PENGENALAN. Hasil Pembelajaran. ACIS, UiTM CTU553/555

(1)

H U B U N G A N E T N I K MARUWIAH AHMAT H U B U N G A N E T N I K

PENGENALAN

2.1 KANDUNGAN BAB 2 2.2 2.3 2.4 2.5

Hasil Pembelajaran

• Menjelaskan pembentukan pluraliti Alam Melayu • Menyatakan kesan penjajahan dan pembentukan masyarakat pluralistik • Menghuraikan pembentukan masyarakat pluralistik

selepas era penjajahan

(2)

H U B U N G A N E T N I K

PENGENALAN

3 • Konsep pluraliti Alam Melayu perlu difahami sbg asas utk

memahami masyarakat plural.

• Kewujudan pelbagai etnik di alam Melayu telah memberi sumbangan terhadap pembentukan masyarakat plural yang dapat hidup secara bersama dalam kepelbagaian.

• Asia Tenggara semasa pra-Eropah merupakan tempat pertemuan pelbagai tamadun dan budaya utama dunia yang didorong oleh serampang tiga mata iaitu:

• Ketuhanan (God/ Gospel)

• Kekayaan (Gold)

• Kemenangan (Glory)

• Masyarakat pelbagai bangsa pada zaman sebelum kedatangan orang Eropah terbentuk melalui proses semula jadi tanpa sebarang rancangan pemaksaan di sebaliknya.

PENGENALAN

• J. S. Furnivall:

• Masyarakat majmuk mempunyai campuran kumpulan manusia yang mengamalkan cara hidup yang berlainan, mereka hanya bergaul di tempat perniagaan seperti pasar, hidup bersama tetapi mempunyai tugas yang berlainan.

• Smith:

• Masyarakat majmuk sebagai masyarakat uang mempunyai kepelbagaian budaya, perpecahan sosial dan perselisihan. Ia dikuasai oleh kelompok minoriti. Wujud kerana terpaksa.

• Van dan Berghe:

• Masyarakat majmuk terpisah disebabkan keompok korporat, mempunyai pelbagai budaya, tiada muafakat, dominasi politik golongan tertentu dan wujud paksaan (terutama politik dan ekonomi).

(3)

PENGENALAN

5 Pluraliti • Abad 13M-15M • Kesultanan Melaka • Tanpa Paksaan Masyarakat Plural • 1824M-1957M • Penjajahan Inggeris • Paksaan Masyarakat Pluralistik • 1957 • Kemerdekaan • Pluraliti Baharu Kedatangan Penjajah

GARIS MASA

2.1 PLURALITI SEBELUM KERAJAAN

MELAYU MELAKA

6

• Kerajaan Majapahit dan Srivijaya yang

mengamalkan Buddha bertapak di

Nusantara sejak tahun 700m.

• Kerajaan Maritim Asia Tenggara

menjadi pusat pertemuan pelbagai

bangsa pada era “Zaman

Perdagangan” sejak abad ke-5 M.

• Melibatkan interaksi pelbagai budaya

seperti

Arab pra-Islam, Hinduisme,

Buddhisme, Arab Islam, dan Eropah

.

1

2

(4)

2.1 PLURALITI SEBELUM KERAJAAN

MELAYU MELAKA

7

2 konsep utama ciri-ciri masyarakat Asia Tenggara:

Pluraliti

• Bercirikan semula jadi, tanpa paksaan dan fleksibel

Masyarakat Pluralistik

• Bercirikan pemaksaan dan perbezaan

Pluraliti budaya di Tanah Melayu merupakan hasil pertemuan dan pertembungan budaya besar dunia yang melahirkan fenomena sosial yang Istimewa di Alam Melayu

2.2 PLURALITI ZAMAN KEGEMILANGAN

KERAJAAN MELAYU MELAKA

• Kesultanan Melayu Melaka

diasaskan pada 1400 M dengan

kedatangan Parameswara dari

Srivijaya.

• Melaka menjadi pusat

kemasyarakatan dan

perkembangan Islam di Alam

Melayu.

• Pemerintahan /pentadbiran –di

Alam Melayu berasaskan sistem

Islam.

(5)

2.2 PLURALITI ZAMAN KEGEMILANGAN

KERAJAAN MELAYU MELAKA

9

Masyarakat

• Berlaku hasil penghijrahan dari dalam wilayah (dalam kalangan etnik Melayu sendiri) dan juga dari luar yang melibatkan etnik lain spt Cina, Arab, India & berlaku asimilasi.

• Menetap di Kepulauan Melayu atau Nusantara dan berpindah-randah dari satu pulau ke pulau yang lain dengan bebasnya untuk berniaga, berperang, berkahwin dan sebagainya

• Mewujudkan unsur akomodasi dalam kehidupan bermasyarakat.

Diplomatik

• Wujud hubungan peradaban antara Alam Melayu dan China serta India

• Mencapai zaman kemuncaknya pada waktu pemerintahan Kesultanan Melayu Melaka

2.2 PLURALITI ZAMAN KEGEMILANGAN

KERAJAAN MELAYU MELAKA

10

PEMERINTAHAN PERDAGANGAN

Perlembagaan Melaka dilaksana berdasarkan Islam (Kanun Melaka & Undang-undang Laut Melaka)

Perdagangan rancak hasil sistem pemerintahan terbuka dan pentadbiran pelabuhan yang sangat cekap.

Zaman keemasan dan

kemuncak keagungan kerajaan Melayu.

Panglima dan laksamana Melaka proaktif mengawal keselamatan dari ancaman perompak dan lanun.

Tempat pertemuan pedagang (The Venice of The East).

Tahap keselamatan yang tinggi di Selat Melaka.

Pemerintahan diplomasi & terbuka – misi dan visi

Kepulauan Melayu terkenal dengan rempah ratus yang dianggap barang mewah.

(6)

2.2 PLURALITI ZAMAN KEGEMILANGAN

KERAJAAN MELAYU MELAKA

11

KEPENDUDUKAN KEBUDAYAAN

Proses penghijrahan berlaku secara alamiah/ semula jadi tanpa ada paksaan.

Keterbukaan pemerintah empayar Melaka

Para pedagang tidak

memerlukan pasport & visa sebagai pengenalan diri.

Melaka maju sbg pelabuhan utama dunia, hasil rempah ratus sebagai daya tarikan,

keselamatan Selat Melaka Interaksi aktif dalam

kalangan pelbagai bangsa dan kaum di Melaka.

Melaka menjadi kota

metropolitan serta kota multi budaya H U B U N G A N E T N I K

2.2 PLURALITI ZAMAN KEGEMILANGAN

KERAJAAN MELAYU MELAKA

12 Kepesatan Perdagangan

• Faktor perdagangan menjadi punca wujud hubungan dua hala antara Cina dan India.

• Alam Melayu telah menjadi tempat utama persinggahan bagi kedua-dua pihak.

• Keadaan ini tanpa disengajakan telah mewujudkan pluraliti di Alam Melayu.

• Kemuncaknya, Alam Melayu pada abad ke 7M, telah menjadi pusat pengajian dan

perkembangan ilmu pengetahuan

(7)

2.2 PLURALITI ZAMAN KEGEMILANGAN

KERAJAAN MELAYU MELAKA

13

Keagamaan

• Menurut al-Attas, pengaruh Hindu-Buddha tidaklah begitu

mendominasi masyarakat di Alam Melayu berbanding dengan kekuatan pengaruh ajaran Islam. • Antara bukti bagi perkara ini, tiada

kitab-kitab klasik mereka yang membincangkan secara meluas dan mendalam aspek-aspek falsafah, metafizik, sistem sosial dan sebagainya.

• Namun, dalam beberapa aspek pengaruhnya agak jelas, seperti dalam aspek kesusasteraan dan pemerintahan.

Ilmu & Pemikiran

• Perubahan konsep ilmu (epistemologi)

• Sebelum penjajahan, berasaskan metafizik (ilmu bersumberkan alam ghaib, di luar pengalaman pancaindera manusia- bomoh, dukun, jampi, dll.)

• Penjajahan British membawa konsep ilmu berteraskan kaedah rasional dan saintifik (boleh dibuktikan menerusi pancaindera manusia- statistik, peta, dll.)

2.3 MASYARAKAT PLURALITI ZAMAN

PENJAJAHAN

PERSAMAAN

Mewujudkan masyarakat pelbagai bangsa seperti Melayu,

Cina, India, Eropah dll

Pluraliti

• Semula jadi tanpa paksaan • Sukarela mencari kehidupan

dan kekayaan

• Disertai ahli keluarga • Menjamin ketenangan

pemikiran dan perasaan

Pluralistik

• Secara paksaan

• Demi kepentingan ekonomi dan politik Inggeris

• Tidak disertai keluarga • Tidak pernah melupakan

(8)

2.3 MASYARAKAT PLURALITI ZAMAN

PENJAJAHAN

PLURALITI

Mewujudkan interaksi yang harmoni dengan penduduk, alam

sekitar dan sistem

Sanggup berkahwin dengan penduduk tempatan

Mengamalkan budaya seharian orang Melayu

Amalan dan adat resam pendatang diterima oleh penduduk tempatan

PLURALISTIK

Gagal berasimilasi dengan penduduk, alam sekitar dan sistem

Mewujudkan kelompok masyarakat dengan sistem tersendiri

Terasing dengan kelompok lain walaupun di tempat yang sama

Gagal mengenali antara satu sama lain 15 H U B U N G A N E T N I K

Imperialisme & Kolonialisme

Menjajah secara fizikal

Kekayaan muka bumi spt bijih timah dan emas diambil demi kepentingan ekonomi negara mereka sendiri

Menjajah secara fizikal & mental Memperkenalkan sistem sosial, politik dan agama mereka kepada penduduk tempatan IM PE R IALI SM E KOL ON IALI SM E 16

(9)

Imperialisme & Kolonialisme

17

Portugis - menjajah secara fizikal

-

Mengaut kekayaan

-

Menyebarkan agama

Imperialisme & Kolonialisme

18

Belanda – menjajah secara fizikal

-

Mengaut kekayaan

(10)

Imperialisme & Kolonialisme

19

Jepun- menjajah secara fizikal

-

Mengaut kekayaah

-

Memperkenalkan sistem pentadbiran Jepun

British- Menjajah secara fizikal dan mental

- Menguasai ekonomi - Menyebarkan agama

- Memperkenalkan sistem politik, undang-undang, ekonomi dan pendidikan cara Barat.

IMPERIALISME & KOLONIALISME INGGERIS

(11)

Imperialisme & Kolonialisme Inggeris

British mula bertapak kukuh menerusi satu

campur tangan secara tidak langsung pada

tahun 1786 apabila Pulau Pinang diperolehi

dari Kedah.

Bagi memastikan penaklukkan mereka berjalan

lebih tersusun dan sistematik penasihat British

kemudiannya turut ditempatkan di Negeri

Melayu Tidak Bersekutu (NMTB).

21

Imperialisme & Kolonialisme Inggeris

• Perjanjian Pangkor pada tahun 1874 merupakan titik

permulaan penguasaan British di Tanah Melayu.

(12)

Imperialisme & Kolonialisme Inggeris

• Imperialisme British

membawa masuk

buruh dari China dan

India untuk

mengusahakan

lombong dan ladang

getah.

• Kolonialisme British

menjajah dan

mengawal kehidupan

masyarakat peribumi

dari segala aspek.

23 H U B U N G A N E T N I K

Masyarakat Plural Zaman Penjajahan

PRINSIP

Pemisahan negara dari agama

• Pentadbiran negara oleh penjajah

• Hal ehwal Islam dan adat istiadat Melayu diletakkan di bawah Sultan.

• Ini berbeza dengan sistem di zaman sebelum Inggeris di mana tiada pengasingan kuasa berlaku kerana Raja dan Sultan mempunyai kuasa mutlak.

Pengagihan kuasa

• Kehakiman, Eksekutif dan Perundangan

• Setiap pihak hanya menjalankan bidang kuasa masing-masing dan tidak boleh bercampuraduk.

Sistem Federalisme

• Wujud sistem persekutuan berlapis

• Persekutuan Tanah Melayu dan Persekutuan Malaysia serta negeri

(13)

Masyarakat Plural Zaman Penjajahan

DASAR

Ilmu

• Kerangka ilmu berasaskan metodologi nasionalisme iaitu proses pembinaan ilmu berasaskan wilayah sesebuah negara.

• Ilmu kolonial yang berasaskan sains moden yang bersifat rasional dan saintifik telah mencorakkan dasar pentadbiran, ekonomi dan pendidikan penjajah

Pentadbiran

• Sistem pentadbiran yang memisahkan di antara negara dan agama. Ekonomi

• Berubah dari pertanian sara diri kepada sistem ekonomi perindustrian dan perdagangan (sistem ekonomi kapitalis).

Pendidikan

• Dwi-sistem iaitu pendidikan agama dan pendidikan sekular. 25

Masyarakat Plural Zaman Penjajahan

SISTEM DAN STRUKTUR

SEBELUM PENJAJAHAN SELEPAS PENJAJAHAN Struktur kerajaan yang

mencantumkan aspek agama dan negara

Pemisahan antara agama dan negara

Raja merujuk kepada penasihat agama untuk membuat keputusan penting negara.

Negara ditadbir oleh pentadbir sekular

Agamawan dan raja saling berperanan

Hal ehwal agama diletakkan di bawah kuasa Sultan-Sultan Melayu

Kerajaan yang peranan agama dan negara saling bertautan

Kerajaan yang telah memisahkan di antara negara dan agama

(14)

2.4 MASYARAKAT PLURALISTIK PASCA

MERDEKA

Masyarakat Pluralistik Masyarakat yg terdiri daripada pelbagai etnik, bahasa, kebudayaan, kepercayaan, adat, istiadat, tempat tinggal dan sebagainya. Kesinambu-ngan masyarakat plural zaman penjajah Merupakan satu fenomena sosial yang terhasil selepas kedatangan Eropah ke Tanah Melayu 27 H U B U N G A N E T N I K

2.4 MASYARAKAT PLURALISTIK PASCA

MERDEKA

Politik

Kaum utama Tanah Melayu - Melayu, Cina dan India telah bersatu dalam politik.

Penubuhan Barisan Nasional pada 1974.

(15)

2.4 MASYARAKAT PLURALISTIK PASCA

MERDEKA

• Kontrak sosial merupakan satu kesepakatan

yang telah dirunding, pembentukan parti-parti

politik etnik (Parti Perikatan, Barisan Sosialis,

Barisan Nasional, Barisan Alternatif).

• Perlembagaan merupakan panduan asas

kepada perlaksanaan sistem politik di negara

ini.

• Perlembagaan mencatatkan kontrak sosial

dipersetujui bersama antara kaum di negara ini.

Perlembagaan

2.4 MASYARAKAT PLURALISTIK PASCA

MERDEKA

• Sistem pendidikan kebangsaan telah dibentuk berasaskan keseragaman kurikulum, sukatan mata pelajaran dan orientasi.

• Laporan Razak 1956

• Laporan Rahman Talib 1960.

• Matlamat utama dasar pendidikan ialah untuk menyatukan kanak-kanak daripada berbilang etnik di bawah satu sistem pendidikan kebangsaan dengan menggunakan satu bahasa pengantar - bahasa Melayu. • Bahasa Melayu dijadikan bahasa kebangsaan dalam

Perlembagaan 1957, BI masih bahasa rasmi.

(16)

2.4 MASYARAKAT PLURALISTIK PASCA

MERDEKA

• Sekolah pelbagai aliran dibenarkan dan

pengajaran dalam bahasa ibunda

masing-masing dibenarkan

• Oleh kerana Bahasa Melayu adalah merupakan

bahasa kebangsaan, maka sekolah Cina dan

Tamil wajib mengajar Bahasa Melayu.

• Pendekatan dalam mata pelajaran sejarah,

geografi dan buku-buku teks yang lain mestilah

berteraskan Malaysia.

Akta Pendidikan 1957

2.4 MASYARAKAT PLURALISTIK PASCA

MERDEKA

• Pada tahun 1957 kerajaan telah menggiatkan usaha untuk mengatasi pelbagai masalah sosio-ekonomi dan sosio-politik. Rancangan pembangunan ekonomi negara dibahagikan kepada empat peringkat;

• Rancangan pramerdeka iaitu meliputi Rangka Pembangunan Persekutuan Tanah Melayu (1950-1955) dan Rancangan Persekutuan Tanah Melayu Pertama (1956-1960) • Perancangan selepas merdeka, merangkumi Rancangan

Persekutuan Tanah Melayu Kedua (1961-1965) dan sebahagian daripada Rancangan Malaysia Pertama (1966-1970)

• Perancangan dalam era Dasar Ekonomi Baru. • Dasar Pembangunan Negara

(17)

2.4 MASYARAKAT PLURALISTIK PASCA

MERDEKA

• Sistem ekonomi dualisme ini merujuk kepada dua orientasi dan tumpuan yang berbeza namun bergerak seiringan dengan garis etnik:

• Pertama, sistem ekonomi moden yang mendominasi

keseluruhan organisasi pengeluaran (cth getah, bijih timah). • Kedua, sistem ekonomi tradisional yang diidentifikasikan

dengan sektor ekonomi pertanian. Komoditi utamanya ialah padi dan perikanan. Teknik pengeluarannya, pemasaran, tenaga kerja serta modal adalah didominasi oleh etnik Melayu. Ia bercirikan budaya luar bandar. • Pada peringkat awal tidak seimbang - menjadi sumber

pencetus konflik (cth peristiwa 13 Mei 1969).

Ekonomi H U B U N G A N E T N I K

VIDEO

34

(18)

KUIZ

35