in ullc ccnvoud en oprcgt- heid; Cod wee>t clit. Ons poging het misluk.

u

hot gowen. So mcon u. So hot die kongrcs gemccn en so Die 'rr:ms,·aler. al~oi nn u ,·cr- draaidc ,-oorstcllinp;. Ons bedoeling was nie dat enigc party of orsanisasic moes wen nic, ons wou hc!p dat die volk moes wcr~.

Dcur u ;Joliticko gebnrilt of miskien misbruik van omstanu;ghcdc hot u moonUik gewcn or vcordecl bchaal, E I E·voordecl e!lrstcns, en party·voordccl ook.

Ons het .,vcrloor"; bete'r en grot.er mannc as ons het al ,verloor" ~n swa!d<er en kleiner mannc as u h!lt al ,gewcn"! Maar so 'n oorwin- nf,ng wou ons ook nic

he

nic.

AI wat ons kan se is: God behoedo ons volk vi;· c:aar<lie soort .,oorwinning!;"!

KOl\IGHA

Die Komglw-kommando het 8 Augu:slus op die plnas vau mew. l~ls Jl;Ovier en die gcesdrif- tige grocp he~ .C:31-l0-0 bycongebring, W:J.L bcson- dcr goed is vir dio klein plekkio.

'N VOORBRAND PRODUK T ANS IN VI ER

V ERPAK l{JNGS:

G EEL

BLOU ROOI

lig mid del popuih douket·pyp

GROEN

Voo r brand

Tabakma atskap py (E dms.J B pk.

Kornrnrssarrsstraat 200

J OHANNESBURG

0. B .· - MUSIEKBU N D E L S

2/6 e)k, 3. 6 insluitcnd 'n portret van die Kommandant-gencraal.

Bevat die

OSSE\VABRANDW AG-LIED

A!m an al~

v u· 1942

'n Pragstuk met afdruk van 'n skil- dcry -deur Coetzer op omslag, wat die O.B. in sy wese en strewc simboliseer.

Belangrike datums uit ons geskiedenis

• sowel as die geboortedae van ons helde word aangedui.

Hierdie almanak is die eerste van 'n reeks en is hoofsaaldik aan ons volks- geskiedenis gewy. Dit sal dien as posi- t!ewe propaganda vir die doe! en stre·nc van die Beweging, asook 'n leidraad vir aktiwiteite wat gcdurende die jaar deur die organisasie, en vera! deur die vroue Kommando's waargeneem kan word.

Geen O.B. lid behoort daarsonder te wees.

PRYS 9d. POSYRY 6/ · PER DOSYN

Beste! van

O.B.-HOOFKWARTIER,

Voortrekl<ersgebotr 403, Johannesburg

---

, . - -- = A -- - - - -- - - - :

B EU£ U GIELD I

waar di t. van I

r ente kan verdien.

I Raa clpleeg cladelik u

EJE \IOLI~SBANK

SPO ORBON 1Dl(A§

B EPERT (

P osbns 8289. Joh annes burg.

Takke oor die hcle Unie.

Onder sieun ons Advcrteerders

VIER

Dm O.B., WOI•:NsD,\0, ltl OK'l'. 1942.

Vo~ksvreemd ~

~"." hct. tc1·orc dnnrop gcwys hoc in die party- pohtwk los van die wcrldikheid gcdink word, hoc daar gebruik gcma:~k word van termc en

~bg;krcLc waun•an die inhoud by die sprckcr gl'cn wcrklikhcid is nic, maar slogs as holle kl:lllkc aaugcweml word om stcmmc te t.rek en die I'Oll<&ma~~a in bcrocring te bring mC't die 0~~ op parL.FOOrdcel. L:~tc-r as uieselfdc poli-

.._ tiC! nan be\\'lnd kom en geleeniheid hct om daar- dic sl:~gspreuko in dado om tc sit, boor nicmund ooil weer da:HI·an nic.

WaiH1COI' dus polit.ic:i, wat die een dnr, oorlo"

l ' . b b

con n volk~bcwcg111g vcrklnar omdat hy 'n pol.ilieko p;1rty gcwonl hct" en die volgcndc dag wo1cr om vredc meL daardie volksbcweging tc maak omdat hy , nio 'n polit.ieke party is nie"

of wat in ceo volsiu pr:Jat van 'n Icier wat ,homsolf anngcstcl hot" en 1·ir wic sc aanstcl- Ji:lg ,scs gesLcm en 1•yf tecngestem het", ous ::;c, as ~:.ulko politi<:i sckcro bcwcrings

,. ,u,

die polilicke ,·crhoog nf m(Wk, behoort daar geen notisie van gcnccm lc word nic. Dit is politickc tnnl w::n bcdocl is om >ooos miswolke in die h1('f rond to sweef en slcg;; dicn om die uitsi" 0

~:.:

bcncwcl. \\"annccr hicrdic uiLialing;; cgicr van ,,,·eranlwoordtlikc poliLic·i'' afkomstiet is en dour die per" onder die volk ingcdra wo;d, kan ons diL ongclukkig nic me!. die miuagting bejeen waL dit 1·erdi<'n nic.

So 'n bcwcring word (:Ins ,·an I'Crhoog tot ^\'C.- hoog gcdocn dour dr. )i:llan waar hy so: ,Die nasionaal-sosi:Jiismo wn!. die Osscwabramlwag wil iuvocr is nccmd t•n dnarom het dit vcrdccld- hcid gcskcp." l.cmand wat mce1· bekommerd is oor die waarhcid as oor setols son cors onder- sock ingcstcl he!. n:~ die Ossewabrandwag se be•

loid om daarui!. !.o vcrnccm of hy ic!.s vrccmds 1·oorstaan of nic. Dr. Mnlan hct hom cgtol"

blykbaar nog nio die- lyd gcgun om die 0.13. se bolcids,·erklal'ing soos "asgcslel in sy brosju1·e ,Die Ossew:lb1·andwa~: Vamranr en \Vaarhcen"

to lees nic. of ancien; wcct hy nic wnt. Calvinisme is nic. Want. daarin (bl. 23) Ices ons die vol- gcndc. en ons laat <liL nan die onb01·ooroordceldc Jt.;cr oor om LC bc~!uil of dit C;th·inistics of .,,·olk;;ncemd'' is:

, Eie Lewensbeskouing."

,.In die hcn·orming en f,!;Ce~telikc hcrbcwapc- ning \"Hll OilS voJk tree die Q.ll. as \'O!kSbOwC- ging in die ccr~lc plnas op, nic Leenoor die gcvolgc en vruglc nic, maar teen die oors::tak van ons ,·olk>-I'CI'\'fll- dil' liberalismc! Ons eerste plis is hicr om tecnoor die liberalisme. te stcl en te handhaaf ons EIE LEWENSBE- SKOUING. Dit is die CH RISTELI K-NASIO·

NALE GEDAGTE wat ons langs clie weg van die seskiedenis kan terugvoer tot ons vroegste voorgeslagte en wat aanpas by ons volllskar·ak·

ter en bel1oeftcs. Troucns 'n volk leer sv

lcwcn~opv:tLL i ng

die heslo uit sy geskicdcnis. ..

,As uitga.ngspunt dicn daarom die cie Chris- telill·nasionale lewcnsbeskouing, maar dan in :l:lllsluiting by die wcrcldhcrvorming wat aaa die gaug is. fu die ccrstc plnas snocr die Chris- Lclil::-na~ionalc ~ctlaJ.!l(: as 'n bindc11de krag ons ,•olk~lcwc s:l:llll lol 'n lcwcndc organicsc \'Olks-

!!cmccn~kap. Die ,·olk is 'n le\\'Cnde ccnhcid diL ankc:r in <•en co die,clfdc botlcm,

sprni ~ ni ~

cen hloccl en h1.•11·ccg tot cen bc~tcmming. Vcr- clccldhci<l. \'l'l'h)'SLCrinJ:t en ,·crwarring is alLyd die wrangc nuglc ,·an 'n volksl'l'eemde gcdagte (by voorhtc.>ld die demokraLicsc p:lrt.yslclsel ! - Red.). Dn:utccnoor handh:wf die Ossewabraud- wng 'n le\\'Cilsk r:lgliJ.!O ,·olksccnhcid "''' t. hom uitltcf in dicsclfdc, cic lcn'ensruimtc, Lrou bly a:Hl s~- eie hlocd:Hl!.•l, gcrig op dicsclfde idcaal en l'nshou :1:111 diesel fdc lell'ensopvaLting

,Om dit moontlik te maa11ak, wi: die O.B. as vo!ksbeweging ons 11e!e volk saamtrck onder een ges«g. Dit stel daar die noodsaaklil<heid van dissiplir.c wat borus op die Goddelik·e regswet as hoogste gosag, en g<'handh:~nl' word dour 'n kragligc volksll.l'iding, II'~L regecr on dicn, mov

DIE O.B., WOENSDAG, 14 OI<'r. 1942.

Vrugbare Sffttong van Gro otraad

ewc,·ccl gesag as regvcrdighcid, met krag en verar.twoordclikheid. Tl it-rtlic dissipline strek hom niL oor die hclc ,-olkslcwc met. in:vmeming

\'an die bewccgruimlc wat.

~ouig

^is

~ir

^clkc

lcwcnsterrein om to bcaulwoord n:~n sy cic

doe!!"' ·

Onderwys.

En op bl. 44 lees ons die ,·olgcll(lc in vcrb::md met die ondcrwys: , Die volksbcwcgin~ bcklcm- toon da:trby die plig v:u1 die ondcrwysinslcllings om in Christclik-nasionalo sin die opvocding van die volksjeug te volbrinc; en cis as ccrst.c ,·oor- 1\':Janle dat die ondcrwys 011 opvocding dour die mocdcrtanl gegoC' moot. \\'Ord; clat die onderwys·

inrigting 'n Chirstcliko karakter en nasionale gees moet dra !.en eindo die licfdo vir die taal as natuurlike \'Ortolker l':tn die ,·olksgcc~ to vcrryk en I.e 1'ordicp. Die opvoecling moet ver- dcr daartoe clicn om die Christclik-nasic.nale

!ewensbeskouing by die joug te verstcrk en te

GROOTHAAO W AAUSKU TEEN

WANPRAKTY K

In ,·crband met die bchandcling ,·an pcr- so:J!c wat aangchou word 1·ir polilickc oor-

! rcdings en ,·an gci'ntcrnccrdcs, is dio 'ulgr-ndc bcsluit. gcnccm dcur die 0 roolraad op ~~· siLting ,·an 1 Oktobcr 19-12 to lllocm- for.tcin:

,uie Grootra;:d van erie Osscwabrandwag in sy sitting van 1 Oktober 1942, besluit eenparig om ten sterkste te waars!1u teen die rangdurigc aanllouding- soms vir maande- van sy Ieete en ander Afrikaners dcur die Departcment van J ustisic sonder dat 'n aanklag ter,n 11ulle ing~bring word, waarctetlr en waarv·olgens in 'n bevoegde hof hulle skuld of o.nskuld bewys 11an word.

H ierdeur word die mees clement ere regte van die burgers verkrag, sonder dat daat··

deLir die handhawing van rus en orde bcter in dia land bevorder word, as wat dit sou gebcur het wanneer die reg van spoedigc ¹ verhoor gehandhaaf word. 1-lierdie mis·

standc hot inteendcel die ,neiging om grotcr verbittering en gevolglik gt·oter onrus tc skep.

Verder word gewaarsku teen die verkrag- ting van aile gcsoncle beginsels van regs- plcging deur intimidasie van persone so a2.'1gc.hou clcur o.a. persone met interner:n., te dreig tcnsy hu!le die gewenstc verklaring afle of ond~rneem om skuldig le l>leit.

H ierdie tirannieko met<>des saai drakc- tandc wat vinnig opskict.

ve.rinnig en om die nodi8e trots op die gecstes·

rykdomme, kunsprodul<le en kurtuurprestasies van die vo111 te verstcrk tot 'n gcsondo waar- dcring en kragdadigc uitboui,ng. ''

Dil is 'n paar ~rcpo niL die Ossewabrandwng se beleid. lndien dr. Malan nog staan by sy standount van 19?.7 toe hy opgctrec het as

!campvegter van die iiberalistiese sogenaamde Gewetensklousule tttat Christelill-nasicnalo hocr- onderwys onmoontlik gemaak het tennille van die klompie Jode en vrydenkende belastingbeta-

lers in ons land, dan kan ons cleeglik verstaa.n waarom hy hierdie Cht·istelik·nasionalc bcleid van die O.B. as ,volksvrecmd" beskou, maar dan is dit ook nodig dat die volt< o:>r die saak ingelig word.

Ons sal iu die ''cn·olg ~crccld grepc uit ons beleids,·crklarin~ pla:~s sodaL clltcc•n ,.j r hoHlseH kan sien wnar die 0.13. sta:~n. lndien iemand daaraan aanstoot necm, sal dit vir die volk cluide·lik wees dat so iemand hom nie vcreensel·

wig met die Christelik-nasionn!c of carvinistiese lewonsbcsiiOUing van die Bocrevolk nie, maar vr.eemdc begriPt~e aanhang, of so nie doelbewus onwa·at·hede vcrkomlig met die oog 011 cie-bclans.

Van 3 t~t 5 Oklobe1· jl. het die Croot.rnnd in Bloemfontein 1·ergadcr tcsamc met die lciers ,-an die ,·crskillendc studiclaers onder Ieiding 1·nn prof. J. T.. du Plessis. B\' die ,.,clccnthcid is die ,·ersl:Je 1·an die

,-cr .. kill~ndc \~rlakkings

1·nn die uitgeboudc Grootrand Ollll':lllJ.! en in gesamenrlike Stllmg bchandel. Kcnmcrkend

Y:\11 hierdic samekoms was die cnormc hoc,·ccl- llCid opbouendc wcrk wa( gclcwcr is en die \TU~­

bnre bcsprckings 111 l'erbancl nlCL die ver,kil- lendc volksaangcleenthulc - rnnatsltapliko, sta:ukundigo, ekonomiesc. kulturclc hon·o1·mings in ooreenstemming mel die ,·olksbelcid wat dcur die Ossewabrantlwag vcrkondig word.

Merkwaardig, clog daarby oo~{ kenmerkend v2.n die Ossewabrandwag, was die treffcnde oor- ecni\Oms tussen die verskillende stut.liclacrs in- sake besondcrhede l'Jat in die be.ginsols opseslui le tot herskepping van uie grondslae en instel lings van clie staatkundige e.n maatsl<aplike bestaans- en beclryfs!ewo van die volk op die gronds!ag van_ 'n Christelik-nasionale rcpubli kcinse gesagstaat.

.Hicrdic vrngb:Jrc work is gelci en ~c,·ocr OOI' ccnkomst.ig die bcginscl:s en belcid van 'n :\fri kaans-nasioualc en so,ialc :Jard om hom ann tc pas by die lewenswysc, morclc en godsdicnl>ligo op,·attitlgs van die Afrikancn·olk, u1 !;lJ·ccf nt die hoogstc cu mees algcmccn uitgcbrcidc mate nm ,·olksgcluk en ,·olk,weh·aan, sowcl gE:>c~le lik as stoflik.

Same,·;utings ,·an hierdic uitgcwerk~c idee.

sal ,-an tyd tot tyd in ons blad en langs andc1 wee openba:n gemaak word as leidrnnd 1·ir die dicnslaers.

'16 Takke 4 1,000

Lede

AVBO

^'

B

^Reserwc£113.000 ^{Iondo -} Hoofkantoor:

St. Johnst raat 65. BLOEMFONTEIN

BEGRAFNISSE. KISTE. KRANS£. GRAFSTEN

'1 errig Volksdiens

J

---

T.enings vir gesalarieerde persone verkrygbr.ar.

Tern1-o uiters billik. "

Raadpleeg SA§BANK

?

AARL :- Posbus ^2~8.

WORCESTER:- K AAPSTAD: -

Posbua

57.

Posbus 238'1.

NS

i.a

dwarsdem die U:u!G

0

, ;owel as buite sy

grellBe~

bekend vir goeie drukwerk teen konkurrerende pr yse.

HOU KOER8 N A

1P1ro IE«=d esna- Dr lUI kk e~ry

₉

Drokkere, Ultgewcro 0n Boekbindem.

•

DIE O.B., WOENSDAG, 14 OKT. 1942.

F ondsdagviering on Vrystaat het Verwagtings Oortre¥

Stoutste I

Verslag van die Hoofkwartier 0. V. S.

Die vicring van Fondsdag in die Vrystaat wiis deurgaans gcltenmerll deur gces<lrif.

Dwarsdeur die hele Vrystaat hct Brandwagtc saan1gekom om die verjaardag van die Ossewa- brandwag te vier. Op talle plekke was meer mensc byeen as ooit tevore.,. selfs toe die Ossewa- brandwag op sy sterkste was. In kort, dit lyk of die Osscwabrandwag 'n herlewing ondergaan het.

Man, vrou en kind het snamgokom en alma.l l1et hartlik saamgewerk om fondse in te s::unel.

Baie oorspronklike metodcs is aangewcnd om JoJ"Ulse to in en bykans £.3,000 is ingebring.

Die \Vinbnrgkommando, t1A6, sc opbrcngs was

£200 waL bcsondcr gocd is in die omstauclighcde.

Weens die feit dat Nagmaal oor 'n groot dccl van die VrysLaat sa:un met Fonclschg geval hot, is rcclings getrcf dat op plckkc waar hullc saann-al, die funksies voor of na Fondsdag gc- hon moet word, maar so na nan 8 Augustus as moontlik. Hierdic reeling hct as gevolg gclw.d dat die Kommanclant-genernal op rnecr as e{)n plek in die Vryslaat met li'onclsdag,'iQJ·ing teen- woordig kon wecs. So b.v. was hy op 1 Augu - tus op Parys en mot die hooffunksic op 8

~<\.ugusLns op Kroonstad, wnar mecr as duis~nd mense ann die vcrrigti nge deelgenecm het.

Hoc"·el die Suidelike Vryst~aL weens Na.grnaal-

<licnsto op 8 Augustus bcsluiL heL om vir die K.G. tot 3 September Le wag, was clio funksie in hierdic sogennamde swak dccl in die Vry- staat, besonder gcslaagd. Die aand van 5 ^Sep- tember was op SmiLhficld, bx., nie mindor as 800 mense ieenwoordig too clio K.G. d<!aruio :tfcleling toegespreok hot..

Hoofgcneraal ds. S. J. Stander, voorsitter Ya:n die Grootraad, was die hoofsprekcr in die Vry- staalsc hoofstad op 'n funksic wat b):gowoon is dour mcer <IS 800 mcnsc to Estoire. Op 1:-J.arri- smith het prof. JJ. J. du Plessis, hoof ,·an clio G1·ootrnad se bcloidsafdeling, op 22 Augustus as hoofsproker opgctrcc. Die· waarnomendo A.K.G.; geuernal J, lt'. van clor l\lcrwo on die vroue-hoofoffisier yan die Vrystaat, genl. me,·. C. llfe~·cr, was samn met die l(.G. op Kroon- stad, i.cnvyl gcnoraal Van dcr :\Im·wc ook op die mcostc plckko wnt die K.G. in clio Suideliko Vrystaat besoek he~ iccnwoordig wns.

Ons dank gann uit nn gencranl mov. :\leycr Yir die besondcr praktieso wenkc "·at sy aan die hand geclocn hcL om die reeling Yan J!'oncls- dag so 'n rcnse-sukses tc maak. Dit is groot- liks io dankc aau die iuspirasic on bcsioling wac van l;aar uitgcgaan het, 1vat die cleurslag gegec het tot snkses; ook aan die vrouc en al die ander Braudwagtc wat so hartlik snamgc- werk het. Ons wil ook die Kaapse O.B.-notte. hedank vir die geskcnk van 'n pragi,igc skildery

(geskilder dour mev. I~crguson-I ... omv) ~1:111 die Yryst:lai.. Dit word nou in die Vrystaat as wissC'lpr:ys gobrnik. Jnarliks word dit toegeken aa.n die \TOnc-komm:-tndo wat die meeste fonclso insamel. Vanjaar ogter het clit gcgaan aan die kommando, mans of vroue, wa.t die grootsLc heclrag gcmiddcld per lid daanoo~· opgesLuur }Jet. Die kompetisic was geesclriftig on die win- lJende kommanclo, JB2, van Bloemfontein, was mel 6/8 not 'n ~d. voor Clio twcede kommando, 4A6. Die totals bcdrag van £83 2s. Sd., is

o ' p

hierdie manier i ngesamel. Vorclcr wil ons ook al die Adjuuk-raadsledo bcdnnk vir die mooi mnnicr w::t<HO!) hullo gewoekcr hot mot die pond wa.L deur gcneraal mcv. :J[oyor aan elk Y:ln hulle rl..ocgeken is. Met die £11 wat daar aan hullc alma! toegel<en is, is gewoeker tot £71 13s. Sd.

i,11gesamel is. Hoofkomclt. mev. H.

c.

van dcr Merwe hct mc.t haar £1 gewoelter totdat sy £22 11s. Ocl. gehad het. Ons is ook dank vcrsknldig aan vclcllkl. C . . J. Swart van Gras! and, P.K.

Spcnillc, wnt 'n pragtige osscwaentjie gcskenk hot en wat by wyse van die Amerikaansc opvcil- stelscl £.31 lOs. lld. ingcbring het.

IJ'en slottc wil ons nogrnan ls ma.n, vrou en )find wat so mooi saamgewcrk het, van ons hart- liksLe dank YOrsekcr. A.an die oprocp van ons

geccr:do Komrnandant-genernal is gchoor gcgcc op '11 wysc wat seHs ons stontslo vcrwagtings oortrcf .hot.

Omdat sommigc funksics so laat gehou is, hot al die bydrac die hoofkwartior nog nic ·bcrcik nic. Die hoogsto bedrag totsovcr is iugebring dcur gcncranlskap G, nl. £616.

WEDS'I'RYD VlU GESINNJE

By geleenthcid van die verjaardagvicring van die t<ommandaryt-generaaJ en Assistent- kommandant-generaa! op Vrydag, 16 Okto- ber, in die Paar! sal 'n prys uitgeloof word aan die gcsi,n ·met die meestc !dnders op die vergadering. Die ouers wat dcelnccm, moct hul kinders na die vergadcring bring. Die seuns moet in vaal brocke en wit hemde

geklecd wees en die clogters in wit.

,SKEURB NG"

Ons merk daL dr. :Jialan op E:1·oonslad en elders vcrklaar clat die Os O\\':tbrand"·ag die 1\.N.S. gcskcur heL ca da~ ,die Oalvinis~icso 13ond bcsig is om in flenLers gcskcur lc word"

dour die O.J3. sc toedoen.

Wnt die A.N.S. bet.rcf, wil clio foito ogter dat aile 0.8.-studente nog aan die A.N .S. behoort.

Waar daar ges11cur is, hct die skeuring cfus beslis nic van O.B.·kant gekom ni e -net soos dis Party ook nog nie geskcur is omdat O.B.- Icdc ccnparig daaruit bedank hct nie.

\Vat, die Calvinistieso Ilond botrcf, is pus glncl nie bcwns v:ln cnige skc1rring 1mt daa1· a:tn die gang is nio, maar blykbaar we!)t dr. Malan meer van moontlike skeurplanne wat in die verbancf gcsmce word as ans.

WENK VIR LAPPIESKOMBERS

Die Yolgcnde .wenk aan Yrouo om 'n hcuniug- koek-lappieskombers te maak, word gegec dour sers. me,·. E. Bot.ha, wat Yoorlig~ing in naald- werk in die Kaapsladso Vriendskapseutrum gee:

Die maklikste is om 'n kombers van wasbaro lappies te mank .Vcrsamel cors baic lappies.

Aile soortC' lappics en kloure word nio sommer deurmckaa.r gebruik nie; daar moot con of ander patroon in wces wa.t deur die donker bp'pc aangegco word. Die kleurharmonic moet ooreonstem met die patroon. 'n i\faklikc manior is om geldeurde s~rcpc in eon hoofklcur te gc- brnik. Token 'n scshock met; k:mtc van s&

iwce duirn. Knip vyftig of meer scshooko uit ou huwelikskaart.jics of iots dcrgcliks wat; nic ic slap is niC'. Sit nou 'n papic!·ljie op 'n lap- pie, vou om en ryg vas (die lap pies mocL 'n halfduim groLcr weos as die papicrLjics). Work die lappies met 'n fyn oorhandsc sleek aanme- lwar op clio verkeorde kant, en trek dan die rygdrado uit, stryk die omgcvoudo raodjies good vas on haal die papiertjios nit-lan-sgc- noemdc kan weer gcbrnik word. Voer die kom- bers met 'n goeic nuwe ruatcriaal nit. Dio kombcrs moot opgc~top word meL vcre of st.uk- kics flennio en a.ndcr wolstowwe.

'n Knder mctode is om die lappics op die rcgtc kant moL 'n veerstckie op mckaa.r

w

werk. Een deurlopcnde klcnr word vir ;1l die lappies gebruik. Die mctode is besouder gcskik om bppies kruis en dwa.rs op tc wcrk ( dio sogeuaamde ,cra~y"-patroon).

VYF VR EEMDE

O~TKRUID

OP EIE

BOD EM

(, /l'UINIER")

Sommigc pcrsono, veral parcylciers, is does- ciao erg begaan daaroor dat ons toekomstigo regoringsvonn op die grondslag van ons ,demo- kratiese volksverlede" ingerig moet wecs. Dit moot dan 'n dcmokrasic W(){)S, vcrskillend van clio ,Brits-liberalisLicse demokrasie, soos by ons bokcnd."

Outloecl ons ogtcr dio grondslae van die demo- krasie waL vir die tockoms voorgcst.aan word, dan vind ons dat dit na sy wese diesclfdc is as die gesltiedkundig geworde liberalisties-demo- kratiese state van die negenticnde eeu, en da.t dit, soos dit op die gronclslng van ons eio vor- lcdo opgcbou wil woes, slegs 'n afsJ,aduwing van die Brit-~o demokrasie van ons vcrlede bly. Dinh maar net aan die partystelsel wat die demokra- te van die tockoms wil bly b!)hou.

Dio dcmokrasio wat hierdie pcrsoue- vir die tockoms voorstaan, verskil slogs uiterlik van die Britsc clemoluasie en tas gcensins die weso daan·art ann nie. lliordie uitcrlikc verskillo 1·aak en vcrander nic die groudslag en wcse van clio liberalisties-demokraticse st.clscl nic. DiL is bloot ,·erskille wat vanwce praktiese Jewens- omstandighede ontst.aan.

As die Afrilmansc domokrasie van die toe- koms dau op nuwo nie-libcralistiese en nic- individnalisliese grondslag uitgowerk wil woos, en in wese van by voorbccld die Bril.se demo- krasic wil Ycrskil, dan is dit geen dcmokrasie mecr nio, maar hecJtemal icts anders. Mot dic- selfdo bcgrip kan 'n mens tog nic iets wesenlik anders aandui nie, Len.sy jy onlogies wil wees.

Die Afrikaner hot genoeg kennis van die dcmokrasie opgcdocn om te wect;. dat dit vir hom niks andcrs as volksvcrdeeldheid en volks- vorslawiug gebring hot nie. Dit. rnaak nie saak wa.tter klced hy omgchang word Ilic; in sy n·eso bly by diosclfcle.

'n Onkruid wat op oic bodom oorgcpla.nt i~, ,1·ord tog nic 'n brnikbarc plant net omdat dit in die oie bod em wortel geskiet l1et nio!

Nee, die Afrikaner sal tevrede woes met niks mindcr 11ic as 'u ware rcpublikoinse Volkst:~at,

gcworte} in die-Organiesc YOlksbcskouing van· die A frikancrclom.

~ ©lillffi~ll'] &l~~n ~~

IN SY ( uitgcvoe1·) en

SW AARLII\TNE, is haie popnler

K oop

dil

by

PAROW

Die SJ<iereilandse lVIoderne Afrikaanse Dame.s-lVIodiste

IPrivaat ~oter.

DIE AFRll{ANER SE TUISTE alle moderne geriewe

Billike Terme

E ienares: Mev. P. J . RETIEF, Foon 2-3833

Ons o ntmoet alle 'Prejne.

Kloofstraat, KAAP§TAD.

SES

, ALIAS LITWINOF"

Tn die anl.i-Na~.i-book , European ,J unglo" \'an YeaLs-Brow11- J~yrO' & Spot.tiswoodo, London, ]!)39- lees on!> op bl. 182 die volgondo ali:1sso ,·an Lit.winof, Tiu~siese ~linister van J3uitelandse Sake:

~I. :.\Jeyer :\loses Polynnski; ~tlias Eno<·k Fin- kelstein; alias Oust a,· Graf; alias Buchmann;

ali:1s Harrison; alias l\faximovilch; alias '\Val- lach; alias ]3cor; nli:1s T,itwinof.

IliCJ·dic sl.aaLsman en , karnpYegtor van die Christendom" hct dus i.ot dus,·er altesamc ncgo name a~mgcneem.

MAG ,BROOD" NI E AANRAAK VAN BERO EPSPOLITIKUS

,Dour middol V:lll 'n doputasio, crcns uit die mieliewereld va11 1\fiddc-Transvaal . . . " In hierdio taal \'an Dio Volksblad \l':lt spreck van minagting. word dio \·olk n~nlag gem:wk teen die Saamwcrk-komitce wat op 17 September 'n poging aangcwend hot om die A frikancl'leicrs byeen to lo·y. ,f.:rens uit die mielicw&reld"!

'n Mieliebocr hct seen reg om te pleit 'vir die cenheid van sy volk as beroepspolitici vir ver- deeldheid pleit nie. En 'n professor hPt ook gccn reg om hom Yir volksccnheid lo bcywor nie, want dit. is .,onbehoorlikhoid" en inmenging in die part.y so sake, danrdio party wat nlmal \'an die pad \·an • uid-:\ft·ika afskop waL bcslwu word as moontliko persono of bewegings wat die repnbliok \·66r die pa.rty kan hl'ing. Poli- tick en volksaangelcenthede is iets wat voor- behou word vir die bcroepspolitici - daardie mense wat van hul setols afhanklik is om hul dacliksc brood te eet. 'n Mieliebocr en •n pro·

fessor hct seen reg om hom in te meng met wat beskou word as ander se brood nie. Dit is partypolitiek, en dit is hierdie ding wat die 0. B. wil vervang dcur volkspolitiek waarin elkC Afrikaner die res sal he om iets in bclang van sy volk te doen.

GEEN VERSKIL IN OFFERS

Hoc miu ,·crskil die broederstryd iu dw (laad- krag van die Osscwabrnndwag Lowccggcbring hot, blyk o.a. uiL die opbrcngs van l\fosselbaai op S Augw;tus. Voot· die skeuring hot die II.~.P. Ycrlcdc jaar 'n basaar gchou waaraan die huidige O.H.-Icdc aldaar declgcneem het.

Die opbrengs by di6 gcleentheid was £120. Op 8 Augustus lHl~ llio 0.13. se basnar £120-G-0 opgobring.

K .G. BESTAAN UIT ELF

In sy toc~praak op Kroonstad ,·orledo week bet dr. )!alan in sy ywcr om die Kommandant~

generaal Yerdag to 111aak die volgcndo toensLry- c.lighoid l\wyLgeraak \'Olgcns Ycrslag in Die Bur- ger:

,or. Van Rcnsburg het homself aangestel.

Sclfs Duilsland hot nio cons dit gcdoen nio

~faar wie hd dr. Y an Hens burg gekies? Ses hct vir hom gestem en vyf teen hom."

Die \·erslng YOCg by dat da:~.r gelag is.

0 .8. SE UUl ME BYJOR A E I/S KR IUGEHSTAN DBEELD

Die \·olgende brief is dour die sckrotaris Yan die Krugcrgcnootsknp ann die O.D.-hoofkw:n- tier, Johanncsbur~, gorig in YCrbanc.l rnct die O.D. sc bydrao tot die vorskuiwing van die K rugcrstandbtlelcl:

,l\fet dank orkeu ek ont\·angs van u skrywo van 19 dcsor tesamo met tjck vir .£<133 7s. 9d.

Kamens my best.uur wil ons graag ons oproglc dank en waardering uitsproek \'ir die welwil- lcndc sam('wcrking om hierdic mooi bedrag in Lo sam,,l.

Graag :;tu 011s ook ons opregtc dank wil be- Luig aan a[ ~ JO lode van u bewegiug wn~ Lot die fends vir .lie verskuiwing Yno die Krugcrstand- bi!cld bygccira hct."

NOG 'N GENERAAL AAl\'GE HOU

Genl. H. B. de \VoL 11':\i, on1:1ugs <leur dio Nasioualc Pers in Port Elizabeth in die prtd gcsteek is on scdortdicn nan die Kaaplnndso hoofkwrtrLier \'erbonclo was, ts vorledo week dour die spcurders in hegtenis gonoem. Dio redo \'ir sy a:~.nhouding is nio bekond nio.

,DI E VOLK SE SKUL'O"

, As uasionaal- on republikoinsgcsindo Suid- A frik:~. s<'lfs dan nog ,-crdceld wil slaan, sal nllo hoop op nyhoid soos 'n soetc maar ydele droom ,·erdwyn. Ons diep-teleurgeslelde en ontnug- terdo volk sal dan sy C:od~cgewo gelecuthcid

om ::;y bcstcmming te hcrcik, gomis hot. En

hy sal self die skuld daarvan moet dra." Aldus dr. ]\l';:d:ul voor die Unialo kongres in Pretoria.

Nou word die sllUid op die volk gepah asof dit die ,volk" was wat op '27 Augustus 194l op Stellenbosch 'n ultimatum aan mede-Afrika- ners uitgeslinger he.t oor di!! publikasie van •n Cnristelik-nasionale grondwet, en nio die , Vol ksleier" nic!

En uou moot ons vomoom dat clit die volk is w:~.t , vcrdecld \VlL staan", maar op daardie lydslip het ous uit die ,Volkslcicr" so mond sc.Jf vcrnecm dar. ,die volk wil nie skeur nic, die volk het eenmaal bcsluit om byn}l:l\aar tc kom"!

Sou dr. :\!'alan begin bang word vir die af- t·eko·ning \':\!1 'n ,dicp-telcurgesieldo on ontnug- tordo volk" met diegono wat die skeuring vot- oot·saak hct met ultim:~.lums en oproepe tot 'n stryd wat , kort; en bcslisscud" moos wees, dat hy die volk nou wil probeer wysmaak dav dit a lies ma:t r sy oie skuld is?

K o lTil tandt vnrt' U

§ paarttty <rll

VERDIEN MEER AS U SALt\RlS DEUR 0:-IS POPUL£RE REEKS VAN

f(ERSFEESKAA RTE

(Ontwcrp dcur ,o\. 1'. UU TOl'l')

J\AN U VRIENDE TE WYS. VIR VERDrJRE BESONDERHEDE SKRYWE A.<U'<

A. P. DU TOIT . ATELJEES

PQ)o:IIUS 1M • - - - • • • • • l'RET01UA.

KERSFEES- KIS SIES

Bespreek dadelik u Kersfeesbestelling KISSIE No. 5, ses bottcls wyn en ses ou Bn1ndewyn vir 46/6. Ryloon is bc- taal na enige Uniestasie. Stuur die kis- sie en bottels terug en u kry 4/- terug.

Kontant met bestelling of K.O.A.

Vra vir ons Pryslys.

BRINK BROERS BPK, MONTAGU.

IOE KOCKS se GAR AGE ·

Voortrckl<eratraat, MJDDELBURG, Tvl.

Herefordstroot, GROBLERSDAL, Tvl.

lillcnaor: D. D, DB KOCK.

Asonte vir Pontiac en G.M Vraemotoro

T OT U DIENS!

V.M.K. AANBEVEEL.

HERHOLDT SE BOOMKWEKE RYE

l'osbas 660, JOllANNESllUllG.

DtUlLIAS: ,.Sonskyn Vcrsamelln;" 11/- vir 6; 21/- per dos)·n. ,Sonstraal Uitda.as Vcrsamclfns" 21/- vir G.

lUll SA NT£: Reusagtige Vcrtoonsoortc fraaisle klcurc.

15/6 en 17/6 per dosyn.

rEROltA~: Spesialc Tlpc 21/- per snk.

Palms, He!ningborue, Sierbomc. Roosplante v!r Janunrle plantin;. KATALOCUS GRATIS.

DIE O.B., WOENSDAG, 14 OKT. 1942.

DI E O.B.-NOODHULPFONDS

Die volgeode vcrdera bydraes in Kaapland tot on&

fonds vir hulpverlenin~; ann llfhonkllkcs van geloter- neerdes is aao Die 0. B. bekend r;cma.al<.

£ s. d.

Reeds Erl<en . . . . , . . . . . . , . . . . Burghersdorp )lnnnc-Kommnnt~o . . . . . . . . Vroue-Kommando B~nufort-\Yes dorp en

~:oedgcslnde Afrikaner :.raandeliksc bydrnes. Julie, Aug. en Sept.

Portcn·lllc Vroue·Kommanllo Lys 616 Bellville . . , . . . . . . .

Vriend Rondcbosch , . . . . . . . . . . . Lys 312 Mannc-Kommanclo Obscrvator)•

13oltveld Vt·oue-Kommnndo Nicuwou<ltville

\i\'orcester l<ommando'a . . . . . .

1,363 10 1 4 0 0 22 G 6 l l 1 ^(t 3 3 ⁹ 5 0 1 7 6 1 1 6

' 13 19 ⁰

.£4,·151 0 1() TRA:-S\'A,U. 'COT 2G SEl'TE~Illi::U.

L s. d.

needs erkcn . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kwltaosic No. 590 l<ommando l2A3

5n2 h:ommanclo 9A2 .. , 5D3 1<ommnnclo l3A 1 .. , :JOG Bydrac ~ . . . . .

" 01>7 Bye! rae: . . . . . . .. 598 Kommando lCl . . . . .. 600 J<ommnndo SB6 . , . , .. 1201 BoerenoO<lhulp

Vricndek<·inr, Oostclike Voorstede , 1202 B:.·t!rae . . . . . . ., . . . . . • ,. 1203 Sydrae . . . . . . . . . . , 120-1 H/Komdl. lA ..

1205 H/Komdt lA .. ,. 1206 Kommando 11C5 , 1207 l<ommnndo 9A6 ..

s. 729 !;L 13 10

7 28 1 5 0 H l3 15

7 5 13 2 2 2 2 15

s 6 2 14 1 12 12

!8,830 1

Geklast~i

fiseerde Ad · vertertsiesl SDI PATI E BETUIGI NG

6

&

0

() 0 ()

9 9 9 0 0 s

7 0 6 6-

GRAAG wll oos lungs hierdic wcg ons lnnlgc simpn\le en meegcvoel bctuig ntm Adj.-velclkt. en mev.

P. W. S. Wcntwo•·th van Victoria-We• met llulle smarttil<e veriies ve•·oorsaulc <leur die sl<iellkc nfsterwe van hullc seun in Port Elizabeth. C. J. SCHOE::O.fAN, Hoof .. Komdt., uamcns llootlcommandantslmp, Vlctorla-

\\'es.

GEBOORTE

L

Al<J::Il. - Aan Asst. Veldkornct en mcv. Laker, Vredestraa.t, Bellv!lle:, •n fris Brnndwag·dogtcr, Elsa, op 28 September 19·12. Ons lnoige dunk nan vcrplccgstcr en suster.

' fllUTEI<. - Met die l<rccl O.B. is 'n frls Bro.ndwag- dogter op 28 September, nan Asst. Vcldkornel en mev. 1(11'::-il£ TRUTER (Anna Joubert) gebore. Dank oon dol<ler co verplecsster. J•ampocnl<:mal )lnorrccsbur~;.

N J-:1- . -

Ann Kommandant en mev. J. s. NCI (geb.

Collie Steyn). Wynbcr~;, op 3 Oktober, 'n fri• Brnnd- wa•g·seun gesl<enk dcut· dii! 11ccr. Nnas: die Gocle Cewer dank ann tile personeeJ, Uoolh·l<ranmlnt'igtlng.

VE RLOWING

s~UT - \'.o\X AAllllt:. - Die ,·erlowing van Veld·

ltornctte TRUlOA VAN AARDE en Brandwa&

HENTIE SlliT, albel van die ~a·lmcsbury l<ommando's, word biermee bekend ;cmaak.

ONMIDDELLIK BENODlG

]o'LUKSE: on~;etroucJo jong Afrikaner met dee~;lll<o keo- nls van Suiwelboerde•·y op •n plaas nab)' Kaapstad.

Salnrls £6 per mnaml met niles vry. Crool vooruit- sif;te vir ccrllkc voorultslrewende jongman. Meld ouder- dom. Rig appi!Kasles met gctuiJ:s~:rlftc a3n: E/T. l~antcr !H:), Groote J\'crlo::cbou . .t\ddcrley~tm:\t, 1\:\ap!<.tnd.

SOUT TE K OOP

BUAN[)\VAG¹l'H, om 'n ccrHke bcslann to nu\.ak vra ek u vt·Iendellkc ondcrsteuning- dcm· van my sout"

tc beslel. Al 5/-: No. 1 4/6; frn bollcrsout 6/6 per- sal< 200 pond; fyn boltersoul 5/6 100 pond: r;elaa!

Soutpan. Martie Venter, Possak Arbeldsloon, Bloem- fontein.

TE KOOP

n EPROEFDE joos SniTollt-Ram geteel va•n ln~;evoerde Siamboci<·oucrs. C:ewl<: byna 200 lb .. teen £7-10·0 tc koop by: 1·•. S