GRAGRA
GRAGRAUUUUU
SUNG AI
SUNG AISUNG AI
SUNG AISUNG AI
DE
DEDE
DEDE
Dive Deeper
(2008 ning a KBC Ramma masat nhtoi a matu ka shalat ai Rev. Dr. Lahpai Awng Li a Lakjet)
Chyum mungga madung Luka Laika 5:4-9
Madi shadaw ai chyum ga ni
Luka Laika 4:18-19, Pru mat wa ai laika 3:7-10
Ga Hpaw :- Ramma prat gaw masha langai a prat hta n-gun rawng dik, kung zet dik ai aten re. Ningnan lam ni hpe hka ja mayu ai, chyam mayu ai, hte gin shalat mayu ai sha n-ga, pyaw hpa lam tam mayu ai aten mung re. Tinang byin mayu ai, myit mada ai, pan dung de du na matu shakut shaja atsam dat gyin shalat nga
w w w w
shaja yang, mau hpa chye ju hte lam shagu, byin wa tai wa mai ai lam sak se madun nga ai. Dai ni, Yesu anhte Ramma ni hpe ganing re ai grau sung ai, dam ai, mai kaja ai magam lit ni hpe gun shangun nga ai kun? 1. Karai a yaw shada lam hta mahta nna asak
hkrung sa wa shangun mayu nga ai (Seeing Life from God’s View)
Tinang a asak hkrung lam hpe gara ningmu hku yu mada nna mungkan hta asak hkrung nga ai kun? Masha gaw ga yun hpe la nna, Karai Kasang a n soi n sa bang ya ai hte hpan da hkrum ai wa re ai majaw, Karai Kasang hte tutnawng matut mahkai nga ra ai. Shaloi she, Karai Kasang a yaw shada lam hpe grau sung ai hku chye na wa let a sak hkrung lam hpe, Karai Kasang tsaw ra sharawng awng ai hku, gaw de lu nga ai. Karai Kasang a hkrang bung sumla hte hpan da hkrum ai wa re ai hte, Karai Kasang a yaw shada ai lam hpe n chye na ding sa, hpan da hkrum ai manu hpe n chye na lu ai zawn, asak hkrung ai a lachyum hpe mung n chye na lu ai. Dai lam ni hpe Karai Kasang gaw Yesu Hkristu hku nna hkum tsup kup hkra hpaw dan hpyan dan ai lam (revealation) hku sha chye na la mai ai. Dai re ai majaw, mungkan hpaji myit chye myit chyang hte n rai, Yesu hta manoi let chyum mungga hta mahta ai asak hkrung lam hku sha, lu la mai nga ai. gaw, n dai mungkan gaw anhte a nta n rai, anhte hte n
seng ai, hpa myi byin yang byin anhte a lit n rai, ngu ai karai masa hta manoi ma ai. Myit dum ra ai gaw, Karai Kasang gaw mungkan ga hpe kasha shing tai hpe jaw kau ai du hkra tsaw ra ai (Yawhan. 3:16) ngu ai masa ni, Karai Kasang gaw kasha shingtai hpe mungkan ga de shangun dat nna, mayam ma nsam hpe dagraw let mungkan hpe dau jau ai lam ni, Yesu tsun ai Wa ngai hpe mungkan ga de shangun dat ai zawn ngai mung nanhte hpe mungkan de shangun dat ai (Yawhan 20:21) ngu ai masa lam ni hte, nhtan shai mat sai.
Yubak mara ngu ai ningmu ntsa kaw chyu sha mahta nna asak hkrung ai kaw nna, tsaw ra myit hta mahta nna asak hkrung ra sai (from sin-based to love-based). Sin-based Christians ni gaw yubak mara hpe shadawn jyit na shatai nna, tinang hkum (sh) masha wa hpe yu ai, masat ai, masa re. N kam sham shi ai ni a ntsa ngarai de sa na ni, tsa dan a kashu kasha ni (sh) n chyoi n pra ai, n ding n hpring ai ni, yu bak kap ai ni ngu yu masat ma ai. Dai majaw dai Hkristian ni gaw kaga ni hta grau dum ai, reng dum ai myit jasat, chyoi pra dum, dinghpring dum ai myit jasat hte kaga ni hpe lachyen ginhka ai myit jasat ni rawng wa ai. Rai tim mung, love-based Christians ni gaw, Karai Kasang gaw mungkan shinggyim masha yawng hpe tsaw ra ai. Kam sham ai wa hpe mung, rai n kam sham shi ai ni hpe mung Karai Kasang gaw tsaw ra ai ngu ai ningmu hte
89 89 89 89
w w w w Shinggyim masha gaw shingra maka hta hkan
nna prat pra tim mung, shinggyim masha hta rawng ai nsoi nsa gaw Karai Kasang kaw na re. Dai majaw, Karai Kasang a man e yawng gaw manu dan ai. Dai manu dan ai lam hpe chye na nna asak hkrung ra ai. Karai Kasang manu shadan ai hpe chye na nna asak hkrung ai ngu ai gaw Karai a chyeju hpe myit dik let Karai sharawng awng ai wa tai hkra asak hkrung ai lam re. Tinang hkum hpe nanghpam lu sha ni hte (sh) n se n sa ai hku jahten sharun ai, masha shada n se n sa lam hku (sh) nanghpam lu sha jaw sha/ dut shabra ai hku (sh), myu sha shada dut sha ai hku (sh), masha wa a galu kaba wa na lam hpe hkan jahten sharun ai hku (sh), masha wa hpe n tara ai hku sut masa hte dip sha roi rip ai lam ni gaw, Karai shareng shagrau tawn ai, masha a manu hpe jahten shaza ai lam rai nga ai. Tinang kadai re ai ngu ai hpe grau sung ai hku chye na, manu shadan let, Karai Kasang a yaw shada lam hta mahta nna sak hkrung sa wa ra ai. Dai sha n ga masha wa hpe mung Karai a hkrang bung sumla hte hpan da hkrum ai ni hkrai re ai majaw tsaw ra ra ai, manu shadan ra ai, hkungga ra ai.
2. Moi prat na Karai masa ningmu hpe tawn kau
da let Prat ningnan hta pra ai Hkristan ni tai wa shangun mayu nga ai (from old world Christians to new world Christians)
Karai Kasang gaw grai tsaw ai shara kaw ningngai nga ai wa ngu ai myit jasat makam kaw nna, Karai Kasang gaw mungkan masha ni hte rau nga nga ai Karai (Emanuela) ngu ai makam (from God above to God within) hta mahta nna, mungkan hpe daw jau sa wa shangun nga ai. Yesu Hkristu gaw ga shaka dingsa prat na Israela myu ni a Karai Kasang ntsa chye na ai ningmu dingsa ( Karai Kasang gaw grai tsaw ai shara, shinggyim masha hte grai tsan gang ai shara kaw nga ai Karai Kasang) hpe galai shai shangun mayu ai majaw, shinggyim hkum hkrang dagraw hkam la na shaloi Emanuela ( Karai Kasang anhte hte rau rai nga ai) mying hpe hkam la ai re (Mahte 1:23).
Htawm hpang prat (Si ai hpang na prat) sumsing mungdan hpe sha myit mada ala let myit dik nga ai kaw na, Yesu hte rau, sumsing mungdan a manu (value) ni rai nga ai tsaw ra ai lam, ngwi pyaw simsa ai lam, tara rap ra ai lam (love, peace and justice), ni, n dai mungkan hta nga wa hkra tsaw ra myit hte dau jau let sumsing mingdan a kashu kasha majing zawn asak hkrung sa wa ra ai. Htawm hpang prat, sumsing mungdan hpe sha myit mada ala let, myit dik nga ai ni 87
8787
w w w w
masha wa hpe yu masat ai re.Yesu tsun ai gaw yubak lu ai wa hpe tsaw ra ai (rai tim yubak hpe matsat ai), hpyen wa hpe, htingbu wa hpe tsaw ra ra ai ngu ai Karai masa hta mahta nna mungkan hpe daw jau ai lam re. Masha hpe sha n rai, Karai a hpan da ai lata amu hpe, manu shadan let tsaw ra myit hte makawp maga daw jau ai lam re. Dai gaw Karai sharawng awng ai hkum hkrang, wuhpawng, mungkan, tai wa na matu asak hkrung ai, daw jau ai lam rai nga ai. Yesu gaw tsaw ra myit hta mahta nna, asak hkrung shangun nga ai. Dai majaw kaba dik ai hkang da ai lam hta Karai Kasang hpe tsaw ra ra ai lam hte, shinggyim masha hpe tsaw ra ra ai lam hkang da ai re (Mahte 22:37-39).
3. Shinggyim masha hta mahta ai sasana ( people-centered- mission) hpe shachyen shangun nga ai
Masha hpe Karai myi hte yu nna, masha shagu Karai Kasang a hkrang bung sumla hte bung ai shinggyim masha tai lu hkra daw jau ai masa re. Hkum shan hte wenyi lahkawng yan hpe a hkyak shatai nna, Karai Kasang a mungdan a matu manu dan, bawng ring ai, sut su ai, mung masa ring chying let ti nang a shawng lam shim lam a matu hparan lu ai ningja rawng ai ni tai wa hkra daw jau ai sasana re. Masha gaw Wenyi gawng kya jang, hkum hkrang (sai shan) gawng kya wa ai zawn, hkum hkrang gawng kya jang wenyi nga ala nga ma ai.Dai ni na ramma ni myit dum nga ai
kun?
Yesu gaw, dai ni ‘ngai kaw hkan nang marit’ (follow me), ‘Ngai hte rau myu W.P sha ni hpe jahkru shakat ga, dip sha hkrum, roi sha hkrum, dut sha hkrum ai, masha n sawn hkrum ai ni hpe shalawt ga’, nga nna nang hpe shaga nga ai. Nang ramma wa na nga n ni? ‘Karai Kasang a lata la ai amyu tai let, Karai Kasang a hpung shingkang hpe mungkan hta shadan shadawng ga’ nga nna, nang hpe dai ni Yesu saw nga ai. Nang Yesu hte rau n dau jau gwi na i? Karai Kasang a mungdan a kashu kasha langai a lit hpe, kang ka hkra gun hpai let, myu Wunpawng sha ni hpe daw jau sa wa ga law.
Madi shadaw ai laika
ni:-1. Rick Warren, The Purpose Driven Life (Manila: OMF Literature Inc., 2002).
2. Stephen Glauz-Tadrank, Transforming Christianity: Ten Pathways to a New reformation ( New York: The Crossroad Publishing Company, 1996).
3. William Barclay, The Gospel Of Luke ( Bangalore: Theological Publishcation, 1994). wwuww 93 93 93 93 93 9090909090
w w w w mung gawng kya wa ai re. Lahkawng yan rau bawng
ring wa ra ai. Karai Kasang gaw masha hpe tsaw ra nna, hkye la na matu she mungkan ga de yu sa ai re. Dai ni mung, shinggyim masha a matu shinggyim masha ni hte rau hkam sha nna, ndai dinghta mungkan hta bungli galaw nga ai Karai re.
Luka Laika. 4:18-19 hta Yesu gaw shi galaw na magam bungli ni hpe tsun dan nna, mungkan hta Karai a hkye la ai magam bungli hpe galaw lai wa sai. Matsan mayan ni hpe kabu gara shi ga hkaw tsun na matu, bawng dung ai ni hpe shalawt lu na matu, myi kyaw ai ni hpe myi bai mu shangun na matu, zingri zingrat hkrum ai ni hpe dat dat shangun na hte, madu a sharawng awng ai shaning hkaw tsun dan na matu, mungkan ga de du sa ai lam tsun da nga ai. Dai majaw, shinggyim hkum dagraw la let, shinggyim masha ni hte rau lu rau sha, rau jahpoi asawng zingri hkam let mungkan shinggyim masha ni hpe hkye la ai magam bungli galaw lai wa sai re. Bai Yesu gaw “Nang ngai hpe mungkan ga de shangun dat ndai zawn, ngai mung shanhte hpe mungkan ga de shangun dat da mawe ai(Yawhan. 17:18)” ngu nna, Kawa Karai Kasang shi hpe mungkan ga de shangun dat nna, shinggyim masha ni hpe daw jau ai zawn, dai ni anhte hpe mung shinggyim masha ni hpe daw jau na matu mungkan ga de dat dat nga ai. Israela ni a Egutu mung e mayam tai hkrum ai shaloi na hkrap sharung ai n sen hpe na nna, hkye
hkrang shaw la na matu ( Pru. 3:7-10), Moshe hpe Karai Kasang tsun ai gaw na a lata hta hpa baw rawng a ta? Moshe kaw nga ai daw hkrawng hte, Moshe a atsam hpe Karai Kasang jai lang nna, Israela myu ni n myit hkawn lu ai, mau hpa magam bung li hpe, Karai Kasang galaw sai re. Dai ni mung ramma ni hpe, nang lu ai atsam hte, n dai dinghta mungkan hpe tsaw ra let shinggyim masha hpe daw jau na matu Yesu shangun nga ai re. Tinang a atsam myi, n greng tim, Karai Kasang jai lang jang, mau hpa magam bungli ni hpe anhte a asak hkrung lam hku nna Karai Kasang galaw mat wa na re. Jai lang hkam ai asak hkrung lam rai na ahkyak nga ai.
Ga Hpum dim
Grau sung ai de ngu ai gaw, mai gan mungdan de ngu ai n rai. Shinggyim masha ni hte grau mahkri shawn nna, shingyim masha ni hpe daw jau na matu re. Dai ni jahkrai ni hpe kadai lit la na? Myu W.P sha ni a n rut nra, laswi lasa ni yawn shabam nga ai. Matsan masha ni a pu kan ni hkrap sharung nga ai. N dai n sen ni hpe dai ni na Ramma ni na nga ai kun?
Mungkan masha ni gaw, myu W.P sha ni a labau, htunghkying, myit hkawn masa, shinggyim nga pra masa, Karai masa lam ni; W.P buga a hpun kawa, du sat, sut nhprang rai ni a lam hkaja la mayu nga sai. Galoi dai lam ni hpe mungkan de len shalai jaw na kun 91
9191
w w w w