PENGARUH SUHU DAN WAKTU PENYIMPANAN TERHADAP
PERUBAHAN WARNA, KEKUATAN PARFUM, KADAR AIR,
ALKALI BEBAS, ASAM LEMAK BEBAS, DAN BILANGAN
PEROKSIDA PADA SABUN MANDI DAN
SABUN CUCI PADAT
SKRIPSI
KIKI ANDRIANI
120822009
DEPARTEMEN KIMIA
FAKULTAS MATEMATIKA DAN ILMU PENGETAHUAN ALAM
UNIVERSITAS SUMATERA UTARA
PENGARUH SUHU DAN WAKTU PENYIMPANAN TERHADAP
PERUBAHAN WARNA, KEKUATAN PARFUM, KADAR AIR,
ALKALI BEBAS, ASAM LEMAK BEBAS, DAN BILANGAN
PEROKSIDA PADA SABUN MANDI DAN
SABUN CUCI PADAT
SKRIPSI
Diajukan untuk melengkapi tugas dan memenuhi syarat mencapai gelar Sarjana Sains
KIKI ANDRIANI
120822009
DEPARTEMEN KIMIA
FAKULTAS MATEMATIKA DAN ILMU PENGETAHUAN ALAM
UNIVERSITAS SUMATERA UTARA
PERSETUJUAN
Judul : PENGARUH SUHU DAN WAKTU
PENYIMPANAN TERHADAP PERUBAHAN WARNA, KEKUATAN PARFUM, KADAR AIR, ALKALI BEBAS, ASAM LEMAK BEBAS, DAN BILANGAN PEROKSIDA PADA SABUN MANDI DAN SABUN CUCI PADAT
Kategori : SKRIPSI
Nama : KIKI ANDRIANI
Nomor Induk Mahasiswa : 120822009
Program Studi : SARJANA (S1) KIMIA EKSTENSI
Pembimbing II Pembimbing I
Dra. Emma Zaidar Nst, M.Si Dr. Rumondang Bulan, MS
NIP. 195509181987012001 NIP. 195408301985032001
Diketahui/Disetujui Oleh
Departemen Kimia FMIPA USU Ketua,
PERNYATAAN
PENGARUH SUHU DAN WAKTU PENYIMPANAN TERHADAP PERUBAHAN WARNA, KEKUATAN PARFUM, KADAR AIR,
ALKALI BEBAS, ASAM LEMAK BEBAS, DAN BILANGAN PEROKSIDA PADA SABUN MANDI DAN
SABUN CUCI PADAT
SKRIPSI
Saya mengakui bahwa skripsi ini adalah hasil kerja saya sendiri, kecuali beberapa kutipan dan ringkasan yang masing-masing disebutkan sumbernya.
Medan, Juli 2014
PENGHARGAAN
Puji dan syukur penulis panjatkan kepada Tuhan Yang Maha Esa Pemurah dan Penyayang, dengan limpahan karunia-Nya kertas kajian ini berhasil diselesaikan dalam waktu yang telah ditetapkan.
Ucapan terimakasih saya sampaikan kepada Dr. Rumondang Bulan, MS, dan Dra. Emma Zaidar Nst, M.Si selaku pembimbing pada penyelesaian skripsi ini yang telah memberikan panduan dan penuh kepercayaan kepada saya untuk menyempurnakan kajian ini. Panduan dan masukan yang telah diberikan kepada saya agar penulis dapat menyelesaikan tugas ini. Ucapan terimakasih juga ditujukan kepada Ketua Departemen Kimia Dr. Rumondang Bulan, MS., Dekan dan Pembantu Dekan Fakultas Matematika dan Ilmu Pengetahuan Alam Universitas Sumatera Utara, semua dosen pada Departemen Kimia FMIPA USU, pegawai Departemen Kimia FMIPA USU, dan rekan-rekan mahasiswa selama kuliah di Kimia Ekstensi. Akhirnya, tidak terlupakan kepada bapak, ibu, suami, anak dan semua keluarga yang selama ini memberikan bantuan dan dorongan yang diperlukan. Semoga Tuhan Yang Maha Esa akan membalasnya.
ABSTRAK
ABSTRACT
DAFTAR ISI b. Fillers (Bahan Pengisi) 20 c. Coloring Agent (Zat Pewarna) 20 d. Fragrance (Bahan Pewangi) 20
e. Antioksidan 21
2.4 Kadar Air 21
2.7.2 Natrium Tiosulfat 28 2.7.3 Starch (Amilum) 29 2.8 Uji Organoleptik 30
BAB 3 METODE PENELITIAN 32
3.1 Alat dan Bahan 32
a. Standarisasi Larutan Asam Sulfat (H2SO4)
0.1N 35
b. Standarisasi Larutan Natrium Hidroksida (NaOH)
0.1 N 35
c. Standarisasi Larutan Natrium Tiosulfat (Na2S2O3)
0.01 N 36
3.2.3 Pemisahan Fatty Acid dari Sabun Mandi Padat
dan Sabun Cuci Padat 36 3.2.4 Penentuan Perubahan Warna 36 3.2.4.1 Preparasi Sampel (Henkel Test Method) 36 3.2.4.2 Analisa dengan Tintometer Colorimeter
Model F (AOCS Official Test Method
Cc 13e-92) 37
3.2.5 Penentuan Kekuatan Parfum (Secara Organoleptik) 37 3.2.6 Penentuan Kadar Air (AOCS Official Test Method,
Da 2a-48) 37
3.2.7 Penentuan Kadar Alkali Bebas (AOCS Official Test Method,Da 4a-48) 37 3.2.8 Penentuan Kadar Asam Lemak Bebas (AOCS
Official Test Method,Da 4a-48) 38 3.2.9 Penentuan Bilangan Peroksida Bebas (AOCS
Official Test Method,Da 4a-48) 38 3.2.9.1 Preparasi Sampel 38 3.2.9.2 Prosedur Penentuan Bilangan Peroksida 39 3.3 Bagan Penelitian 40 3.3.1 Flowchart Parameter Analisa Sabun Mandi dan Sabun
BAB 4 HASIL DAN PEMBAHASAN 41
BAB 5 KESIMPULAN DAN SARAN 58
5.1 Kesimpulan 58
5.2 Saran 58
DAFTAR PUSTAKA 59
DAFTAR TABEL
Halaman
Tabel 2.1 Asam Lemak Jenuh Dalam Minyak Sawit 17 Tabel 2.2 Asam Lemak Tidak Jenuh Dalam Minyak Sawit 18 Tabel 3.1 Berat Sampel untuk Bilangan Peroksida yang Diharapkan 39 Tabel 4.1 Data Perubahan Warna dari Sabun Mandi Padat Soft Silk 150 g 41 Tabel 4.2 Data Perubahan Warna dari Sabun Cuci Padat Saba 230 g 42 Tabel 4.3 Data Kekuatan Parfum dari Sabun Mandi Padat Soft Silk 150 g 43 Tabel 4.4 Data Kekuatan Parfum dari Sabun Cuci Padat Saba 230g 44 Tabel 4.5 Data Kadar Air dari Sabun Mandi Padat Soft Silk 150 g 45 Tabel 4.6 Data Kadar Air dari Sabun Cuci Padat Saba 230 g 46 Tabel 4.7 Data Kadar Alkali Bebas dari Sabun Mandi Padat Soft Silk 150 g 47 Tabel 4.8 Data Kadar Alkali Bebas dari Sabun Cuci Padat Saba 230 g 47 Tabel 4.9 Data Kadar Asam Lemak Bebas dari Sabun Mandi Padat Soft Silk
150 g 49
DAFTAR LAMPIRAN
Halaman